Poziom i struktura zmodyfikowanego minimum egzystencji w

Informacja o poziomie minimum egzystencji z 2013 r.
w zestawieniu z aktualnie obowiązującymi kryteriami dochodowymi
określonymi w ustawie o pomocy społecznej
Badania nad średnioroczną wartością koszyka minimum egzystencji w 2013 r.,
przedstawione przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, wskazują na utrzymanie się minimum
egzystencji poniżej kryterium uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej w przypadku
wszystkich gospodarstw osób samotnie gospodarujących, rodzin 2-osobowych składających się z
osób dorosłych oraz rodzin 3-osobowych, w skład których wchodzą dwie osoby dorosłe i dziecko
w wieku 4-6 lat. Natomiast w odniesieniu do gospodarstw: 3-osobowych (dwie osoby dorosłe z
jednym dzieckiem w wieku 13-15 lat), 4-osobowych (dwie osoby dorosłe z dwójką dzieci w wieku
4-6 lat i 13-15 lat) oraz 5-osobowych ( dwie osoby dorosłe z trójką dzieci) oszacowane wartości
minimum egzystencji znalazły się poniżej kryterium dochodowego dla osoby w rodzinie.
Tablica 1. Wartości koszyka minimum egzystencji w latach 2010 – 2013 minimum egzystencji
na osobę w zł
Wyszczególnienie
2010
2011
2012
2013
1
2
3
4
Osoba samotnie gospodarująca
447,54
474,20
493,96
513,87
Osoba w rodzinie
Rodzina 2-osobowa: 2 osoby dorosłe
371,91
394,54
410,38
427,86
Osoba samotnie gospodarująca
472,72
500,68
521,11
541,91
397,10
421,01
437,54
455,90
381,88
404,12
421,14
439,68
417,77
442,99
460,81
480,90
401,98
425,74
442,99
462,71
413,97
438,63
456,20
476,57
0
Gospodarstwa
emeryckie
Gospodarstwa
pracownicze
1)
Osoba w rodzinie
Rodzina 2-osobowa: 2 osoby dorosłe
Osoba w rodzinie
Rodzina 3-osobowa: 2 osoby dorosłe,
1 dziecko młodsze w wieku 4-6 lat
Osoba w rodzinie
Rodzina 3-osobowa: 2 osoby dorosłe,
1 dziecko starsze w wieku 13-15 lat
Osoba w rodzinie
Rodzina 4-osobowa: 2 osoby dorosłe,
1 dziecko młodsze w wieku 4-6 lat,
1 dziecko starsze w wieku 13-15 lat
Osoba w rodzinie
Rodzina 5-osobowa: 2 osoby dorosłe,
1 dziecko młodsze w wieku 4-6 lat,
2 dzieci starszych w wieku 13-15 lat
źródło: informacja o wynikach badań nad średniorocznym poziomem minimum egzystencji, IPiSS.
W 2013 roku pomocą objęto 1.412.432 rodziny, to jest o 3% więcej niż w poprzednim
roku. Struktura rodzin w porównaniu z poprzednim rokiem nie uległa zmianie. Rodziny z dziećmi
podobnie jak w latach poprzednich stanowiły 42% wszystkich rodzin. Kolejnym gospodarstwem
równie licznie występującym w systemie pomocy społecznej to osoby samotne, których udział
wyniósł 40%. Wśród tych gospodarstw 22% stanowią gospodarstwa jednoosobowe emerytów
i rencistów.
Zgodnie z art. 8, ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst
jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 182, ze zm.) oraz rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca
2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z
pomocy społecznej (Dz. U. 2012, poz. 823), prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy
społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41, 53a, 78 i 91, przysługuje:
2) osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 542 zł, zwanej dalej
"kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej",
3) osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 456 zł, zwanej dalej
"kryterium dochodowym na osobę w rodzinie",
4) rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę
w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny".
Wykres 1. Wartości koszyka minimum egzystencji dla gospodarstw 1‐osobowych w latach 2004 ‐ 2013
zł
550,00
541,91
530,00
521,11
510,00
513,87
500,68
493,96
490,00
472,72
470,00
450,00
445,33
474,20
447,54
gosp. pracownicze 1‐os.
430,00
421,85
413,20
410,00
390,00
gosp. emeryckie 1‐os.
398,40
385,10396,00
371,20 382,30 386,30
389,50
370,00
367,70
364,70
350,00
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
rok
Wśród rodzin z dziećmi przewagę stanowiły rodziny 3-osobowe z 1 dzieckiem. Stanowiły
one 36% wszystkich rodzin z dziećmi. Ich liczba wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim o
1 3% z 205 tys. do 211 tys. rodzin. Nieznacznie mniejszy udział 35% stanowiły rodziny z dwójką
dzieci.
zł
Wykres. 2. Wartosci koszytka minimum egzystencji dla gospodarstw wielosobowych w latach 2004 ‐ 2013
500,00
kryterium dochodowe dla osoby w rodzinie 456 zł
480,00
460,00
440,00
480,90
476,57
462,71
455,90
439,68
427,86
420,00
gosp. emeryckie 2‐os.
400,00
gosp. 2‐os. (M+K)
380,00
gosp. 3‐os. (M+K+DM)
360,00
gosp. 3‐os. (M+K+DS)
340,00
gosp. 4‐os. (M+K+DM+DS)
gosp. 5‐os. (M+K+DM+2xDS)
320,00
300,00
280,00
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
rok
Poniższa tabela przedstawia strukturę wydatków składających się na koszyk minimum
egzystencji dla gospodarstw domowych odzwierciedlających osobę samotnie gospodarującą oraz
osobę w rodzinie.
Tablica 2. Struktura minimum egzystencji w %.
Osoba samotnie
Osoba w rodzinie:
gospodarująca
(rodzina 3-osobowa: 2
osoby dorosłe i 1
Gospodarstwo
wyszczególnienie
dziecko młodsze)
pracownicze
2012
2013
2012
2013
Osoba w rodzinie:
(rodzina 3-osobowa: 2
osoby dorosłe i 1
dziecko starsze)
2012
2013
Żywność
 39,7
40,0
47,1
47,1
 47,8
48,0
Mieszkanie
47,1
47,0
37,5
37,8
34,3
34,6
Edukacja
0,0
0,0
0,3
0,3
3,7
3,7
Odzież i obuwie
 3,3
3,2
4,2
4,1
4,1
3,8
Ochrona zdrowia
2,0
1,9
2,8
2,7
2,0
1,9
Higiena osobista
 3,2
3,1
3,3
3,2
 3,4
3,3
4,8
4,8
4,8
4,8
4,8
4,8
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Pozostałe wydatki
Razem
źródło: informacja o wynikach badań nad średniorocznym poziomem minimum egzystencji za 2012 r., IPiSS.
 wzrost  spadek
Na podstawie informacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych można stwierdzić, że wartości
minimum egzystencji dla najczęściej występujących typów gospodarstw domowych w pomocy
2 społecznej jest poniżej kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej oraz dla osoby
w rodzinie. W przypadku 3-osobowego gospodarstwa z 1 dzieckiem w wieku 13-15 lat,
gospodarstw z dwójką i trójką dzieci minimum egzystencji przekroczyło kryterium dochodowe
odpowiednio o 24,90 zł, 6,71 zł i 20,57 zł.
Tablica 3. Zestawienie kwot kryterium dochodowego z wybranymi kwotami minimum egzystencji
w latach 2011 – 2013.
wyszczególnienie
Osoba samotnie gospodarująca
Osoba w rodzinie:
(rodzina 3-osobowa: 2 osoby
dorosłe i 1 dziecko młodsze)
Osoba w rodzinie:
(rodzina 3-osobowa: 2 osoby
dorosłe i 1 dziecko starsze)
rok
minimum egzystencji
na osobę w zł
kryterium dochodowe
kwalifikujące
do świadczeń pieniężnych
z pomocy społecznej
w zł
2011
500,68
477,00
2012
521,11
542,00
2013
541,91
542,00
2011
404,12
351,00
2012
421,14
456,00
2013
439,68
456,00
2011
442,99
351,00
2012
460,81
456,00
2013
480,90
456,00
źródło: badania IPiSS nad minimum egzystencji, ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
zł
Wykres 3. Zestawienie kwot kryterium dochodowego z minimum egzystencji dla wybranych typów gospodartsw domowych w latach 2004 ‐ 2013
550
541,91
521,11
500,68
472,72
500
445,33
450
400
371,20
413,20
398,40
385,10
386,30
350
300
250
442,99
392,08
200
317,10
150
288,00
330,90
299,40
340,00
308,10
347,10
316,60
363,90
332,90
358,75
417,77
381,88
404,12
460,81
421,14
480,90
439,68
100
50
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
osoba samotnie gospodarująca
gosp. 3‐os. (M+K+DS)
gosp. 3‐os. (M+K+DM)
kryterium dochodowe dla os. samotnie gospodarującej
kryterium dochodowe dla os. w rodzinie
3