wych z zakresu gazownictwa - „CELGAS”

System europejskich niestacjonarnych studiów podyplomowych z zakresu gazownictwa - „CELGAS”
(e-learning)
LEONARDO DA VINCI PROGRAMME
Jakub Siemek, Stanisław Nagy
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu
Projekt pilotażowy programu LEONARDO da VINCI „Celgas” (www.clegas.net) zakłada budowę międzynarodowego centrum nauczania internetowego w latach 2004-2006. Głównym celem
uczestników projektu jest podniesienie wiedzy i umiejętności inżynierów nowych krajów w Unii Europejskiej i krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej do standardów obowiązujących
w niej m.in. poprzez transfer wiedzy, przy zastosowaniu nauczania konwencjonalnego i niestacjonarnego na poziomie inżynierskim z uniwersytetów i laboratoriów badawczych, do regionalnych przedsiębiorstw gazowniczych.
Projekt „CELGAS” realizowany jest przez konsorcjum Partnerów:
1. Technische Universitaet Bergakademie Freiberg, Niemcy;
2. DBI-Gastechnologisches Instituet GMBH, Niemcy;
3. German Technical and Scientific Organisation of Gas and Water (DVGW), Niemcy;
4. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego, Polska;
5. Główny Instytut Górnictwa, Polska;
6. Universitatea “Lucjan Blaga” Sibiu, Rumunia;
7. Technicka Univerzita v Kosicach, Słowacja
W dniach 6-8 grudnia 2005
odbyło się w Krakowie spotkanie
robocze Partnerów projektu CELGAS na terenie Akademii GórniczoHutniczej w Krakowie.
Spotkanie poświęcone było
głównie przygotowaniom Partnerów do wdrożenia systemu studiów
podyplomowych metodą e-lerningu
(rys. 1).
W drugiej części uczestnicy
podnosili swoje kwalifikacje w
zakresie techniki „distance learning” w oparciu o system oprogramowania „MOODLE”. Wykłady
dla Partnerów projektu „CELGAS”
prowadzili pracownicy OEN AGH.
W zakresie pilotażowego projektu CELGAS Partnerzy przygotują zestaw studiów podnoszących
kwalifikacje z następujących dziedzin: Eksploatacja złóż gazu ziemnego;
Rys. 1 Rys. 1 Spotkanie robocze Partnerów Projektu CELGAS w Krakowie w dn. 7-9. grudnia 2005-12-19. Od lewej: prof. S. Rychlicki
(AGH), prof. J. Siemek (AGH, promotor projektu), prof. K. Jeleń – Prorektor AGH, prof. DM Duse – Prorektor LBSU Sibiu, C. Duse (LBSU
Sibiu), M. Schelling (DBI Freiberg), P. Buettner (VDWG Niemcy)
Podziemne magazynowanie gazu i problemy sekwestracji CO2; Transport i dystrybucja gazu; Użytkowanie
przemysłowe i komunalne gazu; Ochrona środowiska w gazownictwie, zarządzanie jakością oraz zarządzanie
zasobami ludzkimi w inżynierii gazowniczej (rys. 2).
Absolwent studiów otrzyma międzynarodowy certyfikat potwierdzający wiedzę i umiejętności uzyskane w trakcie studiów. Certyfikat międzynarodowy będzie akredytowany m.in. poprzez międzynarodową organizację ds. akredytacji studiów e-learningowych oraz będzie posiadał akredytację czterech uniwersytetów, dwóch
instytutów branżowych i dwóch stowarzyszeń inżynierskich.
Studia podyplomowe realizowane będą w systemie „blended e –learning” w języku angielskim w roku
akademickim 2006-2007 jako pięć niezależnych studiów realizowanych równolegle na czterech uniwersytetach,
a to:
a.
b.
c.
d.
e.
Natural Gas Production
Underground Gas Storage & CO2 sequestration
Transport & Distribution of Natural Gas
New technologies in Gas Utilization, Safety and Environmental Protection
Quality and Human Resources Management in Natural Gas Industry.
Każdy moduł studiów podyplomowych jest odpowiednikiem 180-200 godzin wykładów/zajęć laboratoryjnych/zajęć projektowych/ćwiczeń konwencjonalnego studium podyplomowego. Innowacja w zakresie prowadzenia studium polega na podzieleniu zakresu studium na część realizowaną w systemie e-learnig (80%) oraz pozostałą część (20%) w systemie konwencjonalnym.
Takie podejście umożliwia obniżenie kosztów uczestnictwa studentów studiów podyplomowych (unika się podróży do i z ośrodka uniwersyteckiego) oraz zezwala się na asynchroniczny tryb
nauczania – nie jest wymagane nauczanie w określonym czasie. Nie zwalnia to jednakże studentów
od obowiązku terminowego zaliczania odpowiednich ćwiczeń, projektów czy e-wykładów, ale umożliwia efektywne zarządzanie własnym czasem nauki. Końcowe egzaminy oraz wybrane zajęcia praktyczne realizowane będą w systemie konwencjonalnym.
Przykładowe treści jednego ze studiów podyplomowych podane są poniżej
Rys. 2 Schemat organizacyjny projektu „CELGAS”
Studium podyplomowe: Transport i dystrybucja gazu (Transport & Distribution of Natural Gas)
Kurs zawiera wprowadzenie do teorii przepływów gazu w sieciach gazowych wysoko- i
średnioprężnych. Studia mają przygotować inżyniera do podjęcia pracy związanej z przesyłem i dystrybucją gazu, sprężaniem gazu, pomiarem ilościowym etc., w tym analiz pracy sieci przy pomocy
najnowszych komputerowych technik. Studia wprowadzają podstawowe koncepcje nowoczesnych
technik analiz testów otworowych i pokazuje studentom szeroki zakres wybranych ćwiczeń, które
ilustrują aktualne problemy związane z transportem, z którymi mogą się oni zetknąć w praktyce.
Treść prezentowanego studium dot. Transportu i dystrybucji gazu ziemnego zawiera m.in. zakres 200 godzinnego konwencjonalnego studium podyplomowego w odniesieniu do następujących zagadnień:
I.
II.
III.
IV.
V.
Podstawy: własności gazu ziemnego: typowe składy. Podstawy termodynamiczne. Równania stanu – ogólne równania trzeciego stopnia – szczególne równania o wysokiej dokładności. Równania
dla przewidywania lepkości. Równowagowa zawartość wody w gazie złożowym. Gazo-hydraty –
metody przewidywania.
Sprężanie gazu : dodatnie wypieranie i kompresory odśrodkowe, wentylatory. Obliczanie potrzebnej mocy, sprawność izotermiczna, izentropowa, politropowa. Charakterystyki kompresora.
Przepływ w rurach : podstawowe równania przepływu – równania ciągłości, momentu, energetyczne. Przepływ przez zawory, dysze, otwory ostro-krawędziowe. Dławienie w zaworach i dyszach.
Izotermiczny i adiabatyczny przepływ w rurach – równanie Weymoutha, równanie Panhandle’a
Mierzenie przepływu i jakości gazu. Typy urządzeń pomiarowych (Venturi’ego, ISO, Turbiny
itd.). Pomiar gęstości; Wartość kaloryczna; Środki bezpieczeństwa; Rurociągi
Symulacja sieci gazowej: Teoria grafów. Rozwiązywanie równań nieliniowych. Prawa Kirchoffa.
Zastosowanie teorii do symulacji statycznej rurociągów. Praktyczne użycie symulatorów. Projektowanie i zarządzanie rurociągami przesyłowymi: teoria GIS. Zastosowanie programów
GIS’owskich w zarządzaniu sieciami. Użycie symulacji w projektowaniu dystrybucji z uwzględnieniem specyficznych odbiorców (np. stacja kompresorowa dla odbioru szczytowego) Techniki
renowacji starych instalacji rurociągowych z wykorzystaniem oprogramowania GIS’owskiego
Projekt i warsztaty
Studia podyplomowe realizowane będą w okresie od listopada 2006 do maja 2007. W ramach realizacji
tego cyklu – nie przewiduje się żadnych opłat z tytułu czesnego do prezentowanych studiów podyplomowych.
Jako podstawowe wymogi do przyjęcia na studia podyplomowe przejęto: dyplom ukończenia studiów pierwszego(inżynierskich) lub drugiego stopnia (magisterskich) oraz średnią znajomość języka angielskiego. Po zakończeniu pilotażowego okresu wprowadzania studiów przeprowadzona zostanie ocena jakości i skuteczności nauczania – również w odniesieniu do wymagań praktycznych w przemyśle.