Impregnacja - Tedy.com.pl

TEDY Usługi Budowlane - Tadeusz Krzysiak
Impregnacja
25.10.2007.
Zmieniony 21.12.2007.
Impregnacja to nasycanie drewna, papieru, wyrobów włókienniczych, skóryi
innych materiałów środkami zabezpieczającymi przed szkodliwym
działaniem grzybów, owadów, wody, ognia itp. W dachu impregnacji
poddaje się drewno tworzące konstrukcję, oraz rzadko występujące pokrycia z gontów drewnianych.
W Polsce, podobnie jak w
całej Europie impregnacja jest najbardziej powszechną metodą
zabezpieczania drewna przed korozją biologiczną i ogniem. Jej
podstawowym zadaniem jest przedłużenie jego trwałości. W Stanach
Zjednoczonych i Kanadzie, gdzie dominuje budownictwo szkieletowe, a
drzewa mają wyższą niż europejskie naturalną odporność, obok lub
zamiast impregnacji stosuje się także struganie i wymuszone suszenie
drewna (w suszarniach).
Środki i metody
W
dachach impregnacji poddaje się elementy jego drewnianej konstrukcji.
Składy drewna budowlanego trudniące się sprzedażą więźby z reguły
oferują materiał już zaimpregnowany, można też zlecić im wykonanie tej
usługi osobno. Jednak każdy, kto przystępuje do budowy dachu, powinien
mieć świadomość:
- czym zaimpregnować więźbę - jaką zastosować metodę
Początki
Profesjonalne preparaty do ochrony drewna zaczęto produkować już na początku XIX wieku. Pierwsza
wytwórnia środków ochrony drewna na ziemiach polskich powstała w 1903
roku w Ligocie pod Katowicami (na polski rynek wróciła kilkanaście lat
temu pod marką Dr Wolman). Ówczesne impregnaty były tanie w produkcji i
bardzo skuteczne. Jednakże zawierały substancje toksyczne dla ludzi
i środowiska - między innymi związki fluoru, cynku, rtęci, a po II wojnie światowej także chromu
i arsenu. Współczesne środki ochrony drewna są mniej szkodliwe.
Zawierają mniej składników biobójczych niż stosowane dawniej, niektóre
z nich opierają się na związkach występujących w organizmach
żywych lub z nich wyizolowanych. Obecnie dużą wagę przykłada się do
tego, by impregnaty były bezpieczne nie tylko dla człowieka, lecz także
dla środowiska naturalnego.
Dobrać właściwy środek
Głównym
zagrożeniem dla drewnianej konstrukcji dachu są grzyby, owady
http://www.tedy.com.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 07:02
TEDY Usługi Budowlane - Tadeusz Krzysiak
(techniczne szkodniki drewna) i ogień. W dalszej kolejności także
bakterie, glony i porosty. Ponieważ jednak do zwalczania tych
ostatnich służą z reguły te same środki, które przeciwdziałają grzybom
- fungicydy, bakterie glony i porosty bywają pomijane lub traktowane
jako jeden czynnik łącznie z grzybami.
Impregnaty dzieli się na:
- jednofunkcyjne (zwalczają jeden z wymienionych czynników), - dwufunkcyjne (zwalczają dwa czynniki), - trójfunkcyjne (zwalczają wszystkie czynniki, nazwa pochodzi od trzech podstawowych grup zagrożeń:
ognia, owadów oraz grzybów).
Dostępne na rynku preparaty różnią się także intensywnością
oddziaływania. Innych preparatów używa się do zabezpieczania więźby czy
szkieletu ścian w domach drewnianych (są to elementy stosunkowo
mało narażone na niszczące działanie wilgoci, a co za tym idzie - na
korozję biologiczną), innych do ochrony małej architektury ogrodowej
czy elementów mających kontakt z wodą morską. Producenci zastrzegają do
jakiego rodzaju konstrukcji dany preparat może być stosowany.
W nowych, europejskich normach
nasycenia drewna wyodrębniono pięć klas jego zagrożenia. Określają one
w jakim stopniu dany element drewniany jest narażony na korozję i jak
intensywne powinny być działania ochronne. I tak, drewno I klasy
wymaga minimalnej ochrony, bo
w niewielkim stopniu narażone jest na korozję biologiczną, drewno najwyższej, V klasy wymaga
ochrony niezwykle intensywnej.
I klasa odnosi
się do drewna nie narażonego na kontakt z ziemią i nie będącego
bezpośrednio pod wpływem warunków atmosferycznych - wewnętrzne elementy
budowlane (m.in. więźba dachowa). Zabezpieczenie przeciwko owadom.
II klasa - drewno nie narażone na kontakt z ziemią i nie będące pod wpływem warunków
atmosferycznych, możliwe przejściowe zawilgocenie - wewnętrzne i zewnętrzne elementy budowla
ne (dotyczy m.in. więźby w trakcie budowy - do momentu ułożenia pokrycia). Zabezpieczenie
przeciwko owadom i grzybom.
III klasa odnosi
się do drewna nie mającego kontaktu z gruntem, narażonego na czynniki
http://www.tedy.com.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 07:02
TEDY Usługi Budowlane - Tadeusz Krzysiak
atmosferyczne - zewnętrzne elementy budowlane, wewnętrzne elementy
budowlane w pomieszczeniach wilgotnych. Zabezpieczenie przeciwko owadom, grzybom i
wymywaniu.
IV klasa - elementy
drewniane będące w stałym kontakcie z gruntem i (lub) wodą, także gdy
znajdują się pod osłoną. Zabezpieczenie przeciwko owadom,
grzybom, wymywaniu i próchnicy.
V klasa dotyczy drewna mającego kontakt z wodą morską. Zabezpieczenie przeciwko owadom,
grzybom, wymywaniu i próchnicy.
Układ chemiczny impregnatu
Stosowane dawniej preparaty do impregnacji produkowane były na bazie lub z udziałem soli, olejów
i żywic. Ze względu na rodzaj rozpuszczalnika rozróżniano impregnaty wodorozcieńczalne i
rozpuszczalnikowe.
Dziś tradycyjny podział środków ochrony drewna na solne,
rozpuszczalnikowe i oleiste uległ przemianie, choć nadal pojawia się w
literaturze. Prawie nie stosuje się środków rozpuszczalni
kowych ani na bazie olejów (olejem kreozotowym impregnuje się jedynie słupy telefoniczne i podkłady
kolejowe), a w większości nowoczesnych impregnatów jako rozpuszczalnik stosowana jest woda. Obecnie preparaty do impregnacji dzieli się na:
- niewymywalne
Inaczej utrwalające się. Składnik biobójczy trwale wiąże się tu z drewnem. Utrwala
się w kilka godzin do kilku dni po nasyceniu. Mają zastosowanie we wszystkich klasach zagrożenia. - wymywalne
Inaczej nie utrwalające się. Składnik biobójczy nie wiąże się trwale z materiałem i może
zostać wypłukany. Wówczas zabezpieczenie nie skutkuje, może też dojść
do skażenia gleby i wód gruntowych. Impregnaty wymywalne nie mogą być
stosowane w klasach za
grożenia III-V, nie powinny - w klasie II.
Bez obawy można nasycać nimi jedynie drewno należące do I klasy
zagrożenia, czyli konstrukcje będące pod dachem, nie narażone na
zawilgocenie. Do środków wymywalnych należą wszystkie impregnaty
trójfunkcyjne.
Do impregnacji więźby dachowej najlepiej użyć preparatu niewymywalnego, ponieważ okresowo
-
w trakcie budowy - jest ona narażona na zawilgocenie (należy do II
klasy zabezpieczenia). Jeżeli natomiast zastosowano preparat wymywalny,
należy chronić ją przed deszczem: po zbudowaniu konstrukcji dachu jak
http://www.tedy.com.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 07:02
TEDY Usługi Budowlane - Tadeusz Krzysiak
najszybciej osłonić ją poszyciem lub folią wstępnego krycia, a
najlepiej także pokryciem. Toksyczność
Skład chemiczny impregnatu ma wpływ na jeszcze jedną ważną jego cechę: toksyczność. Od rodzaju
zastosowanego środka biobójczego zależy czy dany preparat może posłużyć
do impregnacji drewna zastosowanego w pomieszczeniach przeznaczonych na
stały pobyt ludzi lub mieć kontakt
z żywnością i czy jest bezpieczny
dla środowiska. Nowoczesne impregnaty nie są tak szkodliwe jak
stosowane dawniej, niemalże całkowicie wyszły z użycia w budownictwie
najbardziej toksyczne środki. Nie znaczy to jednak, że wszystkie
impregnaty dostępne na polskim rynku są bezpieczne.
W sprzedaży są środki zawierające arsen i chrom (preparaty chromowe do czasu utrwalenia, czyli
w
postaci roztworu mają właściwości rakotwórcze); nie wszystkie można
bezpiecznie utylizować, np. przez spalenie odpadków zaimpregnowanej
więźby (nie nadają się do tego środki chromowe). Wybierając impregnat należy więc uważnie sprawdzać
jaki jest jego skład chemiczny, czy utrwala się
w drewnie i jakie są metody jego utylizacji.
Preparaty do impregnacji drewna
zastosowanego w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi lub
do produkcji czy przechowywania żywności muszą mieć atest Państwowego
Za-kładu Higieny. Środki stosowane w budownictwie - atest Instytutu
Techniki Budowlanej w Warszawie, a niektóre - w zależności od
przeznaczenia - także innych instytucji, np. Wyższego Urzędu Górniczego
czy Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Wszystkie
impregnaty są mniej lub bardziej toksyczne, ale nie należy zapominać,
że szkodliwe są także czynniki przeciwko którym się je stosuje. Grzyby
domowe - główny wróg drewna i główny "adresat" impregnacji - powodują
http://www.tedy.com.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 07:02
TEDY Usługi Budowlane - Tadeusz Krzysiak
nie tylko znaczne obniżenie wytrzymałości i trwałości konstrukcji, lecz
także groźne choroby. Impregnacja jest więc konieczna.
Metoda
Rozróżnia się metody impregnacji:
- powierzchniowej (natrysk, smarowanie, kąpiele)
- wgłębnej (metody ciśnieniowe i najważniejsza z nich próżniowo-ciśnieniowa).
Więźbę
dachową powinno się impregnować poprzez długotrwałą kąpiel (od kilku
godzin do kilku dni) lub metodą próżniowo-ciśnieniową. Oba sposoby są
wystarczająco skuteczne, by stosować je do impregnacji drewna
budowlanego. Kąpiel powoduje nasycenie do kilkunastu, dwudziestukilku
milimetrów, zaś elementy drewniane o niewielkich przekrojach, po
zastosowaniu metody próżniowo-ciśnieniowej bywają nasycone na wskroś.
Trzeba jednak pamiętać, że kąpiel jest metodą tańszą. Pozostałe
sposoby, takie jak malowanie czy natrysk mogą służyć jako metody
uzupełniające: do konserwacji, jako zabezpieczenie dodatkowe.
Projekt
Metoda
impregnacji oraz środek, jaki zostanie zastosowany do zabezpieczenia
więźby powinny zostać określone w projekcie budowlano-architektonicznym
domu, jednak nie wszystkie pracownie projektowe tej zasady
przestrzegają i nie wszyscy inwestorzy się do zaleceń projektantów
stosują. Wytycznych często brakuje w projektach gotowych, niekiedy
także w projektach na indywidualne zamówienie. Jak powiedział nam
Grzegorz Zimnicki ze szczecińskiej Pracowni Projektowej "Atrium", jego
biuro określa w projektach zarówno metodę impregnacji jak i środki
których należy użyć. Ale żeby pozostawić inwestorowi pewne pole
manewru, zwłaszcza jeżeli chodzi o cenę, podawane są rozwiązania
alternatywne. Jeżeli w projekcie nie ma zapisów co do metody ani
środków impregnacji decyzję podejmuje inwestor lub wykonawca. Warto w
takiej sytuacji poradzić się kierownika budowy lub inspektora nadzoru
budowlanego, jeżeli z usług takowego korzystamy.
http://www.tedy.com.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 07:02