aktualności - Informacje o MAK+

AKTUALNOŚCI
2/2012 (3)
MAK+ współorganizatorem VII Forum Młodych Bibliotekarzy w Łodzi
Zapraszamy wszystkich bibliotekarzy do 35. roku życia, pracujących w
różnych typach bibliotek do uczestnictwa w VII Forum Młodych Bibliotekarzy w Łodzi, które odbędzie się pod hasłem „Biblioteka jako marka”.
Podczas VII Forum Młodych Bibliotekarzy w Łodzi chcielibyśmy przede
wszystkim poruszyć dyskusję w środowisku bibliotekarskim dotyczącą
praktyk w promowaniu działalności bibliotek różnych typów oraz zmiany
wizerunku i wypracowaniu „dobrej” marki dla placówek bibliotecznych.
W trakcie VII Forum Młodych Bibliotekarzy pragniemy wymiany doświadczeń związanych z budowaniem marki w trzech obszarach: biblioteka, bibliotekarz, użytkownik.
VII Forum Młodych Bibliotekarzy będzie odbywało się w terminie 11-12
września 2012 roku w Łodzi. W dniu 16 kwietnia w zakładce Forum Młodych Bibliotekarzy (www.sbp.pl/fmb) dostępny będzie formularz zgłoszeniowy dla uczestników Forum. Koszt uczestnictwa w VII Forum Młodych
Bibliotekarzy w Łodzi wynosi 220 zł.
Organizatorzy:
•
Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Okręg Łódzki,
•
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi,
•
Biblioteka Politechniki Łódzkiej, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Łodzi,
•
Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego
•
Biblioteki Publiczne (Łódź-Widzew)
•
Instytut Książki
•
MAK+
Szczegółowe informacje dostępne na stronie www.sbp.pl/fmb
Komunikator w MAK+
Ciągły wzrost ilości bibliotekarzy pracujących w systemie MAK+ stanowi, naszym zdaniem, niepowtarzalną okazję do zbudowania społeczności użytkowników, która wymieniając własne doświadczenia w zakresie pracy z systemem wspierałaby się w codziennej pracy. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem
na wymianę informacji pomiędzy użytkownikami naszego systemu planujemy w najbliższej przyszłości,
udostępnić Państwu moduł bezpośredniej komunikacji pomiędzy wszystkimi użytkownikami, moderatorami i administratorami MAK+. Podstawową funkcją modułu będzie możliwość wysyłania wiadomości do
odbiorcy wybranego ze wspólnej dla wszystkich, automatycznie tworzonej i aktualizowanej książki adresowej. Wybór odbiorcy ułatwi możliwość sortowania listy użytkowników po parametrach takich jak miejsce zatrudnienia, login, imię, czy nazwisko. Jesteśmy przekonani, że nowe narzędzie wpłynie w bardzo
pozytywny sposób na wymianę informacji o systemie i umożliwi zacieśnienie współpracy pomiędzy użytkownikami systemu MAK+.
Pobierz AKTUALNOŚCI z www.makplus.pl
[email protected]
1
AKTUALNOŚCI
Współpraca pomiędzy Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich a MAK+
Od tego roku postanowiliśmy zacieśnić współpracę pomiędzy Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich a
MAK+. Efektem jej będzie współorganizacja warsztatów dla środowiska bibliotekarzy. Pierwsze wspólne
warsztaty z zakresu ochrony danych osobowych w bibliotece zorganizowaliśmy 28 marca w siedzibie Instytutu Książki w Warszawie. Zainteresowanie spotkaniem prowadzonym przez specjalistów z SBP, Instytutu Książki oraz firmy JDS Consulting przerosło nasze oczekiwania, dlatego postanowiliśmy już wkrótce
zorganizować kolejne. Informacje o kolejnym terminie warsztatów można znaleźć na stronie www.sbp.
pl oraz www.makplus.pl. Wszyscy członkowie SBP oraz klienci MAK+ korzystają z preferencyjnej opłaty
konferencyjnej.
Baza Centralna MAK+ w KaRo
W marcu MAK+ udostępnił swoją Bazę Centralną opisów bibliograficznych do przeszukiwania za pomocą
KaRo. Dzięki nawiązaniu współpracy użytkownicy Katalogu Rozproszonych Bibliotek Polskich (KaRo) uzyskali dostęp do wciąż rosnącej i obecnie zawierającej ponad 1 100 000 opisów książek bazy danych
tworzonej przez ponad 640 bibliotek i ich filie z terenu całego kraju. Mechanizm działania wyszukiwania
za pomocą KaRo oparty jest o protokół Z39.50, który pozwala bibliotekom udostępniać swoje katalogi
biblioteczne. Główną ideą działania katalogu rozproszonego jest udostępnianie opisów bibliograficznych
do pobierania i późniejszego wykorzystania we własnym katalogu. Zaznaczenie w KARO opcji „Biblioteki
systemu MAK+” spowoduje przeszukanie całego głównego katalogu opisów bibliograficznych MAK’a+.
Już niebawem udostępnimy także opcję przeszukiwania katalogów poszczególnych bibliotek pracujących
w naszym systemie.
Kiedy dane osobowe w bibliotece są bezpieczne?
Od prawie 15 lat dane osobowe obywateli Polski są objęte ochroną prawną, nad którą nadzór sprawuje
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. Ustawa z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie
danych osobowych określa zasady postępowania przy przetwarzaniu danych osobowych oraz prawa
osób fizycznych, których dane osobowe są lub mogą być przetwarzane. Ustawa ta nakłada na biblioteki
obowiązek ochrony danych osobowych (m.in. czytelników), bez względu czy dane te przetwarzane są w
sposób tradycyjny czy też w systemach informatycznych. Niejednokrotnie przetwarzanie danych w systemach informatycznych wiąże się z większym ryzykiem ich utraty, co też rodzi konieczność podjęcia
określonych działań mających na celu zabezpieczenie danych przed dostępem osób nieuprawnionych,
zabraniem, utratą bądź ich zniszczeniem.
(Czytaj na następnej stronie)
Pobierz AKTUALNOŚCI z www.makplus.pl
[email protected]
2
AKTUALNOŚCI
Kiedy dane osobowe w bibliotece są bezpieczne? (cd.)
Mając na uwadze wsparcie bibliotekarzy w tym obszarze, Instytut Książki nawiązał współpracę merytoryczną z firmą JDS Consulting – ekspertem na rynku doradczym, świadczącym usługi z zakresu ochrony
danych osobowych i bezpieczeństwa informacji. Specjaliści z JDS Consulting zadbali o zgodność systemu
MAK+ z wymogami przepisów prawa z zakresu ochrony danych osobowych, a teraz rozszerzają zakres
świadczonej usługi o bezpłatne porady dla klientów MAK+ w zakresie obowiązków ustawowych dotyczących ochrony danych osobowych w bibliotece. W tym celu uruchomiono specjalny adres e-mailowy [email protected], pod który można kierować pytania związane z tym zagadnieniem. Poniżej
przedstawimy Państwu odpowiedzi na kilka najczęściej zadawanych pytań dotyczących ochrony danych
osobowych w bibliotece.
- Co oznacza termin „przetwarzanie danych osobowych”?
Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych, przetwarzanie danych osobowych to wykonywanie jakichkolwiek
operacji na danych osobowych, takich jak np. zbieranie,
utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie,
udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się
w systemach informatycznych.
Przykłady przetwarzania danych osobowych w bibliotece:
rejestracja czytelnika, prowadzenie ewidencji wypożyczonych książek przez czytelnika, czy też wysyłanie upomnień
dotyczących zwrotu książek do czytelników.
- Co oznacza termin „zgoda na przetwarzanie danych osobowych”?
Przez zgodę na przetwarzanie danych osobowych rozumie się oświadczenie woli, wyrażające zgodę na
przetwarzanie danych osobowych, osoby składającej takie oświadczenie; zgoda nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści (np. nie może być zawarta w treści regulaminu
korzystania z zasobów biblioteki). Zgoda może być odwołana w dowolnym momencie.
Przykład: Czytelnik po wyrażeniu zgody na przetwarzanie jego danych osobowych w określonym celu w
bibliotece, może w dowolnej chwili cofnąć swoją zgodę, co też zrodzi konieczność wstrzymania dalszego
przetwarzania jego danych osobowych, w tym celu i zakresie dla którego dotychczas były przetwarzane
na podstawie udzielonej zgody oraz może skutkować obowiązkiem usunięcia danych. Ustawa o ochronie
danych osobowych wskazuje jednak inne podstawy do przetwarzania danych osobowych, poza zgodą
osoby, której dane dotyczą. W praktyce biblioteki przetwarzają dane osobowe czytelników w pierwszej
kolejności na podstawie obowiązującego w nich regulaminu korzystania z zasobów bibliotecznych. Regulamin ten powinien wskazywać możliwość przetwarzania danych osobowych czytelników w szczególności w celach związanych z założeniem karty czytelnika (rejestracja czytelnika), prowadzenia ewidencji
udostępnionych książek (lub innych zasobów bibliotecznych) jak też windykacji zasobów bibliotecznych
oraz nałożonych kar finansowych.
Pobierz AKTUALNOŚCI z www.makplus.pl
[email protected]
3
AKTUALNOŚCI
- Kto jest Administratorem Danych Osobowych w bibliotece?
Administratorem danych osobowych (ADO) jest organ, jednostka organizacyjna, podmiot lub osoba samodzielnie decydująca o celach i środkach przetwarzania danych osobowych. Jest to podmiot praw i obowiązków, który sprawuje władztwo nad przetwarzaniem danych osobowych. Nie ma przy tym znaczenia
fakt, czy podmiot ten jest w posiadaniu przetwarzanych danych lub sam je przetwarza. Administratorem
wszystkich danych osobowych, które są gromadzone i przetwarzane w bibliotece jest ta biblioteka, o ile
nie wchodzi ona w skład innej placówki/jednostki organizacyjnej (np. biblioteki w szkołach, wewnętrzne
biblioteki w urzędach, etc.). To na dyrekcji biblioteki spoczywa obowiązek wprowadzenia właściwych
zasad ochrony danych osobowych, dbania o przetwarzanie danych zgodnie z przeznaczeniem, dla którego zostały zebrane oraz ewentualnego zgłoszenia posiadanych zbiorów do GIODO. Administratorem
danych osobowych nie jest podmiot, któremu zostało powierzone przetwarzanie danych osobowych.
Podmiot taki przetwarza dane osobowe jedynie w celu realizacji określonej umowy (w przypadku bibliotek korzystających z systemu MAK+, Instytut Książki jest podmiotem któremu biblioteki powierzają dane
czytelników, na mocy zapisów umowy licencyjnej MAK+).
- Kto jest Administratorem Danych Osobowych przetwarzanych w MAK+?
Administratorem danych osobowych przetwarzanych za pomocą systemu MAK+ jest biblioteka, ponieważ
przetwarzanie danych osobowych odbywa się w celu zarządzania
zasobami biblioteki oraz prowadzeniem ewidencji czytelników,
zgodnie z regulaminem biblioteki. System MAK+ służy jedynie
jako narzędzie do sprawniejszej organizacji zasobów bibliotecznych. Przetwarzanie danych osobowych wprowadzanych przez
bibliotekę do systemu MAK+ odbywa się na podstawie umowy
powierzenia danych osobowych zawartej przez bibliotekę z Instytutem Książki. Momentem zawarcia takiej umowy jest podpisanie przez dyrekcję biblioteki umowy licencyjnej MAK+. Instytut
Książki może dodatkowo przetwarzać dane osobowe czytelników jako odrębny administrator danych osobowych, w celach
związanych z prowadzeniem ogólnopolskiej bazy czytelników, ale tylko wówczas, gdy czytelnik wyrazi
na to zgodę. W takim wypadku Instytut Książki odpowiada w pełni za legalność i bezpieczeństwo tych
danych osobowych, które za zgodą czytelników zasilą ogólnopolską bazę czytelników.
- Czy to prawda, że istnieje obowiązek rejestracji zbiorów danych osobowych przetwarzanych w
bibliotece?
Tak to prawda. Obowiązek ten w szczególności dotyczy zbioru danych czytelników. Zgłoszenia zbioru do rejestracji należy dokonać przed rozpoczęciem przetwarzania danych, czyli przed pozyskaniem
pierwszych danych do zbioru. W przypadku zbiorów dotyczących danych „szczególnie chronionych”
np. danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne
lub filozoficzne; zbieranie danych może się rozpocząć dopiero po zarejestrowaniu zbioru przez GIODO.
Zgłoszenia zbioru danych do rejestracji należy dokonać na formularzu, którego wzór stanowi załącznik do
Pobierz AKTUALNOŚCI z www.makplus.pl
[email protected]
4
AKTUALNOŚCI
rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 grudnia 2008 r. w sprawie wzoru
zgłoszenia zbioru danych do rejestracji Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych. Każda
biblioteka ma obowiązek zarejestrować te zbiory danych osobowych, które nie zostały zwolnione z tego
obowiązku na mocy art. 43 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. W szczególności w każdej bibliotece podlega rejestracji zbiór danych osobowych czytelników, o ile nie zawiera tylko danych czytelników
uczących się u administratora bądź jego pracowników (art. 43 ust. 1 pkt 4 UODO – w szczególności może
to dotyczyć bibliotek szkolnych oraz organizowanych przy zakładach pracy). W sytuacji, gdy czytelnikami
są także inne osoby, zbiór ten podlega obowiązkowi rejestracji. Rejestracja zbiorów danych osobowych
jest tylko częścią procedur ochronnych tych danych w bibliotece. Cały proces powinien rozpocząć się
od stworzenia Polityki Bezpieczeństwa Danych Osobowych (PBDO), Instrukcji Zarządzania Systemami
Informatycznymi służącymi do przetwarzania danych osobowych oraz wyznaczenia osoby nadzorującej
w imieniu administratora danych przestrzeganie zasad ochrony tych danych, czyli Administratora Bezpieczeństwa Informacji. Rejestracja zbiorów jest tak naprawdę etapem wieńczącym ten proces.
- Kto odpowiada za ochronę danych w systemie MAK+?
Za fizyczną i techniczną ochronę każdego komputera przetwarzającego dane osobowe, w szczególności
komputera stanowiącego serwer lokalny MAK+, znajdującego się w bibliotece odpowiada biblioteka. Po
jej stronie leży obowiązek należytego zabezpieczenia przetwarzanych w nim danych osobowych przed
kradzieżą, utratą, zniszczeniem, dostępem osób nieuprawnionych.
Za ochronę po stronie informatyczno-systemowej odpowiada Instytut Książki. To po jego stronie leży zabezpieczenie dostępu do danych znajdujących się w MAK+ poprzez zastosowanie niezbędnych środków
bezpieczeństwa, w szczególności ustanowienie odpowiednich procedur, haseł dostępu, zabezpieczeń
programowych, szyfrowania transferu danych, itd.
- W jaki sposób Instytut Książki chroni dane przetwarzane w MAK+?
Instytut Książki spełnia wszelkie wymogi ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.
Ponadto Instytut Książki zapewnia środki techniczne zapobiegające pozyskiwaniu
i modyfikowaniu przez osoby nieuprawnione danych osobowych przesyłanych drogą elektroniczną.
W szczególności są to stosowane szyfrowane łącza (w standardzie SSH) połączone z rozpoznawaniem
(uwierzytelnianiem) Użytkowników.
Ponadto:
• każdy użytkownik posiada odrębny identyfikator, który po utracie uprawnień przez tego użytkownika nie
jest przydzielany innej osobie,
• hasło składa się co najmniej z 8 znaków, zawiera małe i wielkie litery oraz cyfry lub znaki specjalne, a
zmiana hasła następuje nie rzadziej niż co 30 dni,
• wykonuje się cyklicznie kopie zapasowe zbiorów danych oraz systemu MAK+
• zastosowano środki uniemożliwiające wykonywanie nieautoryzowanych kopii danych osobowych
przetwarzanych przy użyciu systemu
• zastosowano system rejestracji dostępu do systemu oraz zbioru danych osobowych.
Materiał przygotowany we współpracy z
Pobierz AKTUALNOŚCI z www.makplus.pl
[email protected]
5
KontaktydozespoųuMAK+
Infolinie
Infoliniaogólna
(informacjeosystemie,instalacji
ikosztach.Zamówienia)
KarolinaBalcerska
EdytaOlejniczak
226566397
[email protected]
JustynaOlejniczak
505245827
[email protected]
SylwiaCzubͲKieųczewska
666839148
[email protected]
KrystynaSzubka
505245807
[email protected]
Infoliniadlaklientów
(wsparcieuǏytkownika,informacje
ozmianachwsystemie)
Infoliniadlaklientów
(rozliczenia,umowy,konferencje,
warsztaty)
Infoliniadlaklientów
(formatMARC21,bibliografia
regionalna)
Administratorzy
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
dolnoƑlČskie
opolskie
ƑlČskie
kujawskoͲpomorskie(toruŷskie)
ųódzkie
kujawskoͲpomorskie
(bydgoskie)
pomorskie
wielkopolskie
lubelskie
podlaskie
lubuskie
zachodniopomorskie
MarekPaskuda
505245782
[email protected]
SųawomirMirowski
505245779
[email protected]
BukaszTwarowski
505245778
[email protected]
SzymonSokóų
505245787
[email protected]
PaweųSuszczewicz
505245803
[email protected]
x
maųopolskie
BartųomiejKania
505245836
[email protected]
x
mazowieckie
PiotrByrski
505245801
[email protected]
x
x
podkarpackie
Ƒwiħtokrzyskie
AnnaDroǍdziel
505245808
[email protected]
x
warmiŷskoͲmazurskie
WojciechWiƑniewski
505245821
[email protected]