Spis treści - Przemysław Tabaka

Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info ‐1‐
Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info Przemysław Tabaka SPIS TREŚCI Przedmowa autora do wydania polskiego Przedmowa tłumacza Wstęp Słoneczne światło i cienie 1. Obraz Słońca 2. Cienie 3. Obrazy Słońca i cienie podczas zaćmień słonecznych i zachodów Słońca 4. Cienie podwójne 13 15 19 23 26 27 28 31 32 33 36 37 39 39 41 43 44 45 46 47 54 56 58 61 62 63 63 63 65 Załamanie światła 27. Załamanie światła przy przejściu z powietrza do wody 28. Załamanie na wypukłej powierzchni wody 29. Załamanie w nierównym szkle 30. Podwójne odbicia od szkła lustrzanego 31. Wielokrotne odbicia w szkle lustrzanym, w świetle przechodzącym 32. Odbicia korony drzew w szkle okiennym 68 70 71 72 75 77 Odbicie światła 5. Prawo odbicia 6. Odbicie od drutów telegraficznych 7. Różnica między przedmiotem a jego odbiciem 8. Promienie światła odbite w kanałach i rzekach 9. Niezwykłe odbicia 10. Strzelanie do odbić 11. Heliotrop Gaussa 12. Odbicie w zwierciadlanej kuli ogrodowej 13. Odbicia w bańkach mydlanych 14. Nierówności na powierzchni wody 15. Szkło okienne i lustrzane 16. Lustra drogowe 17. Nieregularne odbicie na z lekka pomarszczonej wodzie 18. Szczegółowe badania słupów świetlnych 19. Odbicie od pasma wody o pomarszczonej powierzchni 20. Odbicia od dużej powierzchni wodnej pokrytej falami 21. Warunki widzialności bardzo słabego falowania 22. Plamy świetlne na powierzchni zanieczyszczonej wody 23. Plamy świetlne na śniegu 24. Plamy świetlne na drogach 25. Odbicie w kałużach podczas deszczu 26. Świetlne okręgi w gałęziach drzew ‐2‐
Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info 33. Ślady po wycieraczce samochodowej 34. Krople wody jako soczewki 35. Barwy tęczy w kroplach rosy i kryształach szronu 78 79 80 81 82 86 86 95 96 100 106 107 114 114 115 118 121 122 123 124 126 129 131 131 132 133 133 135 137 138 139 142 145 147 148 149 150 152 154 155 158 160 Zakrzywienie promieni świetlnych w atmosferze 36. Ziemskie zakrzywienie promieni 37. Anomalne zakrzywienie promienia bez odbicia 38. Miraż w miniaturze 39. Duże miraże nad powierzchniami rozgrzanymi („dolne miraże") 40. Miraże nad zimną wodą („górne miraże") 41. Zamki powietrzne 42. Deformacje Słońca i Księżyca przy wschodzie i zachodzie 43. Wielokrotne obrazy Słońca i Księżyca 44. Zielony promień 45. Zielony przypływ 46. Czerwony promień 47. Migotanie ziemskich źródeł światła 48. Migotanie gwiazd 49. Jak się mierzy migotanie gwiazd? 50. Kiedy gwiazdy migocą najsilniej? 51. Migotanie planet 52. Latające cienie Natężenie i jasność światła 53. Gwiazdy jako źródła światła o znanym natężeniu 54. Wygaszanie światła przez atmosferę 55. Porównanie gwiazdy ze świecą 56. Porównanie dwóch latarń ulicznych 57. Porównanie Księżyca z latarnią uliczną 58. Jasność tarczy Księżyca 59. Stosunki jasności niektórych przedmiotów w krajobrazie 60. Zdolność odbijająca 61. Przejście światła przez siatkę drucianą 62. Stopnień nieprzezroczystości lasu 63. Prześwity w podwójnej palisadzie 64. Fotometria fotograficzna Oko 65. Widzenie pod wodą 66. Jak można zobaczyć wnętrze swego oka? 67. Ślepa plama 68. Nocna krótkowzroczność 69. Wady obrazów powstających w oku 70. Pęki promieni, które widzimy jako wychodzące z jasnych źródeł światła 71. Zjawiska powstające w okularach 72. Ostrość widzenia 73. Czułość widzenia na wprost i z ukosa 74. Doświadczenie Fechnera ‐3‐
Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info 75. Krajobraz w świetle księżycowym 76. Krajobraz w jasnym świetle dziennym 77. Wartość graniczna (próg) stosunku jasności 78. Białe przedmioty w nocy 79. Rola zasłony okiennej 80. Kolorowe szyby okienne 81. Gwiazdy o zmierzchu i w noc księżycową 82. Widzialność gwiazd podczas dnia 83. Irradiacja 84. Oślepiające działanie światła Barwy 85. Mieszanie się barw 86. Odbicie i gra barw 87. Barwa roztworów koloidalnych metali. Fioletowe szyby okienne 88. Barwa rurek świecących; pochłanianie światła w gazach 89. Efekt Purkinjego. Czopki i pręciki 90. Barwa bardzo jasnych źródeł światła zbliża się do białej 91. Wrażenie przy oglądaniu krajobrazu przez kolorowe szyby 92. Obserwacja barw ze spuszczoną głową Obrazy wtórne i zjawiska kontrastów 93. Czas trwania wrażeń świetlnych 94. Zjawisko „sztachet" 95. Migocące źródła światła 96. Graniczna częstość migotania dla widzenia centralnego i peryferyjnego 97. „Nieruchome" koło rowerowe 98. „Nieruchome" koło samochodowe 99. „Nieruchome" śmigło samolotu 100. Obserwacje wirującego koła rowerowego 101. Obrazy wtórne 102. Zjawisko Elżbiety Linne 103. Zmiana barwy w obrazach wtórnych 104. Kontrast otrzymywany przy „porównaniu jednoczesnym" 105. Obwódka kontrastowa na pograniczu różnych jasności 106. Obwódka kontrastowa wzdłuż granic cienia 107. Czarny śnieg 108. Biały śnieg i szare niebo 109. Kontrasty barwne 110. Kolorowe cienie 111. Barwne cienie powstające od kolorowych odbić 112. Trójkąt powstający przez kontrast 161 161 162 163 163 164 164 166 166 169 170 171 172 172 174 175 175 176 177 178 182 184 185 186 187 188 191 193 194 196 196 197 199 199 200 202 206 206 Ocena kształtu i ruchu 113. Złudzenie optyczne co do położenia i kierunku 114. Jakim widzimy ruch 115. Poruszające się gwiazdy 116. Wirujący krajobraz i towarzyszący nam Księżyc ‐4‐
208 210 211 213 Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info 117. Złudzenia wywołane spoczynkiem lub ruchem 214 118. Huśtające się gwiazdy podwójne 217 119. Złudzenia optyczne dotyczące kierunku obrotu 218 120. Zjawiska stereoskopowe 219 121. Złudzenia dotyczące odległości i rozmiarów 221 122. „Człowieczek" na Księżycu 222 123. Zakrzywienie promienia reflektora. Pasma obłoków 223 124. Pozorne spłaszczenie sklepienia nieba 225 125. Przecenianie wysokości kątowej 226 126. Pozorne zwiększenie się rozmiarów Słońca i Księżyca w pobliżu horyzontu 227 127. Związek między pozornym powiększaniem się ciał niebieskich w pobliżu horyzontu a kształtem sklepienia nieba 230 128. Wklęsła Ziemia 232 129. Teoria „niedoceniania" 233 130. Teoria Gaussa dotycząca kierunków widzenia 236 131. Jak wpływają obiekty ziemskie na ocenę odległości sklepienia nieba 238 132. Pozorne rozmiary Słońca i Księżyca w centymetrach. Metoda obrazów wtórnych 239 133. Krajobraz w malarstwie 241 Tęcze, halo i wieńce Tęcza 134. Zjawiska interferencji w kroplach deszczu 242 135. Jak powstaje tęcza 244 136. Opis tęczy 246 137. Tęcza w pobliżu oka 249 138. Kartezjusza teoria tęczy 251 139. Dyfrakcyjna teoria tęczy 254 140. Niebo w pobliżu tęczy 257 141. Polaryzacja światła tęczy 258 142. Działanie błyskawicy na tęczę 260 143. Czerwona tęcza 260 144. Mglista tęcza, czyli tęcza biała 261 145. Tęcza na rosie, czyli tęcza pozioma 263 146. Tęcza odbita i tęcza pochodząca od słońca odbitego 264 147. Odbicie tęczy poziomej 266 148. Niezwykłe zjawiska tęczowe 268 149. Tęcza księżycowa 269 Halo 150. Ogólny opis zjawiska halo 270 151. Małe koło 272 152. Parhelia, czyli słońca poboczne na małym halo 277 153. Poziome luki styczne przy małym halo. Halo opisane 278 154. Ukośne łuki styczne małego halo, czyli „ukośne łuki Lowitza" 279 155. Łuk Parry'ego 280 156. Duże koło, czyli 46° halo 281 157. Poboczne słońca małego halo 281 ‐5‐
Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info 158. Dolne łuki styczne dużego halo 159. Górny łuk styczny dużego halo 160. Łuk zenitalny 161. Koło horyzontalne, czyli parheliczne 162. Słupy świetlne (słoneczne) 163. Krzyże świetlne 164. Subsłońce 165. Podwójne słońce 166. Rzadkie i wątpliwe zjawiska halo 167. Ukośne i zniekształcone zjawiska halo 168. Stopień rozwoju zjawiska halo 169. Halo na obłokach powstających za lecącym samolotem 170. Zjawisko halo w pobliżu oka 171. Zjawiska halo na powierzchni Ziemi Wieńce 172. Interferencja barw na tłustych plamach 173. Barwy na oszroniałej szybie okiennej 174. Interferencja światła na rdzawej wodzie 175. Dyfrakcja światła 176. Dyfrakcja światła na małych zadrapaniach 177. Wieńce 178. Jak powstają wieńce 179. Wieńce na szybie okiennej 180. Wieńce świetlne powstające w oku 181. Słońce zielone i niebieskie 182. Glorie (aureole) 183. Tęczowe (iryzujące) obłoki 184. Obłoki perłowe Nimby 185. Nimby na łąkach pokrytych rosą 186. Nimby na niezroszonych powierzchniach 187. Nimb wokół cienia balonu Światło i barwa nieba 188. Rozproszenie światła przez dym 189. Błękitne niebo 190. Perspektywa powietrzna 191. Światło i barwa w rejonach górzystych. Krajobraz widziany z samolotu 192. Po co zasłaniamy ręką oczy. Obserwacje barw przez rurkę 193. Doświadczenia z nigromierzem 194. Cyjanomierz (przyrząd do pomiarów błękitu nieba) 195. Rozkład jasności na niebie 196. Zmienność barwy błękitnego nieba 197. Kiedy barwa dalekiego nieba bywa pomarańczowa i zielona 198. Barwa nieba podczas zaćmienia Słońca ‐6‐
281 281 282 283 284 286 286 287 287 289 289 290 291 292 293 296 298 298 299 300 302 306 309 312 314 316 319 321 323 324 326 328 330 333 334 335 337 338 341 342 345 Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info 199. Polaryzacja światła nieba błękitnego 200. Podwójne załamanie w szybach okiennych 201. Szczotki Haidingera (plamy Haidingera) 202. Rozproszenie światła przez mgłę 203. Rozproszenie światła w obłokach 204. Widzialność kropel wody 205. Rozproszenie światła na trawie pokrytej rosą 206. Rozproszenie światła na zapoconej szybie 207. Widzialność cząstek unoszących się w powietrzu 208. Światło reflektora 209. Widoczność 210. Jak Słońce „pije wodę?" 211. Zmierzch 212. Pomiary zjawisk o zmierzchu 213. Promienie zmierzchu 214. Wyjaśnienie zjawisk zmierzchu 215. Czy są różnice między świtem a zmierzchem 216. Zmiany oświetlenia o zmierzchu 217. „Przed świtem panuje największa ciemność" 218. Wieczorna i poranna zorza jako oznaki pogody 219. Zakłócenie normalnego przebiegu zmierzchu 220. Aureola wokół Słońca 221. Obłoki pierzaste o zmierzchu, czyli ultracirrusy 222. Srebrzyste obłoki 223. Nocne zjawiska świetlne 224. Światło zodiakowe 225. Zaćmienia Księżyca 226. Światło popielate 227. Latające talerze Światło i barwa w krajobrazie 228. Barwa Słońca, Księżyca i gwiazd 229. Barwy obłoków 230. Barwa chmur przy wschodzie i zachodzie Słońca 231. Chmury oświetlone przez ziemskie źródła światła 232. Od jakich czynników zależy barwa wody 233. Barwa przydrożnych kałuż 234. Barwa rzek i kanałów 235. Barwa morza 236. Światło i barwa Morza Północnego 237. Barwa morza obserwowanego ze statku 238. Barwa jezior 239. Obserwacje barwy wody przez nikol 240. Skala ocen barwy wody 241. Cienie na wodzie 242. Jasna aureola wokół naszego cienia na wodzie 243. Linia wodna okrętu ‐7‐
346 349 351 354 357 358 360 360 361 362 364 368 369 376 378 380 383 384 384 385 386 388 389 390 393 397 402 403 404 407 411 414 416 418 420 421 425 427 437 439 440 443 444 447 449 Minnaert M.: Światło i barwa w przyrodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961 www.przemyslawtabaka.info 244. Barwa wodospadów 245. Barwy ciał stałych 246. Rozproszenie światła przez gałęzie drzew pokrytych szronem 247. Barwa zielonego listowia 248. Bezpośredni wpływ światła na barwy zielonych liści 249. Roślinność w krajobrazie 250. Cienie i ciemne plamy 251. Oświetlenie krajobrazu w kierunku Słońca i w kierunku przeciwnym 252. Jak wpływa na barwy wilgotność 253. Krajobraz po deszczu 254. Sylwetki 255. Postacie ludzkie w krajobrazie Świecące rośliny, zwierzęta i kamienie 256. Świetliki (robaczki świętojańskie) 257. Świecenie morza 258. Świecące drzewo, świecące liście 259. Kocie oczy w nocy 260. Odbicie światła na mchu 261. Fluorescencja soków roślin 262. Świecenie lodu i śniegu 263. Iskry od kamieni 264. Błędne ognie Dodatek 265. Kilka rad z dziedziny fotografowania zjawisk przyrody 266. Jak się mierzy kąty Fotografie ‐8‐
449 450 452 452 455 456 459 461 464 464 466 467 468 468 470 471 471 472 472 473 473 476 477 479