Esej o rewolucji

Kurs: język A: literatura (Language A: Literature)
na poziome podstawowym (SL) i rozszerzonym (HL) skupia się na rozwijaniu
i rozumieniu technik wykorzystywanych w krytyce literackiej i rozwijaniu zdolności
formułowania niezależnych opinii. Program obejmuje głównie historię literatury
i kształtowanie zdolności komunikacyjnych – wypowiedzi ustne i pisanie wypracowań.
Jest przeznaczony dla uczniów, których językiem ojczystym jest polski.
Zasadniczym celem kursu jest przygotowanie do przyszłych studiów na poziomie
uniwersyteckim/ akademickim poprzez rozwój społeczny, estetyczny, kulturowy; pogłębianie
umiejętności czytania, pisania i komunikowania się.
Cele szczegółowe kursu:
1) przedstawienie uczniom tekstów, które pochodzą z różnych epok literackich i prezentują
różnorodne konwencje, rodzaje i gatunki,
2) rozwijanie w uczniach umiejętności szczegółowego analizowania i interpretowania
tekstów, odczytywania rozmaitych sensów dzieła, dostrzegania istotnych związków między
utworami,
3) rozwijanie w uczniach zdolności komunikacyjnych w mowie i piśmie,
4) zachęcanie uczniów do rozpoznawania różnorodnych kontekstów, w których utwory były
napisane i w jakich są odczytywane,
5) zachęcanie uczniów do uznawania różnych perspektyw ludzi innych kultur
i uwzględnieniu ich przy analizie prac,
6) rozwijanie w uczniach wrażliwości estetycznej,
7) rozwijanie w uczniach świadomości własnych kompetencji językowych – świadomości
kryterium poprawności językowej, zarówno w tekstach pisanych jak i mówionych,
7) promowanie wśród uczniów przyjemności z czytania, satysfakcji z badania literatury
i języka,
8) rozwijanie w uczniach umiejętności krytycznego myślenia i poprawnego wnioskowania,
9) rozwijanie w uczniach zdolności tworzenia niezależnych sądów.
Cykl kształcenia dzieli się na cztery części:
• część 1: teksty w przekładzie, czyli wybrane dzieła literatury światowej
(na podstawie Listy Autorów w Przekładzie – PLT- przedstwionej przez International
Baccalaureate Organization);
• część 2: studia szczegółowe, czyli dogłębne studiowanie wybranych dzieł polskich
(na podstawie Listy Wyznaczonych Autorów – Język Polski A – PLA –
przedstwionej przez International Baccalaureate Organization);
• część 3: gatunki literackie, czyli analiza utworów należących do tego samego
gatunku lit.(na podstawie Listy Wyznaczonych Autorów – Język Polski A – PLA –
przedstwionej przez International Baccalaureate Organization);
• część 4: opcje, czyli wolny wybór tekstów (według uznania nauczyciela
konstruującego szczegółowe treści programu).
Różnice pomiędzy poszczególnymi poziomami dotyczą ilości godzin przeznaczonych na dany
poziom (SL – 150, HL – 240 w czasie 2 lat, czyli na SL – 4 godziny lekcyjne w tygodniu, na
HL – 6 godzin/tydzień) oraz czytanych i omawianych na lekcjach prac:
Część kursu
1.
2.
3.
4.
Poziom podstawowy
2 prace
2 prace
3 prace
3 prace
Poziom rozszerzony
3 prace
3 prace
4 prace
3 prace
Pod pojęciem praca kryje się 1 większy tekst literacki (powieść, autobiografia lub biografia)
lub kilka utworów, które odpowiadają obszerniejszemu utworowi ( np. 2 lub więcej nowel, 5-10 opowiadań, 5-8 esejów, kilka wierszy lub 1 długi – minimum 600 wersów).
Przedmiot: Language A: Literature HL
Poziom: rozszerzony
Tematyka zajęć:
Teksty kultury:
Część 1: Wybrane dzieła literatury światowej.
Przykładowe treści:
J. Conrad: Jądro ciemności w kontekście filmu
F. F. Coppoli: Czas Apokalipsy.
- Joseph Conrad w lekturze nowoczesnej
i ponowoczesnej; recepcja twórczości
w kulturze polskiej i anglosaskiej;
- Problem unde malum i conradowski kodeks
etyczny;
- Europejczyk wobec mieszkańców Afryki,
cywilizacja a natura;
- Jądro ciemności – utwór o opowiadaniu
i słuchaniu opowieści;
- Człowiek wobec zła w języku literatury
i filmu.
A. Camus: Dżuma.
- Egzystencjalny heroizm bohaterów Dżumy Alberta
Camusa;
–
Człowiek cierpiący wobec Boga;
–
Dżuma jako parabola;
–
Zagrożenia współczesności: Bakcyl dżumy
nigdy nie umiera…
- Techniki narracyjne w Dżumie.
Patric Suskind: Pachnidło.
- Czy cel uświęca środki? – marzenia bohatera
Pachnidła;
–
Jak pachnie Paryż?- sensualna
rzeczywistość w dziele P. Suskinda;
–
Motywy i techniki literackie oraz
eksperymenty językowe.
Część 2: Dogłębne studiowanie wybranych dzieł.
Poezja Z. Herberta: Przesłanie Pana Cogito,
Ornamentatorzy, Który skrzywdziłeś, Dlaczego
klasycy, Apollo i Marsjasz.
- Władcy i poddani w utworach Z. Herberta;
- Dekalog Pana Cogito;
- Klasycyzm i uniwersalizm w twórczości
Z. Herberta.
A. Mickiewicz: Dziady cz. III.
- Bohaterowie III cz. Dziadów, kontekst
historyczny i biograficzny;
- Historiozofia romantyczna w wizji
mesjanistycznej, funkcja nawiązań biblijnych;
- Kreacjonizm i prometeizm, koncepcja Boga;
- Obraz carskiej Rosji;
- Arcydramat narodowy, realizacje teatralne
i filmowe dramatu jako sposób interpretacji
dzieła.
B. Schulz: wybór opowiadań:
Sklepy cynamonowe, Traktat
o manekinach, Sierpień, Ulica Krokodyli.
- Łamanie konwencji prawdopodobieństwa
epickiego;
–
Człowiek w świecie symboli;
- Analiza porównawcza filmu i opowiadania, język
filmu a język literatury;
–
Świat Schulza w kontekstach:
biograficznym, filozoficznym, literackim,
obyczajowym;
- Kreacja świata przedstawionego, cechy
gatunkowe, uniwersalizm.
Kontekst: Ulica Krokodyli – film animowany,
reżyseria: Stephen Quay.
Część 3: Rodzaje i gatunki literackie.
A. Fredro: Śluby panieńskie.
- Komedia intrygi i charakteru;
- Uniwersalizm i konwencje literackie;
–
Śluby panieńskie- komedia romantyczna czy
antyromantyczna?;
–
Język bohaterów dzieła A. Fredry.
S. Wyspiański: Wesele.
- Geneza Wesela, pierwowzory bohaterów,
zjawisko chłopomanii;
- Portret inteligenta i chłopa;
- Co się komu w duszy gra, co kto w swoich
widzi snach – rola widm i chochoła w dramacie;
- Wesele wobec mitów polskich i problemów
narodowych;
- Wyspiański jako geniusz Młodej Polski-
Konteksty: Wesele – film w reżyserii Andrzeja
Wajdy, obrazy Melencholia
i Błędne koło Jacka Malczewskiego.
artystyczne walory i uniwersalna wymowa
Wesela;
- Korespondencja sztuk – Wesele wobec
malarstwa J. Malczewskiego oraz filmu
A. Wajdy.
S. Mrożek: Tango.
- To tylko Edek- model władzy totalitarnej,
rewolucja społeczna i moralna w Tangu;
- Uniwersalizm dramatu: forma, rewolucja,
artysta, bunt, śmierć, konflikt pokoleń, miłość
i zdrada w groteskowej rzeczywistości;
- Motyw tańca w Tangu i Weselu – analiza
porównawcza;
- Konwencje literackie w utworze.
S. I. Witkiewicz: Szewcy.
- Motyw rewolucji w dziele Witkacego;
- Teoria Czystej Formy i sposoby jej
realizacji;
- Szewcy wobec konwencji i tradycji
literackiej;
- Groteska u Witkacego i Mrożka;
- Język jako tworzywo – eksperymenty
geniusza czy prowokacja artystyczna?
Część 4: Wybór tekstów.
B. Prus: Kamizelka; Z legend dawnego Egiptu.
Z. Nałkowska: Granica.
M. Bułhakow: Mistrz i Małgorzata
w kontekście filmu Dziewiąte wrota
R. Polańskiego i obrazu W. Blake’a Szatan.
- Miłość zwyczajnych ludzi wobec tradycji
romantycznej;
- Arcydzieła polskiej nowelistyki;
- Populizm czy despotyzm? – koncepcja władzy
w Z legend dawnego Egiptu;
- Człowiek wobec tajemnicy istnienia;
- Kreacja świata przedstawionego
w nowelach.
- Symboliczne znaczenia tytułu powieści
Z. Nałkowskiej;
- Świat w kategoriach filozoficznych;
- Determinizm a wolność wyboru – ocena
postępowania bohaterów dzieła;
–
Granica – nowy typ powieści w prozie XX
wieku.
- Miejsce artysty w państwie totalitarnym;
ujęcie w kontekstach: historycznym,
biograficznym, politycznym, społecznym,
kulturowym;
- Na świecie nie ma złych ludzi – problematyka
moralna powieści;
- Konwencje literackie w utworze;
- Malarskie, filmowe i literackie środki
wyrazu w kreowaniu postaci i świata.
Ocenianie zewnętrzne:
Składniki oceniania
Arkusz egzaminacyjny
nr 1
20 pkt.
Arkusz egzaminacyjny
nr 2
Zadanie pisemne
Ocenianie na poziomie HL
KOMENTARZ LITERACKI (20%)
Arkusz zawiera dwa nieznane dla uczniów fragmenty
tekstów: jeden fragment prozy, jeden – poezji. Uczniowie
dokonują wyboru i piszą komentarz literacki do wybranego
tekstu. (20 pkt.)
ESEJ (25 %)
Arkusz zawiera trzy tematy odnoszące się do każdego
gatunku literackiego. Uczniowie wybierają jeden i piszą esej
oparty na co najmniej dwóch pracach
omawianych w części trzeciej kursu. (25 pkt.)
(25%)
Uczniowie na podstawie jednej lektury studiowanej
w pierwszej części kursu piszą pracę, w której wyrażają
własne sądy i opinie (300 – 400 słów) oraz esej (1200 –
1500 słów). (25 pkt.)
Czas
2 godz.
2 godz.
Redagowane
pod
nadzorem
nauczyciela
w trakcie
trwania zajęć
z przedmiotu.
Ocenianie wewnętrzne:
Składniki oceniania
Komentarz ustny oraz
dyskusja
20 pkt.
Ustna prezentacja
Ocenianie na poziomie HL
(15%)
Uczniowie prezentują komentarz ustny do fragmentu poezji
omawianej w drugiej części kursu i biorą udział w dyskusji
z nauczycielem o jednej z dwóch innych prac studiowanych
w drugiej części kursu. 30 pkt.
15%
Prezentacja jest oparta na lekturach studiowanych
w czwartej części kursu. (30 pkt.)
Czas
20 min.
10 –15min.
Różnice między poziomami wiążą się z systemem oceniania zewnętrznego
i wewnętrznego, co obrazuje poniższa tabela.
Ocenianie zewnętrzne:
Poziom podstawowy
Arkusz 1- pisemny egzamin maturalny
Uczniowie piszą ukierunkowaną literacką analizę
w oparciu o fragment prozy lub wiersza
z uwzględnieniem
w swojej
pracy
pytań
naprowadzających
Czas pisania: 90 minut
Arkusz 2 – pisemny egzamin maturalny
Podczas egzaminu uczniowie piszą jeden esej
w oparciu o co najmniej 2 utwory omawiane
w części 3;
Arkusz egzaminacyjny składa się z 3 pytań dla
każdego gatunku i zobowiązuje ucznia do
porównania
i omówienia,
w jaki
sposób
wykorzystano
konwencje
literackie
do
przedstawienia treści.
Czas pisania: 90 minut
Zadanie pisemne
Uczniowie przygotowują pracę opartą na 1
utworze omawianym w części 1;
Praca składa się z komentarza po dyskusji i jest
rozwinięciem zadania pisanego pod nadzorem
w szkole.
Objętość komentarza indywidualnego 300-400
słów;
Objętość eseju 1200-1500 słów.
Poziom rozszerzony
Arkusz 1- pisemny egzamin maturalny
Uczniowie piszą komentarz literacki w oparciu
o fragment prozy lub wiersza
Czas pisania: 120 minut
Arkusz 2 – pisemny egzamin maturalny
Podczas egzaminu uczniowie piszą jeden esej
w oparciu o co najmniej 2 utwory omawiane
w części 3;
Arkusz egzaminacyjny składa się z 3 pytań dla
każdego gatunku i zobowiązuje ucznia do
porównania
i omówienia,
w jaki
sposób
wykorzystano
konwencje
literackie
do
przedstawienia treści.
Czas pisania: 120 minut
Zadanie pisemne
Uczniowie przygotowują pracę opartą na 1
utworze omawianym w części 1;
Praca składa się z komentarza po dyskusji i jest
rozwinięciem zadania pisanego pod nadzorem
w szkole.
Objętość komentarza indywidualnego 300-400
słów;
Objętość eseju 1200-1500 słów.
Ocenianie wewnętrzne:
Poziom podstawowy
Poziom rozszerzony
Indywidualny komentarz ustny
Indywidualny komentarz ustny
W oparciu o utwory omawiane w części 2
W oparciu o utwory omawiane w części 2
Czas trwania – 10 minut
Czas trwania – 10+10 minut
Indywidualna prezentacja ustna
Indywidualna prezentacja ustna
W oparciu o jedną lub większą liczbę prac W oparciu o jedną lub większą liczbę prac
omawianych w części 4
omawianych w części 4
Czas trwania – 10-15 minut
Czas trwania – 10-15 minut
(A.G., E.BL)