obciążenie psychiczne
Transkrypt
obciążenie psychiczne
A B B Y Y.c P4 OBCI ENIE PSYCHICZNE Spis tre ci 1. Wprowadzenie 2. Ocena obci enia psychicznego 3. Niezawodno cz owieka w dzia aniach operatorskich 4. Czas trwania przerw w pracy 5. Lista kontrolna obci enia psychonerwowego Zespó wiczeniowy: Grupa....................Data................... 1....................................................... 2...................................................... 3....................................................... 4....................................................... 5..................................................... F T ra n sf o rm lic k he re to bu y ABB Y w Nowym S czu PD C to re he k lic C w. PA STWOWA WY SZA SZKO A ZAWODOWA om w w w w Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y w. A B B Y Y.c om w. Y F T ra n sf o lic k he re to bu y rm C Rozwój mechanizacji prac wykonywanych przez cz owieka i zatrudnianiem coraz wi kszej ilo ci ludzi przy obs udze skomplikowanych uk adów sterowania, wymagaj cych szybkiego i precyzyjnego odbierania sygna ów i podejmowania i wykonywania natychmiastowych decyzji stworzy problem tzw. obci enia psychicznego. Poj cie obci enia psychicznego bywa rozpatrywane z dwóch ró nych punktów widzenia: 1. wymaga stawianych przez prac w zakresie spostrzegania, procesów intelektualnych i decyzyjnych, wymaganej precyzji i szybko ci dzia ania – niezale nie od stanu psychofizycznego cz owieka 2. organizmu konkretnego, pracuj cego cz owieka spe niaj cego okre lone wymagania pracy. Oznacza to relacj mi dzy wymaganiami pracy i rodowiska, a mo liwo ciami psychofizycznymi cz owieka Badanie obci enia psychicznego jest bardzo trudnym i z onym zjawiskiem. Nie ma tutaj jednoznacznych mierników jak przy ocenie obci enia praca fizyczn . W badaniach mog by stosowane metody oparte na wska nikach fizjologicznych lub psychologicznych. Badania fizjologiczne dotycz tak ma ych zmian warto ci, e sprawiaj trudno ci w powszechnym u yciu, dlatego te raczej stosuje si psychologiczne takie jak: liczba wysy anych informacji w jednostce czasu - analiza ilo ciowa, liczba b dów - analiza jako ciowa pracy, czas reakcji, w tzw. zadaniu dodatkowym, co jest miar rezerwowej zdolno ci do pracy. A B B Y Y.c om w w w w PD ABB to re he k C lic 1.Wprowadzenie Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y w. A B B Y Y.c Zm czenie psychiczne charakteryzuj nast puj ce objawy: zmniejszenie stopnia koncentracji, utrudnione my lenie, spowolnienie i os abienie postrzegania, spadek motywacji, zaburzenia emocjonalne (apatia lub rozdra nienie), nastawienie systemu nerwowego na odpoczynek (ziewanie, senno ), spadek wydajno ci pracy (wzrost: czasu reakcji, liczby b dów), spadek formy fizycznej, energii organizacyjnej, wzrost zachorowa , urazów i wypadków. Na wielko obci enia psychicznego maj wp yw ro ne czynniki w zale no ci w jakim etapie procesu pracy si cz owiek znajduje. I tak: 1. dla zjawisk percepcyjnych istotna jest ilo nap ywaj cych informacji, ich z ono , zmienno , czy jednoznaczno , 2. gdy nie ma jednoznacznego przyporz dkowania mi dzy sygna em a reakcj , wysi ek psychiczny zale y od w a g i podj tych decyzji, 3. w procesach wykonawczych, mimo, e zale one od wielko ci wysi ku fizycznego, to mo e by te widoczny udzia systemu nerwowego w przypadku z ono ci wykonywanej czynno ci i jej stopniu identyfikacji. Obci enie psychiczne jest wi c sum wszystkich etapów pracy, a badania jego powinny by prowadzone zw aszcza, gdy wyst puje: monotypia (powtarzaj ce si czynno ci), monotonia (nap yw tych samych informacji), czuwanie, konieczno podejmowania cz stych i trudnych decyzji lub precyzyjne czynno ci motoryczne. om Y F T ra n sf o lic k he re to bu y rm C lic C w. A B B Y Y.c om w w w w PD ABB to he re 2. Ocena obci enia psychicznego k Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y OBCI ENIE INFORMACJAMI: ocena w skali od 1 (najni sza) do 5 (najwy sza) Etap: Odbiór informacji Cecha informacji: Cz sto nap ywu informacji Zmienno informacji informacji Niedok adno Wa no Wykonywanie czynno ci informacji Niepewno ono Podejmowanie decyzji informacji informacji Stres czasowy RAZEM Sumaryczna ocena czna...................................pkt. Ocena czna dla trzech etapów obci enia informacjami: 1-30 pkt Obci enie ma e 31-70 Obci enie rednie 71-90 Obci enie du e 91-105 Obci enie bardzo du e OBCI ENIE MONOTONI : Ocen przeprowadza si wg 5 stopniowej skali, uwzgl dniaj c wcze niej stopie uci liwo ci pracy, analizuj c jej nast puj ce cechy: 1. niezmienno (jednostajno ) procesu pracy, 2. niezmienno warunków pracy - rodowiska, 3. konieczno zachowania sta ego napi cia uwagi. 4. stopie skomplikowania wykonywanych operacji. O stopniu monotonii wiadczy ilo wyst puj cych cech: du a, gdy wyst puj wszystkie 4-ry, rednia, gdy wyst puj 3, ma a, gdy wyst puj 2 lub 1 z nich. ... w. A B B Y Y.c om Y F T ra n sf o bu to re he C lic k he k lic C w. OBCI ENIE MONOTONI : ocena w skali od 1 (najni sza) do 5 (najwy sza) pkt Sk adnik monotonii Jednostajno procesu pracy Jednostajno warunków otoczenia Konieczno sta ego napi cia uwagi Du a atwo pracy, nie anga uj ca intelektu RAZEM: A B B Y Y.c om w w w w rm y ABB PD re to Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y pkt CA KOWITE OBCI ENIE PSYCHICZNE: Obci enie informacjami …….pkt Obci enie monotoni RAZEM: …….pkt …….pkt 1-5 6-12 13-17 18-20 Ocena czna obci enia monotoni : Obc. ma e Obc. rednie Obc. du e Obc. Bardzo du e Pkt Ocena ca kowita 1-35 Obc. ma e 36-82 Obc. rednie 83-107 108-125 Obc. du e Obc. Bardzo du e w. A B B Y Y.c om Y to bu y rm he k lic C lic C w. F T ra n sf o re cz owieka w dzia aniach operatorskich A B B Y Y.c om w w w w PD ABB to he re 3. Niezawodno k Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y w. A B B Y Y.c Okre lenie niezawodno ci cz owieka jest bardzo istotne w przypadku pracy na stanowisku operatorskim wymagaj cym du ej koncentracji i niezawodno ci pracownika. Okre lanie niezawodno ci cz owieka ma na celu eliminowanie zagro enia wynikaj cego z pope niania b dów przez pracowników na odpowiedzialnych stanowiskach. Eliminowanie dów mo e polega na zautomatyzowaniu niektórych procesów, przy których pope nienie du przez pracowników mo e spowodowa katastrof . aden cz owiek nie jest idealny, wi c pope nia b dy. Mo na temu w pewnym stopniu zapobiega po przez: dodatkowe szkolenia, cz stsze przerwy, minimalizacja stresu podczas pracy, przyjazne stanowiska pracy powoduj ce lepsze samopoczucie pracowników. Korzystaj c z metody TESEO prawdopodobie stwo b du ludzkiego na stanowisku .............................................................................................. mo na obliczy wzorem: P(F) = K1 • K2 • K3 • K4 • K5 Typ czynno ci K1 Prosta, powtarzalna 0,001 Wymaga uwagi, powtarzalna 0,01 Nie powtarzalna 0,1 Operator Staranna selekcja, dobre wyszkolenie Przeci tna wiedza i wyszkolenie aba wiedza i s abe wyszkolenie Stres zagro enia Stres czasowy K3 0,5 1 K2 Dla czynno ci powtarzalnej: dost pny czas: <2s 2-10s 10-20s 10 1 0,5 Dla czynno ci nie powtarzalnej: dost pny czas: <3s 3-30s 30-35s 45-60s 10 1 0,3 0,1 Czynniki rodowiska I warunki ergonomiczne K5 3 K4 Skrajne zagro enie 3 Potencjalne zagro enie 2 Brak zagro enia 1 P(F) = K1 • K2 • K3 • K4 • K5 = • • • Doskona e 0,7 Dobre rednie abe e 1 3 7 10 • = om A B B Y Y.c Y F T ra n sf o k he re to bu y rm C lic k lic C w. om w w w w PD ABB to re 4. Czas trwania przerwy he Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y WYZNACZANIE CZASU TRWANIA PRZERW W PRACY gdy zm czenie spowodowane jest napi ciem uwagi (stanowiska operatorskie) Okres napi cia uwagi (% ogólnego czasu pracy) 0 - 19 20 - 39 40 - 59 Wspó czynnik podstawowy: 3 3 3 3 3 0.5 1 1.5 2 2.5 - uwaga wzrokowa i s uchowa 0 0 0 0.5 1 - konieczno przebywania tu przy urz dzeniu 0 0 0.5 1 1.5 - konieczno utrzymania r ki na urz dzeniu 0 0.5 1 1.5 2 - manipulowanie urz dzeniem 0.5 1 1.5 2 3 - manipulowanie i ryzyko powstania du ej szkody w razie braku uwagi 0.5 1 2 3 5 - manipulowanie i ryzyko wypadku (zranienia) w razie braku uwagi 0.5 1 2.5 4 7 - warunki z e (ryzyko, py , ha as, gor co, wyziewy itp.) 0 0.5 1 1.5 2 - warunki bardzo z e (w/w czynniki bardzo intensywne) 0.5 1 2 3 4 Dodatek za pozycj stoj : 60 - 79 80 - 99 Dodatek za uwag : Dodatek za z e warunki rodowiska: Sumaryczny minimalny czas przerw w procentach ca kowitego czasu pracy. Sumaryczny minimalny czas przerw w minutach w. A B B Y Y.c om Y F T ra n sf o lic k he re to bu y rm C C w. A B B Y Y.c om w w w w PD ABB to re he 5. Ocena obci enia psychonerwowego - LISTA KONTROLNA lic k Y 3.0 3.0 bu y rm er Y F T ra n sf o ABB PD er Y Odpowiedz: TAK – 1 punkt, NIE – 0 punktów L.p. Obci enie 1 Praca o krótkich cyklach (poni ej 90s) jest cz sta 2 Monotonne i trudne zadania s cz ste (s to zadania, które szybko staja si rutyn ) 3 Zadania wymagaj ce bardzo du ej koncentracji (takie, od których niemo na si oderwa ) s cz ste 4 Praca podzielona jest na ma e cz ci, ka dy pracownik wykonuje tylko drobny fragment ca ci 5 Praca stawia du e wymagania emocjonalne (na przyk ad dlatego, wymaga kontaktów z klientami, pacjentami itp.) 6 Praca cz sto odbywa si pod presja czasu i terminów 7 Na wydziale s pojedyncze stanowiska 8 Cz sto si zdarza, e organizacja pracy jest niew ciwa 9 Cz sto si zdarza, e inne wydzia y (oddzia y) s nieprzygotowane 10 Cz sto si zdarza, e inne wydzia y (oddzia y) nie daj dostatecznego wsparcia 11 Cz ste s problemy ze sprz tem (z e funkcjonowanie, psucie si aparatury, przyrz dów, oprogramowania itp. 12 Brak jest regularnych konsultacji w pracy albo nie daj one mo liwo ci przedyskutowania problemów zwi zanych z prac 13 Samodzielne regulowanie przez pracownika tempa swojej pracy jest niemo liwe lub utrudnione 14 Nie jest mo liwe albo jest bardzo trudne, aby pracownik okre la swoje metody pracy 15 Utrudniona mo liwo wzajemnej pomocy pracowników 16 Brak jest dostatecznej informacji na temat wyników swojej pracy 17 W czasie dnia jest brak czasu na krótkie pogaw dki z kolegami 18 Cz sto nie ma mo liwo ci skontaktowania si z prze onym w celu przedyskutowania problemów 19 Utrudniony jest bezpo redni kontakt z kolegami lub prze onymi z innego wydzia u (oddzia u) by przedyskutowa zaistnia y problem 20 Wyst puje du a liczba konfliktów w pracy Suma: Suma punktów: poni ej 3 obci enie ma e od 4 do 11 - obci enie rednie 12 i wi cej - obci enie du e TAK ród o: Borowiecki D.: Obci enie psychonerwowe. Czasopismo „ATEST – Ochrona Pracy”, nr 2/2003, NIE w. A B B Y Y.c om