Doradca zawodu - rola i zadania

Doradca zawodu rola i zadania
ćwiczenia 2
Patrycja Rudnicka
Kim jest doradca zawodowy?


zawód wpisany do Klasyfikacji
zawodów i specjalności w grupie
specjaliści do spraw
zarządzania zasobami
ludzkimi
inne zawody w tej grupie to np.:
analityk pracy, mediator, specjalista
ds. rekrutacji, specjalista ds.
wynagrodzeń
Obszar działania doradcy
W zależności od czego zróżnicowane są obszary działania
doradcy?

od tego kim jest klient

od miejsca pracy doradcy

od przyjętej ideologii działania
doradca, ten który wie lepiej
vs
doradca, ten który towarzyszy w rozwoju
Możliwe działania doradcy:

akceptujący decyzję, pobudzający do podejmowania
decyzji, przekształcający decyzję, pogłębiający decyzję
(za: Wojtasik, 1997)
Doradca i zakres poradnictwa
(Źródło: Wojtasik, 1993, s. 14)
Obszar działania doradcy 1
Udzielanie pomocy w formie porad młodzieży
i osobom dorosłym w wyborze kierunku
szkolenia i kształcenia:

uwzględniając możliwości psychofizyczne,
sytuację życiową, potrzeby rynku pracy,
możliwości systemu edukacyjnego

współpracując z rodzicami i nauczycielami
w procesie orientacji zawodowej uczniów

wykorzystując wiedze o zawodach, rynku
pracy i technicznych środkach
przekazywania informacji zawodowej
(Klasyfikacja zawodów i specjalności, 1995, za: Wojtasik, 1997, s.10)
Obszar działania doradcy 2
Partner i uczestnik dialogu z radzącym się:

pomagający klientowi w podejmowaniu
rozsądnych decyzji dotyczących kariery
zawodowej

dokonujący wspólnie z radzącym się przeglądu
wykształcenia, przebytych szkoleń,
doświadczenia zawodowego, zainteresowań,
umiejętności, cech osobistych i możliwości
fizycznych

sugerujący klientom określonych pracodawców
i pomagający w aplikowaniu o pracę

diagnozujący możliwości radzącego się
(The Occupational Outloock Handbook, za: Wojtasik, 1997)
Obszary działania wg Wattsa (1993)
Zarządzanie informacjami: edukacja i szkolenia, kariery zawodowe i zawody, rynek
pracy, usługi pomocowe/wsparcia
Praca z osobami indywidualnymi: ewaluacja/ocena, informacje, poradnictwo
Praca z grupami: nauczanie/edukacja zawodowa, poradnictwo grupowe, wspomaganie
grup samopomocowych
Pośrednictwo pracy: kontaktowanie z pracodawcami, sesje treningów osobowości,
integrowanie ze środowiskiem pracy
Długoterminowy monitoring/nadzór
Sieć informacji/Networking: wspieranie nieformalnych systemów poradnictwa (na
przykład nauczycieli, rodziców itd.), poparcie, przekazywanie opinii pracodawcom
Zarządzanie: planowanie i ewaluacja wewnętrznego programu usług, kontakty
zewnętrzne
(Źródło: Profil Zawodowy Eurodoradcy, bd)
Obszary działania wg Instytutu
Doradców Zawodowych (2002)
Samoświadomość
Opieka i wsparcie
Umiejętności
decyzji
Umiejętności
psychologiczne i
społeczne
Indywidualne i
społeczne
WYBORY
Przedmioty,
Kursy,
Poziomy
Planowanie
Świadomość
możliwości
zatrudnienia
Poradnictwo
indywidualne
Edukacyjne
Poradnictwo
edukacyjne
Motywacja i
nauczanie
Programy
rozwojowe
podejmowania
Programy
rozwojowe
Zdolności do nauki i
znajomość technik
egzaminacyjnych
Student /
klient
Programy
rozwojowe
Poradnictwo
dot. kariery
zawodowej
Dot. kariery
zawodowej
WYBORY
Edukacja i szkolenia
zawodowe
WYBORY
Wyższa i techniczna
edukacja
Umiejętności szukania,
przygotowania i zatrzymania pracy
(Źródło:Profil Zawodowy Eurodoradcy, bd)
Zakres działań wg IAEVG










Ocena
Poradnictwo edukacyjne
Rozwój kariery zawodowej
Doradztwo
Zarządzanie informacjami
Konsultacja i koordynacja
Prace badawcze i ewaluacja
Zarządzanie programami i usługami
Budowanie potencjału społeczności
Pośrednictwo pracy
(Profil Zawodowy Eurodoradcy, 1993)
Koncepcja doradcy wg
Brammera (1984)



konieczność oparcia się na praktyce i na
teorii (zwiększa refleksyjność, daje
perspektywę, podsuwa sposoby działania)
każdy doradca ma własny styl (jest
niepowtarzalny, ze względu na
doświadczenie, sposób widzenia ludzi)
tworzenie własnej koncepcji pomagania jest
wynikiem działania 3 procesów : refleksji
nad własnym doświadczeniem, gromadzenia
wiedzy o doświadczeniach innych, scalania
tych dwóch procesów
(Wojtasik, 1997, s.10)
Role doradcy




ekspert / trener
analityk (superwizor) / koordynator
techniczny / technik lub technik pomocniczy
konsultant / superwizor
pomocnik w rozwiązywaniu problemów,
„czujnik” zmian w otoczeniu,
szkoleniowiec, badacz, katalizator
(przyspieszacz zmian), mediator, krytyk,
człowiek poszerzający pole widzenia
(Wojtasik, 1993)
Kompetencje doradcy Watts (1993)
Jakie kompetencje są niezbędne doradcy?










Praca z grupą
Nauczanie
Ewaluacja testów psychometrycznych
Umiejętność prowadzenia analizy miejsc pracy
Umiejętność prowadzenia analizy rynku pracy
Gromadzenie i prezentacja stosownych materiałów
i informacji
Praca zespołowa
Umiejętności negocjowania
Umiejętności marketingowe
Umiejętności lidera
(Profil Zawodowy Eurodoradcy, 1993)
Kompetencje doradcy wg IAEVG









Wspieranie i cechy lidera
Świadomość międzykulturowa
Umiejętność przekładania teorii i badań na
praktykę
Zdolność do efektywnego komunikowania się
Tworzenie, wdrażanie i ocenianie programów
poradnictwa
Świadomość własnych ograniczeń zawodowych
Umiejętność posługiwania się komputerami
Zdolność do współpracy w zespole
profesjonalistów
Wiedza na temat ustawicznego procesu
rozwijania kariery zawodowej
(Profil Zawodowy Eurodoradcy, 1993)
3 rodzaje poradnictwa
DYREKTYWNE
instrumentalne
sterowanie
„przedmiotem
poradnictwa”
koncentracja na celu
koncepcja człowieka:
behawioralna
LIBERALNE
DIALOGOWE
zapewnienie
bezpieczeństwa
w samodzielnym
dochodzeniu
radzącego się do
rozwiązania
wspólne
rozwiązywanie
problemu
koncentracja na
kliencie
koncepcja człowieka:
psychodynamiczna
humanistyczna
koncentracja na
relacji
dialog
dochodzenie do
konsensusu
koncepcja człowieka:
poznawcza
(na podstawie: Kargulowa, 1990)
5 modeli działania doradcy
Jakie to modele działania? W obrębie których
koncepcji?
Laissez faire – fr. pozwólcie czynić
(Wojtasik, 1993, s. 57)
Elementy działania doradcy
zawodu w obrębie
poszczególnych modeli
(Źródło:Wojtasik, 1993, s. 62)
Ćwiczenie
Które z moich cech mogą się okazać przydatne w pracy doradcy?
Który z przedstawionych modeli teoretycznych jest mi najbliższy?
Jako doradca w jakiej instytucji chciałbym/chciałabym pracować?
Oczekiwania wobec doradcy


miły i sympatyczny, doświadczony,
cierpliwy i opanowany, spokojny,
życzliwy, mądry, wyrozumiały, uczciwy
i prawdomówny, wykształcony i budzący
zaufanie
powinien rozumieć człowieka, znać jego
zainteresowania i możliwości, powinien
chcieć i umieć pomóc, być dobrze
poinformowany i znać zawody
(Wojtasik, 1997, s. 65)
Oczekiwania wobec doradcy cd


doradca liberalny – nacisk odbiorców na
cechy, a nie umiejętności
doradca dyrektywny – kierujący,
decydujący, informujący
(Wojtasik, 1997)
Od czego zależą oczekiwania?


wiek, wykształcenie, miejsce
zamieszkania, doświadczenie
w korzystaniu z usług doradczych
prezentowany typ osoby podejmującej
decyzję zawodową – czyli układu wiedzy
o sobie, zawodach i sobie w roli
zawodowej
(Wojtasik, 1997)
Typologia osób podejmujących
decyzje zawodowe
Zna siebie?
Zna zawody?
ZDECYDOWANY


Potrafi
dopasować
zawód do siebie?

CIĄGLE POSZUKUJĄCY



NIEDOINFORMOWANY





Typ
NIE ZNAJĄCY SIEBIE
NIEADEKWATNY



ZUPEŁNIE
NIEZDECYDOWANY



(Źrdóło: Wojtasik, 1997, s. 65)
Typ a oczekiwania wobec doradcy
(Źródło: Wojtasik, 1993, s. 71)
Typ a oczekiwania wobec doradcy cd.
Kto kogo potrzebuje?
Źródło: (Wojtasik, 1993, s. 71)
Literatura cytowana:
Kargulowa, A. (2004). O teorii i praktyce poradnictwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN.
Wojtasik, B. (1993). Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa.
Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Wojtasik, B. (1997). Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-psychologiczne.
Warszawa: Wydawnictwo Szkolne.
Profil zawodowy eurodoradcy (http://www.praca.gov.pl/tvc/2-2.htm)