prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

MPU-ORZ2/7322-490/Rt/09
448/11
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„OSIEDLE TYSIĄCLECIA” W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR KATARZYNA SYDOR
WSPÓŁPRACA:
MGR INś. SYLWIA JASZCZURA – PROJEKT PLANU
MGR
KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA - AKUSTYKA
WOJEWODY WLKP. NR 0006
BIEGŁY Z LISTY
POZNAŃ,
LUTY
2011 R. /
MARZEC
2011 R.*
* NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU PLANU WYNIKAJĄCE Z UZYSKANYCH OPINII
I DOKONANYCH UZGODNIEŃ
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP
1. WPROWADZENIE ................................................................................................................................. 3
1.1. Informacje wstępne..................................................................................................................3
1.2. Podstawy formalno-prawne opracowania....................................................................................3
1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania ......................................................................................4
1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy .....................................................................................4
2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ................................................ 8
2.1. PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu .....................................................................8
2.2. Rzeźba terenu..........................................................................................................................9
2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe ....................................................................................9
2.4. Warunki wodne ......................................................................................................................10
2.5. Szata roślinna ........................................................................................................................11
2.6. Świat zwierzęcy......................................................................................................................12
2.7. Gleby ....................................................................................................................................13
2.8. Klimat lokalny ........................................................................................................................13
2.9. Dziedzictwo kulturowe ............................................................................................................14
2.10. Jakość powietrza atmosferycznego...........................................................................................15
2.11. Klimat akustyczny...................................................................................................................17
2.12. Jakość wód ............................................................................................................................19
3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI
PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE
USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY.................................................................................................... 21
4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ....................................... 24
4.1. Cel opracowania projektu planu............................................................................................... 24
4.2. Ustalenia projektu planu ......................................................................................................... 24
4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami.......................................................... 29
4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu............ 31
5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM
ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU................................................. 33
6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO .................... 36
6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi ....................................................................................... 36
6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ................................................................ 38
6.3. Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz.............................................................. 39
6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną .............................................................................................. 41
6.5. Oddziaływanie na świat zwierzęcy............................................................................................ 42
6.6. Oddziaływanie na ludzi ........................................................................................................... 42
6.7. Oddziaływanie na powietrze .................................................................................................... 43
6.8. Oddziaływanie na klimat akustyczny......................................................................................... 44
6.9. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe .................................................................................. 47
6.10. Oddziaływanie na dobra materialne ......................................................................................... 47
6.11. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 .............................................. 48
6.12. Oddziaływanie transgraniczne ................................................................................................. 48
6.13. Pola elektromagnetyczne ........................................................................................................ 48
7. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI
POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .................................................................................... 49
8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU ............... 50
9. WNIOSKI............................................................................................................................................ 51
10. STRESZCZENIE................................................................................................................................... 52
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania
Hipsometria
Mapa glebowa
Geologia
Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania
Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) – w stanie istniejącym
Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w w porze nocnej (LN) – stanie istniejącym
Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) – w stanie istniejącym
Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze nocnej (LN) – stanie istniejącym
Projekt mpzp „Osiedle Tysiąclecia” w Poznaniu, MPU 2011r. – etap procedury planistycznej – wyłoŜenie
Zestawienie przewidywanych znaczących oddziaływań jakie spowoduje realizacja zapisów projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego
2
1.
WPROWADZENIE
1.1.
Informacje wstępne
Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca
projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle Tysiąclecia” w Poznaniu.
Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwały Nr LVIII/763/V/2009 Rady Miasta
Poznania z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „Osiedle Tysiąclecia” w Poznaniu.
Planem objęto obszar połoŜony we wschodniej części Poznania, w dzielnicy Nowe Miasto,
w niedalekiej odległości od centrum miasta (ok. 4 km). Obszar projektu planu połoŜony jest po
południowej stronie wschodniego klina zieleni, ukształtowanego wzdłuŜ doliny rzeki Cybiny. Jego
granice wyznaczają: od północy południowa granica działki nr 41, ark. 15, obr. 03 oraz granice działek
nr: 1/7, 1/14, 1/15, ark. 05, obr. 07, od południa ul. Piaśnicka, od zachodu ul. Inflancka i od wschodu
ul. Chartowo. Przedmiotowy obszar stanowi głównie obszar osiedla mieszkaniowego, zainwestowany
zarówno zabudową wielorodzinną, jak i jednorodzinną. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem
planu miejscowego wynosi 32 ha.
1.2.
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek
sporządzenia
prognozy
oddziaływania
na
środowisko
wynika
z
ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko1.
W myśl powyŜszej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy
dokument niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1 organ
opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie sporządza
prognozę oddziaływania na środowisko.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu
miejscowego wskazuje równieŜ art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz
z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do
zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a takŜe są przedmiotem społecznej oceny – podlegają
wyłoŜeniu do publicznego wglądu.
1
2
Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami
3
1.3.
Cel i zakres merytoryczny opracowania
Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie
przewidywanego wpływu na środowisko, jaki moŜe mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych
w projekcie planu form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu w prognozie ocenia się relacje
pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska
przyrodniczego, a takŜe aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównowaŜonego
rozwoju.
W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem,
stanowiącym załącznik graficzny uchwały.
Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określony jest w art. 51 ust. 2
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko.
Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy prognoza oddziaływania na środowisko musi być
opracowana stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a informacje w niej zawarte
dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu
miejscowego.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57
i 58 ustawy – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem RDOŚ-30-OO.III7041-400/10/mm z dnia 23.04.2010 r.) oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym
w Poznaniu (pismem NS-72/1-68(1)/10 z dnia 06.04.2010 r.).
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:
•
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1994,
•
Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia Krygowski B., PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Poznań 1961,
•
Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa JeŜ J., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,
Poznań 2001,
•
Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,
•
Atlas geochemiczny Poznania i okolic Lis J., Pasieczna A., Państwowy Instytut Geologiczny,
Warszawa 2005,
•
Ocena stanu i tendencje zmian czystości wód Cybiny, Ryszard Gołdyn, Zbigniew Ziętkowiak,
w: Wody powierzchniowe Poznania. Problemy wodne obszarów miejskich, tom II, pod red.
Alfreda Kanieckiego i Jadwigi Rotnickiej, Sorus Poznań 1995.
4
Materiały kartograficzne
•
mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000,
•
mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000,
•
mapa glebowo-rolnicza,
•
mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Główny Urząd Geodezji
i Kartografii, 2001,
•
mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Główny Urząd Geodezji
i Kartografii, 2004,
•
szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D,
Państwowy Instytut Geologiczny, 1990,
•
mapa topograficzna w skali 1:10 000, ark. N-33-130-D-D-2 Poznań – Rataje, Główny Urząd
Geodezji i Kartografii, 2007
Akty prawne
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.
150 ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
o udziale społeczeństwa, w ochronie środowiska i ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
Nr 199, poz. 1227 ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80,
poz. 717 ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220
ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz.
1568 ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 ze
zmianami),
•
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019
ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U.
Nr 106, poz. 675)
•
Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.),
•
Rozporządzenia Nr 22/08 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 4 września 2008 r w sprawie
ustanowienia obszaru chronionego krajobrazu „Dolina Cybiny w Poznaniu” (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
Nr 168, poz. 2813 z dnia 6 października 2008 r.),
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237),
5
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826),
•
Rozporządzenie Nr 40/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego uŜytkowania dla lotniska
wojskowego Poznań-Krzesiny w Poznaniu (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 1/2008, poz. 1),
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania
tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883),
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2001 r. w sprawie standardów jakości
gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359),
•
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1397),
•
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690,
ze zmianami).
Dokumenty, inne dostępne opracowania:
•
projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Osiedle Tysiąclecia” w Poznaniu, MPU marzec 2011,
•
Uchwała Nr LVIII/763/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle
Tysiąclecia” w Poznaniu,
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.,
•
Program
ochrony
środowiska
miasta
Poznania
na
lata
2009-2012,
Uchwała
Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r.,
•
Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem,
Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH)
(2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań,
czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008
r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281),
•
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2010,
•
Wielkopolski Monitoring Powietrza, Raport roczny za rok 2009 ze stacji Poznań u. Polanka,
WIOŚ, Poznań 2010,
•
Roczna ocena jakości powietrza w woj. wielkopolskim za rok 2009, WIOŚ, Poznań 2010,
•
Monitoring jakości wód powierzchniowych, www.poznan.pios.gov.pl,
6
•
Opracowanie
ekofizjograficzne
dla
potrzeb
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego „III rama komunikacyjna – odcinek wschodni” w Poznaniu, oprac. Jackowiak B.
Poznań 2006,
•
Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na
środowisko przyrodnicze dot. mpzp „Malta” w Poznaniu, oprac. Ziętkowiak Z., Poznań 2000,
•
Opracowanie
ekofizjograficzne
do
projektu
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego „Rataje – Łacina” w Poznaniu, oprac. Buryan D., Frączyk G., Poznań, 2004,
•
Waloryzacja przyrodnicza i weryfikacja granic uŜytku ekologicznego „Olszak I” w Poznaniu, dr
Bogdan Jackowski, dr Jerzy Ptaszyk, Poznań, luty 1999,
•
Uchwała Nr LXXXV/982/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie
uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „MALTA” w Poznaniu
oraz zmiany uchwały nr CV/610/94 Rady Miejskiej Poznania z dnia 10 maja 1994 r. w sprawie
utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo- krajobrazowych, z późniejszymi
zmianami,
•
„Ocena oddziaływania inwestycji obejmującej budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego
wraz z drogą dojazdową i infrastrukturą techniczną na pobliskie tereny zielone”, oprac. Prof.
UAM dr hab. Adam Głazaczow, listopad 2010, Poznań
Inne źródła:
•
wizja terenowa (styczeń 2011 r.),
•
dokumentacja fotograficzna (MPU, styczeń 2011 r.),
•
www.geoinfo.amu.edu.pl,
•
www.poznan.pios.gov.pl
•
www.kolejwaskotorowa.republika.pl/historia
•
www.zkzl.poznan.pl
PowyŜsze materiały w połączeniu z wizją terenową pozwoliły na opracowanie charakterystyki
stanu funkcjonowania środowiska w podziale na poszczególne komponenty.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody opisowej,
polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych
informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie
potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu.
PosłuŜono się równieŜ metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu
środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi
uwarunkowaniami środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie,
jaki umoŜliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień
ogólności (lub szczegółowości) ustaleń planu.
7
2.
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
2.1.
PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar
objęty
opracowaniem
połoŜony
jest
we
wschodniej
części
Poznania,
w dzielnicy Nowe Miasto, w odległości ok. 4 km od centrum miasta.
Osiedle Tysiąclecia to jedno z osiedli na Chartowie, powstałych na prawym brzegu Warty,
w niedalekim sąsiedztwie Jeziora Maltańskiego.
Granice projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle Tysiąclecia”
w Poznaniu wyznaczają: od północy południowa granica działki nr 41, ark. 15, obr. 03 oraz granice
działek nr: 1/7, 1/14, 1/15, ark. 05, obr. 07, od południa ul. Piaśnicka, od zachodu ul. Inflancka i od
wschodu ul. Chartowo.
Obszar objęty opracowaniem charakteryzuje się dość wysokim stopniem zainwestowania oraz
w miarę jednorodną strukturą funkcjonalną. Dominują tutaj tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej, o nieco zróŜnicowanym standardzie i parametrach. Zabudowa mieszkaniowa, w formie
wolnostojącej, występująca jedynie wąskim pasem wzdłuŜ zachodniej granicy obszaru opracowania,
stanowi niski udział w stosunku do całej powierzchni zabudowy mieszkaniowej. Uzupełnienie
funkcjonalne w granicach przedmiotowego obszaru stanowi zabudowa usługowa – towarzysząca
większym skupiskom mieszkańców. Pomimo wysokiego stopnia zainwestowania obszar opracowania
cechuje duŜy udział zieleni (prawie 25% obszaru opracowania), w tym zieleni urządzonej, takŜe
parkowej (zlokalizowany w południowej części Obszaru opracowania, na osiedlu Tysiąclecia).
Zabudowa mieszkaniowa koncentruje się głównie w północno-zachodniej i północnowschodniej części analizowanego obszaru, obejmując wielokondygnacyjne budynki wielorodzinne,
dochodzące nawet do 18 pięter wysokości, budynki mieszkalne wielorodzinne średniowysokie oraz
występujące
wąskim
pasem
wzdłuŜ
zachodniej
granicy
przedmiotowego
obszaru
budynki
mieszkaniowe jednorodzinne, w formie wolnostojącej. Pośród terenów zabudowy mieszkaniowej
znajdują się budynki usługowe, w tym usług oświaty tj.: szkoła (Gimnazjum Nr 25), przedszkole Biały
Orzeł, Niepubliczne przedszkole David, usług kultury (Dom Kultury Jubilat) oraz handlu. Zabudowie tej
towarzyszy gęsta siatka dróg wewnętrznych, place, parkingi, garaŜe oraz wyznaczone miejsca
wypoczynku, rekreacji i zabaw dla dzieci tj.: boiska sportowe, place zabaw. Krajobraz zabudowy
mieszkaniowej wzbogaca licznie tu występująca zieleń, w tym zieleń wysoka.
W południowo-wschodniej części opracowania znajduje się Kościół Pierwszych Polskich
Męczenników.
W granicach obszaru opracowania znajduje się objęty ochroną konserwatorską fragment
bocznicy kolejowej, stanowiący ślad dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej.
Obszar opracowania znajduje się w niedalekiej odległości od centrum miasta, pośród gęstej
i wysokiej zabudowy innych osiedli ratajskich. Po wschodniej stronie ul. Chartowo znajdują się osiedla:
Zodiak i Rusa, a po południowej stronie ul. Piaśnickiej os. Lecha. Zabudowa sąsiednich osiedli to
w duŜej mierze skupiska wysokich bloków. Na zachód od obszaru opracowania znajdują się tereny
produkcyjno-usługowe, m.in. fabryka papierów dekoracyjnych Malta Decor, przylegająca do ul.
8
Inflanckiej od zachodu. Na północ od przedmiotowego obszaru znajduje się, utworzone wokół Jeziora
Inflanckiej od zachodu. Na północ od przedmiotowego obszaru znajduje się – za szerokim pasem
zieleni, oddzielającym obszar projektu planu od ul. apba A. Baraniaka – centrum sportowo-rekreacyjne
Poznania, utworzone wokół Jeziora Maltańskiego. Na północny-wschód od obszaru opracowania
znajdują się lasy wschodniego klina zieleni oraz dolina Cybiny. Wschodni klin zieleni miasta stanowi
istotny element w klinowo–pierścieniowym systemie terenów zieleni Poznania.
Sąsiedztwo Zbiornika Maltańskiego, lasów wschodniego klina zieleni oraz dogodne połoŜenie
komunikacyjne, w niedalekiej odległości od centrum, sprawia, Ŝe tereny w granicach obszaru
opracowania są atrakcyjne dla mieszkańców.
Tereny, bezpośrednio przyległe na zachodzie oraz na wschodzie do obszaru opracowania,
objęte są projektami miejscowych planów, dla których prowadzone jest postępowanie proceduralne
lub teŜ posiadają prawomocne mpzp.
2.2.
Rzeźba terenu
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego3 obszar opracowania znajduje się
w obrębie mezoregionu Równina Wrzesińska (315.56).
Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej Krygowskiego4 badany obszar
występuje w obrębie Wysoczyzny Gnieźnieńskiej (IX), w subregionie Równiny Średzkiej (IX1).
Naturalna rzeźba obszaru objętego opracowaniem, podobnie jak całego miasta, została
ukształtowana w fazie poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego.
Pod
względem
geomorfologicznym
obszar
opracowania
w
całości
znajduje
się
5
w obrębie tarasu kemowego poziomu wodnolodowcowego najwyŜszego .
Cały teren jest lekko nachylony w kierunku południowo-zachodnim. Wysokości względne
sięgają tu od 79 m n.p.m. wzdłuŜ północnej i wschodniej granicy obszaru opracowania do 71 m
n.p.m. na południowo-zachodnim krańcu. Niewielkie wzniesienia terenu w obrębie zabudowy są
najprawdopodobniej efektem sztucznych nasypów. Wysokości względne w centralnej części osiedla
osiągają lokalnie 83 m n.p.m.
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe
Na całym obszarze opracowania powierzchniowe osady wodnolodowcowe tworzą piaski i Ŝwiry
wodnolodowcowe poziomu sandrowego pierwszego, powstałe w plejstocenie na skutek typowej
proglacjalnej sedymentacji sandrowej. Pod względem geologicznym poziom ten stanowią powierzchnie
zabudowane w duŜej części z glin zwałowych (leszczyńskich i środkowopolskich).
Występujące w podłoŜu utwory trzeciorzędowe, powstałe w okresie od górnego eocenu do
pliocenu włącznie, to zespół róŜnorodnych osadów, na które składają się piaski, Ŝwiry, mułki, iły,
węgle brunatne. Grunty spoiste (trzeciorzędowe), występujące w podłoŜu utworów czwartorzędowych,
3
4
5
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994,
Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Poznań 1961,
Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, ark. 471 Poznań (N-33-130-D)
9
to grunty o konsystencji półzwartej lub zwartej, tzw. iły pstre. Iły podatne są na uplastycznienie, co
moŜe utrudniać głębokie fundamentowanie budynków. Łączna miąŜszość utworów kenozoicznych
(trzeciorzędowych i czwartorzędowych) wynosi ok. 200 m.
Ze względu na liczne działania antropogeniczne podłoŜe budowlane częściowo stanowią
grunty nasypowe, osiągające miąŜszość od 0,5 do 2,0 m. Grunty nasypowe nie nadają się do
bezpośredniego posadowienia budynków, w związku z czym naleŜy się spodziewać lokalnych utrudnień
podczas fundamentowania.
2.4.
Warunki wodne
Wody powierzchniowe
Obszar opracowania pod względem hydrograficznym połoŜony jest w dorzeczu Warty i zlewni
rzeki Cybiny, stanowiącej jej prawobrzeŜny dopływ.
Obszar opracowania jest prawie bezwodny. Częściowo przez obszar opracowania, w części
południowej, równolegle do ul. Piaśnickiej, przebiega dolina cieku Piaśnica, która w przeszłości
zbierała wody z dopływów Chartyni, śegrzynki, Pokrzywki i była głównym dopływem Cybiny. Obecnie
Piaśnica odcięta jest od swych źródlisk i tylko częściowo płynie korytem otwartym. Na Piaśnicy zostały
ukształtowane stawy, włączone do systemu kolektora piaśnickiego6.
Znajdujące się w najbliŜszym sąsiedztwie zbiorniki oraz cieki wód powierzchniowych tylko
pośrednio mają znaczenie dla kształtowania warunków wodnych w obszarze opracowania, gdyŜ nie
znajdują się one w granicach ustaleń mpzp „Osiedle Tysiąclecia”.
Cybina bierze swój początek w okolicy wsi Nekielka w gminie Kostrzyn, a kończy swój bieg
w Poznaniu. Ma długość 43,5 km, a powierzchnia jej zlewni całkowitej wynosi 201,5 km2.7 Średnie
natęŜenie przepływu wód z okresu 1951-1990 wynosi 0,675 m3/s. Dzięki duŜej retencyjności zlewni,
związanej z obecnością 4 jezior w biegu rzeki, licznych stawów rybnych oraz kilku jezior na dopływach
Cybiny, nie obserwuje się wysokich wezbrań powodziowych. Maksymalny przepływ miesięczny wynosi
5,12 m3/s, natomiast z prawdopodobieństwem 1% - 6,01 m3/s. Przepływy maksymalne obserwowane
są zwykle wiosną, w czasie spływu wód roztopowych. W tzw. latach mokrych obserwuje się równieŜ
letnie wezbrania, najczęściej w lipcu. Do wyraźnego zwiększenia objętości przepływu, obserwowanego
zwłaszcza w latach suchych, dochodzi równieŜ jesienią (w październiku), w wyniku spuszczenia wody
ze stawów rybnych. Minimalny przepływ, wynoszący 8 l/s występuje latem (w lipcu). Bardzo niskie
przepływy (poniŜej 0,1 m3/s) w tzw. latach suchych obserwuje się od kwietnia do listopada.
Na Cybinie zostały stworzone niewielkie zbiorniki retencyjne głównie w celu intensyfikowania
procesów samooczyszczania się wód Cybiny przed ujściem do Zbiornika Maltańskiego
Zbiornik Maltański, utworzony na początku lat pięćdziesiątych w celach rekreacyjnych,
praktycznie nie spełniał tych funkcji, ze względu na silne zanieczyszczenie wód. W latach 1980-1990
wodę ze zbiornika wypuszczono i poddano go rekultywacji, pogłębiając go i nieznacznie przedłuŜając.
6
Opracowanie ekofizjograficzne do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rataje – Łacina”
w Poznaniu, oprac. Buryan D., Frączyk G., Poznań, 2004,
7
Wody powierzchniowe Poznania. Problemy wodne obszarów miejskich, tom II; Poznań 1995
10
Odcięto teŜ wszystkie punktowe źródła zanieczyszczeń, uchodzące przedtem do zbiornika.
Powierzchnia zbiornika po rekultywacji wynosi 64 ha, objętość 2 mln m3, długość 2220 m, głębokość
maksymalna przy zaporze 5 m, średnia 3,13 m. Jakość wody w Zbiorniku Maltańskim uzaleŜniona jest
od składu wód dopływających Cybiną oraz od zachodzących w nim procesów fizyczno-chemicznych
i biologicznych.
Wody podziemne
W obrębie obszaru opracowania zwierciadło wody utrzymuje się w strefie 2 - 5 m. Dotyczy to
obszarów bardziej miąŜszych poziomów sandrowych. W strefie tej występują równieŜ wody
w utworach piaszczysto-Ŝwirowych wodnolodowcowych z okresu anaglacjalnego fazy leszczyńskiej.
Poziom wodonośny trzeciorzędowy związany jest z piaszczystymi utworami miocenu. Jest to
poziom subartezyjski, napięty przez nieprzepuszczalną warstwę tzw. iłów poznańskich. Zwierciadło
wody stabilizuje się kilka lub kilkanaście metrów poniŜej powierzchni terenu. Ze względu na bardzo
dobrą izolację warstwami nieprzepuszczalnymi nie istnieje niebezpieczeństwo przedostania się
zanieczyszczeń z powierzchni.
Na większości obszaru opracowania wody czwartorzędowenie są izolowane od powierzchni
warstwami nieprzepuszczalnymi, zaś lustro wody ma charakter swobodny. Zasilanie odbywa się drogą
infiltracji,
natomiast
drenaŜ
związany
jest
z
ciekami
powierzchniowymi.
Wody
piętra
czwartorzędowego mają charakter zaskórny, i w zasadzie są nieprzydatne do wykorzystania8.
2.5.
Szata roślinna
Pomimo dosyć wysokiego stopnia zainwestowania obszar opracowania charakteryzuje duŜy
udział szaty roślinnej w stosunku do sposobu zagospodarowania przedmiotowego terenu.
Na obszarze opracowania zaznacza się bogata zieleń osiedlowa w postaci powierzchni
trawiastych, zagospodarowanych kompozycjami drzew i krzewów, często gatunków ozdobnych m.in.
magnolii (Magnolia), róŜy (Rosa), Ŝywotników (Thuja), sumaków octowców (Rhus typhina), bzu lilaka
(Syringa vulgaris), głogu (Crataegus), tamaryszku (Tamarix), irgi (Cotoneaster), winobluszczu
(Parthenocissus), berberysu (Berberis), jodły (Abies), cisów (Taxus), świerków (Picea), sosen (Pinus)
a takŜe drzewami owocowymi oraz gęstymi Ŝywopłotami.
Pośród zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej spotkać moŜna bogactwo szaty roślinnej
przydomowych ogrodów.
Szata roślinna obszaru opracowania to równieŜ bogata zieleń parkowa, skupiona wzdłuŜ
południowej granicy obszaru opracowania. Dominuje tutaj głównie zieleń ozdobna z ww. gatunków.
Częściowo obszar opracowania stanowi zieleń synantropijna porastająca jeszcze nie
zagospodarowane fragmenty terenu, oraz zieleń ciągów komunikacyjnych skupiona wzdłuŜ
istniejących dróg a takŜe linii tramwajowych i linii kolejowej (ślad po dawnej kolei średzkiej). Spośród
dominujących gatunków moŜna tutaj wymienić: klon (Acer), brzozę (Betula), topolę (Populus), wierzbę
8
Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb mpzp „III rama komunikacyjna – odcinek wschodni” w Poznaniu, oprac. Jackowiak
B., Poznań, 2006 r.
11
płaczącą (Salix alba „Tristis”), sosnę zwyczajną (Pinus sylvestris), pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica),
krwawnika pospolitego (Achillea millefolium), mniszka pospolitego (Taraxacum officinale), perz
właściwy (Elymus repens), itd. Bocznicę kolejową oraz tory tramwajowe porasta charakterystyczna dla
tego terenu zieleń ruderalna, gdzie duŜą rolę odgrywają gatunki synantropijne. Dominuje tasznik
pospolity (Capsella bursa pastoris) oraz gatunki z rodziny komosowate (Chenopodiaceae).
2.6.
Świat zwierzęcy
Obszar projektu planu zasadniczo nie obejmuje atrakcyjnych siedlisk fauny. Na sytuację tę
wpływa głównie dotychczasowy sposób zagospodarowania terenu objętego analizą (w większości
zabudowa mieszkaniowa) oraz terenów bezpośrednio z nim sąsiadujących (od wschodu i od południa
intensywna zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna). Ponadto, obszar opracowania sąsiaduje
z waŜnymi elementami układu komunikacyjnego Poznania (ul. abpa A. Baraniaka, ul. Chartowo), które
z ekologicznego punktu widzenia mogą stanowić bariery dla funkcjonowania siedlisk fauny. Jedynie
znajdujące się na terenie osiedla Tysiąclecia stawy stanowią siedliska gatunków zwierząt objętych
ochroną gatunkową.
Niewielka powierzchnia zajmowana przez roślinność seminaturalną (zieleń torów kolejowych,
linii tramwajowych, przydroŜna oraz niezagospodarowanych fragmentów działek) pozwala obecnie na
zapewnienie odpowiednich warunków Ŝyciowych jedynie mało wymagającym gatunkom zwierząt,
głównie bezkręgowcom.
Większe bogactwo występowania (szczególnie owadów) towarzyszy fragmentom porośniętym
przez kwitnące rośliny zielne, które są źródłem pokarmu dla owadów zapylających. Szczególnie
widoczne są tu gatunki motyli.
Tereny zurbanizowane sprzyjają występowaniu gatunków synantropijnych awifauny tj. gołąb
skalny (Columba livia), sroka (Pica pica), wróbel zwyczajny (Passer domesticus), jaskółka oknówka
(Delichon urbicum), jaskółka dymówka (Hirundo rustica) oraz jerzyki (Apus apus).
Występujące na osiedlu Tysiąclecia stawy sprzyjają występowaniu mięczaków, chrząszczy
i płazów. Warunki środowiskowe w tych stawach powodują występowanie pięciu gatunków płazów.
Stwierdzono tam liczne występowanie traszki zwyczajnej (Triturus (Lissotriton) vulgaris) oraz Ŝaby
trawnej (Rana temporaria) i ropuchy szarej (Bufo bufo). Na podstawie załącznika nr 1 do
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną9, gatunki zwierząt występujące na analizowanym terenie
objęte są ochroną ścisłą. Płazy stwierdzone na osiedlu Tysiąclecia zimują na lądzie i od późnego lata
do końca zimy nie występują w zbiornikach wodnych. Ich największa aktywność obserwowana jest
podczas wiosennych migracji rozrodczych (marzec-kwiecień). W tym okresie zagroŜeniem dla
intensywnie przemieszczających się zwierząt mogą stanowić wykopy związane z ewentualnymi
pracami budowlanymi10.
9
Dz. U. Nr 220, poz. 2237
10
Ocena oddziaływania inwestycji obejmującej budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego wraz z drogą dojazdową
i infrastrukturą techniczną na pobliskie tereny zielone, oprac. Prof. UAM dr hab. Adam Głazaczow, listopad 2010, Poznań
12
2.7.
Gleby
Z uwagi na dosyć wysoki stopień zainwestowania, na przedmiotowym obszarze występują
głównie gleby antropogeniczne, silnie przekształcone w wyniku działalności człowieka. WzdłuŜ
północnej granicy opracowania występują gleby brunatne wyługowane i brunatne kwaśne klasy V,
wykształcone na piaskach słabogliniastych i piaskach luźnych. WzdłuŜ doliny cieku Piaśnica występują
czarne ziemie właściwe, lokalnie gleby murszowo-mineralne i murszowate klasy IIIb, wykształcone na
piaskach gliniastych lekkich i glinach lekkich, zaliczane częściowo do uŜytków zielonych słabych.
Gleby
obszarów
miejskich
charakteryzują
się
zniekształceniem
profilu
glebowego,
podwyŜszeniem odczynu glebowego, zasoleniem i skaŜeniem metalami cięŜkimi, szczególnie na
obszarach zieleni przyulicznej. Wielkość powyŜszych właściwości glebowych uzaleŜniona jest od
stopnia antropizacji. Ponadto ze względu na prowadzone w związku z urbanizacją roboty inŜynierskie
następuje wyraźne zachwianie stosunków wodnych w glebach cechujące się znacznie obniŜonym
poziomem wód gruntowych.
Gleby
w
rejonie
Chartowa
geochemicznym Poznania i okolic”
11
charakteryzuje
odczyn
alkaliczny.
Zgodnie
z
„Atlasem
w obrębie obszaru opracowania nie stwierdzono występowania
przekroczeń dopuszczalnych granic stęŜeń pierwiastków (As, Ba, Cr, Zn, Cd, Co, Cu, Ni, Pb i Hg) dla
grup uŜytkowania gleb (w tym przypadku grupa A), zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 09.09.2001 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziemi12. Jedynie
lokalnie moŜna zaobserwować podwyŜszone wartości stęŜeń Cr, Mg, Ni. PodwyŜszone zawartości ww.
stęŜeń pierwiastków związane są ze zwartą zabudową na Chartowie.
Przestrzenne rozmieszczenie gruntów na analizowanym obszarze przedstawia załącznik
graficzny nr 3.
2.8.
Klimat lokalny
Warunki klimatyczne analizowanego obszaru są zbliŜone do panujących na terenie Niziny
Wielkopolskiej. Zgodnie z regionalizacją klimatyczną Polski wg Okołowicza (1973-1978) Poznań
połoŜony jest w obrębie regionu Śląsko – Wielkopolskiego, odznaczającego się klimatem o przewadze
wpływów oceanicznych. Cechami charakterystycznymi tego klimatu są stosunkowo małe roczne
amplitudy temperatury powietrza, wczesna wiosna, długie lato, łagodna i krótka zima z mało trwałą
pokrywą śnieŜną. Okres wegetacyjny trwa tutaj 220 dni i zaliczany jest do najdłuŜszych w Polsce.
Według Wosia (1994) Nizina Wielkopolska połoŜona jest w obrębie czterech regionów
klimatycznych, pomiędzy którymi zaznaczają się bardziej lub mniej wyraźne granice, co oznacza
wówczas zbliŜone, do sąsiednich regionów, warunki klimatyczne. Zgodnie z tym podziałem miasto
Poznań leŜy w obrębie Regionu Środkowowielkopolskiego. W porównaniu z pozostałymi regionami
charakteryzuje go częstsze występowanie pogody bardzo ciepłej i pochmurnej bez opadu.
11
12
Lis J., Pasieczna A., PIG Warszawa 2005
Dz. U. Nr 165, poz. 1359
13
Jednocześnie odznacza się on częstszym występowaniem dni z pogodą przymrozkową, bardzo chłodną
z duŜym zachmurzeniem i opadem.
Na klimat miasta Poznania w duŜym stopniu wpływ mają napływające znad Atlantyku masy
powietrza polarno-morskiego. Stanowią one ponad 75% wszystkich mas napływających nad Poznań.
Taki rozkład warunkuje przede wszystkim napływ wiatrów z sektora zachodniego, północnego
i południowo-zachodniego, o prędkości dochodzącej do 5 m/s.
Średnia roczna temperatura powietrza dla analizowanego obszaru jest zbliŜona do panującej
na terenie całego Poznania i wynosi 8,2° C. Rozkład opadów charakteryzuje wyraźny cykl roczny.
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania naleŜy do najniŜszych w kraju. Pomiary wielkości
opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań Ławica wykazały, Ŝe średnia wartość opadu
atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1960 – 2002)13 wynosiła 527mm.
Analizowany obszar, pomimo typowych dla miasta warunków klimatycznych, wyróŜnia swoisty
mikroklimat. Wysoka oraz zwarta zabudowa powoduje wyŜsze temperatury powietrza w ciągu roku
i mniejszą jego wilgotność, a takŜe zwiększone stęŜenie zanieczyszczeń. Z drugiej strony bliskość
kompleksów leśnych czy akwenów (Cybina, Zbiornik Maltański) decyduje o większej wilgotności
powietrza i mniejszych amplitudach dobowych temperatury i wilgotności.
Panujące na omawianym terenie warunki klimatyczne ogólnie moŜna określić jako korzystne
dla mieszkańców. Jest on zaliczany do obszarów o dobrym mikro i bioklimacie.
2.9.
Dziedzictwo kulturowe
W rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami14
na obszarze objętym ustaleniami projektu planu znajduje się obiekt objęty ochroną konserwatorską –
zachowany fragment torowiska dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej, wpisanej do rejestru zabytków
decyzją z dnia 08.08.1990 r., nr A 318.
Średzka Kolej Powiatowa, a właściwie Schroda’er Kreisbahn, bo taką nazwę nosiła na początku
swego istnienia, powstała z inicjatywy akcjonariuszy naleŜących do władz powiatu. Widzieli oni
w powstaniu kolei moŜliwość rozwoju gospodarczego regionu, co oczywiście miało zaowocować
wzrostem ich dochodów. Budowę kolejki rozpoczęto w 1898 roku, a pierwsze odcinki oddano do
eksploatacji w 1902 roku. Połączyły one Kobylepole z obecnym dworcem Poznań - Wschód (torem
normalnym) oraz ze Środą (torem wąskim).
W skład kolei wchodziły linie normalnotorowe o długości 11 km z bocznicami do zakładów
prawobrzeŜnego Poznania. Sieć wąskotorowa składała się z linii głównej Kobylepole – Środa –
Zaniemyśl, o długości 59 km, oraz szeregu bocznic i odgałęzień.
W roku 1949 Średzka Kolej Powiatowa została przejęta przez PKP. Rozpoczęto wówczas
przebudowę kolejki z toru o szerokości 1000 mm na tor o szerokości 750 mm. Prace prowadzono do
1954 r. nie przerywając ruchu pociągów.
13
14
Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu; www.geoinfo.amu.edu.pl
Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z dnia 17 września 2003 r.
14
Początek lat 60-tych to powolny zmierzch kolejki. DuŜa konkurencja ze strony komunikacji
samochodowej
oraz
rozbudowa
dróg
lokalnych
spowodowały
znaczny
spadek
przewozów.
Doprowadziło to do stopniowego zawieszenia ruchu pociągów na niektórych bocznicach. Od 1973 r.
prowadzono rozbiórkę, początkowo bocznic, a od 1976 r. linii głównej.
Obecnie, z bardzo dobrze prosperującej niegdyś kolejki pozostało 14 km linii łączących Środę
z Zaniemyślem. Średzka kolejka prowadziła ruch planowy do początku 2001 r.15
Ponadto, w granicach obszaru objętego opracowaniem nie występują udokumentowane
stanowiska archeologiczne o duŜej wartości poznawczej.
2.10.
Jakość powietrza atmosferycznego
Największy wpływ na jakość powietrza atmosferycznego na obszarze opracowania będą miały
liniowe emitory zanieczyszczeń. Wyznaczające granice opracowania ciągi komunikacyjne: ul. Chartowo
oraz ul. abpa A. Baraniaka (poza ustaleniami projektu planu) generują duŜy ruch samochodowy.
W mniejszym stopniu o stanie jakości powietrza decydować będzie ul. Inflancka – na odcinku od ul.
abpa A. Baraniaka do torów tramwajowych (znajdująca się poza ustaleniami projektu planu) oraz ul.
Piaśnicka (oznaczona symbolem KD-L w analizowanym projekcie planu), które charakteryzują się
zdecydowanie niŜszym natęŜeniem ruchu, takŜe o charakterze lokalnym.
Ruch samochodowy powoduje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń gazowych,
powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in. węglowodorów
aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji pyłowych,
powstających w wyniku ścierania nawierzchni jezdni i opon pojazdów. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe
wyniki wielu analiz stęŜeń zanieczyszczeń powietrza w rejonie tras komunikacyjnych, prowadzonych
w ramach ocen oddziaływania na środowisko realizacji inwestycji drogowych, wykazują brak
przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń substancji poza pasami drogowymi.
W granicach ustaleń projektu planu znajduje się równieŜ gęsta siatka dróg wewnętrznych,
gdzie ruch ma charakter głównie lokalny i jest ograniczony przepisami o ruchu drogowym, w związku z
czym naleŜy przypuszczać, Ŝe nie powoduje on przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń
zanieczyszczeń.
Ponadto, okresowe zagroŜenie dla jakości powietrza stanowi emisja niska, generowana przez
zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Systemy grzewcze stanowią źródło emisji głównie SO2 i pyłu
zawieszonego do atmosfery. Jest to jednak emisja okresowa i ma ona małe znaczenie dla stęŜenia
średniorocznego. NaleŜy równieŜ zauwaŜyć, Ŝe obecnie zabudowę mieszkaniową jednorodzinną osiedla
Tysiąclecia częściowo stanowią budynki stosunkowo nowe lub wyremontowane, znajdujące się
w dobrym stanie technicznym. Stąd moŜna zakładać, Ŝe ich znaczna część zaopatrzona jest juŜ
w bardziej nowoczesne systemy grzewcze, bazujące na mniej szkodliwych dla powietrza paliwach, tj.
gaz czy olej opałowy.
15
www.kolejkawaskotorowa.republika.pl/historia
15
Zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska16 Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska,
dokonuje corocznej oceny jakości powietrza dla całego województwa wielkopolskiego, celem
uzyskania informacji o stęŜeniu zanieczyszczeń w powietrzu. Pod kątem ochrony zdrowia ludzi bada
się stęŜenie w powietrzu następujących substancji: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, benzenu,
ołowiu, kadmu, arsenu, niklu, benzopirenu, tlenku węgla, ozonu oraz pyłu PM10.
Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego zmierzone w ramach monitoringu środowiska
dla wybranych substancji w punkcie pomiarowym zlokalizowanym najbliŜej obszaru opracowania –
na stacji w rejonie ul. Polanka w 2010 r., przedstawia poniŜsza tabela 1:
Tabela 1.
StęŜenia kilku substancji w powietrzu w 2010 r., odnotowane na stacji pomiarowej
zlokalizowanej w rejonie ul. Polanka w Poznaniu
DWUTLENEK
SIARKI (SO2)
µg/m3
TLENEK AZOTU
(NO)
µg/m3
6,1
7,9
20
DWUTLENEK
AZOTU (NO2)
µg/m3
PYŁ
TLENKI AZOTU
(NOX)
µg/m3
ZAWIESZONY
PM10
µg/m3
38,4
21,3
33,3
WARTOŚCI DOPUSZCZALNE
40
30
40
Źródło: Monitoring jakości powietrza za rok 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; www.poznan.pios.gov.pl
Legenda:
wartość < 50% normy
50% normy < wartość < 75% normy
75% normy < wartość < 100% normy
wartość przekracza normę
Badania przeprowadzone w 2010 r. na stacji pomiarowej przy ul. Polanka wykazały
przekroczenie dopuszczalnych norm tylko dla tlenków azotu.
W roku 2009 na ww. stacji miały miejsce równieŜ przekroczenia dopuszczalnych norm 24godzinnych stęŜeń pyłu PM10 (częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w 2009 r. wynosiła 67
razy)17.
Stan jakości powietrza za rak 2009 w strefie aglomeracja poznańska przedstawia poniŜsza
tabela.
Tabela 2.
Strefa aglomeracja poznańska z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony
zdrowia:
SYMBOL KLASY STRFEY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI
NAZWA
STREFY
NO2
SO2
CO
C6H2
PM10
BA P
AS
CD
NI
PB
O3
aglomeracja
poznańska
A
A
A
A
C
C
A
A
A
A
A
Źródło: Monitoring jakości powietrza za rok 2009, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; www.poznan.pios.gov.pl
16
17
Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami
Brak danych dotyczących 24-godzinnych stęŜeń pyłu PM10 za rok 2010
16
W strefie aglomeracja poznańska w 2009 r. stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego
dla benzo(a)pirenu, a takŜe przekraczanie poziomów dopuszczalnych stęŜenia pyłu PM10. Z uwagi na
powyŜsze strefę aglomeracja poznańska pod kątem stęŜeń PM10 i BaP zaliczono do klasy C.
StęŜenia pozostałych substancji pod kątem ochrony zdrowia - NO2, SO2, CO, C6H6, As, Cd, Ni,
Pb, O3 - nie przekraczały odpowiednio poziomów dopuszczalnych, docelowych lub długoterminowych
(w zaleŜności od substancji), dlatego aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A.
Pod kątem ochrony roślin aglomeracja poznańska zakwalifikowana została do klasy C ze
względu na stęŜenie O3.
StęŜenia pozostałych substancji pod kątem ochrony roślin – NOx, SO2 - nie przekraczały
poziomów dopuszczalnych, dlatego aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A.
Ze względu na przekroczenia dopuszczalnych poziomów stęŜeń pyłu PM10 w trzech punktach
pomiarowych zlokalizowanych na terenie miasta, w trakcie badań przeprowadzonych w 2005 r.,
Poznań został zaliczony do terenów, dla których istnieje konieczność wyznaczenia obszarów
przekroczeń stęŜeń danej substancji i potrzebę opracowania programu ochrony powietrza. Zgodnie
z rozporządzeniem Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań18 niezbędne jest podjęcie
działań mających na celu poprawę jakości powietrza atmosferycznego w mieście, poprzez m.in.
ograniczanie zuŜycia produkowanej energii (stosowanie termoizolacji budynków), rozbudowę
i modernizację sieci ciepłowniczej, zastępowanie ogrzewania budynków starego typu – węglowego –
ogrzewaniem olejowym, gazowym, elektrycznym, wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii (np.
kolektory słoneczne), wymianę starych kotłów węglowych na kotły ekologiczne, a takŜe ograniczanie
emisji ze źródeł liniowych. Przewidziano równieŜ wprowadzenie tzw. strefy ograniczonej emisji
komunikacyjnej w centrum Poznania. W porównaniu do obszaru całego miasta zakłada się tam
dwukrotnie częstsze działania w zakresie utrzymania czystości nawierzchni, które przyniosą efekt
ograniczenia emisji wtórnej na poziomie 60% redukcji w porównaniu do roku 2005.
2.11.
Klimat akustyczny
W stanie istniejącym, obszar projektu planu obejmuje przede wszystkim tereny zabudowy
mieszkaniowej
wielorodzinnej
osiedla
Tysiąclecia,
a
takŜe
teren
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej wzdłuŜ ul. Inflanckiej, dla których – na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony
środowiska19 oraz rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku20 –
definiuje się standardy akustyczne w środowisku.
Obszar planu wyznacza od południa linia tramwajowa – w granicach planu, oraz biegnąca
poniŜej, równolegle do niej – ul. Piaśnicka, juŜ poza południową granicą planu, następnie od zachodu
18
19
20
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, tekst jednolity,
z późniejszymi zmianami)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826)
17
ul. Inflancka – poza granicą planu, a od wschodu ul. Chartowo – takŜe poza granicą planu. Od północy
granicę planu wyznacza zabytkowa wąskotorowa linia kolejowa – w granicach planu, którą oddziela od
ul. abpa A. Baraniaka pas terenu pokryty zielenią, o szerokości od ok. 230 m przy ul. Inflanckiej do ok.
130 m przy ul. Chartowo.
Obszar planu nie jest skaŜony hałasem kolejowym21. Zakłada się, Ŝe równieŜ lokalny ruch
kolejowy, wykorzystujący zabytkową bocznicę kolejową do F.P. „Malta-Decor” S.A. (ślad dawnej
Średzkiej Kolei Powiatowej) – nie stanowi zagroŜenia akustycznego w środowisku.
Obszar planu znajduje się takŜe poza zasięgiem ponadnormatywnego oddziaływania hałasu
lotniczego z lotniska cywilnego Poznań – Ławica21 oraz lotniska wojskowego Poznań – Krzesiny22.
W stanie istniejącym tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej są częściowo skaŜone
hałasem tramwajowym i samochodowym – od ul. Piaśnickiej i ul. Chartowo, jednak poszczególne
budynki – poza trzema wieŜowcami połoŜonymi przy ul. Chartowo, w północno-wschodniej części
osiedla – znajdują się poza zasięgiem ponadnormatywnego oddziaływania hałasu komunikacyjnego,
zarówno w porze dzienno-wieczorno-nocnej, jak i nocnej. Ilustrują to oddzielnie – na podstawie Mapy
akustycznej miasta Poznania21: załączniki 6 i 7 – dla hałasu samochodowego oraz załączniki 8 i 9 – dla
hałasu tramwajowego, odpowiednio dla kryterium dzienno-wieczorno-nocnego (LDWN) i pory nocy (LN);
przy czym dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej kryterium dopuszczalnym stanowią
poziomy: L*DWN = 60 dB oraz L*N = 50 dB. Izolinie hałasu zilustrowane na załącznikach zostały
wyznaczone dla tzw. wysokości znormalizowanej 4 m, co oznacza, Ŝe powyŜej i poniŜej tej wysokości
poziom hałasu moŜe być inny, większy lub mniejszy.
Mapa
akustyczna21
nie
ilustruje
wspólnego,
skumulowanego,
oddziaływania
hałasu
tramwajowego i samochodowego – od strony ul. Piaśnickiej. Analizując zasięgi kaŜdego ze źródeł
hałasu komunikacyjnego naleŜy zauwaŜyć, Ŝe łączny poziom hałasu będzie wyŜszy, a więc wspólny
zasięg oddziaływania – większy, nadal jednak tylko sięgający linii budynków mieszkalnych dla
wymaganych dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej standardów akustycznych w środowisku.
Cytowana Mapa akustyczna21 nie zawiera takŜe informacji o oddziaływaniu akustycznym
pozostałych ulic, znajdujących się w obszarze planu. Przyjęto jednak, Ŝe charakter tych ulic nie
powinien stwarzać zagroŜeń dla warunków akustycznych w środowisku.
Oddziaływanie hałasu samochodowego od ul. Inflanckiej równieŜ nie było przedmiotem mapy
jw. Przyjęto jednak, Ŝe w stanie istniejącym ul. Infancka – obsługująca ruch lokalny na odcinku
pomiędzy linią tramwajową i ul. abpa A. Baraniaka – nie powoduje ponadnormatywnych oddziaływań
akustycznych w środowisku, na terenie sąsiadującej z nią zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
21
22
Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna
m. Poznania (2007), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008,
Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada
2008 r. Nr 200, poz. 3281)
Rozporządzenie Nr 40/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
utworzenia obszaru ograniczonego uŜytkowania dla lotniska wojskowego Poznań – Krzesiny w Poznaniu
18
połoŜonej przy zachodniej granicy planu. W tym przypadku, kryterium dopuszczalnym dla terenu
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej są poziomy: L*DWN = 55 dB oraz L*N = 50 dB.
Trzy
wielokondygnacyjne
budynki
mieszkalne,
wielorodzinne, połoŜone
w
północno-
wschodniej części osiedla Tysiąclecia – w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania akustycznego
ul. Chartowo, skaŜone są hałasem samochodowym przekraczającym dopuszczalne dla takiej zabudowy
standardy akustyczne w porze dzienno-wieczorno-nocnej L*DWN = 60 dB – o ok. ∆LDWN = 5 dB oraz
kryterium w porze nocy L*N = 50 dB – o ok. ∆LDWN = 5-7 dB. Oznacza to konieczność stosowania
w tych budynkach okien dźwiękoszczelnych – juŜ w stanie istniejącym.
O uciąŜliwym oddziaływaniu tzw. pozostałych obiektów i działalności mogącej być źródłem
hałasu – związanych z działalnością usługową prowadzoną w budynkach mieszkalnych (która nie
wymaga zmiany klasyfikacji terenów zabudowy mieszkaniowej na tereny mieszkaniowo-usługowe,
zgodnie z przepisami Prawa budowlanego oraz rozporządzenia23) lub w budynkach usługowych na
terenach
zabudowy
mieszkaniowej
–
brak
jest
informacji
o
prowadzeniu
postępowań
administracyjnych. Nie oznacza to jednak, Ŝe nie stanowią zagroŜenia dla środowiska akustycznego
i nie są lub nie mogą być przedmiotem skarg sąsiadów.
2.12.
Jakość wód
Zgodnie z „Atlasem geochemicznym Poznania i okolic” wody powierzchniowe w rejonie
obszaru opracowania charakteryzują się lekką zasadowością. Ponadto, wody te wykazują się
umiarkowaną przewodnością elektryczną (1,07 ÷ 1,33 mS/m). Wody te zawierają podwyŜszoną
zawartość chloru, boru i sodu.
Po przystąpieniu do Unii Europejskiej Polska zobowiązana jest do wdroŜenia Ramowej
Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, której głównym celem jest osiągnięcie do roku 2015 dobrego stanu
ekologicznego i chemicznego wód powierzchniowych. Od 2007 roku ocena jakości wód prowadzona
jest dla jednolitych części wód (JCW). Ocenę jakości wód powierzchniowych przeprowadzono zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu kwalifikacji stanu
jednolitych części powierzchniowych, określając dla poszczególnych punktów pomiarowych oraz JCW,
na podstawie wskaźników biologicznych i wspierających je wskaźników fizykochemicznych, stan
ekologiczny, a w przypadku wód wyznaczonych jako silnie zmienione lub sztuczne – potencjał
ekologiczny. Badania realizowane w sieci diagnostycznej określiły równieŜ stan chemiczny wód.
Dla punktu pomiarowo-kontrolnego Cybina – Poznań, zlokalizowanego w JCW Cybina do
wpływu do Jez. Maltańskiego (kod PLRW60001718589), stwierdzono umiarkowany stan/potencjał
ekologiczny wód.
Dokładne wyniki badań stanu ekologicznego wód w ww. punkcie pomiarowo-
kontrolnym, na podstawie wyników badań z roku 2009, przedstawia poniŜsza tabela:
23
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami)
19
Tabela 3.
Wyniki badań stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym Cybina Poznań na podstawie wyników badań z roku 2009
WSKAŹNIK JAKOŚCI
JEDNOSTK
LICZBA
WODY
A MIARY
PROB
1
2
3
Temperatura wody
Odczyn
Tlen rozpuszczony
°C
pH
mg O2/l
4
BZT5
5
LP.
MINIMUM
DATA
MAXIMUM
DATA
10
10
10
2,0
7,6
6,0
2009-02-23
2009-09-14
2009-09-14
20,0
8,3
11,6
mg O2/l
10
2,9
2009-06-23
Ogólny węgiel
organiczny
mg C/l
10
7,99
6
Azot amonowy
mg NNH4/l
10
7
Azot Klejdahala
mg N/l
8
Azot azotanowy
9
10
11
12
ŚREDNIA
KLASA
WSKAŹNIKA
ROCZNA
JAKOŚCI
WÓD
2009-07-21
2009-08-24
2009-02-23
11,9
8,0
8,98
11,5
2009-02-23
5,86
2009-03-13
16,02
2009-07-21
13,423
0,162
2009-08-24
1,017
2009-09-14
0,436
10
1,093
2009-07-21
2,634
2009-06-23
1,852
mg NNO3/l
10
0,05
2009-07-21
8,498
2009-03-13
1,359
Azot ogólny
Fosfor ogólny
Przewodność w 20°
mg N/l
mg P/l
µS/cm
10
10
10
1,175
0,123
640
2009-07-21
2009-11-17
2009-11-17
9,892
0,342
1453
2009-03-13
2009-02-23
2009-03-13
3,276
0,219
890
Substancje
rozpuszczone
mg/l
10
459
2009-07-21
974
2009-03-13
593,5
I
I
II
poniŜej
stanu
dobrego
poniŜej
stanu
dobrego
II
poniŜej
stanu
dobrego
poniŜej
stanu
dobrego
II
II
II
poniŜej
stanu
dobrego
II
Środowiska;
13 Indeks okrzemkowy
Źródło: Monitoring jakości
www.poznan.pios.gov.pl
wód
1
0,54
powierzchniowych za
2009-10-20
0,54
2009-10-20
rok 2009, Wojewódzki Inspektorat
Ochrony
Wynikiem stopniowego wdraŜania Ramowej Dyrektywy Wodnej (2000/60/WE) są równieŜ
modyfikacje badań i oceny jakości wód podziemnych. Z tego względu od 2007 r. ocena jakości wód
podziemnych prowadzona jest dla jednolitych części wód (JCWPd). Miasto Poznań połoŜone jest
w obrębie jednolitej części wód podziemnych nr 62.
Badania przeprowadzone w 2009 r. przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie
wskazały na zagroŜenie JCWPd nr 62 nieosiągnięcia dobrego stanu24.
W 2009 r., w ramach monitoringu operacyjnego, przeprowadzono równieŜ badania jakości
wód
podziemnych,
którym
zostały
objęte
jednolite
części
wód
podziemnych
zagroŜone
nieosiągnięciem dobrego stanu, w tym JCWPd nr 62. Sieć obejmowała 71 punktów pomiarowych,
z których w 33 ujmowano wody gruntowe, a w 38 - wody wgłębne. Ocena jakości wód została
wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie
kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych25. W obrębie obszaru JCWPd nr 62 na większości
stanowiskach, po uwzględnieniu oceny pochodzenia wskaźników fizykochemicznych, oznaczono wody
o zadowalającej jakości26.
Wody z poziomów trzecio- i czwartorzędowego, występujące na obszarze arkusza, generalnie
zalicza się do wód średniej jakości wymagających prostego uzdatniania27.
24
25
26
27
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, s. 54,
Dz. U. Nr 143, poz. 896
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, s. 54-55.
Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, ark. Poznań (471), Warszawa 1997
20
3.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY
Na obszarze objętym projektem mpzp „Osiedle Tysiąclecia” w Poznaniu nie występują cenne
zasoby przyrodnicze, objęte prawną ochroną w formie: parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku
krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczokrajobrazowego,
uŜytku
ekologicznego,
stanowiska
dokumentacyjnego,
pomników
przyrody,
ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody28. Na omawianym
obszarze nie występują równieŜ pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie
innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, ujęcia wody
oraz ich strefy ochronne, obszary ciche w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest równieŜ
zlokalizowany w zasięgu obszarów, na których obowiązują ograniczenia w zagospodarowaniu
i uŜytkowaniu terenów, np. obszarów ograniczonego uŜytkowania lub obszarów naraŜonych na
niebezpieczeństwo powodzi. Biorąc powyŜsze pod uwagę, nie stwierdzono występowania ograniczeń
w realizacji załoŜeń projektu mpzp, wynikających z występowania na omawianym obszarze obszarów
prawnie chronionych.
W niewielkiej odległości od obszaru projektu planu znajdują się jednak obszary chronione na
podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. NaleŜą do nich:
•
uŜytek ekologiczny „Olszak I”, ustanowiony na mocy uchwały Nr CV/610/94 Rady Miejskiej
Poznania z dnia 10 maja 1994 r. w sprawie: utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów
przyrodniczo-krajobrazowych29, utrzymany uchwałą Nr LXXXV/982/III/2002 RMP z dnia 23
kwietnia 2002 r. w sprawie uchwalenia mpzp obszaru „Malta” w Poznaniu oraz zmiany uchwały
Nr CV/610/94 RMP z dnia 10 maja 1994 r w sprawie utworzenia uŜytków ekologicznych
i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, z późniejszymi zmianami30, połoŜony w odległości ok.
160 m od obszaru projektu planu,
•
Fort III, połoŜony w odległości ok. 450 m od obszaru projektu planu, objęty Europejską Siecią
Ekologiczną Natura 2000 - PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”, ustanowiony na mocy
dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz dzikiej fauny i flory,
•
obszar
chronionego
krajobrazu
„Dolina
Cybiny
w
Poznaniu”,
ustanowiony
na mocy Rozporządzenia Nr 22/08 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 4 września 2008 r.31,
połoŜony w odległości ok. 2,2 km od obszaru projektu planu.
UŜytek ekologiczny „Olszak I” powołano w celu ochrony bogactwa roślinności leśnej,
szczególnie typu łęgowego, miejscami równieŜ grądowego oraz ochrony czystości wód rzeki Cybiny
i Jeziora Maltańskiego. Pod względem przyrodniczym uŜytek „Olszak I” naleŜy do najbardziej
wartościowych terenów na obszarze Poznania. Stanowi ostoję róŜnorodności gatunkowej zwierząt
28
29
30
31
Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zmianami
Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr 12, poz. 126 ze zmianami,
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 87 poz. 2229
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 168, poz. 2813 z dnia 6 października 2008 r.
21
i roślin, z których liczne zachowały charakter zbliŜony do naturalnego. Występują tu pozostałości
ekosystemów leśnych, tj.: łęgi jesionowo-olszowe, lasy dębowo-grabowe, olsy, ekosystemy bagiennoszuwarowe, zarośla nadrzeczne, ekosystemy łąkowe oraz skupiska roślinności ciepłolubnej. Obszar ten
charakteryzuje się jednym z najwyŜszych w mieście udziałów gatunków roślin naczyniowych, z których
liczne gatunki uznane są za ginące i zagroŜone w skali regionalnej i krajowej oraz stosunkowo niskim
udziałem antropofitów. Obszar uŜytku wyróŜnia się wielopiętrową strukturą roślinności, mozaikowatym
układem drzew i krzewów, stwarzającym liczne dogodne miejsca dla rozrodu i bytowania ptaków,
których stwierdzono tu łącznie 60 gatunków, w większości chronionych. Liczne siedliska wilgotne
sprzyjają występowaniu mięczaków. Na obszarze uŜytku stwierdzono 9 gatunków drobnych ssaków
oraz 12 gatunków ssaków większych32.
Do głównych zagroŜeń dla prawidłowego funkcjonowania uŜytku ekologicznego „Olszak I”
zaliczyć naleŜy:
•
wzrost natęŜenia ruchu samochodowego, odbywającego się ulicami: abpa A. Baraniaka, abpa
W. Dymka, Browarną, powodujący wzrost emisji spalin, negatywnie wpływających na kondycję
szaty roślinnej, zarówno strefy przybrzeŜnej uŜytku, jak i ekosystemów zajmujących dno doliny
Cybiny, a takŜe pogorszenie klimatu akustycznego negatywnie oddziaływujący na faunę uŜytku,
•
nasilająca się presja turystyczna ze strony mieszkańców (zwłaszcza ruch pieszy i rowerowy
odbywający się poza wyznaczonymi trasami rekreacyjnymi), powodująca niszczenie roślinności,
płoszenie zwierząt,
•
realizacja
liniowych
sieci
infrastruktury
technicznej,
w
tym
napowietrznej
linii
elektroenergetycznej 110 kV i magistrali cieplej, których budowa spowodowała konieczność
fragmentacji kompleksów leśnych, imigrację obcych elementów flory i fauny, rozpoczęcie
procesu erozji stokowej, prowadzącej do przekształceń naturalnego profilu doliny Cybiny oraz
zmian właściwości gleb.
Obszar Natura 2000 „Fortyfikacje w Poznaniu” powołany został w celu ochrony unikatowych
stanowisk zimowania nietoperzy. W poznańskich fortyfikacjach najczęściej występują nietoperze
będące przedstawicielami gatunków takich jak nocek: Natterera (Myotis nattereri), mopek (Barbastella
barbastelus), nocek duŜy (Myotis myotis), nocek rudy (Myotis daubentonii) oraz gacek brunatny
(Plecotus auritus). Ze względu na fakt, iŜ fortyfikacje nie były wykorzystywane w celach militarnych od
zakończenia II wojny światowej, roślinność jaka je porasta ma charakter spontaniczny i pojawia się
w drodze procesów sukcesji wtórnej. Występują tu zbiorowiska roślinne w postaci fragmentów lasów
liściastych o dobrze rozwiniętej warstwie krzewów i bogatym florystycznie runie, które stwarzają
dogodne warunki siedliskowe dla wielu gatunków ptaków i innych rzadko występujących na
pozostałych terenach Poznania gatunków zwierząt. Do głównych zagroŜeń dla prawidłowego
funkcjonowania siedlisk nietoperzy zaliczyć naleŜy działania człowieka prowadzące do pomniejszenia
ich bazy pokarmowej, m.in. poprzez stosowanie środków owadobójczych, chemicznych środków
32
Waloryzacja przyrodnicza i weryfikacja granic uŜytku ekologicznego „Olszak I” w Poznaniu, dr Bogdan Jackowski, dr Jerzy
Ptaszyk, Poznań, luty 1999
22
ochrony roślin, stosowanie toksycznych środków ochrony drewna w budynkach, w których znajdują
one schronienie. W przypadku fortyfikacji szczególnie niebezpieczne są działania powodujące zmianę
mikroklimatu panującego w fortach, m.in. szczelne zamykanie otworów wlotowych, zaburzających
cyrkulacje powietrza, osuszanie podziemi oraz zbyt częsta obecność człowieka w fortach w trakcie
hibernacji nietoperzy.
Obszar chronionego krajobrazu „Dolina Cybiny w Poznaniu” powołany został ze względu
na wyróŜniający się krajobraz o zróŜnicowanych ekosystemach, wartościowych ze względu
na moŜliwość zaspakajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a takŜe pełnioną funkcją
korytarzy ekologicznych. Czynna ochrona wskazana w rozporządzeniu dotyczy ekosystemów leśnych,
nieleśnych
ekosystemów
lądowych
oraz
ekosystemów
wodnych.
Do
głównych
zagroŜeń
funkcjonowania tego obszaru zaliczyć naleŜy: niszczenie zadrzewień śródpolnych, przydroŜnych,
nadwodnych, likwidowanie naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy, obszarów wodno-błotnych,
dokonywanie zmian stosunków wodnych, zabijanie dziko występujących zwierząt oraz niszczenia
miejsc ich rozrodu, dokonywanie zmian powierzchni ziemi, w tym rzeźby terenu, lokalizacja
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, lokalizowanie obiektów budowlanych
w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior, i innych zbiorników wodnych.
Obszar projektu mpzp nie posiada bezpośredniego powiązania z cennymi przyrodniczo
obszarami zieleni, w tym równieŜ takimi, które są objęte ochroną prawną. Bezpośrednie powiązania
przyrodnicze analizowanego obszaru z kompleksami leśnymi wschodniego klina zieleni przerwane
zostało na skutek budowy trasy samochodowej w ciągu ulic: abpa A. Baraniaka i abpa W. Dymka.
Środowisko przyrodnicze i krajobraz omawianego obszaru w znacznej części zostały zantropizowane
w wyniku rozwoju zainwestowania w postaci zespołów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
jednorodzinnej, nielicznej usługowej oraz istotnych elementów układu komunikacyjnego, a takŜe sieci
infrastruktury technicznej. Niezabudowane fragmenty obszaru często wykorzystywane są jako miejsca
postojowe czy parkingi naziemne. Występująca wzdłuŜ zachodniej granicy omawianego obszaru
zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna obejmuje budynki o zróŜnicowanym standardzie i stanie
technicznym.
Występująca
licznie
zabudowa
mieszkaniowa
wielorodzinna
obejmuje
budynki
o zróŜnicowanej wysokości (od osiemnasto- do pięciopiętrowych) oraz bryle.
Biorąc pod uwagę walory krajobrazowe obszaru projektu planu, wymaga on uporządkowania
i zdecydowanej poprawy jakości przestrzeni. NaleŜy jednak zwrócić uwagę na park istniejący wzdłuŜ
południowej granicy opracowania, o stosunkowo zwartej i gęstej roślinności, która przyczynia się do
pochłaniania części komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza oraz nieznacznie pochłania hałas
komunikacyjny, co pozytywnie wpływa na jakość funkcjonowania istniejącej zabudowy mieszkaniowej
osiedla Tysiąclecia. Zieleń parkowa poprawia równieŜ fizjonomię krajobrazu oraz sprzyja kształtowaniu
relacji społecznych wśród okolicznych mieszkańców. Dlatego teŜ, teren ten powinien być bezwzględnie
zachowany.
Ze względu na uwarunkowania wynikające ze „Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, obszar projektu planu predysponuje do
23
zainwestowania zgodnego z mieszkaniowym charakterem osiedla Tysiąclecia, z uwzględnieniem
jednak połoŜenia omawianego terenu w sąsiedztwie wschodniego klina zieleni, obszaru wraŜliwego na
antropopresję,
a
to
wyklucza
moŜliwość
wprowadzenie
nowej
zabudowy
mieszkaniowej
wielorodzinnej.
Obecnie, znaczące ograniczenia w zagospodarowaniu omawianego obszaru powodują istniejące
magistralne sieci infrastruktury technicznej. W przypadku magistrali cieplnej, kolektora sanitarnego
i kolektora deszczowego, stosownie do wniosków gestorów tych sieci, ograniczenia polegają na
zakazie lub ograniczeniu lokalizacji zabudowy i wysokich nasadzeń nad sieciami oraz w tzw. strefach
ochronnych (pasach roboczych), pasach terenów niezbędnych do prawidłowego prowadzenia prac
eksploatacyjnych. Szerokości te ustalane są przez gestorów sieci.
4.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
4.1.
Cel opracowania projektu planu
Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle
Tysiąclecia” w Poznaniu jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich
zagospodarowania i zabudowy, uwzględniając konieczność kształtowania ładu przestrzennego oraz
konieczność dostosowania funkcji, struktury zabudowy i intensywności zagospodarowania do
uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych terenu.
Uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia mpzp dla omawianego obszaru wywołano na
wniosek mieszkańców osiedla Tysiąclecia, wskazujący na potencjalne zagroŜenie lokalizacji na
działkach,
których
obecne
zagospodarowanie
stanowi
zieleń
urządzona,
nowych
inwestycji
budowlanych.
4.2.
Ustalenia projektu planu
Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady
Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1 000.
W zakresie przeznaczenia terenów w projekcie planu ustalono (załącznik nr 6):
•
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1-3MW,
•
teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN,
•
teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub usługowej MN/U,
•
tereny zabudowy usługowej 1-6U,
•
tereny zabudowy usługowej – oświaty 1-2UO,
•
teren zabudowy usługowej – sakralnej UK,
•
tereny zieleni urządzonej 1-2ZP,
•
teren infrastruktury technicznej elektroenergetyki E,
•
tereny dróg publicznych, w tym klasy lokalnej KD-L, klasy lokalnej – trasa tramwajowa
KD-Lt,
24
•
tereny dróg wewnętrznych 1-6KDW, 1-3KDWx, 1-2KDWxr, KDWp, 1-6KDWpp.
W północno-zachodniej i północno-wschodniej części omawianego obszaru projekt zachowuje
istniejący układ funkcjonalno-przestrzenny osiedla mieszkaniowego Tysiąclecia (tereny 1-3MW), pas
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
wzdłuŜ
ul.
Inflanckiej
oraz
wykształcony
układ
komunikacyjny, głównie dróg wewnętrznych, obsługujących istniejącą zabudowę mieszkaniową
wielorodzinną i jednorodzinną.
Ustalono takŜe zachowanie zabudowy usługowej, w tym: usług oświaty na terenach 1UO
(Niepubliczne Przedszkole „David”, Gimnazjum Nr 25) i 2UO (Przedszkole „Biały Orzeł”),
usług
sakralnych na terenie UK (Kościół pw. Pierwszych Polskich Męczenników), oraz pozostałych usług,
takich jak Domu Kultury „Jubilat” (teren 2U) i
punkt gastronomiczny (teren 4U). W miejscu
istniejących parkingów osiedlowych na terenach 1,3,5U, ustalono w projekcie planu lokalizację garaŜy
wielostanowiskowych,
w
tym
wielokondygnacyjnych,
z
zastrzeŜeniem
lokalizacji
parkingów
naziemnych do czasu realizacji ww. garaŜy. Nową zabudowę usługową ustalono jedynie na terenie
6U, w miejscu funkcjonującego dotychczas parkingu naziemnego. Natomiast w północno-zachodniej
części omawianego terenu, przy ul. Inflanckiej wyznaczono teren zabudowy jednorodzinnej lub
usługowej, oznaczony jako MN/U.
Na
obszarze
projektu
planu
wyznaczono
dwa
tereny
zieleni
urządzonej
(1-2ZP),
z czego dla terenu 1ZP ustala się zachowanie typowego charakteru parku m.in. poprzez
wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni, w tym zieleni wysokiej, zachowanie ukształtowania terenu,
zachowanie wód powierzchniowych śródlądowych (wskazanych na rysunku planu) z dopuszczeniem
ich wykorzystania jako otwartych zbiorników retencyjnych, lokalizację obiektów małej architektury,
w tym placów zabaw, czy teŜ lokalizację ciągów pieszych i pieszo-rowerowych. Ponadto, na terenie
1ZP, w miejscu ponad 6,0 metrowego sztucznie usypanego wzniesienia terenu, został wyznaczony
punkt widokowy, w otoczeniu którego naleŜy lokalizować zieleń i obiekty małej architektury w sposób
nie przesłaniający panoramy. Natomiast teren oznaczony jako 2ZP, zlokalizowany pomiędzy ul.
Chartowo, a al. ks. M. Radziejewskiego (teren 1KDWxr), poza funkcją parkową, moŜe dodatkowo
pełnić funkcje rekreacyjno-sportowe poprzez zapis o lokalizacji boisk i budowli sportowych,
przeznaczonych do uprawiania sportów na świeŜym powietrzu. W północnej części ww. terenu, projekt
planu umoŜliwia takŜe realizację parkingu, wyłącznie jako parkingu w zieleni, w strefie wyznaczonej na
rysunku planu. Wokół zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (tereny 1 i 2MW) oraz na terenie 1UO
wyznaczono strefy zieleni urządzonej na tle innego przeznaczenia, wyłączone z zabudowy, w których
na terenach 1-2MW dopuszcza się lokalizację boisk i budowli sportowych - przeznaczonych do
uprawiania sportu na świeŜym powietrzu, natomiast na terenie 1UO – jednokondygnacyjnych garaŜy
wielostanowiskowych wyłącznie w kondygnacji podziemnej, przekrytych w sposób umoŜliwiający
naturalną wegetację lub nawierzchnię dla urządzeń rekreacyjno-sportowych.
Projekt planu zawiera ustalenia mające na celu wykształcenie zwartego układu przestrzennego
osiedli mieszkaniowych oraz podniesienie jakości i atrakcyjności środowiska zamieszkania. W „Studium
25
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”33 prawie cały obszaru
projektu planu został wskazany do rehabilitacji. Stosownie do zapisów ww. dokumentu w projekcie
planu ustalono: zakaz stosowania nawierzchni bitumicznych dla dojść do budynków (wszystkie tereny
MW, MN/U, U) i ciągów pieszych (wszystkie tereny MW, ZP), na terenach 1-2MW w strefach
zieleni urządzonej (wskazanych na rysunku) wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni wysokiej
z uwzględnieniem przebiegu infrastruktury technicznej i garaŜy oraz lokalizację obiektów małej
architektury, w tym placów zabaw, na terenach 1-6U, UK i 1-2UO równieŜ wprowadzenie nowych
nasadzeń zieleni wysokiej, z uwzględnieniem infrastruktury technicznej oraz lokalizację obiektów małej
architektury, w tym placów zabaw. Dla terenów zieleni urządzonej, oznaczonych w projekcie planu
jako tereny 1ZP i 2ZP, obejmujących park zlokalizowany na osiedlu Tysiąclecia, równieŜ wskazanych
przez „Studium...” do rehabilitacji - ustalono wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni, w tym zieleni
wysokiej, zachowanie ukształtowania terenu, lokalizację obiektów małej architektury, w tym placów
zabaw, oraz zakaz stosowania nawierzchni bitumicznych dla ciągów pieszych.
Na rysunku projektu planu wskazano przebieg wszystkich znaczących sieci infrastruktury
technicznej, funkcjonujących obecnie na omawianym obszarze, w tym magistrali cieplnej, kolektora
sanitarnego i kolektora deszczowego. W przypadku wszystkich terenów w obszarze planu projekt
planu ustala zachowanie powyŜszych sieci infrastruktury, a ponadto w zakresie szczególnych
warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich uŜytkowaniu projekt planu ustala
uwzględnienie w zagospodarowaniu terenów wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu tychŜe
sieci.
Zgodnie z wnioskiem złoŜonym do projektu planu przez Biuro Miejskiego Konserwatora
Zabytków w Poznaniu, informującym, Ŝe na przedmiotowym terenie znajduje się zachowany fragment
torowiska dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej, wpisanej do rejestru zabytków decyzją z dnia
08.08.1990 r., nr A 318, podlegający ochronie konserwatorskiej. W projekcie przedmiotowego planu
miejscowego - w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej - dla dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej ustalono na terenie 1KDW zachowanie
bocznicy kolejowej, a w przypadku jej likwidacji lokalizację drogi pieszej i ścieŜki rowerowej po śladzie
przebiegu linii ww. kolei. Ponadto, na terenie zieleni urządzonej oznaczonym jako 2ZP ustala się
zachowanie obiektu małej architektury - w postaci figury sakralnej, stanowiącej element środowiska
kulturowego przedmiotowego obszaru.
W projekcie planu określono równieŜ szczegółowe ustalenia w zakresie wymaganych
parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania poszczególnych terenów,
w tym maksymalnych powierzchni zabudowy dla kaŜdej działki, minimalnych powierzchni biologicznie
czynnych, jakie naleŜy zachować na kaŜdej działce budowlanej, wysokości obiektów budowlanych,
minimalnych powierzchni nowo wydzielanych działek budowlanych. Dla wszystkich terenów
szczegółowo określono dostęp do dróg publicznych, a dla terenów przeznaczonych pod zabudowę
równieŜ normatyw parkingowy, uwzględniający wymagane w granicy działek budowlanych miejsca
33
Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r
26
postojowe dla samochodów osobowych i rowerów. Dodatkowo dla obsługi zabudowy usługowej na
terenach MN/U, 1-6U, UK, 1-2UO lub usług zlokalizowanych na terenach zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej (1-3MW) ustala się zapewnienie w granicy działki budowlanej miejsc do przeładunku
towarów, zlokalizowanych poza stanowiskami postojowymi dla samochodów osobowych i rowerów.
Do projektu planu wprowadzono równieŜ szereg ustaleń w zakresie ochrony i kształtowania
środowiska przyrodniczego, w tym jego poszczególnych komponentów, a takŜe w zakresie ochrony
przyrody.
W projekcie planu ustalono:
a. w zakresie ochrony i kształtowania zieleni:
•
na terenach 1-3MW, 1-6U, UK, 1-2UO, 1-2ZP, KD..., KDW... - ochronę istniejącej zieleni
wysokiej, zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub
zabudową, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie,
•
na terenach 1-3MW, MN, MN/U, 1-6U, UK, 1-2UO, 1-2ZP, E, KD..., KDW...
- zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
•
wykształcenie stref zieleni urządzonej na terenach 1-2MW przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową wielorodzinną oraz na terenie 1UO przeznaczonym pod usługi oświaty,
•
na terenach komunikacji dopuszczenie nowych nasadzeń w pasie drogowym, pod warunkiem,
Ŝe nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną;
b. w zakresie ochrony powierzchni ziemi:
•
na terenach 1-3MW, MN, MN/U, 1-6U, UK, 1-2UO, E, KD..., KDW... - wykorzystanie
nadmiaru mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w obrębie danego terenu
lub usuwanie ich zgodnie z przepisami odrębnymi oraz na terenach 1-2ZP - zachowanie
ukształtowania terenu;
c.
w zakresie ochrony wód:
•
zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej,
•
odprowadzanie ścieków bytowych lub komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej,
•
na terenach 1-3MW, MN/U, 1-6U, UK, 1-2UO - zagospodarowanie wód opadowych lub
roztopowych na terenie z dopuszczeniem ich retencjonowania i wtórnego wykorzystania lub
odprowadzenie ich do sieci kanalizacji deszczowej, z uwzględnieniem przepisów odrębnych,
•
na terenach MN zagospodarowanie wód opadowych lub roztopowych na działce budowlanej,
zgodnie z przepisami odrębnymi,
•
na terenach 1-2ZP zagospodarowanie wód opadowych lub roztopowych na terenie,
z uwzględnieniem przepisów odrębnych, a ponadto na terenie 1ZP - zachowanie wód
powierzchniowych śródlądowych, wskazanych na rysunku planu, z dopuszczeniem ich
wykorzystania jako otwartych zbiorników retencyjnych,
•
na
terenie
E
-
zagospodarowanie
wód
opadowych
lub
roztopowych
na
terenie,
z uwzględnieniem przepisów odrębnych z dopuszczeniem ich odprowadzania do sieci
kanalizacji deszczowej,
27
•
na terenach komunikacyjnych odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do sieci
kanalizacji deszczowej, z dopuszczeniem zagospodarowania wód na terenie, zgodnie
z przepisami odrębnymi;
d. w zakresie ochrony przed hałasem:
•
uzyskanie dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku – w zaleŜności od przeznaczenia
terenów, zgodnie z przepisami odrębnymi34:
o
dla terenów MW – jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
o
dla terenu MN – jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
o
dla terenu MN/U – jak dla terenów zabudowy mieszkaniowo-usługowej, w przypadku
lokalizacji budynku mieszkalno-usługowego, oraz jak dla terenu zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej, w przypadku lokalizacji tylko budynku mieszkalnego, a takŜe jn.,
o
dla terenów 1-6U, UK, 1-2UO – zgodnie z przepisami odrębnymi, w tym na terenach
1-2UO oraz w przypadku lokalizacji usług oświaty - jak dla terenów zabudowy związanej
ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy (równieŜ dla terenów 1-3MW, MN,
MN/U),
•
dla wszystkich terenów, z wyjątkiem 1-2ZP i E - uzyskanie wymaganych standardów
akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych
w środowisku,
•
na terenach komunikacyjnych dopuszczenie stosowania elementów przeciwhałasowych,
zgodnie z przepisami odrębnymi;
e. w zakresie ochrony powietrza:
•
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, za wyjątkiem paliw
odnawialnych z biomasy,
f.
w zakresie gospodarki odpadami:
•
zagospodarowanie odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi,
•
wykorzystanie nadmiaru mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w obrębie
danego terenu lub usuwanie ich zgodnie z przepisami odrębnymi.
W zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego terenów objętych projektem planu,
wprowadzono zakaz lokalizacji w granicy projektu planu tymczasowych obiektów budowlanych, na
terenach 1-3MW, 1-6U, UK, 1-2UO, 1-2ZP - z wyjątkiem obiektów sportowych i związanych z ich
obsługą, a na terenach komunikacji – z wyjątkiem wszystkich oznaczonych jako 1-6KDWpp, na
których dopuszczono lokalizację obiektów tymczasowych, związanych z obsługą parkingów. Dla
terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (1-3MW) ustala się zachowanie przejść bramowych
wskazanych na rysunku planu, co pozwoli na utrzymanie istniejących ciągów komunikacyjnych. Projekt
planu zakazuje lokalizacji reklam na wszystkich terenach - z wyjątkiem terenów usług, dla których
dopuszczona została lokalizacja szyldów lub reklam umieszczonych wyłącznie na elewacjach
34
Dz. U. Nr 120, poz. 826
28
budynków, o łącznej powierzchni nie większej niŜ 5% danej elewacji, w sposób nie przesłaniający
detali architektonicznych i okien, natomiast na terenach komunikacyjnych zakazuje lokalizacji reklam,
za wyjątkiem reklam umieszczanych w wiatach przystankowych. W kwestii ogrodzeń, w projekcie
planu wprowadzono na terenach 1-3MN oraz 1-2ZP zakaz ich lokalizacji, za wyjątkiem ogrodzeń
aŜurowych towarzyszących boiskom i budowlom sportowym oraz obiektom małej architektury, w
sposób nie kolidujący z ciągami pieszymi i rowerowymi. Dla terenów komunikacji równieŜ obowiązuje
zakaz lokalizacji ogrodzeń, z wyjątkiem ogrodzeń związanych z bezpieczeństwem ruchu. Na terenach
MN, MN/U, E dopuszczono lokalizację ogrodzeń wyłącznie aŜurowych, podobnie na terenach UK, 12UO w sposób nie kolidujący z ciągami pieszymi i rowerowymi. Zapisy planu odnoszą się takŜe do
sposobu lokalizacji garaŜy, dopuszczając na terenie 2MW oraz w strefie lokalizacji zieleni urządzonej
na terenie 1UO - lokalizację jednokondygnacyjnych garaŜy wielostanowiskowych wyłącznie w
kondygnacji podziemnej, przekrytych w sposób umoŜliwiający naturalną wegetację lub nawierzchnią
dla urządzeń rekreacyjno-sportowych, natomiast na terenach 2U i 6U – garaŜy wielostanowiskowych,
w tym wielokondygnacyjnych, wyłącznie w kondygnacjach podziemnych.
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym35 zapisy projektu planu miejscowego (część tekstowa i graficzna) muszą być zgodne
z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy
uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu jego zgodności ze studium. Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki
przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego.
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”
obszar projektu planu połoŜony jest w podstrefie intensywnego zagospodarowania mieszkaniowego
i usługowego, obejmującej obszar Piotrowa, Łaciny, Rataj, śegrza (podstrefa D1).
W granicach projektu planu, w „Studium...” wyznaczono teren przeznaczony pod zabudowę –
oznaczony symbolem M1sw - tereny zabudowy średniowysokiej, mieszkaniowej wielorodzinnej,
blokowej i kwartałowej z usługami podstawowymi, na którym utrzymuje się istniejące funkcje
ogólnomiejskie, oraz teren oznaczony symbolem ZP – tereny parków. Ponadto, „Studium...” wzdłuŜ
południowej granicy analizowanego terenu wskazuje przebieg istniejącej trasy tramwajowej tramwaju na Franowo, na odcinku Inflancka – Chartowo, oznaczonej symbolem kt.13.2, jak równieŜ
orientacyjny przebieg drogi rowerowej kategorii I oraz ciągu pieszego, mających na celu połączenie
obszarów wielkich osiedli mieszkaniowych z terenami otwartymi, takŜe sąsiadujących podstref.
Zgodnie z kierunkami zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, wskazanymi w „Studium...”,
na terenie podstrefy naleŜy utrzymać priorytet dla funkcji mieszkaniowej wielorodzinnej. NaleŜy dąŜyć
do zapewnienia odpowiednich warunków jej utrzymania i rozwoju, m.in. poprzez: zapewnienie
jednorodności funkcji, utrzymanie i powiększenie terenów przestrzeni ośrodkotwórczych, zakaz
35
29
lokalizacji funkcji kolidujących z funkcją mieszkaniową oraz generujących zwiększony ruch
samochodowy. Ponadto zaznaczyć naleŜy, Ŝe przeznaczenie terenów zostało określone dla terenów
brutto, natomiast dogęszczanie terenów osiedli mieszkaniowych nie moŜe powodować likwidacji zieleni
osiedlowej, a miejsca lokalizacji nowej zabudowy naleŜy określić na etapie miejscowego planu.
„Studium...” wskazuje przewaŜającą część analizowanego obszaru jako teren o charakterze
blokowym do rehabilitacji, która ma się odbywać poprzez:
•
uczytelnienie zasad kompozycji - prowadzących do poprawy systemu identyfikacji przestrzeni
osiedli;
•
wykreowanie i uporządkowanie przestrzeni ośrodkotwórczych;
•
wprowadzenie zieleni wysokiej i zakomponowanie zieleni niskiej, w tym urządzenie terenów
o funkcji parkowej;
•
poprawę estetki i standardu technicznego budynków;
•
wymianę obiektów budowlanych, których stan techniczny nie pozwala na opłacalne
ekonomicznie
przeprowadzenie
remontów,
oraz
wprowadzenie
na
uwolnionych
i niezabudowanych terenach nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – kwartałowej
średniowysokiej.
Jako teren wymagający rehabilitacji został wskazany takŜe park na osiedlu Tysiąclecia.
Zgodnie z zapisami „Studium...” naleŜy dąŜyć do poprawienia lub przywrócenia jakości załoŜeń
parkowych poprzez:
•
ukończenie realizacji załoŜeń parkowych;
•
odtworzenie lub wzbogacenie składu drzewostanu i zespołów roślinnych parków;
•
odnowienie istniejących elementów parków: odbudowa lub poprawienie jakości alejek,
sadzawek, fontann, oczek wodnych lub innych obiektów małej architektury;
•
przeznaczenie części terenów parkowych na urządzenia słuŜące rekreacji mieszkańców.
Projekt planu uwzględnia w swoich ustaleniach zapisy „Studium...”. Realizacja ustaleń
planistycznych
pozwoli
na
zachowanie
funkcji
mieszkaniowej
wielorodzinnej
jako
wiodącej
w strukturze funkcjonalnej osiedla Tysiąclecia. Ustalono zachowanie istniejących zespołów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej (1,2,3MW) i jednorodzinnej (MN) oraz zabudowy usługowej na
terenach 1UO, 2UO, UK, 2U i 4U. W miejscu istniejących parkingów osiedlowych na terenach
1,3,5U,
ustalono
w
projekcie
planu
lokalizację
garaŜy
wielostanowiskowych,
w
tym
wielokondygnacyjnych - z zastrzeŜeniem lokalizacji parkingów naziemnych do czasu realizacji ww.
garaŜy. Nową zabudowę usługową ustalono jedynie na terenie 6U, z kolei przy ul. Inflanckiej
wyznaczono teren zabudowy jednorodzinnej lub usługowej, oznaczony jako MN/U.
Projekt
planu
„Osiedle
Tysiąclecia”
zawiera
ustalenia
w
zakresie
poprawy
jakości
zagospodarowania przestrzeni ogólnodostępnych w obrębie terenów wskazanych w „Studium...” do
rehabilitacji. Na terenach MW, MN, MN/U, U, UK, UO, ZP, E oraz na terenach komunikacji (KD-L,
KD-Lt, 1-6KDW, 1-3KDWx, 1-2KDWxr, KDWp, 1-6KDWpp) wprowadzono zapisy o realizacji
nowych nasadzeń zieleni wysokiej, lokalizacji obiektów małej architektury, w tym placów zabaw
30
(tereny MW, U, UO, ZP), czy teŜ zakazie stosowania nawierzchni bitumicznych dla dojść do
budynków i na drogach pieszych.
Projekt planu uwzględnia równieŜ zapisy rozporządzenia Wojewody Wielkopolskiego Nr 39/07
z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja
Poznań36 - poprzez wprowadzenie zakazu stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów
kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy.
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń
projektu planu
Brak planu miejscowego dla danego terenu powoduje utrudnienia w określeniu zasad
kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów na
określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy (stosownie do ustawy z dnia
27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym37). Sytuacja taka utrudnia
kształtowanie ładu przestrzennego obszaru oraz skuteczną ochronę jego środowiska przyrodniczego.
Obecnie
zainwestowane
obszary,
połoŜone
w
projekcie
planu
na
północ
od
al.
ks. M. Radziejewskiego, charakteryzują się stosunkowo niskimi walorami przyrodniczymi pomimo
znacznego udziału w otoczeniu budynków mieszkalnych terenów niezabudowanych, o bogatej zieleni
osiedlowej - w postaci powierzchni trawiastych oraz zagospodarowanych nasadzeniami drzew
i krzewów. Natomiast znacznie większe walory przyrodnicze przedstawiają tereny zieleni urządzonej,
zlokalizowane wzdłuŜ południowej granicy obszaru opracowania (1-2ZP), nie tyle pod względem
występujących tu gatunków fauny i flory, co z uwagi na znaczną powierzchnię zieleni parkowej
w granicach mieszkaniowego osiedla Tysiąclecia.
JednakŜe biorąc pod uwagę, obserwowane zarówno na omawianym obszarze oraz w skali
całego miasta, tendencje dotyczące procesów inwestycyjnych, moŜna zakładać, Ŝe tereny obecnie
niezabudowane, nieuŜytkowane oraz tereny zieleni – będą stopniowo przekształcane w tereny
budowlane. Przykładem rozpoczęcia tego procesu jest złoŜony wniosek o ustalenie warunków
zabudowy na działce połoŜonej na terenie 2ZP, dotyczący realizacji budynku usługowo-biurowego
i boisk sportowych. Podobnie na działkach odzyskanych w postępowaniu zwrotowym, połoŜonych
w strefie zieleni urządzonej na terenie 2MW, gdzie wydana została decyzja o warunkach zabudowy,
dotycząca realizacji nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. Na pozostałych obszarach
istniejących juŜ zespołów zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej nie przewiduje się zmian
funkcjonalno-przestrzennych,
które
mogłyby
wpływać
na
kształtowanie
stanu
środowiska
przyrodniczego.
Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego spowoduje, Ŝe wszelkie nowe
inwestycje budowlane na analizowanych terenach prowadzone będą w oparciu o decyzje
administracyjne (decyzje o warunkach zabudowy i decyzje pozwolenia na budowę), które nie stanowią
skutecznego narzędzia, umoŜliwiającego właściwe i zgodne ze „Studium...” kształtowanie ładu
36
37
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61
31
przestrzennego. Taka sytuacja, tj. brak planu, utrudnia równieŜ prowadzenie polityki przestrzennej
z uwzględnieniem istotnych aspektów ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, wśród
których do najwaŜniejszych zaliczyć naleŜy: ochronę powietrza atmosferycznego, ochronę przed
hałasem, proekologiczną gospodarkę wodno-ściekową, ochronę i kształtowanie terenów zieleni szczególnie w przypadku analizowanego obszaru parku na osiedlu Tysiąclecia oraz zieleni osiedlowej.
Brak z góry określonych ram dotyczących intensywności, parametrów i form zabudowy,
spowodować moŜe zagroŜenie, Ŝe tereny przekształcane z terenów nieuŜytkowanych w tereny
budowlane, zainwestowane zostaną zbyt intensywnie, bez uwzględnienia kontekstu istniejącej
zabudowy terenów sąsiednich. W przypadku dalszego rozwoju zabudowy, bez ustaleń planu
miejscowego, problemem moŜe być równieŜ brak kompleksowych rozwiązań w zakresie obsługi
komunikacyjnej nowych terenów inwestycyjnych, co skutkować moŜe negatywnym oddziaływaniem na
jakość funkcjonowania istniejących terenów mieszkaniowych. Efektem tego moŜe być przede
wszystkim wzmoŜony ruch samochodowy na istniejących wąskich drogach osiedlowych, problemy
z parkowaniem, uciąŜliwości akustyczne.
Istnieje równieŜ zagroŜenie wprowadzania na omawiany obszar funkcji generujących dla
obszaru planu oraz jego otoczenia zbyt duŜo emisji zanieczyszczeń, przy jednoczesnym braku
rozwiązań pozwalających na ograniczanie negatywnego oddziaływania antropopresji na środowisko, tj.
stosowania niskoemisyjnych nośników energii, uregulowania gospodarki wodno-ściekowej, ochronę
akustyczną. Pozostawienie obszaru opracowania bez planu miejscowego utrudni ochronę środowiska
i
ludzi,
bowiem
plan
miejscowy,
w
powiązaniu
z
innymi
przepisami
prawa,
określa
i porządkuje szereg zagadnień związanych z ochroną środowiska przyrodniczego, w tym m.in.
zagadnienia związane z ochroną i kształtowaniem zieleni, gospodarką wodno-ściekową, ochroną
powietrza atmosferycznego oraz ochroną przed hałasem.
Reasumując, do najwaŜniejszych potencjalnych zmian w środowisku, przy braku realizacji
ustaleń planu miejscowego, zaliczyć moŜna m.in.:
•
lokalizację zabudowy na terenach zieleni osiedlowej i parkowej,
•
pogorszenie walorów krajobrazowych omawianego obszaru, w wyniku realizacji zabudowy
odmiennej od istniejącej pod względem przeznaczenia, charakteru, kubatury, standardu
i wyglądu oraz braku kompleksowych rozwiązań w zakresie układu komunikacyjnego oraz
infrastruktury technicznej, obsługujących nowe tereny budowlane,
•
zbyt intensywne zainwestowanie poszczególnych terenów i z tym związane uszczelnienie
duŜych powierzchni terenów, znaczne zmniejszenie zdolności infiltracyjnych gruntów
i pogorszenie warunków retencyjnych terenów,
•
zwiększenie zagroŜenia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego w wyniku braku
rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz degradacji gleb,
•
ograniczanie moŜliwości zapewniania wymaganych standardów akustycznych w środowisku,
w tym zwiększenie zagroŜenia ponadnormatywnym hałasem – poprzez wprowadzenie nowej
zabudowy mieszkaniowej w obszary znajdujące się w zasiągu ponadnormatywnego
oddziaływania hałasu komunikacyjnego.
32
5.
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM
I KRAJOWYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałoŜyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie, prawo Unii
Europejskiej - regulujące ochronę środowiska - liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć naleŜy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę róŜnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, w tym hałasu, a takŜe lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne
z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć moŜna:
→
Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. - dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG), wprowadzającą wymóg wyposaŜenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków
komunalnych,
→
Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego
powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie jest ona dobra,
oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach; cel szczególnie istotny w kontekście
obowiązywania dla Poznania programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań38,
→
Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe:
II
Polityka
Ekologiczna
Państwa
oraz
Polityka
ekologiczna
państwa
w
latach
2009-2012
z perspektywą do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony
środowiska, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju oraz koniecznością zapewnienia przez
władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównowaŜonego rozwoju,
ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym
załoŜeniem zrównowaŜonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych
sektorach gospodarki i Ŝycia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, moŜliwości korzystania z nich, zarówno przez
obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych
38
oraz
naturalnej
róŜnorodności
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.
33
biologicznej
na
poziomie
krajobrazowym,
ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównowaŜonego rozwoju jest równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi,
zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce
komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności
obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze
racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich,
w kontekście zakresu ustaleń projektów planów miejscowych, wymienić naleŜy m.in.:
•
racjonalizację uŜytkowania wody,
•
ochronę gleb,
•
zmniejszenie
energochłonności
gospodarki
i
wzrost
wykorzystania
energii
ze
źródeł
odnawialnych,
•
gospodarowanie odpadami,
•
jakość wód,
•
jakość powietrza, zmiany klimatu,
•
hałas i promieniowanie,
•
róŜnorodność biologiczną i krajobrazową.
Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu
prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów
programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej
skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania na
środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności z wymogami
Unii Europejskiej.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia
dokumentu „Polityka...”39. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań
do wykonania w latach 2009-2012, w odniesieniu do zagadnień związanych z :
39
1.
kierunkami działań systemowych,
2.
ochroną zasobów naturalnych,
M.P. Nr 34, poz. 501
34
3.
poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji.
Wskazuje się na konieczność wdraŜania wytycznych dotyczących uwzględnienia w planach
zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdroŜenie
przepisów umoŜliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko juŜ
na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie
wszystkich
obszarów
europejskiej
sieci
Natura
2000,
uwzględnianie
obszarów
naraŜonych
na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz
pojemności przestrzennej zaleŜnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu
środowiska.
Na szczeblu lokalnym zapisy projektu planu miejscowego korespondują z zapisami Programu
Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2009-2012. Program ten stanowi wyraz realizacji
polityki ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został w oparciu o zapisy ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na organy samorządowe
województwa, powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych
i gminnych programów ochrony środowiska. WyŜej wymieniony dokument określał zadania
w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2009-2012) oraz
zdefiniował cele średniookresowe dla miasta do roku 2015.
Dokument wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych
w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym:
•
cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy
w powiązaniu z ochroną środowiska,
•
cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania
zasobów przyrody,
•
cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego projektu mpzp
„Osiedle Tysiąclecia”. Są to zwłaszcza cele ekologiczne dotyczące:
o
ochrony powierzchni ziemi i gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
maksymalne powierzchnie zabudowy działek budowlanych oraz minimalne udziały powierzchni
biologicznie czynnych na działkach lub terenach, zasady prowadzenia gospodarki odpadami,
oraz zasady wykorzystania mas ziemnych uzyskanych w wyniku prac budowlanych;
o
poprawy
jakości
wód
powierzchniowych
i
zapewnienia
odtwarzalności
zasobów
wód
podziemnych, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zaopatrzenie w wodę
pitną z sieci wodociągowej, odprowadzenie ścieków bytowych lub komunalnych wyłącznie do
sieci kanalizacji sanitarnej, zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w granicach
działek budowlanych lub terenów, zgodnie z przepisami odrębnymi (z dopuszczeniem
odprowadzania do sieci kanalizacji deszczowej);
35
o
osiągnięcia najwyŜszej jakości powietrza oraz lokalnego wyeliminowania
negatywnego
oddziaływania na środowisko, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz
stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych
z biomasy na wszystkich terenach, na których dopuszczono lokalizację zabudowy, ochronę
istniejących terenów zieleni (1,2ZP) lub realizację zieleni wysokiej na terenach przeznaczonych
pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną lub usługową;
o
osiągnięcia
wymaganych
standardów
akustycznych
w
środowisku
oraz
lokalnego
wyeliminowania negatywnego oddziaływania na środowisko potencjalnych źródeł hałasu,
realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające m.in.: dopuszczenie stosowania
technicznych elementów uspokojenia ruchu.
6.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi
W kontekście oceny oddziaływań na środowisko przyrodnicze, przekształcenia powierzchni
ziemi są szczególnie istotne, powodują bowiem zmiany wśród pozostałych komponentów środowiska
przyrodniczego, a poza tym naleŜą do zmian trwałych.
Projektem planu obejmuje się w duŜej mierze tereny juŜ zainwestowane z istniejącym
systemem dróg oraz wyposaŜone w infrastrukturę techniczną. Na skutek realizacji projektu planu nie
naleŜy się spodziewać znacznej intensyfikacji zabudowy, a jedynie jej uzupełnienie. Projekt planu
przewiduje takŜe modernizację, budowę lub rozbudowę elementów infrastruktury komunikacyjnej
i technicznej. Z kolei nowe zainwestowanie dotyczyć będzie głównie terenów placów oraz częściowo
nieuŜytków. Tereny te zostaną przekształcone na tereny zabudowy usługowej (tereny 1U, 3U, 5U,
6U, MN/U), oraz mieszkaniowej jednorodzinnej lub usługowej (teren MN/U), przy czym dla terenu
6U nie określono funkcji, z kolei tereny 1U, 3U oraz 5U wskazano jako tereny lokalizacji garaŜy
wielostanowiskowych, w tym wielokondygnacyjnych, przy czym do czasu realizacji garaŜy ustalono
tymczasowe uŜytkowanie terenów jako parkingów naziemnych (jak dotychczas). W projekcie planu
wprowadzono równieŜ nowe elementy układu komunikacyjnego – drogę wewnętrzną (teren 1KDW).
W związku z powyŜszym przekształcenia powierzchni ziemi nie będą rozległe i dotyczyć będą
głównie terenów niezagospodarowanych, aczkolwiek wszelkie przekształcenia prowadzące do
wprowadzenia nowych obiektów budowlanych, w tym budynków, ciągów komunikacyjnych,
elementów infrastruktury technicznej, prowadzą do nieodwracalnego zniszczenia powierzchni ziemi,
poniewaŜ jej poszczególne formy są na ogół adaptowane do załoŜeń poszczególnych projektów
inwestycyjnych. Związane jest to z powstaniem nowych form antropogenicznych, np.: nasypów czy
powierzchni niwelowanych. Skutkiem realizacji wszystkich wymienionych elementów będzie przykrycie
powierzchni dotąd biologicznie czynnej, a takŜe – prawdopodobnie – podwyŜszenie parametrów
właściwości gruntów poprzez wprowadzenie materiałów nasypowych i mieszanek.
Skutkiem prowadzenia procesów inwestycyjnych jest powstanie, niekiedy znaczących, mas
ziemnych. Zgodnie z zapisami projektu planu nadmiar takiego materiału naleŜy wykorzystać w obrębie
36
działki budowlanej lub danego terenu, (np. poprzez wykorzystywanie ich do kształtowania nowych
terenów zieleni towarzyszących inwestycjom) lub usunąć, zgodnie z przepisami odrębnymi.
W zaleŜności od stopnia przekształcenia powierzchni ziemi transformacji ulegają równieŜ
gleby. Powodowane działaniami mechanicznymi przekształcenia powodują zmianę ułoŜenia warstw,
jak równieŜ zmianę składu chemicznego gruntów i ich właściwości technicznych, m.in. uziarnienia,
zagęszczenia, stopnia plastyczności. ObciąŜenie terenu powoduje bowiem degradację naturalnego
systemu kapilarnego decydującego o retencji wody, jej dostępności dla roślin oraz o wymianie
gazowej w profilu glebowym. W rezultacie powstają nowe grunty, składające się z przemieszczonych
składników mineralnych rodzimych i sztucznych, kwalifikowane do nasypowych.
Trwałą ingerencją w warunki podłoŜa będzie lokalizacja kondygnacji podziemnych jako garaŜy
wielostanowiskowych, w tym wielokondygnacyjnych, wskazana zgodnie z ustaleniami projektu planu
na terenach: 1,3 i 5U oraz dopuszczona ustalenia projektu planu lokalizacja jednokondygnacyjnych
garaŜy wielostanowiskowych na terenie 2MW, wyłącznie w kondygnacji podziemnej.
Ze względu na trwały charakter zmian powierzchni ziemi, szczególnie waŜne są zapisy
projektu planu, dotyczące ustaleń określających nieprzekraczalne powierzchnie zabudowy działek oraz
minimalne procenty powierzchni biologicznie czynnych. Ustalono lokalizację zabudowy zgodnie
z liniami zabudowy wyznaczonymi na rysunku planu. PowyŜsze zapisy projektu planu pozwolą na
ograniczenie negatywnego oddziaływania nowych inwestycji budowlanych na powierzchnie ziemi,
zapewnią pozostawienie na kaŜdej działce niezabudowanych powierzchni o nienaruszonej powierzchni
terenu i o zbliŜonym do naturalnego podłoŜu gruntowym. Dodatkowo, na terenach 1-2MW
wprowadzono obowiązek wykształcenia stref zieleni urządzonej na tle innego przeznaczenia, zgodnie
z rysunkiem planu.
Zgodnie z ustaleniami projektu planu ochroną obejmuje się powierzchnie ziemi i gleby poprzez
wprowadzenie
nakazu
wykorzystania
nadmiaru
mas
ziemnych,
pozyskanych
podczas
prac
budowlanych w obrębie danego terenu lub usuwanie ich, zgodnie z przepisami odrębnymi, a takŜe
zachowanie ukształtowania terenu na terenach 1-2ZP.
Opisane wyŜej przewidywane inwestycje, wynikające z zapisów projektu planu, będą
oczywiście wpływać na zmianę powierzchni ziemi oraz zmianę struktury i funkcjonowania innych
elementów środowiska w sposób trwały lub długotrwały. NaleŜy jednak uznać, Ŝe zjawiska te są
oczywistymi procesami niezbędnymi dla wykształcenia nowego, przejrzystego układu urbanistycznego
w tej części miasta, a co za tym idzie jego rozwoju, podniesienia standardu i jakości Ŝycia
mieszkańców oraz poprawy ładu przestrzennego. NaleŜy tutaj podkreślić, Ŝe jednym z zasadniczych
celów projektu planu jest rehabilitacja całego obszaru, za wyjątkiem terenu UK, wskazana dla
przedmiotowego obszaru w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Poznania.
37
6.2.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
W
projekcie
planu
ustala
się
ochronę,
znajdujących
się
na
terenie
1ZP,
wód
powierzchniowych śródlądowych wskazanych na rysunku planu, z dopuszczeniem ich wykorzystania
jako
otwartych
zbiorników
retencyjnych.
Projekt
planu
utrzymuje
dotychczasowy
sposób
zagospodarowania oraz uŜytkowania na większości terenów w granicach obszaru opracowania, w tym
terenów zieleni urządzonej. W związku z powyŜszym na skutek realizacji ustaleń projektu planu nie
naleŜy się spodziewać oddziaływania na wody powierzchniowe w granicach projektowanego
dokumentu. Realizacja zapisów projektu planu „Osiedle Tysiąclecia” nie wpłynie równieŜ negatywnie
na wody powierzchniowe w sąsiedztwie obszaru opracowania. Największe zagroŜenie dla jakości wód
Zbiornika Maltańskiego stanowią zanieczyszczenia prowadzone wraz z wodami Cybiny. Zwiększona
penetracja obszaru wschodniego klina zieleni, zwłaszcza otoczenia jeziora, nie powoduje obciąŜenie
zanieczyszczeniami wody Zbiornika Maltańskiego.
Nie przewiduje się równieŜ znaczącego oddziaływania realizacji ustaleń planu na wody
podziemne. Ustalenia omawianego projektu planu regulują zasady prowadzenia gospodarki wodnościekowej na przedmiotowym terenie. Przede wszystkim wprowadzono nakaz powiązania elementów
sieci infrastruktury technicznej na terenie planu z układem zewnętrznym infrastruktury technicznej
oraz zapewnienie dostępu do sieci, zgodnie z przepisami odrębnymi. Zgodnie z ustaleniami projektu
planu wprowadza się obowiązek odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych wyłącznie do sieci
kanalizacji sanitarnej.
Powiększenie
obszarów
zabudowanych
powoduje
zawsze
zmniejszenie
zdolności
infiltracyjnych gruntów przypowierzchniowych oraz większy odpływ wód opadowych i roztopowych
z terenów za pośrednictwem sieci kanalizacyjnej. Powoduje to zagroŜenie obniŜania poziomu wód
gruntowych, zmniejszania ich zasobów, nadmiernego przesuszania gruntu, a w konsekwencji równieŜ
zanikanie i degradację cieków na terenach zurbanizowanych oraz zachwiania równowagi ekologicznej.
Korzystnym skutkiem środowiskowym realizacji ustaleń planu będzie moŜliwość zmniejszenia
odpływu wód opadowych i roztopowych z terenów przez sieci kanalizacyjne. Plan przewiduje bowiem
zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych wyłącznie na działce budowlanej, zgodnie
z przepisami odrębnymi, w obrębie terenów MN oraz na terenach 1,2ZP, lub teŜ ustala
zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych na terenach MW, MN/U, 1-6U, UK,
1-2UO, z dopuszczeniem ich retencjonowania i wtórnego wykorzystywania, lub odprowadzenia ich do
sieci kanalizacji deszczowej, z uwzględnieniem przepisów odrębnych. Takie rozwiązanie ocenia się
pozytywnie z ekologicznego punktu widzenia. Jest ono zgodne m.in. z Programem Ochrony
Środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-2012. Podstawową zasadą współczesnych metod jest
zatrzymanie części (lub całości) deszczu na terenie, na który spadł, powolny odpływ pozostałych wód
opadowych do odbiornika, oraz naturalne oczyszczanie wód opadowych na miejscu (przed
wprowadzeniem ich do odbiornika wodnego lub gruntowego, np. spływ przez trawę). Zatrzymanie
części wód opadowych ogranicza degradację środowiska spowodowaną uszczelnieniem terenu,
powoduje podniesienie poziomu wód gruntowych i lepsze zasilanie istniejących w sąsiedztwie cieków
38
przez wody gruntowe, co przyczynia się do polepszenia sytuacji przy niŜówkach. Przy pomocy
stosowania retencji i infiltracji deszczu do gruntu moŜna doprowadzić do powstania wody w ciekach,
które przez niewłaściwie zaprojektowaną kanalizację deszczową pozostawały nawet przez dłuŜszy czas
bez wody. Ponadto zgodnie z art. 100 ustawy Prawo ochrony środowiska przy planowaniu i realizacji
przedsięwzięcia powinny być stosowane rozwiązania, które ograniczą zmianę stosunków wodnych do
rozmiarów niezbędnych ze względu na specyfikę przedsięwzięcia.
Dla ochrony zasobów wód podziemnych poŜądane jest utrzymanie jak największych
powierzchni umoŜliwiających infiltrację wód do gruntu. W tym kontekście istotne są zapisy projektu
planu dotyczące ograniczenia powierzchni zabudowanych działek oraz wymaganych minimalnych
powierzchni biologicznie czynnych. Dodatkowo, na części terenów przeznaczonych pod zabudowę,
projekt planu wskazuje lokalizację stref zieleni urządzonej. Przydomową zieleń w wielu krajach
wprowadza się jako proekologiczny system drenaŜowy w ramach regionalnych, bądź ogólnokrajowych
strategii. Woda z dachu trafia wówczas do rynien spustowych, następnie otwartymi muldami, rowami
czy rynsztokami płynie do niecek rozsączających lub zasila oczka wodne. Jednocześnie ogród moŜe
być traktowany jako podstawowa jednostka regionu, słuŜąca gospodarowaniu wodą opadową lub
roztopową.
Zapisy projektu planu ustalają takŜe warunki gospodarowania odpadami, które powinny być
zgodne z przepisami odrębnymi. Pozwoli to uniknąć zagroŜenia, związanego z moŜliwością
zanieczyszczenia gleb i wód odpadami, które będą wytwarzane przez większą liczbę gospodarstw
domowych.
Ograniczenie powierzchni zabudowy i pozostawienie odpowiednio wysokiego udziału
powierzchni nieuszczelnionych daje moŜliwość zachowania funkcji retencyjnych na tym obszarze.
6.3.
Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz
Obszar
opracowania
stanowi
mozaikę
krajobrazu wysokiej zabudowy
mieszkaniowej
wielorodzinnej, w mniejszym stopniu terenów niskiej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
uzupełniony o nieliczne budynki usługowe, w obrębie terenów zielni urządzonej, parkowej oraz
osiedlowej. BioróŜnorodność obszaru zachowana jest głównie dzięki zieleni towarzyszącej zabudowie zieleni ogrodowej, osiedlowej, zieleni przestrzeni publicznych – przyulicznej oraz zieleni parkowej (park
na osiedlu Tysiąclecia obejmujący południową część obszaru opracowania). Jest to zieleń w duŜym
stopniu kształtowana i kontrolowana przez człowieka, o niŜszym stopniu naturalności oraz obniŜonej
odporności na antropopresję.
Realizacja projektu planu najprawdopodobniej nie wpłynie na zmniejszenie róŜnorodności
biologicznej na tym terenie. Pozytywnie ocenia się wyznaczenie w obrębie przedmiotowego obszaru
terenów zieleni urządzonej (1,2ZP) oraz stref zieleni urządzonej w obrębie terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej (1,2MW). Czynnikiem, który takŜe moŜe łagodzić negatywne dla
środowiska przyrodniczego skutki antropopresji oraz moŜe wspomagać zachowanie ekologicznych
funkcji
terenów
jest
wykształcenie
odpowiedniego
39
układu
przestrzennego
zabudowy
oraz
wprowadzenie obowiązku zachowania powierzchni biologicznie czynnych, zapewniających warunki
Ŝycia organizmów Ŝywych, produkcji materii organicznej oraz warunki infiltracji wód opadowych
i roztopowych do gruntu. W tym celu, w projekcie planu ustalono nieprzekraczalne parametry
zabudowy oraz minimalne powierzchnie biologicznie czynne dla wszystkich terenów przeznaczonych
pod zabudowę. Wzbogaceniu róŜnorodności biologicznej na analizowanym obszarze będą takŜe słuŜyć
zapisy projektu planu ustalające wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni wysokiej w strefach zieleni
urządzonej, z uwzględnieniem infrastruktury technicznej i garaŜy. Na większości terenów ustalono
zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych w granicach terenów, dzięki czemu
umoŜliwiono utrzymanie warunków zasilania zasobów wód gruntowych.
Korzystnymi, z punktu widzenia ochrony róŜnorodności, zapisami projektu planu są równieŜ
ustalenia dotyczące ochrony i kształtowania zieleni w obrębie poszczególnych terenów, zarówno
terenów budowlanych, jak i komunikacyjnych, umoŜliwiających ukształtowanie korzystnych warunków
dla bytowania na nich drobnych zwierząt. W tym kontekście istotne są zapisy ustalające ochronę
istniejącej zieleni wysokiej, zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku kolizji z planowaną
infrastrukturą lub zabudową - wymóg (lub nakaz) jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych
nasadzeń na danym terenie. Ponadto, ustalono zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od
utwardzenia fragmentów terenów.
Wszystkie zapisy, które omówiono wyŜej przyczynią się poprawy walorów estetycznych
i krajobrazowych obszaru planu. Wprowadzana zieleń oraz jej odpowiedni dobór i zróŜnicowanie
gatunkowe przyczynią się do poprawy fizjonomii krajobrazu.
Realizacja ustaleń miejscowego planu dla analizowanego obszaru nie będzie wiązała się z duŜą
ingerencją w bioróŜnorodność tego terenu, nie wpłynie równieŜ znacząco na trwałe przekształcenie
seminaturalnego krajobrazu. Planowane zagospodarowanie naleŜy uznać jako sposób racjonalnego
wykorzystania potencjału śródmiejskich terenów oraz próbę uporządkowania i wprowadzenia ładu
przestrzennego obszaru dotychczas zaniedbanego, wykorzystywanego w przypadkowy, czasem
samowolny sposób. MoŜna przypuszczać, Ŝe niewielkie przekształcenia funkcjonalne przedmiotowego
terenu dadzą pozytywny efekt w postaci jego uporządkowanego i prawidłowego zagospodarowania.
Jest to cel szczególnie istotny z punktu widzenia rehabilitacji przedmiotowego terenu.
Ponadto, dla poprawy fizjonomii krajobrazu przedmiotowego obszaru w projekcie planu
wprowadza się szereg ustaleń, dotyczących moŜliwości sportowo-rekreacyjnego wykorzystania
walorów analizowanego terenu. W tym zakresie, na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
(tereny MW) dopuszcza się moŜliwość lokalizacji boisk i budowli sportowych - przeznaczonych do
uprawiania sportu na świeŜym powietrzu, zakaz stosowania nawierzchni bitumicznych dla dojść
i ciągów pieszych na wszystkich terenach, na terenach 1-2MW w strefach zieleni urządzonej
(wskazanych na rysunku), 1-6U, UK i 1-2UO ustalono wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni
wysokiej z uwzględnieniem przebiegu infrastruktury technicznej i garaŜy oraz lokalizację obiektów
małej architektury, w tym placów zabaw. Dla terenów zieleni urządzonej, oznaczonych w projekcie
planu jako 1ZP i 2ZP, zlokalizowanych na obszarze parku na osiedlu Tysiąclecia ustalono
40
wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni, w tym zieleni wysokiej, zachowanie ukształtowania terenu,
lokalizację obiektów małej architektury, w tym placów zabaw.
Ponadto, w kontekście ochrony i kształtowania ładu przestrzennego omawianego obszaru,
pozytywnie ocenia się zakazy lub ograniczenia lokalizacji elementów wpływających negatywnie na
krajobraz, burzących tzw. ład przestrzenny, takich jak: napowietrzne sieci infrastruktury technicznej,
urządzenia reklamowe, szyldy, tablice informacyjne.
6.4.
Oddziaływanie na szatę roślinną
Realizacja ustaleń projektu planu wpłynie na trwałe zniszczenie szaty roślinnej wyłącznie na
terenach dotychczas niezainwestowanych lub obecnie nieuŜytkowanych, a przeznaczonych w projekcie
pod zabudowę lub zainwestowanie elementami infrastruktury komunikacyjnej lub technicznej.
Zniszczona zieleń nieurządzona, przynajmniej częściowo, zastąpiona zostanie zielenią urządzoną,
towarzyszącą budynkom mieszkalnym (na terenach MW, MN i MN/U), mieszkalno-usługowym lub
usługowym (na terenach MN/U i 1-6U, UK, 1,2UO).
W projekcie planu wyznacza się tereny zieleni urządzonej (1,2ZP) oraz strefy zieleni
urządzonej na tle innego przeznaczenia (tereny 1,2MW). Poza oczywistą poprawą fizjonomii tego
terenu, wprowadzona zieleń wysoka pełnić będzie rolę izolacji przed emitowanymi zanieczyszczeniami
powietrza (zwłaszcza pyłowymi).
Ponadto, projekt planu nakazuje uwzględnienie w zagospodarowaniu istniejącej zieleni
wysokiej, zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku przebudowy układu drogowego
i wprowadzenia nowej zabudowy, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń.
Na terenach budowlanych, w celu zniwelowania
negatywnego wpływu zwiększenia
powierzchni zabudowanych, projekt planu określa maksymalny procent powierzchni zabudowy oraz
minimalny procent zachowania powierzchni biologicznie czynnych. W ten sposób zachowane zostaną
powierzchnie o podłoŜu zbliŜonym do naturalnego, umoŜliwiające wprowadzanie nowej roślinności.
W tym zakresie wprowadzono nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich terenów nieutwardzonych.
Dodatkowo, dopuszcza się nowe nasadzenia zieleni wysokiej z uwzględnieniem przebiegu
infrastruktury technicznej i garaŜy na terenach MW (w strefach zieleni urządzonej), 1-6U, UK,
1,2UO. Nowe nasadzenia zieleni, w tym zieleni wysokiej, dopuszcza się równieŜ w granicach terenów
1,2ZP oraz w pasie drogowym, pod warunkiem, Ŝe nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą
techniczną (bez wskazania na zieleń wysoką).
Zieleń przyczyni się do poprawy panującego w otoczeniu mikroklimatu, wpłynie dodatnio na
skład powietrza poprzez produkcję tlenu i absorpcję dwutlenku węgla.
Nie naleŜy się równieŜ spodziewać, Ŝe realizacja ustaleń projektu planu „Osiedle Tysiąclecia”
w Poznaniu przyczyni się do ograniczenia zasięgu przestrzeni Ŝyciowej dla roślin i zwierząt.
Dopuszczone ustaleniami projektu planu garaŜe wielostanowiskowe, wyłącznie w kondygnacji
podziemnej (tereny 1UO, 2MW) mają być przekryte w sposób umoŜliwiający naturalną wegetację lub
nawierzchnię dla urządzeń rekreacyjno-sportowych.
41
6.5.
Oddziaływanie na świat zwierzęcy
Obszar opracowania w znacznej części jest juŜ intensywnie zainwestowany i tym samym
stanowi miejsce występowania głównie gatunków fauny, przystosowanych do Ŝycia w bliskim
sąsiedztwie siedzib ludzkich. Zamieszkują tutaj gatunki zwierząt odporne na zanieczyszczenia i hałas
komunikacyjny. W związku z powyŜszym, na znacznej części omawianego obszaru realizacja ustaleń
projektu planu nie spowoduje znaczących negatywnych oddziaływań na faunę.
Z uwagi na obecność na przedmiotowym obszarze stawów stanowiących siedliska gatunków
zwierząt objętych ochroną gatunkową, projekt planu jako priorytetowe ustala ochronę istniejących
zbiorników wód powierzchniowych śródlądowych jako potencjalnych miejsc rozrodu płazów objętych
ochroną gatunkową40.
W związku z powyŜszym na skutek realizacji projektu planu nie przewiduje się oddziaływania
na zwierzęta znajdujące się w granicach obszaru opracowania ani w jego bezpośrednim sąsiedztwie,
w tym na gatunki chronione w rozumieniu ww. rozporządzenia.
Ponadto, projekt planu ustala ochronę istniejącej zieleni, oraz dodatkowo wprowadza nowe
nasadzenia zieleni, w tym zieleni wysokiej, oraz zagospodarowanie zielenią nieutwardzonych
fragmentów terenów, co pozwoli na zapewnienie miejsc Ŝerowania i bytowania drobnym zwierzętom.
Jedynie na etapie realizacji ustaleń projektu planu moŜna się spodziewać zmiany siedlisk
niektórych populacji. Będzie to jednak oddziaływanie krótkotrwałe i odwracalne, które powinno ustać
po
zakończeniu
budowy.
Jest
to
tym
bardziej
uzasadnione,
Ŝe
na
terenach
garaŜy
wielostanowiskowych, wprowadzonych wyłącznie w kondygnacji podziemnej (tereny 1UO, 2MW)
powierzchnie mają być przekryte w sposób umoŜliwiający naturalną wegetację lub nawierzchnię dla
urządzeń rekreacyjno-sportowych.
6.6.
Oddziaływanie na ludzi
Na skutek realizacji projektu miejscowego planu „Osiedle Tysiąclecia” naleŜy się spodziewać
jedynie uzupełnienia istniejącej zabudowy o tereny zabudowy usługowej, w tym o garaŜe
wielostanowiskowe, takŜe wielokondygnacyjne, co
podstawowe
potrzeby
obecnych
mieszkańców
powinno, chociaŜby częściowo, zaspokoić
osiedla
w
tym
zakresie,
tym
bardziej,
Ŝe
o wprowadzenie na terenie osiedla podziemnych garaŜy i parkingów wnioskowali sami mieszkańcy.
Projekt planu zachowuje takŜe istniejące na osiedlu tereny zieleni urządzonej, co pozytywnie
wpływa na warunki i komfort Ŝycia mieszkańców osiedla. Projekt planu zapewnia równieŜ miejsca do
uprawiania sportu na świeŜym powietrzu (boiska i inne budowle sportowe) oraz place zabaw dla
dzieci.
NaleŜy podkreślić, Ŝe zasadniczym celem projektu planu jest rehabilitacja większości terenów
w granicach obszaru opracowania. MoŜna zatem przypuszczać, Ŝe realizacja ustaleń planu nie
spowoduje
40
znaczących
oddziaływań
na
ludzi,
a
właściwy
układ
funkcjonalno-przestrzenny,
na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących
zwierząt objętych ochroną (Dz. U. 2020, Nr 120, poz. 2237)
42
o uporządkowanym i zadbanym krajobrazie, będzie stanowił przyjazne miejsce dla Ŝycia, obecnych
mieszkańców osiedla Tysiąclecia.
Na etapie realizacji ustaleń projektu planu, na skutek prowadzonych prac budowlanych moŜna
spodziewać się jednak – ale tylko okresowo – zwiększonej emisji hałasu, której źródłem będą
pracujące maszyny, a takŜe zwiększonej emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych pochodzących ze
źródeł komunikacyjnych. Będzie to powodowało pewien czasowy dyskomfort dla mieszkańców osiedla.
NaleŜy jednak przypuszczać, Ŝe prace prowadzone będą w ciągu dnia i nie będą stanowiły uciąŜliwości
w godzinach nocnych. Poza tym, będzie to oddziaływanie krótkotrwałe i chwilowe, które powinno
ustać po zakończeniu prac budowlanych. Zasięg oddziaływania tych uciąŜliwości powinien być
ograniczany do działki budowlanej przez co nie powinien stanowić zbyt duŜego zagroŜenia dla
dalszego otoczenia.
6.7.
Oddziaływanie na powietrze
Na skutek realizacji ustaleń projektu planu nie przewiduje się zwiększonego znaczącego
oddziaływania na jakość powietrza atmosferycznego w granicach opracowania. W projekcie planu nie
przewiduje się realizacji
nowych ciągów
komunikacyjnych, które generowałyby duŜy ruch
samochodowy.
Na terenie objętym projektem planu duŜy wpływ na kształtowanie jakości powietrza mają
istniejące ciągi komunikacyjne, stanowiące granice obszaru opracowania (ul. abpa A. Baraniaka, ul.
Chartowo).
Jednak na podstawie wyników wielu analiz, prowadzonych w związku z oceną zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego – wymaganą w procedurze uzyskiwania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach dla dróg, naleŜy stwierdzić, Ŝe emisja zanieczyszczeń, w tym przede wszystkim
tlenków azotu – najbardziej uciąŜliwych z emitowanych zanieczyszczeń, nie przekracza i nie będzie
przekraczała w przyszłości obowiązujących wartości odniesienia juŜ na powierzchni pasów jezdni lub
przy granicy pasa drogowego. Emisja zanieczyszczeń z rosnącej liczby poruszających się pojazdów
będzie rekompensowana zmniejszającymi się z roku na rok jednostkowymi wskaźnikami emisji
z poszczególnych typów pojazdów.
Ponadto dla ochrony przed zanieczyszczeniami w projekcie planu ustala się uwzględnienie
istniejącej zieleni wysokiej, zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku przebudowy układu
drogowego, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń. Jednocześnie dopuszcza się
wprowadzenie nowych nasadzeń w pasie drogowym, pod warunkiem, Ŝe nie koliduje to z parametrami
drogi i infrastrukturą techniczną. Zieleń ta poza funkcją estetyczną będzie pełnić równieŜ funkcję
zieleni izolacyjnej przed zanieczyszczeniami.
Szczególnie istotna będzie wówczas liczba nasadzeń
drzew i krzewów, a takŜe ich gatunek. PoŜądane są nasadzenia o gęstej więźbie sadzenia oraz
młodym materiałem roślinnym, uwzględniające rodzime gatunki typowe dla polskich krajobrazów, jak
np. śliwa tarnina Prunus spinosa L., bez czarny Sambucus nigra L., kolcowój Lycium barbarum, bez
lilak Syringa vulgaris, śliwa ałycza Prunus cerasifera czy topola osika Populus tremula L. NaleŜy
pamiętać, Ŝe projektowane kompozycje grup drzew i krzewów powinny w duŜym stopniu odpowiadać
43
tym naturalnym. W projekcie planu na części terenów MW ustalono równieŜ strefę zieleni urządzonej
na tle innego przeznaczenia terenu. Dla ochrony przed zanieczyszczeniami szczególne znaczenie ma
wykształcenie strefy wyznaczonej na terenie 2MW, w rejonie skrzyŜowania ul. Chartowo i ul. abpa A.
Baraniaka.
Spodziewana jest jednak zwiększona czasowa emisja substancji gazowych i pyłowych, których
źródłem będą pojazdy, silniki pracujących maszyn, sypkie materiały budowlane, związana z pracami
budowlanymi, prowadzonymi w związku z lokalizacją nowej zabudowy usługowej, przebudową lub
rozbudową układu komunikacyjnego oraz infrastruktury technicznej. Będzie to oddziaływanie
krótkotrwałe, którego zasięg powinien ograniczyć się jedynie do terenu budowy i które powinno ustać
po zakończeniu prowadzenia prac budowlanych. NaleŜy spodziewać się jednak, Ŝe prace nad
przebudową i modernizacją będą prowadzone etapowo, co znacznie zmniejszy oddziaływanie na
jakość powietrza atmosferycznego osiedla.
Uzupełnienie istniejącej zabudowy poprzez wprowadzenie niezbyt wysokiego udziału nowych
budowli, głównie usługowych, nie przyczyni się do pogorszenia jakości powietrza na obszarze
opracowania. W tym zakresie projekt planu wprowadza zakaz stosowania pieców i trzonów
kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. Zapisy te wpisują się
w zalecenia wynikające z rozporządzenia Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007
r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań. Zgodnie z ww.
rozporządzeniem niezwykle istotne dla jakości powietrza, szczególnie w sąsiedztwie ciągów
komunikacyjnych, jest równieŜ ilość i jakość poruszających się pojazdów. W zakresie transportu
drogowego zmierza się do ograniczenia wtórnej emisji pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości
nawierzchni (np. czyszczenie metodą mokrą).
6.8.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
W wyniku realizacji ustaleń planu, ale przede wszystkim w związku z duŜym potokiem
pojazdów oraz przewidywanym wzrostem natęŜenia ruchu samochodowego i tramwajowego
w badanym rejonie – związanym z funkcjonowaniem terenów planu i ich sąsiedztwa oraz ich obsługą,
a takŜe przedłuŜeniem linii tramwajowej do Franowa, część terenu planu znajdzie się – podobnie jak
w stanie istniejącym – w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania hałasu komunikacyjnego, jeśli
nie zostaną podjęte skuteczne działania przeciwhałasowe.
ZagroŜenie dla komfortu akustycznego w środowisku będą stanowiły, podobnie jak obecnie,
ulice okalające analizowany teren – zlokalizowane jednak poza granicami planu, w tym przede
wszystkim ul. Chartowo.
Biorąc pod uwagę fakt, Ŝe prognozowany wzrost poziomu hałasu będzie rekompensowany
zmniejszającą się hałaśliwością pojedynczych pojazdów41, a takŜe zastosowanymi rozwiązaniami oraz
elementami przeciwhałasowymi – związanymi np. z organizacją ruchu, ograniczeniem prędkości,
41
J. Kragh, U. Sandberg, Noise emission from road vehicle 1990-2010, The development expected by a group of nordic experts,
Yokohama, Inter Noise’94
44
zastosowaniem tzw. cichej nawierzchni jezdni, które zostały zapisane w ustaleniach projektu mpzp
„Osiedle
Tysiąclecia”,
zasięg
ponadnormatywnego
oddziaływania
akustycznego
ul. Chartowo
w sąsiedztwie obszaru planu nie będzie znacząco róŜnił się od tego w stanie istniejącym42 – w porze
dzienno-wieczorno-nocnej oraz porze nocnej, co odpowiednio zilustrowały załączniki nr 6 i nr 7 – dla
hałasu samochodowego. Oczekuje się równieŜ, Ŝe nie wzrośnie zagroŜenie hałasem tramwajowym,
które w stanie istniejącym zilustrowały załączniki 8 i 9.
W wyniku realizacji ustaleń planu nie zmieni się obecne przeznaczenie terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej osiedla Tysiąclecia (1MW, 2MW i 3MW), dla których ustalenia planu
wymagają uzyskania dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej, które np. dla pory dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i pory nocy (LN)
wynoszą odpowiednio – L*DWN = 60 dB oraz L*N = 50 dB.
Przewiduje się, Ŝe mimo panujących obecnie niekorzystnych warunków akustycznych
w środowisku, w rejonie trzech wieŜowców (teren 3MW) – połoŜonych przy ul. Chartowo, pozostałe
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej nie będą skaŜone ponadnormatywnym hałasem
komunikacyjnym samochodowym od strony ul. Chartowo, a takŜe hałasem samochodowym
i tramwajowym, od strony południowej – ul. Piaśnickiej. Przyjęto, Ŝe linia tramwajowa (KD-Lt) będzie
zmodernizowana poprzez rozbudowę, związaną z jej przedłuŜeniem do Franowa – przynajmniej na
tyle, aby zrównowaŜyć spodziewany wzrost natęŜenia ruchu tramwajów. Wówczas jest nadzieja, Ŝe
tereny 1MW, 2MW i 3MW uzyskają wymagane standardy akustyczne w środowisku na swoich
granicach od strony źródeł hałasu komunikacyjnego, zlokalizowanych od strony południowej.
W przypadku terenu 3MW, ustalenia planu przewidują – przynajmniej do czasu uzyskania
wymaganych standardów akustycznych w środowisku – stosowanie okien dźwiękoizolacyjnych w
wieŜowcach zlokalizowanych w obszarze ponadnormatywnego oddziaływania hałasu samochodowego
– spowodowanego oddziaływaniem ul. Chartowo, tj. zastosowanie zasad akustyki budowlanej
w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi komfortu akustycznego wewnątrz pomieszczeń
zamkniętych.
Ustalenia planu nie wprowadzają nowej, dodatkowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
– na terenach 1MW, 2MW i 3MW, a takŜe nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – na
terenie MN.
W przypadku zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nastąpi zmiana sposobu uŜytkowania
terenu w stosunku do stanu istniejącego. Projekt planu wydziela z dotychczasowego pasa terenu
istniejącej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (MN), dla którego poziom dopuszczalny wynosi
– np. dla kryterium dzienno-wieczorno-nocnego (LDWN) i pory nocy (LN) – odpowiednio: L*DWN = 55 dB
42
Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m.
Poznania (2007), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008,
Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada
2008 r. Nr 200, poz. 3281)
45
oraz L*N = 50 dB, teren mieszkaniowo-usługowy (MN/U) – o słabszym kryterium akustycznym
w środowisku w porze dziennej, które np. w porze dzienno-wieczorno-nocnej wynosi L*DWN = 60 dB.
NaleŜy w tym miejscu wspomnieć, Ŝe w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej moŜe funkcjonować
forma usługowa bez zmiany przeznaczenia terenu na mieszkaniowo-usługowy, jeśli to inne niŜ
mieszkalne uŜytkowanie nie zajmuje więcej niŜ 30 % powierzchni budynku mieszkalnego, co jest
zgodne z przepisami Prawa budowlanego oraz rozporządzenia43. Jednocześnie, w przypadku realizacji
na terenie MN/U zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub usług wymagających zapewnienia
komfortu akustycznego w środowisku, np. usług oświaty, ustalenia planu wymagają uzyskania
wymaganych dla nich standardów akustycznych, tj. np. poziomu LDWN = 55 dB w porze dziennowieczorno-nocnej.
Nie przewiduje się pojawienia nowych źródeł hałasu, w tym hałasu komunikacyjnego,
w sąsiedztwie terenu MN/U, które zagraŜałyby uzyskiwaniu wymaganych standardów akustycznych
w środowisku, podobnie jak nie występują tam takie źródła w stanie istniejącym. Dla sąsiadującego
z terenem MN/U – terenu parkingu (1U), który docelowo moŜe przekształcić się w parking
wielopoziomowy,
obowiązuje
ustalenie
nakazujące
zapewnienie
wymaganych
standardów
akustycznych na granicy z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku. Takie
ustalenie, z uwagi na wykorzystanie terenu jako parking – powinno dotyczyć równieŜ innych terenów
komunikacji, w tym szczególnie: 1KDWpp, 2KDWpp, 5KDWpp.
Nie przewiduje się równieŜ ponadnormatywnego oddziaływania hałasu samochodowego od
ul. Inflanckiej, w sytuacji gdy nie jest to ulica przelotowa a jedynie ulica obsługująca ruch lokalny na
odcinku pomiędzy linią tramwajową (KD-Lt) i ul. abpa A. Baraniaka (poza granicami planu).
Zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wymagane jest równieŜ
w przypadku dwu terenów zabudowy usługowej – oświaty (1UO i 2UO), uŜytkowanych takŜe obecnie
jako usługi uświaty, dla których ustaleniami planu wymaga się uzyskania dopuszczalnych standardów
akustycznych w środowisku – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem
dzieci
i
młodzieŜy,
czyli
np. dla
kryterium
dzienno-wieczorno-nocnego
uzyskanie
poziomu
dopuszczalnego L*DWN = 55 dB.
W przypadku tych terenów wymaga się równieŜ uzyskania dopuszczalnych standardów
akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku,
czyli m.in. w sąsiadującej z terenami usług oświaty zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej.
Podobny, korzystny dla sąsiednich terenów zapis zawierają równieŜ ustalenia dla terenów zabudowy
mieszkaniowej.
W przypadku pozostałych terenów usług, czyli: 1U, 2U, 3U, 4U, 5U i 6U oraz UK, w zakresie
kształtowania komfortu akustycznego równieŜ wymaga się uzyskania wymaganych standardów
akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku.
43
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami)
46
Ponadto, dla terenów usług nie sformułowano wymagań akustycznych jak dla szpitali
w miastach, co oznacza, Ŝe takich usług zdrowia plan nie przewiduje.
Brak danych o ruchu samochodowym dla ulic wewnętrznych w obszarze planu (poza nimi
występuje tylko fragment ulicy lokalnej przy terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej)
uniemoŜliwił przeprowadzanie wiarygodnych analiz i ocen zagroŜeń akustycznych. Jednak zapis
zawarty w ustaleniach komunikacyjnych projektu planu (por. § 10, ust. 5, pkt 14), dopuszczający
stosowanie m.in. „elementów przeciwhałasowych” w elementach układu komunikacyjnego, daje
nadzieję na ograniczenie hałasu samochodowego z tych ulic do wymaganych standardów
akustycznych w środowisku. NaleŜy zatem oczekiwać, Ŝe zarządzający tymi ulicami będą stosowali
takie rozwiązania organizacyjne i techniczne, np. ograniczenie prędkości ruchu pojazdów,
spowalniacze ruchu, odpowiednie nawierzchnie, które pozwolą zmniejszać niekorzystne oddziaływanie
akustyczne poruszających się pojazdów na otaczającą zabudowę mieszkaniową.
Dla terenów E infrastruktury technicznej elektroenergetyki nie sformułowano ustaleń
akustycznych w środowisku, z uwagi na sąsiedztwo nie wymagające zapewnienia standardów
akustycznych w środowisku.
Ponadto przewiduje się, Ŝe w przyszłości – podobnie jak w stanie istniejącym – obszar planu
nie będzie skaŜony hałasem kolejowym od przejazdów torami zabytkowej bocznicy kolejowej (1KDW)
do F.P. „Malta-Decor” S.A., objętej ochroną konserwatorską (ślad dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej),
a takŜe innym hałasem kolejowym.
RównieŜ, nie przewiduje się zagroŜenia hałasem lotniczym z lotniska cywilnego Poznań –
Ławica oraz lotniska wojskowego Poznań – Krzesiny.
6.9.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe
Zgodnie z ustaleniami projektu planu, znajdujące się w jego granicach obiekty wpisane do
rejestru zabytków, tj. ślad przebiegu linii dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej, objęte są ochroną.
W związku z powyŜszym, nie naleŜy spodziewać się negatywnego oddziaływania na
dziedzictwo kulturowe w granicach obszaru opracowania.
6.10.
Oddziaływanie na dobra materialne
Przez dobro materialne ogólnie naleŜy rozumieć to wszystko, co dana jednostka ludzka moŜe
gromadzić wokół siebie, tworząc własne środowisko materialne.
Realizacja projektu miejscowego planu „Osiedle Tysiąclecia” spowoduje niewielki przyrost dóbr
materialnych na przedmiotowym obszarze. Z uwagi jednak na jeden z zasadniczych celów projektu
47
planu, jakim jest poprawa fizjonomii krajobrazu przedmiotowego obszaru, naleŜy się spodziewać
wzrostu wartości znajdujących się na analizowanym obszarze dóbr materialnych.
Zadania i ustalenia słuŜące poprawie jakości Ŝycia mieszkańców osiedla zostały szczegółowo
omówione rdz. 4.2 Prognozy.
Nie naleŜy się takŜe spodziewać negatywnego oddziaływania na istniejące w granicach
obszaru opracowania dobra materialne. Ustalenia projektu planu obejmują ochroną istniejące w jego
granicach dobra materialne, m.in. poprzez wykształcenie odpowiedniego układu zabudowy czy
stworzenie właściwego układu komunikacyjnego, zapewniającego bezpieczny dostęp do kaŜdej działki.
6.11.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
Jak wcześniej wspomniano, w granicach obszaru projektu planu nie występują obszary objęte
ochroną prawną w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody, w tym obszary objęte siecią Natura 2000.
Obszar opracowania połoŜony jest jednak w pobliŜu uŜytku ekologicznego „Olszak I”,
w odległości ok. 460 m od obszaru Natura 2000 „Fortyfikacje w Poznaniu” PLH30005 (Fort III) oraz
w odległości ok. 2,2 km od „Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Cybiny” w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu „Osiedle Tysiąclecia” nie spowoduje większych zmian w strukturze
funkcjonalnej przedmiotowego obszaru. Niewielki wzrost nowych terenów zabudowy usługowej,
stanowiącej w większości tereny garaŜy wielostanowiskowych, w tym wielokondygnacyjnych, oraz
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, w Ŝaden sposób nie wpłynie na przerwanie ciągłości
ekologicznej uŜytku ekologicznego „Olszak I”.
DuŜe znaczenie dla flory i fauny „Olszaka I” ma ruch samochodowy, odbywający się ulicami:
abpa A. Baraniaka, abpa W. Dymka oraz Browarną. Ulice te znajdują się jednak poza granicami
projektu planu, w związku z tym działania na rzecz ograniczenia negatywnego oddziaływania ruchu
samochodowego na uŜytek ekologiczny „Olszak I” znajdują się poza zakresem ustaleń omawianego
w prognozie projektu mpzp.
Z uwagi na oddalenie przedmiotowego terenu od obszaru Natura 2000 „Fortyfikacje
w Poznaniu” PLH30005 (Fort III) oraz „Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Cybiny” w Poznaniu realizacja ustaleń projektu planu nie wpłynie równieŜ na funkcjonowanie oraz integralność ww.
obszarów.
6.12.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze
względu
na
połoŜenie
geograficzne
Poznania
(znaczne
oddalenie
od
terenów
przygranicznych państwa) stwierdzić naleŜy, Ŝe realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie
spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji
z Espoo z 25 lutego 1991 r.
6.13.
Pola elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne pochodzi zarówno ze źródeł naturalnych, tj. naturalne
pola magnetyczne ziemskie, naturalne pola elektryczne ziemskie oraz ze źródeł sztucznych –
48
elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia (110 kV i więcej), stacje radiowe
i telewizyjne, GPZ i stacje transformatorowe, stacje bazowe telefonii komórkowej i in.
Projekt planu nie ustala konkretnej lokalizacji nowych sztucznych źródeł promieniowania
elektromagnetycznego. Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu usług i sieci
telekomunikacyjnych44, na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej oraz na terenach
zabudowy usługowej nie ma zakazu lokalizacji infrastruktury telekomunikacyjnej. Z kolei na terenach
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej dopuszcza się lokalizację infrastruktury telekomunikacyjnej
o nieznacznym oddziaływaniu.
Szczegółowe określenie zasięgów występowania pola elektromagnetycznego, emitowanego
przez stację bazową telefonii komórkowej, nie jest moŜliwe na obecnym etapie projektowania z uwagi
na brak szczegółowych informacji, określających moc oraz charakterystykę promieniowania
emitowanego przez anteny, jakie zostaną w tym przypadku zastosowane.
Na podstawie informacji zawartych w literaturze przewiduje się jednak, Ŝe eksploatacja tych
instalacji nie spowoduje przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych,
zdefiniowanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania
poziomów45.
tych
Rozporządzenie
określa
dopuszczalne
poziomy
pól
elektromagnetycznych w środowisku, zróŜnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową, miejsc dostępnych dla ludności oraz zakresy częstotliwości pól elektromagnetycznych,
dla których określa się parametry fizyczne, charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych
na
środowisko,
a
takŜe
metody
sprawdzania
dotrzymania
dopuszczalnych
poziomów
pól
elektromagnetycznych, jak równieŜ metody wyznaczania dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych.
W związku z powyŜszym, nie naleŜy spodziewać się znaczącego negatywnego oddziaływania
spowodowanego przez pola elektromagnetyczne.
W zakresie ograniczenia moŜliwości wystąpienia negatywnego oddziaływania spowodowanego
polami elektromagnetycznymi, zapisy projektu planu wprowadzają zakaz lokalizacji nowych
napowietrznych sieci infrastruktury technicznej. Ponadto, zgodnie z zapisami projektu planu, ogranicza
się wysokość instalacji radiokomunikacyjnych wraz z konstrukcją wsporczą, wolno stojących – nie
większą niŜ 50,0 m oraz na budynkach – nie większą niŜ 10,0m.
7.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW
REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą bieŜącym pomiarom, ocenom oraz analizom
wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu
44
45
Dz. U. Nr 106, poz. 675
Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z dnia 14 listopada 2003 r.
49
Środowiska46 przez zobligowane do tego instytucje. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny, Prezydent miasta Poznania (będący jednocześnie
starostą powiatu grodzkiego) prowadzą monitoring poszczególnych komponentów środowiska
w zakresie określonym szczegółowo w ustawie z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r Prawo ochrony
środowiska47. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko dla
monitoringu znaczącego wpływu na środowisko realizacji planów, moŜliwe jest wykorzystanie
istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego powielania.
W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, szczególnie istotne będzie
monitorowanie poziomu hałasu samochodowego – w zabudowie połoŜonej wzdłuŜ istniejących dróg
publicznych, zlokalizowanych poza granicą planu (ul. Chartowo, ul. Piaśnicka, ul. Inflancka),
a takŜe monitoring jakości powietrza.
Skutkiem realizacji ustaleń planu miejscowego będą niewielkie zmiany w zagospodarowaniu
przestrzennym
omawianego
obszaru:
przekształcenie
istniejacej
zabudowy
mieszkaniowej
(z prowadzoną działalnością usługową) w teren zabudowy mieszkaniowo-usługowej (teren MN/U)
oraz lokalizacja nowej zabudowy usługowej (tereny 1,3,5 i 6U), a takŜe modernizacja układu
komunikacyjnego oraz infrastruktury technicznej. Analiza skutków realizacji postanowień planu
wykonana będzie m.in. w ramach analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Poznania,
przeprowadzanej na podstawie ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym48. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy prezydent miasta ma obowiązek co najmniej raz
w czasie kadencji przeprowadzić analizę zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, w celu
oceny aktualności planów miejscowych oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy. Analiza dotyczy równieŜ kontroli realizacji ustaleń w zakresie ochrony
i kształtowania środowiska, gdyŜ analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym obejmuje takŜe
kwestie związane między innymi z ochroną terenów cennych przyrodniczo oraz obszarów objętych
prawną formą ochrony.
8.
ROZWIĄZANIA
ALTERNATYWNE
W PROJEKCIE PLANU
DO
ROZWIĄZAŃ
ZAWARTYCH
MoŜliwość róŜnego sposobu zagospodarowania terenów znajdujących się w granicach mpzp
„Osiedle Tysiąclecia” w Poznaniu zostały ograniczone w „Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
miasta
Poznania”,
które
określa
przeznaczenie
terenów
znajdujących się w granicach przedmiotowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
W
związku
z
powyŜszym
ilość
moŜliwych
do
wprowadzenia
zagospodarowania tego obszaru była stosunkowo niewielka.
46
47
48
utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska
zgodnie z art. 88, art. 109 ust.1, art. 117 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska
50
alternatywnych
sposobów
Projekt mpzp „Osiedle Tysiąclecia” praktycznie w całości sankcjonuje obecny stan
zainwestowania, wprowadzając jedynie niewielkie obszary z moŜliwością lokalizacji nowych inwestycji.
W przypadku nowego terenu inwestycyjnego, oznaczonego w projekcie planu jako 5U, bardzo
zasadnym wydaje się być wprowadzenie funkcji usługowej – garaŜy wielostanowiskowych, w tym
wielokondygnacyjnych, których realizacja pozwoli na, przynajmniej częściowe, zaspokojenie potrzeb
parkingowych mieszkańców sąsiednich budynków wielorodzinnych. Ponadto, obiekt garaŜowy na
terenie 5U moŜe stanowić pewną barierę przeciwhałasową od ul. Chartowo. Podobnie, przed
uciąŜliwościami z poza obszaru planu moŜe chronić obiekt garaŜowy na terenie 1U, zlokalizowany przy
ul. Inflandzkiej.
9.
WNIOSKI
Realizacja ustaleń projektu planu moŜe oddziaływać na środowisko przyrodnicze w sposób o
zróŜnicowanym charakterze, intensywności oraz zasięgu przestrzennym. Oddziaływania te będą
skutkiem realizacji w granicy planu nowych inwestycji budowlanych (na terenach 1,3,5,6U, a takŜe
moŜe MN/U), nowych elementów komunikacyjnych oraz nowych obiektów i sieci infrastruktury
technicznej.
Zestawienie przewidywanych oddziaływań, w tym oddziaływań bezpośrednich, pośrednich,
wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, długoterminowych, stałych, chwilowych, pozytywnych
i negatywnych na środowisko przedstawiono w tabeli, stanowiącej załącznik do prognozy nr 11.
Projekt planu zawiera zapisy zapewniające ochronę istotnych elementów środowiska
przyrodniczego i minimalizujących lub ograniczających negatywne skutki realizacji planu na
środowisko przyrodnicze.
Dotyczą one:
→
nakazu zagospodarowania zielenią urządzoną wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów
terenów,
→
ochronę istniejącej zieleni wysokiej, zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku kolizji z
planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych
nasadzeń na danym terenie,
→
na terenach komunikacji dopuszczenie nowych nasadzeń w pasie drogowym, pod warunkiem,
Ŝe nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną,
→
nakazu zagospodarowania odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi, a takŜe nakazu
wykorzystania nadmiaru mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w obrębie
danego terenu lub usuwanie ich zgodnie z przepisami odrębnymi,
→
zakazu stosowania w indywidualnych systemach grzewczych budynków pieców i trzonów
kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy,
→
nakazu odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych wyłącznie do sieci kanalizacji
sanitarnej,
51
→
zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych na terenie (tereny 1-3MW, 1-6U,
UK, 1-2UO, E), lub ich odprowadzanie do sieci kanalizacji deszczowej, zagospodarowanie
wód opadowych i roztopowych na działce budowlanej lub terenie (tereny MN, MN/U, 12ZP),
→
dopuszczenia retencjonowanie wód opadowych lub roztopowych na terenie oraz ich wtórne
wykorzystanie, zgodnie z przepisami odrębnymi (tereny 1-3MW, 1-6U, UK, 1-2UO).
Projekt
planu
zawiera
równieŜ
m.in.
ustalenia
dotyczące
kształtowania
warunków
akustycznych w środowisku - dla terenów wymagających zachowania standardów akustycznych,
zgodnie z przepisami odrębnymi.
Ponadto, projekt planu zawiera ustalenia w zakresie lokalizacji na terenach elementów
zagospodarowania dysharmonizujących ich walory krajobrazowe, tj.: ogrodzenia, reklamy, szyldy,
napowietrzne elementy infrastruktury technicznej.
Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko
będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie przez
inwestorów przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych.
Dla zmniejszenia szkód dokonanych w środowisku przyrodniczym na skutek realizacji ustaleń
projektu planu - w ramach kompensacji przyrodniczej – szczególnie istotne będą działania polegające
na wprowadzaniu nowych nasadzeń oraz wprowadzaniu nowej zieleni na wszystkich nieutwardzonych
fragmentach terenów, w tym zarówno drzew, krzewów oraz zieleni niskiej. W ramach kompensacji
przyrodniczej strat poniesionych w środowisku na skutek realizacji ustaleń planu istotne będzie
równieŜ przywracanie jakości gleby i ziemi do wymaganych przepisami odrębnymi standardów,
w przypadku przekroczenia tych standardów na skutek eksploatacji nowych obiektów budowlanych.
10.
STRESZCZENIE
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do
przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio
z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko
oraz z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu
środowiska oraz wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu
zagospodarowania
przestrzennego
na
środowisko
przyrodnicze,
przy
uwzględnieniu
jego
poszczególnych komponentów, w tym: powierzchni ziemi, warunków wodnych, róŜnorodności
biologicznej, krajobrazu, szaty roślinnej i zwierząt, powietrza, klimatu akustycznego. Wzięto równieŜ
pod uwagę oddziaływanie realizacji ustaleń mpzp na dziedzictwo kulturowe, a takŜe oddziaływanie
w kontekście emisji pól elektromagnetycznych.
52
PowyŜsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu mpzp „Osiedle Tysiaclecia”
w
Poznaniu.
Projekt
planu
miejscowego
opracowywany
jest
na
podstawie
uchwały
Nr
LVIII/763/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie przystąpienia do
sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle Tysiaclecia” w Poznaniu.
Planem objęto obszar połoŜony we wschodniej części Poznania, w dzielnicy Nowe Miasto,
w niedalekiej odległości od centrum miasta (ok. 4 km). Obszar projektu planu połoŜony jest po
południowej stronie wschodniego klina zieleni, ukształtowanego wzdłuŜ doliny rzeki Cybiny. Jego
granice wyznaczają: od północy zachowany fragment torowiska dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej, od
wschodu ul. Inflancka, od południa ul. Piaśnicka i od zachodu ul. Chartowo. Powierzchnia obszaru
objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 32 ha.
Prognoza składa się z ośmiu części. W pierwszej omówiono podstawy formalno-prawne,
metodologię i zasadność jej sporządzania. W drugiej części omówiono połoŜenie przedmiotowego
obszaru w przestrzeni miasta i jego obecne zagospodarowanie. Scharakteryzowano poszczególne
elementy środowiska przyrodniczego oraz ich wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę
geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny.
Określono równieŜ istniejący stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, jakości
wód oraz klimatu akustycznego.
W trzeciej części prognozy zwrócono uwagę na problemy ochrony środowiska, związane
z zagadnieniami regulowanymi w projekcie planu.
W czwartej części omówiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano na ich powiązania
z zapisami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”.
Wykazano równieŜ potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni, jakie mogą wystąpić w przypadku
braku realizacji ustaleń projektu planu.
W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu
międzynarodowym, krajowym oraz lokalnym, natomiast w części szóstej omówiono potencjalne
oddziaływanie
przyrodniczego.
realizacji
ustaleń
Jednocześnie,
projektu
wskazano
planu
takŜe
na
poszczególne
rozwiązania
mające
komponenty
na
celu
środowiska
zapobieganie
i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego planu. W siódmej części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą skutków
realizacji postanowień planu miejscowego, natomiast w części ósmej do rozwiązań alternatywnych do
rozwiązań zawartych w projekcie planu.
53

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz artykuł w pliku

Dieta malucha

Korzyœci wynikaj¹ce z cz³onkostwa Polski w Unii Europejskiej. Autor

Fiat Doblo Maxi - Fraikin Polska

GOPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE „ POD KASZTANEM