Świadczenia rodzinne przewodnik dla
Transkrypt
Świadczenia rodzinne przewodnik dla
Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski A4 Świadczenia rodzinne Spis treści Co w Niemczech jest inaczej?....................................................................................... 2 Te sprawy reguluje UE ................................................................................................... 2 Rozporządzenie UE ............................................................................................................. 2 Właściwość: kraj zatrudnienia .............................................................................................. 2 Sytuacja w Niemczech ................................................................................................... 3 Zasiłek dziecięcy (zasiłek rodzinny)...................................................................................... 3 Dodatek dziecięcy ................................................................................................................ 4 Zasiłek rodzicielski (zasiłek wychowawczy) .......................................................................... 4 Urlop wychowawczy ............................................................................................................. 6 Co powinni wiedzieć pracownicy przygraniczni ......................................................... 6 Prawo do świadczenia.......................................................................................................... 6 Płatności wyrównawcze ....................................................................................................... 6 Zasiłek dziecięcy .................................................................................................................. 6 Zasiłek rodzicielski w Saksonii, Brandenburgii i Meklemburgii-Pomorzu Przednim ............... 6 Brak specjalnych umów między Polską a Niemcami ............................................................ 7 Informacja i doradztwo na miejscu............................................................................... 7 Kasy Rodzinne w Saksonii, Brandenburgii i Meklemburgii-Pomorzu Przednim .................... 7 Placówki wypłacające zasiłek rodzicielski w Saksonii, Brandenburgii i MeklemburgiiPomorzu Przednim ............................................................................................................... 8 Urzędy gmin i miast w Polsce............................................................................................... 9 Oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia w pobliżu granicy .............................................. 10 Uwaga: w celu zachowania lepszej czytelności tekstu zrezygnowaliśmy w nim z ciągłego używania obok siebie form męskich i żeńskich. W przypadku występowania tylko formy męskiej, treść tekstu skierowana jest oczywiście również do kobiet. www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -1- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Co w Niemczech jest inaczej? §§ • Zasiłek rodzinny nazywa się w Niemczech zasiłkiem dziecięcym (Kindergeld) a wniosek o jego wypłatę składać można w Agencjach Pracy, które to świadczenie wypłacają. Zasiłek dziecięcy jest w przeciwieństwie do polskiego zasiłku rodzinnego niezależny od wysokości dochodów oraz od wieku dziecka. • Zasiłek wychowawczy nazywany jest w Niemczech zasiłkiem rodzicielskim i inaczej niż w Polsce wypłacany jest przez państwo tylko przez maksymalnie 14 miesięcy. Te sprawy reguluje UE Rozporządzenie UE Dodatki i zasiłki otrzymywane przez rodziny do czasu, gdy dzieci mogą same zatroszczyć się o swoje utrzymanie, regulowane są Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Właściwość: kraj zatrudnienia Rozporządzenie stwierdza, że z reguły do wypłaty wyrównania świadczenia rodzinnego właściwym jest kraj zatrudnienia. Ustala ono zasady priorytetów przy występowaniu różnych uprawnień w celu uniknięcia nienależnych podwójnych świadczeń: Sytuacja rodzinna Kraj zamieszkania Kraj zatrudnienia Drugi rodzic jest zatrudniony w kraju zamieszkania Wypłaca priorytetowo świadczenia Pokrycie różnicy, jeśli świadczenia z kraju zamieszkania są niższe Drugi rodzic nie jest zatrudniony Wyrównanie różnicy, jeśli świadczenia w kraju zatrudnienia są niższe Wypłaca priorytetowo świadczenia Drugi rodzic jest pracownikiem przygranicznym w tym samym kraju Wyrównanie różnicy, jeśli świadczenia w kraju zatrudnienia są niższe Wypłaca priorytetowo świadczenia Drugi rodzic jest pracownikiem przygranicznym w innym kraju UE/EFTA Wypłaca wyrównanie ewentualnej różnicy Kraj zatrudnienia o wyższych świadczeniach wypłaca świadczenie i otrzymuje, przynajmniej w przypadku Kasy Rodzinnej, zwrot połowy z drugiego kraju zatrudnienia www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -2- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski D Sytuacja w Niemczech Zasiłek dziecięcy (zasiłek rodzinny) Podstawę prawną stanowi Federalna Ustawa o zasiłku dziecięcym w wersji po nowelizacji z 28 stycznia 2009 r. Prawo do zasiłku dziecięcego mają rodzice co najmniej do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Ponadto pod określonymi warunkami świadczenie może być zapewnione do ukończenia przez dziecko 25 roku życia. Wypłata zasiłku dziecięcego Warunki Do 18 lat Zasadnicze prawo, chyba że: • • dziecko po zakończeniu nauki zawodu pracuje w pełnym wymiarze. dziecko jest w związku małżeńskim lub żyje w zarejestrowanym związku partnerskim. Do 21 lat Jeśli dziecko pozostaje bez pracy, a więc nie jest w stosunku zatrudnienia i zarejestrowane jest jako poszukujący pracy. Do 25 lat Jeśli dziecko • • • • • Bez ograniczeń studiuje, kończy naukę szkolną lub naukę zawodu, znajduje się w określonych fazach pośrednich (np. między dwoma etapami edukacji), nie może rozpocząć lub kontynuować nauki zawodu ze względu na brak miejsca nauki zawodu, pełni służbę dobrowolną (np. Dobrowolny Rok Społeczny lub Dobrowolny Rok Ekologiczny). Jeśli dziecko jest niezdolne do pracy zarobkowej i niepełnosprawne a niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 25 wzgl. 27 roku życia. Po ukończeniu pierwszego kształcenia zawodowego i pierwszych studiów zasiłek dziecięcy wypłacany jest, jeżeli dziecko nie przystąpi następnie do pracy zarobkowej w pełnym wymiarze. Praca zarobkowa do 20 godzin regularnego tygodniowego czasu pracy, stosunek służbowy przy nauce zawodu lub zatrudnienie w niewielkim wymiarze w rozumieniu §§ 8 i 8a IV Księgi Kodeksu Społecznego nie powodują zmniejszenia prawa do zasiłku dziecięcego. Granica dochodów w wysokości 0.004 euro nie ma zastosowania dla okresu od 1 stycznia 2012 r. Zasiłek dziecięcy jest wypłacany jest w Niemczech na każde dziecko oddzielnie. Jest on niezależny od dochodów rodziców: Kwota miesięczna 1. dziecko 184 euro 2. dziecko 184 euro 3. dziecko 190 euro 4. dziecko i kolejne 215 euro www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -3- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Następna podwyżka przewidziana jest na rok 2013, ewentualnie w formie bonów. Wniosek o wypłatę zasiłku dziecięcego składa się w Kasie Rodzinnej Agencji Pracy, w której okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub, w przypadku miejsca zamieszkania poza Niemcami, zakład pracy. Wniosek należy złożyć w formie pisemnej. Dołączyć należy następujące dokumenty: • świadectwo urodzenia lub w przypadku wnioskodawców z zagranicy zaświadczenie Urzędu Gminy miejsca zamieszkania o dzieciach należących do gospodarstwa domowego, • dla dzieci powyżej 18 roku życia dodatkowo zaświadczenie o pobieraniu nauki szkolnej lub nauki zawodu. W przypadku zatrudnionych w służbie publicznej zasiłek dziecięcy wypłaca bezpośrednio pracodawca. Dodatek dziecięcy Podstawę prawną stanowi Federalna Ustawa o zasiłku dziecięcym w wersji po nowelizacji z 28 stycznia 2009 r. Rodzice mogą złożyć wniosek o wypłatę dodatkowego do zasiłku dziecięcego dodatku dziecięcego wynoszącego miesięcznie do 140 euro na dziecko dla nie będących w związku małżeńskim dzieci poniżej 25 roku życia żyjących w tym samym gospodarstwie domowym, o ile osiągają oni minimalny dochód wynoszący 900 euro, a w przypadku samotnie wychowujących 600 euro i nie przekraczają określonej granicy dochodu maksymalnego. Prawa tego nie posiadają pobierający zasiłek socjalny lub zasiłek dla bezrobotnych II lub też jeśli na dziecko wypłacane są miesięczne alimenty w wysokości 140 euro i więcej. Informacje dotyczące zasiłku dziecięcego i dodatku dziecięcego znajdą Państwo w Internecie pod adresem www.familienkasse.de. Znajdą tu Państwo również listę Kas Rodzinnych. Zasiłek rodzicielski (zasiłek wychowawczy) Podstawę prawną stanowi Federalna Ustawa o zasiłku rodzicielskim i urlopie wychowawczym z 5 grudnia 2006 r. Zasiłek rodzicielski (dawniej zasiłek wychowawczy) wypłacany jest dodatkowo do zasiłków i dodatków dziecięcych. Prawo do zasiłku rodzicielskiego występuje, jeżeli co najmniej jeden rodzic pracuje zarobkowo w Niemczech i opiekujący się rodzic żyje we wspólnym gospodarstwie domowym z dzieckiem. Obowiązują ponadto określone granice dochodu. Można ponadto pracować tylko w wymiarze maksymalnie 30 godzin tygodniowo, aby nie utracić prawa do świadczenia. Pracownicy przygraniczni i ich małżonkowie z państw członkowskich UE i Szwajcarii mogą również składać wnioski o wypłatę zasiłku rodzicielskiego. Zasiłek rodzicielski wypłacany jest przez 12 miesięcy. Okres ten może być wydłużony do 14 miesięcy, jeżeli również partner otrzymuje zasiłek rodzicielski przez 2 miesiące. Rodzice samotnie wychowujący dziecko mają również prawo do 14 miesięcy zasiłku rodzicielskiego. Zasiłek rodzicielski zastępuje 67% utraconego po urodzeniu dziecka miesięcznego dochodu netto do maksymalnie 1800 euro. Rodzice o zarobkach netto przekraczających 1.240 euro otrzymują od www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -4- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski 1 stycznia 2011 r. tylko 65% ich ostatniego wynagrodzenia netto. Najwyżej zarabiający o dochodach rocznych przekraczających 250.000 euro (małżeństwa 500.000 euro) nie mają prawa do otrzymania zasiłku rodzicielskiego). Rodziny wielodzietne i rodziny z wieloraczkami otrzymują dodatki. Dochód netto Zasiłek rodzicielski Obliczenie powyżej 2.800,00 euro 1800,00 euro Górna granica wynosi 1800 euro, inaczej byłoby to 1820 euro 2.600,00 euro 1690,00 euro 65 % dochodu netto, ponieważ ponad 1240 euro 2.200,00 euro 1430,00 euro 65 % dochodu netto, ponieważ ponad 1240 euro 1240,00 euro 806,00 euro 65 % dochodu netto 1220,00 euro 805,20 euro 66 % dochodu netto 1000,00 euro 670,00 euro 67 % dochodu netto 800,00 euro 616,00 euro Na każde 20 euro, o które dochód jest mniejszy od 1.000 euro stawka procentowa wzrasta o 1 punkt procentowy, tu łącznie 77% 400,00 euro 388,00 euro Patrz linię wyżej, tu łącznie 97 % poniżej 340,00 euro 340,00 euro W przypadku dochodu poniżej 340 euro zasiłek rodzicielski wynosi 100% uzyskiwanego uprzednio dochodu niezatrudnieni 300,00 euro Stawka minimalna dla niepracujących rodziców Zasiłek rodzicielski rozliczany jest ponadto z zasiłkiem macierzyńskim. Pracownice otrzymują więc zasiłek rodzicielski dopiero od 3 miesiąca, gdyż świadczenia macierzyńskie wypłacane przez ich pracodawcę i ich kasę chorych w ciągu dwóch pierwszych miesięcy po urodzeniu dziecka są w większości wyższe. Aby nie utracić prawa do świadczenia, wniosek o zasiłek rodzicielski złożony musi być w ciągu trzech miesięcy po urodzeniu dziecka. Formularze wniosku z instrukcją otrzymają państwo często również w urzędach miast i gmin (USC, wydziałach spraw społecznych) lub w Bawarii przede wszystkim w urzędach rejestracji urodzeń po urodzeniu dziecka. • Informacje dotyczące zasiłku rodzicielskiego znajdą państwo pod adresem www.familienwegweiser.de lub w punkcie obsługi Federalnego Ministerstwa Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży (BMFSFJ): tel. +49 (0)180 1 90 70 50, [email protected]. • Broszury na temat urlopy wychowawczego i zasiłku rodzicielskiego można ściągnąć ze strony www.bmfsfj.de w zakładkach Service > Publikationen. • Przegląd placówek, w których mogą złożyć Państwo wniosek o zasiłek rodzicielski znajdą państwo również na stronach BMFSFJ. www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -5- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Urlop wychowawczy Podstawę prawną stanowi Federalna Ustawa o zasiłku rodzicielskim i urlopie wychowawczym z 5 grudnia 2006 r. Prawo do urlopu wychowawczego ma obydwoje rodziców (od 2009 r. również dziadkowie), którzy przed urodzeniem dziecka pracowali zawodowo, obojętnie w jakim stosunku pracy się znajdują i czy ich umowa o pracę jest na czas określony czy nieokreślony. Prawo przysługuje do ukończenia przez dziecko 3 roku życia. Część tego okresu wynosząca do dwunastu miesięcy może być przeniesiona na czas do ukończenia przez dziecko 8 roku życia, o ile wyrazi na to zgodę pracodawca. Wniosek o urlop wychowawczy musi być złożony w formie pisemnej u pracodawcy siedem tygodni przed pożądanym terminem jego rozpoczęcia. Należy przy tym dokładnie opisać, w jaki sposób chcą państwo zaplanować swój urlop wychowawczy. Podczas urlopu wychowawczego mogą Państwo pracować w wymiarze do 30 godzin tygodniowo. Po złożeniu wniosku o urlop wychowawczy (nie więcej jednak 8 tygodni przed jego rozpoczęciem) i podczas urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć Państwu umowy o pracę. Co powinni wiedzieć pracownicy przygraniczni Prawo do świadczenia Prawo do dodatków i świadczeń rodzinnych posiadają Państwo zasadniczo w kraju zatrudnienia. Zależnie od sytuacji rodzinnej i pracy drugiego z rodziców mogą zgodnie z rozporządzeniem UE powstać jednak również prawa do świadczeń w kraju Państwa zamieszkania. Tak jest w przypadku, gdy drugi rodzic pracuje lub jest zarejestrowany jako bezrobotny w państwie zamieszkania i mieszkają tam Państwo obydwoje. Płatności wyrównawcze Jeżeli otrzymują Państwo świadczenia w kraju zamieszkania ze względu na drugiego, pracującego tam rodzica, jednak świadczenia w kraju Państwa zatrudnienia są wyższe, kraj ten wypłaca dodatkowo kwotę różnicy w stosunku do zasiłku rodzinnego w kraju zamieszkania. Jeżeli otrzymują Państwo świadczenia w kraju Państwa zatrudnienia a świadczenia w Państwa kraju zamieszkania są wyższe, niepracujący rodzic otrzyma tam na wniosek płatność wyrównawczą. Zasiłek dziecięcy Jeśli mają Państwo jako pracownicy przygraniczni prawo do zasiłku dziecięcego, powinni Państwo skierować swój wniosek w formie pisemnej poprzez pracodawcę do Kasy Rodzinnej właściwej dla miejsca zatrudnienia (patrz formularz E401 i E411 w języku polskim). Zasiłek rodzicielski w Saksonii, Brandenburgii i Meklemburgii-Pomorzu Przednim Rodziny pracowników przygranicznych mają ewentualnie prawo do zasiłku rodzicielskiego, jeżeli małżonek/partner pracuje zarobkowo w Niemczech i mieszka tam z dzieckiem w jednym gospodarstwie domowym. www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -6- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Wniosek o zasiłek rodzicielski musi być złożony w ciągu 3 miesięcy po urodzeniu dziecka. W Saksonii należy zwracać się do właściwego dla Państwa miejsca zamieszkania Starostwa Powiatowego (Landratsamt) lub w miastach na prawach powiatu – Dreźnie, Chemnitz i Lipsku – do Urzędu Miasta. Wniosek o zasiłek rodzicielski można ściągnąć ze strony http://amt24.sachsen.de (zakładki: Formulare & Online-Dienste > w wyborze alfabetycznym wybrać literę E > strona 2 > Elterngeld-Antrag). Jeśli pracują Państwo w Brandenburgii swój wniosek o zasiłek rodzicielski kierować powinni Państwo do właściwej dla miejsca zamieszkania placówki ds. zasiłków rodzicielskich. Przegląd tych placówek w Brandenburgii znajdą Państwo pod adresem http://service.brandenburg.de (w zakładkach Adressen > weitere Verzeichnisse > w wyborze alfabetycznym wybrać literę E > Elterngeldstellen). W Meklemburgii-Pomorzu Przednim wniosek przyjmie od Państwa właściwy Urząd Zaopatrzenia (Versorgungsamt). Formularze wniosku ściągnąć można ze strony http://www.lagus.mvregierung.de (w zakładkach Soziales > Elterngeld > Antragsformulare). Brak specjalnych umów między Polską a Niemcami Nie istnieją specjalne umowy między Polską a Niemcami. i Informacja i doradztwo na miejscu Kasy Rodzinne w Saksonii, Brandenburgii i Meklemburgii-Pomorzu Przednim W wymienionych poniżej (od południa na północ) Kasach Rodzinnych (Familienkasse) mogą się Państwo poinformować o zasiłku dziecięcym i dodatkach dziecięcych: Familienkasse Bautzen Neusalzaer Str. 2 D-02625 Bautzen Tel.: +49 (0)3591 661 878 E-Mail: [email protected] Familienkasse Cottbus Thiemstr. 135 D-03048 Cottbus Tel.: +49 (0)355 4864 555 E-Mail: [email protected] Familienkasse Frankfurt nad Odrą Heilbronner Str. 24 D-15230 Frankfurt/Oder Tel.: +49 (0)335 570 3399 E-Mail: [email protected] www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -7- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Familienkasse Neubrandenburg Passage 5 D-17034 Neubrandenburg Tel.: +49 (0)395 766 490 1122 E-Mail: [email protected] Placówki wypłacające zasiłek rodzicielski w Saksonii, Brandenburgii i Meklemburgii-Pomorzu Przednim W następujących placówkach (od południa na północ) mogą Państwo złożyć wniosek o zasiłek rodzicielski: Powiat Bautzen Sozialamt Bahnhofstraße 9 D-02625 Bautzen Tel.: +49 (0)3591 5251-50000 e-mail: [email protected] Powiat Görlitz Jugendamt Robert-Koch-Straße 1 D-02906 Niesky Tel.: +49 (0)3588 285 777 e-mail: [email protected] Powiat Oder-Spree Elterngeldstelle Breitscheidstraße 7 D-15848 Beeskow Tel.: +49 (0) 3366 351001 Miasto Cottbus Elterngeldstelle Karl-Marx-Straße 67 D-03044 Cottbus Tel.: +49 (0)355 6120 Powiat Barnim Elterngeldstelle Am Markt 1 D-16225 Eberswalde Tel.: +49 (0)3334 2140 www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -8- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Powiat Spree-Neiße Elterngeldstelle Heinrich-Heine-Straße 1 D-03149 Forst Tel.: +49 (0)3562 9860 Miasto Frankfurt nad Odrą Elterngeldstelle Logenstr. 8 D-15230 Frankfurt/Oder Tel.: +49 (0)335 5520 Powiat Dahme-Spreewald Elterngeldstelle Beethovenweg 14 D-15907 Lübben Tel.: +49 (0)3546 200 Powiat Uckermark Elterngeldstelle Karl-Marx-Straße 1 D-17291 Prenzlau Tel.: +49 (0)3984 700 Landesamt für Gesundheit und Soziales in Mecklenburg-Vorpommern (Krajowy Urząd Zdrowia i Spraw Społecznych w Meklemburgii-Pomorzu Przednim) Abteilung Soziales/Versorgungsamt (Wydział spraw społecznych/Urząd Zaopatrzenia) Dezernat Neubrandenburg (Oddział Neubrandenburg) Neustrelitzer Str. 120 D-17033 Neubrandenburg Tel.: +49 0(3)95 3800 e-mail: [email protected] Internet: www.lagus.mv-regierung.de Urzędy gmin i miast w Polsce W celu uzyskania informacji dotyczących polskich zasiłków rodzinnych należy zwracać się do urzędów gmin lub miast właściwych dla Państwa miejsca zamieszkania. Organy administracji w Państwa miejscu zamieszkania są odpowiedzialne również za wypłatę świadczeń. www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl -9- A4 Świadczenia rodzinne Przewodnik dla pracowników przygranicznych z Polski Oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia w pobliżu granicy W następujących oddziałach (z południa na północ) Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) w województwach przygranicznych mogą się Państwo poinformować na temat zasiłku wychowawczego: Dolnośląski Oddział Wojewódzki NFZ ul. Joannitów 6 50-252 Wrocław tel. 71 79 79 131 e-mail: [email protected] Lubuski Oddział Wojewódzki NFZ ul. Podgórna 9B 65-057 Zielona Góra tel. 68 328 77 77 e-mail: [email protected] Zachodniopomorski Oddział Wojewódzki NFZ ul. Arkońska 45 71-470 Szczecin tel. 91 425 10 00 e-mail: [email protected] www.zav-auslandsvermittlung.de/grenzregion www.psz.praca.gov.pl - 10 -