przewodnik firmy Armstrong (705K – PDF)

SUFIT Y PODWIESZANE
[Z
CI/SfB
nami zrealizujesz swoje pomys∏y. ]
(35) Xy
Wrzesień 2006
PRZEWODNIK PO AKUST YCE
Definicje ogólne
KOMFORT
AKUSTYCZNY
BEZPIECZNY
I ZDROWY
KOMFORT
WIZUALNY
DOBRE SAMOPOCZUCIE
OTOCZENIE
Podstawowe kryteria akustyczne podlegajàce
regulacjom
Dla ustalenia, czy dane pomieszczenie spe∏nia normy i zalecenia akustyczne
wykorzystywane sà trzy podstawowe kryteria akustyczne:
• pochłanianie dźwięku wewnątrz pomieszczenia
• izolacyjność akustyczna (dźwiękoizolacyjność) pomiędzy pomieszczeniami
• czas pogłosu
Zasadniczo, zalecane wartoÊci majà zastosowanie do pomieszczeƒ, które
zosta∏y ju˝ wykoƒczone, lecz nie przebywajà jeszcze w nich u˝ytkownicy,
a sprz´t biurowy nie jest w∏àczony, natomiast wszystkie instalacje cieplne
i wentylacyjne sà sprawne i dzia∏ajà.
W optymalnym klimacie akustycznym pomieszczenie charakteryzowaç si´ b´dzie
wystarczajàco spokojnym Êrodowiskiem akustycznym, nie podlegajàc przy tym
zmianie w bezduszne wn´trze bez to˝samoÊci bàdê charakteru.
Wi´cej informacji na ten temat w dalszej cz´Êci dokumentu.
C h a ra k te r ys t y ka a
Poch∏anianie dêwi´ku
w pomieszczeniu
Czas pog∏osu
Ka˝da rozmowa odbywajàca si´ w pomieszczeniu wytwarza fale dêwi´kowe
o okreÊlonej energii. Fale te rozchodzà si´ od êród∏a dêwi´ku w kierunku sufitu, Êcian,
pod∏ogi i wszystkich przedmiotów znajdujàcych si´ we wn´trzu. Cz´Êç tej energii jest
poch∏aniana przez te elementy, podczas gdy jej reszta podlega odbiciom.
JeÊli pomieszczenie jest ma∏e, a przy ka˝dym odbiciu poch∏aniana jest du˝a iloÊç
dêwi´ku, sprawi to, ˝e uzyskamy cichsze Êrodowisko, charakteryzujàce si´ krótszym
czasem pog∏osu. Z drugiej strony, jeÊli pomieszczenie jest du˝e, a przy ka˝dym
odbiciu dêwi´ku poch∏aniana jest jego niewielka iloÊç, powstaje g∏oÊniejsze, bardziej
„ha∏aÊliwe” Êrodowisko, cechujàce si´ d∏u˝szym czasem pog∏osu.
Jest on miarà tego, jak d∏ugo zanikajàcy dêwi´k utrzymuje si´ w pomieszczeniu, i mówi
nam o tym jak bardzo dynamiczne (lub wprost przeciwnie, jak matowe bàdê st∏umione)
b´dzie jego Êrodowisko akustyczne, oraz jak b´dà w nim brzmieç dêwi´ki g∏oÊne
i ciche. Dla ka˝dego pomieszczenia, w zale˝noÊci od jego rozmiaru oraz przeznaczenia
(mowa, muzyka) istnieç b´dzie optymalna rozpi´toÊç czasów pog∏osu.
Na przyk∏ad, dla potrzeb mowy czas pog∏osu nie mo˝e byç zbyt d∏ugi (0,8 sek. to
odpowiednia górna granica), w innym przypadku nast´pujàce po sobie dêwi´ki mowy
b´dà si´ na siebie nak∏adaç, skutkiem czego b´dzie utrata mo˝liwoÊci rozumienia.
Jednak˝e, jeÊli czas pog∏osu b´dzie zbyt krótki (poni˝ej 0,4 sek.) to pomieszczenie
wydawaç si´ b´dzie „martwe”, ze wzgl´du na brak wzmocnienia dêwi´ku ze strony
przestrzeni. To z kolei sprawi, ˝e rozmowa w takim pomieszczeniu b´dzie bardzo
utrudniona, zw∏aszcza w przypadku mówienia do grupy osób z pewnej odleg∏oÊci, jak
to ma miejsce w przypadku klas lekcyjnych bàdê sal konferencyjnych. Dla nauczycieli
prowadzàcych zaj´cia przez 5 do 6 godzin dziennie tego typu „martwe” Êrodowisko
akustyczne mo˝e oznaczaç zm´czenie, ból gard∏a i utrat´ ch´ci do pracy.
Z kolei w przypadku muzyki d∏u˝szy czas pog∏osu jest korzystniejszy. W takim wypadku
kolejne nuty zlewajà si´ ze sobà, co daje wra˝enie pe∏noÊci dêwi´ku. JeÊli jednak czas
pog∏osu jest zbyt d∏ugi, dêwi´k docierajàcy do s∏uchacza traci przejrzystoÊç i wydaje si´
„rozmyty”. Z kolei jeÊli jest on zbyt krótki, dêwi´k odbierany jest jako „suchy”, muzycy
wydawaç si´ b´dà odlegli od s∏uchacza, zaÊ dêwi´kowi brakowaç b´dzie „ciep∏a”
i „powietrza”.
Tak wi´c, dla ka˝dego z pomieszczeƒ, bez wzgl´du na jego przeznaczenie, czas
pog∏osu powinien byç zoptymalizowany, tak by nie by∏ on ani zbyt krótki, ani zbyt d∏ugi.
Zbyt du˝a i zbyt ma∏a wartoÊç poch∏aniania dêwi´ku, o ile nie sà one równe wielkoÊciom
oczekiwanym, sà w równym stopniu nie do zaakceptowania.
k u s t yc z n a …
IzolacyjnoÊç akustyczna
pomi´dzy pomieszczeniami
...d
Dêwi´koizolacyjnoÊç dotyczy redukcji dêwi´ku przenoszonego pomi´dzy pomieszczeniami.
JeÊli chodzi o sufity podwieszane, to w∏aÊnie przestrzeƒ ponadsufitowa, czyli przestrzeƒ
pomi´dzy stropem a sufitem podwieszanym, jest wa˝nà Êcie˝kà przenoszenia dêwi´ku.
IzolacyjnoÊç akustyczna zale˝y od gruboÊci i g´stoÊci elementów, które majà stanowiç
ochron´ przed przenoszeniem fal dêwi´kowych. Im ci´˝szy (grubszy) jest dany element, tym
cichszy b´dzie dêwi´k przez niego przenoszony, a co za tym idzie, tym lepsza b´dzie jego
zdolnoÊç redukcji dêwi´ku.
SzczelnoÊç po∏àczeƒ tak˝e znaczàco wp∏ywa na skutecznoÊç dêwi´koizolacyjnoÊci. JeÊli
w lub wokó∏ materia∏u przenoszàcego dêwi´k wyst´pujà du˝e szpary lub p´kni´cia to
poprawie ulegnie przenoszenie dêwi´ku, pogorszy si´ zaÊ znaczàco potencjalna izolacyjnoÊç
akustyczna. PomyÊlmy o otwartym oknie i o tym jak ∏atwo przenika przez nie dêwi´k.
Niezwyk∏à cechà sufitów podwieszanych jest fakt, i˝ ich zdolnoÊç izolacji akustycznej mo˝na
mierzyç na dwa zupe∏nie ró˝ne sposoby, w zale˝noÊci od umiejscowienia êród∏a dêwi´ku.
Wskaênik izolacyjnoÊci akustycznej (R lub SRI) jest miarà przenikania fal dêwi´kowych,
gdy dêwi´k przechodzi przez struktur´ sufitu podwieszanego jeden raz, na przyk∏ad, gdy
êród∏o dêwi´ku znajduje si´ w przestrzeni ponadsufitowej, lub na wy˝szym pi´trze.
R
IzolacyjnoÊç akustyczna wzd∏u˝na (Dnc) jest zaÊ miarà, gdy êród∏o dêwi´ku znajduje si´
w przylegajàcym pomieszczeniu, a dêwi´k przenoszony jest w poziomie, poprzez dwukrotne
przejÊcie przez wspólny sufit podwieszany, znajdujàcy si´ nad oboma pomieszczeniami.
W wi´kszoÊci przypadków, podana wartoÊç (w dB) dla sufitów podwieszanych okreÊla ich
charakterystyk´ dotyczàcà izolacyjnoÊci akustycznej wzd∏u˝nej.
Dnc
W praktyce, powszechnie u˝ywa si´ izolacyjnoÊci akustycznej wzd∏u˝nej z uwagi na fakt, i˝
najcz´Êciej stosuje si´ sufity podwieszane na du˝ych powierzchniach, dzielonych nast´pnie
na mniejsze pomieszczenia.
Po˝àdany poziom izolacyjnoÊci zale˝y zarówno od tego jak du˝a jest potrzeba dyskrecji
rozmowy pomi´dzy u˝ytkownikami wn´trza, a tak˝e od ha∏asu pochodzàcego z otoczenia,
w którym odbywa si´ rozmowa. Najlepszym podejÊciem jest stworzenie równowagi
pomi´dzy charakterystykà akustycznà Êcian i sufitów.
Lekkie konstrukcje sufitowe zapewniajà bardzo niski poziom izolacyjnoÊci, dlatego te˝ nale˝y
zwróciç szczególnà uwag´ na wartoÊç Dnc sufitu, tak by mo˝liwe by∏o osiàgni´cie po˝àdanej
wartoÊci dêwi´koizolacyjnoÊci pomi´dzy pomieszczeniami.
dla zapewnienia komf
Rozumienie mowy
„Chc´ by mnie rozumiano”
Rozumienie mowy odnosi si´ do koniecznoÊci rozumienia komunikacji werbalnej, wyst´pujàcej
zarówno w postaci bezpoÊredniej rozmowy, jak i mowy emitowanej przez system g∏oÊników, na
danej przestrzeni.
Miary rozumienia mowy zale˝ne sà od norm i przepisów, które mogà byç ró˝ne dla ró˝nych krajów
i segmentów rynku, jednak˝e dla okreÊlenia poziomu rozumienia mowy powszechnie u˝ywany jest
wspó∏czynnik sygna∏-szum. Wyra˝a on ró˝nic´ w decybelach pomi´dzy poziomem mowy a
poziomem ha∏asu dochodzàcego z otoczenia (wielkoÊç wyznaczona w miejscu, gdzie znajduje si´
s∏uchacz).
Dla zapewnienia jak najlepszego rozumienia mowy, zaleca si´ aby ró˝nica ta wynosi∏a nie mniej ni˝
10 – 15 dB dla osób o dobrym s∏uchu, a 20 – 30 dB dla osób o s∏uchu upoÊledzonym, oraz dla
u˝ytkowników aparatów s∏uchowych (wielkoÊç wyznaczona w miejscu, gdzie znajduje si´ s∏uchacz)
Poziom mowy
T∏o akustyczne
Wspó∏czynnik sygna∏ - szum = poziom mowy - t∏o akustyczne (zobacz s∏owniczek poj´ç)
Przybli˝one poziomy rozumienia mowy zwiàzane ze wspó∏czynnikem sygna∏ - szum
Osoby obdarzone
dobrym s∏uchem
Wspó∏czynnik sygna∏
- szum
Osoby o upoÊledzonym s∏uchu
oraz u˝ytkownicy aparatów s∏uchowych
-
30 dB
Znakomity
-
20 dB
Dobry
Znakomity
15 dB
Zadowalajàcy
Dobry
10 dB
Niewielki
Zadowalajàcy
5 dB
S∏aby
Niewielki
0 dB
Brak rozumienia mowy
S∏aby
- 5 dB
-
Brak rozumienia mowy
- 10 dB
-
ortu akust ycznego
Dyskrecja rozmów:
„Nie chc´, by s∏yszano,
o czym rozmawiam"
Dyskrecja rozmów jest miarà okreÊlajàcà stopieƒ, w jakim nie mo˝na us∏yszeç treÊci
danej rozmowy.
Dla zapewnienia dyskrecji pomi´dzy przylegajàcymi do siebie pomieszczeniami
konieczne jest skoncentrowanie si´ zarówno na dêwi´koizolacji pomi´dzy
pomieszczeniami jak i na poziomie ha∏asu dochodzàcego z otoczenia.
Na otwartych przestrzeniach biurowych brak przeszkód fizycznych oraz bliskoÊç stref
roboczych prowadzi do zmniejszenia dyskrecji rozmów; problemu tego nie da si´
rozwiàzaç jedynie przez zastosowanie tradycyjnych metod budownictwa: nale˝y si´
skupiç na minimalizacji ha∏asu dochodzàcego z otoczenia.
Dla mierzenia stopnia dyskrecji rozmów, tak˝e w Europie zacz´to stosowaç normy
i wytyczne ASTM, stosowane w USA.
Obecnie tak˝e wspó∏czynnik sygna∏ - szum jest stosowany w Europie.
Dla zapewnienia dobrej dyskrecji rozmów zaleca si´ by wspó∏czynnik sygna∏ - szum
wynosi∏ -5 dB, lub mniej dla osób obdarzonych normalnym s∏uchem.
T∏o akustyczne
Poziom mowy
Na otwartej przestrzeni biurowej dla zapewnienia dyskrecji rozmów konieczne jest zachowanie du˝ej odleg∏oÊci.
Wspó∏czynnik sygna∏ - szum
Koncentracja: „Nie chc´,
by mi przeszkadzano"
Poziom dyskrecji rozmów
Rezultat
Przynajmniej - 10 dB
Zapewniona dyskrecja
Mowa s∏yszalna,
lecz nie rozumiana
- 5 dB
Dobry
Konieczny wysi∏ek
w celu rozumienia
5 dB – 10 dB
Niewielki / S∏aby
Mowa ∏atwo zrozumia∏a
Ponad 10 dB
Brak dyskrecji rozmów
Pe∏ne rozumienie
(ca∏kowity brak dyskrecji mowy)
Koncentracja mo˝e byç zaburzona przez ró˝ne rodzaje dêwi´ków: g∏osy innych osób,
dêwi´k telefonów, wentylacji, klawiatury, sprz´tu, kolizje, ruch uliczny, dêwi´k
przelatujàcych samolotów...
Ha∏as o sta∏ym charakterze nie przeszkadza o ile jego poziom i rozpi´toÊç
cz´stotliwoÊci sà doÊç szerokie, zaÊ pasywne Êrodki walki z ha∏asem sà
wystarczajàce.
Intensywny ha∏as z pewnoÊcià b´dzie przeszkodà w koncentracji, dlatego te˝ nale˝y
go uznaç za jeszcze jeden istotny czynnik w projektowaniu Êrodowiska akustycznego.
T∏o akustyczne
Poziom mowy
Bariery fizyczne poprawiajà dyskrecj´ mowy i wspomagajà koncentracj´.
PodejÊcie do akustyki zalecane w codziennym
funkcjonowaniu
Rozumienie mowy,
dyskrecja mowy
i koncentracja
Standardy akustyczne nie determinują ani praktycznych wyników ani
subiektywnej percepcji, które są związane z warunkami pracy oraz sposobem
wykorzystania wnętrza.
U˝ytkownicy ka˝dego wn´trza, bez wzgl´du na to czy jest to biuro, sala
szkolna/wyk∏adowa, sklep, szpital lub podobne pomieszczenie, potrzebujà:
• Zrozumienia mowy
• Dyskrecji mowy
• Koncentracji
W ka˝dym u˝ytkowanym wn´trzu, przenoszenie dêwi´ku zmienia si´ w zale˝noÊci
od parametrów, zwiàzanych ze êród∏em, Êcie˝kà rozchodzenia si´ dêwi´ku
i odbiorcà:
Âcie˝ka rozchodzenia si´ dêwi´ku
Ścieżka
Odbiorca
Źródło
Poziom mowy
Rozkład
częstotliwości głosu
Mowa naturalna
bądź wzmocniona
Odległość
Stopień uwagi / znajomość
Bariera
Zdolność słyszenia
Pogłos
Informacja wizualna
i umiejscowienie mówiącego
Tło akustyczne
System transmisji dźwięku
Współczynnik sygnał
- szum
Parametry akustyczne zwiàzane z rozumieniem mowy dla êród∏a,
Êcie˝ki rozchodzenia si´ dêwi´ku oraz odbiorcy.
(Aby uzyskaç wi´cej informacji zobacz S∏owniczek poj´ç)
Mowa wzmocniona
Wzmocnienie mowy jest wynikiem przetworzenia naturalnego g∏osu przez kilka elementów
audio, takich jak np. mikrofony czy korektory graficzne, przed jego emisjà do wn´trza
pomieszczenia za pomocà systemu g∏oÊników.
Ka˝dy z tych komponentów audio wp∏ywa zarówno na ostateczny rozk∏ad cz´stotliwoÊci
g∏osu jak i na jego poziom g∏oÊnoÊci.
Rozk∏ad cz´stotliwoÊci
g∏osu
Zakres cz´stotliwoÊci ludzkiego g∏osu mieÊci si´ w przedziale od 100 Hz do 4000 Hz,
jednak˝e te cz´stotliwoÊci nie sà jednakowo wa˝ne dla rozumienia mowy.
Wi´kszoÊç energii g∏osu skupia si´ w paÊmie poni˝ej 1000 Hz, które jest pasmem w którym
samog∏oski charakteryzujà si´ najwi´kszà energià. Z drugiej strony, spó∏g∏oski wykazujà
najwi´kszà energi´ powy˝ej 1000 Hz. Chocia˝ samog∏oski cechuje wi´ksza energia ni˝
spó∏g∏oski, sà one mniej wa˝ne ni˝ spó∏g∏oski jeÊli chodzi o rozumienie mowy. Poniewa˝
spó∏g∏oski wymawiane sà z mniejszà energià, zostanà one zag∏uszone przez ha∏as
pokrywajàcy du˝à cz´Êç pasma cz´stotliwoÊci.
Sygna∏
Sygna∏ oznacza êród∏o dêwi´ku, które „chcemy zrozumieç” w ka˝dej z pozycji odbiorcy.
Sygna∏em jest zazwyczaj:
• Naturalny g∏os (bezpoÊrednia rozmowa)
• G∏os wzmocniony
• Muzyka
System transmisji
dêwi´ku
Poj´cie to odnosi si´ do pe∏nego procesu transmisji pomi´dzy êród∏em a odbiorcà, który
mo˝e odbywaç si´ z wykorzystaniem powietrza, sta∏ych elementów konstrukcji lub systemu
elektronicznego (lub te˝ dowolnej kombinacji wszystkich z nich), i mo˝e obejmowaç redukcj´
bàdê wzmocnienie poziomu dêwi´ku (dB) które mogà zachodziç pomi´dzy êród∏em a
odbiorcà.
T∏o akustyczne
Sk∏adowe t∏a akustycznego to êród∏a dêwi´ku o charakterze „zewn´trznym” lub o charakterze
„zwiàzanym z miejscem pracy”:
Zewn´trzne:
Zwiàzane z miejscem pracy:
• Ha∏as inwazyjny, taki jak np. ruch
• Wentylatory komputerów
uliczny/przelatujàce samoloty
• Dêwi´k dzwoniàcych telefonów
• Ha∏as mechaniczny
• Kserokopiarki
• G∏osy innych osób
• Zachowanie si´ u˝ytkowników wn´trza
(otwieranie okien dla zachowania
w∏aÊciwej temperatury powietrza)
Ka˝de ze êróde∏ ha∏asu mo˝e mieç charakter albo krótkotrwa∏y (przerywany) albo d∏ugotrwa∏y
(sta∏y jeÊli chodzi o cz´stotliwoÊç i czas). èród∏a dêwi´ku emitujàce ha∏as krótkotrwa∏y zwykle
bardziej nam przeszkadzajà.
Wspó∏czynnik sygna∏ szum
Wspó∏czynnik sygna∏ - szum jest wkaênikiem akustycznym, wyra˝onym w dB, który jest miarà
rozumienia mowy w danym miejscu w którym znajduje si´ odbiorca.
Poziom „sygna∏u” (w dB) odnosi si´ do treÊci wiadomoÊci, którà „odbiorca” bàdê „s∏uchacz”
próbuje zrozumieç.
Poziom „ha∏asu” (w dB) odnosi si´ do wszystkich pozosta∏ych êróde∏ dêwi´ku, których
s∏uchacz nie chce s∏yszeç (ha∏as zwiàzany z miejscem pracy/ha∏as inwazyjny), lub do takich
êróde∏, których wy∏àcznym zadaniem jest zak∏ócanie pewnych sygna∏ów, tak jak ma to
miejsce w przypadku elektronicznie generowanego dêwi´ku t∏a stosowanego dla
wzmocnienia dyskrecji rozmów (maskowanie dêwi´ku).
Wspó∏czynnik sygna∏ - szum odpowiada arytmetycznej ró˝nicy pomi´dzy poziomem sygna∏u
w decybelach oraz poziomem ha∏asu w decybelach.
ZdolnoÊç s∏yszenia
Ludzkie ucho jest z∏o˝onym „systemem mechanicznym” przenoszàcym informacje zawarte
w fali dêwi´kowej do mózgu. Chocia˝ uznaje si´, ˝e rozpi´toÊç cz´stotliwoÊci odbieranych
przez ludzkie ucho wynosi od 20Hz do 20000Hz, w praktyce tak du˝a rozpi´toÊç wyst´puje
doÊç rzadko z uwagi na wp∏yw nast´pujàcych czynników:
• Permanentnej utraty s∏uchu
• Dzieci i doroÊli mogà cierpieç na chwilowà utrat´ s∏uchu (choroba)
• Post´pujàcej utraty s∏uchu (S∏uch w sposób naturalny pogarsza si´ wraz z wiekiem.
Poczàwszy od wieku 30 lat zaczyna si´ pogarszaç nasza zdolnoÊç s∏yszenia wysokich
dêwi´ków. Mo˝e to skutkowaç utratà zrozumienia, gdy˝ wi´kszoÊç energii spó∏g∏osek,
koniecznej do zrozumienia mowy, umiejscowiona jest w wy˝szych cz´stotliwoÊciach.)
Tak wi´c ucho dzia∏a jak filtr dêwi´kowy, który mo˝e wp∏ywaç negatywnie na zrozumienie.
ARMSTRONG: bez wątpienia najlepszy dostawca aktywnych i pasywnych rozwiązań akustycznych spełniających wszelkie wymagania.
tel: +48223378610, -11, -13
faks: +48223378612
www.armstrong.pl/sufity
PX2611/1 - Drukowane w UE na niechlorowanym papierze pochodzącym z materiałów wtórnych.
S∏owniczek poj´ç