docOblicza geografii 2, zakres rozszerzony – dla klasy II i III LO
download 
Reklamacja Transkrypt
Oblicza geografii 2, zakres rozszerzony – dla klasy II i III LO
Wymagania edukacyjne w roku szkolnym 2015/16: Oblicza geografii 2, zakres rozszerzony – dla klasy II i III LO Poziom wymagań Nr lekcji I. Temat lekcji konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający wykraczający Uczeń poprawnie: • wymienia czynniki wpływające na zmianę liczby państw na świecie • wskazuje na mapie świata przykłady krajów, których granice nawiązują do warunków przyrodniczych lub zostały wyznaczone w sposób sztuczny Uczeń poprawnie: • analizuje zmiany liczby państw w Europie i na świecie • przedstawia podział terytorialny mórz i oceanów • analizuje podział wpływów na Antarktydzie Uczeń poprawnie: • wyjaśnia, dlaczego Antarktyda zgodnie z postanowieniami międzynarodowymi stanowi obszar międzynarodowy, objęty całkowitym zakazem eksploatacji surowców mineralnych Uczeń poprawnie: • prognozuje zmiany liczby państw na podstawie wiedzy o problemach współczesnego świata • analizuje kształtowanie się mapy • ukazuje na przykładach procesy • wymienia czynniki wpływające na współczesny podział polityczny politycznej świata do 1989 r. integracji i dezintegracji w Europie po 1989 r. świata • analizuje następstwa przemian • odczytuje na mapach aktualny społeczno-ustrojowych po 1989 r. • opisuje wybrane ustroje polityczne na świecie podział polityczny świata • wskazuje przykłady państw będących niegdyś kolonią • podaje przykłady nowo utworzonych państw na świecie • wyjaśnia na wybranych przykładach procesy, w których wyniku powstały nowe państwa pozaeuropejskie • wyjaśnia wpływ kształtowania się podziału politycznego świata na inne elementy przestrzeni geograficznej PRZEMIANY POLITYCZNE I GOSPODARCZE ŚWIATA 1. Lekcja organizacyjna 2. Klasyfikacja państw świata 3. Zmiany na mapie politycznej świata Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: morskie wody wewnętrzne, wody terytorialne, wyłączna strefa ekonomiczna • wymienia najczęstsze kryteria przyjmowane podczas formułowania definicji państwa • wymienia kryteria podziału ustrojów politycznych państw świata • wymienia państwa mające dwie stolice i wskazuje je na mapie • wymienia okresy w historii powszechnej, które wpłynęły na obecny układ państw na mapie politycznej świata • wymienia państwa powstałe w Europie po 1989 r. 4. Mierniki poziomu rozwoju krajów 5. • wymienia główne mierniki i wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego • wymienia przykłady państw o różnym poziomie rozwoju gospodarczego • definiuje wybrane ekonomiczne • charakteryzuje HDI mierniki wzrostu gospodarczego • porównuje składowe HDI • porównuje strukturę PKB państw w wybranych państwach znajdujących się na różnych poziomach rozwoju gospodarczego • opisuje przestrzenne • uzasadnia potrzebę zróżnicowanie wartości PKB i HDI konstruowania syntetycznych na świecie mierników rozwoju społeczno-gospodarczego, np. HDI • omawia podstawowe cechy gospodarcze, demograficzne i społeczne państw o różnym poziomie rozwoju gospodarczego • wyjaśnia wpływ rozwoju społeczno-gospodarczego świata na inne elementy przestrzeni geograficznej (Interakcje) Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Przemiany polityczne i gospodarcze świata II. LUDNOŚĆ I URBANIZACJA 6. Liczba ludności świata i jej zmiany Uczeń poprawnie: • wymienia i wskazuje na mapie świata najludniejsze państwa • podaje różnice w zaludnieniu wg kontynentów • wymienia przykłady państw o wysokim i niskim współczynniku przyrostu naturalnego 7. Teoria rozwoju demograficznego • wymienia teorie rozwoju • charakteryzuje etapy rozwoju społeczeństw demograficznego ludności na postawie wykresu • wymienia fazy przejścia demograficznego • wymienia fazy przejścia demograficznego, w których • wymienia przykłady państw następuje eksplozja znajdujących się w poszczególnych fazach przejścia demograficzna demograficznego • wymienia przyczyny eksplozji demograficznej oraz implozji • wyjaśnia znaczenie terminów: demograficznej eksplozja demograficzna, implozja demograficzna Uczeń poprawnie: • omawia etapy zaludniania Ziemi • podaje czynniki wpływające na zróżnicowanie przyrostu naturalnego na świecie • oblicza współczynnik przyrostu naturalnego Uczeń poprawnie: • analizuje liczbę ludności świata i jej zmiany • oblicza tempo zmian liczby ludności na danym obszarze za pomocą wskaźnika dynamiki • analizuje zróżnicowanie przyrostu naturalnego na świecie • analizuje model przejścia demograficznego na wybranych przykładach • analizuje fazy przejścia epidemiologicznego na wybranych przykładach • opisuje etapy rozwoju demograficznego ludności na przykładach wybranych państw świata • opisuje przestrzenne zróżnicowanie eksplozji demograficznej i implozji demograficznej Uczeń poprawnie: Uczeń poprawnie: • wyjaśnia przyczyny oraz skutki • prognozuje zmiany liczby ludności świata i poszczególnych tempa wzrostu liczby ludności w skali globalnej i regionalnej kontynentów • ukazuje na przykładach konsekwencje wysokiego współczynnika przyrostu naturalnego • wyjaśnia wpływ zmian ludnościowych na środowisko przyrodnicze i inne elementy przestrzeni społeczno-gospodarczej i kulturowej (Interakcje) • analizuje przyczyny i skutki • ukazuje przyczyny zmian eksplozji demograficznej i implozji demograficznych demograficznego i epidemiologicznych w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo 8. Zróżnicowanie demograficzne społeczeństw 9. Rozmieszczenie ludności na świecie 10. Przyczyny i konsekwencje migracji ludności 11. Zróżnicowanie rasowe i narodowościowe ludności • podaje przykłady społeczeństwa młodego i starego • odczytuje z wykresów średnią długość trwania życia w wybranych krajach świata • wyjaśnia znaczenie terminów: współczynnik feminizacji, współczynnik maskulinizacji • wskazuje czynniki kształtujące strukturę wieku ludności • wymienia typy demograficzne społeczeństw • charakteryzuje społeczeństwa młode, zastojowe i stare na przykładach wybranych państw świata • analizuje strukturę wieku i płci • omawia problemy społecznoludności na przykładach -gospodarcze związane ze wybranych państw świata starzeniem się społeczeństw (na podstawie danych wybranych krajów Europy statystycznych) Zachodniej • wyjaśnia konsekwencje starzenia • analizuje i ocenia zróżnicowanie się społeczeństwa ludności pod względem przeciętnej długości trwania • oblicza współczynnik feminizacji życia, dzietności oraz i współczynnik maskulinizacji umieralności niemowląt • wymienia typy obszarów wg • omawia czynniki przyrodnicze • ukazuje przyrodnicze • analizuje rozmieszczenie podziału ze względu na aktualny i pozaprzyrodnicze rozmieszczenia ludności na świecie na podstawie i społeczno-gospodarcze skutki stopień zaludnienia ludności na świecie mapy tematycznej nierównomiernego rozmieszczenia ludności • podaje główne cechy • wskazuje obszary największej • wykazuje wpływ barier na świecie rozmieszczenia ludności i najmniejszej koncentracji osadniczych na rozmieszczenie na świecie • analizuje wskaźniki gęstości ludności na świecie na podstawie ludności na świecie zaludnienia w wybranych • wymienia obszary o dużej i małej mapy tematycznej • porównuje czynniki wpływające państwach gęstości zaludnienia na świecie • przedstawia przyczyny dużej na rozmieszczenie ludności koncentracji ludności na w krajach wysoko i słabo • określa gęstość zaludnienia na wybranym obszarze rozwiniętych gospodarczo poszczególnych kontynentach • oblicza wskaźnik gęstości • analizuje wpływ czynników zaludnienia dla wybranych przyrodniczych państw i pozaprzyrodniczych na rozmieszczenie ludności na świecie • klasyfikuje migracje • charakteryzuje przyczyny • wymienia rodzaje i przyczyny • wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, imigracja, emigracja, i konsekwencje migracji ludności uchodźstwa oraz podaje • wyjaśnia przyczyny migracji reemigracja, saldo migracji, w różnych państwach przykłady tego rodzaju migracji • podaje kierunki współczesnych przyrost rzeczywisty migracji zagranicznych na świecie • analizuje kierunki współczesnych • podaje przykłady państw migracji zewnętrznych • oblicza współczynnik przyrostu o dodatnim i ujemnym saldzie i wewnętrznych rzeczywistego ludności migracji zagranicznych • podaje pozytywne i negatywne na podstawie mapy tematycznej skutki ruchów migracyjnych • wymienia główne i mieszane • opisuje rozmieszczenie odmian • charakteryzuje strukturę • przedstawia skutki odmiany ludzkie ludzkich na świecie na podstawie etniczną i narodowościową zróżnicowania mapy tematycznej ludności świata narodowościowego i etnicznego • wyjaśnia znaczenie terminu ludności na przykładach rasizm • klasyfikuje języki świata • wskazuje przyczyny ze szczególnym uwzględnieniem upowszechniania się wybranych • wskazuje konsekwencje • wymienia przykłady krajów grup językowych rodziny języków na świecie upowszechniania się wybranych jednolitych oraz zróżnicowanych indoeuropejskiej języków na świecie pod względem narodowościowym • wymienia najbardziej rozpowszechnione języki świata na podstawie danych • prognozuje zmiany udziału głównych grup wiekowych ludności Unii Europejskiej na podstawie różnorodnych źródeł • wyjaśnia, dlaczego w analizach demograficznych stosuje się wskaźnik gęstości zaludnienia i wskaźnik fizjologicznej gęstości zaludnienia • opisuje problem uchodźstwa na wybranych przykładach • uzasadnia konieczność walki z rasizmem • omawia wpływ podbojów kolonialnych na zróżnicowanie językowe świata statystycznych • wyjaśnia znaczenie terminu religia • wymienia nazwy religii uniwersalnych • wymienia przykłady krajów jednolitych oraz zróżnicowanych pod względem religijnym i kulturowym • wymienia kategorie ludności na rynku pracy • wymienia czynniki decydujące o poziomie aktywności zawodowej ludności 12. Zróżnicowanie religijne i kulturowe ludności 13. Struktura zawodowa ludności świata 14. Bezrobocie na świecie • wyjaśnia znaczenie terminów: stopa bezrobocia, bezrobocie ukryte • wymienia rodzaje bezrobocia 15. Geograficzne uwarunkowania stanu zdrowia ludności 16. Osadnictwo wiejskie i miejskie • omawia czynniki wpływające na stan zdrowia ludzi na świecie • wyjaśnia przyczyny i skutki występowania chorób na świecie • wymienia typowe choroby w krajach wysoko i słabo rozwiniętych gospodarczo • wymienia rodzaje jednostek osadniczych • podaje charakterystyczne cechy wsi • wymienia funkcje miast • podaje przykłady miast o różnych funkcjach • charakteryzuje zróżnicowanie religijne i kulturowe świata • przedstawia strukturę wyznaniową na świecie na podstawie danych statystycznych • charakteryzuje kręgi kulturowe (cywilizacyjne) na świecie oraz wskazuje ich zasięg na mapie • charakteryzuje czynniki decydujące o poziomie aktywności zawodowej ludności • opisuje współczynnik aktywności zawodowej wg płci w wybranych państwach na podstawie danych statystycznych • omawia strukturę zatrudnienia w poszczególnych fazach rozwoju gospodarczego • wskazuje przyczyny bezrobocia na świecie • oblicza współczynnik (stopę) bezrobocia • charakteryzuje choroby cywilizacyjne, w tym otyłość • wymienia przyczyny zgonów w najbogatszych państwach i krajach słabo rozwiniętych • przedstawia konsekwencje zróżnicowania religijnego i kulturowego ludności • omawia znaczenie czynników społeczno-kulturowych w rozwoju gospodarczym wybranych regionów świata • analizuje strukturę zawodową ludności wybranych państw • oblicza współczynnik aktywności zawodowej • wyjaśnia zróżnicowanie struktury • omawia zmiany w strukturze zatrudnienia w wybranych zatrudnienia wraz z rozwojem państwach i jej związek gospodarczym, a także ich z poziomem rozwoju państwa konsekwencje na świecie oraz w wybranych krajach • omawia przyczyny zmian zachodzących na rynku pracy • charakteryzuje współczesne w krajach o różnym poziomie formy zatrudnienia rozwoju gospodarczego • porównuje zróżnicowanie stopy bezrobocia w wybranych państwach na podstawie danych statystycznych • charakteryzuje rodzaje bezrobocia • analizuje społeczne i gospodarcze skutki występowania chorób na świecie • analizuje geograficzne uwarunkowania stanu zdrowia ludności świata • analizuje pozytywne i negatywne • omawia działania państw skutki bezrobocia podejmowane w celu ograniczenia bezrobocia • opisuje problem pracy dzieci – przyczyny, konsekwencje • przedstawia psychospołeczne i obszary występowania skutki bezrobocia na podstawie materiałów źródłowych • omawia zróżnicowanie dostępu • proponuje globalne i regionalne do usług medycznych w różnych działania, które można podjąć krajach świata na podstawie w celu zwalczania chorób mapy tematycznej cywilizacyjnych i zakaźnych • wyjaśnia, na czym polega profilaktyka chorób • charakteryzuje czynniki • rozpoznaje typy genetyczne • wyjaśnia przyczyny przemian lokalizacji i rozwoju jednostek kształtów wsi zachodzących współcześnie osadniczych w osadnictwie wiejskim • opisuje wpływ czynników • charakteryzuje nowe funkcje wsi przyrodniczych • określa strukturę funkcjonalnoi antropogenicznych -przestrzenną różnych miast • opisuje wybrane funkcje miast na kształtowanie się sieci • ocenia zmiany struktury osadniczej funkcjonalno-przestrzennej • rozpoznaje typy miast i zespołów miast wraz z rozwojem państw miejskich na świecie • ocenia wpływ religii na postawy społeczne i gospodarkę państw • przedstawia cechy fizjonomiczne miast typowe dla różnych regionów świata oraz ich zmiany wraz z rozwojem gospodarczym 17. Urbanizacja na świecie • wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji • wymienia płaszczyzny i fazy urbanizacji • wskazuje na mapie najludniejsze zespoły miejskie świata • charakteryzuje płaszczyzny urbanizacji • opisuje fazy urbanizacji • opisuje typy zespołów miejskich i wskazuje je na mapie • wymienia przykłady megalopolis na świecie • przedstawia procesy urbanizacyjne na świecie • analizuje przyczyny urbanizacji w wybranych regionach • porównuje zmiany liczby ludności w wybranych miastach świata na podstawie danych statystycznych • opisuje zmiany w krajobrazie wielkich miast w różnych regionach świata • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania poziomu urbanizacji w różnych częściach świata • analizuje skutki urbanizacji w wybranych regionach świata • porównuje układ przestrzenny głównych typów zespołów miejskich • opisuje zróżnicowanie poziomu życia ludzi w miastach różnych typów i o różnej wielkości • porównuje problemy mieszkańców wielkich miast w państwach słabo i wysoko rozwiniętych gospodarczo Uczeń poprawnie: • wyjaśnia wpływ czynników społeczno-ekonomicznych na rozwój rolnictwa na wybranych przykładach • analizuje mierniki wielkości gospodarstw rolnych w wybranych państwach Uczeń poprawnie: Uczeń poprawnie: • ocenia środowisko przyrodnicze • przedstawia korzyści ze względu na możliwości rozwoju dla rolnictwa wynikające rolnictwa na wybranych ze zwiększenia mechanizacji przykładach i chemizacji rolnictwa • ocenia poziom kultury rolnej oraz strukturę wielkościową i własnościową gospodarstw rolnych w wybranych krajach świata • analizuje przyczyny i skutki zmian • proponuje sposoby wielkości powierzchni gruntów wykorzystania nieużytków ornych, użytków zielonych, do celów rolniczych nieużytków oraz lasów na przykładach państw leżących na różnych kontynentach 18./19. Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Ludność i urbanizacja III. ROLNICTWO 20. 21. 22. 23. Czynniki rozwoju rolnictwa Uczeń poprawnie: • wymienia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa • określa funkcje rolnictwa Uczeń poprawnie: • charakteryzuje warunki klimatyczno-glebowe do produkcji rolnej na świecie na podstawie mapy tematycznej • ocenia poziom mechanizacji i chemizacji rolnictwa w wybranych krajach świata na podstawie danych statystycznych Użytkowanie ziemi • wymienia formy użytkowania • charakteryzuje elementy na świecie ziemi struktury użytkowania ziemi • wymienia państwa o największym na podstawie wykresu udziale gruntów ornych • wskazuje przyczyny dużego w strukturze użytkowania ziemi zróżnicowania udziału gruntów ornych w strukturze użytkowania ziemi w wybranych państwach Rolnictwo • wymienia cechy rolnictwa • wyjaśnia przyczyny rozwoju uprzemysłowione uprzemysłowionego i rolnictwa rolnictwa uprzemysłowionego i rolnictwo ekologicznego i rolnictwa ekologicznego ekologiczne • wskazuje na mapie regiony, • wskazuje rejony upraw roślin w których przeważa rolnictwo zmodyfikowanych genetycznie uprzemysłowione na mapie świata • wyjaśnia znaczenie GMO Typy rolnictwa • wymienia kryteria podziału • wymienia typy rolnictwa i główne regiony rolnictwa i omawia ich rozmieszczenie rolnicze na świecie • wskazuje na mapie obszary na świecie • przedstawia wpływ czynników społeczno-gospodarczych na strukturę użytkowania ziemi • przedstawia zróżnicowanie struktury użytkowania ziemi na świecie na podstawie danych statystycznych • analizuje wybrane wskaźniki rolnictwa uprzemysłowionego • opisuje cechy rolnictwa pierwotnego, tradycyjnego i rynkowego • analizuje skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego i rolnictwa ekologicznego • wskazuje problemy związane z upowszechnianiem się roślin uprawnych zmodyfikowanych genetycznie • wykazuje różnice w intensywności rolnictwa w wybranych krajach świata • przedstawia argumenty za i przeciw wybranym sposobom intensyfikacji produkcji rolnej występowania rolnictwa intensywnego i rolnictwa ekstensywnego 24. 25. 26. 27. • omawia różnice między rolnictwem intensywnym a ekstensywnym • charakteryzuje główne regiony rolnicze na świecie na podstawie mapy tematycznej • przedstawia zastosowanie roślin uprawnych • opisuje rozmieszczenie upraw głównych ziemiopłodów na podstawie map tematycznych Produkcja roślinna • przedstawia podział roślin na świecie uprawnych ze względu na cechy biologiczne i produkcyjne • wymienia rośliny należące do poszczególnych grup • wymienia czołowych producentów wybranych roślin uprawnych Produkcja • wymienia czynniki wpływające • wskazuje kierunki chowu zwierzęca na zwierząt na produkcję zwierzęcą świecie • wymienia produkty pochodzenia • przedstawia typy chowu zwierząt gospodarskich zwierzęcego • przedstawia państwa • charakteryzuje rozmieszczenie o największym pogłowiu i wielkość pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich wybranych zwierząt gospodarskich na podstawie map tematycznych i danych statystycznych • wymienia czołowych importerów i eksporterów wołowiny i wieprzowiny na podstawie danych statystycznych Rybactwo • wyjaśnia znaczenie terminów: • wskazuje na mapie kraje rybactwo, rybołówstwo, o największych światowych akwakultura, marikultura połowach morskich • przedstawia główne łowiska • omawia gospodarcze na świecie na podstawie mapy wykorzystanie wybranych tematycznej gatunków ryb • wymienia kraje o najniższym • wskazuje przyczyny spożyciu ryb w przeliczeniu nadmiernego odławiania na 1 mieszkańca na podstawie organizmów morskich danych statystycznych Wyżywienie • wyjaśnia znaczenie terminów: • wyjaśnia przyczyny oraz skutki ludności świata głód, niedożywienie, głód utajony głodu i niedożywienia ludności na świecie • podaje normy żywieniowe • analizuje rozmieszczenie na świecie wg FAO obszarów niedoboru i nadwyżek • wskazuje liczbę głodujących żywności na podstawie mapy na świecie na podstawie danych • porównuje gospodarkę rolną w wybranych regionach rolniczych • wyjaśnia znaczenie uprawy zbóż, • wyjaśnia wpływ czynników • analizuje rozmieszczenie roślin przemysłowych oraz przyrodniczych i społecznoi wielkość produkcji roślinnej w wybranych regionach świata używek na świecie -ekonomicznych rozwoju rolnictwa na wielkość, • omawia czynniki wpływające rozmieszczenie i specjalizację na zróżnicowanie wysokości produkcji rolnej w różnych plonów zbóż w wybranych krajach regionach świata • oblicza wielkość plonów • omawia zróżnicowanie hodowli • wyjaśnia zależność chowu na świece wybranych zwierząt • wyjaśnia różnicę miedzy chowem gospodarskich na świecie od czynników przyrodniczych intensywnym a chowem i społeczno-ekonomicznych ekstensywnym • analizuje produkcję zwierzęcą w wybranych regionach świata • wykazuje zależność pomiędzy pogłowiem wybranych gatunków zwierząt gospodarskich a wielkością produkcji mięsa, mleka i innych produktów • podaje różnice między • analizuje przestrzenne akwakulturą a rybołówstwem zróżnicowanie wielkości spożycia ryb na świecie • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania wielkości połowów • podaje przykłady zagrożeń ryb w wybranych państwach wywołanych nadmierną świata eksploatacją mórz i oceanów • wskazuje możliwości rozwoju • analizuje zagrożenia wykorzystania zasobów produktywności mórz i oceanów oceanów i mórz • przedstawia sposoby zapobiegania wyczerpywaniu się zasobów wód morskich i śródlądowych • opisuje problemy wyżywienia ludności świata na podstawie różnych źródeł • wyjaśnia, dlaczego w niektórych krajach świata o sprzyjających warunkach rozwoju rolnictwa • proponuje działania, które można podjąć w celu zwiększenia produkcji rolnej na świecie, zmiany struktury produkcji oraz dystrybucji żywności • proponuje sposoby walki • porównuje i uzasadnia strukturę spożycia żywności w państwach wysoko i słabo rozwiniętych gospodarczo • wyjaśnia wpływ działalności rolniczej na inne elementy statystycznych 28. Leśnictwo • wymienia funkcje lasów • wskazuje kraje o największej lesistości • wymienia kraje o największym udziale w światowej produkcji drewna • wyjaśnia znaczenie terminu deforestacja tematycznej występuje problem niedożywienia ludności • wskazuje największych eksporterów żywności na świecie na podstawie danych statystycznych • przedstawia rozmieszczenie • opisuje zasoby leśne świata największych kompleksów na podstawie mapy tematycznej leśnych na Ziemi i danych statystycznych • przedstawia zróżnicowanie • wskazuje przyczyny oraz skutki lesistości na świecie na podstawie wycinania i niszczenia lasów mapy tematycznej równikowych • wymienia sposoby prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej w różnych regionach przestrzeni społeczno-gospodarczej i kulturowej • wykazuje skutki nieracjonalnej gospodarki leśnej w wybranych regionach świata z głodem • uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi na świecie • podaje przykłady działań zapobiegających zmniejszaniu się powierzchni lasów na świecie 29./30. Lekcja powtórzeniowa i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Rolnictwo IV. PRZEMYSŁ 31. 32. 33. Zmieniająca się rola przemysłu we współczesnym świecie Uczeń poprawnie: • wymienia funkcje przemysłu • wymienia etapy procesu industrializacji • wskazuje na mapie kraje nowo uprzemysłowione • przedstawia kryteria podziału przemysłu i funkcje przemysłu Czynniki lokalizacji • wymienia przyrodnicze przemysłu i pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu • wymienia przykłady zakładów przemysłowych uzależnionych od czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych Zasoby naturalne • przedstawia podział zasobów Ziemi. Podział i naturalnych rola surowców • podaje przykłady zastosowania mineralnych wybranych surowców • wyjaśnia znaczenie terminu recykling Uczeń poprawnie: • omawia udział przemysłu w tworzeniu PKB w wybranych krajach na podstawie wykresu • charakteryzuje kraje nowo uprzemysłowione • opisuje rozwój przemysłu i zmiany w strukturze produkcji przemysłowej Uczeń poprawnie: • charakteryzuje strukturę i rolę przemysłu w krajach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego • omawia rolę przemysłu w gospodarce państw • przedstawia zróżnicowanie poziomu rozwoju przemysłu na świecie • przedstawia przyrodnicze • wskazuje wpływ czynników i pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu lokalizacji przemysłu na rozmieszczenie i rozwój na wybranych przykładach wybranych branż • omawia przymusową, związaną • wyjaśnia znaczenie oraz swobodną lokalizację behawioralnych czynników przemysłu lokalizacji przemysłu • charakteryzuje surowce • wyjaśnia rolę surowców metaliczne, chemiczne i skalne mineralnych w rozwoju • przedstawia znaczenie przemysłu poszczególnych zasobów • przedstawia głównych naturalnych producentów surowców mineralnych • opisuje rozmieszczenie wybranych surowców mineralnych na podstawie mapy tematycznej • omawia recykling jako nowe Uczeń poprawnie: • uzasadnia różnice ilościowe i jakościowe produkcji przemysłowej państw o różnym poziomie rozwoju • omawia wpływ przemysłu na wzrost gospodarczy i jakość życia ludności świata • porównuje zróżnicowanie zasobów pracy w przemyśle tradycyjnym i przemyśle zaawansowanej technologii Uczeń poprawnie: • wyjaśnia przyczyny i skutki wzrastającej roli krajów nowo uprzemysłowionych w światowej gospodarce na podstawie dostępnych źródeł • omawia zmianę roli czynników lokalizacji przemysłu w czasie • uzasadnia potrzebę racjonalnego • wyjaśnia przyczyny wzrostu roli gospodarowania surowcami mineralnymi • charakteryzuje światowe zasoby i wydobycie wybranych surowców mineralnych na podstawie danych statystycznych metali ziem rzadkich w gospodarce światowej na podstawie dostępnych źródeł źródło surowców 34. Bilans energetyczny świata 35. Produkcja energii elektrycznej 36. Typy elektrowni • opisuje wykorzystanie odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii • charakteryzuje zmiany w bilansie energetycznym świata • wskazuje ośrodki wydobycia surowców energetycznych na świecie na podstawie mapy tematycznej • wskazuje głównych producentów • opisuje znaczenie energii elektrycznej dla gospodarki energii elektrycznej na świecie i życia codziennego na podstawie danych • charakteryzuje zmiany statystycznych w strukturze zużycia energii następujące wraz z rozwojem gospodarczym państw świata • charakteryzuje różne typy • wymienia typy elektrowni elektrowni • wskazuje największe • przedstawia udział energii hydroelektrownie oraz elektrycznej pochodzącej elektrownie atomowe na mapie z różnych elektrowni w wybranych świata krajach na podstawie danych statystycznych • przedstawia podział źródeł energii • podaje przykłady zastosowań surowców energetycznych • wymienia największych producentów wybranych surowców energetycznych 37. Obszary koncentracji przemysłu i procesy jego restrukturyzacji • wymienia rodzaje okręgów przemysłowych • wskazuje na mapie przykłady okręgów przemysłowych na świecie 38. Przemysł zaawansowanej technologii • wymienia czynniki lokalizacji przemysłu high-tech • wskazuje największe ośrodki przemysłu high-tech na podstawie mapy • wyjaśnia czynniki przestrzennej koncentracji przemysłu • charakteryzuje rozmieszczenie i rozwój obszarów koncentracji przemysłu na wybranych przykładach • opisuje czynniki lokalizacji zakładów przemysłu zaawansowanej technologii • przedstawia znaczenie przemysłu high-tech • omawia rozmieszczenie wybranych technopolii na świecie • charakteryzuje wybrane technopolie • opisuje rozmieszczenie i wielkość • wyjaśnia znaczenie ropy • wykazuje dysproporcje wydobycia wybranych surowców naftowej dla gospodarki w rozmieszczeniu rejonów energetycznych na świecie energetycznej państw oraz produkcji i konsumpcji surowców na podstawie mapy tematycznej dla handlu międzynarodowego energetycznych oraz i danych statystycznych konsekwencje tych dysproporcji • charakteryzuje kierunki eksportu i importu surowców energetycznych na podstawie danych statystycznych • wyjaśnia przyczyny • wykazuje związek pomiędzy • ocenia skutki rosnącego zużycia zróżnicowania źródeł produkcji warunkami przyrodniczymi energii elektrycznej oraz energii elektrycznej a strukturą produkcji energii uzasadnia konieczność elektrycznej w danym państwie pozyskiwania jej nowych źródeł • omawia zmiany wielkości produkcji energii elektrycznej • opisuje aktualne tendencje na świecie i kierunki w energetyce światowej • przedstawia wady i zalety • wykazuje związek pomiędzy różnych typów elektrowni • wyjaśnia rolę i znaczenie energetyki alternatywnej • wyjaśnia, dlaczego energetyka alternatywna rozwija się w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo • charakteryzuje etapy rozwoju okręgu przemysłowego • wykazuje skutki restrukturyzacji przemysłu warunkami przyrodniczymi a lokalizacją różnych typów elektrowni • podaje przyczyny i skutki rozwoju energetyki atomowej • opisuje cechy przemysłu zaawansowanej technologii • omawia formy organizacji przestrzennej przemysłu high-tech • opisuje możliwości wykorzystywania wykorzystania alternatywnych źródeł energii w wybranych krajach świata • wyjaśnia zależność między restrukturyzacją przemysłu a rozwojem okręgów przemysłowych • wyjaśnia tendencje zmian w rozwoju i rozmieszczeniu okręgów przemysłowych na świecie • podaje korzyści związane z tworzeniem i funkcjonowaniem parków technologicznych • analizuje znaczenie przemysłu high-tech • ocenia wpływ przemysłu zaawansowanej technologii na rozwój gospodarczy i jakość życia 39./40. Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Przemysł V. USŁUGI 41. Znaczenie usług we współczesnym świecie 42. Podział i rola komunikacji 43. Transport lądowy na świecie 44. Żegluga i transport • wskazuje na mapie największe lotniczy na świecie porty morskie na świecie • wyjaśnia znaczenie terminów: tania bandera, żegluga kabotażowa • wymienia największe porty lotnicze pod względem liczby odprawianych pasażerów na świecie i wskazuje je na mapie 45. Rola i znaczenie łączności na świecie Uczeń poprawnie: • klasyfikuje usługi • podaje przykłady usług podstawowych i wyspecjalizowanych • przedstawia podział komunikacji • wyjaśnia znaczenie terminów: transport, łączność, terminal Uczeń poprawnie: • charakteryzuje znaczenie usług materialnych i niematerialnych • wymienia sekcje usługowe wg PKD • przedstawia uwarunkowania rozwoju komunikacji • przedstawia rolę komunikacji w gospodarce • przedstawia kryteria podziału transportu • wymienia czynniki przyrodnicze i społeczno-ekonomiczne warunkujące rozwój sieci transportowej • wskazuje na mapie kraje o dużej gęstości sieci drogowej i kolejowej • opisuje czynniki warunkujące rozwój sieci transportowej • omawia gęstość sieci dróg na świecie na podstawie mapy tematycznej • charakteryzuje gęstość sieci kolejowej na świecie na podstawie mapy tematycznej • wymienia najdłuższe rurociągi i gazociągi na świecie • opisuje wielkość przeładunku • podaje przyczyny, dla których i strukturę towarów armatorzy rejestrują statki przeładowywanych w krajach taniej bandery • wskazuje na mapie najważniejsze w największych portach świata na podstawie mapy tematycznej i szlaki żeglugi śródlądowej danych statystycznych na poszczególnych kontynentach • opisuje sieć transportu • charakteryzuje uwarunkowania śródlądowego na świecie na rozwoju transportu lotniczego podstawie mapy tematycznej • omawia znaczenie transportu lotniczego • podaje przykłady dużego wpływu • opisuje rolę telekomunikacji komputerowej w światowej łączności na współczesną gospodarkę gospodarce • omawia rolę postępu • opisuje rozwój wybranych współczesnych środków łączności technologicznego w rozwoju • wykazuje spadek znaczenia usług telekomunikacji pocztowych na podstawie danych statystycznych • podaje przykłady wykorzystania nowoczesnych usług telekomunikacyjnych w życiu codziennym • wymienia przyczyny spadku znaczenia usług pocztowych Uczeń poprawnie: • opisuje etapy rozwoju usług • wykazuje znaczenie usług dla gospodarki państw • analizuje dynamikę wzrostu zapotrzebowania na usługi transportowe i łącznościowe na poszczególnych etapach rozwoju • analizuje wielkość i rodzaje ładunków przewożonych różnymi rodzajami transportu lądowego w wybranych krajach • określa rolę transportu przesyłowego Uczeń poprawnie: Uczeń poprawnie: • wykazuje znaczenie usług • analizuje udział usług wyspecjalizowanych dla rozwoju w strukturze zatrudnienia w wybranych krajach świata na społeczno-gospodarczego państw podstawie danych statystycznych • omawia wpływ postępu • ocenia rolę nowoczesnych usług cywilizacyjnego na wzrost popytu komunikacyjnych w działalności na usługi komunikacyjne na gospodarczej państw podstawie dostępnych źródeł • omawia wady i zalety transportu • omawia zmiany znaczenia samochodowego kolejowego transportu kolejowego na świecie i przesyłowego • omawia wady i zalety transportu • wyjaśnia zmiany znaczenia wodnego i lotniczego poszczególnych rodzajów transportu wraz z rozwojem • przedstawia rolę kanałów społeczno-gospodarczym w skracaniu dróg morskich • określa wpływ światowego • wyjaśnia, dlaczego rola żeglugi kryzysu ekonomicznego śródlądowej w wielu krajach jest na natężenie oraz kierunki ruchu coraz mniejsza pasażerów i towarów na podstawie dostępnych źródeł • wykazuje zróżnicowanie dostępu • wykazuje zagrożenia związane do telefonii komórkowej oraz z nowoczesną technologią internetu w państwach o różnym informacyjną poziomie rozwoju gospodarczego na podstawie danych statystycznych 46. Rozwój turystyki na świecie • klasyfikuje turystykę wg różnych kryteriów • wyjaśnia, co składa się na atrakcyjność turystyczną 47. Regiony • wymienia regiony atrakcyjne turystyczne świata turystycznie • wskazuje kraje najczęściej odwiedzane przez turystów • wymienia nowe siedem cudów świata 48. Nowoczesne usługi • przedstawia przyczyny rozwoju turystyki na świecie • omawia zróżnicowanie ruchu turystycznego na świecie wg regionów na podstawie danych statystycznych • wskazuje korzyści wynikające z rozwoju turystyki • charakteryzuje najważniejsze regiony turystyczne świata na podstawie różnych źródeł • opisuje atrakcje turystyczne wybranych regionów Europy • wymienia nowoczesne usługi • podaje przyczyny rozwoju nowoczesnych usług bankowych, • podaje nazwy największych banków na świecie pod względem ubezpieczeniowych oraz inwestycyjnych przychodów • analizuje cele ruchu turystycznego we współczesnym świecie • opisuje cechy i uwarunkowania ruchu turystycznego na świecie • wyjaśnia, czym jest monokultura turystyczna • przedstawia ekonomiczne, społeczne i przyrodnicze skutki rozwoju turystyki na wybranych przykładach • wykazuje znaczenie turystyki dla rozwoju społeczno-gospodarczego wybranych krajów i regionów świata • opisuje walory turystyczne wybranych ośrodków i regionów turystycznych na świecie na podstawie różnych źródeł • wyjaśnia przyczyny dużego udziału Europy w międzynarodowym rozwoju turystycznym • porównuje regiony o różnym stopniu zagospodarowania turystycznego • analizuje przestrzenne zróżnicowanie dostępu do usług bankowych na świecie • omawia współzależność procesu rozwoju społecznogospodarczego oraz poziomu edukacji i nauki • omawia wpływ nowoczesnych usług na życie i działalność człowieka (Interakcje) • wskazuje korzyści wynikające z rozwoju turystyki • analizuje niekorzystne zmiany w środowisku przyrodniczym związane z rozwojem różnych form turystyki Uczeń poprawnie: • wyjaśnia przyczyny i konsekwencje podziału świata na bogatą Północ i biedne Południe Uczeń poprawnie: • proponuje działania mające na celu zmniejszenie dysproporcji rozwoju w społeczno-gospodarczym krajów oraz regionów • wykazuje dysproporcje w dostępie do nowoczesnych usług finansowych, edukacyjnych i zdrowotnych • uzasadnia duży wpływ banków i giełd na funkcjonowanie gospodarki i życie człowieka • przedstawia na podstawie danych statystycznych poziom zaspokojenia potrzeb na usługi podstawowe i wyspecjalizowane w państwach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego • wyjaśnia znaczenie nowoczesnych usług dla rozwoju społeczno-gospodarczego wybranych krajów świata ze szczególnym uwzględnieniem usług finansowych 49./50. Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Usługi VI. PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA 51. Dysproporcje w rozwoju krajów świata Uczeń poprawnie: • wymienia czynniki wpływające na dysproporcje w rozwoju społeczno-gospodarczym krajów świata • wskazuje na mapie kraje bogatej Północy i biednego Południa Uczeń poprawnie: Uczeń poprawnie: • wskazuje przyczyny dysproporcji • analizuje wybrane mierniki poziomu rozwoju społecznow rozwoju społeczno-gospodarczym państw i regionów gospodarczego i jakości życia mieszkańców na podstawie świata danych statystycznych • wymienia państwa należące do • wskazuje cechy demograficzne, grupy BRICS społeczne i gospodarcze państw bogatej Północy i biednego Południa 52. Proces globalizacji na świecie • wskazuje płaszczyzny globalizacji • wskazuje przyczyny globalizacji • wymienia największe korporacje na świecie na świecie na podstawie danych • definiuje indeks globalizacji statystycznych i wskazuje kraje o najwyższym indeksie globalizacji 53. Współpraca międzynarodowa • wskazuje płaszczyzny integracji międzynarodowej • wymienia główne organy ONZ • podaje przykłady krajów członkowskich Unii Europejskiej 54. Znaczenie handlu • przedstawia przedmioty obrotu międzynarodowego międzynarodowego • wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, reeksport, bilans handlowy • podaje przykłady państw o dodatnim lub ujemnym bilansie handlowym na podstawie danych statystycznych Konflikty • wymienia źródła konfliktów międzynarodowe na świecie • wyjaśnia, czym różni się terroryzm od konfliktu zbrojnego 55. 56. Rejony konfliktów podaje przykłady państw, międzynarodowych. w których toczą się konflikty Izolacjonizm etniczne • wskazuje na mapie państwa objęte arabską wiosną • wskazuje i uzasadnia pozytywne i negatywne skutki globalizacji • wyjaśnia, dlaczego globalizacja na płaszczyźnie ekonomicznej ma największy wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy świata • wskazuje przyczyny i skutki integracji europejskiej • omawia rolę i znaczenie organizacji naukowych, sportowych oraz kulturalnych na świecie na podstawie dostępnych źródeł • ocenia uwarunkowania rozwoju handlu międzynarodowego • wyjaśnia wpływ międzynarodowej wymiany handlowej na rozwój społeczno-gospodarczy państw • przedstawia przyczyny • omawia przyczyny wybranych konfliktów na świecie zamachów terrorystycznych na • przedstawia zagrożenia związane świecie z terroryzmem • przedstawia skutki konfliktów zbrojnych i terroryzmu • przedstawia przyczyny • omawia przebieg konfliktów rozprzestrzeniania się konfliktów w Europie, Azji i w Afryce oraz wskazuje na mapie świata w wybranym regionie świata • przedstawia przebieg wybranego obszary objęte tymi konfliktami konfliktu zbrojnego na podstawie • omawia przyczyny izolacji dostępnych źródeł państwowej na świecie • podaje przykłady izolacji państwowej na świecie • omawia konsekwencje izolacjonizmu państw na płaszczyznach: politycznej, społecznej i gospodarczej • omawia rolę ONZ w rozwiązywaniu konfliktów zbrojnych • omawia działania organizacji międzynarodowych i rządów państw podejmowane w celu ograniczenia terroryzmu i konfliktów zbrojnych • ocenia wpływ konfliktów zbrojnych na pogłębienie się różnic między bogatymi a biednymi krajami świata • omawia konflikty toczące się aktualnie na świecie na podstawie źródeł • przedstawia formy współpracy międzynarodowej • omawia rozmieszczenie wybranych organizacji międzynarodowych na świecie na podstawie mapy tematycznej • przedstawia czynniki rozwoju handlu międzynarodowego • przedstawia rodzaje obrotów w handlu międzynarodowym • opisuje bilans handlowy i bilans płatniczy 57./58. Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Problemy współczesnego świata VII. CZŁOWIEK W PRZESTRZENI PRZYRODNICZEJ • wskazuje przyczyny wzrostu znaczenia korporacji międzynarodowych dla gospodarki światowej • przedstawia przejawy globalizacji na płaszczyznach: politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturowej • omawia działalność wybranych organizacji międzynarodowych o charakterze gospodarczym, społecznym, politycznym i militarnym • podaje przykłady krajów członkowskich wybranych organizacji międzynarodowych • analizuje współczesne problemy międzynarodowej wymiany handlowej • analizuje strukturę towarową i geograficzną obrotów handlu światowego 59. Relacje człowiek – środowisko 60. Wpływ działalności człowieka na atmosferę 61. 62. 63. Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: środowisko przyrodnicze, środowisko geograficzne, antropopresja • wymienia poglądy na temat relacji człowiek – środowisko Uczeń poprawnie: • przedstawia przykłady racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska przyrodniczego • omawia podstawowe zasady zrównoważonego rozwoju • wymienia przyczyny globalnego ocieplenia klimatu • podaje przyczyny powstawania smogu i kwaśnych opadów • analizuje przestrzenne zróżnicowanie zanieczyszczeń powietrza na świecie na podstawie mapy tematycznej • wymienia skutki nadmiernej emisji zanieczyszczeń do atmosfery Uczeń poprawnie: • przedstawia poglądy filozoficzne dotyczące relacji człowiek – środowisko przyrodnicze • omawia przykłady wpływu działalności gospodarczej człowieka na zmniejszanie się warstwy ozonowej • opisuje wpływ działalności gospodarczej człowieka na atmosferę ze szczególnym uwzględnieniem zmian klimatycznych Wpływ • wymienia źródła zanieczyszczeń • omawia gospodarowanie • wyjaśnia przyczyny niedoboru działalności hydrosfery zasobami wodnymi wody w wybranych regionach człowieka świata • wskazuje obszary niedoboru • podaje przykłady katastrof na hydrosferę wody na świecie na podstawie ekologicznych • wyjaśnia sposoby walki i litosferę mapy tematycznej z odpadami przemysłowymi • omawia przykłady wpływu i komunalnymi • wyjaśnia znaczenie terminów: lej działalności gospodarczej depresyjny, recykling człowieka na litosferę • proponuje działania człowieka wspomagające racjonalne gospodarowanie wodą Wpływ działalności • wyjaśnia znaczenie terminów: • podaje przyczyny degradacji gleb • podaje sposoby ograniczenia człowieka erozja, degradacja gleb erozji gleb • wskazuje przykłady wpływu na pedosferę • podaje cechy gleb działalności człowieka • analizuje przyczyny i skutki i biosferę zdegradowanych na degradację i dewastację gleb wylesiania • podaje przyczyny pustynnienia • wskazuje na mapie obszary zagrożone pustynnieniem Działania na rzecz • wymienia strategie ochrony • wskazuje sposoby ratowania • omawia międzynarodowe ochrony środowiska środowiska geograficznego inicjatywy w zakresie ochrony środowiska środowiska • podaje nazwy organizacji • podaje przykłady działań zajmujących się ochroną wybranych organizacji środowiska międzynarodowych zajmujących się ochroną środowiska • podaje przykłady rezerwatów biosfery Uczeń poprawnie: Uczeń poprawnie: • analizuje relację człowiek – • ocenia skutki zmian środowiska środowisko przyrodnicze w holocenie związane na różnych etapach rozwoju z działalnością człowieka społeczno-gospodarczego • ocenia możliwości realizacji podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju w skali lokalnej, regionalnej i globalnej • wyjaśnia, dlaczego wzrost efektu • przedstawia przykłady działań cieplarnianego jest uważany organizacji międzynarodowych za problem globalny i rządów państw podejmowanych w celu redukcji zanieczyszczeń • ocenia skutki zmian atmosfery w środowisku wywołanych kwaśnymi opadami • przedstawia skutki nadmiernego • proponuje działania poboru wody w wyniku zapobiegające morskim działalności gospodarczej katastrofom ekologicznym człowieka • opisuje kierunki oddziaływania człowieka na litosferę • wymienia sposoby ograniczania ilości odpadów przemysłowych i komunalnych • omawia wpływ człowieka • uzasadnia konieczność ochrony na biosferę gleb przed degradacją i przedstawia sposoby • dowodzi na przykładach, zapobiegania niszczeniu gleby że naruszenie stabilności ekosystemów może powodować nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym • wyróżnia i charakteryzuje siedem • przedstawia przykłady działań kategorii obszarów chronionych podejmowanych przez rządy krajów, organizacje międzynarodowe i regionalne w celu rozwiązywania problemów globalnych i lokalnych w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody 64. Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Człowiek w przestrzeni przyrodniczej 65. Warsztaty • wybiera obszar badań • zbiera informacje o podmiotach terenowe – gospodarczych świadczących • zaznacza na mapie najbliższej badanie okolicy wybrane przedsiębiorstwa usługi na badanym terenie dostępności do usługowe • określa znaczenie wybranych usług w najbliższej przedsiębiorstw usługowych dla okolicy społeczności lokalnej 66. Warsztaty • zbiera ogólne dane na temat terenowe – wpływ lokalnego przedsiębiorstwa funkcjonowania produkcyjnego (nazwa, adres, przedsiębiorstwa profil działalności, położenie, rok przemysłowego na założenia, ważniejsze etapy otoczenie lokalne rozwoju, wielkość i struktura zatrudnienia) • przeprowadza badania w przedsiębiorstwie przemysłowym w zakresie profilu i wielkości produkcji, a także rynków zaopatrzenia i zbytu • dobiera narzędzia badawcze w celu określenia dostępności usług w najbliższej okolicy • prowadzi dokumentację badawczą • analizuje informacje uzyskane w czasie badania i wyciąga wnioski • dobiera pytania badawcze w celu uzyskania informacji na temat przedsiębiorstwa przemysłowego • dokumentuje wyniki badań • omawia funkcjonowanie przedsiębiorstwa przemysłowego w środowisku lokalnym • prezentuje wyniki badań • ocenia wpływ usług na poziom życia ludności w najbliższej okolicy • prognozuje zmiany w dostępności do usług w najbliższej okolicy w czasie • prezentuje wyniki badań • ocenia wpływ przedsiębiorstwa przemysłowego na przyrodnicze i społeczno-ekonomiczne elementy przestrzeni geograficznej • ukazuje perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa z uwzględnieniem zmian w wielkości produkcji i zatrudnienia
