Europejska Unia Bankowa

UNIWERSYTET MARII
CURIE-SKŁODOWSKIEJ W LUBLINIE
Wydział Ekonomiczny
Studia podyplomowe:
Mechanizmy funkcjonowania strefy euro
Karolina Dul
nr albumu: 9355096
Europejska Unia Bankowa- przyczyny,
wprowadzenie i potencjalne skutki
nr albumu: ….
Imię i nazwisko
Praca dyplomowa napisana
pod kierunkiem dr Moniki Wojtas
Lublin rok 2015
Spis treści
Wstęp .................................................................................................................. 3
1. Historia i przyczyny powstania unii bankowej ............................................. 5
2. Działanie unii bankowej ............................................................................... 11
3. Skutki wprowadzenia unii bankowej w krajach Unii Europejskiej ze
szczególnym naciskiem na Polskę .................................................................... 18
Zakończenie...................................................................................................... 25
Bibliografia....................................................................................................... 27
Spis rysunków .................................................................................................. 29
Spis tabel .......................................................................................................... 29
2
Wstęp
Kryzysy finansowe związane są z systemami gospodarczymi od zarania
kapitalizmu w XVII wieku. Są to najbardziej spektakularne zdarzenia XX i
początku XXI wieku. Ich skutki potrafią być ogromne: bezrobocie, ubóstwo
ludności, upadki banków i innych instytucji finansowych. Kryzys może
zaprowadzić nawet do upadku rządów czy wybuchu wojny1. Najnowszy kryzys
finansowy, który rozpoczął się w 2007 roku pokazuje, że aktualnie priorytetem
rządów światowych i Unii Europejskiej powinno być podjęcie takich działań,
które będą mogły w przyszłości zapobiec kryzysom, a ich ewentualne skutki
obniżyć do jak najmniejszego poziomu.
Kryzys finansowy, który dotknął kraje Unii Europejskiej wywołał ogromną
liczbę głosów, debat i pomysłów na to jak zabezpieczyć się na przyszłość przed
kolejnym wstrząsem. Głównym zabezpieczeniem ma być wprowadzenie unii
bankowej.
Zadaniami
unii
bankowej
powinno
być
przede
wszystkim
zobligowanie banków do większej dyscypliny finansowo- kredytowej oraz
zobowiązanie
państw
członkowskich do
większej
dyscypliny
fiskalnej.
Dotychczasowa liberalizacja prawa oraz rozczłonkowanie nadzorów pod jakimi
znajdowały się poszczególne
filie
banków doprowadziły do
upadków
największych banków Europy.
Unia bankowa powinna być w przyszłości ostoją bezpieczeństwa dla
rynków finansowych i sektora bankowego, a przede wszystkim zapewnić
bezpieczeństwo i spokój klientom korzystającym z usług instytucji finansowych.
Założenia unii bankowej to wprowadzenie jednolitych regulacji dotyczących
mechanizmów nadzorczych,
mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej
likwidacji oraz europejskiego systemu gwarantowania depozytów.
Celem niniejszej pracy jest odpowiedź na pytanie czym będzie unia
bankowa oraz czy jest możliwe jej wprowadzenie na ustalonych zasadach w
założonym terminie. Czy gospodarki krajów Unii Europejskiej są gotowe na
zmiany.
1
http://www.psz.pl/118-gospodarka/kryzysy-finansowe-xx-wieku (28.05.2015).
3
W punkcie pierwszym omówiono genezę i przyczyny powstania unii
bankowej oraz harmonogram wprowadzania poszczególnych etapów.
Punkt drugi przedstawia działanie poszczególnych założeń unii bankowej i
współzależność poszczególnych modułów.
W punkcie trzecim skupiono się na możliwych pozytywnych i negatywnych
skutkach wprowadzenia unii bankowej w krajach Unii Europejskiej. Głównie
omówiony został problem przystąpienia Polski do unii bankowej.
Dla potrzeb napisania pracy posłużono się dostępną literaturą, krytyczną
analizą źródeł internetowych a także sprawozdaniami i zarządzeniami organów
europejskich.
4
1. Historia i przyczyny powstania unii bankowej
Od 2007 roku globalne rynki finansowe i bankowe zostały dotknięte
kryzysem gospodarczym, którego początków należy dopatrywać się w Stanach
Zjednoczonych Ameryki. Do powstania kryzysu przyczyniły się kredyty subprime
i mortgage czyli takie, które były przyznawane osobom o zbyt niskiej zdolności
kredytowej ( zła historia kredytowa czy brak dochodów) w zamian za wysokie
oprocentowanie mające wynagrodzić bankom ryzyko braku spłaty2. Kryzys, który
dotknął rynki finansowe i bankowe USA rozprzestrzenił się w szybkim tempie na
pozostałe rynki światowe w tym na rynki krajów Unii Europejskiej. W latach
2007- 2011 wiele państw UE borykało się z problemami finansowymi na rynku
hipotecznym, bankowym oraz ze zbyt wysokim zadłużeniem państwowym.
Zadłużenie takich krajów jak Włochy, Grecja, Hiszpania i Portugalia 3 czy
przymus ratowania instytucji bankowych przez władze państwowe wywołały
debatę na temat efektów działania instytucji nadzorczych. W związku z tym, że
przyczyną kryzysu w strefie euro był zbyt wysoki poziom zadłużenia państw to
wspólne działania powinny dążyć do zwiększenia dyscypliny fiskalnej oraz
dotyczyć rozwiązań całościowych systemu bankowego4.
publicznym
rozumianym
jako
%
PKB
Zmiany w długu
pokazuje
tabela
1.
Tabela 1. Dług publiczny wybranych państw Unii Europejskiej rozumiany
jako % Produktu Krajowego Brutto w latach 2007- 2011
Kraj/Rok
2007
208
2009
2010
2011
Cypr
58,3
48,3
58
61,3
71,1
Francja
63,9
67,7
78,3
82,4
85,8
Grecja
105,4
110,7
127,1
148,3
170,3
Hiszpania
36,1
39,8
53,3
61,5
69,3
Irlandia
25,0
44,4
65,6
92,1
106,4
Niemcy
64,9
66,3
73,5
82,4
80,4
2
http://www.consumerfinance.gov/askcfpb/110/what-is-a-subprime-mortgage.html (8.02.2015).
M. Zaleska, Unia bankowa, Wyd. Difin, Warszawa 2013, s. 30.
4
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 30.
3
5
Polska
45
47,1
50,9
54,8
56,2
Portugalia
68,3
71,6
83
94
108,3
Węgry
66,1
72,3
78,4
81,8
81,4
Włochy
103,6
106,3
116,1
119,3
120,8
Unia
59
62,3
74,4
80,2
83,1
Europejska
Opracowanie własne na podstawie www.dlugpubliczny.org.pl (27.05.2015).
Początkiem zmian można
nazwać przygotowanie zespołu regulacji
dotyczących wymogów kapitałowych oraz zarządzania ryzykiem w bankach,
które działają trans granicznie. Regulacje te potocznie nazywane są Bazyleą III
oraz dotyczą zmian, które wynikają z przebytego kryzysu finansowego5, ponieważ
poprzednie ustalenia tzw. Bazylea II nie spełniła oczekiwać w starciu z
postępującym kryzysem finansowym. Początki prac nad rozwiązaniami Bazylea
III są związane z ustaleniami państw grupy G20 na szczycie w Seulu w 2010
roku6. Bazylea III proponuje nowe rozwiązania dotyczące kapitału, płynności i
dźwigni finansowej, aby zwiększyć nadzór nad sektorem finansowym oraz lepiej
zarządzać bankami. Takie działania powinny wymusić na bankach utrzymywanie
większego kapitału o lepszej jakości. Zwiększanie wymogów kapitałowych i
tworzenie punktów mediacyjnych będzie wdrażane stopniowo, a wszystkie
ustalenia Bazylea III mają zostać wprowadzone do 2019 roku7.
W rezultacie debat i rozmów podjęto decyzję o reformach funkcjonowania
nadzoru finansowo- bankowego. Główną reformą jest powstanie zintegrowanego
modelu instytucji nadzorczych w krajach UE w ramach unii bankowej czyli
pogłębienia założeń Unii Gospodarczej i Walutowej8. Po raz pierwszy koncepcję
wprowadzenia unii bankowej przedstawił J. M. Barroso w czerwcu 2012 roku na
5
B. Paxford, BAZYLEA III- na drodze do większej stabilności banków, 20.10.2010,
http://www.bankier.pl/wiadomosc/BAZYLEA-III-na-drodze-do-wiekszej-stabilnosci-bankow2230043.html ( 12.05.2015).
6
T. Waligóra, Wprowadzenie uregulowań Bazylea III oraz jego skutki dla bankowości polskiej i
europejskiej, „ Biznes międzynarodowy w gospodarce globalnej” nr 32, 2013, s. 204.
7
D. Garczyński, Bazylea III i jej konsekwencje dla sektora bankowego w Polsce, „Annales
Universitatis Mariae Curie- Skłodowska” Lublin- Polonia, VOL. XLV,2, 2011, s. 101.
8
A. Hryckiewicz, M. Pawłowska, Czy nowy nadzór spełni swoje zadanie? Zmiany w nadzorze
finansowym w Europie oraz ich konsekwencje dla Polski, „Materiały i studia” zeszyt nr 289, 2013,
s. 2.
6
nieformalnym spotkaniu Rady Europejskiej . Drogę do ustanowienia unii
bankowej oraz porozumienia między państwami przedstawia rysunek 1.
Rysunek 1. Droga do ustanowienia unii bankowej
12 września 2012
Komisja Europejska publikuje wniosek dotyczący jednolitego mechanizmu
nadzorczego dla wszystkich banków strefy euro
13 grudnia 2012
Rada Unii Europejskiej osiąga porozumienie dotyczące SSM
26 czerwca 2013
przyjęcie CRD IV i CRR
10 lipca 2013
Komisja wprowadza wniosek dotyczący dołączenia do SSM jednolitego mechanizmu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji
3 listopada 2013
Wchodzi w życie rozporządzenie w sprawie jednolitego mechanizmu nadzorczego
20 grudnia 2013
Rada Europejska osiąga porozumienie w sprawie jednolitego
mechanizmu nadzorczego
Źródło: ECA, Sprawozdanie specjalne Kształtowanie się europejskiego nadzoru bankowegoEuropejski Urząd Nadzoru Bankowego w zmieniających się warunkach, nr 05, 2014,
http://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR14_05/SR14_05_PL.pdf.
7
W 2012 roku Herman Van Rompuy- przewodniczący Rady Europejskiej w
ścisłej współpracy z Jose Manuelem Barroso- przewodniczącym Komisji
Europejskiej, Jean-Claude Junckerem- przewodniczącym Eurogrupy oraz Mario
Draghim- prezesem Europejskiego Banku Centralnego na prośbę Rady
Europejskiej
przygotowali
sprawozdanie
W
kierunku
faktycznej
Unii
Gospodarczej i Walutowej. We wspomnianym dokumencie zawarty został
harmonogram prac związanych z wprowadzeniem faktycznej Unii Gospodarczej i
Walutowej oraz jej 4 filary. Zgodnie z założeniami raportu proces wprowadzania
Faktycznej Unii Gospodarczej i Walutowej mógłby obejmować 3 etapy9:
Etap I (koniec 2012- 2013)
Zapewnienie odpowiedniego zarządzania finansami publicznymi, separacja
między bankami a rządami. Etap obejmowałby 5 elementów m.in.:
zakończenie prac nad wzmocnionymi ramami zarządzania fiskalnego,
utworzenie
TSCG,
utworzenie
CRR/CRDIV,
utworzenie
EMS,
porozumienie dotyczące likwidacji banków, gwarancji depozytów.
Etap II (lata 2013- 2014)
Etap powinien składać się z dwóch elementów: zakończenie prac nad
zintegrowanymi ramami finansowymi przez utworzenie jednego organu,
który zajmowałby się szybką i bezproblemową restrukturyzacją i
likwidacją; utworzenie mechanizmu większej koordynacji, konwergencji i
skutecznego egzekwowania polityk strukturalnych.
Etap III (po 2014 roku)
Etap ten miałby stanowić punkt kulminacyjny całego procesu pogłębiania
Unii Gospodarczej i Walutowej; jego głównym zadaniem powinna być
poprawa odporności UGW na wszelkie wstrząsy gospodarcze poprzez
wspólne decyzje podejmowane na szczeblu centralnym (np. te dotyczące
budżetów krajowych) 10.
W czasie posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się 14-15 marca
2013 roku uznano, że priorytetowe działania powinny dotyczyć zakończenia
9
EUCO, W kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej Sprawozdanie przewodniczącego
Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya, 2012, s. 2.
10
EUCO, W kierunku faktycznej, op.cit., s. 4- 5.
8
procesu ustawodawczego w sprawie wprowadzenia Jednolitego Mechanizmu
Nadzorczego. Kolejne posiedzenie Rady Europejskiej w dniach 27- 28 czerwca
2013 roku przyniosło wnioski dotyczące zakończenia ukonstytuowania unii
bankowej, która miałaby mieć wielkie znaczenie w utrzymaniu stabilności
finansowej oraz podjęto decyzję o konieczności wprowadzenia Jednolitego
Mechanizmu Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji. Podczas posiedzenia
w dniach 20- 21 marca 2015 roku Rada Europejska wezwała Parlament
Europejski i Radę Unii Europejskiej do przyśpieszenia uchwalenia rozporządzenia
w
sprawie
zatwierdzenia
Jednolitego
Mechanizmu
Restrukturyzacji
i
Uporządkowanej Likwidacji oraz wystąpiła do państw
członkowskich strefy euro o zakończenie negocjacji nad umową w sprawie
Jednolitego Mechanizmu Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji 11.
W historię zmian dotyczących nadzoru finansowego włączone jest także przyjęcie
pakietu CRD IV /CRR czyli:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26
czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych
do
działalności
oraz
nadzoru
ostrożnościowego
nad
instytucjami
kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE
i
uchylająca
dyrektywy
2006/48/WE
oraz
2006/49/WE
(Capital
Requirements Directive IV, CRD IV);
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia
26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji
kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr
648/2012 (Capital Requirements Regulation, CRR)12.
W dniu 1 stycznia 2014 roku pakiet całkowicie zastąpił dotychczasowe
rozporządzenia dotyczące podejmowania i prowadzenia działań przez instytucje
finansowe oraz wymogów kapitałowych. Nowe regulacje mają na celu
wzmocnienie systemu nadzoru finansowego. Rozporządzenie CRR jest prawnie
wiążące od 1 stycznia 2014 roku natomiast dyrektywa CRD IV wymaga
11
J. J. Węc, Proces konstytuowania Unii Bankowej. Geneza, podstawy prawne, cele i zasady
działania, „Rocznik integracji europejskiej” nr 8, 2014, s. 33- 34.
12
https://www.knf.gov.pl/pakiet_crd4.html (13.05.2015).
9
przystosowania do krajowych praw finansowych. Pakiet uwzględnia propozycje
Komitetu Bazylejskiego ds. Nadzoru Finansowego tzw. Bazylei III 13.
13
https://www.knf.gov.pl/pakiet_crd4.html (13.05.2015).
10
2. Działanie unii bankowej
W kierunku faktycznej Unii Gospodarczej i Walutowej
to pierwszy
dokument przedstawiający koncepcję wprowadzenia unii bankowej14. Na jego
podstawie Rada Europejska wyciągnęła wnioski, które miały wpływ na wybór
kierunku reformy ustrojowej w strefie euro. Reforma miała zawierać cztery
bardzo ważne zmiany:
zintegrowanie ram finansowych ;
zintegrowanie ram budżetowych;
zintegrowanie ram polityki gospodarczej15;
legitymizacja demokratyczna i odpowiedzialność 16.
Pierwsza w kolejności do wprowadzenia i zarazem najważniejsza to
zintegrowanie ram finansowych. Zintegrowanie ram budżetowych i polityki
gospodarczej powinny być dalszymi krokami w celu osiągnięcia pełnej i
faktycznej Unii Gospodarczej i Walutowej. Jednak do wprowadzenia i
prawidłowego działania wspólnych ram finansowych potrzebne są także inne
moduły, ponieważ żadna z zaplanowanych zmian nie może istnieć i działać bez
pozostałych.
Pod pojęciem zintegrowanych ram finansowych kryje się unia bankowa,
która wpisuje się w szerszą koncepcję
Unii Gospodarczej i Walutowej.
Wdrożenie założeń z raportu Van Rompuy’a objęło w pierwszej kolejności
działania dotyczące uformowania się unii bankowej17. Zgodnie z projektem unia
bankowa to trzy przenikające się moduły:
europejski nadzór bankowy;
europejski system gwarantowania depozytów;
europejski mechanizm uporządkowanej likwidacji banków (resolution
fund)18.
14
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 16.
J. J. Węc, Proces konstytuowania, op. cit., s. 34.
16
M. Zaleska, Unia, op. cit., s.32.
17
J. J. Węc, Proces konstytuowania, op. cit., s.33.
18
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 16.
15
11
Zintegrowane ramy działania unii bankowej w Europie zostały przedstawione na
rysunku 2.
Rysunek 2. Zintegrowane ramy działania unii bankowej w Europie
Nadzór
Bankowy
Gwarantowa
nie
depozytów
Restruktury
zacja i
likwidacja
banków
Źródło: M. Gorzałczyńska- Koczkodaj, R. Koczkodaj, System bankowy w Polsce w
kontekście utworzenia Europejskiej Unii Bankowej, Zeszyty naukowe Uniwersytetu
Szczecińskiego 841, 2014, s. 87.
Koncepcja wspólnego europejskiego nadzoru bankowego została nazwana
jednolitym mechanizmem nadzorczym
(ang. Single Supervisory Mechanizm-
SSM)19. SSM to system nadzoru nad bankami w Europie, ma być tworzony przez
Europejski Bank Centralny oraz przez organy nadzorcze z uczestniczących w
systemie krajów członkowskich.
EBC będzie sprawował bezpośredni nadzór nad około 123. największymi
bankami państw członkowskich, na które przypada około 82 % aktywów
bankowych w strefie euro 20. Banki te muszą spełnić wymagania dotyczące
aktywów czyli aktywa większe niż 30 mld euro lub aktywa przewyższające 20 %
PKB kraju macierzystego (jeśli jest to wartość wyższa niż 5 mld euro).
Dodatkowo bankami objętymi nadzorem EBC będą, te które zostaną uznane za
istotne na wniosek krajowego organu nadzorczego. Pod nadzorem EBC znajdą się
także instytucje kredytowe, które otrzymały pomoc z Europejskiego Instrumentu
Stabilności Finansowej lub Europejskiego Mechanizmu Stabilności (także te,
które wystąpiły o przyznanie pomocy z powyższych funduszy). Autonomicznie
19
20
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 17.
https://www.bankingsupervision.europa.eu/about/thessm/html/index.pl.html (11.03.2015).
12
od powyższych kryteriów nadzorem będą objęte także SIFIs czyli Systemowo
Ważne Instytucje Finansowe (ang. Systemically Important Financial Institutions).
W ich skład wchodzą 3 największe instytucje kredytowe z każdego z
uczestniczących w Unii Bankowej państw członkowskich21. Największe SIFIs
pod względem aktywów w Europie zostały przedstawione w tabeli 2
Tabela 2. Największe SIFIs pod względem aktywów w Europie. Dane na
dzień 31.12.2013
Llp.
Nazwa banku
Aktywa wyrażone
Kraj
w mld euro
11.
HSBC Holdings
Wielka Brytania
1,938
22.
BNP Paribas
Francja
1,800
33.
Credit Agricole
Francja
1,706
44.
Deutsche Bank
Niemcy
1,649
55.
Barclays
Wielka Brytania
1,577
66.
Royal
of Wielka Brytania
1,236
Bank
Scotland
77.
Societe Generale
Francja
1,235
88.
Santander Group
Hiszpania
1,134
99.
Groupe BPCE
Francja
1,124
110.
ING Group
Holandia
1,081
Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.banksdaily.com (03. 2015).
Główne cele jednolitego mechanizmu nadzorczego to:
bezpieczeństwo i dobry stan ogólny europejskiego systemu bankowego;
większa integracja i stabilność finansowa państw członkowskich ;
spójność nadzoru bankowego22.
Strefa
wpływów
kompleksowa,
21
22
europejskiego
głównie
ma
nadzoru
obejmować:
bankowego
będzie
licencjonowanie,
szeroka
regulowanie,
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 18.
https://www.bankingsupervision.europa.eu/about/thessm/html/index.pl.html (11.03.2015).
13
i
kontrolowanie i sankcjonowanie poczynań instytucji finansowych będących pod
kuratelą SSM23.
W ramach EBC zostanie powołana Rada Nadzoru, w której skład będą
wchodzili przedstawiciele krajów strefy euro oraz tych, które nawiążą „bliską
współpracę” w sprawie nadzoru bankowego (także przedstawiciel Komisji
Nadzoru Finansowego jeśli Polska podejmie takie kroki).
Projekty Rady
Nadzorczej będą uzależnione od decyzji Rady Prezesów ( w której skład wchodzą
przedstawiciele krajów należących do strefy euro). Zostanie powołany także Panel
Rewizji sprawdzający poprawność podejmowanych przez Radę Nadzorczą
działań i decyzji24. Podstawę prawną pierwszego filara unii bankowej stanowią
między innymi : 1 dyrektywa, 1 rozporządzenie międzyinstytucjonalne oraz 4
rozporządzenia25.
Drugim
filarem
jest
Uporządkowanej Likwidacji
Jednolity
Mechanizm
Restrukturyzacji
i
(ang. Single Resolution Mechanism – SRM)
nazwany inaczej mechanizmem upadłościowym, propozycja powstania tego
mechanizmu została przedstawiona przez Komisję Europejską 10 lipca 2013
roku26. SRM ma umożliwiać organom władz przeprowadzenie skrupulatnej
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji będących na progu
upadłości bez zagrożenia wstrząsów gospodarczych27 oraz przy minimalnych
kosztach dla podatników28. Jose Manuel Barroso w swoim przemówieniu
stwierdził, że SRM jest niezbędny do odbudowy zaufania do instytucji
finansowych na rynku europejskim. Michel Barnier komisarz ds. rynku
wewnętrznego i usług natomiast położył nacisk na odseparowanie zadłużenia
23
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 21.
M. Zaleska, Unia, op. cit., s.23.
25
. J. Węc, Proces konstytuowania, op. cit., s. 35.
26
Sprawozdanie nt. propozycji Komisji Europejskiej nt. jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i
uporządkowanej likwidacji banków na potrzeby unii bankowej, nr 69, 2013, s. 1.
27
ECO, Projekt Opinii Sekcji ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i
Społecznej w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
ustanawiającego jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej
likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego
mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego bankowego funduszu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniającego rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010, 2013, s. 2.
28
Sprawozdanie nt. propozycji, op. cit., s. 1.
24
14
państwowego od trudności finansowych banków29. Jednolity Mechanizm
Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji w swoich strukturach miałby
łączyć Europejską radę ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz
przedstawicieli: Europejskiego Banku Centralnego, Komisji Europejskiej,
właściwych organów nadzorczych krajowych. Sposób działania SRM został
przedstawiony na rysunku 3.
Rysunek 3. Sposób działania Jednolitego Mechanizmu Restrukturyzacji i
Uporządkowanej Likwidacji
Źródło: Sprawozdanie nt. propozycji Komisji Europejskiej nt. jednolitego mechanizmu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków na potrzeby unii bankowej, nr 69, 2013.
Dodatkowo planowane jest utworzenie jednolitego bankowego funduszu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, który zasilany będzie składkami z
sektora bankowego. Zebrane w ten sposób środki nie będą jednak traktowane jako
polisa
ubezpieczeniowa
dla
banków,
ich
rolą
będzie
umożliwienie
przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Dlatego też zaleca się, aby
zarządzanie środkami przekazać instytucjom zewnętrznym30.
Zostało zaplanowane sukcesywne budowanie jednolitego mechanizmu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji przez 8 lat począwszy od 1 stycznia
2016 roku. Początkowo środki mają być gromadzone w pulach przeznaczonych
29
30
Sprawozdanie nt. propozycji, op. cit., s. 2.
A. Hryckiewicz, M. Pawłowska, Czy nowy nadzór, op.cit., s. 18.
15
dla konkretnych państw natomiast w dalszej perspektywie winny być traktowane
jako środki wspólne31 .
Europejski system gwarantowania depozytów to trzeci filar planowanej unii
bankowej, powinien być ściśle powiązany z Jednolitym Mechanizmem
Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji32. Zakłada on ujednolicenie
regulacji i sposobu działania gwarancji depozytów do 100 tysięcy euro we
wszystkich krajach Unii Europejskiej. Czas wypłaty depozytów zostałby skrócony
z 20 do 7 dni, licząc od dnia, w którym bank nie jest w stanie spłacić
deponentów33. Wprowadzenie wspólnego systemu depozytów jest największym
oraz najbardziej kontrowersyjnym wyzwaniem, z powodu bardzo dużego
zróżnicowania zasad działania bankowych funduszów gwarancyjnych w
poszczególnych krajach34. Van Rompuy w swoim raporcie W kierunku faktycznej
Unii Gospodarczej i Walutowej jako główne zadanie wspólnego systemu
gwarantowania depozytów określa zwiększenie wiarygodności istniejących
rozwiązań i przekonanie, że wszystkie depozyty są wystarczająco ubezpieczone 35.
Funkcjonowanie unii bankowej jest możliwe tylko jeśli wszystkie trzy filary
będą równorzędnie mogły działać i spełniać swoją rolę. Dodatkowo w celu
zapewnienia jak największej stabilności gospodarczej w ramach projektu unii
bankowej powinno być rozpatrzone zagadnienie rozdzielenia segmentów
bankowości depozytowo- kredytowej i inwestycyjnej36. Propozycję rozdzielenia
segmentów bankowych przedstawił w 2012 roku prezes fińskiego banku
centralnego Erkki Liikanen. We współpracy z grupą ekspertów opublikował
raport, który mówi, o tym że instytucja finansowa o charakterze depozytowym
powinna być odrębną spółką, druga spółka zajmowałaby się inną działalnością
31
J . J. Węc, Proces konstytuowania, op. cit., s. 40.
http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/pl/displayFtu.html?ftuId=FTU_3.2.5.html
(12.03. 2015).
33
A. Hryckiewicz, M. Pawłowska, Czy nowy nadzór, op. cit., s. 19.
34
K. Zielińska, Droga do unii bankowej- reformy systemu regulacji sektora bankowego,
„Ekonomia międzynarodowa” zeszyt nr 4, 2013, s. 35.
35
EUCO, W kierunku faktycznej, op. cit., s. 5.
36
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 27.
32
16
finansową. Jednak obie spółki działałyby w obrębie jednego banku i nie
zaburzałyby modelu banku uniwersalnego37.
Rozpatrując wszystkie propozycje i możliwości zmian należy zastanowić się czy
ciągłe zmiany w sferze nadzoru bankowego nie przyczyniają się do kryzysu,
któremu mają przewrotnie zapobiec i nie generują niepotrzebnych kosztów38.
37
38
K. Zielińska, Droga, op. cit., s. 31.
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 27.
17
3. Skutki wprowadzenia unii bankowej w krajach Unii
Europejskiej ze szczególnym naciskiem na Polskę
Głównym założeniem, celem i jednocześnie skutkiem wprowadzenia
Jednolitego Nadzoru Bankowego w formie unii bankowej jest ochrona gospodarki
przed wstrząsami związanymi z upadkiem i niewypłacalnością banków.
Podstawowym skutkiem działań unii bankowej ma być jeden- zapewnienie
bezpieczeństwa i stabilizacji.
Bardzo ważnym aspektem wprowadzenia unii
bankowej jest fakt, że naprzeciw wielkim bankom stanie równie potężny nadzór
bankowy, który będzie miał większe kompetencje i możliwości niż pojedyncze
krajowe nadzory bankowe. Banki nie będą miały już możliwości ucieczki przed
konsekwencjami do innych krajów gdzie nadzór i prawo są lżejsze i mniej
restrykcyjne, nie będą ryzykowały utratą licencji tylko dla jednej ze spółek- córek
a ryzyko utraty licencji i kłopotów będzie groziło całej grupie kapitałowej 39.
Około 60 % aktywów polskiego sektora bankowego pochodzi od europejskich
inwestorów, w większości pochodzących ze strefy euro. Pozostali inwestorzy to
inwestorzy polscy kontrolujący około 40 % aktywów. Struktura własności
aktywów polskiego sektora bankowego została przedstawiona na rysunku 3.
Rysunek 4. Struktura polskiego sektora bankowego, stan na 30 września
2012 roku
Polska
Kraje strefy euro
Pozostałe kraje
Źródło: KNF, Skutki dla polskiego systemu bankowego i polskiej gospodarki po wprowadzeniu
Unii Bankowej, https://www.knf.gov.pl/Images/Unia_Bankowa_CASE_tcm75-32702.pdf (
11.04.2015).
39
W. M. Orłowski, Kto popilnuje banków Europejska unia bankowa, Polityka, 16.10.2012,
http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/edukatorekonomiczny/1531275,2,kto-popilnujebankow.read, (11.04.2015).
18
Na europejskim tle Polski sektor bankowy wyróżnia się jako stabilny, ze
wskaźnikami rentowności i wypłacalności na bardzo dobrym poziomie, a przede
wszystkim wykazywał wysoki poziom zysków w trakcie ostatnich zawirowań na
rynkach finansowych. Polski sektor bankowy może zostać określony także jako
przyszłościowy i rozwijający się. Rodzimy sektor bankowy stanowi około 1/3
sektora bankowego Europy Środkowej a nawet połowa wyników finansowych
wybranych unijnych grup kapitałowych jest wypracowana w Polsce. Mimo to
aktywa polskiego sektora bankowego stanowią tylko 1,03% aktywów sektora
bankowego krajów strefy euro oraz 0,73% aktywów unijnego sektora bankowego.
Tą wielkością może być mierzona siła polskich władz w negocjacjach
dotyczących stabilizacji w Unii Europejskiej40. Jednak przystąpienie Polski do
projektu unii bankowej ma swoje zalety i wady, mimo małego wpływu na decyzje
i ruchy organów nadzorczych należy zastanowić się czy jest to dla polskiego
sektora bankowego szansa na większy rozwój i bezpieczeństwo czy bezpowrotnie
utracone i niepotrzebne nakłady finansowe.
Wpływ jednolitego mechanizmu nadzorczego na polski sektor bankowy
będzie wynikał przede wszystkim ze struktury własnościowej aktywów banków
działających na terytorium Polski. Około 50 % banków, których aktywa pochodzą
od inwestorów z krajów strefy euro znajdą się pod jurysdykcją Europejskiego
Banku Centralnego. Można dopatrywać się w tym korzyści na szczeblu
komunikacyjnym, ponieważ od tej pory polskie organy nadzorcze będą
kontaktowały się z jednym centralnym organem pochodzącym
z Unii
Europejskiej41. Natomiast istnieje także obawa o spadek komunikacji pomiędzy
polskim
nadzorem
krajowym
a
nadzorami
pochodzącymi
z
krajów
42
macierzystych . Przystąpienie Polski do unii bankowej na zasadzie bliskiej
współpracy spowodowałoby przejęcie bezpośredniego nadzoru przez EBC nad
trzema polskimi bankami PKO BP, Pekao S.A. oraz BZ WBK. PKO BP i Pekao
40
M. Groszek, W. Kwaśniak, A. Raczko, Unia bankowa- skutki dla UE, strefy euro i dla Polski,
Zeszyty BRE Bank- CASE, nr 123, 2012, s.31- 32.
41
P. Górski, B. Lepczyński, M. Liszewska, Konsekwencje przystąpienia Polski do unii bankowej,
Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową , Gdańsk 2014, s. 46.
42
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 46.
19
S.A. ze względu na aktywa przekraczające 30 mld euro a BZ WBK jako jeden z
trzech największych banków w kraju.
Przystąpienie Polski do unii bankowej wiąże się z przyjęciem jednolitych
standardów regulacyjnych, które powinny rozwiązać problem związany z
rozbieżnością interesów organów nadzorczych krajów goszczących (ang. host
country) oraz krajów macierzystych (ang. home country). Pozostanie Polski poza
jednolitym mechanizmem nadzorczym, bycie obserwatorem może spowodować
wykluczenie naszego kraju poza nawias zaawansowanych procesów integracji
UE43.
Zgodnie z postanowieniami traktatu akcesyjnego należy spodziewać się
wcześniejszego lub późniejszego przystąpienia Polski do krajów waluty euro co
wiąże się także z automatycznym przystąpieniem naszego kraju do unii bankowej.
Negatywna decyzja dotycząca uczestnictwa w projekcie unii bankowej w chwili
obecnej może skutkować tym, że nadzór finansowy oraz krajowy rynek bankowy
będzie musiał podporządkować się regulacjom, które zostały stworzone wcześniej
bez wspólnego udziału, i na które Polska nie będzie miała wpływu. Podjęcie
decyzji o dołączeniu do rozpoczynającej działanie unii bankowej skutkować
będzie wpływem Polski na ustalenie warunków, które będą korzystne dla kraju po
przystąpieniu do strefy euro. Jednak głos Polski jako kraju spoza strefy euro może
okazać się na tyle mało znaczący, że koszty przystąpienia do mechanizmów będą
przewyższały korzyści z nich wynikające 44.
Wprowadzenie unii bankowej będzie skutkowało także podziałem rynku
finansowego na dwa odmienne: pierwszy, który będzie bardziej zintegrowany i
konkurencyjny składający się z krajów, które zaakceptowały SSM oraz drugiego,
którego kraje nie przystąpiły do SSM. Pozostanie Polski poza unią bankową może
powodować, że inwestorzy zagraniczni będą zapatrywali się na inwestycje w
Polsce jako te, które są obarczone większym ryzykiem. Jako koszt przystąpienia
do unii bankowej należy również zaliczyć przekazanie jurysdykcji nad sektorem
bankowym ze szczebla krajowego na szczebel unijny czyli ograniczenie
43
44
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 49.
T. Waligóra, Wprowadzenie uregulowań, op. cit., s. 216.
20
kompetencji
oraz
wpływów
krajowego
nadzoru
bankowego.
Zgodnie
rozporządzeniem EBC zyska kompetencje w zakresie:
licencjonowania instytucji bankowych;
przeprowadzania sprawozdań nadzorczych;
sprawowania nadzoru łączonego nad jednostkami dominującymi instytucji
finansowych;
realizowania
zadań
dotyczących
wczesnej
interwencji
i
planów
naprawczych45.
Razem z oddaniem władzy na szczebel centralny należy liczyć się z większą
liberalizacją działań nadzorczych, ponieważ EBC będzie koncentrował się
głównie na działaniach większych i mocniejszych instytucji finansowych.
Jednolity nadzór sprawi także, że działania naprawcze będą rozważane na
poziomie całej grupy, bez wchodzenia w potrzeby poszczególnych jednostek. Z
takiego
działania
wynika
możliwość
przesuwania
kapitału
z
dobrze
prosperujących polskich oddziałów do zagranicznych centrali. Takie kroki były
już podejmowane podczas kryzysu finansowego jednak Polska miała możliwość
zablokowania tych działań na poziomie krajowego nadzoru finansowego. Po
przystąpieniu do Unii bankowej wpływ na decyzje będą miały organy
ogólnoeuropejskie gdzie większą możliwość przeforsowania swoich działań będą
miały większe banki zagraniczne mające siedzibę w Polsce. Skutkiem tych
działań może być osłabienie kondycji polskiego sektora bankowego w
najtrudniejszych momentach przez wyprowadzenie kapitału do zagranicznych
centrali46.
Osobną kwestią są koszty finansowe, które poniesie Polska jako członek
unii bankowej. Zgodnie z założeniem koszty mają ponosić instytucje podlegające
jednolitemu mechanizmowi nadzorczemu , należy spodziewać się przerzucenia
kosztów na klientów instytucji kredytowych47. Koszty te i ich opłacalność może
być mierzona efektem netto liczonym jako różnica między korzyścią będącą
udziałem państwa w korzyściach całkowitych a kosztem państwa będącym
45
P. Górski, B. Lepczyński, M. Liszewska, Konsekwencje, op. cit., s. 49.
T. Waligóra, Wprowadzenie uregulowań, op. cit., s. 215.
47
M. Zaleska, Unia, op. cit., s. 25.
46
21
udziałem w kosztach całkowitych48. Efekt netto niektórych krajów mających
przystąpić do unii bankowej w tym Polski został przedstawiony w tabeli 3.
Tabela 3. Efekt netto wybranych krajów mających przystąpić do unii
bankowej
Państwo
Efekt netto ( w
Zyski (w %)
Koszty (w %)
Wielka Brytania
27,4
14,5
12,9
Hiszpania
19,2
8,3
10,9
Szwecja
10,9
2,3
8,6
Holandia
7,1
4
3
Dania
1,8
1,5
0,3
Grecja
0
2,0
-2,0
Rumunia
0
2,5
- 2,5
Francja
11,4
14,2
- 2,8
Włochy
8,6
12,5
- 3,9
Polska
0,0
4,9
- 4,9
członkowskie
%)
Źródło: Z. Szpringer, Unia bankowa, INFOS nr 8 (145) , Biuro Analiz Sejmowych, 2013, s. 4.
Analizując powyższą tabelę należałoby uznać, że przystąpienie Polski do Unii
bankowej jest nieopłacalnym przedsięwzięciem generującym jedynie koszty a na
zyski mogą liczyć jedynie kraje o większej ilości istotnych instytucji
finansowych. Jednak powinno się zastanowić także czy w związku z
dynamicznym rozwojem sektora bankowego w Polsce koszty nie zwrócą się po
pewnym czasie oraz zwrócić uwagę na to, że w Polsce aktywa w sektorze
bankowym lokują takie państwa jak między innymi Holandia czy Hiszpania, które
będą chronione przez jednolity system nadzorczy w czasie wstrząsów
gospodarczych a poprzez bliską współpracę zostaną ochronione także spółkicórki inwestorów ze wspomnianych krajów.
Badania zrealizowane przez D. Schoenmakera i A. Siegmanna przemawiają
przeciwko przystąpieniu Polski do Unii bankowej. Analizy były wykonane w
2013 roku i obejmowały skutki ratowania 25 największych banków unijnych.
48
Z. Szpringer, Unia bankowa, INFOS nr 8 (145) , Biuro Analiz Sejmowych, 2013, s. 4.
22
Wyniki wykazują, że Polska obok Niemiec poniosłaby największe koszty
przystąpienia do Unii bankowej, a ponieważ w grupie 25 największych banków
Unii Europejskiej brakuje polskiego przedstawiciela to koszty okazałyby się
niewspółmierne do możliwych korzyści. Dla porównania Szwecja i Wielka
Brytania, dla których uczestnictwo w SSM miałoby większe znaczenie i korzyści
nie są zainteresowane przystąpieniem do mechanizmu 49.
Z tabeli numer 3 wynika także, że nie wszystkie kraje należące do Unii
Europejskiej osiągną korzyści z przystąpienia do unii bankowej. W większości na
korzyści mogą liczyć kraje, które nie należą do strefy euro oraz, których
gospodarka i sektor bankowy jest sam w sobie stabilny i chroniony przez nadzory
krajowe w przypadku wstrząsów, są to np. Szwecja czy Wielka Brytania, które
jak już wspomniano nie są zainteresowane przystąpieniem do projektu. Korzyści
osiągnie także Hiszpania, która nauczona porażką i problemami, z którymi
borykała się w czasie ostatniego kryzysu powinna zdecydować się na udział w
unii bankowej, aby zadbać o przyszłość gospodarki i stabilności sektora
bankowego. Negatywny efekt netto dotyczy przede wszystkim krajów, które
borykały się w problemami finansowymi związanymi z kryzysem, np. Włochy
czy Grecja. Rządy tych państw powinny dogłębnie przeanalizować możliwość
przystąpienia do unii bankowej oraz wnikliwie sprawdzić czy podjęcie takich
kroków nie przysporzy jeszcze większych, nieadekwatnych kosztów, które dla tak
zachwianych już gospodarek nie są pożądane. Logika może podpowiadać, że jeśli
koszty przewyższają zyski to przedsięwzięcie jest nieopłacalne, jednak w
sytuacjach dotyczących gospodarek krajowych i światowych przemyślane
powinny zostać także możliwe skutki długofalowe.
Inne skutki przystąpienia do projektu unii bankowej dla państw
Europejskich
to
ujednolicenie
rynku
finansowego,
który
podlegałby
równoważnym przepisom i wspólnemu nadzorowi w UE. Takie rozwiązanie
spowoduje brak przeciwstawnych decyzji oraz szybsze i łatwiejsze ich
49
T. Waligóra, Wprowadzenie uregulowań, op. cit., s.215- 216.
23
podejmowanie, a także przyczyni się do ukończenia już rozpoczętego
wprowadzania jednolitego zbioru przepisów50.
Wzmocniony nadzór wewnętrzny unii bankowej przyczyni się także do
zwiększenia rzetelności banków a jednocześnie do zapewnienia większej ochrony
dla deponentów składających swoje środki w bankach51.
Unia bankowa zakłada także wprowadzenie funduszu ratunkowego dla
banków zagrożonych kryzysem i upadkiem, jednak w strefie euro nie został
jeszcze rozwiązany problem federalizmu fiskalnego czyli wprowadzenia
uniwersalnych podatków, więc nie ma możliwości powstania odpowiednio
silnego budżetu europejskiego. Taka sytuacja spowoduje, że banki będące w
krytycznej sytuacji finansowej mimo wszystko będą zależne od pomocy z
budżetów narodowych52.
50
EC, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Plan działania na rzecz unii
bankowej, nr 510, 2012, s. 3.
51
EC, Komunikat, op. cit., s. 8.
52
T. G. Grosse, Unia bankowa- czego uczy nas historia? Doświadczenia regulacji sektora
bankowego w Unii Europejskiej wobec planów wprowadzenia Unii bankowej, Analiza IS # 47,
03.09.2012, http://www.sobieski.org.pl/analiza-is-47/ (30.05.2015).
24
Zakończenie
Aktualnie rynki światowe są narażone na różnego rodzaju kryzysy i wstrząsy, ich
przyczyną najczęściej bywa zbyt wysokie zadłużenie gospodarek krajowych. A
więc zbyt wysoka konsumpcja do zbyt niskiego poziomu przychodów. Głównym
zadaniem nadzorów krajowych i unijnych jest zapobieganie takim wstrząsom w
przyszłości. Każdy kryzys jest inny więc nie ma możliwości przewidzenia
dokładnie jakim problemom będzie trzeba się przeciwstawić, jednak dogłębna
analiza i „trzymanie ręki na pulsie” może pomóc we wprowadzeniu zasad i
regulacji zmniejszających wstrząsy do minimum.
Koncepcja unii bankowej jak wspomniał Jyrki Katainen w swoim przemówieniu
w Lisbonie we wrześniu 2014 roku nie jest potrzebna tylko po to aby zapewnić
silną podstawę pod jeszcze silniejszą stabilność finansową. Unia bankowa nie ma
być tylko narzędziem zarządzania kryzysowego, ale także odnaleźć luki i
niedopatrzenia, które przyczyniły się do powstania kryzysu z 2007 roku. Z
perspektywy naszego kraju jednak należy zastanowić się jakie skutki i koszty
będą wiązały się z przystąpieniem do projektu oraz czy będą to skutki na tyle
pozytywne dla gospodarki polskiej a w szczególności dla naszego sektora
bankowego, że koszty które wygenerują będą potrzebne i adekwatne.
Niniejsza praca została poświęcona badaniom nad sposobem działania unii
bankowej, możliwymi skutkami i konsekwencjami wprowadzenia regulacji dla
Unii Europejskiej jako całości oraz dla samej Polski.
Dla celu głównego został sformułowany cel poznawczy mający za zadanie
pogłębienie wiedzy teoretyczno- metodycznej na temat unii bankowej i
towarzyszącym jej zjawiskom. Cel został osiągnięty dzięki analizie dostępnej
literatury i artykułów krajowych oraz zagranicznych a także dzięki analizie
informacji zaczerpniętych z portali ekonomicznych i rządowych.
Celem badawczym było przedstawienie możliwych implikacji i pokazanie
możliwych wydatków związanych z wprowadzeniem unii bankowej. W celu
badawczym zostały także przedstawione skutki dla Unii Europejskiej jako całości
oraz dla Polski jako kraju, który nawiązałby „bliską współpracę” z unią bankową.
Przeprowadzone badania pokazują, że nie można odnieść się do projektu unii
bankowej ani pozytywnie ani negatywnie. Każde działanie ma swój skutek, który
25
może być pozytywny dla krajów większych a negatywny dla mniejszych, również
może mieć miejsce sytuacja odwrotna. Koszty poniesione przez państwa również
mogą być adekwatne tylko krótkookresowo lub przynieść korzyści w dalszej
przyszłości. Nawiązanie przez Polskę „bliskiej współpracy” powinno być przede
wszystkim dogłębnie przeanalizowane oraz wnikliwie przemyślane.
26
Bibliografia
Źródła literaturowe
1. EC, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Plan działania na
rzecz unii bankowej, nr 510, 2012.
2. ECA, Kształtowanie się europejskiego nadzoru bankowego- Europejski Urząd
Nadzoru Bankowego w zmieniających się warunkach, nr 05, 2014.
3. ECO, Projekt Opinii Sekcji ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności
Gospodarczej i Społecznej w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego jednolite zasady i jednolitą
procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych
i niektórych
firm
inwestycyjnych
w
ramach
jednolitego
mechanizmu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego bankowego
funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010, 2013.
4. EUCO, W kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej Sprawozdanie
przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya, 2012.
5. Garczyński D., Bazylea III i jej konsekwencje dla sektora bankowego w Polsce,
„Annales Universitatis Mariae Curie- Skłodowska” Lublin- Polonia, VOL.
XLV,2, 2011.
6. Gorzałczyńska- Koczkodaj M., Koczkodaj R. , System bankowy w Polsce w
kontekście utworzenia Europejskiej Unii Bankowej, Zeszyty naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego 841, 2014, s. 87.
7. Górski P., Lepczyński B., Liszewska M., Konsekwencje przystąpienia Polski do
unii bankowej, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową , Gdańsk 2014.
8. Grosse G. T., Unia bankowa- czego uczy nas historia? Doświadczenia
regulacji sektora bankowego w Unii Europejskiej wobec planów wprowadzenia
Unii bankowej, Analiza IS # 47, 2012.
9. Groszek M., Kwaśniak W., Raczko A., Unia bankowa- skutki dla UE, strefy
euro i dla Polski, Zeszyty BRE Bank- CASE, nr 123, 2012.
10. Hryckiewicz A., Pawłowska M., Czy nowy nadzór spełni swoje zadanie?
Zmiany w nadzorze finansowym w Europie oraz ich konsekwencje dla Polski,
27
„Materiały i studia” zeszyt nr 289, 2013.
KNF, Skutki dla polskiego systemu bankowego i polskiej gospodarki po
wprowadzeniu Unii Bankowej.
Waligóra T., Wprowadzenie uregulowań Bazylea III oraz jego skutki dla
bankowości polskiej i europejskiej, „ Biznes międzynarodowy w gospodarce
globalnej” nr 32, 2013.
11. Węc J. J., Proces konstytuowania Unii Bankowej. Geneza, podstawy prawne,
cele i zasady działania, „Rocznik integracji europejskiej” nr 8, 2014.
12. Paxford B., BAZYLEA III- na drodze do większej stabilności banków,
www.bankier.pl, 2010.
13. Sprawozdanie nt. propozycji Komisji Europejskiej nt. jednolitego mechanizmu
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków na potrzeby unii bankowej,
nr 69, 2013.
14. Szpringer Z., Unia bankowa, INFOS nr 8 (145) , Biuro Analiz Sejmowych,
2013.
15. Zaleska M., Unia bankowa, Wyd. Difin, Warszawa 2013.
16. Zielińska K., Droga do unii bankowej- reformy systemu regulacji sektora
bankowego, „Ekonomia międzynarodowa” zeszyt nr 4, 2013..
Źródła internetowe
1.https://www.bankingsupervision.europa.eu/about/thessm/html/index.pl.html
2.http://www.consumerfinance.gov/askcfpb/110/what-is-a-subprimemortgage.html
3.http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/pl/displayFtu.html?ftuId=FTU_
3.2.5.html
4. https://www.knf.gov.pl/pakiet_crd4.html
5. www.banksdaily.com
6. www.dlugpubliczny.org.pl
7. http://www.psz.pl/118-gospodarka/kryzysy-finansowe-xx-wieku
28
Spis rysunków
Rysunek 1. Droga do ustanowienia unii bankowej .................................................... 7
Zintegrowane ramy działania unii bankowej w Europie zostały
przedstawione na rysunku 2. Rysunek 2. Zintegrowane ramy działania unii
bankowej w Europie ................................................................................................. 12
Rysunek 3. Sposób działania Jednolitego Mechanizmu Restrukturyzacji i
Uporządkowanej Likwidacji .................................................................................... 15
Rysunek 4. Struktura polskiego sektora bankowego, stan na 30 września
2012 roku ................................................................................................................... 18
Spis tabel
Tabela 1. Dług publiczny wybranych państw Unii Europejskiej rozumiany
jako % Produktu Krajowego Brutto w latach 2007- 2011 ........................................ 5
Tabela 2. Największe SIFIs pod względem aktywów w Europie. Dane na
dzień 31.12.2013 ........................................................................................................ 12
Tabela 3. Efekt netto wybranych krajów mających przystąpić do unii
bankowej ................................................................................................................... 21
29