1 DRUGA WOJNA ŚWIATOWA (cz. II) Drugi front w Europie Sukcesy
Transkrypt
1 DRUGA WOJNA ŚWIATOWA (cz. II) Drugi front w Europie Sukcesy
DRUGA WOJNA ŚWIATOWA (cz. II) Drugi front w Europie Sukcesy Związku Radzieckiego odnoszone w latach 1943-1944 ułatwiły sytuację militarną w Europie Zachodniej. Przygotowania do otwarcia drugiego frontu zostały zintensyfikowane od początku 1944 roku. Operacja "Overlord", dowodzona przez amerykaoskiego generała Dwighta Eisenhowera, rozpoczęła się 6 czerwca 1944 roku desantem wojsk sprzymierzonych w Normandii. Ciężkie walki, o utrzymanie i rozszerzenie przyczółków, trwały do lipca. Wybuch powstania przeciwko Niemcom i lądowanie wojsk amerykaosko-francuskich na południu, w rejonie Cannes, umożliwiły wyzwolenie Francji (IX 1944), jeszcze bez Alzacji i Lotaryngii. Po wyzwoleniu Belgii doszło do spotkania sił alianckich nacierających z południa i północy. Dowództwo alianckie podjęło wówczas decyzję o przeprowadzeniu operacji pozwalającej uchwycid przeprawy przez Mozę, Waal i dolny Ren. Fiasko operacji powietrzno-desantowej pod Arnhem uniemożliwiło obejście Wału Zachodniego. Czołowe natarcie na te umocnienia nie powiodło się wojskom alianckim i korzystając z tego Niemcy w grudniu 1944 roku przeprowadzili kontruderzenie w Ardenach, które pozwoliło im wedrzed się na 100 km w głąb pozycji alianckich. Dopiero dzięki ściągnięciu posiłków i zmasowanym atakom lotniczym udało się powstrzymad natarcie niemieckie. Tak więc, pomimo przejściowego niepowodzenia w Ardenach, otwarcie drugiego frontu doprowadziło do odebrania Niemcom większości zdobyczy terytorialnych na zachodzie Europy. Wielka Trójka Wielka koalicja antyfaszystowska była prawdziwym zjednoczeniem wielu narodów. Tym niemniej w istotnych sprawach liczył się głos Wielkiej Trójki: Prezydenta Stanów Zjednoczonych - Franklina Delano Roosevelta , premiera Wielkiej Brytanii - Winstona Churchilla i dyktatorskiego przywódcy Związku Radzieckiego – Józefa Stalina. Decydując o najważniejszych sprawach dotyczących przebiegu wojny oraz jej skutków podejmowali oni decyzje podczas osobistych spotkao. W czasie wojny doszło do dwóch spotkao Wielkiej Trójki - w Teheranie (1943) i Jałcie na Krymie (1945). Ostatnie bezpośrednie spotkanie nastąpiło po zakooczeniu wojny, w Poczdamie (1945). Uczestniczył w nim J. Stalin, nowy prezydent USA Harry Truman (F. D. Roosevelt zmarł wcześniej w 1945) i początkowo W. Churchill, którego po wyborach zastąpił Clement Atlee. Przywódcy Wielkiej Trójki byli przeświadczeni, że dominująca pozycja militarna dała im prawo do decydowania o wszystkich kwestiach w sposób arbitralny. Dlatego decyzje zapadające na wyżej wspomnianych konferencjach były podejmowane, na ogół, bez uwzględnienia opinii zainteresowanych krajów. Konferencje mocarstw Teheran (28 XI-1 XII 1943). Uczestniczyli: F. D. Roosevelt (USA), W. Churchill (Wielka Brytania) i Józef Stalin (ZSRR). Postanowienia: inwazja we Francji nastąpi w maju 1944 r. przy jednoczesnej ofensywie na froncie wschodnim; wojna z Niemcami będzie prowadzona aż do bezwarunkowej kapitulacji; szeroka pomoc dla partyzantów jugosłowiaoskich; postanowiono utworzyd po zakooczeniu wojny międzynarodową organizację stojącą na straży pokoju; ZSRR uzyskał zgodę na oparcie granicy z Polską o tzw. linię Curzona. Jałta (4 II-11 II 1945). Uczestniczyli: J. Stalin (ZSRR), F. D. Roosevelt (USA), W. Churchill (Wielka Brytania). Postanowienia: decyzja o podziale Niemiec na 4 strefy okupacyjne; nałożenie na Niemcy obowiązku zapłaty odszkodowao; włączenie się Związku Radzieckiego do wojny z Japonią w ciągu 3 miesięcy od zakooczenia wojny w Europie; 1 potwierdzenie polskiej granicy wschodniej na linii Curzona, nowe nabytki terytorialne na zachodzie i północy; zagwarantowanie demokratycznych wyborów w Polsce i poszerzenie rządu w kraju o przedstawicieli emigracji. Poczdam (17 VII-2 VIII 1945). Uczestnicy: H. Truman (USA), J. Stalin (ZSRR), W. Churchill (po wyborach C. Atlee ). Postanowienia: kontynuowanie wojny z Japonią do bezwarunkowej kapitulacji; utworzenie Sojuszniczej Rady Kontroli w okupowanych Niemczech; przeprowadzenie w Niemczech demokratyzacji, denazyfikacji, demilitaryzacji i demonopolizacji (4 D); osądzenie zbrodniarzy przed międzynarodowym trybunałem; wysiedlenie mniejszości niemieckiej z Polski, Czech i Austrii; ustalenie odszkodowao wojennych; ustalenie zachodniej granicy Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej. Finał 1945 Wielka ofensywa styczniowa z 12 I 1945 postawiła III Rzeszę w obliczu całkowitej klęski. Ruszając z liczącego 1200 km frontu wschodniego wojska radzieckie w ciągu 21 dni doszły do Odry. W następnym okresie przeprowadzono dodatkowe operacje na terenie Prus Wschodnich, Pomorza i Dolnego Śląska, które stworzyły korzystniejszą sytuację przed atakiem na Berlin. W tym samym czasie alianci zachodni po przełamaniu niemieckiej obrony na Wale Zachodnim, przekroczyli Ren, zdobyli Zagłębie Ruhry i ruszyli w głąb Niemiec. W połowie kwietnia 1945 roku Armia Czerwona rozpoczęła operację berlioską, która doprowadziła do spotkania, w Torgau nad Łabą, z atakującymi od zachodu wojskami amerykaoskimi (25 IV 1945). Tego samego dnia okrążono Berlin, w którym znajdowały się władze III Rzeszy, z Hitlerem na czele. W obliczu klęski, pomimo zaciętych walk ulicznych, załoga Berlina skapitulowała 2 maja 1945 roku. Dwa dni wcześniej popełnił samobójstwo Adolf Hitler. Jego następca, admirał Karl Doenitz , podjął decyzję o kapitulacji, którą 7 maja 1945 roku, w kwaterze generała Eisenhowera , podpisał generał Alfred Jodl . Po interwencji ZSRR, w nocy z 8 na 9 maja 1945 roku nastąpiło, w kwaterze marszałka Gieorgija Żukowa w obecności przedstawicieli sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji, podpisanie aktu bezwarunkowej kapitulacji przez marszałka Wilhelma Keitla . Klęska III Rzeszy zakooczyła trwającą pięd i pół roku wojnę w Europie. Wojna na Dalekim Wschodzie Politycy japooscy reprezentujący orientację morską dążyli do opanowania Pacyfiku. Wymuszenie na Francji zgody na okupację Indochin polepszyło sytuację strategiczną Japonii na terenie Azji Południowo-Wschodniej. Japooczycy, kontynuując swoje podboje w strefie Pacyfiku, zaatakowali 7 grudnia 1941 roku amerykaoską bazę wojskową w Pearl Harbor , a następnie wypowiedzieli wojnę Stanom Zjednoczonym, Wielkiej Brytanii i Holandii. Zniszczenie amerykaoskiej floty Pacyfiku zapewniło Japooczykom swobodę działao, które doprowadziły do opanowania, w ciągu sześciu miesięcy, terytorium od Zatoki Bengalskiej do wybrzeży Australii. Dopiero zwycięskie dla Amerykanów bitwy na Morzu Koralowym i o Midway doprowadziły do położenia kresu japooskiej inicjatywie strategicznej (VI 1942). Zwycięstwa Stanów Zjednoczonych w kolejnych bitwach morskich (Wyspy Salomona) utrwaliły ich przewagę i pozwoliły przejśd do kontrofensywy. Taktyka desantów morskich metodą "żabich skoków " doprowadziła do odebrania Japooczykom terenów po Filipiny (II 1945). Okinawa i Iwo Jima stały się bazami do zmasowanych nalotów na Wyspy Japooskie. Odrzucenie propozycji kapitulacji doprowadziło do zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki. Przyniosło to efekt w postaci bezwarunkowej kapitulacji Japonii, która została podpisana 2 września 1945 roku. Akt ten zakooczył II wojnę światową. 2