Pobierz eWydanie RI 6/2013

Transkrypt

nowe standardy dla budownictwa

projektowanie kotłowni
gazowych i olejowych
6/2013
rok XXI

rekuperatory, klimatyzatory,
regulatory i sterowniki

nawilżanie powietrza
wentylacyjnego
Cena 15,50 zł (5% VAT)
ISSN 1230-9540
Indeks 344079
Nakład 10 tys. egz.
GRUPA
WWW.RYNEKINSTALACYJNY.PL
REKLAMA
MAKING MODERN LIVING POSSIBLE
Pełna kontrola
dla Twojej wygody i oszczędności
Dostęp do regulatorów ECL310 z poziomu komputera PC lub telefonu typu smartphone pozwala na pełną
swobodę zarządzania układem ogrzewania. Posiadasz kontrolę bez względu na to, gdzie aktualnie się
znajdujesz, wystarczy tylko połączenie internetowe.
24/7
Dostęp do układu
Wyższa jakość obsługi
dzięki sterowaniu
układem w czasie
rzeczywistym z poziomu
PC lub smartphone
www.heating.danfoss.pl
MIESIĘCZNIK
INFORMACYJNO-TECHNICZNY
ISSN 1230-9540, nakład 10 000
GRUPA
Wydawca
Grupa MEDIUM
www.medium.media.pl
Adres redakcji
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel./faks 22 512 60 75 do 77
e-mail: [email protected]
www.rynekinstalacyjny.pl
Redaktor naczelny
Waldemar Joniec, tel. 517 185 023
[email protected]
Sekretarz redakcji
Agnieszka Orysiak, tel. 600 050 378
[email protected]
Redakcja
Jerzy Kosieradzki (red. tematyczny), Aleksandra
Cybulska (red. portalu internetowego),
Joanna Korpysz-Drzazga (red. językowy),
Janina Myckan-Cegłowska (red. statystyczny),
Jacek Sawicki (red. tematyczny), Bogusława
Wiewiórowska-Paradowska (red. tematyczny)
Recenzenci
dr hab. inż. Witold Chmielnicki,
prof. dr hab. inż. Waldemar Jędral,
dr inż. Władysław Kasieczka,
dr inż. Jarosław Müller,
dr inż. Florian Piechurski,
prof. dr hab. inż. Zbigniew Popiołek,
prof. dr hab. inż. Władysław Szaflik,
dr inż. Grzegorz Ścieranka,
dr inż. Kazimierz Wojtas
Reklama i marketing
tel./faks 22 810 28 14, 512 60 70
Dyrektor biura reklamy i marketingu
Joanna Grabek, [email protected]
Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży
Michał Grodzki, [email protected]
Kolportaż i prenumerata
tel./faks 22 512 60 74, 810 21 24
Specjalista ds. prenumeraty
Jerzy Lachowski, [email protected]
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A.
Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej
i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: [email protected]
lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta
pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Administracja
Danuta Ciecierska (HR),
Barbara Piórczyńska (gł. księgowa)
Skład, łamanie
[email protected]
Druk
Zakłady Graficzne TAURUS
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji
tekstów i nie zwraca materiałów niezamówionych.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
reklam i ogłoszeń, ma też prawo odmówić publikacji
bez podania przyczyn.
Wszelkie prawa zastrzeżone © by Grupa MEDIUM.
Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów
bez zgody wydawcy jest zabronione.
Wersja pierwotna czasopisma – papierowa.
Za publikację w „Rynku Instalacyjnym” MNiSW
przyznaje jednostkom naukowym 5 punktów.
Grupa MEDIUM
jest członkiem Izby Wydawców Prasy
Od Redaktora
Od pewnego czasu nurtuje nas kwestia prac nad ustawą o OZE
i rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych. Wiele od nich zależy
– kondycja i producentów, i wykonawców oraz to, w jakich budynkach będziemy
mieszkać i pracować za parę lat.
Kształt ustawy o OZE wpłynie m.in. na przyszłość nowej branży instalacyjnej
– fotowoltaiki. W Polsce to na razie 141 firm instalatorskich i 14 producentów
oraz ok. 40 dystrybutorów, większość z nich działa na rynku dopiero parę lat.
Jednak obraca się w tym sektorze sporymi środkami – koszt inwestycji w 1 kW
mocy elektrycznej domowej elektrowni słonecznej to ok. 10–13 tys. zł. Branża
oczekuje, że będzie to duży rynek ze względu na wprowadzenie stałych taryf
na zakup energii elektrycznej wytworzonej z OZE, także tej od prosumentów
– z małych elektrowni domowych. Jak będzie rzeczywiście, trudno prognozować,
mając na uwadze np. fakt, że od takich taryf próbuje odejść niemiecki rząd.
Ale z tą branżą wiąże się też inne ciekawe zjawisko – 92% zamontowanych
w Polsce w 2012 r. paneli PV to produkty chińskie, które taniały przez ostatnie
lata, nawet o 30% w ciągu roku. Ile będą kosztować, gdy cło antydumpingowe
w UE wzrośnie z ok. 11 do blisko 50%? Czy będzie to szansa dla naszych
producentów, którzy mają moce produkcyjne rzędu 500 MW rocznie,
a ze względu na chińską konkurencję produkowali tylko ok. 5 MW?
Od wsparcia zależy też los innego sektora – kolektorów słonecznych. Prawie
połowa montowanych instalacji korzysta z dotacji. Jak to będzie wyglądać,
gdy zabraknie publicznych środków pomocy? Czy będzie to oznaczać krach tego
sektora? A w grę wchodzą przecież nie tylko same kolektory, ale też zasobniki,
pompy, przewody, złączki i przede wszystkim los tysięcy instalatorów.
Wspieranie pewnych technologii ma swoje plusy, trzeba też jednak mieć
świadomość konsekwencji wstrzymania takich dotacji, problemów, jakie rodzi
to dla producentów i firm wykonawczych. Dlatego najważniejsza jest informacja,
na jak długo wprowadza się preferencje, tak aby nikt nie był zaskakiwany
zmianami z dnia na dzień. Czy decydenci zdają sobie z tego sprawę?
Urzędnicy nie mogą nas też zaskakiwać nowymi wymaganiami. Prace nad
zmianami warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, trwają
od dawna. Czy tym razem architekci i projektanci będą mieli czas zapoznać się
z zawiłościami nowych przepisów, zanim zaczną one obowiązywać? Czy też
będzie jak zwykle − opublikowane zostaną na dwa-trzy tygodnie przed datą
obowiązku ich stosowania. Planowane zmiany w rozporządzeniu dotyczą m.in.
wentylacji, izolacyjności cieplnej oraz wskaźnika EP – zapotrzebowania
na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia
oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Dzięki nowym wymaganiom budynki
mają być bardziej energooszczędne, a przepisy są tak konstruowane,
by inwestorzy zmuszeni byli do korzystania z energii odnawialnej. Symulacje
audytorów wskazują, że spełnienie wymagań stawianych nowym
i przebudowywanym budynkom będzie niełatwe, a czasami wręcz niemożliwe.
Konieczne będzie bowiem spełnienie wielu trudnych warunków w całym procesie
projektowania i budowy obiektu.
Zatem już dziś inwestorzy, architekci, projektanci i wykonawcy powinni zwrócić
uwagę na te projekty i przygotować się do zmiany standardów budowania
w Polsce. Można też skorzystać z programu dopłat do budynków i mieszkań
spełniających wysokie standardy energetyczne. O tym, jak wygląda sytuacja
budownictwa, branży instalacyjnej i jej sektorów oraz jak skorzystać z programu
dopłat do energooszczędnych budynków – piszemy wewnątrz numeru.
SPIS TREŚCI
29
Standard energetyczny
NF15 i NF40
Program Priorytetowy NFOŚiGW dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych
ma m.in. przygotować rynek budowlany do spełnienia wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, która zobowiązuje państwa członkowskie do wznoszenia
od 2021 r. wszystkich nowych budynków w standardzie niemal zerowego zużycia energii.
52
Dopłaty do domów
energooszczędnych
Do spełnienia wymagań koniecznych do uzyskania dotacji w ramach Programu Priorytetowego NFOŚiGW nie wystarczy wybrać urządzenia z wysokosprawnymi wymiennikami do
odzysku ciepła i z energooszczędnymi wentylatorami. W wielu przypadkach będzie to wymagać zastosowania naturalnego (wymiennik
gruntowy) lub mniej energochłonnego (pompa ciepła) wstępnego podgrzania powietrza
dopływającego do wymiennika w celu osiągnięcia wymaganego współczynnika nakładu
energii elektrycznej.
62
Całoroczne
zapotrzebowanie
na energię do uzdatniania
powietrza wentylującego
Współczesne standardy wymagają ograniczania
energochłonności systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych i dlatego tak ważny jest prawidłowy projekt oraz obliczenie zapotrzebowania na
energię do uzdatniania powietrza wentylującego.
Przy obliczaniu zapotrzebowania na energię do
oziębiania powietrza bardziej wiarygodne wyniki
można otrzymać, korzystając z możliwie pełnych
danych klimatycznych niż na podstawie tzw. krzywych klimatycznych.
rynekinstalacyjny.pl
AKTUALNOŚCI
Rynek instalacji grzewczych w I kwartale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
XXI WOD-KAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Rynek kolektorów słonecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
BupS Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Rynek PV w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Dolnośląska Konferencja Wodociągowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Forum Chłodnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Wygrywaj nagrody z KAN-therm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
XVI GAZTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Nowości w technice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Termomodernizacja 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Akademia Klima-Therm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
SPS Klima na Politechnice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Targi Grupy SBS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Zapraszamy na targi i konferencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Skorzystaj ze szkoleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
ENERGIA
Standard energetyczny NF15 i NF40 oraz dopłaty do budownictwa energooszczędnego
Piotr Jadwiszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Regulatory i sterowniki
Jery Kosieradzki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Regulatory – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oszczędne pompy Halm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezbędnik instalatora słonecznych systemów grzewczych
Cz. 4. Zasobniki, oprzyrządowanie i armatura
Jerzy Chodura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stacje wymiennikowe Herz
Grzegorz Ojczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Projektowanie kotłowni wodnych
Cz. 6. Projektowanie ścieżki gazowej i olejowej w kotłowni
Kazimierz Żarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
36
38
42
43
47
48
POWIETRZE
Dopłaty do domów energooszczędnych a zużycie energii elektrycznej
na wentylację mechaniczną
Maria Kostka, Agnieszka Zając . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rekuperatory – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Całoroczne zapotrzebowanie na energię do uzdatniania powietrza wentylującego
obliczane na podstawie danych klimatycznych
Dariusz Kwiecień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zasady doboru klimatyzatorów, trendy i nowoczesne rozwiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klimatyzatory AirComfort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Metody nawilżania powietrza w systemach klimatyzacyjnych – wiadomości ogólne
Anna Charkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
52
58
62
69
72
73
WODA
Hydranty wewnętrzne – zawory odcinające hydrant
Edmund Nowakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
INFORMATOR
Katalog firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Gdzie nas znaleźć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
czerwiec 2013
5
AKTUALNOŚCI
Rynek instalacji grzewczych w I kwartale
S
ytuacja w budownictwie bezpośrednio
wpływa na wyniki branży instalacyjnej.
Długa zima i kiepskie nastroje konsumenckie
przyczyniły się do spadków sprzedaży urządzeń grzewczych. Wraz ze szczytem sezonu
budowlanego i instalacyjnego wyniki branży
powinny się poprawić, jednak nie będzie to dotyczyło wszystkich urządzeń. Rynek urządzeń
grzewczych przechodzi bowiem spore zmiany,
staje się coraz bardziej rozdrobniony i przybywa na nim nowych graczy i produktów. Wiele firm koryguje swoje plany produkcyjne oraz
handlowe, dostosowując je do popytu, wprowadza nowe zasady współpracy z klientami
i zwiększa kontrole przepływu środków – informuje Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG).
Według danych GUS w I kwartale 2013 r.
produkcja sprzedana przemysłu była o 2%
niższa w porównaniu z analogicznym okresem 2012 r., a produkcja budowlano-montażowa aż o 15,7% niższa. Spadki w firmach
zajmujących się wznoszeniem budynków sięgnęły 16,4%, a w firmach przeprowadzających specjalistyczne roboty budowlane (w tym
instalacyjne) 15,1%. W marcu br. w porównaniu z marcem 2012 r. ceny produkcji budowlano-montażowej spadły o 1,8%, gdy rok
temu wzrosły o 1,3% w stosunku do 2011 r.
W końcu marca i w kwietniu nastąpiły wzrosty w porównaniu do poprzednich miesięcy
I kw., co wynikało m.in. z poprawy warunków pogodowych.
Nadal na rynku problemem jest przepływ
należności, co powoduje restrykcyjne nastawienie do sprzedaży i kredytowania klientów. Faktoring i ubezpieczenia transakcji stają się standardem. Z drugiej strony prowadzi
to do pewnych pozytywnych zjawisk i ograniczenia upadłości z powodu niewypłacalności
odbiorców towaru. Ok. 30% firm, które upadły w 2012 r., związane było bowiem z sektorem budowlanym. Kłopoty z płynnością finansową zaczęli mieć też deweloperzy. Na
branży budowlanej ciągle ciąży ustawa o zamówieniach publicznych i praktyka preferowania najniższej ceny oraz duża wartość poszczególnych inwestycji. To powoduje, że napięty łańcuch płatności pęka przy kolejnych
opóźnieniach w windykacji należności i prowadzi do niewypłacalności wielu klientów,
a nawet upadłości.
Według GUS w I kwartale 2013 r. oddano do użytku 37,1 tys. mieszkań (o 2,4%
więcej niż w I kw. 2012 r. i o 35,1% więcej niż w 2011 r.). Na inwestorów indywi-
6
czerwiec 2013
dualnych przypadło 56,4% (o 2% więcej niż
w I kwartale 2012 r.), a na deweloperów
38,9% (o 6,9% więcej). Stale spada udział
spółdzielni mieszkaniowych, budownictwa komunalnego, społecznego, czynszowego i zakładowego. W I kwartale rozpoczęto budowę
21,5 tys. mieszkań – tj. o 31,2% mniej niż
w I kw. 2012 r. Tak dużego spadku nie było
od dawna. Z kolei liczba wydanych pozwoleń
na budowę wyniosła blisko 29,4 tys. i spadła o 23,2%.
Stosunkowo duża liczba oddanych
w I kwartale mieszkań wiąże się z rozpoczęciem w pierwszej połowie 2011 r. wielu inwestycji. Późniejsze spadki liczby pozwoleń
na budowę przełożą się wkrótce na mniejszą
liczbę oddawanych do użytku mieszkań, na
które i tak trudno zaleźć kupców, co sprawia,
że deweloperzy wciąż ograniczają ubieganie
się o pozwolenie na budowę. Trudna sytuacja
w gospodarce, stagnacja płac, ograniczanie
dostępności kredytów i niepewność sytuacji
finansowej wśród inwestorów indywidualnych
powodują odkładanie decyzji o zakupie mieszkania lub budowie domu.
Sytuacja w budownictwie mieszkaniowym
wpłynęła na branżę instalacji grzewczych. Firmy instalacyjne oceniały spadki w I kwartale
na 5–30% w stosunku rok do roku. Dostosowały one swoją działalność do nowego otoczenia rynkowego i zaostrzyły dyscyplinę płatności. Wprawdzie spowodowało to spadki obrotów, ale zapobiegło katastrofom finansowym
przedsiębiorstw. Na wyniki I kwartału wpłynęła też długa zima, ale decydujący wpływ miały
negatywne nastroje konsumentów, którzy odkładają w czasie decyzje o większych remontach czy inwestycjach. Ponadto kampania na
rzecz podłączania obiektów do ciepła systemowego skutkuje ograniczeniami administracyjnymi dla budowy kotłowni o mocach powyżej
50 kW, niekiedy „na wszelki wypadek” także
o mniejszych mocach. Wyraźny jest też zanik
tzw. klasy średniej – sprzedają się głównie bardzo drogie lub tanie produkty. Spadek obrotów
wpłynął na kondycję i płynność finansową instalatorów i firm handlowych i zmusił ich do
zmiany planów i działań na rynku.
Sprzedaż urządzeń
W segmencie pomp ciepła odnotowano
wzrosty, choć pojawiały się sygnały o niewielkich spadkach lub stagnacji. Zainteresowanie pompami powietrze/woda i pompami do
c.w.u. jest stałe i równomierne. Firmy szacowały wzrosty na od 5 do 12%.
Spadała sprzedaż kolektorów słonecznych
− o 5–40%. Były też jednak firmy, które
odnotowały niewielki wzrost sprzedaży tych
urządzeń. Duży wpływ na ten segment mają dotacje do kredytów, tym samym w ujęciu rocznym spodziewany jest wzrost sprzedaży kolektorów.
Spadała, tak jak w poprzednich okresach,
sprzedaż zwykłych kotłów gazowych wiszących, a wśród kondensacyjnych odnotowano stagnację lub niewielkie wzrosty. Na poziom sprzedaży tych urządzeń wpływa kurczący się rynek prac modernizacyjnych i nowych
inwestycji.
Również tak jak w poprzednich okresach
malała sprzedaż gazowych przepływowych
podgrzewaczy wody. W segmencie gazowych
kotłów stojących nadal utrzymywała się tendencja spadkowa. Z kotłowniami konkurują
węzły cieplne zasilane z sieci.
Tendencja spadkowa utrzymywała się również w sprzedaży grzejników, zarówno stalowych, jak i aluminiowych. Firmy oceniają
spadki na 25–30% rok do roku. Coraz częściej grzejniki te wypiera ogrzewanie podłogowe i ścienne.
W dalszym ciągu trudny okres przechodzą
producenci kotłów na paliwa stałe, ale spadki nie są już tak duże jak wcześniej, niektórzy
odnotowali nawet ich zahamowanie. Na ten
segment wpływ miały m.in. podwyżki cen węgla. Natomiast segment kominów odnotował
na początku roku nawet dwucyfrowe spadki
sprzedaży. Coraz większym zainteresowaniem
cieszą się tanie powietrzne pompy inwerterowe
typu split. Zasadniczy wpływ na wyniki branży będzie miała ogólna sytuacja w budownictwie, zwłaszcza mieszkaniowym, nastroje konsumenckie i sprawny przepływ środków pomiędzy firmami.
Oprac. na podstawie raportu SPIUG,
szerzej na www.spiug.pl
© PERFEXIM_PR_05_2013TNKW
Perfekcja w kaŋdym calu.
W naszym laboratorium armatura instalacyjna PERFEKT System poddawana jest szczegóľowym testom
wytrzymaľoŏciowym i materiaľowym. Skrġcamy, wyginamy i testujemy armaturġ w najbardziej ekstremalnych
warunkach. Dopieszczanie kaŨdego szczegóľu staľo siġ naszď obsesjď!
www.perfektsystem.pl , www.perfexim.com.pl
PROMOCYJNY
program partnerski
POZIOM 2
www.promocje.perfektsystem.pl
QR code
www.promocje.perfektsystem.pl
Kupuj armaturĄ
instalacyjnô PERFEXIM LTD,
PERFEKT System, NEXE
Wymieniaj punkty
na markowe nagrody...
Rejestruj zakupy
i zbieraj punkty
Data obowiôzywania od 15.05 do 31.12.2013
Konferencja
Sterowanie urządzeniami
przeciwpożarowymi
w obiektach budowlanych
Instalacje elektryczne,
wentylacyjne i gaśnicze
– projektowanie, montaż,
eksploatacja
7 listopada 2013, Warszawa
Sala A
»
Zmiany w przepisach techniczno-prawnych oraz normalizacji dotyczące instalacji
elektrycznych w budynkach wprowadzone w 2013 roku i planowane do wprowadzenia
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Ochrona przed przetężeniami w instalacjach elektrycznych nn
Ochrona przeciwporażeniowa i ratowanie porażonego prądem elektrycznym
Zagrożenia pożarowe stwarzane przez ograniczniki przepięć i metody ich neutralizacji
Nowoczesne systemy wykrywania i sygnalizacji zagrożeń pożarowych
Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne – wymagania techniczno-prawne
Instalacja elektryczna w strefach zagrożonych wybuchem
Wymagania dotyczące projektowania pomieszczeń akumulatorowni
Uzgadnianie projektu budowlanego w zakresie ochrony przeciwpożarowej
Ochrona przeciwpożarowa kanałów i tuneli kablowych
Wymagania dotyczące zasilania wentylacji pożarowej
Dobór przewodów i ich zabezpieczeń w instalacjach
elektrycznych pracujących w czasie pożaru
Zgłoszenie można przesłać faksem 22 810 27 42,
e-mailem: [email protected], tel. 22 512 60 83
»
»
»
Więcej informacji
na www.rynekinstalacyjny.pl/
/konferencja-ppoz
»
»
»
»
DEKLARUJĘ UDZIAŁ OSÓB:
WYBIERZ SALĘ:
DANE DO FAKTURY:
....................................................
.....................................................................
IMIĘ I NAZWISKO:
NAZWA FIRMY LUB INSTYTUCJI ZAMAWIAJĄCEJ:
Sala A Sala B
..................................
Hydranty wewnętrzne – wymagania i optymalny dobór oraz eksploatacja
MIEJSCOWOŚĆ:
rabatowe
na zakupy w Księgarni
» Kupony
Stałe urządzenia gaśnicze – koszty a skuteczność
działania
i bezpieczeństwo
Technicznej Grupy MEDIUM
– kryteria wyboru systemu
........................
» Lunch
Integracja systemów bezpieczeństwa w budynkach mieszkalnych i użyteczności
konferencyjne
» Materiały
publicznej – systemy ostrzegawcze – projektowanie
i eksploatacja
...........................................................................
» 14 godzin
wykładów
merytorycznych
Oddymianie dróg komunikacyjnych, ewakuacyjnych
w budynkach
wysokich
(2
równoległe
sesje,
możliwość
dowolnego
i wysokościowych – przykłady rozwiązań
wyboru tematów)
Scenariusze dla wentylacji bytowej i pożarowej w budynkach – zasady tworzenia
» 2 przerwy kawowe
oraz ich praktyczne znaczenie
ULICA: .
Forma i zakres projektu wentylacji pożarowej – na co zwracać szczególną
Cena obejmuje:
uwagę i jakich błędów unikać
KOD POCZTOWY: .
– wymagania przepisów i standardy techniczne – jak zaprojektować sprawny
i trwały system mechaniczny lub grawitacyjny
........................................
» Instalacje przeciwpożarowe obiektów specjalnych
» Optymalny dobór oraz eksploatacja hydrantów wewnętrznych
możliwości
ryzyka budynkach
przenoszenia pożaru
» Techniczne
Systemy wentylacji
pożarowej
w nowychograniczania
i modernizowanych
FAKS:
Kryteria wyboru i skuteczność działania systemów stałych urządzeń
gaśniczych
.....................................................................
Projektowanie i eksploatacja systemów ostrzegawczych
.............................
»
»
WOJEWÓDZTWO: .
Integracja systemów bezpieczeństwa w budynkach mieszkalnych
i użyteczności publicznej
TELEFON:
»
.......................................
Zasady tworzenia scenariuszy dla wentylacji bytowej i pożarowej
w budynkach
REGON:
»
.............................
Różne rozwiązania budowy systemów oddymiania dróg komunikacyjnych,
ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokościowych
E-MAIL: .
Forma i zakres projektu wentylacji pożarowej w praktyce inżynierskiej
(POTWIERDZENIE UDZIAŁU W KONFERENCJI WRAZ Z FAKTURĄ PRO FORMA OTRZYMUJĄ
PAŃSTWO NA PODANY ADRES E-MAIL)
»
»
................................
Projektowanie sprawnych systemów wentylacji pożarowej w nowych
i modernizowanych budynkach zgodnie z aktualnymi przepisami
i wymaganiami technicznymi
NIP:
»
Adres e-mail
Sala B
Imię i nazwisko
*Jedna prenumerata = jedno bezpłatne zgłoszenie, liczba miejsc ograniczona!
Lp.
1.
i „Rynku Instalacyjnego”, którzy zgłoszą się do 31 lipca br.,
udział w konferencji jest bezpłatny*. Po tym terminie koszt
uczestnictwa prenumeratora to 200 zł brutto!
2.
UWAGA! Dla prenumeratorów „elektro.info”
3.
Koszt udziału w konferencji – 300 zł brutto
UWAGA! KAŻDA OSOBA ZGŁOSZONA NA KONFERENCJĘ ZOSTANIE ZAPISANA NA BEZPŁATNY NEWSLETTER „ELEKTRO.INFO” LUB „RYNEK INSTALACYJNY”.
W PRZYPADKU NISKIEJ FREKWENCJI UCZESTNIKÓW ORGANIZATOR ZASTRZEGA SOBIE PRAWO DO ODWOŁANIA KONFERENCJI.
Zgłoś się już dzisiaj!
Dane do przelewu:
Grupa MEDIUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.
ul. Karczewska 18
04-112 Warszawa
Volkswagen Bank Polska S.A.
Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa
09 2130 0004 2001 0616 6862 0001
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych
osobowych przez Grupa MEDIUM, 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, w celach marketingowych oraz na przesyłanie informacji handlowej
za pomocą środków komunikacji elektronicznej
w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą
elektroniczną. Wydawnictwo zapewnia Klientowi
prawo do wglądu i zmiany swoich danych osobowych. Wysłanie zgłoszenia jest jednoznaczne
z akceptacją warunków uczestnictwa.
Podpis zamawiającego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AKTUALNOŚCI
Fot. WJ
XXI WOD-KAN
10
czerwiec 2013
M
iędzynarodowe Targi Maszyn i Urządzeń
dla Wodociągów i Kanalizacji WOD-KAN
(Bydgoszcz, 7–9 maja 2013 r.) mają od lat
charakter miejsca spotkań wystawców z wodociągowcami. Dyskutuje się na nich o tym, co
nurtuje branżę. A nurtuje ją spowolnienie gospodarcze i konieczność poszukiwania nowych
rozwiązań w działalności – dotyczy to zarówno
zakładów wodociągowych, jak i producentów
dostarczających im urządzenia i technologie.
Wodociągowcy zastanawiali się, jak osiągać coraz lepsze wyniki działalności. Na specjalnie poświęconej temu zagadnieniu konferencji dyskutowano o zarządzaniu energią oraz
efektywności energetycznej. Wiele zakładów
wod-kan praktycznie wyczerpało już możliwości znalezienia prostych rezerw poprawy
funkcjonowania – obiekty zostały zmodernizowane, technologie poprawione, a urządzenia wymienione na nowe. Teraz trzeba szukać
innych możliwości zmniejszania energochłonności funkcjonowania i zwiększania rentowności oraz obniżania opłat za wodę i ścieki.
O potrzebie optymalizacji gospodarki energią
jako źródle rezerw w przedsiębiorstwach wodociągowo-kanalizacyjnych mówił Adam Gołębiewski z IGWP, a o tym, gdzie szukać środków na realizację tych zadań – Anna Pekar
z NFOŚiGW. Prezentowano też doświadczenia w optymalizacji zużycia energii w zakładach wod-kan z Niemiec i Hiszpanii. Doświadczenia niemieckie pokazują, że wdrożenie normy ISO 50001 Systemy zarządzania energią
– Wymagania i zalecenia użytkowania może przynieść znaczne oszczędności w zużyciu
energii, nawet 45%. Norma ta zawiera metodykę systematycznych działań w celu ciągłej
poprawy wydajności energetycznej. Określa
praktyki pomiaru, dokumentacji i sprawozdawczości, projektowania i nabywania urządzeń,
systemów i procesów mających wpływ na wydajność energetyczną. Także w Polsce odnotowano już pierwsze efekty wdrożenia tej normy
w zakładach wod-kan.
Sporą część producentów i dystrybutorów
produktów dla branży wodociągowo-kanalizacyjnej dotknęło spowolnienie w budownictwie.
W tym roku niektórzy wystawcy sugerowali, by
targi odbywały się co dwa lata. Mówili o coraz trudniejszym rynku i tym samym konieczności koncentrowania się na bieżącej pracy
i o tym, że okres najintensywniejszego rozwoju sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków
mamy już za sobą. Niektórzy wskazywali też,
że pracują w różnych sektorach budownictwa
i uczestniczą w kilku imprezach w ciągu roku,
co bywa czasami zbyt absorbujące. O trudnej
sytuacji w branży świadczy też spadek liczby
wystawców o ponad 20% w stosunku do poprzedniego roku.
Na stoiskach nie brakowało jednak ciekawych nowości. Sensus zaprezentował wodomierze iPERL DN 15–40 o bardzo dużej dokładności, niezależnej od pozycji zabudowy
oraz kierunku przepływu, wykonane z trwałych kompozytów, bez elementów metalowych
oraz mechanicznych podzespołów kontaktujących się z wodą. Gamrat pokazał nowe elastyczne węże spiralne zbrojone z PVC do budowy instalacji wodnych, m.in. w basenach
i wannach z hydromasażem. Firma Eco-Flow
oferowała nowe studzienki wodomierzowe Sewaco o prostej i trwałej konstrukcji. Wiele też
było nowości do kanalizacji deszczowej oraz
rozsączania wód opadowych, a także rozwiązań stosowanych w drogownictwie.
Do konkursu o statuetki Grand Prix zgłosiły się 24 firmy z 26 wyrobami. Za najciekawsze produkty uznano: pompy SE i SL z wirnikiem tubowym S-tube firmy Grundfos, dehydrator firmy Prodeko-Ełk i kratę mechaniczną
firmy Profilter. Nagrody za najciekawszą aranżację stoisk przyznano firmom Fansuld, Eurowj
dis i Wavin.
AKTUALNOŚCI
Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej
I
nstytut Energetyki Odnawialnej zorganizował VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej 13–14 maja 2013 r. w Toruniu. W tym roku obrady zdominowała fotowoltaika. Branża ta wiąże duże nadzieje z przygotowywaną
ustawą o OZE i promowaniem produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Natomiast polski rynek kolektorów słonecznych
przeżywa obecnie okres najintensywniejszego
rozwoju i jest drugim co do wielkości w UE.
Aneta Więcka i Grzegorz Wiśniewski (IEO)
Fot. WJ
W referacie otwierającym konferencję prof.
Maciej Nowicki wskazywał, że w najbliższych
latach będziemy zmuszeni wyłączać stare bloki energetyczne, a brakowi energii można będzie zapobiec tylko poprzez jej oszczędność
i wsparcie dla energetyki rozproszonej wykorzystującej źródła odnawialne i inteligentnych
sieci energetycznych oraz mikrokogeneracji
gazowej. Polska ma na tle innych krajów UE
sporo do zrobienia. Liderem są Niemcy, gdzie
łączna moc systemów fotowoltaicznych wynosi 30 tys. MW (w Polsce 3 MW). Aby możliwy był rozwój fotowoltaiki w Polsce, powinny zostać uchwalone nowe regulacje prawne
i wprowadzone uproszczenia w prowadzeniu
inwestycji, zwłaszcza dla małych inwestorów,
tzw. prosumentów. Dzięki takim regulacjom,
bez konieczności przeprowadzania skomplikowanych zabiegów formalno-prawnych, możliwe byłoby inwestowanie w niewielkie elektrownie PV i sprzedaż tak wyprodukowanej
energii do sieci.
Z informacji Ministerstwa Gospodarki wynika, że trwają jeszcze prace nad poziomem
wsparcia dla energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Podłączanie mikroinstalacji (urzą-
dzenia do 40 kW) i małych instalacji (od
40 do 200 kW) do sieci energetycznej do
100 kV ma zostać uproszczone. Mikroinstalacje mają być podłączane nawet bezkosztowo, a inwestor nie będzie musiał rejestrować
działalności gospodarczej. Instalacje o mocy
40–200 kW objęte będą obowiązkiem prowadzenia działalności gospodarczej. Te powyżej 200 kW będą podlegać prawu energetycznemu, a produkujące powyżej 2 MW prawdopodobnie nie skorzystają z żadnego wsparcia.
Mimo że nadal brakuje regulacji dla inwestycji
NFOŚiGW już przygotowuje program „Prosument” dofinansowania mikroinstalacji. Prosumencka energetyka słoneczna ma szanse uzyskać dodatkowe dopłaty jeszcze w tym roku.
O opłacalności inwestycji fotowoltaicznych w warunkach systemu stałych taryf FiT
i świadectw pochodzenia mówił Piotr Dziamski (IEO). Nie są to tanie inwestycje – koszt
jednostkowy waha się od 7,7 tys. zł za 1 kW
w instalacji o mocy 100 kW do 13,4 tys.
w instalacji o mocy 1 kW. Pomimo niemałych
kosztów inwestycyjnych fotowoltaika jest jedną z najbardziej atrakcyjnych technologii produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Polsce
z dużym potencjałem spadku kosztów i poprawy konkurencyjności.
Liderzy Polskiego Rynku Kolektorów Słonecznych
Rozwój systemów PV w Polsce omówił
Konrad Rosołek (IEO) – w 2012 r. zaszły na
tym rynku zasadnicze zmiany (patrz s. 14),
a będzie on zależeć od sytuacji na rynku UE
i światowym, w tym od postępowania antydumpingowego Unii wobec chińskich paneli PV. Prezentowano również doświadczenia
z inwestycji w instalacje solarne dla budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej
na terenie powiatu suskiego – przedstawił je
Paweł Drycz, naczelnik Wydziału Środowiska
Starostwa Suskiego.
Oferty technologiczne firm w zakresie
współpracy branży technologii informacyjnych
i komunikacyjnych z sektorem energii słonecznej w ramach Smart Grid prezentował Stefan
Kamiński, prezes Krajowej Izby Gospodarczej
Elektroniki i Telekomunikacji. O tym, jak i gdzie
pozyskiwać środki na finansowanie działalności badawczo-rozwojowej w sektorze odnawialnych źródeł energii, w tym w fotowoltaice
i kolektorach słonecznych, mówił Piotr Pyrciński z narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Natomiast program rozwoju mikroinstalacji
OZE i energetyki prosumenckiej przedstawił
Grzegorz Wiśniewski, prezes IEO.
Raport o rynku kolektorów słonecznych
w Polsce omówiła Aneta Więcka (IEO).
W 2012 r. łączna powierzchnia zainstalowanych kolektorów przekroczyła 1 mln m2. Pod
względem mocy zainstalowanej kolektory słoneczne stanowią drugą, po energetyce wiatrowej, technologię OZE w Polsce. Praktyczne
doświadczenia z realizacji dużych projektów
inwestycyjnych w systemy kolektorów słonecznych przedstawił Roland Python, wicedyrektor
biura Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. O europejskim rynku kolektorów sło-
Fot. IEO
necznych mówił z kolei Robin Welling, prezes
ESTIF (European Solar Thermal Industry Federation). Szerzej piszemy o tym na s. 12.
W trakcie Forum, na podstawie wyników
z lat 2008–2012, wyłoniono Liderów Polskiego Rynku Kolektorów Słonecznych. Wyróżnienia otrzymali: Hewalex, Solver, Sunex,
Watt i Viessmann. Najszybciej rozwijającymi
się firmami na rynku kolektorów słonecznych
wj
były Caldoris i Ensol.
czerwiec 2013
11
AKTUALNOŚCI
Rynek kolektorów
słonecznych
Na tle Europy dynamika polskiego rynku kolektorów słonecznych przeżywała w 2012 r. hossę. W Polsce
sprzedano urządzenia o łącznej powierzchni 302 tys. m2, czyli o 19% więcej niż w 2011 r. Z kolei w UE rynek
spadł o ponad 7%. W 2013 r. Polska będzie jednym z trzech krajów, obok Danii, Belgii i Grecji, w których
sprzedaż kolektorów słonecznych nadal będzie rosnąć.
12
czerwiec 2013
turze 90–100°C, jak np. przemysł rolno-spożywczy. Ten segment rynku nabiera znaczenia
w Niemczech. Kolejną niszą mogą być technologie chłodzenia wykorzystujące do procesów
energię z kolektorów. Interesujący jest też rynek remontów – połowa budynków w UE ma
ponad 50 lat. Pozytywny wpływ na rynek kolektorów słonecznych mogą mieć też wymagania zawarte w ekoprojekcie. Konieczne jest
też zwiększanie jakości montowanych instalacji. W Niemczech gwarancja wynosi 5 lat,
w innych krajach tylko 2 lata. Są też kraje, np.
Polska, gdzie pomimo że na budowę instalacji przeznaczane są środki publiczne, jakość
instalacji jest niska. A społeczeństwo i media negatywne opinie wiążą z technologią ja-
Włoszech. W reszcie krajów sprzedaż kolektorów spadnie. Sytuacja na rynku skłoniła wiele firm do zakończenia działalności lub ograniczenia produkcji. Pomimo że stale rośnie łączna powierzchnia zainstalowanych kolektorów,
nie osiągniemy zakładanego poziomu redukcji
CO2 w 2020 r. wyznaczonego dla tej technologii. Technologie wykorzystujące energie odnawialne muszą być konkurencyjne wobec tych
korzystających z paliw kopalnych. Te drugie
nadal mają bardzo duży potencjał − w UE pracuje 200 mln kotłów na paliwa kopalne, z których 80% jest nieefektywna.
Branża kolektorów słonecznych powinna
też zwrócić uwagę na przemysł, w tym procesy, w których korzysta się z mediów o tempera-
2 000 000
1 400 000
1 800 000
1 200 000
1 600 000
1 000 000
1 400 000
1 200 000
800 000
1 000 000
600 000
800 000
© ESTIF 2013
400 000
600 000
400 000
200 000
0
200 000
2002 2003
Hiszpania
2004 2005
Grecja
2006 2007
Włochy
2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Niemcy
Francja
0
Rys. 1. Rozwój rynku kolektorów w Europie
1400
[m2]
[kWth]
Rynek kolektorów w Europie przeżył ciężkie chwile w 2009 r. Spadki w następnych
latach nie były już tak duże, jednak nadal
mają miejsce. Według danych ESTIF (European Solar Thermal Industry Federation) zebranych podczas ankietowania we wszystkich
państwach UE w 2012 r. w Europie sprzedaż spadła o ponad 7% w stosunku do roku 2011 r. Maksymalne spadki odnotowały
Wielka Brytania (35,4%), Portugalia (28,5%),
Włochy (26,9%) i Austria (10,3%) oraz Niemcy (9,4%). Co trzeci kolektor w Europie sprzedawany jest w Niemczech.
Polska jest jednym z czterech krajów,
w których w ubiegłym roku wzrosła sprzedaż, jest też drugim co do wielkości rynkiem
po Niemczech. Wzrosty odnotowały też Dania, Belgia i Grecja. W Polsce przyczyniły się
do tego dotacje, ale w Danii kolektory nie są
dotowane i montuję je lokalne ciepłownie,
gdyż wprowadzane są wysokie wymagania co
do udziału OZE w produkcji energii. W Grecji
zakup kolektorów szybko się zwraca, podobnie we Włoszech, ale tam inwestorzy czekają na dotacje i bez nich rynek się kurczy (tak
samo jak w Wielkiej Brytanii, gdzie informacja o planowaniu dotacji praktycznie zahamowała sprzedaż).
Ogólna moc zainstalowanych kolektorów
słonecznych w Europie stale rośnie i tempo
to stabilizuje się w perspektywie długookresowej pomimo okresowych spadków na wielu rynkach. Na rynku jest nadpodaż kolektorów i nie należy się spodziewać poprawy
sytuacji. Ponadto na popularności zyskują
inne technologie wykorzystujące źródła odnawialne – pompy ciepła, kotły na biomasę i ogniwa PV. W niektórych krajach, np.
w Niemczech, instalatorzy preferują pompy ciepła m.in. z uwagi na problemy z instalacją kolektorów na dachach (warunki gwarancji dla pokryć dachowych, wymagania dla
prac na wysokości itp.) oraz trudności z odpowiednim umiejscowieniem dużych zasobników i ich wysokim kosztem. Instalatorzy preferują układy łatwe w montażu, na których
można dobrze zarobić, a instalacje z kolektorami do takich nie należą.
Prognozy ESTIF na ten rok zakładają wzrosty w Danii, Belgii, Polsce i ewentualnie we
Rys. ESTIF
Obroty na rynku w 2012 r. – ok. 670 mln zł
1121
1200
coroczna sprzedaż instalacji słonecznych
skumulowana powierzchnia instalacji słonecznych
1000
m2×1000
Europa
909
800
656
600
510
366
400
200
0
99
70
7,4 21,0 9,1 30,1 13,143,2 26
29
2000
2004
2001
2002
2003
254
236
168
126
28
42
68
2005
2006
2007
130
2008
144
2009
Rys. 2. Wielkość zainstalowanej powierzchni kolektorów słonecznych w Polsce
302
146
2010
2011
2012
Rys. IEO
AKTUALNOŚCI
ko taką, a nie z konkretnym produktem czy wykonawcą instalacji.
Polska
Z informacji Instytutu Energetyki Odnawialnej
zebranych na podstawie danych ankietowych wynika, że w 2012 r. obroty wyniosły ok. 670 mln zł
i sprzedano kolektory o łącznej powierzchni 302
tys. m2, czyli o 19% więcej niż w 2011 r. Wyniki
uwzględniają także weryfikację sprzedaży producentów dla innych marek w celu uniknięcia błędu podwójnego liczenia.
Łączna powierzchnia zainstalowanych kolektorów wyniosła 1 211 000 m2, o łącznej mocy
840 MW, a średnie tempo wzrostu skumulowanej
powierzchni kolektorów słonecznych to 40% w latach 2001–2012. Pod względem mocy zainstalowanej kolektory słoneczne stanowią drugą po energetyce wiatrowej technologię OZE w Polsce.
Na rynek kolektorów wpłynęły kredyty NFOŚiGW
– w 2011 r. 30% sprzedanych urządzeń montowano w instalacjach z dotacją, w 2012 r. odsetek ten
wzrósł do 45%. Na potrzeby c.w.u. produkuje energię 89% zamontowanych w 2012 r. kolektorów, 7%
zamontowano w dużych instalacjach (> 50 m2),
a w instalacjach pracujących jednocześnie na potrzeby c.o. i c.w.u. znalazło się 4% kolektorów.
Pomimo dużego popytu ceny wzrosły tylko o ok.
0,3% poniżej inflacji, a średnia cena 1 m2 po-
wierzchni czynnej wynosiła ok. 1 tys. zł, przy minimum 500 zł za 1 m2, który odnotowano dla kolektorów rurowych.
Z 302 tys. m2 łącznej powierzchni kolektorów
216 tys. stanowiły kolektory płaskie, a 86 tys.
próżniowe. Oferowanych jest ponad 500 typów
tych urządzeń. Wśród sprzedawanych pod względem konstrukcji pierwsze miejsce zajmują kolektory z układem harfowym – 45%, następnie meandrowym – 22%, typu rurka ciepła – 18%, przepływowe – 13% i próżniowe płaskie – 0,6%.
W ubiegłym roku eksport spadł o ok. 10%, a import wzrósł o ok. 30%. Udział importu w sprzedaży krajowej sięgnął 33%, tj. ok. 101 tys. m2. Polskie firmy wyeksportowały w tym czasie kolektory o łącznej powierzchni 62 tys. m2 i wykorzystały
ok. 33% zdolności produkcyjnej. Krajowy potencjał
produkcyjny wynosi 0,8–0,9 mln m2/rok. W Polsce działa 70–80 producentów i dystrybutorów kolektorów, a 10 z nich obejmuje ponad 90% rynku.
Prognozy na 2013 r. są umiarkowane i zakładają
wzrost sprzedaży kolektorów płaskich o 7%, a próżniowych o 17%.
Oprac. na podstawie referatów wygłoszonych
na VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej, Toruń, 13 maja
2013 r.: Welling R. (ESTIF), European solar systems market,
Więcka A., Santorska A. (IEO), Rozwój rynku kolektorów
słonecznych w Polsce w 2012 r.
BupS Poland
26
kwietnia w Ministerstwie Gospodarki odbyło się trzecie spotkanie w ramach projektu BupS Poland platformy ds. współpracy w zakresie tworzenia systemu podnoszenia kwalifikacji
i certyfikacji pracowników budowlanych w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii.
BupS Poland realizowany jest w ramach inicjatywy „Build up Skills”, ujętej w Europejskim Planie
Działań na rzecz Efektywności Energetycznej jako jedno z działań kluczowych dla realizacji celów
Strategii Europa 2020. Celem projektu BupS Poland jest opracowanie strategii podnoszenia kwalifikacji i uporządkowania kształcenia zawodowego
pracowników budowlanych w zakresie technologii
odnawialnych źródeł energii i działań zwiększających efektywność energetyczną budynków. Ma to
się m.in. przyczynić do tego, żeby w 2020 r. mogły
zostać w pełni zrealizowane cele pakietu klimatycznego i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
nr 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.
Inicjatywa ta dotyczy zwiększania kwalifikacji
zawodowych instalatorów i monterów oraz innych
osób wykonujących prace budowlane. W Polsce nie
prowadzi się kursów dla pracowników kadry wykonawczej z zakresu efektywności energetycznej. Istnieją wprawdzie szkolenia, ale organizowane z inicjatywy producentów urządzeń bądź dystrybutorów. Konferencje i seminaria poświęcone tematyce
OZE i efektywności energetycznej w budynkach są
w większości skierowane do inżynierów – projektantów lub audytorów energetycznych. Aby sprostać
wymaganiom nowych regulacji dotyczących wznoszenia budynków oraz zapotrzebowaniu rynku na
fachowców − instalatorów, monterów i fizycznych
pracowników budowlanych – powinniśmy dysponować kadrą 1200–1400 wykładowców różnych specjalności oraz przeszkolić ok. 20 tys. pracowników
budowlanych rocznie w najbliższych latach.
W skład zespołu realizującego projekt BupS
Poland wchodzą: Krajowa Agencja Poszanowania
Energii, Ogólnokrajowe Stowarzyszenie „Poszanowanie Energii i Środowiska”, Warmińsko-Mazurski
Zakład Doskonalenia Zawodowego w Olsztynie, Polska Korporacja Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji oraz Instytut Energetyki Odnawj
wialnej.
UE mówi stop
chińskim panelom
Komisja Europejska wprowadziła tymczasowe cła antydumpingowe na import ogniw PV
z Chin. Ma to pozwolić złapać oddech sektorowi, któremu szkodzą praktyki dumpingowe chińskich firm – uważa komisarz ds. handlu Karel
De Gucht. Komisja nadal liczy na porozumienie z Pekinem i na początek obłożyła ogniwa
11,8-proc. cłem, a gdy nie osiągnie porozumienia, za 2 miesiące cło wzrośnie do 47,6%.
europa.eu
Uponor Infra Oy
Fiński Sąd Handlowy wyraził zgodę na połączenie działalności należącej do Uponor firmy Infrastructure Solutions i firmy KWH Pipe w zakresie sieci zewnętrznych w spółkę typu joint venture. Nowe przedsięwzięcie pod nazwą
Uponor Infra Oy rozpocznie działalność 1 lipca
2013 r. Będzie to wyspecjalizowany dostawca systemów dla sieci zewnętrznych na Europę Północną. Połączenie pozwoli zwiększyć
wydajność działania i rentowność obu firm,
a równocześnie nieprzerwanie oferować klientom wysokiej jakości produkty na konkurencyjnych warunkach.
uponor.pl
Mercedes
dla „Mistrza Izolacji”
16 maja wyłoniono zwycięzcę pierwszej edycji
konkursu „Mistrzowie Izolacji” przeznaczonego
dla firm wykonawczych stosujących wełnę Isover. Samochód Mercedes Sprinter zdobyła firma
Terom Teresa Szermuszyn z Mszany k. Wodzisławia Śląskiego. Do siedziby firmy Isover przybyli z tej okazji goście z całego kraju – zwiedzili jedną z najnowocześniejszych fabryk wełny
mineralnej na świecie i poznali proces produkcji wełny szklanej.
Isover
Konsolidacja
w ramach Boscha
W 2012 r. Grupa Bosch kontynuowała w Polsce proces konsolidacji, włączając do swoich
struktur spółki Holger Christiansen oraz Buderus Technika Grzewcza. Fuzje te pozwoliły na
uzyskanie synergii, a dzięki redukcji kosztów na
zwiększenie konkurencyjności oferty produktowej. Spółka Buderus została włączona do struktur działu Bosch Termotechnika przy zachowaniu dwóch odrębnych marek i kanałów dystrybucji: Buderus i Junkers.
Bosch
Medal
dla Klimat Solec
Firma Klimat Solec Sp. z o.o. została laureatem
nagrody Medal Europejski za produkt Klimat Pro
– system przewodów i kształtek oddymiających
kZO. Nagroda przyznawana przez Business Centre Club przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a pod patronatem Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego jest wyróżnieniem dla najlepszych wyrobów i usług oferowanych przez polskie firmy.
klimat-pro.pl
czerwiec 2013
13
AKTUALNOŚCI
Szkolenia z chłodnictwa w każdej chwili i z dowolnego miejsca – to oferta portalu firmy Danfoss. Jest on dostępny w 11 językach, przez
24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i 365 dni
w roku, i to za darmo. To platforma kształcenia
zawodowego, która umożliwia poznawanie nowych oraz aktualizowanie i usystematyzowanie
już nabytych kompetencji i umiejętności technicznych z zakresu chłodnictwa. Skierowana jest
do instalatorów i serwisantów urządzeń chłodniczych oraz uczniów i studentów chłodnictwa.
learning.danfoss.pl
Laury dla iRWN
Innowacyjna Rozproszona Wentylacja Nawiewna (iRWN) zwyciężyła w zorganizowanym przez
Konfederację Lewiatan konkursie dla przedsiębiorców – Zacznij.biz. Jury doceniło innowacyjność i potencjał rynkowy tego projektu. Jest to
technologia łącząca ogrzewanie płaszczyznowe
zasilane pompą ciepła i wentylację za pomocą
fasadowego nawiewnika w jeden indywidualnie
sterowany system. Świeże powietrze dociera do
pomieszczeń poprzez zainstalowane przy suficie ekrany tekstylne, a zużyte wywiewane jest
znad podłogi do kanałów wywiewnych usytuowanych na wysokości maks. 1,4 m. Wprowadzanie chłodnego powietrza od góry i jego powolne opadanie ku podłodze pozwala obniżyć
temperaturę w pomieszczeniu o 2–4ºC przy zachowaniu komfortu.
zacznij.biz.pl
Haier sponsorem NBA
Grupa Haier została sponsorem ligi NBA w USA.
Współpraca ta nawiązuje do profesjonalizmu,
z którym firma wykonuje swoje produkty. Haier
jest także złotym sponsorem ligi siatkówki kobiecej we Włoszech, wspiera też niektóre imprezy
odbywające się w Polsce, jak np. mecz ekstraklasy Legii Warszawa z Lechem Poznań. Grupa
Haier była także sponsorem największych wydarzeń sportowych – m.in. Igrzysk Olimpijskich
w Pekinie w 2008 r.
Haier
Zapunktuj z Galmetem
Ruszył program lojalnościowy „Zapunktuj z Galmetem” skierowany do firm instalacyjnych. Dlaczego warto dołączyć? Punkty za zakupy i montaż produktów można wymienić na cenne nagrody. System będzie pamiętał za instalatora
i automatycznie przypominał o czynnościach
serwisowych u klientów, u których zainstalował on produkt. Instalator staje się Partnerem
Galmetu i ma dostęp do materiałów marketingowych POS, dzięki którym staje się bardziej
konkurencyjny na rynku. Programem objęte są
zakupy dokonane po 1 kwietnia 2013 r. w sieci dystrybucji Galmet.
Galmet
Nowa siedziba Roth Polska
Od 1 lipca 2013 r. Roth Polska Sp. z o.o. będzie mieściła się pod adresem: ul. Osadnicza
26, 65-001 Zielona Góra. NIP, REGON, rachunek bankowy oraz dotychczasowe numery telefonów nie ulegają zmianie.
Roth
14
czerwiec 2013
Rynek PV w Polsce
I
ma barierami, głównie natury biurokratycznej, ale
też technicznej. Część ze sprzedanych w 2012 r.
paneli została już zamontowana w elektrowniach
PV, ale wiele jest obecnie instalowanych w kilkunastu dużych inwestycjach w całym kraju. Pod koniec 2013 r. łączna moc zainstalowana paneli PV
wyniesie ponad 24 MW.
W 2012 r. znacznie spadły ceny hurtowe paneli fotowoltaicznych – aż o 25% paneli monokrystalicznych i nawet o 38% polikrystalicznych.
Wpływ na to miała sytuacja na globalnym rynku PV
− dumpingowe ceny produktów chińskich praktycznie wyeliminowały europejskich producentów i doprowadziły do upadłości wielu firm i kryzysu także
na chińskim rynku PV, który wspomagany jest obecnie przez tamtejszy rząd. Unia prowadzi postępo-
nstytut Energetyki Odnawialnej przeprowadził
w tym roku po raz pierwszy badanie rynkowe
sektora fotowoltaiki w Polsce. Na rynku PV działa blisko 200 firm – 14 z nich to producenci, 141
to firmy instalatorskie, a reszta to dystrybutorzy zagranicznych marek i firmy handlowe importujące
elementy elektrowni fotowoltaicznych. Blisko 90%
firm z branży PV to przedsiębiorstwa zatrudniające do 20 osób. Większość ma krótki staż na rynku,
a 60% działa w branży nie dłużej niż 5 lat. Tak duży przyrost nowych firm spowodowany jest oczekiwanymi gwarantowanymi cenami energii elektrycznej z PV i dotacjami w ramach przygotowywanej
ustawy o OZE. Najwięcej firm ma swoje siedziby
w województwach: mazowieckim, wielkopolskim,
śląskim, małopolskim i pomorskim.
25,0
24,2
Sprzedane w 2012 roku
w zaawansowanej fazie
realizacji:
20,0
realizowane
• ON-GRID – 20,6 MW
Moc [MWp]
Danfoss Learning
nowe OFF-GRID
Nowe, uruchomione
inwestycje w 2012 roku:
15,0
nowe ON-GRID
20,6
• OFF-GRID – 1,3 MW
10,0
całkowita moc
zainstalowana
OFF-GRID [MWp]
Na koniec 2012 roku:
• OFF-GRID – 2,6 MW
• SUMA – 3,6 MW
5,0
2,2
0,0
0,1
0,1
0,0
0,2
0,2
0,1
0,3
0,2
0,1
0,4
0,3
0,1
0,6
0,5
0,2
0,8
0,6
0,2
1,0
1,1
0,7
0,3
0,8
0,3
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Sprzedaż modułów PV oraz wielkość inwestycji w 2012 r.
W 2012 r. w Polsce sprzedano łącznie ponad
93 tysiące sztuk paneli fotowoltaicznych o łącznej
mocy 22 MW. Aż 96% z nich pochodziło z importu (21,1 MW), w tym ok. 92% z Chin, a rodzima
produkcja stanowiła zaledwie 4% (0,9 MW). W Polsce panele PV produkuje 14 firm – ich łączna produkcja w 2012 r. wyniosła 17,6 tys. szt. paneli, tj.
4,4 MW, z czego 80% trafiło na eksport. Łączna
moc produkcyjna polskich firm jest dziesięciokrotnie wyższa i wynosi ok. 500 MW/rok.
Według stanu na koniec 2012 r. w Polsce zainstalowanych było 3,6 MW, z czego niecałe 1,4 MW
(9 elektrowni) przyłączono do sieci elektroenergetycznej (on-grid). Pozostała moc wykorzystywana
była do wytwarzania energii elektrycznej na potrzeby własne gospodarstwa lub firmy, gdzie zainstalowano elektrownię PV (off-grid). Różnica pomiędzy sprzedażą paneli PV a ich zainstalowaną mocą wynikała m.in. z długiego okresu prowadzenia
inwestycji, które nadal muszą się zmagać z wielo-
0,9
1,3
2011
{
całkowita moc
zainstalowana
ON-GRID [MWp]
suma [MWp]
1,3
0,1
0,9
1,3
2012
Lata
Rys. IEO
wanie antydumpingowe i chiński eksport został obłożony cłem, co da szanse unijnym producentom,
ale też wpłynie na ceny.
Fotowoltaika ma w Polsce duży potencjał rozwoju – dostrzegają to firmy produkcyjne, handlowe,
montażowe i instytucje finansowe (banki i fundusze). Jednak branża ta nie rozwinie się bez regulacji prawnych, które uproszczą jej rozwój. Inwestorzy oczekują też stałych taryf gwarantowanych (FiT)
i prostych zasad dla małych inwestorów – prosumentów, tak aby mogli oni oddawać energię także
do sieci. Zdaniem ekspertów jeżeli wprowadzimy
korzystne regulacje prawne dla technologii PV, to do
2020 r. możemy mieć zainstalowane nawet 1,8 GW
energii elektrycznej pozyskiwanej ze słońca.
Oprac. na podstawie referatu Konrada Rosołka
przygotowanego na VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej,
Toruń, 13–14 maja 2013 r.
Pełny raport o rynku PV dostępny na www.sklepieo.pl
AKTUALNOŚCI
Polski Ślad
„Polski Ślad” to kampania społeczna i edukacyjna promującą patriotyzm ekonomiczny i świadomą konsumpcję. Ma ona na celu m.in. wskazanie konsumentom dobrych firm, a także usług
i produktów, które warto kupować. Żeby przystąpić do programu, podmiot gospodarczy musi być
zarejestrowany w Polsce, należeć w decydującej
mierze do polskich obywateli i płacić w naszym
kraju podatek dochodowy oraz inne podatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Do akcji przystąpiła m.in. firma Bartosz.
polskislad.pl
Promocja „Płacimy najlepszym” ruszyła w czerwcu. Skierowana jest do firm wykonawczych montujących system instalacji sanitarnych i grzewczych Wavin Tigris. Instalator wysyła SMS-em
pod wskazany numer informację o ilości metrów bieżących zakupionych lub/i zainstalowanych przez niego rur. Pięć firm, które w czerwcu kupi i/lub zainstaluje najwięcej, otrzyma nagrodę w wysokości 2000 zł.
wavin.pl
Geberit On Tour
Trwa kolejna edycja akcji „Geberit On Tour” – spotkań z instalatorami w wielu miastach w Polsce.
Prezentowane są znane systemy instalacyjne oraz
nowości. Można będzie m.in. zobaczyć, czy ciśnienie 100 atmosfer jest w stanie zagrozić rurom
Geberit i jak w 5 minut złożyć ściankę instalacyjną, która wytrzyma obciążenie 400 kg, a także
sprawdzić się w konkursach montażu. 40 najlepszych instalatorów weźmie udział w finałowych
imprezach, które odbędą się jesienią na torach
wyścigowych w Kielcach i Poznaniu.
Geberit
Promocja Uponor
Druga edycja promocji systemu Uponor PE-Xa
skierowana jest do instalatorów, którzy kupią
ten produkt pomiędzy 15 maja a 15 sierpnia br. Każdy, kto dokona zakupów na kwotę 15 000 zł, otrzyma możliwość kupna automatycznego narzędzia rozszerzającego M12
z 99-proc. rabatem.
Uponor
PSEF
Powstałe w końcu kwietnia br. w Warszawie Polskie Stowarzyszenie Energetyki Fotowoltaicznej
to organizacja pozarządowa, która ma działać
na rzecz rozwoju rynku OZE w Polsce. PSEF
chce aktywnie uczestniczyć w pracach nad nową ustawą o OZE i działać na rzecz uproszczenia
zapisów prawnych, tak aby inwestowanie w fotowoltaikę w Polsce stało się łatwiejsze.
psef.pl
Nowe oblicze KAN
Spółka jest w trakcie rebrandingu, który polega
m.in. na odświeżeniu wizerunku i zmianie szaty
graficznej elementów jej komunikacji. Najnowsze materiały informacyjne oraz wszystkie systemy instalacyjne KAN-therm i nowości produktowe spółka zaprezentowała na Targach Grupy
SBS w Strykowie.
KAN
16
czerwiec 2013
Fot. WJ
Promocja Wavin
Dolnośląska
Konferencja Wodociągowa
5
kwietnia w Trzebnicy na 1. Dolnośląskiej Konferencji Wodociągowej zorganizowanej przez firmę Eco-Flow zebrali się specjaliści z kadry zarządzającej i technicznej przedsiębiorstw komunalnych
zajmujących się gospodarką wodociągowo-kanalizacyjną. Na spotkaniu dyskutowano o problemach
projektowania, budowy i eksploatacji sieci wod-kan,
prezentowano też nowoczesne technologie wodociągowe i ich praktyczne zastosowanie.
W działalności przedsiębiorstw wod-kan wiele zależy od tego, jak sieci zostały zaprojektowane i wykonane. Dolny Śląsk ma dużo starych sieci, zwłaszcza wodociągowych, w centrach miast
i miasteczek, które pracują w połączeniu z nowymi stacjami uzdatniania i rurociągami. Ciekawe
spostrzeżenia na temat sprawności hydraulicznej
eksploatowanych rurociągów przedstawił dr inż.
Wojciech Cieżak z Politechniki Wrocławskiej. Rzeczywista sprawność hydrauliczna eksploatowanych
przewodów wodociągowych jest bowiem jednym
z ważnych kryteriów oceny ich stanu technicznego.
W przeszłości dominowały przewody z żeliwa i stali – te sprzed 1945 r. oraz budowane w latach 50.
i 60. W wielu wypadkach istnieją duże różnice między hydraulicznymi opornościami przewodów o takim samym wieku i tej samej średnicy. Proces hydraulicznego starzenia się zależy głównie od charakteru eksploatacji i tym samym od ilości odłożonych
osadów, które mają wpływ zarówno na hydraulikę
przepływów, jak i na koszty energii zużywanej do
pompowania wody, a także na jakość sprzedawanej wody. Dr Cieżak wskazywał, jak diagnozować
stan takich sieci, jak optymalizować ich eksploatację i kiedy przeprowadzać modernizacje.
Wiele uwagi w dyskusji poświęcono też problematyce sieci na terenach wiejskich. Wskazywano na
dobre przykłady rozwiązań oraz błędy, które nie by-
ły tak oczywiste kilkadziesiąt lat temu jak obecnie.
Jednak głównym źródłem nietrafionych inwestycji
nie był brak wiedzy technicznej, ale raczej decyzje
natury administracyjnej i brak stosownych prognoz
demograficznych.
Praktyczne zagadnienia doboru i eksploatacji zasuw, przepustnic oraz zaworów zwrotnych omówił
Grzegorz Dąbek z firmy Aeon. Natomiast Andrzej
Zych z firmy Bmeters wskazywał, jak w praktyce wykorzystać zmiany w wymaganiach wobec wodomierzy, jak poruszać się w regulacjach GUM i wymaganiach MID. Występują tu pewne podobieństwa, ale
jest też sporo różnic – warto je znać, by móc skutecznie korzystać z danych podawanych przez producentów. Omówił też zagadnienia zdalnego odczytu i problemów z naliczaniem opłat za zużycie wody.
Jak sprawdzać jakość prac ekip montażowych w terenie, tak aby budowana sieć zachowała maksymalną trwałość i szczelność, wskazywał Czesław Czarnota z firmy Radeks, bardzo obszernie omówił też
pozostałe zagadnienia budowy rurociągów. Wskazywał m.in. na różne wymagania dla poszczególnych materiałów, w tym dla powszechnie stosowanych rur z PE. Marek Kaniewski z firmy Eco-Flow
zreferował zagadnienie stosowania studzienek wodomierzowych i dokonał przeglądu rozwiązań oferowanych na rynku. Uczestnicy konferencji wzięli też
udział w inspekcji podbasenia w kompleksie basenowym Trzebnicki Zdrój znajdującym się obok hotelu, w którym odbywała się konferencja. Była to
dobra okazja do wymiany doświadczeń w eksploatacji basenów.
Uczestnicy wyrazili potrzebę kontynuacji takich
regionalnych spotkań w formie dyskusji nad praktycznymi zagadnieniami technicznymi działalności
przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką wodRed.
ciągowo-kanalizacyjną.
AKTUALNOŚCI
Forum Chłodnictwa
maja w Krakowie Walne Zebranie
Członków podsumowało działalność
Krajowego Forum Chłodnictwa Związku Pracodawców w ubiegłym roku. Po udzieleniu absolutorium Zarządowi KFCh, Radzie Nadzorczej
i Sądowi Dyscyplinarnemu VII kadencji w drugiej części spotkania dyskutowano m.in. na temat legislacji F-gazowej i jej konsekwencji dla
branży, nauczaniu zawodu i szkoleniach oraz
o projekcie ustawy o OZE i rozporządzeniu
w sprawie warunków technicznych.
Przygotowywane regulacje prawne ograniczą stosowanie F-gazów. Celem przepisów
jest redukcja tych substancji o 72–73% do
przenośnych systemów klimatyzacyjnych stosowanych w pomieszczeniach z czynnikiem
o współczynniku ocieplenia globalnego ≥ 150.
Ograniczone zostanie także uzupełnianie czynników, co prowadzić będzie do spadku wydajności urządzeń i szybszego ich zużycia, a tym
samym wymiany na nowe z czynnikami o niskich współczynnikach ocieplenia globalnego.
Z kwestią ograniczania stosowania HFC wiąże
się też certyfikacja personelu i firm. Spośród
członków UE tylko Polska jeszcze nie przyjęła
stosownych regulacji w tym zakresie.
Członkowie kierownictwa KFCh poinformowali również o działaniach Forum dotyczących
2030 r. i 78% do 2050 r. Pierwsza graniczna data to styczeń 2015 r. – HFC-23 nie będą mogły być stosowane w systemach ochrony
ppoż. i gaśnicach. W domowych chłodziarkach
i zamrażarkach od stycznia 2015 r. nie będzie
można stosować czynników o współczynniku
ocieplenia globalnego ≥ 150, w urządzeniach
komercyjnych ≥ 2500 od 2017 r., ≥ 150 od
stycznia 2020 r. Ta ostatnia data dotyczy też
przyspieszenia prac nad implementacją dyrektywy F-gazowej do polskiego prawa, konsultacjach związanych z projektem ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz rozporządzenia
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
a także zmianami do rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu
budowlanego. Dyskutowano też o konsekwen-
Fot. WJ
17
cjach dyrektywy o tzw. ekoprojekcie – znajdują się w niej regulacje dotyczące domowych
urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
oraz chłodnictwa.
W Polsce nie naucza się zawodu technik
chłodnictwa, a technik urządzeń sanitarnych
ze specjalnością monter urządzeń klimatyzacyjnych nie odpowiada w pełni na zapotrzebowanie rynku na fachowców. KFCh zaproponowało Ministerstwu Edukacji Narodowej
współpracę w kwestii rozwiązania problemu
kształcenia zawodowego dla branży chłodniczej i klimatyzacyjnej. Problemem jest również jakość szkoleń – funkcjonują renomowane ośrodki szkolące, ale znaleźć też można
oferty ekspresowych szkoleń w 2 godziny i za
kilka złotych, dające ich uczestnikom jedynie
papier zamiast wiedzy.
Na najbliższy rok Forum zaplanowało dalszą współpracę z MEN w sprawie zawodu
technik chłodnictwa i klimatyzacji, udział
w pracach nad projektami branżowych aktów
prawnych, rozszerzenie funkcji informacyjnych
platformy internetowej KFCh oraz wspieranie
różnych inicjatyw i współpracę z AREA i innymi organizacjami.
Krajowe Forum Chłodnictwa zrzesza 127
pracodawców. Ponad 70% członków realizuje
typowe usługi instalacyjne i serwisowe, a ok.
80% stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Forum jest otwarte dla wszystkich firm
wykazujących się profesjonalizmem i rzetelnością. Pod jego egidą działa pięć ośrodków
szkoleniowych. Krajowe Forum Chłodnictwa
zapewnia swoim członkom Firmowy F-gazowy Certyfikat Zgodności poświadczający spełnienie wszystkich wymagań zawartych w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 303/2008 dot.
certyfikacji przedsiębiorstw i personelu w zawj
kresie F-gazów.
Wygrywaj nagrody z KAN-therm
W
maju ruszyły dwa konkursy promocyjne firmy KAN. Jeden jest skierowany
do wykonawców instalacji sanitarnych i grzewczych, a drugi do projektantów tych instalacji. Aby wziąć udział w konkursie, uczestnik musi wykonać instalację lub projekt instalacji w systemie KAN-therm, a następnie
wypełnić formularz zgłoszeniowy na stronie
www.konkurs-kan.pl i odpowiedzieć na pytanie „Dlaczego zdecydowałaś/eś się na zastosowanie systemu KAN-therm?”.
Każde zgłoszenie bierze udział w konkursie i nawet jedno ma szansę na wygraną. Im
więcej instalacji lub projektów uczestnik zgłosi, tym więcej odpowiedzi może wysłać, zwiększając tym samym swoje szanse. Uczestnik,
który zgłosi najwięcej instalacji lub projektów, zostanie dodatkowo nagrodzony iPadem.
W obydwu konkursach do wygrania jest wiele
cennych nagród. Instalatorzy mają szansę wygrać m.in. Mercedesa Citan Furgon 109 CDI,
iPada Retina 32 GB czy iPada Mini. Projek-
tanci będą walczyć m.in. o HP Ploter Designjet T790 44-in ePrinter, program AutoCAD LT
2013 i iPad Retina 32 GB.
mat. KAN
www.konkurs-kan.pl
czerwiec 2013
17
AKTUALNOŚCI
16. Krajową Konferencję GAZTERM
(13–15 maja, Międzyzdroje)
poświęcono w tym roku
wspólnym celom i problemom
XVI GAZTERM
gazownictwa i ciepłownictwa
oraz perspektywom rozwoju obu
branż. Zgodnie z polityką Unii
Europejskiej energetyka polska
powinna ewoluować w kierunku
źródeł gazowych i odnawialnych.
Wiąże się z tym jednak
konieczność powstania w Polsce
efektywnego i transparentnego
rynku kapitałowego nośników
energetycznych.
Z
ny prawnie stan infrastruktury liniowej oraz
pozostawiające wiele do życzenia planowanie
na poziomie gmin.
Wiele referatów dotyczyło perspektyw dla
rozwoju kogeneracji, bezpieczeństwa dostaw
gazu, jego cen oraz obecnej sytuacji na rynku. Prof. Tomasz Dobski z Politechniki Poznańskiej wskazywał na możliwość zwiększenia efektywności wykorzystania gazu ziemnego w zasilaniu w energię dużych obiektów
na przykładzie budynku Wydziału Chemii PP.
Podstawowym źródłem ciepła dla tego budynku jest obecnie agregat kogeneracyjny o mocy cieplnej 888 kWth i elektrycznej 888 kWel
oraz całkowitej sprawności elektroenergetycznej i cieplnej 85,6%. Wspomagają go dwie
pompy ciepła z wymiennikiem gruntowym
(COP 2,9) i kotły gazowe o mocy 906 kWth
i sprawności 94,5%. Na dachu budynku zainstalowano dodatkowo ogniwa fotowoltaiczne o powierzchni 1000 m2, które wytwarzają
rocznie 146 000 kWh. Analiza ekonomiczna
wykazała, że czas zwrotu tej inwestycji wyniesie 4,5 roku i jest ona bardziej opłacalna niż rozwiązanie tradycyjne – czyli dostarczanie do budynku energii elektrycznej i ciepła z sieci.
Fot. Studio 4u
roku na rok coraz więcej miejsca poświęca
się podczas tej konferencji rynkowi energii – to powrót do pierwotnej idei GAZTERMU,
czyli spotkania gazowników i ciepłowników.
Jak przypomniał Bogusław Regulski, wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie,
energetyka cieplna oparta obecnie praktycznie
w całości na węglu musi w najbliższym czasie
zacząć korzystać z innych, bardziej ekologicznych paliw, takich jak np. gaz ziemny. Można go z powodzeniem wykorzystać w nowoczesnych instalacjach kogeneracyjnych, których w systemach ciepłowniczych jest wciąż
zbyt mało. Między innymi w tym celu konieczna jest współpraca ciepłownictwa systemowego i gazownictwa.
Jacek Szymczak, prezes IGCP, mówił o potencjale ciepłownictwa systemowego i najważniejszych barierach utrudniających funkcjonowanie branży. Do tych ostatnich należą m.in.:
polityka UE – przepisy dotyczące emisji gazów
(w praktyce ciepłownictwo powinno kupować
połowę uprawnień) i udziału OZE, brak systemu wsparcia dla kogeneracji w Polsce, wciąż
nieprzyjęty „trójpak energetyczny”, obecna sytuacja ekonomiczna polskiego ciepłownictwa,
w tym jego niska rentowność, nieuregulowa-
18
czerwiec 2013
Podczas konferencji zorganizowano też panel dyskusyjny, w trakcie którego dyskutowano
na temat rozwoju energetyki w Polsce w oparciu o OZE i gaz ziemny. Udział w dyskusji wzięli: Jacek Szymczak (IGCP), Andrzej Schoeneich (Izba Gospodarcza Gazownictwa), Mariusz
Grochowski (PGNiG Termika), Bogdan Świątek
(Dalkia Poznań), Mariusz Majkut (SEC Szczecin) i Waldemar Kamrat (Politechnika Gdańska). Panel poprowadził Andrzej Sikora z Instytutu Studiów Energetycznych. W trakcie dyskusji także mówiono o konieczności spełnienia
wymagań unijnych dyrektyw dotyczących emisji gazów cieplarnianych, potrzebie prowadzenia racjonalnej polityki energetycznej w skali
kraju, województwa czy gminy oraz usunięcia
niekorzystnych zapisów w aktach prawnych
hamujących rozwój obu branż i konieczności
wprowadzania zmian w zasadach regulacji
sektora gazowniczego i ciepłowniczego w celu zapewnienia przedsiębiorstwom środków finansowych na niezbędne inwestycje.
W podsumowaniu konferencji podkreślano, że zasady racjonalnego planowania energetycznego powinny mieć odzwierciedlenie w decyzjach i pozwoleniach wydawanych przez
jednostki administracyjne, a dotyczących sposobu zaopatrzenia w ciepło lub paliwa gazowe. Jest to szczególnie istotne w przypadku
dużych aglomeracji z systemami ciepłociągów
i gazociągów. Zdaniem uczestników konferencji w celu pełnego wykorzystania posiadanego
potencjału tych zasobów należałoby podzielić
aglomeracje na obszary, w których rozprowadzany byłyby wyłącznie gaz ziemny lub ciepło
systemowe oraz energia elektryczna.
Konferencja zgromadziła blisko 400 uczestników – przedstawicieli branży gazowniczej,
ciepłowniczej i energetycznej, środowisk naao, SEC
ukowych i biznesu.
AKTUALNOŚCI
Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne
V
Konferencja Naukowo-Techniczna „Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne – projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja” odbyła się w Dębem k. Warszawy 16 i 17 maja br. Organizatorami konferencji są Zakład
Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków Politechniki Warszawskiej oraz Wydawnictwo Seidel-Przywecki, a jest ona przeznaczona dla projektantów oraz osób zajmujących
się eksploatacją instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych.
W tym roku obradowano w ramach pięciu grup tematycznych: jakość wody w instalacjach, zużycie wody, aspekty hydrauliczne i konstrukcyjne w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych, aspekty energetyczne
w instalacjach wod-kan oraz odprowadzanie
ścieków. Wygłoszono 22 referaty i kilka praktycznych prezentacji, m.in. firm Apator-Powogaz, Danfoss-Socla, Geberit, Honeywell, Sankom i Wavin.
W części poświęconej jakości wody w instalacjach dr inż. Andrzej Górecki (PBW Hydrokor) zwrócił uwagę na różnice, jakie występują pomiędzy wymaganiami stawianymi
instalacjom przez przepisy a praktyką instalacyjną. Budowane wbrew zasadom instalacje są nietrwałe, szybko korodują i nie sprzyjają zachowaniu jakości wody. Często zdarza
się, że projektanci i instalatorzy nie wykonują
analiz wody, żeby wybrać dla niej optymalne
materiały instalacyjne.
Dr Renata Matuszewska (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH) poddała ocenie technologię dezynfekcji c.w.u. jonami miedzi i srebra. Badania w instalacji w obiekcie
użyteczności publicznej wskazują, że może być
ona stosowana do zwalczania Legionelli. O ba-
Dr inż. Andrzej Górecki
daniach nad naturalnymi metodami uzdatniania
wody z zastosowaniem bakteriofagów i biopolimerów poinformował dr inż. Andrzej Eymont
(Instytut Techniczno-Przyrodniczy w Falentach).
Są one na tyle obiecujące, że mogą być zastosowane do uzdatniania wody na terenach wiejskich. Prof. Beata Kowalska (Politechnika Lubelska) zaprezentowała koncepcję projektowania i modernizacji instalacji wody zimnej, tak
aby maksymalnie ograniczyć zjawisko wtórnego zanieczyszczenia wody. O zmianach w jakości wody zachodzących podczas stagnacji w takich budynkach mówiła mgr inż. Agnieszka Rożej (Politechnika Lubelska) – zależy to nie tylko
od rozbiorów, ale też od sposobu prowadzenia
instalacji i użytych materiałów.
W sesji na temat zużycia wody Sławomir
Lasek (Ferro) omówił wymagania i cele strategii Europa 2020 w kontekście armatury sanitarnej. Jej nowe konstrukcje sprzyjają oszczędzaniu wody, energii i tym samym redukcji
emisji, jednocześnie wzrasta komfort korzystania z ciepłej i zimnej wody. Dr inż. Florian
Piechurski (Politechnika Śląska) ocenił faktycz-
Dr inż. Julian Skiba, prof. Jan Bagieński
Fot. JK
Fot. JK
ne zużycie wody w krytych pływalniach. Normy i przepisy nie uwzględniają nowych technologii odzysków i oszczędnego gospodarowania wodą, co skutkuje przewymiarowywaniem
przez projektantów instalacji zimnej i ciepłej
wody w obiektach basenowych. Wyniki badań
zapotrzebowania na wodę wybranego budynku użyteczności publicznej przedstawiła prof.
Beata Kowalska. Wynika z nich m.in., że rzeczywisty przepływ wody i współczynniki nierównomierności rozbiorów odbiegają od normowych – warto to prześledzić na przykładzie
innych budynków.
Na blok tematów dotyczących aspektów
hydraulicznych i konstrukcyjnych w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych złożyły się trzy referaty. Prof. Władysław Szaflik (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny
w Szczecinie) dokonał przeglądu metod określania średnic instalacji wodociągowej w budynkach mieszkalnych, mgr inż. Ekaterina Syczewa (Politechnika Warszawska) wskazywała, jak optymalizować koszty projektowania
i budowy studni głębinowych ujęć wód podziemnych, a dr inż. Agnieszka Malesińska i dr
inż. Jarosław Chudzicki (Politechnika Warszawska) mówili o problemach z projektowaniem instalacji do powtórnego wykorzystania
ścieków szarych w budynkach.
W sesji poświęconej aspektom energetycznym w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych dr inż. Tomasz Schiller (Politechnika
Poznańska) przedstawił metody oceny energochłonności zespołów pompowych w instalacjach wodociągowych. Z kolei dr inż. Joanna Studencka (Politechnika Krakowska) przeanalizowała efektywność kosztową ciepłowni
gazowej współpracującej ze źródłem geotermalnym. Na ocenę ekonomiczną takich instalacji istotnie wpływa odbiór energii poza sezonem grzewczym na potrzeby c.w.u., a nie tylko
energia konieczna do ogrzewania w sezonie.
Wśród referatów poświęconych odprowadzaniu ścieków dr inż. Julian Skiba (Politechnika Poznańska) wskazywał na przyczyny powstawania uciążliwych zapachów z sieci i instalacji kanalizacyjnych, omówił też metody
zapobiegania im. Dr inż. Tomasz Kaźmierski
(Politechnika Poznańska) porównywał inwestycje i eksploatację tłoczni ścieków z pompowniami z pompami zatapialnymi. O tym,
co można zrobić, aby zoptymalizować napływ
ścieków deszczowych do kanalizacji miejskiej
w czasie intensywnych opadów, mówił inż. JaRed.
cek Chlipalski.
czerwiec 2013
19
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Sensus iPERL
Inteligentne
Nowy kierunek w konstruowaniu wodomierzy wyznacza firma Sensus. Urządzenie iPERL umożliwia pomiar
zużycia wody z bardzo wysoką dokładnością, niezależnie
od pozycji zabudowy oraz kierunku przepływu. Wykonane
jest z trwałych kompozytów i nie posiada mechanicznych podzespołów kontaktujących się z wodą oraz elementów metalowych. Jest dostosowane do zabudowy
w instalacjach wewnętrznych i zewnętrznych. Posiada
stopień ochrony IP 68 i jest w pełni zabezpieczone przed
zalaniem wodą i zaparowaniem. Zgodne z wymaganiami
klasy temperaturowej T50. Posiada zakres pomiarowy
R 800 dla całego typoszeregu urządzeń dla Q3 od 2,5
do 16 m3/h – tym samym warunki panujące w sieci nie
mają żadnego wpływu na jego parametry eksploatacyjne. Skutecznie dokonuje pomiarów także w instalacjach
z bardzo szybko otwieranymi i zamykanymi zaworami
czerpalnymi, które powodowały przepływy trudne do
uchwycenia i zliczenia, zwłaszcza w budynkach mieszkalnych i instalacjach przemysłowych. Urządzenie na
bieżąco gromadzi i zdalnie raportuje o zużyciu wody
i swoim stanie technicznym. Zapewnia nieograniczony
dostęp do informacji o zużyciu wody niezbędnych do
podejmowania właściwych decyzji w eksploatacji sieci
wodociągowej (wykrywanie nieszczelności, przepły-
wentylatory
wów wstecznych, ingerencji zewnętrznych, zapowietrzenia instalacji itp.). Wyposażone jest w niskiej mocy
zintegrowany moduł radiowy o częstotliwości 868 lub
433 MHz z nowatorskim systemem komunikacji 1½.
Podczas odczytu inkasenckiego „walk-by”/„driver-by”
dostarcza informacje bilingowe, statusy alarmów oraz
dodatkowo umożliwia odpytanie urządzenia w celu pozyskania aż do 2880 szczegółowych danych z rejestracji.
Wraz z radiem Sensus iPERL oferuje również platformę
transmisji OMS z certyfikatem T1. Ma możliwość integracji ze strukturą systemu radiowego dalekiego zasięgu
Sensus FlexNet. Zatwierdzenie typu zgodne z dyrektywą 2004/22/EC, PN-EN 14154:2007 i OIML R49:2006,
certyfikat zgodności z wymaganiami dla wody pitnej
DVGW, ACS i WRAS.
mat. Sensus
Aplikacja Purmo
dla instalatorów
Purmo SmartBox to darmowa aplikacja na smartfony z systemami iOS lub Android, która pomoże wybrać grzejnik. Umożliwia
łatwy i szybki dostęp do broszur i instrukcji grzejników Purmo
(również elektrycznych oraz ogrzewania podłogowego) wraz
z aktualnymi cennikami, a także wizualizacji. Aplikacja ułatwia
dobór odpowiedniej mocy i wielkości grzejnika do danego pomieszczenia. Oszczędny i prosty w obsłudze interfejs
sprawia, że jest ona wygodna w użyciu. Dla instalatorów pomocna będzie funkcja „szukaj dystrybutora” – poza
szczegółowym adresem i danymi najbliższych dystrybutorów Purmo wyświetlana jest także mapa dojazdu. Aplikacja
Purmo SmartBox została stworzona w kilkunastu językach i dostępna jest już w 22 krajach.
mat. Purmo
Promienniki
do sufitów
podwieszanych
Firma Mark oferuje promienniki wodne Infra Aqua,
które dzięki eleganckiemu wykończeniu z powodzeniem
mogą być umieszczane w sufitach podwieszanych.
Promienniki mają formę paneli o szerokości od 150
do 1200 mm. Izolowane są termicznie od góry wełną
mineralną lub pianką poliuretanową, dzięki czemu promieniowanie w tym kierunku zredukowano do minimum,
a sprawność cieplna została zwiększona. Konstrukcja
promiennika umożliwia kierowanie maksymalnej ilości
20
czerwiec 2013
Wentylatory RIMERA to urządzenia o nowoczesnym
wyglądzie, które sprawdzą się w pomieszczeniach o dużej wilgotności powietrza – łazienkach lub kuchniach.
Wyposażono je w układ elektroniki na bieżąco kontrolujący impulsy świetlne z zewnątrz, poziom wilgotności
w pomieszczeniu oraz obroty silnika. Wentylatory mają
specjalnie wyprofilowane hybrydowe śmigła, dzięki czemu ich praca jest bardzo cicha (poziom hałasu poniżej
26 dB), a kształt zachodzących na siebie łopatek i ich
zwiększona liczba zapewniają większy przepływ powietrza. Urządzenia te mają czwartą klasę odporności IP, m.in.
dzięki solidnej obudowie z tworzywa sztucznego typu ABS
oraz poliwęglanu. Wyposażono je dodatkowo w inteligentny system ochrony przed nawiewem, układ rowków
odprowadzających wodę oraz cyfrowy panel sterowania, który pozwala regulować próg wyzwalania czujnika
wilgotności, czas podtrzymania pracy, kolor i opcję podświetlania. System czasowy Time Support podtrzymuje
pracę silnika w przypadku zanikania sygnałów wejściowych. Wentylatory mają moc 15 W, wydatek powietrza
100 m3/h, regulację silnika w zakresie 0–2600 obr/min
i maksymalną temperaturę pracy 40°C.
mat. Dospel
promieniowania w stronę pola pracy, ograniczając straty
energii przez konwekcję. Ogrzewa on bezpośrednio ciało
człowieka bez potrzeby podnoszenia temperatury powietrza w całym pomieszczeniu, co m.in. eliminuje występowanie przeciągów, przepływu powietrza i unoszenia
się kurzu. Promienniki mogą byś stosowane zarówno
w wysokich, jak i niskich pomieszczeniach. Sprawdzają
się w budynkach użyteczności publicznych, np. szkołach
czy szpitalach oraz halach i obiektach przemysłowych.
Dostarczane są w kolorze białym RAL 9010, inne kolory
dostępne na zamówienie.
mat. Mark
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Nowe pompy gruntowe
W ofercie marki Buderus
pojawiły się dwa nowe typy pomp ciepła: Logatherm
WPS 6K/10K-1 i Logatherm
WPS 6/17-1. Dzięki wysokiemu współczynnikowi wydajności cieplnej (COP) urządzenia te wyróżniają się bardzo
niskim zużyciem energii elektrycznej. Dla temperatury
solanki 0°C i temperatury zasilania instalacji grzewczej
35°C (parametry zgodne z normą EN 14511) współczynnik COP wynosi nawet 4,8. Pompy ciepła wyposażone
zostały w: energooszczędne pompy obiegowe klasy A,
sprężarkę typu scroll nowej generacji, nowy czynnik
chłodniczy R410A, zabezpieczenia nadprądowe, zawór przełączający c.o./c.w.u., trzystopniową grzałkę
elektryczną, a także czujnik kolejności faz i zaniku faz
oraz urządzenie łagodnego rozruchu, które sprawiają,
że montaż urządzenia jest bardzo prosty. W modelu
oznaczonym literą K wbudowano dodatkowo zaizolowany 185-litrowy zasobnik c.w.u. ze stali nierdzewnej.
Sterownik HMC 10-1 umożliwia: optymalizację pracy
pompy ciepła, sterowanie dwoma obiegami grzewczymi
z możliwością rozbudowy o kolejne dwa, pracę kaskadową, pomiar energii cieplnej wytworzonej przez pompę
ciepła, sterowanie basenem i chłodzenie pasywne. Izolacja akustyczna obudowy pompy ciepła i sprężarki oraz
zastosowanie do połączeń hydraulicznych elastycznych
przewodów pozwoliła znacznie obniżyć poziom hałasu
związany z pracą urządzeń (maks. 34 dB). Producent
udziela pięcioletniej gwarancji na te urządzenia.
mat. Buderus
Stelaż Eco Plus
Nowy stelaż podtynkowy Eco Plus firmy Viega umożliwia płynną regulację wysokości położenia miski ustępowej za pomocą przycisku, bez konieczności dodatkowych
modyfikacji i wykorzystywania
elektroniki. Miskę można przesuwać w pionie w zakresie
80 mm, na maksymalną wysokość 48 cm. Ruchomą ramę
z elastycznym kolankiem rury
spłuczkowej i odpływowej oraz
prowadnicami zasłonięto płytką
Klimatyzatory Electrolux
Na rynku pojawiły się nowe urządzenia z linii AirComfort firmy Electrolux: klimatyzatory ścienne (także z pompami
ciepła), klimatyzatory przenośne oraz osuszacze powietrza. Klimatyzatory zapewniają profesjonalną filtrację powietrza
w domach i biurach, latem pozwalają je schłodzić, a zimą ogrzać. Zastosowano w nich technologię inwerterową
z możliwością regulacji siły nawiewu, która zapewnia mniejsze zużycie energii (o ok. 50%) i dużą efektywność. Modele z serii EcoHeat są wyposażone w zimowy zestaw Winter Kit, dzięki któremu są bardzo wydajne energetycznie
nawet przy –20°C, osiągając parametry klasy A++. Klimatyzatory Electrolux mają wydajność w zakresie 9–24 tys.
BTU. Panel sterujący umożliwia kontrolowanie parametrów pracy urządzeń na odległość, za pomocą telefonu. Dzięki
zaawansowanemu systemowi filtrów klimatyzatory
dokładnie oczyszczają powietrze. Filtr Bio-HEPA ze
środkiem bakteriobójczym pochłania kurz i ogranicza
rozwój mikroorganizmów, filtr z aktywnym węglem
niweluje przykre zapachy, a jonowy filtr plazmowy
zabija roztocza, alergeny oraz bakterie.
mat. Electrolux
Mikroturbiny
Capstone
Amerykańskie mikroturbiny gazowe Capstone o mocy od 30 kW do 5 MW wprowadza na polski rynek włoska firma IBT Group. Urządzenia umożliwiają 30-proc.
zmniejszenie zużycia energii, są bardziej niezawodne
od silników spalinowych i nie emitują spalin. Systemy
wytwarzania energii w wysokosprawnych układach kogeneracyjnych (CHP) i trójgeneracyjnych (CHHP) z wykorzystaniem mikroturbin Capstone znaleźć mogą zastosowanie w branży spożywczej, włókienniczej, papierniczej
i farmaceutycznej, a także w hotelach i szpitalach oraz
na wysypiskach śmieci i w oczyszczalniach ścieków.
Mikroturbiny mogą być zasilane metanem, propanem
lub olejem napędowym, a także paliwami odnawialnymi,
np. biogazem ze składowisk odpadów lub fermentacji
beztlenowych. Do ich głównych zalet należy bezolejowa
z jednowarstwowego szkła bezpiecznego – na zewnątrz
widoczny jest tylko zamontowany na niej przycisk. Stelaż
pasuje do większości misek dostępnych na rynku. Jego
montaż jest identyczny jak w przypadku innych modeli
z serii Eco Plus Viega, zachowane też zostały wymiary:
szerokość 490 mm i wysokość montażowa 1130 mm.
Stelaż wyposażony został w spłuczkę podtynkową, do
której można dobrać dowolną płytkę uruchamiającą
z oferty Viega. Dostępne są różne modele aktywowane
ręcznie, bezdotykowo lub sterowane elektronicznie.
mat. Viega
praca (wykorzystano opatentowane łożyska powietrzne
niewymagające smarowania) oraz możliwość modulacji wytwarzanej mocy elektrycznej w zakresie od 0 do
100% bez szkody dla turbiny. Dystrybutor szacuje, że
zastosowanie mikroturbin, paneli słonecznych i innych
źródeł energii odnawialnej w dziewięciu głównych budynkach jednego z większych miast Polski pozwoliłoby
zaoszczędzić rocznie miliard dolarów i zmniejszyć produkcję dwutlenku węgla o 8,2 mln ton.
mat. IBT
czerwiec 2013
21
Fot. WJ
AKTUALNOŚCI
Termomodernizacja 2013
T
egoroczne Forum Zrzeszenia Audytorów
Energetycznych (Warszawa, 14 maja) poświęcono istniejącym i planowanym instrumentom organizacyjno-prawnym efektywności energetycznej, a także efektywności energetycznej w praktyce. Forum to doroczne
spotkanie audytorów energetycznych, miejsce
wymiany poglądów na temat audytów, metod
i narzędzi oceny efektywności energetycznej.
W tym roku przebiegało pod hasłem: Efektywność energetyczna – teraźniejszość i przyszłość i było podzielone na trzy sesje: prawo na
rzecz efektywności energetycznej, efektywność
energetyczna w praktyce oraz systemy wsparcia efektywności energetycznej.
W pierwszej sesji Maciej Kapalski (Ministerstwo Gospodarki) omówił stan prac
nad ustawą o odnawialnych źródłach energii
– wkrótce powinna ona trafić pod głosowanie
w Sejmie. Prawo ma gwarantować system dopłat do energii elektrycznej wyprodukowanej
z odnawialnych źródeł energii, zarówno małych – do 10 kW, jak i dużych mocy. Wskazywał też na znaczenie, jakie nadaje się w nowych regulacjach prosumentom.
Planowane zmiany w rozporządzeniu
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, omówił Aleksander Panek (NAPE/
ZAE). Wskazywał m.in. na kwestie związane z wentylacją, izolacyjnością cieplną oraz
wskaźnikiem EP – określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną
energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji,
chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody
użytkowej. Wymagane wartości tego wskaźnika będą się stopniowo zmieniały w 2014,
2017 i 2021 r. Wymagania te skomentował
w swoim wystąpieniu Jerzy Żurawski (DAEŚ/
SAPE). Przeprowadzone przez audytorów sy-
22
czerwiec 2013
mulacje wskazują, że spełnienie wymagań
stawianych nowym i przebudowywanym budynkom nie będzie proste. Ograniczenie energochłonności budynków tylko poprzez obniżanie zużycia ciepła na c.o. i c.w.u. jest błędne.
Osiągnięcie nowych wymagań będzie możliwe
wtedy, gdy spełnione zostanie wiele warunków w całym procesie projektowania i budowy danego obiektu. Wymagać to będzie m.in.
odpowiednio zaprojektowanej bryły budynku,
uwzględnienia jego orientacji, dobrania przegród i stolarki otworowej, dobrania systemu
wentylacji i oświetlenia, a także ogrzewania
i przygotowania ciepłej wody. Przepisy są tak
skonstruowane, aby inwestorzy byli zmuszeni do budowy budynków energooszczędnych
i korzystania z energii odnawialnej. Jednak
projektowanie niektórych typów budynków
tak, aby spełniły nowe wymagania, będzie
skomplikowane, a czasami wręcz niemożliwe, pomimo spełnienia warunków wymaganych w rozporządzeniu. Tym samym audytorzy widzą potrzebę wprowadzenia zmian
w projektach przepisów.
O tym, jak organizacje pozarządowe oceniają działania rządu dotyczące udziału odnawialnych źródeł energii w ogólnej konsumpcji
energii, mówiła Ilona Jędrasik (Koalicja Klimatyczna). Środowiska te wskazują, że konserwowany jest obecny system energetyczny i promowane współspalanie biomasy w starych,
nieefektywnych blokach energetycznych, które będą likwidowane za parę lat. Tym samym
grozi nam brak energii i konieczność importu
praw do emisji, a nawet samej energii. Społeczeństwo przygląda się tym działaniom i widzi brak determinacji rządu w osiąganiu celów
ekologicznych i bezpieczeństwa energetycznego, od czego zależy m.in. przyszłość gospodarki i nasz poziom życia.
W drugiej sesji Marek Zawiska (URE) omówił system białych certyfikatów, tj. świadectw
efektywności energetycznej. Wprowadziła go
ustawa o efektywności energetycznej, która
wprawdzie nakłada na przedsiębiorstwa dodatkowe obowiązki, ale stwarza też szansę na
pozyskanie środków finansowych na już wykonane lub planowane przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej. Żeby pozyskać te środki, konieczny jest audyt.
Jak go wykonać, wskazywał Arkadiusz Węglarz (KAPE/ZAE). Przeanalizował on praktyczne wymagania, zawarte m.in. w rozporządzeniu z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu. Dariusz Koc (KAPE) omówił wymagania techniczne dla budynków w standardzie NF15 i NF40, czyli jakie warunki trzeba
spełnić, aby móc się ubiegać o dopłaty do domów pasywnych i energooszczędnych ze środków NFOŚiGW w ramach Programu „Efektywne wykorzystanie energii”.
W trzeciej sesji prelegenci podpowiadali audytorom, gdzie i jak skutecznie pozyskiwać środki na różne działania na rzecz efektywności energetycznej i gospodarki niskoemisyjnej. Wojciech Stawiany i Tomasz Kuna
omówili programy NFOŚiGW w tym zakresie,
Anna Wujec zaprezentowała oferty i nowe instrumenty wsparcia efektywności energetycznej BOŚ Banku, a Bartosz Dubiński z Mazowieckiej Agencji Energetycznej wskazywał,
jak finansować projekty efektywności energetycznej ze środków Inicjatywy Jessica. Piotr
Bartkiewicz (Politechnika Warszawska) omówił wdrożenie projektu IDES-EDU – współpracy 15 europejskich uczelni w zakresie kształcenia i szkoleń specjalistów w projektowaniu
zrównoważonym i zintegrowanym.
Red.
AKTUALNOŚCI
Akademia Klima-Therm
W
Obiekt w Katowicach to drugie profesjonalne
centrum dydaktyczne Klima-Therm − pierwsze powstało w 2007 r. w Gdańsku. W Katowicach uczestnicy szkoleń mają do dyspozycji dwie sale laboratoryjne i jedną wykładową
oraz zaplecze socjalne niezbędne do obsługi
dużych grup. W laboratoriach zamontowane
zostały urządzenia klimatyzacyjne, co pozwala
poznawać ich budowę, zasady doboru i montażu oraz testować w warunkach rzeczywistych
ich funkcje. Znaleźć tam można m.in. najnowsze systemy Fujitsu: VRF V-II, VRF J-II, systemy ze sterownikiem dotykowym i centralnym
oraz system MULTI 8 o łącznej mocy chłodniczej 43 kW w układach bezpośredniego odparowania. Ponadto w praktyce obserwować
można pracę pompy ciepła Waterstage Fujitsu,
zestawu klimakonwektorów oraz agregatu wody lodowej Klima-Therm by Clint. Na potrzeby szkoleń z wentylacji laboratoria wyposażono w centralę wentylacyjną Klimor z wymienFot. WJ
Katowicach powstało nowe centrum
szkoleniowo-badawcze zbudowane
w ramach projektu Akademia Klima-Therm.
Będą w nim się szkolić specjaliści z branży klimatyzacyjno-wentylacyjnej. 16 maja br.
uroczystego otwarcia centrum dokonali Daniel Jaśkiewicz, prezes zarządu Klima-Therm,
oraz przedstawiciele koncernu Fujitsu-General Ltd. – Yasushi Asunama (General Manager) i Akimasa Shirai (Training Manager). Wykład inauguracyjny wygłosił dr inż. Jarosław
Müller z Politechniki Krakowskiej, a wysłuchali go zaproszeni goście – projektanci, dystrybutorzy i inwestorzy z południowego regionu Polski.
Akademia Klima-Therm to innowacyjny
projekt edukacyjno-badawczy, którego głównym celem jest stałe podnoszenie wiedzy specjalistów w dziedzinie klimatyzacji i wentylacji oraz najnowszych rozwiązań produktowych, technologicznych i konstrukcyjnych.
nikiem obrotowym o wydajności 1500 m3/h
oraz rekuperator Klima-Therm KCX. Urządzenia zainstalowała firma Airco z Lędzin.
Otwarcie Akademii w Katowicach zbiegło się z zakończeniem rozbudowy i modernizacji centrum szkoleniowego w Gdańsku. Do
pracujących już instalacji dodano m.in. urządzenia: VRF V-II, VRF J-II wraz z systemem
BMS, system MULTI 8, pompę ciepła Waterstage oraz klimakonwektory i agregat wody
lodowej. Jest też nowa sala dydaktyczno-badawcza przeznaczona do poznawania tajników regulacji systemów wody lodowej, która
umożliwia przetestowanie sześciu podstawowych metod sterowania chłodnicami powietrza. Uczestnicy szkoleń mają również do
dyspozycji specjalistyczną centralę wentylacyjną w wykonaniu higienicznym z wymiennikiem krzyżowym i rekuperator, a także system wentylacji sal operacyjnych zbudowany
w oparciu o stropy z nawiewem laminarnym
i modułem recyrkulacyjnym oraz nawiewniki
wirowe i kratki wyciągowe. W Gdańsku montaż urządzeń przeprowadziły firmy Techmax
z Kwidzyna i Pro-Klim z Gdyni.
Zadowolenia z otwarcia drugiego ośrodka
nie ukrywał Michał Zalewski, kierownik Sekcji Szkoleń Akademii Klima-Therm – Jesteśmy
bardzo dumni, że dzięki dwóm tak dobrze
wyposażonym ośrodkom szkoleniowo-badawczym jesteśmy w stanie zagwarantować zarówno uczestnikom, jak i prowadzącym najwyższy poziom szkoleń w zakresie wentylacji,
klimatyzacji oraz ogrzewania. Rozpowszechnianie wiedzy przy pomocy wyspecjalizowanych narzędzi, jakimi są profesjonalnie przygotowane sale wykładowe oraz badawcze,
stwarza niepowtarzalną okazję do połączenia
wj
teorii z praktyką.
czerwiec 2013
23
AKTUALNOŚCI
Promocja TECEfloor
Rozpoczęta w kwietniu promocja potrwa do
końca września br. Oferta skierowana jest do
inwestorów i wykonawców, którzy zamówią jeden z wybranych modeli rozdzielaczy ogrzewania podłogowego TECEfloor wraz z modułem głównym. Nagrody to kurtki i profesjonalne spodnie ogrodniczki z poliestru i bawełny
o zwiększonej wytrzymałości i dodatkowych
wzmocnieniach w miejscach szczególnie narażonych na przetarcie.
tece.pl
Druga edycja Akcji Kooperacja, programu Rockwool skierowanego do wykonawców, polega na
tym, że kupowane produkty izolacyjne przeliczane są na punkty, które można z kolei zamienić na nagrody gwarantowane. Dla najbardziej zaangażowanych przewidziano specjalny ekstremalny wyjazd off-road. Akcja trwa do
30 września br. Lista nagród obejmuje m.in.
profesjonalne narzędzia robocze, sprzęt sportowy, urządzenia elektroniczne RTV i AGD, a nawet wyposażenie ogrodu.
kooperacjarockwool.pl
Szwedzka
dotacja do pomp ciepła
Nibe-Biawar po raz kolejny oferuje klientom dotacje do pomp ciepła. Akcja trwa do 30 sierpnia
br. lub do wyczerpania zapasu 300 szt. gruntowych pomp ciepła NIBE. Skorzystać z niej
mogą końcowi użytkownicy, którzy kupią pompę ciepła za pośrednictwem firmy instalacyjnej
lub dystrybutora.
biawar.com.pl
Ferro
w Koalicji Eko-Polska
Powołana pod patronatem Pracodawców RP
Koalicja Eko-Polska dąży do szybkiego przyjęcia i wdrożenia rozwiązań prawnych w ramach
Programu „SAMOspłacający się dom”. Ten program opracowany przez BOŚ Bank opiera się
na wykorzystaniu wielu ekologicznych rozwiązań w budynkach, w tym m.in. instalacji fotowoltaicznej, kolektorów słonecznych, pompy
ciepła, energooszczędnego sprzętu AGD, a także energooszczędnej armatury, które zminimalizują koszty eksploatacji. Rodzina uczestnicząca
w Programie ze środków zarobionych na produkcji energii elektrycznej z ogniw PV oraz oszczędności w eksploatacji będzie spłacać raty kredytu
na budowę domu. Celem jest budowa 100 tys.
domów jednorodzinnych w ciągu 5 lat. Partnerem Programu jest m.in. firma Ferro.
Ferro
3 pakiety w promocji
Firma Stiebel Eltron prowadzi do końca grudnia
promocję trzech różnych pakietów pomp ciepła
typu powietrze/woda wraz z zasobnikami c.w.u.,
zbiornikami buforowymi, regulatorami pogodowymi, modułami zdalnego sterowania, grupami podłączeniowymi zasobników i buforów oraz
obiegowymi pompami elektronicznymi.
stiebel-eltron.pl
24
czerwiec 2013
Fot. WJ
Akcja Kooperacja
SPS Klima na Politechnice
W
laboratorium Zakładu Aparatury Procesowej
i Chłodnictwa Politechniki Warszawskiej uruchomiono stanowisko badawcze klimatyzatorów Midea. W ramach współpracy firmy SPS Klima z Politechniką studenci mogą testować agregat multisplit inwerter M2OC-14HRDN1 (4,5 kW) oraz
wewnętrzną jednostkę ścienną multisplit inwerter
MSRI-07HRDN1 (2,1 kW).
Pokazowy montaż przeprowadzono 21 maja
w Instytucie Techniki Cieplnej Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa z udziałem studentów
specjalności chłodnictwo i klimatyzacja oraz kierownictwa Zakładu – dr inż. Hanną Jędrzejuk i dr. inż.
Adamem Rucińskim. Studenci zapoznali się z zasadami prawidłowego montażu klimatyzacji, pracą
układu chłodniczego i systemu sterowania. Przed
rozpoczęciem zajęć praktycznych wysłuchali wystąpienia Łukasza Kiełka, Product Managera Midea,
Targi Grupy
o innowacyjnych rozwiązaniach i nowych produktach Midea: m.in. splicie solarnym, systemie FULL
DC Inverter oraz VRF V4+ W chłodzonym wodą.
Daniel Lipiński, Project Manager SPS Klima, omówił wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz
inteligentnego sterowania w innowacyjnych rozwiązaniach. Przykładami były m.in. budynki z gazowymi pompami ciepła. Jednym z nich jest hotel Hilton Garden Inn w Krakowie, w którym pompy pełnią
jednocześnie funkcję źródła chłodzenia i ogrzewania
oraz odzysku ciepła. Inny przykład to Centrum Produkcyjno-Rozwojowe Apator S.A. koło Torunia z gazowymi pompami ciepła i kogeneracją, gdzie ciepło
odzyskiwane jest na potrzeby przygotowania c.w.u.
i procesów przemysłowych, energia elektryczna uzyskana w procesie kogeneracji zasila urządzenia klimatyzacyjne, a nadwyżki zużywane są przez inne
wj
odbiorniki elektryczne w budynku.
SBS
P
od koniec kwietnia w Strykowie pod Łodzią
spotkali się przedstawiciele branży sanitarnej,
instalacyjnej i grzewczej – ponad 3 tys. instalatorów, projektantów, handlowców, hurtowników, dystrybutorów i producentów. Swoją ofertę i nowości
produktowe zaprezentowało ponad 80 kluczowych
dostawców.
Targi odbywają się co dwa lata i kierowane są
wyłącznie do profesjonalistów, głównie klientów hurtowni SBS z całej Polski. Na zwiedzających czekały
nowości, promocje, konkursy i nagrody oraz poczęstunek na świeżym powietrzu, co sprzyjało integracji
i nawiązywaniu nowych kontaktów. Grupa SBS to
sieć sprzedaży artykułów sanitarnych, grzewczych,
instalacyjnych i sieci zewnętrznych. Zrzesza ponad
90 hurtowni i ma ponad 170 punktów handlowych.
Współpracuje z około 180 dostawcami – liderami
branży grzewczej, instalacyjnej i sanitarnej. W ofermat. SBS
cie ma ponad 30 tysięcy produktów.
AKTUALNOŚCI
Zapraszamy na targi i konferencje
WRZESIEÑ
SIERPIEÑ
XVI Konferencja Ekonomiczno-Techniczna Przedsiębiorstw
Ciepłowniczych i Elektrociepłowni, 27–29 sierpnia 2013 r., Zakopane
– Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, tel./faks 81 446 57 16,
e-mail: [email protected], www.igcp.org.pl
TIWS Międzynarodowe Targi Infrastruktury
Wodno-Ściekowej, 18–20 września 2013 r., Kielce
PADZIERNIK
WRZESIEÑ
Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Gospodarka wodno-ściekowa
i odpadowa miast i wsi”, 5–7 września 2013 r., Tuchola/Tleń – Wyższa
Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi, tel./faks 52 559 20 22,
e-mail: [email protected], www.wszs.tuchola.pl
POLEKO Międzynarodowe Targi Ekologiczne,
7–10 października 2013 r., Poznań
RENEXPO Międzynarodowe Targi Energii
Odnawialnej i Efektywności Energetycznej,
16–17 października 2013 r., Warszawa
XVII Forum Ciepłowników Polskich, 15–18 września 2013 r., Międzyzdroje
– Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, tel./faks 91 485 86 43,
91 485 86 45, e-mail: [email protected], www.fcp.org.pl
LISTOPAD
BUD-ECO Międzynarodowe Targi Budownictwa
Ekologicznego i Energooszczędnego,
8–9 listopada 2013 r., Wrocław
Targi Modernizacji Budynków
28–29 listopada 2013 r., Kraków
XI seminarium
ogólnokrajowe
z cyklu
Pierwszy Ogólnopolski Kongres Wodny „Gospodarka wodna stymulatorem
rozwoju”, 16–17 września 2013 r., Warszawa – Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego, tel. 22 593 52 82, e-mail: [email protected],
www.kongreswodny.sggw.pl
XI Seminarium Ogólnokrajowe Nowoczesne Techniki Instalacyjne
w Szpitalnictwie „Ochrona ppoż. w szpitalnictwie – przepisy, stan
istniejący, skutki, rozwiązania”, 26 września 2013 r., Warszawa – Polskie
Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych (Główna Sekcja Techniki
Instalacyjnej w Szpitalnictwie), tel./faks 22 826 28 94, tel. kom. 602 777 258,
NOWOCZESNE TECHNIKI
INSTALACYJNE W SZPITALNICTWIE
26 września 2013 r., Warszawa
Dom Technika NOT, ul. Czackiego 3/5
Sala B (III p.)
Temat wiodący:
Organizator:
Zarząd Główny PZITS
Ochrona ppoż. w szpitalnictwie – przepisy,
stan istniejący, skutki, rozwiązania
Kontakt:
Jan Różański (Białystok)
tel. 602 777 258, e-mail: [email protected]
Krzysztof Stelągowski (Łódź)
tel. 42 677 82 41, 793 663 534, e-mail: [email protected]
promocja
Jolanta Masalska, Mirosława Gębska (Warszawa)
tel. 22 826 28 94, e-mail: [email protected]
26
czerwiec 2013
AKTUALNOŚCI
SZKOLENIA
Skorzystaj ze szkoleń
Aquatherm-Polska tel. 22 321 00 00,
faks 22 321 00 20, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców, projektantów z zakresu wewnętrznych instalacji
sanitarnych i grzewczych z polipropylenu PP-R (80); technika zgrzewania
– ćwiczenia; zasady projektowania i montażu wodnego ogrzewania
podłogowego – ostatni wtorek m-ca, Warszawa
Aspol-FV tel. 42 640 73 11
Podstawy projektowania i wykonawstwa instalacji z polipropylenu:
właściwości materiału, praktyczne zapoznanie się z metodą łączenia
elementów instalacyjnych (zjawisko polifuzji termicznej), sposoby
prowadzenia instalacji, kompensacja – obliczenia, rozwiązania praktyczne
Energeo – system dolnych źródeł do pomp ciepła: podstawy doboru
i wykonawstwa, praktyczne zapoznanie się ze zjawiskiem polifuzji termicznej
(łączenie elementów instalacyjnych z HDPE), prezentacja komputerowego
programu doborowego dolnych źródeł, płyny niskotemperaturowe HENOCK
przeznaczone do instalacji dolnych źródeł
Wentylacja mechaniczna – odzysk ciepła z wentylacji: podstawy wentylacji
mechanicznej, zachowanie komfortu cieplnego, zasady doboru elementów
wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, technologia montażu,
prezentacja rekuperatorów z serii RAPTOR
Terminy do uzgodnienia
Atlantic tel. 22 487 50 76, Sławomir Rostkowski (Dział Techniczny)
Bezpłatne szkolenie z odnawialnych źródeł energii dotyczące: pomp ciepła
typu powietrze-woda, termodynamicznych ogrzewaczy wody z wbudowaną
pompą ciepła i kolektorów słonecznych
Beretta tel. 56 657 16 00, faks 56 657 16 57, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, serwisantów – Toruń, w terenie do uzgodnienia
Broen tel. 74 832 54 32
Szkolenia dla projektantów i instalatorów: zawory Ballorex w równoważeniu
hydraulicznym
Brötje www.broetje.pl
Szkolenia instalacyjno-montażowe dla instalatorów i serwisantów kotłów BRÖTJE:
Bydgoszcz – tel. kom. 605 351 402, [email protected]
Gdańsk – tel. 601 775 716, [email protected]
Łódź – tel. 510 022 921, [email protected]
Poznań – tel. 607 689 015, [email protected]
Przyszowice k. Gliwic – tel. 605 98 76 71, [email protected]
Stanowice k. Oławy – tel. 695 100 194, [email protected]
Szczecin – tel. 605 034 158, [email protected]
Warszawa – tel. 605 987 602, [email protected]
BS4 tel. 602 555 394, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów i projektantów dotyczące projektowania i instalacji
rurociągów Durapipe z ABS-u, specjalnego tworzywa m.in. do wody lodowej
i glikolu w klimatyzacji i chłodnictwie. Szkolenia w siedzibie BS4 (bezpłatne)
lub w miejscu wskazanym przez klienta (klient pokrywa wtedy koszt pobytu
i przejazd osoby przeprowadzającej szkolenie). Terminy do uzgodnienia
Centralny Ośrodek Chłodnictwa
tel. 12 637 09 33 w. 105, 212, [email protected], www.coch.pl
F-gazy urządzenia stacjonarne
Klimatyzacja samochodowa
Certyfikacja kompetencji B
Budowa, obsługa i eksploatacja klimatyzatorów typu split
Kurs początkowy i uzupełniający dla ubiegających się o świadectwo
kwalifikacji w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi
Agregaty wody lodowej
Układy termodynamiczne w pompach ciepła w teorii i praktyce
Clima Komfort tel. 507 017 354, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów instalacji grzewczych z pompami ciepła
z bezpośrednim odparowaniem oraz z pompami typu powietrze/woda,
solanka/woda i woda/woda. Terminy do uzgodnienia
Comap Polska tel. 22 679 00 25, e-mail: [email protected],
www.comap.pl
Szkolenia dla instalatorów i projektantów w zakresie instalacji ogrzewania
podłogowego BIOfloor oraz instalacji dystrybucji wody sanitarnej i grzewczej
SKINsystem – na terenie całego kraju
Danfoss Poland – Ciepłownictwo tel. 58 51 29 134
Danfoss Poland – Ogrzewnictwo i Wentylacja
tel. 22 755 06 01
Szkolenia i warsztaty techniczne dla instalatorów i projektantów – na terenie
całego kraju
De Dietrich www.dedietrich.pl
Szkolenia dla instalatorów we Wrocławiu:
T1A „Urządzenia grzewcze o mocy do 50 kW” – kotły De Dietrich małych
mocy w technice domowej: kotły atmosferyczne DTG, kotły naścienne gazowe
MS ZENA, kotły gazowe kondensacyjne AGC, EGC, MCR II, MCA, kotły olejowe
GT 120, technika solarna
T1B „Kotły żeliwne średnich i dużych mocy” – atmosferyczne DTG 230/330,
olejowo-gazowe GT 220 do GT 530, palniki nadmuchowe olejowe/gazowe,
automatyka i kaskady kotłów
T2A „Kotły kondensacyjne” – kotły MCR II, MCA z Diematic i-System, GTU C
120, AGC, EGC, MCA PRO 45-115, C 230, C310/610
T4A „Pompy ciepła” – pompy ciepła PAC
Możliwość odbycia dodatkowego szkolenia przy hurtowniach partnerskich
w ramach trasy mobilnego laboratorium De Dietrich z zakresu:
typoszereg gazowych kotłów kondensacyjnych MCR i Ecodens (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkolenia T2A w siedzibie firmy
De Dietrich we Wrocławiu)
pompy ciepła ROE ll i ROE+ – montaż i uruchamianie (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkoleń T1A lub T2A w siedzibie firmy)
zestawy Dietrisol PRO i Dietrisol Light (warunkiem uczestnictwa
jest wcześniejsze odbycie szkolenia T1A w siedzibie firmy)
28
czerwiec 2013
Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
Szkolenia z wykorzystania termowizji w diagnostyce budowlanej: ocena
energetyczna budynku, ocena stanu technicznego przegród budowlanych,
samodzielne wykonanie ekspertyz budowlanych. Szkolenia z wykorzystania
termowizji w diagnostyce energetycznej: ocena stanu technicznego urządzeń
i sieci energetycznych, samodzielne wykonanie ekspertyz termowizyjnych.
Szkolenia obejmują praktyczne ćwiczenia z użyciem kamer termowizyjnych
i obsługą specjalistycznych programów do interpretacji zdjęć
Dwudniowe szkolenia ze sporządzania świadectw charakterystyki
energetycznej oraz audytów
Ferroli tel. 32 47 33 100, 604 516 500
Chętnych na szkolenia zapraszamy do centrum szkoleniowego Ferroli
w Sosnowcu. Zakres szkoleń obejmuje: kondensacyjne kotły gazowe wiszące
i stojące, kotły gazowe wiszące i stojące, kotły stojące olejowo-gazowe, układy
solarne, agregaty wody lodowej. Szkolenia odbywają się po potwierdzeniu
uczestnictwa minimalnej liczby osób
Flowair tel. 58 669 82 20, faks 58 627 57 21, e-mail: [email protected],
www.flowair.com
Szkolenia dla projektantów i instalatorów z zakresu ogrzewania
nadmuchowego: nagrzewnic wodnych (LEO), nagrzewnic gazowych (ROBUR),
kurtyno-nagrzewnic i kurtyn powietrznych (ELiS)
Fujitsu
Szkolenie dla instalatorów, projektantów, studentów: systemy klimatyzacji
ze zmiennym przepływem VRF AIRSTAGE – Warszawa, tel. 22 517 36 00;
Gdańsk, tel. 58 768 03 33; Wrocław, tel. 71 785 49 67; Kraków,
tel. 12 341 47 07; Rzeszów, tel. 17 854 73 10; Lublin, tel. 609 690 998;
Katowice, tel. 32 209 49 26; Łódź, tel. 42 685 52 94; Poznań,
tel. 61 852 54 90; Białystok, tel. 605 886 475; Bydgoszcz, tel. 607 800 395
Gazomet tel. 65 545 02 20, e-mail: [email protected]
Stacje gazowe – budowa i eksploatacja
Technika redukcyjna i zabezpieczająca
Armatura zaporowa i urządzenia ciśnieniowe
Budowa i zasady działania urządzeń eksploatowanych w gazownictwie
Geberit tel. 22 843 06 96
Dla projektantów i wykonawców – systemy instalacyjne, kanalizacji
wewnętrznej HDPE, Public, wodociągowe Mapress i Mepla, podciśnieniowego
odwodnienia dachów Geberit Pluvia
Glen Dimplex Polska e-mail: [email protected]
Cykliczne szkolenia dla projektantów i wykonawców instalacji grzewczych
z pompami ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda oraz woda/woda
o mocach 1,87–125,8 kW. Przekazywane informacje są też przydatne
handlowcom chcącym poszerzyć swoją wiedzę z zakresu oferowanych
produktów. Miejsce szkolenia – Poznań. Terminy oraz formularz zgłoszeniowy
na www.dimplex.pl
Grundfos www.grundfos.pl
Całoroczne szkolenia online:
Grundfos Professional/Grundfos Ecademy dla instalatorów, projektantów
– ponad 10 modułów szkoleniowych, m.in. o pompach Grundfos ALPHA2,
MAGNA, SOLOLIFT2, dyrektywie EuP, regulacji AUTOADAPT oraz nowych
pompach cyrkulacyjnych COMFORT PM i in.
Thinking Buildings Universe/Grundfos CBS e-learning dla projektantów
– aplikacje w Budownictwie Użyteczności Publicznej: m.in. Koszty Cyklu Życia
(LCC), obiegi mieszające, klimatyzacja, dezynfekcja wody, ścieki i wiele innych
HDG Bavaria tel. 52 326 76 76,
e-mail: [email protected], [email protected]
Technologie spalania biomasy drzewnej w kotłach wsadowych i w kotłach
automatycznych – Osielsko
Hewalex tel. 32 214 17 10 wew. 376, infolinia 801 000 810,
Cykl szkoleń technicznych z zakresu instalacji kolektorów słonecznych i pomp
ciepła – co drugi piątek w siedzibie firmy (Czechowice-Dziedzice)
Itron Polska (dawniej Actaris)
tel. 12 257 10 28 w. 143, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów – nowoczesne systemy opomiarowania wody
i energii cieplnej
KAN sekretariat: tel. 85 74 99 200, faks 85 74 99 201
Szkolenia dla projektantów – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szkolenia dla wykonawców – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szczegóły i terminy na www.kan.com.pl
Kessel tel. 71 774 67 60
Dla projektantów, wykonawców, serwisantów z zakresu zaworów zwrotnych,
przepompowni, wpustów, separatorów tłuszczu i substancji ropopochodnych,
oczyszczalni ścieków
Kisan tel. 22 701 71 30, 22 701 71 34
Warsztaty komputerowe dla projektantów: Instal-op – program
wspomagający projektowanie instalacji ogrzewania podłogowego
oraz Instal-san – wspomagający instalacje c.w. i z.w.
Klimosz tel. 32 475 21 77 w. 11 – Żory,
61 436 24 74 – Września k. Poznania, www.klimosz.pl
Szkolenie praktyczne z zakresu kotłów na węgiel, drewno, pelety i ziarno
– pierwszy i ostatni czwartek roboczy miesiąca w Żorach i raz w miesiącu
we Wrześni
Luxbud Elektryczne Systemy Grzewcze
tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, projektantów: ochrona przed oblodzeniem
schodów, podjazdów, rur z zimną wodą, rynien i rur spustowych, ogrzewanie
podłogowe: kable i Comfort Maty, termostaty, regulatory, systemy detekcji
wycieków
Makroterm
tel. 12 37 93 781, 603 979 292,
inż. Dominik Litwiński, e-mail: [email protected]
Cykl szkoleń dla instalatorów, handlowców, serwisantów i projektantów
z zakresu Zintegrowanego Oprogramowania: Turbokominki z płaszczem
wodnym; kolektory słoneczne Turbosolar; Integratory; projektowanie systemów
ZO w domach jednorodzinnych
Warsztaty dla instalatorów: podłączanie Integratora
Terminy do uzgodnienia
Meibes tel. 65 529 49 89, e-mail: [email protected]
www.meibes.pl, www.logotermy.pl, www.solar.meibes.pl
www.ee-flow-control.pl
Dla instalatorów: armatura grzewcza i instalacyjna, systemy solarne
Dla projektantów: logotermy, węzły grzewcze, systemy solarne, efektywność
energetyczna w budownictwie
Nibco tel. 42 677 56 00
Szkolenie z zakresu instalacji sanitarnych PVC-C/PVC-U NIBCO
dla instalatorów, projektantów i inwestorów
Nibe-Biawar www.biawar.com.pl
Szkolenia z zakresu pomp ciepła i systemów solarnych, obejmujące
m.in. budowę i zasadę działania pomp ciepła i systemów solarnych, zasady
doboru poszczególnych urządzeń, praktyczne wskazówki i przykładowe
problemy
Paradigma, przedst. Georg Zylka
tel. 32 26 10 100
Szkolenia dla instalatorów, projektantów, architektów w zakresie techniki
SOLAR (kolektory słoneczne w systemach grzewczych), podstawy techniki
solar, rozwiązania systemowe, zasady doboru, planowania i rozwiązań technik
solar – Dąbrowa Górnicza
Prandelli Polska tel. 58 762 84 60, 604 29 25 50,
Szkolenia cykliczne dla projektantów i instalatorów w siedzibie firmy:
Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa w systemach instalacji
sanitarnych firmy Prandelli; Gdańsk – pierwszy wtorek m-ca,
w terenie – do uzgodnienia
Raychem Polska, Tyco Thermal Controls
Szkolenia dla projektantów, instalatorów i monterów w zakresie elektrycznych
systemów grzewczych: ochrona przed zamarzaniem instalacji wodnych,
kanalizacyjnych, rynien i rur spustowych; zabezpieczenie przed oblodzeniem
ciągów pieszych i pojazdów; ogrzewanie podłogowe; systemy detekcji
i lokalizacji wycieków
Sanha Polska tel. 76 857 32 02
Szkolenia dla instalatorów i projektantów na terenie całego kraju – techniki
połączeń zaciskowych z miedzi, stali i tworzyw sztucznych; dobór i montaż
ściennych paneli grzewczych
Sanit tel. 32 332 67 43
Szkolenie dot. zgrzewaczy rur PP i PE do wody i gazu, dające uprawnienia
IGNiG-u oraz certyfikat na zgrzewanie systemu ELGEF+ firmy GEORG
FISCHER
Sotralentz tel. 46 833 30 34
Szkolenia techniczne dla instalatorów z zakresu przydomowych
oczyszczalni ścieków, obejmujące przede wszystkim najnowsze
technologie OCZYSZCZALNIE TYPU SL BIO (połączenie złoża biologicznego
i osadu czynnego) oraz oczyszczalnie drenażowe z Tunelami Filtracyjnymi
(bez kamienia, rur ani geowłókniny), jak również tradycyjne oczyszczalnie
drenażowe (kamień, rura, geowłóknina). Szkolenia odbywają się
w ostatni wtorek miesiąca w Skierniewicach. Zapisy
– drogą mailową.
Termet tel. 74 854 70 50, 74 854 04 46
www.termet.com.pl
Szkolenia dla serwisantów, instalatorów, projektantów, handlowców
w zakresie oferty produkcyjnej Termet w ośrodkach szkoleniowych
w: Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Bielsku-Białej, Aleksandrowie Łódzkim,
Kielcach, Rzeszowie, Orońsku, Pile, Olsztynie, Białymstoku
i Świebodzicach
Tweetop tel. 510 091 445
Szkolenia „Systemy zaprasowywane i skręcane rur wielowarstwowych”
w hurtowniach Grupy SBS Sp. z o.o. w wybranych miastach: Kielce, Łódź,
Zduńska Wola, Płońsk, Płock
Uponor Polska
tel. 801 000 425, 22 266 82 00
Szkolenia dla instalatorów w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej
wody, c.o. i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Szkolenia dla projektantów z wykorzystaniem programów Instalsoft
lub Audytor, w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej wody, c.o.
i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Viessmann tel. 71 360 71 00, www.viessmann.pl,
Dla projektantów – aspekty projektowania nowoczesnych
systemów grzewczych z zastosowaniem kotłów kondensacyjnych
i niskotemperaturowych, kolektorów słonecznych i pomp ciepła
Dla instalatorów – montaż, uruchomienie, serwis pomp ciepła, kolektorów
słonecznych, kotłów wiszących oraz stojących małej i średniej mocy
2-letnia Szkoła Policealna Nowoczesnych Technik Grzewczych Akademii
Viessmann
Wavin Metalplast-Buk www.wavin.pl,
e-mail: [email protected], bezpłatna infolinia: 800 161 555
Szkolenia online dla firm:
Materiały elastyczne a materiały sztywne w systemach kanalizacji
grawitacyjnej na podstawie porównania systemu z PVC-U z systemem
z kamionki
Zehnder tel. 605 885 886
Sławomir Duda (koordynator serwisu), e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców/serwisantów: COMFOBOX, CSY
ENERGIA
dr inż. Piotr Jadwiszczak
Standard energetyczny
NF15 i NF40 oraz dopłaty
Instytut Klimatyzacji i Ogrzewnictwa
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej
do budownictwa energooszczędnego
The NF15 and NF40 as a new building energy standards and subsidies for low-energy buildings
Wprowadzany aktualnie przez NFOŚiGW Program Priorytetowy dopłat do kredytów na budowę domów
energooszczędnych [1] ma w założeniu niwelować dwie główne przeszkody w tego typu inwestycjach:
zwiększone koszty projektu i budowy oraz brak oficjalnych wytycznych dotyczących projektowania, metodologii
obliczeń i klasyfikacji energetycznej budynków energooszczędnych. Program ma również przygotowywać
inwestorów, projektantów, wykonawców i producentów materiałów budowlanych oraz stanowić impuls
do zmiany standardów budowania w Polsce.
Z
ainteresowanie budownictwem energooszczędnym w Polsce stale rośnie.
Świadomi inwestorzy i projektanci coraz
częściej zwracają się w stronę rozwiązań
gwarantujących niskie zużycie energii w budynku. Z punktu widzenia inwestora największą przeszkodą w tego rodzaju realizacjach są
zwiększone koszty wykonania projektu oraz
budowy i wyposażenia instalacyjnego takiego
obiektu. Z punktu widzenia projektanta trudności powoduje brak wytycznych odnośnie do
projektowania budynków energooszczędnych
w naszym kraju, co w praktyce prowadzi do
dużej dowolności w projektowaniu i klasyfikowaniu energetycznym budynków. Z kolei
z punktu widzenia wykonawcy realizacja
Streszczenie
Program NFOŚiGW dopłat do budownictwa energooszczędnego wprowadza
nowe standardy i wymagania techniczne.
Realizacja jego zasad ma przygotować rynek do zwiększenia standardu energetycznego budynków. Nakłada jednak dodatkowe wymagania w procesie projektowania
i wznoszenia budynków, które zwiększają
koszty i tak już droższych niż standardowe
budynków energooszczędnych.
Abstract
The new program of subsidies for the
low energy buildings sets a new standards and requirements. It’s preparing
the hole industry to raise the building
energy standard. It imposes additional
requirements in building design and
construction, which increase the cost of
low energy buildings.
budynku energooszczędnego jest bardziej
„kłopotliwa” ze względu na wymaganą jakość
wykonania, stosowanie nowych materiałów
i technologii oraz konieczność zrozumienia
idei i znaczenia zastosowanych w budynku
rozwiązań. Suma powyższych czynników
niejednokrotnie sprawia, że inwestor rezygnuje
z wznoszenia energooszczędnego budynku lub
też powstają budynki energooszczędne jedynie
w założeniu, o przypadkowej charakterystyce
energetycznej.
Dopłaty do mieszkań
i budynków energooszczędnych
Program Priorytetowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych ma w założeniu wspomagać
i promować budownictwo energooszczędne
w Polsce. Jest pierwszym krokiem przygotowania rynku budowlanego do spełnienia wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2010/31/UE w sprawie charakterystyki
energetycznej budynków, która zobowiązuje
państwa członkowskie do wznoszenia od
2021 r. wszystkich nowych budynków w standardzie niemal zerowego zużycia energii. To
pierwszy ogólnopolski program wsparcia dla
osób fizycznych budujących energooszczędny
dom jednorodzinny lub kupujących taki dom
czy mieszkanie od dewelopera. Obok dopłat do
zakupu kolektorów słonecznych oraz przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków
jest to trzeci program Funduszu wspierający
inwestycje osób fizycznych.
Wsparcie indywidualnych inwestorów wyniesie łącznie 300 mln zł, co według szacunków Funduszu pozwoli dofinansować budowę
lub zakup 12 tysięcy domów i mieszkań
energooszczędnych. Wsparcie finansowe
przeznaczone jest na częściową spłatę kapitału kredytu hipotecznego. Program nakłada
więc na beneficjenta obowiązek zaciągnięcia
kredytu na kwotę wyższą od wnioskowanej
dotacji, co jednak nie oznacza, że kredyt
musi pokrywać koszt całego przedsięwzięcia
– wystarczy kwota przekraczająca wysokość
dopłaty. Dopłata NFOŚiGW uzależniona jest
od osiągniętego jednostkowego wskaźnika
rocznego zapotrzebowania budynku lub mieszkania na energię użytkową do ogrzewania
i wentylacji EUco w kWh/m2rok i wynosi
odpowiednio:
30 tys. zł brutto dla budynków jednorodzinnych o standardzie NF40 (EUco ≤ 40
kWh/m2rok),
50 tys. zł brutto dla budynków jednorodzinnych o standardzie NF15 (EUco ≤ 15
kWh/m2rok),
11 tys. zł brutto dla mieszkań w budynkach wielorodzinnych o standardzie NF40
(EUco ≤ 40 kWh/m2rok),
16 tys. zł brutto dla mieszkań w budynkach wielorodzinnych o standardzie NF15
(EUco ≤ 15 kWh/m2rok).
Ważną informacją dla beneficjentów jest
to, że wartość dotacji podawana jest brutto
i stanowi przychód, który należy uwzględnić
przy corocznym rozliczeniu podatku dochodowego od osób fizycznych.
Dokumentacja Programu Priorytetowego
[1] dokładnie podaje okres wdrażania programu, terminy i sposób składania wniosków,
podstawy prawne i zasady udzielania dofinansowania, jego wysokość i warunki, określa
beneficjentów i rodzaje dofinansowywanych
czerwiec 2013
29
ENERGIA
Pełny artykuł dostępny odpłatnie
po zamówieniu prenumeraty
papierowej lub elektronicznej
www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata
30
czerwiec 2013
ENERGIA
reklama
czerwiec 2013
31
ENERGIA
32
czerwiec 2013
ENERGIA
reklama
Płyny niezamarzające do
instalacji solarnych, chłodniczych,
klimatyzacyjnych, grzewczych
i pomp ciepła
TRANSTHERM
PPH Glyco-Tech
tel. 22 290 56 57
[email protected]
www.transtherm.pl
czerwiec 2013
33
ENERGIA
Cena egzemplarza RI
w prenumeracie
niższa o
21%
34
PRENUMERATA
promocja
„ R y n k u I n s t a l a c y j n e g o”
od ceny detalicznej
przy prenumeracie rocznej (10 numerów) i półrocznej (5 numerów) koszty
wysyłki pokrywa wydawnictwo
do studentów skierowana jest specjalna
oferta edukacyjna (wymagana jest
kserokopia aktualnej legitymacji
studenckiej)
prenumeratę można zamówić od
dowolnego numeru
Cena prenumeraty:
– PRÓBNA (KOLEJNE 3 NUMERY):
BEZPŁATNA
–
–
–
–
edukacyjna:
półroczna:
roczna:
dwuletnia:
80
80
122
220
zł
zł
zł
zł
Zamówienia można składać:
– telefonicznie: 22 810 21 24
lub 22 512 60 82
– faksem: 22 810 27 42
– e-mailem: [email protected]
lub [email protected]
– przez internet: www.rynekinstalacyjny.pl
lub ksiegarniatechniczna.com.pl
czerwiec 2013
ENERGIA
Regulatory i sterowniki
Jerzy Kosieradzki
Sterowniki i regulatory mają w instalacjach ogrzewania podobne zadanie – zapewnienie oszczędności energii
i komfortu w pomieszczeniach i budynkach.
W
wielu przypadkach pojęcia regulacja
i sterowanie są używane zamiennie,
traktowane jak synonimy. Jednak sterowanie
jest pojęciem szerszym i ma miejsce wtedy,
gdy jedna lub kilka wielkości wpływają w sposób zamierzony na przebieg danego procesu.
Natomiast regulacja to sterowanie w układzie
zamkniętym ze sprzężeniem zwrotnym. W innych językach obydwa te pojęcia są czasami
określane jednym słowem.
Praca regulatora
Do zobrazowania, na czym polega regulacja,
posłużyć może regulator centralnego ogrze-
pomiaru (zasilenie c.o.), a wynik przekazywany
jest do członu nastawczego znajdującego się
na wejściu do obiektu regulacji (kocioł lub
mieszacz). Miejsce pomiaru zawsze znajduje
się poza miejscem nastawiania. W technice
grzewczej dokonuje się pomiaru temperatury,
w klimatyzacji np. wilgotności, ale są też układy, w których mierzona jest różnica ciśnień lub
strumień masy powietrza albo wody.
Coraz większe wymagania stawiane instalacjom grzewczym i klimatyzacyjnym spowodowały, że zarówno konstruktorzy regulatorów
i termostatów, jak i projektanci szukają rozwiązań, które w prosty sposób pomogłyby te
z(t)
yo(t)
+
e(t)
regulator
u(t)
obiekt regulacji
y(t)
–
pętla sprzężenia zwrotnego
mieszczeniu temperatury zadanej, dławiąc
dopływ wody do grzejników. Ze zwiększaniem
mocy grzejnej grzejników, gdy nagle wzrasta
zapotrzebowanie na ciepło, mogą już się
wiązać kłopoty. Umieszczony na parterze
domu termostat pokojowy sterujący kotłem
centralnego ogrzewania nie ma szans uwzględnienia sytuacji na piętrze. W takim przypadku
sterowanie (termostat) nie jest rozwiązaniem
wystarczającym do zapewnienia komfortu
cieplnego w całym budynku. Konieczne jest
zainstalowanie regulatora, który nie wyłączy
kotła, dokąd na piętrze temperatura odbiegać
będzie od zadanej. Pamiętajmy, że termostat
pokojowy steruje kotłem lub mieszaczem
niezależnie od temperatur panujących w poszczególnych pomieszczeniach. Na temperaturę w pomieszczeniu może wpływać zawór
termostatyczny przy grzejniku. Dlatego w niektórych projektach centralnego ogrzewania
dodaje się 15% mocy grzejnika, aby mógł on
zapewnić odpowiednią temperaturę, bo sygnał
do zwiększenia przepływu przez grzejnik lub jego dławienie wychodzi z głowicy bezpośrednio
do grzybka w zaworze grzejnikowym.
Błędy sterowania
Rys. 1. Schemat ideowy układu sterowania w systemie zamkniętym – układu regulacji automatycznej o jednym
wejściu i jednym wyjściu [1]. W tym układzie znajdują się dwa węzły – sumacyjny i rozgałęziony,
a pomiędzy nimi pętla sprzężenia zwrotnego; yo(t) – wartość zadana, y(t) – wartość wyjściowa,
e(t) = yo(t) – y(t) – błąd sterowania (tzw. uchyb regulacji), u(t) – sygnał sterujący obiektem, z(t) – sygnał
zakłócający
wania z czujnikiem temperatury zewnętrznej.
Dobra regulacja instalacji grzewczej powinna
uwzględniać zmianę temperatury zewnętrznej
i w zależności od niej ustawić odpowiednią
temperaturę wody wychodzącej z kotła (źródła
ciepła). O tym, jaka to powinna być temperatura, decyduje krzywa grzania informująca,
jakiej temperaturze zewnętrznej odpowiada
temperatura zasilania instalacji.
Pojęcie układ regulacji obejmuje wszystkie
elementy, które biorą udział w działaniu regulacyjnym – zarówno regulator, jak i obiekt
regulacji. Ten ostatni jest tą częścią instalacji,
w której wielkość regulowana jest mierzona
i poprzez regulator zmienia wielkości wejściowe. Wielkość regulowana (np. temperatura
zasilania) mierzona jest przez czujnik w miejscu
36
czerwiec 2013
rosnące wymogi spełnić. Elektronika i rozwój
techniki komputerowej ułatwiły im to zadanie.
Centralne ogrzewanie pracujące z czujnikiem temperatury zewnętrznej i regulatorem
z nastawianą krzywą grzania dopasowuje się
z temperaturami zasilania instalacji c.o. do
zmieniających się strat ciepła przez przegrody
zewnętrzne. Jednak już zmiana obciążenia
cieplnego (na plus lub na minus) w jednym
pomieszczeniu nie zostanie uwzględniona,
gdyż nie ma możliwości oddziaływania na
całą instalację.
Termostat w pomieszczeniu
Jeśli przy grzejnikach znajdują się zawory
termostatyczne, mogą one w pewnym zakresie
próbować doprowadzić do wystąpienia w po-
Brak analizy, skąd do regulatora przychodzi
sygnał, z czym ma być on porównywany i co
należy z tą informacją począć, to częsta przyczyna złej pracy instalacji. Pół biedy, jeżeli błąd
układu regulacji zauważymy na etapie projektowania lub w trakcie wykonywania instalacji,
kiedy można jeszcze układ zmienić czy dołożyć
niektóre elementy. Gorzej, gdy błędy układu
„wychodzą” w trakcie eksploatacji.
Może się wydawać, że dostępne na rynku
termostaty i regulatory są w stanie usunąć
każdy błąd projektanta. Informacje podawane w opisach technicznych urządzeń zdają
się potwierdzać taką możliwość. W wielu
przypadkach jest to oczywiście prawda, nie
należy jednak zapominać, jakim kosztem odbywa się taka „korekta błędów”. Najczęściej
wiąże się ona z większym zużyciem energii,
gdyż instalacja nie pracuje w warunkach
optymalnych.
Podawane przez producentów urządzeń
grzewczych i klimatyzacyjnych informacje po-
ENERGIA
reklama
czerwiec 2013
37
ENERGIA
regulatory
reklama
AURATON
60-434 Poznań, ul. Człuchowska 12
tel. 61 840 40 40, faks 61 840 40 50
www.auraton.pl
Regulator pokojowy AURATON 2025 RTH
zadania: regulacja temperatury pomieszczenia poprzez sterowanie kotłem centralnego ogrzewania;
łączność: bezprzewodowa o zasięgu ok. 30 m w pomieszczeniach oraz ok. 300 m w terenie otwartym (protokół
komunikacji LMS);
funkcje: nastawy temperatury ekonomicznej, komfortowej, przeciwzamrożeniowej oraz niezależnej nastawy
urlopowej, regulator ma 10 programów, w tym 3 fabryczne i 7 dowolnie modyfikowanych przez użytkownika;
cechy szczególne: unikalny protokół komunikacji bezprzewodowej, brak konieczności nastawiania kodów
komunikacyjnych (każde urządzenie posiada unikalny kod), podświetlany ekran LCD, intuicyjna obsługa,
współpracuje z innymi urządzeniami działającymi w oparciu o protokół komunikacji LMS, takimi jak klamki
okienne pełniące funkcję czujników otwarcia okna;
dane techniczne: zakres pomiaru temperatury: 4–35°C, zakres regulacji temperatury: 4–30°C, nastawa
temperatury: co 60 min, histereza: ±0,2°C lub ±0,4°C, dokładność wskazań temperatury: 0,2°C, zasilanie
nadajnika: dwie baterie alkaliczne AA 1,5 V LR6, zasilanie odbiornika: 230 V AC, wyjście regulatora:
16 A/250 V AC bezpotencjałowe;
gwarancja: 24 miesiące;
cena netto: 333,90 zł.
reklama
BUDERUS/ROBERT BOSCH SP. Z O.O.
02-231 Warszawa, ul. Jutrzenki 105
infolinia: 801 777 801
www.buderus.pl
Regulator pokojowy RC20RF+RFM
zadania: zestaw do bezprzewodowej regulacji pokojowej z wyświetlaczem LCD, sterowanie jednym obiegiem
c.o. i podgrzewania c.w.u., cyrkulacja c.w.u., układy ze sprzęgłem hydraulicznym lub bez, obieg c.o. bez zaworu
lub z ręcznym zaworem mieszającym;
funkcje: programowanie dobowe i tygodniowe (8 różnych programów grzewczych), tryby: automatyczny,
ręczny (dzienny lub nocny), tymczasowa zmiana temperatury pomieszczenia, regulacja wg temperatury
pomieszczenia, wyświetlanie: temperatury nastawionej, temperatury zmierzonej oraz stanu pracy, kodów
usterek i serwisowych, dezynfekcja termiczna c.w.u., nastawa czasu wybiegu pompy lub praca ciągła,
komunikacja z EMS, zasięg do 150 m na otwartej przestrzeni, RFM zasilanie z EMS – nie wymaga dodatkowego
zasilania, np. bateryjnego, RC20RF zasilanie 2×baterie AA, współpraca z regulatorem RC35 jako pilot
obiegu grzewczego (dodatkowe funkcje m.in.: tryby zimowy i letni, 2 różne programy grzewcze, ochrona
przed zamarzaniem, możliwa regulacja wg temperatury zewnętrznej z wpływem temperatury pomieszczenia,
możliwość komunikacji dodatkowych dwóch modułów RC20RF);
łączność: za pomocą dwuprzewodowej magistrali EMS o długości do 300 m;
współpraca: z kotłami kondensacyjnymi i konwencjonalnymi wyposażonymi w Energy Management System
Buderus;
wymiary regulatora: (dł.×wys.×szer.): 108×90×35 mm;
gwarancja: 2 lata;
cena netto: 890 zł.
Regulator pogodowy RC35
zadania: regulator z wyświetlaczem LCD, sterowanie czterema obiegami c.o. (maks. 3 obiegi z zaworami
mieszającymi przy współpracy z trzema modułami MM10 oraz jednym WM10 oraz 1 obieg bez mieszacza),
podgrzewanie c.w.u., cyrkulacja c.w.u., sterowanie obiegiem solarnym, układy ze sprzęgłem hydraulicznym
lub bez;
funkcje: programowanie dobowe i tygodniowe (8 dedykowanych programów grzewczych oraz 3 programy
spersonalizowane), programowanie przygotowania c.w.u., programowanie cykli pracy cyrkulacji c.w.u.,
tryby: zimowy, letni, automatyczny, ręczny (dzienny lub nocny), urlop, party, przerwa, tymczasowa zmiana
temperatury pomieszczenia, jednorazowe podgrzanie c.w.u., indywidualna regulacja poszczególnych
obiegów wg temperatury zewnętrznej lub temperatury zewnętrznej z wpływem temperatury pomieszczenia,
wyświetlanie: temperatury pomieszczenia lub kotła, aktualnego programu, trybu pracy, kodów serwisowych,
daty, godziny, menu w j. polskim, nastawa krzywej grzewczej, ochrona przed zamarzaniem, ochrona przed
zablokowaniem pomp, funkcja tłumienia wpływu temperatury zewnętrznej w zależności od rodzaju budynku
(zdolności akumulacji ciepła), programowanie dezynfekcji termicznej c.w.u., wskazanie uzysku solarnego,
nastawa czasu wybiegu pompy lub praca ciągła, diagnostyka, monitoring, komunikaty o błędach, komunikacja
i zasilanie z EMS (nie wymaga dodatkowego zasilania, np. bateryjnego);
łączność: za pomocą dwuprzewodowej magistrali EMS o długości do 300 m;
współpraca: z kotłami kondensacyjnymi i konwencjonalnymi wyposażonymi w Energy Management System
Buderus;
wymiary: (dł.×wys.×szer.): 150×90×32 mm;
gwarancja: 2 lata;
38
czerwiec 2013
ENERGIA
reklama
regulatory
EUROSTER
63-840 Krobia, ul. Chumiętki 4
tel. 65 573 88 88, faks 65 573 88 00
www.euroster.pl
Regulator Euroster 2026/Euroster 2026 TXRX
zadania: może współpracować z urządzeniami grzewczymi lub klimatyzacyjnymi, do regulacji pracy kotła
reklama
c.o. i ogrzewania grzejnikowego i podłogowego, może współpracować z dowolnym kotłem z wejściem dla
regulatora pokojowego (zwieranym), możliwość podłączenia do zaworu regulującego przepływ wody grzewczej;
funkcje: intuicyjne tygodniowe programowanie z dokładnością 10 min i 0,2°C − 4 przedziały na każdy dzień
tygodnia, w sumie 28 niezależnych przedziałów tygodniowo, w celu ułatwienia programowania funkcja
kopiowania programów – po ustawieniu danego dnia użytkownik może skopiować te same nastawy do innych
dowolnych dni, tryb wakacyjny utrzymuje stałą temperaturę przez określony czas (maks. 99 dni) i ma funkcję
programowania chwilowych zmian temperatury, zabezpieczenie przed przegrzaniem układu w przypadku
wyczerpania baterii, możliwość wyłączenia regulatora (dezaktywacja systemu grzewczego/klimatyzacyjnego),
możliwość zablokowania zmian ustawień (np. w biurach lub sklepach), zliczanie czasu pracy (przydatne do
określania terminów konserwacji i rozliczania kosztów ogrzewania), automatyczna zmiana czasu z zimowego
na letni i odwrotnie;
cechy szczególne: algorytm PI (proporcjonalno-całkujący) – moduł optymalizacji krzywej grzania zapewniający
komfort oraz oszczędność energii, zapewnia płynną pracę układu grzewczego, analizując średnią temperaturę
pomieszczenia i odpowiednio zwiększając lub zmniejszając stopień ogrzewania, nie działa na zasadzie
włącz/wyłącz, stosując go, można zrezygnować z regulacji pogodowej, wysoki komfort obsługi − duży czytelny
i podświetlany wyświetlacz LCD;
dane techniczne: zasilanie: 3 V – 2×bateria alkaliczna AA, wyjście przekaźnikowe, beznapięciowe,
ze stykami przełącznymi, maksymalne obciążenie: 16 (3,5) A 230 V/50 Hz, wyjście regulatora: przekaźnikowe,
beznapięciowe, SPDT, zakres pomiaru temperatury: od –10 do 50°C, zakres regulacji: 5–45°C, histereza: 0,5; 1; 2
i 4°C, wymiary (szer.×wys.×gł.): 138×86×29 mm;
gwarancja: 2 lata.
HERZ ARMATURA I SYSTEMY GRZEWCZE SP. Z O.O.
32-020 Wieliczka, ul. A. Grottgera 58
tel. 12 289 02 20, faks 12 289 02 21
www.herz.com.pl
Elektroniczny regulator ogrzewania HERZ
zadania: regulacja ogrzewania w funkcji temperatury cieczy zmieszanej, temperatury pomieszczenia (czujnik
wbudowany wewnątrz regulatora lub zewnętrzny), wspomaganie czujnikiem pogodowym – do współpracy
z zaworem mieszającym Herz oraz pompą obiegową, pełny program tygodniowy w zakresie trzech temperatur;
zasilanie: 230 lub 24 V;
współpracuje z napędami dwu- lub trzypunktowymi Herz;
funkcje: możliwość wyboru trybu pracy ciągłej lub dwupołożeniowej, programowanie dobowe i tygodniowe
(niezależny program dla każdego dnia), temperatura zredukowana/normalna/komfortowa, tryb
przeciwzamrożeniowy, stały program zasadniczy (nastawa fabryczna), automatyczne przestawienie czasu
lato/zima, szeroki zakres ustawień w trybie serwisowym;
cechy szczególne: programowalna funkcja wejściowa, dwa wyjścia triakowe, płynna modulacja pracy, duży
czytelny oraz funkcjonalny i estetyczny panel, intuicyjna obsługa programów, możliwość montażu czujników
sygnalizujących otwarcie okna, możliwość współpracy z regulatorem pogodowym;
dane techniczne: zakres regulacji temperatury: 8–40°C, rodzaj pracy: PI (płynna), program tygodniowy (maks.
42 rozkazy przełączeniowe, najmniejszy odstęp czasowy: 10 min), dopuszczalna temperatura otoczenia: 0–50°C,
przekaźnik: 5 (2) A, pobór mocy: < 1,5 VA, masa: 0,28 kg, wymiary: 150×75×38 mm, zgodność z EN 12098 i CE;
gwarancja: 2 lata, cena netto: 1300 zł.
Radiowy regulator pokojowy HERZ
zadania: regulacja radiowa temperatury pomieszczenia (czujnik wbudowany wewnątrz regulatora)
ze wskaźnikiem cyfrowym temperatury pomieszczenia i stanu pracy, z odbiornikiem o kodowanym
sygnale, pełny program tygodniowy w zakresie dwóch temperatur, z przełącznikiem trybu pracy
manualny/automatyczny;
zasilanie: bateryjne 3×1,5 V, AA LR6;
współpracuje z odbiornikiem radiowym 230 V/12 A;
funkcje: programowanie dobowe i tygodniowe, trzypozycyjny przełącznik temperatury: ogrzewanie/obniżenie
nocne/wyłączenie, tryb przeciwzamrożeniowy, automatyczne przestawienie czasu lato/zima;
cechy szczególne: czytelny oraz funkcjonalny i estetyczny panel, intuicyjna obsługa programów, regulacja
radiowa jednokanałowa;
dane techniczne: zakres regulacji temperatury: 5–30°C, program tygodniowy, zasięg sygnału: 50 m, żywotność
baterii: ok. 3 lat;
Elektroniczny regulator temperatury pomieszczenia HERZ
zadania: regulacja temperatury pomieszczenia (czujnik wbudowany wewnątrz regulatora lub zewnętrzny)
– do współpracy z kotłem, zaworem strefowym oraz pompą obiegową, pełny program tygodniowy w zakresie
trzech temperatur;
zasilanie: 230 lub 3 V (2 × 1,5 V, AA LR6);
współpracuje z kotłami, siłownikami i innymi odbiornikami;
funkcje: możliwość wyboru trybu pracy dwu- lub trzypołożeniowej, programowanie dobowe i tygodniowe
(niezależny program dla każdego dnia), temperatura zredukowana/normalna/komfortowa, tryb
przeciwzamrożeniowy, stały program zasadniczy (nastawa fabryczna), automatyczne przestawienie czasu
lato/zima, szeroki zakres ustawień w trybie serwisowym;
cechy szczególne: duży czytelny oraz funkcjonalny i estetyczny panel, intuicyjna obsługa programów, możliwość
montażu czujników sygnalizujących otwarcie okna, blokada klawiatury, funkcja zabezpieczenia pomp;
dane techniczne: zakres regulacji temperatury: 8–38°C, program tygodniowy (maks. 42 rozkazy przełączeniowe,
najmniejszy odstęp czasowy: 10 min), dopuszczalna temperatura otoczenia: 0–50°C, przekaźnik: 5 (2) A, pobór
mocy: < 1 VA, masa: 0,28 kg, wymiary: 150×75×38 mm;
czerwiec 2013
39
ENERGIA
regulatory
reklama
JUNKERS/ROBERT BOSCH SP. Z O.O.
02-231 Warszawa, ul. Jutrzenki 105
www.junkers.pl
Regulator pokojowy FR120
zadania: regulator pokojowy do regulacji: 1 obiegu c.o., 1 obiegu c.w.u. (różne temperatury) i 1 obiegu
cyrkulacji;
funkcje: program tygodniowy (6 czasów na dobę), możliwa termiczna dezynfekcja zasobnika, automatyczne
przestawienie czasu lato/zima, funkcja Urlop, regulacja solarnego podgrzewania c.w.u. w połączeniu
z modułem solarnym ISM 1, współpraca z systemem komunikacji mobilnej w połączeniu z modułem
MB100-LAN;
wyświetlacz tekstowy (temperatura, tryb pracy, kody błędów, kody serwisowe);
łączność: za pomocą dwuprzewodowej magistrali BUS o długości do 300 m;
współpraca: z kotłami kondensacyjnymi i konwencjonalnymi wyposażonymi w panel sterowania Bosch
Heatronic® 3 lub 4 marki Junkers;
wymiary (dł.×wys.×szer.): 134×119×35 mm;
gwarancja: 2 lata;
Regulator pogodowy FW500
zadania: regulator pogodowy do montażu w kotle lub na ścianie, do regulacji: 1 obiegu c.w.u., 1 obiegu
cyrkulacji i 2 obiegów c.o. (z 8 FB 100 do 10 obiegów c.o.), regulacja solarnego podgrzewania c.w.u.
w połączeniu z modułem solarnym ISM 1, regulacja solarnego podgrzewania c.w.u. oraz c.o. w połączeniu
z modułem solarnym ISM 2, opatentowana optymalizacja podgrzewania solarnego c.w.u. i c.o., program
suszenia jastrychu, możliwe sterowanie maks. 16 kotłami w kaskadzie z 4 modułami kaskadowymi ICM,
sterowanie ogrzewaniem basenu oraz nagrzewnicami z modułem IEM, współpraca z systemem komunikacji
mobilnej w połączeniu z modułem MB100-LAN;
funkcje: program tygodniowy (6 czasów na dobę), możliwa termiczna dezynfekcja zasobnika, automatyczne
przestawienie czasu lato/zima, funkcja Urlop;
wyświetlacz tekstowy (temperatura, tryb pracy, kody błędów, kody serwisowe);
łączność: za pomocą dwuprzewodowej magistrali BUS o długości do 300 m;
współpraca: z kotłami kondensacyjnymi i konwencjonalnymi wyposażonymi w panel sterowania Bosch
Heatronic® 3 lub 4 marki Junkers;
gwarancja: 2 lata;
reklama
STERR
02-495 Warszawa, ul. Drzymały 6/15
tel./faks 888 333 729, 22 201 0788
www.sterr.pl
Bezprzewodowy termostat pokojowy RTW101
zadania: sterowanie temperaturą pokojową poprzez załączanie lub wyłączanie ogrzewania;
łączność bezprzewodowa: w otwartej przestrzeni do 200 m, w pomieszczeniu do 50 m;
współpracuje z kotłami grzewczymi (gaz, ekogroszek, węgiel itp.) marek: Viessmann, Junkers, De Dietrich,
Beretta, Vaillant, Buderus, Ariston, Ferroli, Termet, Brotje, Immergas, Geco, Cobra, Lider, Tech, Defro i in.;
steruje: kotłem, pompą wodną, wentylatorem, siłownikiem lub zaworem elektromagnetycznym, promiennikiem
ciepła;
funkcje: programowalny zegar czasowy – 24 godziny i każdy dzień tygodnia, trzy temperatury – dzienna, nocna
i przeciwzamrożeniowa, dwa programy do wyboru: fabryczny lub użytkownika;
cechy szczególne: duży ciekłokrystaliczny wyświetlacz LCD, jedynie 5 przycisków do obsługi, nowoczesne
wzornictwo, posiada stojak (nie ma potrzeby wykonania instalacji podtynkowej), bezprzewodowa komunikacja;
dane techniczne: zakres pomiaru temperatury: 0–40°C, zakres regulacji temperatury: 5–35°C, częstotliwość
próbkowania temperatury: co 1 minutę, kalibracja pomiaru temperatury: ± 3°C, histereza (różnica
załącz/wyłącz): od 0,2°C do 4°C, dokładność wskazań temperatury: 0,1°C, zasilanie: dwie baterie alkaliczne
AA 1,5 V DC LR6, niezależne podtrzymanie pamięci, obciążalność styków: 16 A/250 V AC, częstotliwość pracy:
433 MHz, sygnał wyjściowy: beznapięciowy, przełączny styk przekaźnika, gabaryty: wys. 77×szer. 121×głęb.
21 mm;
zawartość opakowania: nadajnik + odbiornik, stojak, dwie baterie AA, dławiki i wkręty, instrukcja obsługi
w języku polskim;
gwarancja: 2 lata;
cena brutto: 329 zł (atrakcyjne rabaty dla hurtowni).
40
czerwiec 2013
ENERGIA
regulatory
reklama
KAN SP. Z O.O.
16-001 Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51
tel. 85 74 99 200, faks 85 73 33 826
www.kan-therm.com
System KAN-therm SMART
Kompletny bezprzewodowy system sterowania temperaturą w pomieszczeniach. Konfiguracja urządzeń: listwa
bezprzewodowa 868 MHz z podłączeniem LAN (z transformatorem lub bez) wersja 230 V lub 24 V, termostat LCD
z czujnikiem temperatury podłogi lub bez czujnika oraz siłownik 230 V lub 24 V:
listwa bezprzewodowa 868 MHz z podłączeniem LAN:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
dostępna w wersji 230 V lub 24 V (z transformatorem),
umożliwia podłączenie maks. 4 termostatów i 6 siłowników lub 8 termostatów i 12 siłowników,
listwa w standardzie realizuje funkcję ogrzewania i chłodzenia,
funkcja przesterowania siłowników: NC (normalnie zamknięty) lub NO (normalnie otwarty),
czytnik kart microSD,
gniazdo Ethernet RJ 45 do podłączenia sieci internet oraz gniazdo anteny zewnętrznej RJ 12 do podłączenia
anteny wzmacniającej sygnał,
moduł radiowy (Wireless) automatycznie dopasowujący moc sygnału,
możliwość podłączenia dodatkowych urządzeń sterujących ogrzewaniem lub chłodzeniem: modułu pompy
(obsługuje także pompy elektroniczne), czujnika punktu rosy, zegara zewnętrznego, dodatkowych źródeł
ciepła (np. bojlera) i czujników temperatury podłogi,
przyłącza wtykowo-zaciskowe znacznie ułatwiają podłączenia przewodów elektrycznych,
możliwość zastosowania przewodów elektrycznych o przekroju od 0,5 do 1,5 mm2,
zasięg sygnału: 25 m w budynkach,
sygnalizacja stanu pracy listwy dzięki diodom LED,
funkcja Start SMART – możliwość uruchomienia opcji automatycznej adaptacji (uczenia się) systemu
do warunków panujących w pomieszczeniu/obiekcie;
konfigurowanie ustawień i programowanie listwy:
– konfigurowanie ustawień listwy za pomocą komputera PC, notebooka, tabletu lub smartfonu podłączonego
do sieci internet, z wykorzystaniem prostego i intuicyjnego interfejsu KAN-therm SMART Manager – listwa
musi być podłączona do sieci LAN,
– konfigurowanie ustawień listwy za pomocą komputera PC lub notebooka z wykorzystaniem karty microSD
z zaimportowanym intuicyjnym interfejsem KAN-therm SMART Manager oraz wgranie zapisanych na karcie
ustawień do listwy dzięki czytnikowi kart microSD,
– łatwa i prosta rozbudowa systemu oraz szybka aktualizacja ustawień listwy poprzez sieć internet lub kartę
microSD,
– wygodne programowanie listwy z innymi urządzeniami (np. termostatami) za pomocą przycisków
na obudowie;
bezprzewodowy termostat LCD:
– prosty, nowoczesny i elegancki design,
– duży (60×40 mm) i czytelny wyświetlacz LCD z podświetleniem zapewnia duży kąt widzenia i sprawną
komunikację z użytkownikiem,
– wysokiej jakości tworzywo sztuczne (poliwęglan) odporne na zarysowania,
– bardzo niskie zużycie energii – żywotność baterii ok. 2 lata,
– dostępny w wersji z czujnikiem temperatury podłogi lub bez,
– system komunikacji z użytkownikiem oparty na piktogramach oraz obrotowe pokrętło zapewniają intuicyjną
i łatwą obsługę termostatu,
– dwukierunkowa transmisja radiowa zapewnia dokładne przekazywanie danych o konkretnym pomieszczeniu
do centrali sterującej (listwy) i z powrotem z centrali do termostatu,
– małe gabaryty urządzenia (85×85 mm) i płaska konstrukcja (ok. 22 mm),
– bezpieczne użytkowanie termostatu dzięki trzypoziomowemu układowi MENU: funkcje użytkownika,
ustawienia użytkownika, ustawienia instalatora,
– wiele użytecznych funkcji w jednym urządzeniu, m.in.: blokada urządzenia przed dziećmi, tryb czuwania,
czujnik stanu akumulatorów (baterii), czujnik siły sygnału, tryby pracy dzień, noc lub auto, czujnik
wilgoci/roszenia, czujnik temperatury podłogi, funkcja Party, funkcja Urlop;
siłownik:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
dostępny w wersji 230 V lub 24 V,
funkcja First Open ułatwiająca montaż siłownika i wykonanie próby ciśnieniowej,
możliwość pracy siłownika w trybie NC lub NO (przesterowanie przez listwę),
montaż siłownika z wykorzystaniem adapterów KAN-therm M28×1,5 (czerwony) lub M30×1,5 (szary),
ulepszone mocowanie siłownika poprzez zastosowanie trzypunktowego systemu ryglowania,
kalibracja siłownika – automatyczne dopasowanie do zaworu,
wizualizacja stanu pracy siłownika,
montaż w zakresie 360°,
100-proc. zabezpieczenie przed wodą i wilgocią,
energooszczędność – pobór mocy to tylko 1 W.
czerwiec 2013
41
ENERGIA
A R T Y K U Ł
S P O N S O R O W A N Y
Oszczędne pompy Halm
Przyszłość należy do pomp energooszczędnych. Urządzenia zużywające
duże ilości energii elektrycznej będą w ciągu najbliższych 10 lat
wycofywane z rynku.
W
2005 r. dyrektywa 2005/32/WE, tzw.
dyrektywa EuP, zwana też dyrektywą
w sprawie ekoprojektu (ang. Energy-using
Products – produkty zużywające energię),
wprowadziła konieczność konstruowania
urządzeń wykorzystujących energię w sposób
przyjazny dla środowiska. W 2009 r. zastąpiła
ją nowa dyrektywa 2009/125/WE, tzw. ErP
(ang. Energy-related Products – produkty
związane z energią), a szczegóły dotyczące pomp określają: unijne rozporządzenie
641/2009 w sprawie wymogów dotyczących
ekoprojektu dla pomp bezdławnicowych wolnostojących i zintegrowanych z produktami
oraz zmieniające je rozporządzenie 622/2012.
Zostały w nich zawarte m.in. wymagania dla
pomp w zakresie sprawności, wyższe niż
obowiązujące dotychczas dla klas sprawności
energetycznej.
Wymagania te będą stopniowo wprowadzane dla pomp obiegowych w instalacjach
ogrzewania i klimatyzacji oraz solarnych od
początku 2013 r. do 2020 r., kiedy to nawet
przy wymianie pomp zintegrowanych nie
można będzie zastosować tych o współczynniku efektywności energetycznej (EEI)
powyżej 0,23. W rezultacie z rynku wyparte zostaną w pierwszej kolejności pompy
stałoobrotowe, gdyż zużywają one nawet
10-krotnie więcej energii niż nowe konstrukcje z automatycznym dopasowaniem wydajności. Fachowcy od kilku lat preferują solidne,
energooszczędne pompy i raczej nie zauważą
tych zmian, jednak większość dotychczas
stosowanych pomp nie sprosta nowym wymaganiom i wypadnie z obrotu. Efektem tych
zmian ma być w 2020 r. redukcja emisji CO2
o 11 mln ton i oszczędność energii w ilości
23 mld kWh, co odpowiada produkcji sześciu
średniej wielkości elektrowni węglowych
lub łącznemu zużyciu energii przez 14 mln
mieszkańców Unii Europejskiej.
Od 1 stycznia 2013 r. w przypadku każdej
pompy obiegowej do oddzielnego montażu
w instalacjach na tabliczce znamionowej
musi zostać umieszczony znak CE i podana wartość EEI. Nie stosuje się już klas
energetycznych od A do G. Od początku br.
współczynnik efektywności energetycznej
42
czerwiec 2013
Pompa obiegowa o wysokiej wydajności serii HEP Plus (N)
EEI musi być mniejszy lub równy 0,27 – jest
to wymaganie wyższe niż dla dotychczasowej klasy A. Niektórzy producenci idą dalej
i wskazują, że wartością referencyjną dla
wydajnych pomp obiegowych jest EEI ≤ 0,20,
co będzie obowiązkowe dopiero za kilka lat.
Już dzisiaj projektanci i instalatorzy przy
sporządzaniu projektów i specyfikacji materiałowych powinni zwracać uwagę na
stopniowo zmieniające się wymagania dla
pomp w instalacjach.
Halm ErP ready
Firma Halm oferuje swoim klientom energooszczędne pompy o wysokiej wydajności
– wyższej, niż wymaga nowe prawo. Przykładem są m.in. pompy o wysokiej wydajności
serii HEP Plus (N) z elektroniczną regulacją,
wskaźnikiem mocy i technologią magnesu stałego, w wykonaniu bezdławnicowym, dostosowane do użycia w instalacjach grzewczych
ze stałym i zmiennym natężeniem przepływu.
Ich EEI jest ≤ 0,20 dla wysokości podnoszenia
4 m i ≤ 0,23 dla 6 m, a zakres regulacji wynosi odpowiednio od 4 do 23 W oraz od 4 do
50 W przy wielkości przepływu do 3,2 m3/h.
Mogą one pompować media o temperaturze
od 2 do 95°C. Ich długość montażowa wynosi
130 i 180 mm, a przyłącza gwintowane to
1", 1½" i 2". Ponadto pompy te posiadają
wskaźnik mocy i zintegrowany układ redukcji nocnej oraz automatycznie dostosowują
się do warunków ciśnienia. Wyposażono je
również w ręczną pomoc przy startowaniu
silnika, śrubę odpowietrzającą, przykręcaną
wtyczkę kątową oraz skrzynkę z zaciskami
zajmującą mało miejsca. Obudowa pompy
wykonana została ze stali nierdzewnej, a całość ma zwartą konstrukcję i jest wygodna
w obsłudze. W ofercie firmy Halm znaleźć
można także pompy cyrkulacyjne do ciepłej
i zimnej wody oraz pompy solarne i do układów chłodniczych.
HALM
pompy ekonomicznych technologii
Richard Halm Polska Sp. z o.o.
54-610 Wrocław, ul. Mińska 38
tel. 71 354 52 54, faks 71 352 12 36
e-mail: [email protected], www.halm.pl
ENERGIA
NIEZBĘDNIK INSTALATORA SŁONECZNYCH SYSTEMÓW GRZEWCZYCH
Zasobniki,
dr inż. Jerzy Chodura
Sun Engineering
oprzyrządowanie i armatura
CZĘŚĆ IV
W słonecznym systemie grzewczym istotną rolę odgrywa właściwa współpraca kolektorów słonecznych
z pozostałymi elementami. W artykule omówiono podstawowe zagadnienia dotyczące magazynowania
ciepła w zasobnikach oraz sposobów wykorzystania wymienników ciepła i regulatorów, a także aspektów
bezpieczeństwa.
Magazynowanie ciepła
Standardowe domowe instalacje solarne
osiągają dużo mniejsze moce niż zastosowane
w tych samych budynkach konwencjonalne
systemy grzewcze. Ponieważ instalacja solarna osiąga swoją moc w sposób nierównomierny, zależny od zmiennego natężenia
promieniowania słonecznego, często również
niedostępnego, kolektory słoneczne muszą
współpracować z zasobnikami – dobrze zwymiarowanymi pod względem wielkości i wydajności oraz wyposażonymi w wymienniki
ciepła. Przy doborze pojemności zasobników
dobrze sprawdza się w praktyce zastosowanie współczynnika 1,5 lub 2-krotnej wartości
dziennego zapotrzebowania na ciepłą wodę
użytkową. Większe zasobniki pozwalają co
prawda na magazynowanie większej ilości
Rys. 1. Standardowy zasobnik ciepłej wody użytkowej
www.solarserver.de
energii, ale występujący w nich niższy poziom
temperatury prowadzi do częstszego uruchamiania dodatkowego źródła energii.
Zasobnik solarny
W budynkach jedno- i dwurodzinnych najczęściej zastosowanie znajdują zasobniki o pojemności od 200 do 500 litrów. Wyposażone
są one w dwie wężownice: dolna podłączona
jest do obiegu kolektorów słonecznych wykorzystujących energię słoneczną do podgrzania
wody, a górna podłączona jest do kotła grzewczego i służy do zwiększenia temperatury wody
do zadanego poziomu, gdy kolektory słoneczne
nie są w stanie tej temperatury uzyskać samodzielnie (rys. 1). Z powodu różnej gęstości
wody zimnej i ciepłej w zasobniku tworzą
się warstwy temperaturowe. Lżejsza ciepła
woda gromadzi się w górnej części zasobnika,
a zimna w dolnej. To grawitacyjne tworzenie
się warstw temperaturowych nazywane jest
w technice solarnej termosyfonem.
Tworzenie się warstw temperaturowych ułatwiać może budowa zasobnika (mała średnica,
duża wysokość). W zasobnikach o smukłej
budowie występuje bardzo małe wyrównanie
temperatur poszczególnych warstw poza
okresami ładowania. Dzięki niskim temperaturom w dolnej części zasobnika uzyskuje
się możliwość solarnego ładowania nawet
przy stosunkowo małej wartości natężenia
promieniowania słonecznego.
Każdy wysokowydajny zasobnik wyposażony jest w odpowiednią izolację cieplną. Sama
grubość warstwy izolacyjnej nie zapewnia
jednak dobrego efektu, jeśli materiał izolacji
jest niskiej jakości. Izolacja cieplna powinna
dobrze przylegać i pokrywać całą powierzchnię
zasobnika, czyli również jego spód. Materiały
izolacyjne powinny być wolne od polichlorków
winylu oraz chlorofluorowęglowodoru (związek
chloro- i fluoropochodny). W celu ograniczenia
strat ciepła dobre zasobniki posiadają pełną
izolację cieplną w obrębie króćców.
Przyjmuje się, że współczynnik strat ciepła
w zasobnikach nie powinien przekraczać wartości 2 W/K. Dobry zasobnik o współczynniku
strat wynoszącym 1,5 W/K traci w ciągu roku
około 450 kWh mniej energii w porównaniu
z zasobnikiem o współczynniku strat 3 W/K,
przy różnicy temperatur rzędu 35 K. Jeżeli
przyjmiemy, że standardowy kolektor słoneczny o powierzchni około 2 m2 dostarcza w skali
roku energię w wysokości 1200 kWh, strata
ciepła spowodowana złą izolacją zasobnika
jest znacząca.
Należy pamiętać, że w przypadku gromadzenia w zasobniku wody o dużej twardości,
z dużą zawartością wapnia powinno się zadbać
o utrzymywanie temperatury nieprzekraczającej
60°C. W przeciwnym razie na powierzchniach
wężownic osadzać się będzie kamień, co doprowadzi do obniżenia wydajności przewodzenia
ciepła. Warstwa osadu o grubości 2 mm może
prowadzić do spadku wydajności wężownicy
o 20%, a warstwa o grubości 5 mm – nawet
do 40%. Równocześnie kruszący się kamień
osadza się na dnie zasobnika i prowadzi do
jego zaszlamienia.
Króćce zasobnika
Zimna woda
Doprowadzenie zimnej wody powinno
zostać wykonane w sposób ograniczający
możliwość wymieszania z ciepłą wodą, a tym
samym zniszczenia warstw temperaturowych
w zasobniku. Dla zabezpieczenia się przed taką
możliwością we wnętrzu zasobnika stosowane
są niekiedy płyty nakierowujące strumień
dopływającej wody.
Ciepła woda
W konwencjonalnych zasobnikach ciepła
woda pobierana jest od góry zasobnika. Przy
ustaniu poboru wody wychładza się ciepła
woda znajdująca się w przewodzie. Konsekwencją jest opadanie tej wychłodzonej wody
do wnętrza zasobnika oraz zakłócenie warstw
czerwiec 2013
43
ENERGIA
44
czerwiec 2013
ENERGIA
czerwiec 2013
45
ENERGIA
46
czerwiec 2013
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Grzegorz Ojczyk
Stacje wymiennikowe Herz
Firma Herz w odpowiedzi na potrzeby rynku instalacyjnego wprowadziła do oferty nowoczesne stacje
wymiennikowe serii Standard, Deluxe oraz Projekt.
S
tacje wymiennikowe firmy Herz to urządzenia służące do przygotowywania ciepłej wody użytkowej w sposób dynamiczny,
bez konieczności jej magazynowania. Działają
znacznie sprawniej od zasobników c.w.u., które podgrzewają wodę przed użyciem i muszą
ją magazynować. Stacje wymiennikowe Herz
załączane są dopiero wtedy, gdy pojawia się
pobór ciepłej wody użytkowej. Zapewniają
stałą temperaturę oraz stabilną ilość ciepłej
wody, także w przypadku różnej liczby działających jednocześnie punktów czerpalnych.
Dodatkowo pozwalają zasilać instalację centralnego ogrzewania w systemie etażowym, co
umożliwia zasilanie instalacji c.o. w mieszkaniu
oraz instalacji przygotowania ciepłej wody
użytkowej z jednej instalacji c.o. budynku.
Zalety stacji wymiennikowych firmy Herz:
możliwość indywidualnego ogrzewania
pomieszczeń oraz wytwarzania c.w.u.,
dynamiczne dopasowanie stacji do zmiennego zapotrzebowania na c.w.u.,
woda
zimna
9
c.o.
zasilanie
nia ciepłej wody użytkowej oraz ogrzewania
pomieszczeń,
możliwość indywidualnej nastawy wg życzeń użytkowników,
minimalne wymiary,
nie wymagają zbiornika c.w.u.,
w wyniku utrzymywania stałej temperatury
w wymienniku ciepła zmniejsza się ryzyko
występowania bakterii Legionella oraz tworzenia się zwapnień,
niska temperatura powrotu czynnika grzewczego,
minimalne straty ciepła w systemie,
prosta obsługa instalacji w mieszkaniu,
optymalny komfort ciepła.
Aby uwzględnić różnorodne potrzeby klientów, firma Herz oferuje stacje wymiennikowe
w wykonaniu Standard, Deluxe i Projekt.
Stacje Deluxe przeznaczone są dla wymagających klientów i dodatkowo wyposażone
zostały w regulator strefowy oraz zawór
c.o. powrót
5
c.o.
powrót
możliwość jednoczesnego przygotowywa-
woda
zimna
6
12
10
7
c.o.
zasilanie
7
c.o.
użytkowa
o obniżonej
temperaturze
8
ciepła woda
zimna
8
woda
zimna
woda
powrót
c.o.
zasilanie
c.o.
Zasilanie stacji
8
Zasilanie mieszkania
Rys. Schemat budowy stacji wymiennikowej Herz Standard; 1 – regulator stacji Herz, 2 – termostatyczny zawór
obejścia, 3 – ogranicznik temperatury powrotu, 4 – filtr, 5 – głowica termostatyczna z kapilarą i czujnikiem
Herz, 6 – zawór mieszający do wody pitnej, 7 – zawór kulowy c.o., 8 – zawór kulowy do wody pitnej,
9 – wymiennik ciepła, 10 – wodomierz, 11 – licznik energii cieplnej, 12 – regulator różnicy ciśnienia
10
Strumień czynnika
grzewczego [l/min]
600
Temperatura zasilania [°C]
60
75
Ciśnienie dyspozycyjne
zasilania [kPa]
20
25
Temperatura c.w.u. [°C]
45,4
46,6
57,1
57,5
Moc grzewcza wymiennika
[kW]
32
33
42
42,3
powrót
4
2
7
Temperatura wody zimnej [°C]
regulacyjny z funkcją odcięcia. Z kolei stacje
Projekt przeznaczone są dla budownictwa
wielorodzinnego. Wykonywane są w standardzie ekonomicznym i zawierają podstawowe
wyposażenie.
Oferowane przez firmę Herz stacje wymiennikowe charakteryzują się wysokimi walorami użytkowymi, a różne wersje wykonania
pozwalają zaspokoić oczekiwania szerokiego
grona klientów.
11
3
7
3,5
Tabela. Parametry pracy stacji wymiennikowych
Herz
1
ciepła woda użytkowa
o wysokiej temperaturze
4
Minimalne ciśnienie wody
zimnej [bar]
HERZ Armatura i Systemy Grzewcze Sp. z o.o.
32-020 Wieliczka, ul. A. Grottgera 58
tel. 12 289 02 20, faks 12 289 02 46
e-mail: [email protected], www.herz.com.pl
czerwiec 2013
47
ENERGIA
PROJEKTOWANIE KOTŁOWNI WODNYCH
dr inż. Kazimierz Żarski
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy
Projektowanie
ścieżki gazowej i olejowej w kotłowni
CZĘŚĆ VI
Designing of gas and oil path for boilers
Obliczanie strumienia paliwa
Strumień paliwa (gazowego w jednostkach
objętości w warunkach odniesienia, ciekłego
w jednostkach masy) odpowiadający nominalnej mocy kotła można obliczyć przy przyjętej
sprawności (właściwie: efektywności) kotła
z przekształconych wzorów (2) i (3) z cz. 4
cyklu (Dobór kotłów w kotłowniach wodnych
małej i średniej mocy), odpowiednio przy
sprawności odniesionej do wartości opałowej
lub do ciepła spalania paliwa:
B=
B=
Φk
H i ⋅ ηk
(1)
Φk
H s ⋅ ηk
(2)
Streszczenie
Artykuł zawiera opis procedur doboru
ścieżki paliwowej (olejowej lub gazowej)
zasilającej palniki kotłów.
Hs
(3)
s
gdzie:
s – gęstość względna paliwa gazowego (stosunek gęstości gazu do gęstości powietrza
w tych samych warunkach odniesienia).
Wartość opałowa i ciepło spalania gazu powinny być podane w umowie przyłączeniowej
do sieci gazowej.
Dobór elementów instalacji
oleju opałowego
Elementami instalacji oleju opałowego
w przypadku kotłowni o małej i średniej mocy
ZSs
olej
b)
ZO
P
F
ZSs
ZZ
olej
ZO
P
F
Rys. 1. Schemat instalacji oleju opałowego [4]:
a) instalacja jednorurowa, b) instalacja
cyrkulacyjna; ZSs – zespół ssący z zaworem
szybko zamykającym, ZZ – zawór zwrotny,
ZO – zawór odcinający, F – filtr, P – palnik kotła
są: zbiornik oleju oraz przewody z armaturą.
Na rys. 1 schematycznie pokazano instalację
oleju opałowego [4]. Niewielka instalacja – do
kotła o małej mocy i niezbyt rozległa – może
zostać zaprojektowana jako jednorurowa, przy
większej mocy kotłów i większej rozległości
instalacji powinna być stosowana instalacja
cyrkulacyjna, w której nadmiar strumienia objętości oleju opałowego wraca do zbiornika.
Przeciętna wartość
Rodzina,
Zakres
Parametr
kaloryczności
[MJ/m3] [1]
grupa,
wartości
klasyfikacyjny
podgrupa
parametru
Hi
Hs
Rodzaj gazu
Gaz ziemny
wysokometanowy
2E
Ws
45,0−54,0
34,8
38,6
Gaz ziemny zaazotowany
2Lw
Ws
45,0−54,0
26,2
30,4
Gaz ziemny zaazotowany
2Ls
Ws
37,5–45,0
23,1
26,0
Tabela 1. Zakres parametru klasyfikacyjnego i kaloryczności najczęściej stosowanych paliw gazowych
rozprowadzanych siecią gazową [1, 8]
Rodzaj gazu
Abstract
Gaz skroplony C3
In this article procedures for fuel path
(gas or oil) components for boiler burners designing have been presented.
Gaz skroplony C3–C4
czerwiec 2013
a)
rowych z powietrzem,
rodzina 5: biogazy.
W ramach każdej z rodzin występuje podział
na grupy i (ewentualnie) podgrupy. W większej
części obszaru kraju znaczenie mają gazy wyszczególnione w tabeli 1 i 2. Podano w nich
zakres wartości parametru klasyfikacyjnego:
zawartości propanu (C3) i górnej liczby Wobbego (Ws) [8].
Ws =
gdzie:
Φk – moc kotła [MW],
B – strumień masy (objętości) paliwa
[kg/s (m3/s)],
Hi – wartość opałowa paliwa
[MJ/kg (MJ/m3)],
Hs – ciepło spalania paliwa [MJ/kg (MJ/m3)],
ηk – sprawność kotła.
Wartość opałową oleju lekkiego można
przyjąć jako 42 MJ/kg. W przypadku oleju
innego rodzaju należy przyjąć wartość opałową na podstawie danych producenta lub
dostawcy paliwa.
Zakres kaloryczności paliw gazowych
(ciepło spalania i wartość opałową) podaje
norma [8], stosownie do przyjętej klasyfikacji
paliw gazowych:
rodzina 1: gazy wytwarzane metodami
przemysłowymi,
48
rodzina 2: gazy ziemne,
rodzina 3: gazy skroplone C3–C4,
rodzina 4: mieszaniny gazów węglowodo-
Rodzina,
grupa,
podgrupa
Parametr
klasyfikacyjny
Zakres
wartości
parametru
3P
C3
3B/P
C3
Przeciętna wartość
kaloryczności [MJ/kg] [1]
Hi
Hs
≥ 90%
46,3
50,4
50%
46,0
50,2
Tabela 2. Zakres parametru klasyfikacyjnego i kaloryczność najczęściej stosowanych gazów
skroplonych [1, 8]
ENERGIA
czerwiec 2013
49
ENERGIA
50
czerwiec 2013
Dobór
do budo
Sprzęgła
hydrauliczne
ENERGIA
Opinie
Grzejniki higieniczne
Bariery dla
powietrza
Sposoby
zmniejszan
strat wody
o
k
l
y
T na:
Przewody
stalowe
komunaln
rusztowyc
Wentylatory
dostępne wszystkie artykuły
„Rynku Instalacyjnego” z lat 2008-2012
Met
wym
prze
do p
wody
we
Aktualnoś
czerwiec 2013
51
POWIETRZE
mgr inż. Maria Kostka
Centrum Technologii Energetycznych w Świdnicy
dr inż. Agnieszka Zając
Dopłaty do domów energooszczędnych
a zużycie energii elektrycznej
na wentylację mechaniczną
Subsidies for energy-efficient buildings and energy consumption in mechanical ventilation
W przypadku najczęściej stosowanych obecnie rozwiązań ze wstępną nagrzewnicą elektryczną w układach
z wysokosprawnymi wymiennikami do odzysku ciepła bardzo trudne będzie spełnienie wymagań NFOŚiGW.
Brak naturalnego (wymiennik gruntowy) lub mniej energochłonnego (pompa ciepła) wstępnego podgrzania
powietrza dopływającego do wymiennika do odzysku ciepła spowoduje problemy z osiągnięciem współczynnika
nakładu energii elektrycznej wymienianego w wymaganiach programu dotacji dla domów energooszczędnych.
W
ytyczne NFOŚiGW [2] nie przewidują
wykorzystywania wymiennika gruntowego w strefach klimatycznych I–III dla
budownictwa pasywnego oraz we wszystkich
pięciu strefach dla budownictwa niskoenergetycznego. W rzeczywistości jego pominięcie
lub niezastosowanie w układzie dodatkowej
pompy ciepła sprawi, że praca nagrzewnicy
elektrycznej zabezpieczającej wymiennik przed
oszronieniem pochłonie tak dużą ilość energii,
iż spełnienie wymagań dotyczących współczynnika nakładu energii elektrycznej stanie
się właściwie niemożliwe (patrz poprzedni
artykuł [5]).
Analiza pracy
wymiennika rekuperacyjnego
Na potrzeby publikacji przeanalizowano pracę typowego systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej dla niskoenergetycznego domku
jednorodzinnego o powierzchni 150 m2 [4].
Strumień powietrza określony na podstawie
polskich norm [3] wynosi dla tego budynku
250 m3/h, dostarczany jest on przez wentylatory o współczynniku poboru mocy elektrycznej
wynoszącym po 0,3 W/(m3/h) (dwa wentylatory po 75 W każdy). Układ wyposażony jest
w wymiennik do odzysku ciepła z powietrza
wywiewanego. Uwzględniono najczęściej
spotykane sprawności odzysku ciepła jawnego dla typowych wymienników krzyżowych
(50–70%) i krzyżowych przeciwprądowych
(75–80%) oraz najwyższe sprawności zgodnie
z wytycznymi NFOŚiGW (85–93%). Jako zabezpieczenie przed zamarzaniem wymiennika
zastosowano nagrzewnicę elektryczną. Ma
ona zapewnić pośrednie zwiększenie temperatury powietrza usuwanego z budynku do
52
czerwiec 2013
5°C, ale tylko w przypadku, kiedy na zewnątrz
panują ujemne temperatury. Nie przewidziano
zastosowania w układzie nagrzewnicy wtórnej.
Założono, że pokrycie ewentualnych strat
ciepła wynikających ze zbyt niskiej temperatury powietrza nawiewanego do pomieszczeń
realizowane będzie przez układ centralnego
ogrzewania. Dla uproszczenia obliczeń przyjęto
całodobową pracę systemu wentylacyjnego
ze stałą wydajnością.
W tabeli 1 przedstawiono temperatury za
wymiennikiem do odzysku ciepła, powietrza
nawiewanego oraz usuwanego w zależności
od sprawności temperaturowej wymiennika.
Warto zwrócić uwagę na prawą część tabeli
oraz moment pojawienia się dodatniej temperatury powietrza usuwanego.
Gdy temperatura powietrza zewnętrznego spada poniżej 0°C, pracuje nagrzewnica
elektryczna. Kolorem szarym oznaczono okres,
w którym temperatura powietrza usuwanego z budynku nie osiągnęła jeszcze 5°C,
ale w układzie nie pojawiają się już ujemne
temperatury, a więc osadzanie się szronu
jest niemożliwe. Im wyższa sprawność temperaturowa odzysku ciepła, tym dłuższy czas
działania nagrzewnicy wstępnej, a co za tym
idzie większe zużycie energii i koszt pracy
urządzeń. Z drugiej strony, im wyższa sprawność rekuperatora, tym mniejsza potrzeba
podgrzewania powietrza nawiewanego przed
wlotem do pomieszczenia. W przypadku zastosowania wymienników ciepła o sprawnościach 85–93% w całym zakresie temperatur
zewnętrznych okresu zimowego osiągamy
wysokie parametry powietrza na wylocie
z centrali: 13,4–19,3°C. Praca nagrzewnicy byłaby więc konieczna tylko ze względu na zabez-
Streszczenie
W artykule przedstawiono kwestię obecnie
stosowanych standardów zabezpieczenia
wymienników do odzysku ciepła z powietrza wywiewanego w świetle rozwiązań
wymaganych w wytycznych Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) dotyczących dopłat
do budownictwa energooszczędnego i pasywnego. Na potrzeby publikacji przeanalizowano koszty eksploatacji instalacji
wentylacyjnych o typowych parametrach
i wymaganych w wytycznych NFOŚiGW.
Obliczenia wykonano na podstawie najczęstszych obecnie oraz żądanych przez
NFOŚiGW sprawności temperaturowych
wymienników ciepła, współczynników
mocy elektrycznej pobieranej przez wentylatory i nakładu energii elektrycznej na
potrzeby nawiewno-wywiewnej wentylacji
mechanicznej. Podstawą obliczeń był przeciętny czas występowania temperatur zewnętrznych wg danych meteorologicznych
Ministerstwa Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej [1]. Przeanalizowano 40 miast Polski o 30-letnim okresie
pomiarowym.
Abstract
This article discusses the ability to meet
requirements for subsidies for energyefficient and passive construction in
the standard ventilation systems intended for single-family housing. The
text presents the problem of the energy
consumption of the electric heater protecting the heat recovery exchanger
from freezing in the Polish climate. The
analysis was made in the basis of the
temperature obtained by the heat recovery efficiency from 50 to 93%.
POWIETRZE
54
czerwiec 2013
W KAŻDYM NUMERZE
POWIETRZE
artykuły techniczne
wywiady
aktualności
nowości w technice
Lider
wśród czasopism
branżowych
Pełny artykuł dostępny
odpłatnie
Grupa MEDIUM
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością S.K.A.
ul. Karczewska 18
04-112 Warszawa
tel. 22 810 21 24
faks 22 810 27 42
www.rynekinstalacyjny.pl
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
cena
Kupon prenumeraty rocznej
122 zł
ZAMAWIAM
PRENUMERATĘ
RYNKU INSTALACYJNEGO OD NUMERU
NAZWA FIRMY
ULICA I NUMER
KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ
OSOBA ZAMAWIAJĄCA
RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
E-MAIL
TELEFON KONTAKTOWY
Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień Grupy MEDIUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych
z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami)
przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
S.K.A. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Volkswagen Bank Polska S.A.
09 2130 0004 2001 0616 6862 0001
DATA I CZYTELNY PODPIS
promocja
.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.
oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie
przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje
Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich,
a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie
danych ma charakter dobrowolny.
czerwiec 2013
55
czytelny podpis
POWIETRZE
56
czerwiec 2013
POWIETRZE
P
ROFESJONALIŚCI
OD DOBREGO
KLIMATU
FABRYKA URZĄDZEŃ
WENTYLACYJNO-KLIMATYZACYJNYCH
KONWEKTOR SP. Z O.O.
87-600 LIPNO, UL. WOJSKA POLSKIEGO 6
TEL. 54 287 22 34, 54 287 25 04
FAKS 54 287 24 97
E-MAIL: [email protected]
TORUŃ
LIPNO
WŁOCŁAWEK
PŁOCK
reklama
WARSZAWA
czerwiec 2013
57
POWIETRZE
rekuperatory
reklama
ALNOR SYSTEMY WENTYLACJI SP. Z O.O.
05-552 Wola Mrokowska, al. Krakowska 10
tel. 22 737 40 47, faks 22 737 40 00
www.alnor.com.pl
HRU-ERGO – rekuperator podwieszany z odzyskiem ciepła i wilgoci z wymiennikiem
przeciwprądowym
typoszereg rekuperatorów o zakresie wydajności 250–1000 m3/h;
rodzaj wymiennika: przeciwprądowy, sprawność odzysku maks. 84%;
wymiennik wykonany z wysokiej jakości celulozy;
wskaźnik odzysku wilgoci zapewniający komfortowe warunki;
3-stopniowa regulacja wydajności;
sterowanie: w pełni automatyczny panel obsługi, programator czasowy – dzienny i tygodniowy;
funkcja odzysku wilgoci;
wyposażenie: antyalergiczna powłoka antybakteryjna, by-pass, system zabezpieczający przed szronieniem
i zamarzaniem;
gwarancja: 2 lata.
HRU-ECCO – rekuperator podwieszany z odzyskiem ciepła i wilgoci z wymiennikiem
krzyżowym
typoszereg rekuperatorów o wydajności 200, 300 i 400 m3/h;
rodzaj wymiennika: krzyżowy, sprawność odzysku maks. 70%;
wymiennik wykonany z wysokiej jakości celulozy;
wskaźnik odzysku wilgoci zapewniający komfortowe warunki;
3-stopniowa regulacja wydajności;
sterowanie automatyczne w pełni reagujące na zmieniające się warunki otoczenia;
funkcja odzysku wilgoci – przekazywanie wilgoci z usuwanego powietrza do powietrza nawiewanego
do pomieszczenia (duża zaleta szczególnie w okresie zimowym);
gwarancja: 2 lata.
reklama
ALTERNATYWNE SYSTEMY KOMFORTU SP. Z O.O.
34-114 Brzeźnica, Brzeźnica 320
tel. 33 483 22 22, faks 33 879 20 30
www.rekuperatory-ask.pl
Bezkanałowy rekuperator dachowy TX 3000
Przeznaczenie: hale sportowe, sale gimnastyczne, sklepy, markety, salony, biura, restauracje, puby, magazyny,
warsztaty itp. Dane techniczne i cechy szczególne:
rodzaj wymiennika: obrotowy;
wydajność nominalna: 1200–3000 m3/h;
masa: 115 kg, zasilanie: 230 V;
współczynnik odzysku ciepła: 70%;
sterownik w standardzie;
dodatkowe opcje: czujnik CO2 z wyświetlaczem, czujnik ruchu;
cechy szczególne: energooszczędne chłodzenie przy zastosowaniu automatycznego by-passu, kompletny
system wentylacyjny, łatwa i szybka instalacja, brak instalacji kanałowej i zaworów wentylacyjnych,
energooszczędne wentylatory, samozamykające się zawory zapobiegają niepożądanej wymianie powietrza,
gdy system wentylacyjny jest wyłączony, w okresie letnim pełni funkcję schładzania – w nocy doprowadza
chłodne powietrze do pomieszczenia;
gwarancja: 2 lata.
Bezkanałowy rekuperator sufitowy seria Komfort TX 250–1000
Przeznaczenie: biura, szkoły, przedszkola, sklepy, salony, restauracje, centra sportu i rekreacji, domy opieki.
Dane techniczne i cechy szczególne:
wydajność: 250–1000 m3/h;
wysoki współczynnik odzysku ciepła: 84,5%;
wysoka wydajność by-passu: 150% standardowej wydajności;
możliwość zastosowania filtra F7, standardowo F5;
jednakowa konstrukcja modeli całej serii;
łatwa wymiana i konserwacja filtrów;
energooszczędne wentylatory;
akcesoria dodatkowe: sterownik TX Electronic, czujnik CO2, nagrzewnica elektryczna;
więcej funkcji sterowania, cyfrowy sterownik w standardzie;
ochrona przeciwzamrożeniowa w standardzie;
gwarancja: 2 lata;
dane techniczne na przykładzie rekuperatora TX 750: wydajność nominalna: 375–750 m3/h, wydajność maks.:
950 m3/h, wydajność przez by-pass: 1125 m3, masa: 55 kg (model podstawowy), element grzejny: maks.
wydajność 0,975 kW, zasilanie 230 V, zużycie energii przez wentylator: 0,104 W/m3/h przy 750 m3/h, wydajność
odzysku ciepła: 84,5%, moc silnika: 200 W, maks. prędkość: 2000 t/min, poziom hałasu: maks. 35 dB, filtr F5.
58
czerwiec 2013
POWIETRZE
rekuperatory
reklama
DOSPEL SP. Z O.O.
42-280 Częstochowa, ul. Główna 188
tel. 34 365 98 43
www.dospel.com
L i d e r We n t y l a c j i
Centrale wentylacyjne OPTIMAL 400 i 600 – DOSPEL
przeznaczone do wymiany powietrza w budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach mieszkalnych;
wydatek powietrza dla 100 Pa: 400 i 600 m³/h;
spręż dyspozycyjny: 0–340 i 0–450 Pa;
pobór mocy: maks. 150 i 250 W;
sprawność odzysku ciepła: do 95%;
zasilanie centrali: 230 V/50 Hz, zasilanie silników: 48 V DC;
waga: 53,5 kg;
ciśnienie akustyczne: do 53 dB(A)/1 m;
cena netto: od 3960 do 5980 zł.
Centrala wentylacyjna LUNA 200 – DOSPEL
przeznaczone do zapewnienia wymiany powietrza w budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach
mieszkalnych, standardowo wyposażone w by-pass uruchamiany bez konieczności otwierania obudowy;
wydatek powietrza dla 100 Pa: 200 m³/h;
spręż dyspozycyjny: 0–350 Pa;
pobór mocy: maks. 120 W;
sprawność odzysku ciepła: maks. 95%;
zasilanie centrali: 230 V/50 Hz, zasilanie silników: 230 V/50 Hz, 2×58 W;
Centrale wentylacyjne SELEN II – BERLÜF
LEADER DER INNOVATION
mieszkalnych, centrale wentylacyjne z trzema hybrydowymi wymiennikami o wysokim współczynniku odzysku
ciepła oraz filtrami powietrza wysokiej klasy, standardowo wyposażone w by-pass;
zakres wydajności: 0–680 i 0–910 m3/h;
wydajność przy 100 Pa: 500 i 800 m3/h;
powierzchnia wentylowanych pomieszczeń: 400 i 650 m²;
zakres sprężu: 0–650 i 0–780 Pa;
zasilanie centrali: 230 V/50 Hz, zasilanie wentylatorów: 48 V DC – 2×95 W i 2×144 W;
pobór mocy nagrzewnicy wstępnej: 750 W;
ciśnienie akustyczne: < 52 dB;
cena netto: 7200 i 10 900 zł.
Centrale wentylacyjne DAYTONA 250 i 350 − BERLÜF
mieszkalnych;
centrale o wysokim współczynniku odzysku ciepła – do 95%, posiadają ruchome króćce, które pozwalają
na poziomą lub pionową instalację przewodów wentylacyjnych;
reklama
wydatek powietrza dla 150 Pa: 250 i 350 m3/h;
spręż dyspozycyjny: 0–320 i 0–400 Pa;
pobór mocy: maks. 150 i 200 W;
sprawność odzysku ciepła: do 95%;
zasilanie: 230 V/50 Hz;
cena netto: 4590 i 5490 zł.
PPUH EL-TEAM SP. Z O.O.
41-106 Siemianowice Śl., al. Młodych 26-28
tel. 32 204 36 28, faks 32 220 00 05
www.el-team.com.pl
ISTPOL SP. Z O.O.
03-565 Warszawa, ul. Borzymowska 32
tel. 22 663 48 15, faks 22 743 69 77
www.istpol.pl
Centrale wentylacyjne KWL EC 60 – KWL EC 500
przeznaczenie: domy jednorodzinne, budynki biurowe, mieszkalne oraz użyteczności publicznej;
wydajność: od 50 do 500 m3/h – 11 wielkości w typoszeregu;
wyposażenie w wersji podstawowej: ciche i energooszczędne wentylatory promieniowe z silnikami EC, filtry G4,
przeciwstrumieniowy wymiennik ciepła, nagrzewnica elektryczna wersji Pro, automatyczna regulacja;
odzysk energii: przeciwstrumieniowy krzyżowy wymiennik ciepła o sprawności powyżej 90%;
automatyka, sterowanie: automatyczna regulacja poprzez zawarte w dostawie urządzenie do zdalnej obsługi,
możliwość podłączenia 3 dodatkowych elementów do zdalnej obsługi oraz inteligentnych czujników (do 5 szt.
czujników CO2 i do 2 czujników wilgotności), w wersji Pro automatyczny by-pass nastawialny od 0 do 25°C;
budowa: obudowa ze stalowej blachy ocynkowanej, biała lakierowana, izolowana cieplnie i akustycznie;
gwarancja: 1 rok.
NOWOŚĆ!
czerwiec 2013
59
POWIETRZE
rekuperatory
reklama
KLIMOR S.A.
81-035 Gdynia, ul. Bolesława Krzywoustego 5
tel. 58 783 99 99, faks 58 783 98 88
www.klimor.pl
Kompaktowe centrale z dwustopniowym odzyskiem ciepła MCKT-HPX
przeznaczenie: wentylacja z chłodzeniem i odzyskiem ciepła pomieszczeń typu: sklepy, restauracje, magazyny,
budynki mieszkalne, domy jednorodzinne i in.;
wydajność: 700–3200 m3/h – 3 wielkości w typoszeregu;
funkcje: wentylacja, filtracja, ogrzewanie, chłodzenie, odzysk ciepła;
budowa: nowoczesna i kompaktowa konstrukcja, wersja pracy pozioma, przystosowana do montażu
w przestrzeni podstropowej, masa: 140–295 kg, wymiennik krzyżowy, pompa ciepła, wentylatory typu plug fan,
filtry kasetowe G4, układ automatyki zasilająco-sterującej;
odzysk energii: wymiennik krzyżowy, pompa ciepła;
automatyka i sterowanie: zainstalowana w skrzynce RZS, sterowanie z panelu sterującego z wyświetlaczem;
cechy szczególne: urządzenie typu plug&play, wysoki poziom sprawności odzysku ciepła, możliwość dowolnej
konfiguracji podłączenia kanałów wentylacyjnych;
gwarancja: 2 lata.
NOWOŚĆ!
Kompaktowe centrale rekuperacyjne KCX
przeznaczenie: wentylacja z odzyskiem ciepła pomieszczeń typu: sklepy, restauracje, szatnie, magazyny,
budynki mieszkalne, domy jednorodzinne i in.;
wydajność: 300, 500 i 800 m3/h− 3 wielkości w typoszeregu;
funkcje: wentylacja, filtracja, ogrzewanie, chłodzenie, odzysk ciepła;
budowa: nowoczesna i kompaktowa konstrukcja przystosowana do montażu w pozycji stojącej i podwieszanej,
masa: 36–69 kg, wysokosprawny wymiennik krzyżowy przeciwprądowy, wentylatory promieniowo-osiowe
z bezpośrednim napędem, filtry kasetowe G4, grzałka elektryczna oraz układ automatyki;
odzysk energii: wysokosprawny wymiennik krzyżowy przeciwprądowy – do 92% odzysku ciepła z by-passem
pełniącym funkcję zabezpieczającą i pozwalającym na pracę w sezonie letnim, bez demontażu wymiennika;
automatyka i sterowanie: wbudowana automatyka, sterowanie z panelu sterującego z wyświetlaczem;
cechy szczególne: urządzenie typu plug&play, wysoka skuteczność odzysku energii, sterowane płynnie
obrotami w zakresie wydajności 50–100%;
gwarancja: 2 lata.
reklama
VIESSMANN
53-015 Wrocław, ul. Karkonoska 65
www.viessmann.pl
Vitovent 300 − centrale wentylacyjne z przeciwprądowym wymiennikiem ciepła
przeznaczenie: do wentylacji domów i mieszkań o pow. od 80 do 280 m2;
wydajność: od 180 do 400 m3/h − 3 wielkości w typoszeregu;
funkcje wersji podstawowych: centrala zapewnia optymalną wymianę powietrza w każdym pomieszczeniu
w zależności od potrzeb, możliwość pracy z 3 ustawionymi wydajnościami oraz zgodnie z zaprogramowanym
przez użytkownika całotygodniowym harmonogramem, odzysk ciepła z powietrza wywiewanego i funkcja
chłodzenia w okresach przejściowych i nocą w lecie – tzw. free cooling;
budowa: nowoczesna i kompaktowa konstrukcja umożliwia zawieszenie urządzenia na ścianie nawet bardzo
małego pomieszczenia, masa: 25–39 kg, przyłącza kanałów wentylacyjnych: 125, 160 i 180 mm, możliwość
montażu filtrów klasy F7, centrala pracuje cicho i bardzo efektywnie, wybrane modele posiadają zintegrowany
by-pass oraz nagrzewnicę wstępną;
odzysk energii: wysokosprawny przeciwprądowy wymiennik ciepła – odzysk do 93%;
automatyka i sterowanie: raz nastawiony system sterowania nie wymaga żadnej dalszej ingerencji użytkownika,
free cooling sterowany automatycznie (działa, gdy powietrze wewnątrz przekroczy zadaną wartość i gdy
zewnętrzne jest od niego chłodniejsze); w standardzie panel sterowania, który umożliwia: wybór pracy w trybie
intensywnym, normalnym i zredukowanym oraz w 2 trybach użytkownika, programowanie pracy w cyklu
tygodniowym, sterowanie funkcją chłodzenia powietrzem zewnętrznym w trybie ręcznym, panel umożliwia też
instalatorowi łatwe i precyzyjne przeprowadzenie rozruchu oraz sprawdzenie i nastawę poszczególnych funkcji
i parametrów pracy urządzenia;
cechy szczególne: energooszczędne silniki wentylatorów na prąd stały, łatwy montaż i regulacja wydajności,
niski poziom hałasu;
gwarancja: 2 lata.
60
czerwiec 2013
POWIETRZE
reklama
rekuperatory
ZEHNDER
52-214 Wrocław, ul. Kurpiów 14a
tel. 71 367 64 24, faks 71 367 64 25
www.zehnder.pl
Zehnder ComfoAir 350 Basic VV
Nowoczesna jednostka wentylacyjna nawiewno-wywiewna o konstrukcji gwarantującej cichą, wydajną
oraz energooszczędną pracę, dostępna w modelach ComfoAir 350 Basic, ComfoAir 350 Luxe
i ComfoAir 350 Luxe ERV (entalpia) oraz jako jednostki prawa lub lewa:
wydajność: 365 m3/h przy 200 Pa;
wymiennik krzyżowo-przeciwprądowy o sprawności do 95%;
niezależna regulacja nawiewu i wywiewu powietrza;
nagrzewnica wstępna, automatyczny by-pass 100%, zabezpieczenie przed zamarzaniem;
do montażu na ścianie lub na podstawie, wymiary: (wys.×szer.×gł.) 801×625 (całkowita 702)×572 mm;
może być łączona z jednostkami ComfoCool 350 i ComfoFond-L 350;
standardowa konfiguracja: zewnętrzna obudowa z powlekanej blachy stalowej, część wewnętrzna z wysokiej
jakości polipropylenu spienionego EPP, 4 przyłącza powietrza ø 150/160 mm, 2 filtry typu G4 – dla powietrza
zewnętrznego i wywiewanego, 2 silniki na prąd stały o wysokim stopniu wydajności, wymiennik ciepła
krzyżowo-przeciwprądowy, automatyczny by-pass 100%, nagrzewnica wstępna, płyta główna oraz dodatkowo
w wersji Luxe płyta przyłączeniowa dla sterowników, czujników sterowania (0–10 V) i nagrzewnicy wtórnej,
a także gruntowego wymiennika ciepła oraz dodatkowych elementów zewnętrznych;
zasilanie: 230 V/50 Hz.
Zehnder ComfoAir 350
Zehnder ComfoAir 450 Basic VV
NOWOŚĆ!
Zehnder ComfoAir 450
promocja
Nowoczesna jednostka wentylacyjna nawiewno-wywiewna o konstrukcji gwarantującej cichą, wydajną
oraz energooszczędną pracę, dostępna w modelach ComfoAir 450 Basic, ComfoAir 450 Luxe
i ComfoAir 450 Luxe ERV (entalpia) oraz jako jednostki prawa lub lewa:
wydajność: 450 m3/h przy 200 Pa;
wymiennik krzyżowo-przeciwprądowy o sprawności do 95%;
niezależna regulacja nawiewu i wywiewu powietrza;
nagrzewnica wstępna, automatyczny by-pass 100% i zabezpieczenie przed zamarzaniem;
do montażu na ścianie lub na podstawie, wymiary: (wys.×szer.×gł.) 800×725×569 mm;
może być łączona z jednostkami ComfoCool 550 i ComfoFond-L 550;
standardowa konfiguracja: zewnętrzna obudowa z powlekanej blachy stalowej, część wewnętrzna z wysokiej
jakości polipropylenu spienionego EPP, 4 przyłącza powietrza ø 180 mm, 2 filtry typu G4 – dla powietrza
zewnętrznego oraz wywiewanego, 2 silniki na prąd stały o wysokim stopniu wydajności, wymiennik ciepła
krzyżowo-przeciwprądowy, automatyczny by-pass 100%, nagrzewnica wstępna, płyta główna oraz dodatkowo
dla wersji Luxe płyta przyłączeniowa dla sterowników, czujników sterowania (0–10 V) i nagrzewnicy wtórnej,
a także gruntowego wymiennika ciepła oraz dodatkowych elementów zewnętrznych;
zasilanie: 230 V/50 Hz.
czerwiec 2013
61
POWIETRZE
dr inż. Dariusz Kwiecień
Całoroczne zapotrzebowanie
na energię do uzdatniania powietrza
wentylującego obliczane na podstawie
danych klimatycznych
Year-round energy demand for air treatment obtained on the base of climatic data
Nowoczesne rozwiązania stosowane w technice wentylacyjnej i klimatyzacyjnej powinna cechować odpowiednio
wysoka wydajność działania przy możliwie niskim zużyciu energii. W urządzeniach wentylacyjnych znaczną
część energii przeznacza się na uzdatnianie powietrza, w tym jego ogrzewanie i oziębianie. Niezbędnym
warunkiem właściwej oceny każdego projektowanego systemu wentylacyjnego pod względem efektywności
jest prawidłowe określenie całorocznego zapotrzebowania energii na te cele. Decydują o tym chwilowe moce
urządzeń do uzdatniania powietrza.
W
poprzednim artykule [8] zwrócono uwagę na występowanie istotnych różnic
w chwilowych mocach chłodnicy obliczanych
na podstawie danych klimatycznych z kilku
źródeł. Wysunięto przypuszczenie, że trudne
do zaakceptowania różnice mogą wystąpić
również w przypadku obliczeń całorocznego
zapotrzebowania na energię do oziębiania
powietrza, i podjęto próbę weryfikacji tej
hipotezy. W tym celu przeanalizowana została całoroczna praca urządzenia wentylacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem
działania chłodnicy w odniesieniu do parametrów tzw. krzywych klimatycznych [1, 3,
6] i szczegółowych danych klimatycznych
uzyskanych na podstawie pomiarów wieloletnich [10].
Całoroczne zapotrzebowanie na
energię do ogrzania i oziębiania
powietrza
Całoroczne zapotrzebowanie na energię do
ogrzania EN i oziębiania ECH powietrza wentylującego można obliczyć z zależności:
E N = ∑ i (Q Ni τ i ) [kWh]
n
E CH = ∑ i (QCHi τ i ) [kWh]
n
gdzie:
Streszczenie
Współcześnie coraz większą uwagę zwraca się na konieczność ograniczenia energochłonności systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Dlatego bardzo ważne jest, żeby
już na etapie projektu prawidłowo określić zapotrzebowanie na energię do uzdatniania
powietrza wentylującego. W artykule przedstawiono wyniki wielu obliczeń symulacyjnych, dzięki którym dokonano krytycznej oceny sposobu obliczania mocy chłodnicy
oraz zapotrzebowania na energię do oziębiania powietrza na podstawie tzw. krzywych
klimatycznych. Z uwagi na możliwość uzyskania bardziej wiarygodnych wyników przy
obliczaniu zapotrzebowania na energię do oziębiania powietrza zalecono korzystanie
z możliwie pełnych danych klimatycznych.
Abstract
Lately, more attention to energy reduction in ventilation and air conditioning systems
has been drawn. For this reason it is really important to correctly determine energy
demand for air treatment in project phase. In this paper various numerical calculations of air cooler cooling power and energy demand to air treatment have been done.
Based on calculations, the criticism of calculation of air cooler cooling power and
energy demand to air treatment obtained on the base of the climatic curve has been
presented. In calculations of energy demand to cooling air recommend to use possibly
full climatic data due to better results.
62
czerwiec 2013
QNi – chwilowa moc nagrzewnicy obliczona
dla i-tej temperatury powietrza zewnętrznego [kW],
QCHi – chwilowa moc chłodnicy obliczona dla
i-tej temperatury powietrza zewnętrznego
[kW],
τi – czas trwania i-tej temperatury powietrza
zewnętrznego w roku kalendarzowym [h].
Zapotrzebowanie na energię EN i ECH określa
się zatem na podstawie chwilowej mocy
nagrzewnicy i chłodnicy. Moce te oblicza
się z kolei w oparciu o parametry powietrza zewnętrznego uzyskane z uśrednionych
danych klimatycznych, jakimi są tzw. krzywe klimatyczne wyznaczane dla poszczególnych obszarów Polski. Obecnie można
jednak skorzystać z bardziej szczegółowych,
statystycznie opracowanych danych z okresów wieloletnich zamieszczonych na stronie
internetowej Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej [10]. W celu porównania wyników uzyskanych z dostępnych
źródeł wykonano szereg obliczeń całorocznej
pracy nagrzewnicy i chłodnicy w urządzeniu
wentylacyjnym z całorocznym normowaniem
temperatury powietrza w pomieszczeniu.
W przypadku obliczeń mocy chłodnicy na
podstawie pełnych danych klimatycznych
zapotrzebowanie na energię do ogrzewania
EN i oziębiania ECH obliczono dla każdej godziny
osobno (tzn. dla i-tego parametru powietrza zewnętrznego). I tak np. dla całodobowego czasu
pracy urządzenia wentylacyjnego wymagało
to wykonania 8760 obliczeń.
POWIETRZE
czerwiec 2013
63
POWIETRZE
64
czerwiec 2013
POWIETRZE
66
czerwiec 2013
POWIETRZE
czerwiec 2013
67
POWIETRZE
68
czerwiec 2013
POWIETRZE
Zasady doboru
klimatyzatorów,
trendy i nowoczesne
rozwiązania
systemy klimatyzacji VRF
Od klimatyzatorów oczekuje się obecnie chłodzenia
i osuszania powietrza latem, a w okresach
przejściowych dogrzewania. Klimatyzator powinien
też oczyszczać powietrze. Warto zatem wybierać
spośród najlepszych rozwiązań, gwarantujących
energooszczędną eksploatację oraz najwyższy komfort
temperatury i wilgotności.
W
ielu producentów i dystrybutorów oferuje aplikacje do projektowania złożonych systemów. Programy te pozwalają na
bardzo dokładny dobór urządzeń wewnętrznych i zewnętrznych wraz
z osprzętem. Zdarza się też, że instalatorzy korzystają przy doborze
z bardzo uproszczonych metod, np. uwzględniając tylko powierzchnię pomieszczenia. Jednak zapewnienie komfortu użytkownikom
wymaga uwzględnienia wielu czynników, a dyskomfort powoduje
różnica nawet 1–2°C.
Powinna być tak dobrana, by zbilansowała zyski ciepła w pomieszczeniu. Warto brać pod uwagę sumę zysków ciepła od urządzeń,
oświetlenia, nasłonecznienia, ludzi przebywających w pomieszczeniu itd., a także wilgoci zawartej w powietrzu. Poczucie komfortu
zapewnia użytkownikowi wilgotność na poziomie 40–60%. O ile
w klimatyzatorach można bardzo precyzyjnie regulować temperaturę,
regulacja wilgotności nie jest już tak dokładna. Tolerancja wilgotności
wynosi przeważnie do ±30% – standardowe urządzenia są zwykle
wystarczające, a kiedy wymagania są wyższe, warto zastanowić
się nad urządzeniami do klimatyzacji precyzyjnej.
W typowych warunkach wiele firm korzysta z tabel umożliwiających obliczenie zysków ciepła w pomieszczeniu. Po dokonaniu
obliczeń przy pomocy uśrednionych współczynników uzyskuje
się sumę zysków ciepła. Jednak w niektórych przypadkach, np.
pomieszczeń o dużych powierzchniach przegród przezroczystych
i mocno wyeksponowanych na promieniowanie słoneczne, warto
dokonać szczegółowego bilansu zysków ciepła. Przewymiarowanie
nie jest korzystne, gdyż jednostka pracuje niewydajnie, a ludzie mogą
odczuwać mniejszy komfort.
Producenci podają przeważnie znamionową moc chłodniczą
w odniesieniu do różnicy temperatur powietrza zewnętrznego i powietrza w pomieszczeniu wynoszącej 7°C. Tylko część całkowitej
wydajności chłodniczej służy do rzeczywistego schłodzenia powietrza
i jest nią efektywna wydajność chłodnicza. Pozostała część służy do
osuszania powietrza. W danych technicznych urządzenia powinna
znaleźć się informacja o charakterystyce wydajności chłodniczej
reklama
Moc i rodzaj klimatyzatora
ZYMETRIC Sp. z o.o.
Generalny Przedstawiciel
Mitsubishi Electric w Polsce
www.mitsubishi-electric.plczerwiec 2013
69
POWIETRZE
70
czerwiec 2013
ENERGIA
Sklepy
Restauracje
Szkoły
Biura
Fabryki
Hotele
Szpitale
MIDEA PREZENTUJE
SYSTEMY VRF V4 PLUS
FULL DC INVERTER
Wysoki współczynnik IPLV (zintegrowana wartość obciążenia
częściowego) na poziomie 4,57, kompaktowe wymiary dla
wydajności do 180 kW spełnią wymagania różnorodnych
komercyjnych zastosowań: od małych obiektów po wieżowce.
81.8Pa
Silnik wentylatora
DC
Wysoki spręż
81,8Pa
Praca naprzemienna
agregatów
Tryb automatycznego
przełączania sprężarki
Program
serwisowy
Wyłączny dystrybutor urządzeń marki Midea na Polskę
ul. Wał Miedzeszyński 630, 03-994 Warszawa
tel.: 22 518 31 27 | 22 518 31 34/36/38 | fax: 22 518 31 37
e-mail: [email protected] | www.midea-poland.pl
czerwiec 2013
71
POWIETRZE
A R T Y K U Ł
Klimatyzatory AirComfort
Klimatyzacja w Polsce zyskuje na popularności. Dotychczas latem przyjemny chłód panował głównie
w dużych biurach i galeriach handlowych. Obecnie coraz więcej właścicieli domów i mieszkań interesuje się
możliwościami, jakie dają nowoczesne klimatyzatory. A te nie tylko zapewniają temperaturę dopasowaną
do potrzeb, ale także dzięki rozbudowanemu systemowi filtrów oczyszczają powietrze, dodatkowo zwiększając
komfort w domu. I do tego latem chłodzą, a zimą grzeją, zastępując kaloryfery.
W
ybór klimatyzatorów na rynku jest
znaczny, poczynając od klimatyzatorów
przenośnych przeznaczonych do niewielkich
pomieszczeń, po skomplikowane systemy do
dużych budynków. Klimatyzatory przenośne,
np. Electrolux EXP09CN1W2 z serii Cooling,
to rozwiązanie na lato do pojedynczych pomieszczeń. Ten model efektywnie schładza
powietrze na obszarze 18 m2. Ma czytelny
panel sterowania z wygodnymi przyciskami,
wyświetlacz LED oraz zegar, a wszystko
z myślą o wygodzie użytkownika. Dla jeszcze
większego komfortu ustawienia można zmieniać za pomocą pilota, siedząc na kanapie.
Aby szybko schłodzić pokój, wystarczy wybrać
funkcję turbo, a nocą tryb nocny dopasowujący poziom temperatury do aktualnej fazy
snu. Wybierając klimatyzator przenośny, który
można kupić w większości sklepów z AGD,
należy pamiętać, że urządzenie to wymaga
odprowadzenia ciepła poza pomieszczenie.
Nie wystarczy go tylko postawić w pokoju
– trzeba jeszcze przygotować otwór, w którym
zostanie zamontowana rura odprowadzająca
ciepło na zewnątrz.
Innym rozwiązaniem są klimatyzatory typu
split, składające się z jednostki zewnętrznej
i wewnętrznej. Urządzenia te nadają się do
pomieszczeń różnego typu i rozmiaru. Ze
względu na to, że zarówno ich dobór, jak
i montaż wymagają specjalistycznej wiedzy,
dystrybuowane są przez sieć profesjonalną.
Pierwszym krokiem przy wyborze klimatyzatora jest skontaktowanie się z dystrybutorem
i rozmowa ze specjalistą, który po przeanalizowaniu danego mieszkania lub domu
zaproponuje najlepsze rozwiązanie. Będzie
przy tym brał pod uwagę nie tylko kubaturę,
ale też stopień nasłonecznienia, izolację ścian
itp. Montaż klimatyzatorów tego typu powinien przeprowadzić autoryzowany instalator,
który został odpowiednio przeszkolony przez
producenta.
Wybierając klimatyzację, należy zwrócić
uwagę na:
Zużycie energii – w przypadku klimatyzatora, który intensywnie działa zarówno latem,
jak i zimą, jest to ważny parametr. Najbardziej
72
czerwiec 2013
energooszczędne
modele mają klasę energetyczną
A++.
Cichą pracę
– szum klimatyzatora będzie nam
często towarzyszył, dlatego nie
powinien być zbyt głośny i irytujący. Przed
zakupem warto posłuchać, jak dany klimatyzator pracuje.
System filtracji – klimatyzator nie tylko
schładza, ale też oczyszcza powietrze w pomieszczeniu. A czyste powietrze to lepsze
samopoczucie. Dlatego warto się dowiedzieć,
jakie filtry ma dany klimatyzator. W klimatyzatorach Electrolux zastosowano cztery rodzaje
filtrów: aktywny filtr węglowy, który pochłania
nieprzyjemne zapachy, filtr pyłowy, który zabezpiecza klimatyzator przed gromadzeniem
się kurzu i większych cząsteczek, takich jak np.
włosy czy sierść zwierząt, filtr elektrostatyczny
– bardzo wydajny filtr wychwytujący drobne
cząsteczki kurzu i dymu oraz filtr Bio-HEPA
o właściwościach antybakteryjnych. Dodatkowy filtr Ion Plasma wytwarza jony, które
niszczą i hamują wzrost wirusów, alergenów
i pleśni.
Wzornictwo – ponieważ jednostka wewnętrzna montowana jest w widocznym
miejscu, ważne jest, by atrakcyjnie wyglądała.
Będziemy na nią często spoglądać, zadbajmy
zatem o pozytywne wrażenia estetyczne.
Dodatkowe funkcje, takie jak np. możliwość sterowania klimatyzacją za pomocą
telefonu komórkowego, to nie tylko atrakcyjne
„gadżety”, ale rzeczywiste udogodnienia.
Zamiast po powrocie do domu czekać, aż
temperatura spadnie, możemy zdalnie nastawić klimatyzację w ten sposób, że od progu
powita nas przyjemny chłód. Tak właśnie działa
Control Box 24/7 oferowany w klimatyzatorach
Electrolux EcoCool. Ciekawym rozwiązaniem
proponowanym przez Electrolux jest pilot
z czujnikiem temperatury. Zazwyczaj trzymamy
pilota przy sobie. Czujnik temperatury sprawia,
że klimatyzator będzie utrzymywał oczekiwaną
temperaturę w miejscu, w którym znajduje się
pilot, czyli tam, gdzie siedzimy.
Serwis – aby klimatyzator działał prawidłowo, podobnie jak w samochodach należy
pamiętać o przeglądach. W okresie gwarancyjnym taki przegląd trzeba wykonać dwa razy
do roku, a po nim raz na rok. Nie wolno też
zapominać o czyszczeniu filtrów. Filtr kurzowy
należy czyścić co najmniej raz w miesiącu lub
częściej, jeśli potrzeba (można to robić za pomocą odkurzacza). Pozostałe filtry (węglowy,
bio, ion itd.) trzeba czyścić nie rzadziej niż raz
na 3 miesiące, a po 6 miesiącach należy je
wymienić.
Zaufanie do marki – kupując klimatyzator, warto wybrać markę, której się ufa, aby
później nie być niemile zaskoczonym kłopotami
z serwisem.
Nowe klimatyzatory Electrolux
W kwietniu 2013 r. Electrolux wprowadził
na polski rynek klimatyzatory AirComfort. Wyróżniają je: cicha praca, atrakcyjne wzornictwo
i wyjątkowa energooszczędność. Latem pozwalają schłodzić powietrze, a zimą je ogrzać.
Są dostępne w czterech kolekcjach: EcoHeat, EcoCool, ComfortCool oraz ComfortCool
Multi. Dodatkowo Electrolux oferuje klimatyzator przenośny z kolekcji Compact Cooling.
Electrolux Poland Sp. z o.o.
01-217 Warszawa, ul. Kolejowa 5/7
tel. 801 444 800
e-mail: [email protected], www.electrolux.pl
POWIETRZE
dr inż. Anna Charkowska
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej
Metody nawilżania powietrza
w systemach klimatyzacyjnych
Wiadomości ogólne
Air humidifying in air conditioning systems – general information
Zapewnienie odpowiedniej wilgotności powietrza to zagadnienie rozważane zarówno w kontekście obiektów
przemysłowych (niezbędne ze względu na prawidłowy przebieg procesów produkcyjnych i właściwe
magazynowanie), jak i jeden z najważniejszych problemów dotyczących utrzymania parametrów komfortu
cieplno-wilgotnościowego dla użytkowników pomieszczeń.
arówno zbyt wilgotne, jak i zbyt suche
powietrze wpływa negatywnie na zdrowie
ludzi i budynek. Suche i ciepłe powietrze podrażnia śluzówkę górnych dróg oddechowych
i utrudnia oddychanie. Obniżona wilgotność
powietrza powoduje m.in. uczucie suchości
Streszczenie
Zbyt suche, a także zbyt wilgotne powietrze w budynkach może spowodować
u użytkowników pomieszczeń problemy
zdrowotne oraz dyskomfort, a także wpływać negatywnie na przebieg procesów
produkcyjnych i ich efekty. Żeby w zimie,
gdy powietrze zewnętrzne jest suche,
nie dopuścić do zbyt niskiej wilgotności
względnej powietrza wewnętrznego, stosuje się nawilżanie powietrza: w sposób
bezpośredni wprost do powietrza w pomieszczeniu lub pośredni z wykorzystaniem instalacji klimatyzacyjnych.
Abstract
If air is too humid or too dry in a building, it can cause health problems and
discomfort in the occupants, as well as
have a negative effect on the production
processes and their results. In order not
to allow air humidity to fall too low in
winter, when ambient air is dry, air has
to be humidified: directly by the air in the
room or indirectly with air conditioning
installations.
w nosie i jamie ustnej; jest to szczególnie
odczuwane w nocy, niektóre osoby mogą
mieć wtedy problem z zaśnięciem. Mogą też
wystąpić bóle głowy, wzmożone ataki astmy
i złe samopoczucie. Również skóra negatywnie reaguje na niską wilgotność powietrza.
Może to prowadzić do obniżenia odporności
na infekcje i gorszej pracy systemu immunologicznego. U niemowląt pojawia się wtedy
sapka – dzieci zaczynają oddychać przez usta,
co może zwiększyć podatność na infekcje.
Wilgotność względna powietrza o wartości
poniżej 30% nie jest wskazana ze względów
fizjologicznych. W mieszkaniu czy w biurze
takie warunki nie wpływają dobrze także na
meble. Na drewnianych meblach mogą się
pojawić pęknięcia, a papierowe przedmioty
stają się bardziej kruche i łamliwe [1].
Kolejnym problemem związanym z suchym
powietrzem jest zwiększona ilość ładunków
elektrostatycznych, gdy wilgotność względna
powietrza jest utrzymywana na poziomie
poniżej 35% (szczególnie istotny problem
np. w pomieszczeniach komputerowych,
drukarniach, przemyśle elektronicznym, przy
produkcji błon fotograficznych). U ludzi mogą
pojawić się również dodatkowe dolegliwości spowodowane nadmiernym promieniowaniem elektrostatycznym z komputera
i monitora.
Z kolei nadmierna ilość wilgoci obecna
w budynku wpływa niekorzystnie zarówno
na materiały budowlane, wykończeniowe,
meble itp., jak i na zdrowie ludzi oraz zwierząt
przebywających w zawilgoconych obiektach,
w sposób bezpośredni poprzez wysoką wilgotność powietrza i pośrednio przez reakcje ich
organizmów na obecność i namnażanie się
w wilgotnym środowisku grzybów pleśnio-
wych, bakterii i owadów ksylofagicznych, czyli
„drewnojadów” (jeśli zastosowano drewno
lub materiały drewnopodobne). Taki budynek
jest atakowany także z zewnątrz – porośnięty
mchem, porostami i glonami oraz grzybami
domowymi i pleśniowymi. Mykotoksyny,
czyli toksyny wydzielane przez niektóre gatunki grzybów, mogą być przyczyną ostrych
i przewlekłych zatruć, oddziaływać alergicznie,
wywoływać choroby układu oddechowego
i pokarmowego, głębokie grzybice oraz stany
100
za wilgotno
90
80
Wysokość względna j [%]
Z
spełnione
warunki
komfortu
70
60
50
40
30
20
jeszcze
przyjemnie
10
0
12
za sucho
14
16
18
20
22
24
Temperatura powietrza tp [°C]
26
28
Rys. 1. Obszary komfortu cieplno-wilgotnościowego (wg
Leusdena i Freymarka) [12]
czerwiec 2013
73
P O PODYPLOMOWE
WIETRZE
STUDIA
Ciepłownictwo i Ogrzewnictwo, Auditing
Energetyczny oraz Świadectwa Charakterystyki
Energetycznej
Wydział Inżynierii Środowiska, Zakład
Klimatyzacji i Ogrzewnictwa
Politechniki Warszawskiej
Adres:
00-653 Warszawa, ul. Nowowiejska 20
tel. 22 234 59 45, faks 22 621 33 70
www.is.pw.edu.pl
Kierownik studiów:
dr inż. Olgierd Niemyjski / dr inż. Lucjan Furtak
Sekretarz studiów:
mgr inż. Monika Nesterowicz, pok. 112
Wymagane dokumenty:
karta zgłoszenia, odpis dyplomu
Charakterystyka studiów:
Studia Podyplomowe adresowane są głównie do:
– kadry inżynierskiej przedsiębiorstw ciepłowniczych,
– eksploatatorów źródeł ciepła, sieci ciepłowniczych
i instalacji odbiorczych,
– inżynierów zajmujących się projektowaniem i modernizacją zarówno systemów ciepłowniczych, jak i wewnętrznych instalacji centralnego ogrzewania, ciepłej wody
użytkowej oraz ciepła technologicznego.
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
Tematyka Studiów obejmuje zagadnienia:
– eksploatacji systemów ciepłowniczych, m.in.: regulacji,
strat ciepła, redukcji kosztów pracy,
– regulacji i sterowania pracą węzłów cieplnych i instalacji c.o. w warunkach rzeczywistego zapotrzebowania
na energię odbiorców ciepła,
– niekonwencjonalnych źródeł ciepła,
– skojarzonej gospodarki cieplno-chłodniczej,
– problemów związanych z wdrożeniami dyrektyw UE
i nowych norm PN-EN,
– poszerzenia wiedzy z zakresu wymiany ciepła, ciepłownictwa, ogrzewnictwa.
Studia przygotowują absolwentów do wykonywania audytów energetycznych i projektów prac modernizacyjnych
w systemach ciepłowniczych, źródłach ciepła i instalacjach wewnętrznych centralnego ogrzewania budynków
mieszkalnych i użyteczności publicznej.
Po zdaniu egzaminu dotyczącego audytu energetycznego
absolwenci otrzymują zaświadczenie o ukończeniu kursu
audytingu energetycznego. Po spełnieniu wymogów
stawianych przez program Studiów Podyplomowych
absolwenci uzyskają dyplom uprawniający do wykonania
świadectw charakterystyki energetycznej: budynków
mieszkalnych, lokali mieszkalnych, budynków użyteczności publicznej, usługowych, produkcyjnych i gospodarczych.
Wymagania dla słuchaczy studiów:
ukończenie studiów magisterskich lub inżynierskich,
posiadanie komputera osobistego na zajęciach studiów
podyplomowych
Czas trwania:
2 semestry (220 godz.), od października do czerwca 2013 r.
Zasady naboru:
kolejność zgłoszeń i opinia Komisji Kwalifikacyjnej
Opłaty:
5900 zł
Informacje dodatkowe:
zajęcia odbywają się: piątek, sobota, niedziela (10 zjazdów)
czerwiec 2013
74
w godz. 10:00-18:00 – godziny mogą ulec zmianie
promocja
Termin zgłoszeń:
20 września (najchętniej e-mailem)
POWIETRZE
reklama
czerwiec 2013
75
WODA
dr inż. Edmund Nowakowski
Politechnika Wrocławska
Hydranty wewnętrzne
– zawory odcinające hydrant
Hose systems – shut-off valves
Poboru wody do gaszenia pożaru w budynku dokonuje się za pomocą hydrantów wewnętrznych (instalacje
przeciwpożarowe nawodnione) lub zaworów hydrantowych (instalacje przeciwpożarowe suche).
W
instalacjach nawodnionych zawór odcinający jest elementem składowym hydrantu wewnętrznego. W suchych instalacjach
do zaworu odcinającego wyposażonego w nasadę pożarniczą (złączkę typu storz) w czasie
gaszenia pożaru podłącza się węże pożarnicze.
Obydwa typy zaworów odcinających mają
identyczną budowę i przy przepływie wody te
same wartości strat ciśnienia, niniejszą analizę
ograniczono zatem do zaworów odcinających
hydranty.
W okresie powojennym omawiane zawory
nazywano zaworami hydrantu wewnętrznego
(1964 r., [1]) lub zaworami hydrantowymi
(1972 r., [2]). Po wprowadzeniu norm europejskich do katalogu polskich norm obowiązującą
nazwą jest zawór odcinający wlotowy [3, 4].
Do prawidłowego wyznaczenia ciśnienia wody
na zaworze odcinającym hydrant wewnętrzny
w instalacji przeciwpożarowej potrzebna jest
wartość straty ciśnienia powstającej na zaworze podczas przepływu wody – przyjrzyjmy się
bliżej tej kwestii.
Zawory odcinające wlotowe dla hydrantów
wewnętrznych powinny spełniać następujące
wymagania [3, 4]:
ręczny zawór odcinający powinien zostać
wbudowany w hydrant wewnętrzny,
zawór powinien być typu wzniosowego
z wrzecionem gwintowanym lub innego
typu wolnootwierającego,
króciec wlotowy powinien być nagwintowany,
króciec wlotowy i wylotowy powinny tworzyć kąt nie mniejszy niż 90 i nie większy
niż 135°.
Z powyższych wymagań wynika, że są
to zawory o specyficznej budowie (zawory
kątowe). Dodać należy, że do króćca wylotowego producent zaworów mocuje nasadę
pożarniczą (złączkę typu storz). Zawór taki
instaluje się w szafce hydrantowej na wysokości 1,35 m nad posadzką w taki sposób,
aby pokrętło wrzeciona zaworu było łatwo
dostępne. Zgodnie z obowiązującym rozporzą-
76
czerwiec 2013
dzeniem w sprawie ochrony przeciwpożarowej
budynków, innych obiektów budowlanych i terenów [5] w zaworach hydrantowych 52 mm
oraz w zaworach odcinających w hydrancie
wewnętrznym nasada tłoczna zaworu powinna
być skierowana do dołu.
Wprowadzone w 1974 r. wymagania stanowiły, że na zaworze odcinającym minimalne ciśnienie powinno wynosić co najmniej
20 m słupa wody. Ten wymóg potwierdzony
został w rozporządzeniu w sprawie ochrony
przeciwpożarowej budynków [5]. Jednak
przyjmowanie tylko tej minimalnej wartości
nie gwarantuje, że w każdym przypadku
ciśnienie to będzie wystarczające. Nie ma
również warunków do dokładnego określenia
potrzebnej wartości ciśnienia wody na zaworze
odcinającym hydrant wewnętrzny. W literaturze dla zaworów hydrantowych o specyficznej
budowie podaje się wartości współczynników
strat ciśnienia zaczerpnięte z innych dziedzin
inżynierii sanitarnej, co nie ułatwia wyznaczenia strat ciśnienia na tych zaworach.
Pierwszą próbę wyznaczenia strat ciśnienia dla zaworów hydrantowych podjęto
w 1970 r. [6]. Porównanie uzyskanych wartości współczynników oporów miejscowych
z zalecanymi w literaturze pokazało, że występują tu duże różnice.
Należy przypomnieć, że stosowane w normach wymiary hydrantów wewnętrznych
25, 33 i 52 mm odnoszą się do wymiarów
wewnętrznych węży pożarniczych. Zawory
odcinające stosowane w hydrantach mają wymiarowanie instalacyjne DN 25, 32 i 50 mm.
Zawory o średnicy 50 mm stosowane są od
1954 r. [7]. Zawory 25 mm, wyszczególnione
także w wytycznych do projektowania z 1954 r.,
zaczęto produkować dopiero w 1970 r. w oparciu o normę z 1969 r. [8]. Były to zawory
z korpusem żeliwnym ocynkowanym, obecnie
już niestosowane. W 2010 r. [5] przewidziano
konieczność zastosowania hydrantów wewnętrznych 33 mm. Analizą porównawczą
objęto również zawory odcinające 32 mm.
Do analizy strat ciśnienia w zaworach odcinających hydrantowych wykorzystano wyniki
badań podane w [6] oraz wyniki badań innych
rodzajów zaworów stosowanych w instalacjach wodociągowych podane w [9].
Starty ciśnienia w zaworach odcinających
stosowanych w hydrantach wewnętrznych
można określać na podstawie znanych wartości współczynników oporów miejscowych
ζ lub współczynników oporu hydraulicznego
Sz, korzystając ze wzoru:
Δh z = Sz ⋅ q 2
Wyznaczone badaniami [6] wartości współczynników oporu miejscowego oraz przeliczonych wartości współczynników oporu
hydraulicznego Sz porównano z wartościami
podanymi w literaturze (tabela 1). Zróżnicowanie tych wartości jest znaczne.
Streszczenie
Zawory odcinające wchodzące w skład
hydrantów wewnętrznych mają budowę
umożliwiającą podłączenie do nich węży
pożarniczych. W literaturze znaleźć można
niewiele informacji o stratach ciśnienia
występujących w tych zaworach. W artykule przeanalizowano wyniki dotychczasowych badań, poszerzając je o zawory
hydrantowe dotychczas niestosowane.
Wyniki analizy umożliwiają określanie
strat ciśnienia w zaworach stosowanych
w hydrantach wewnętrznych 52, 33
i 25 mm.
Abstract
Shut-off valves in the hose systems have
a specific construction enabling connecting delivery hoses to them. Only limited
information on pressure losses in these
valves exists in literature. Based on analysis of the results of past investigations,
the scope of results of these studies was
extended to cover valves not yet used.
The results of the analysis allow now to
specify pressure loss in valves 52, 33 and
25 mm used in hose systems.
WODA
I Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt.
Gospodarka wodno-ściekowa
i odpadowa miast i wsi
5-7
promocja
września
2013 r.
Tleń
Tematyka konferencji
Organizator:
–
–
–
–
–
–
–
–
Wyższa Szkoła Zarządzania
Środowiskiem w Tucholi
ul. Pocztowa 13, 89-500 Tuchola
tel. 52 559 20 22
www.wszs.tuchola.pl
[email protected]
procesy jednostkowe w inżynierii środowiska
oddziaływanie człowieka na wody powierzchniowe i podziemne
metody oczyszczania i uzdatniania wody
oddziaływanie przemysłu na wody powierzchniowe i podziemne
wysoko efektywne metody oczyszczania ścieków komunalnych
niekonwencjonalne metody oczyszczania ścieków poprodukcyjnych
oczyszczalnie przydomowe
optymalizacja i zwiększanie niezawodności systemów kanalizacyjnych
i wodociągowych
– unieszkodliwianie i zagospodarowanie osadów ściekowych (i odpadów)
– modelowanie matematyczne w procesach oczyszczania ścieków
Patron medialny:
czerwiec 2013
77
INFORMATOR
KATALOG FIRM
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 31 75 025, fax 71 31 75 115
www.armacell.com
Producent materiałów izolacyjnych
dla profesjonalistów
reklama
– nowoczesne
izolacje kauczukowe
do zastosowań
w instalacjach
chłodniczych,
klimatyzacyjnych,
sanitarnych
i grzewczych
85
100% polskiego kapitału
W OFERCIE:
– KURKI KULOWE DO SIECI WODNYCH,
CIEPŁOWNICZYCH, GAZOWYCH I PAROWYCH
– PRZEPUSTNICE, FILTRY, ZAWORY ZWROTNE,
ŁĄCZNIKI AMORTYZACYJNE, ZASUWY
81
ZŁ z VAT
Krystyna Kostyrko
Paweł Wargocki
Pomiary zapachów
i odczuwalnej jakości
powietrza
w pomieszczeniach
Wyd. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 2012
Euroklasa ogniowa: B/BL-s3-d0
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR POLSKIEGO
PRODUCENTA KURKÓW KULOWYCH
FIRMY EFAWA
ORAZ PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ
HISZPAŃSKIEJ FIRMY GENEBRE
GRUPA
Oprawa broszurowa, format: 16,5 x 23,5 cm, stron 452
W monografii podano informacje o środkach
technicznych i urządzeniach do ograniczania w pomieszczeniach stężeń odorantów
powodujących uciążliwe zapachy powietrza
wewnętrznego. Opisano w niej również koszty
wynikające
z pogorszonej
powietrza
Publikacja
stanowi jakości
propozycję
urew pomieszczeniach, zarówno ponoszone bezgulowania sfery rozliczania kosztów
pośrednio przez użytkowników pomieszczeń,
ciepła ii wody
w budynkach.
jak i zużycia
przez najemców
pracodawców.
Koszty
Uwzględnia
ona rozwiązania
techte związane
są z pogorszonymi
warunkami
niczne eksploatowanych
w PolsceSą
zdrowotnymi
i obniżoną produktywnością.
one znaczne
w porównaniui zcentralkosztainstalacjirównież
wodociągowych
mi niestosowania
niskoemisyjnych materiałów
nego ogrzewania.
i zwiększonego zużycia energii w budynku.
Publikacja
ta jest pierwszą na rynku polskim
Praca zbiorowa:
– dr wydawniczą
inż. Lucjan Furtak,
pozycją
zajmującą się powyższą
– dr hab.
inż. Stanisław
Rabiej,
tematyką.
Problemy
związane
z jakością
– mgr w
inż.pomieszczeniach
Czesław Wachnicki,
powietrza
są szeroko
– mgr inż. Jakub Wild
badane poza granicami kraju, w krajach wyWyd. PKTSGGiKco ma znaczący wpływ na
sokorozwiniętych,
ISBN: 83-902450-3-5
poprawę
warunków użytkowania budynków.
Rok wydania 1998
Wdrożenie do praktyki w Polsce pomiarów
opisywanych w monografii może przynieść
wymierne korzyści i rzutować na podniesienie
konkurencyjności polskiego budownictwa.
JESTEŚMY POLSKIM
PRODUCENTEM:
Wentylatorów
dachowych,
osiowych,
bębnowych,
promieniowych,
przeciwwybuchowych
Wymienników
i nagrzewnic
Urządzeń
grzewczo-wentylacyjnych
Zestawów
do uprawy grzybów
ŚWIADCZYMY USŁUGI:
Wycinania laserowego
Cynkowania ogniowego
Księgarnia Techniczna
posiadamy
certyfikaty:
ISO 9001:2000, TÜV, CE 0035
78
ul. Gołężycka 27
61-357 Poznań
tel. +48 61 870 00 11
faks +48 61 879 33 11
[email protected]
www.efar.com.pl
czerwiec 2013
Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych
„KONWEKTOR” Sp. z o.o.
87-600 Lipno
ul. Wojska Polskiego 6
tel. 54 287 22 34, 54 287 25 04
faks 54 287 23 41, 54 287 24 97
promocja
reklama
EFAR Sp.j.
Grupa MEDIUM
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel. 22 512 60 60, faks 22 810 27 42
www.ksiegarniatechniczna.com.pl
INFORMATOR
KATALOG FIRM
ADAM Sp. z o.o.
Systemy Mocowań i Izolacji Dźwiękowych
84-230 Rumia, ul. Morska 9A
tel. 58 771 38 88, faks 671 38 35
e-mail: [email protected], www.adam.com.pl
Fabryka Wentylatorów
...sprawdzone w każdym detalu
CAD – Projekt s.c.
05-822 Milanówek, ul. Staszica 2B
tel./faks 22 465 59 29
www.megacad.pl
„OWENT” Sp. z o.o.
32-300 Olkusz, aleja 1000-lecia 2a
stożkowo-membranowy
zwrotny zawór
antyskażeniowy
EWE
Brzeska Fabryka Pomp i Armatury
MEPROZET Sp. z o.o.
49-304 Brzeg, ul. Armii Krajowej 40
tel. 77 416 40 31, faks 77 416 23 48
www.meprozet.com.pl, www.polimerobetony.pl
Przedsiębiorstwo MPJ
Marek Jastrzębski
20-232 Lublin, ul. Jana Kasprowicza 15
tel. 81 472 22 22, faks 81 472 20 00
e-mail: [email protected], www.mpj.pl
www.owent.pl
oferuje:
bezwłazowe studzienki
wodomierzowe dla wodomierzy
od Qn 2,5 do Qn 6
zestawy wodomierzowe od 1/2"
do 2" i ich elementy
zawory kulowe oraz skośne
grzybkowe od 1/2" do 2"
zawory antyskażeniowe typu EA
i EB od 3/4" do 2" (połączenia
gwintowe) oraz od DN 50
do DN 200 (połączenia kołnierzowe)
stojaki hydrantowe i ich elementy
hydranty i zawory ogrodowe
nawiertki do rur wszelkich typów
przejścia przez mury
EWE Armatura Polska Sp. z o.o.
reklama
ul. Partynicka 15
53-031 Wrocław
Tel. 71 361 03 43, 71 361 03 49
Faks 71 361 03 52, 71 361 03 74
www.ewe-armaturen.pl
IZOLACJE TECHNICZNE
q OTULINY
PAROC Pro Section 100
PAROC Section AluCoat T
PAROC Section AL5T
q MATY:
PAROC Wired Mat 65, 80, 100
PAROC Wired Mat 80, 100 AluCoat
PAROC Wired Mat 80, 100 AL1
PAROC Pro Lamella Mat AluCoat
PAROC Lamella Mat AluCoat
PAROC Pro Felt 60 N1
PAROC Pro Felt 80 N1
q PŁYTY
PAROC Pro Slab 60, 80, 100, 120
PAROC InVent 60 N1, N3, PAROC InVent 60 N1/N1,
N3/N3, PAROC InVent 80 N1, N3
PAROC InVent 60 G1, G2
PAROC InVent 80 G1, G2
q PŁYTY SPECJALNE
PAROC Fireplace Slab 90 AL1
PAROC Pro Slab 150
Wełna luzem: PAROC Pro Loose Wool
PRODUKTY IZOLACYJNE DLA BUDOWNICTWA
Izolacje ogólnobudowlane
Płyty: PAROC UNS 37, GRS 20, SSB1
Granulat: PAROC BLT 9
Izolacje fasad
– metoda lekka mokra: płyty PAROC FAS 4 i FAL 1
– metoda sucha: płyty PAROC WAS 25 i 25t, WAS 35,
WAS 50 i 50t
Izolacje dachów płaskich
Płyty: PAROC ROS 30 i 30g, ROS 50, ROB 60 i 60t
Izolacje ogniochronne
Płyty: PAROC FPS 17
PAROC POLSKA Sp. z o.o.
ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno
Tel. +48 61 468 21 90
Faks +48 61 415 45 79
www.paroc.pl
ROCKWOOL Sp. z o.o.
66-131 Cigacice, ul. Kwiatowa 14
infolinia: 801 660 036, 601 660 033
www.rockwool.pl
steinbacher izoterm sp. z o.o.
05-152 Czosnów, Cząstków Maz. k. W-wy, ul. Gdańska 14
tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89
www.steinbacher.pl, [email protected]
steinodur® PSN
płyty termoizolacyjno-drenażowe
Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie
odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady
steinodur® UKD
płyty termoizolacyjne z polistyrenu
Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio,
parkingi, podłogi, ściany piwnic
steinothan® 107
płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu
Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe
steinonorm® 300
otuliny z półsztywnej pianki poliuretanowej z płaszczem
zewnętrznym z PVC
Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego
ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych i przemysłowych
steinonorm® 700
otulina z twardej pianki poliuretanowej
Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych
usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły
ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów
i urządzeń w sieciach napowietrznych
steinwool®
otulina izolacyjna z wełny mineralnej
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania,
ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych
oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych
i przemysłowych
czerwiec 2013
79
79
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
Gdzie
nas znaleźć
Salony sprzedaży prasy
EKO-INSTAL
Bydgoszcz, ul. Fabryczna 15B
tel. 52 365 03 70, -37, 327 03 77
FAMEL
Kępno, ul. Świerczewskiego 41
tel. 62 782 85 95
Kluczbork, ul. Gazowa 2
tel. 77 425 01 00
Namysłów, ul. Reymonta 72
tel. 77 410 48 30
Olesno, ul. Kluczborkska 9a
tel. 34 359 78 51
Oława, ul. 3 Maja 20/22
tel. 71 313 98 79
Wieluń, ul. Ciepłownicza 23
tel. 43 843 91 20
HEATING-INSTGAZ
Rzeszów, ul. Przemysłowa 13
tel. 17 854 70 10
MIEDZIK
Szczecin, ul. Mieszka I 80
tel. 91 482 65 66
Dystrybutorzy
AES
Jasło, ul. Kopernika 18
tel. 13 446 35 00
ASPOL-FV
Łódź, ul. Helska 39/45
tel. 42 650 09 82
BARTOSZ Sp.j.
Białystok, ul. Sejneńska 7
tel. 85 745 57 12
BARTOSZ Sp.j. Filia Kielce
Kielce, ul. Ściegiennego 35A
tel. 41 361 31 74
BAUSERVICE
Warszawa, ul. Berensona 29P
tel. 22 424 90 90
Warszawa, ul. Albatrosów 10
tel. 22 644 84 21
Szczecin, ul. Pomorska 141/143
tel. 91 469 05 93
BOSAN
Warszawa, ul. Płowiecka 103
tel. 22 812 70 72
CENTROSAN Centrum Techniki Grzewczej
Piaseczno, ul. Julianowska 24
tel. 22 737 08 35
faks 22 737 08 28
80
BUD-INSTAL CHEM-PK
Opoczno, ul. Partyzantów 6
tel. 44 755 28 25
BUDEX
Wieluń, ul. Warszawska 22
tel. 43 843 11 60
ELTECH
Częstochowa, ul. Kalwia 13/15
tel. 34 366 84 00
PROMOGAZ-KPIS
Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 7
tel. 12 653 03 45, 653 15 02
FILA
Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 43
tel. 58 520 22 06
SANET
Gdynia, ul. Opata Hackiego 12
tel. 58 623 41 05, 623 10 96
GRAMBET
Poznań – Skórzewo, ul. Poznańska 78
tel. 61 814 37 70
TERMECO
Lublin, ul. Długa 5
tel. 81 744 22 23
WILGA
Częstochowa, ul. Jagiellońska 59/65
tel. 34 370 90 40, -41
GRUPA SBS
www.grupa-sbs.pl
AND-BUD
Tarnobrzeg, ul. Kopernika 32
tel. 15 823 01 48
APIS Andrzej Bujalski, www.apis.biz.pl
Garwolin, ul. Targowa 2
tel. 25 782 27 00
Łosice, ul. 11 Listopada 6
tel. 83 359 06 67
Łuków, Aleje Kościuszki 17
tel. 25 798 29 48
Siedlce, ul. Torowa 15a
tel. 25 632 71 02
ARMET
Chorzów, ul. ks. Wł. Opolskiego 11
tel. 32 241 12 39
czerwiec 2013
BORKOWSKI
Swarzędz, ul. Zapłocie 4
tel. 61 818 17 24, 818 17 25
POL-PLUS
Zielona Góra, ul. Objazdowa 6
tel. 68 453 55 55
B&B
Wrocław, ul. Ołtaszyńska 112
tel. 71 792 77 75, faks 71 792 77 76
GRUPA INSTAL-KONSORCJUM
Rypin, ul. Mławska 46f
tel. 54 280 72 68
[email protected]
CUPRUM-BIS
Toruń, ul. Lubicka 32
tel. 56 658 60 73
ANGUS
Warszawa, ul. Pożaryskiego 27a
tel. 22 613 38 60, 812 41 45
Osielsko k. Bydgoszczy, ul. Szosa Gdańska 1
tel. 52 381 39 50
[email protected]
BEHRENDT
www.behrendt.com.pl
Brodnica, ul. Batalionów Chłopskich 24
tel. 56 697 25 06
Nowe Miasto Lubawskie, ul. Grunwaldzka 56e
tel. 56 472 59 02
PAMAR
Bielsko-Biała, ul. Żywiecka 19
tel. 33 810 05 88, -89
AQUA
Gorzów Wlkp., ul. Szenwalda 26
tel. 95 720 67 20
Gorzów Wlkp., ul. Młyńska 13
tel. 95 728 17 20
Legnica, ul. Działkowa 4
tel. 76 822 94 20
Wałcz, ul. Budowlanych 10b
tel. 67 387 01 00
Wrocław, pl. Wróblewskiego 3 A
tel. 71 341 94 67
Zielona Góra, ul. M.C. Skłodowskiej 25
tel. 68 324 08 98
FEMAX
Gdańsk – Kiełpinek, ul. Szczęśliwa 25
tel. 58 326 29 00
[email protected]
Katowice, ul. Opolska 23-25
tel. 32 205 01 84
GROSS
Kielce, ul. Zagnańska 145
tel. 41 340 58 10, -15
HYDRASKŁAD
Koło, ul. Sienkiewicza 30
tel. 63 261 00 29
Łask, ul. 9 Maja 90
tel. 43 675 53 11
Pabianice, ul. Lutomierska 42
tel. 42 215 71 60
Sieradz, ul. POW 23
tel. 43 822 49 27
Turek, ul. Wyszyńskiego 2A
tel. 63 214 12 12
Warta, Proboszczowice
tel. 43 829 47 51
Zduńska Wola
ul. Getta Żydowskiego 24c
tel. 43 825 57 33
HYDRO-SAN
Kwidzyń, ul. Wąbrzeska 2
tel. 55 279 42 26
INSTALATOR
Ełk, ul. T. Kościuszki 24
tel. 87 610 59 30
Łomża, ul. Zjazd 2
tel. 82 216 56 47
Ostrołęka, ul. Boh. Westerplatte 8
tel. 29 760 67 37, 760 67 38
INSTALBUD
Piotrków Trybunalski, ul. Sulejowska 48
tel. 44 646 46 48
MESAN
Wejherowo, ul. Gdańska 13G
tel. 58 677 08 28, 677 90 90
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
METALEX
Włocławek, Planty 38a
tel. 54 235 17 93
MIEDŹ
Łódź, ul. Pogonowskiego 5/7
tel. 42 632 24 53
Pabianice, ul. Tkacka 23b
tel. 42 215 76 23
NOWBUD
Radomsko, ul. Młodzowska 4
tel. 44 682 22 17
PUH CIJARSKI, KRAJEWSKI, RĄCZKOWSKI
Płock, ul. Kazimierza Wielkiego 35a
tel. 24 268 81 82
RADIATOR
Wałbrzych, ul. Wysockiego 20a
tel. 74 842 36 04
REMBOR
Tomaszów Mazowiecki, ul. Zawadzka 144
tel. 44 734 00 61 do -65
ROMEX
Płońsk, ul. Młodzieżowa 28
tel. 23 662 87 25
RPW SANNY
Radom, ul. Limanowskiego 95e
tel. 48 360 87 96
SANITER
Płock, ul. Dworcowa 42
tel. 24 367 49 56
Warszawa, ul. Kłobucka 8 paw. 120
tel. 22 607 99 51
SAN-TERM
Łódź, ul. Warecka 10
tel. 42 611 07 81
SANTERM
Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 74
tel. 81 743 89 11
SAUNOPOL
Łódź, ul. Inflacka 37
tel. 42 616 06 56
SAWO
Zielona Góra, ul. Osadnicza 24
tel. 68 320 46 16
SYSTEMY GRZEWCZE – AUGUSTOWSKI
Kutno, ul. Słowackiego 7
tel. 24 355 44 19
Łęczyca, ul. Ozorkowska 27
tel. 24 721 55 75
TERMER – MCM
Bełchatów, ul. Cegielniana 76
tel. 44 635 08 71
TERMET
Zduńska Wola, ul. Sieradzka 61
tel. 43 823 64 31
TERMOPOL 2
Kraków, ul. Wodna 23
tel. 12 265 06 35
TERWO
Łódź, ul. Pogonowskiego 69
tel. 42 636 66 02
THERM-INSTAL
Łódź, al. Piłsudskiego 143
tel. 42 677 39 60
Łódź, ul. Kopcińskiego 41
tel. 42 677 39 00
THERMEX
Łódź, ul. Wólczańska 238/248 lok. 81
tel. 42 684 78 37
THERMO-STAN
Głowno, ul. Bielawska 17
tel. 42 719 15 26, faks 42 719 05 15
[email protected], www.thermostan.pl
Łowicz, ul. Napoleońska 12, tel. 46 837 83 93
TIBEX
Łódź, ul. Inflancka 29
tel. 42 640 61 22
Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 82
tel./faks 41 366 02 77
[email protected]
Konin-Stare Miasto, ul. Ogrodowa 21
tel. 63 245 70 10 do 15, faks 63 245 70 20
[email protected]
GRUPA TG
Kraków, ul. Rozrywka 1
tel. 12 410 12 00, faks 12 410 12 13
[email protected]
CENTRUM
Węgorzewo, ul. Warmińska 16
tel. 87 427 22 53
Kraków, ul. Zawiła 56
tel. 12 262 53 54, faks 12 262 53 49
[email protected]
HYDRO-INSTAL
Gniew, ul. Krasickiego 8
tel. 58 535 38 16
Legnica, ul. Poznańska 12
tel. 76 852 57 58, faks 76 852 57 57
[email protected]
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI
Rzeszów, ul. Reja 10
tel. 17 853 28 74
ZBI WACHELKA INERGIS
Częstochowa, ul. Kisielewskiego 18/28B
tel. 34 366 91 18
ISKO
Jastrzębie-Zdrój, ul. Świerczewskiego 82
tel. 32 473 82 40
MAKROTERM
Zakopane, ul. Sienkiewicza 22
tel. 18 20 20 740
Lublin, ul. Olszewskiego 11
tel. 81 710 40 80, [email protected]
Nowy Sącz, ul. Magazynowa 1
tel./faks 18 442 87 94
[email protected]
Olsztyn, ul. Cementowa 3
tel. 89 539 15 38, 534 54 97, faks 89 534 17 70
[email protected]
Opole, ul. Cygana 1
tel. 77 423 21 40, [email protected]
Płock, ul. Targowa 20a
tel. 24 367 10 24 do 38, faks 24 367 10 26
[email protected]
PRANDELLI POLSKA
Gdańsk, ul. Budowlanych 40
tel. 58 762 84 50
Poznań, ul. Lutycka 11
tel. 61 849 68 10 do 15, faks 61 849 68 41
[email protected]
RESPOL EXPORT-IMPORT
Czeladź, ul. Wiejska 44
tel. 32 265 95 34
Warszawa, ul. Burakowska 15
tel. 22 531 58 58
Michałowice-Reguły
Al. Jerozolimskie 333
tel. 22 738 73 00
Wrocław, ul. Krakowska 13
tel. 71 343 52 34
www.respol.pl
Poznań, ul. św. Michała 43
tel. 61 650 34 24, faks 61 650 34 20
[email protected]
Rzeszów, ul. Instalatorów 3
tel. 17 823 24 13, faks 17 823 63 79
[email protected]
Stargard Szczeciński, ul. Limanowskiego 32
tel./faks 91 577 64 96,
[email protected]
TADMAR – sieć hurtowni
Centrala: Poznań, ul. Głogowska 218
tel. 61 827 24 00
®
faks 61 827 24 10
[email protected]
TADMAR
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 27/35
tel. 52 581 22 63 do 65, faks 52 345 81 85
[email protected]
Ciechanów, ul. Przasnyska 40
tel. 23 674 36 76 do 77, faks 23 674 36 78
[email protected]
Częstochowa, ul. Bór 159/163
tel. 34 365 90 43, faks 34 365 91 07
[email protected]
Gdańsk, ul. Marynarki Polskiej 71
tel. 58 342 13 22 do -24, faks 58 343 12 43
[email protected]
Gdynia, ul. Hutnicza 18
tel. 58 663 02 35, 667 37 30
[email protected]
Gorzów Wielkopolski, ul. Podmiejska 24
tel. 95 725 60 00/06, faks 95 733 30 63
[email protected]
Katowice, ul. Leopolda 31
tel. 32 609 79 80 i 81, faks 32 609 79 83 i 85
[email protected]
Szczecin, ul. Żyzna 17
tel. 91 439 16 42, 91 311 38 61
[email protected]
Tarnów, ul. Tuchowska 23
tel./faks 14 626 83 23,
[email protected]
Toruń, ul. Chrobrego 135/137
tel. 56 611 63 43 do 45, faks 56 611 63 50
[email protected]
Wałbrzych, ul. Chrobrego 53
tel./faks 74 842 24 29
[email protected]
Warszawa, ul. Krakowiaków 99/101
tel. 22 868 81 28 do 37
[email protected]
Wrocław, ul. Długosza 41/47
tel.71 372 69 96
[email protected]
Zamość, ul. Namysłowskiego 2
tel./faks 84 627 16 14
[email protected]
Zawiercie, ul. Mylna 12/7 (wjazd od ul. Równej 15A)
tel./faks 32 671 02 55, tel. 32 671 35 04
[email protected]
[email protected]
czerwiec 2013
81
81
INFORMATOR
INDEKS FIRM
Zielona Góra, ul. Batorego 118 A
tel./faks 68 324 18 28
[email protected]
Pełna lista hurtowni Tadmar na www.tadmar.pl
firm
TG INSTALACJE
Nazwa
centrala: Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 843 65 64, faks 61 845 68 17
[email protected]
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 31
tel. 52 325 58 58, faks 52 325 58 50
[email protected]
Katowice, ul. Porcelanowa 68
tel./faks 32 730 32 10
[email protected]
Łódź, ul. Stalowa 1
tel./faks 42 659 96 76, [email protected]
Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 28
tel./faks 22 644 91 37, [email protected]
Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 845 68 03, faks 61 845 68 00
[email protected]
Siedlce, ul. Karowa 18
tel. 25 633 95 85, faks 25 640 71 65
[email protected]
Warszawa, ul. Białołęcka 233 A
tel. kom. 600 207 551, [email protected]
Wrocław, ul. Fabryczna 14 hala nr 5
tel. 71 339 00 20, tel./faks 71 339 00 24
[email protected]
Zielona Góra, ul. Lisia 10 B
tel. 68 325 70 66, faks 68 329 96 06
[email protected]
Księgarnie
FERT Księgarnia Budowlana
Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54a
GEPRO Księgarnia Techniczna
Lublin, ul. Narutowicza 18
Główna Księgarnia Techniczna
Warszawa, ul. Świętokrzyska 14
tel. 22 626 63 38
Księgarnia Budowlana ZAMPEX
Kraków, ul. Długa 52
Księgarnia INFO-PANDA
Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 50
Księgarnia Naukowo-Techniczna LOGOS
Olsztyn, ul. Kołobrzeska 5
tel. 89 533 34 37
Księgarnia Techniczna NOT
Łódź, pl. Komuny Paryskiej 5a
tel. 42 632 09 68
Księgarnia Naukowo-Techniczna s.c.
Kraków, ul. Podwale 4
Księgarnia Piastowska
Cieszyn, ul. Głębocka 6
82
Indeks
FEMAX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 PAMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
FERRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 PARADIGMA . . . . . . . . . . . . . . . 28
FERROLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 PAROC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
FERT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
FILA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 POL-PLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Strona FLOWAIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 PRANDELLI . . . . . . . . . . . . . . 28, 81
ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25, 79 FUJITSU . . . . . . . . . . . . . . . . 23, 28 PRODEKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
ADAMUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 GALMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 PROFILTER . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
AEON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 GAMRAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 PROMOGAZ-KPIS . . . . . . . . . . . . 80
AERECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 GAZOMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU
AES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GEBERIT . . . . . . . . . . . . . 16, 19, 28 OPAŁEM I ARTYKUŁAMI
ALNOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 GEPRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 INSTALACYJNYMI . . . . . . . . . . . 81
AND-BUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GLEN DIMPLEX . . . . . . . . . . . . . . 28 PURMO . . . . . . . . . . . . . . . . . 20, 35
ANGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GLYCO-TECH . . . . . . . . . . . . . . . . 33 RADIATOR . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
APATOR-POWOGAZ . . . . . . . . . . 19 GRAMBET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 RADEKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
APIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GROSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 RAYCHEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
AQUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GRUNDFOS . . . . . . . . . . . . . . 10, 28 REMBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
RESPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
AQUATHERM . . . . . . . . . . . . . . . 28 GRUPA
ARMACELL . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 INSTAL-KONSORCJUM . . . . . . . 80 RETTIG HEATING . . . . . . . . . 20, 35
ARMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GRUPA SBS . . . . . . . . . . . . . 24, 80 ROCKWOOL . . . . . . . . . . . . . 24, 79
ASK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 GRUPA TG . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ROMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
ASPOL-FV . . . . . . . . . . . . . . . 28, 80 HAIER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 ROTH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
ATLANTIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 HALM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 RPW SANNY . . . . . . . . . . . . . . . 81
AURATON . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 HDG BAVARIA . . . . . . . . . . . . . . 28 SAN-TERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
B & B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 HEATING-INSTGAZ . . . . . . . . . . 80 SANET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
BARTOSZ . . . . . . . . . . . . . . . 16, 80 HERZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 47 SANHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
BAUSERVICE . . . . . . . . . . . . . . . 80 HEWALEX . . . . . . . . . . . . . . . 11, 28 SANIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
BEHRENDT . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 HONEYWELL . . . . . . . . . . . . . . . 19 SANITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
BERETTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 HYDRASKŁAD . . . . . . . . . . . . . . 80 SANKOM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
BERLÜF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 HYDRO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 81 SANTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
BMETERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 HYDRO-SAN . . . . . . . . . . . . . . . . 80 SAUNOPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
BORKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . 80 IBT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 SAWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
INFO-PANDA . . . . . . . . . . . . . . . 82 SENSUS . . . . . . . . . . . . . . . . 10, 20
BOSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
INSTALATOR . . . . . . . . . . . . . . . 80 SFM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
BOSCH . . . . . . . . . . . 13, 38, 40, 84
INSTALBUD . . . . . . . . . . . . . . . . 80 SOLVER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
BROEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
ISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 SOTRALENTZ . . . . . . . . . . . . . . . 28
BRÖTJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
ISOVER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 SPS KLIMA . . . . . . . . . . . . . . 24, 71
BS4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
ISTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 STEINBACHER IZOTERM . . . . . . 79
BSH KLIMA . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
ITRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 STERR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
BUD-INSTAL CHEM-PK . . . . . . . 80
JUNKERS . . . . . . . . . . . . . . . 13, 40 STIEBEL ELTRON . . . . . . . . . . . . 24
BUDERUS . . . . . . . . . 13, 21, 38, 84
KAN . . . . . . . . . . . 3, 16, 17, 28, 41 SUN ENGINEERING . . . . . . . . . . 43
BUDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
KESSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 SUNEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
CAD-PROJEKT . . . . . . . . . . . . . . 79
KISAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 SYSTEMY GRZEWCZE
CALDORIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
KLIMA-THERM . . . . . . . . . . . . . . 23 – AUGUSTOWSKI . . . . . . . . . . . . 81
CAPSTONE . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
KLIMAT SOLEC . . . . . . . . . . . . . . 13 TADMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
CENTRALNY OŚRODEK
CHŁODNICTWA . . . . . . . . . . . . . 28 KLIMOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 TECE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
CENTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . . 80 KLIMOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 TERMECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
CENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 KONWEKTOR . . . . . . . . . . . . 57, 78 TERMER – MCM . . . . . . . . . . . . . 81
CENTRUM KLIMA . . . . . . . . . . . . 65 KRATKI.PL . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 TERMET . . . . . . . . . . . . . . . . 28, 81
KWH PIPE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 TERMOPOL 2 . . . . . . . . . . . . . . . 81
CIJARSKI, KRAJEWSKI,
RĄCZKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . 81 LOGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 TERWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
CLIMA KOMFORT . . . . . . . . . . . . 28 LUXBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 TG INSTALACJE . . . . . . . . . . . . . 82
COMAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 MAKROTERM . . . . . . . . . . . . 28, 81 THERM-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 81
CUPRUM-BIS . . . . . . . . . . . . . . . 80 MARK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 THERMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
DANFOSS . . . . . . . . . . 2, 14, 19, 28 MEIBES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 THERMO-STAN . . . . . . . . . . . . . 81
DE DIETRICH . . . . . . . . . . . . . . . . 28 MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 TIBEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
MERCURJUS . . . . . . . . . . . . . . . 82 TWEETOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
DOLNOŚLĄSKA AGENCJA
ENERGII I ŚRODOWISKA . . . . . . 28 MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 UPONOR . . . . . . . . . . . . . 13, 16, 28
DOSPEL . . . . . . . . . . . . . . . . . 20, 59 METALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 VIEGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
ECO-FLOW . . . . . . . . . . . . . . 10, 16 MIDEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24, 71 VIESSMANN . . . . . . . . . . 11, 28, 60
EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 MIEDZIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 WACHELKA INERGIS . . . . . . . . . 81
EKO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . . . . 80 MIEDŹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 WATT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
EL-TEAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 MITSUBISHI ELECTRIC . . . . . . . 69 WAVIN
ELECTROLUX . . . . . . . . . . . . 21, 72 MPJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 METALPLAST-BUK . . . . . 16, 19, 28
P.U.H. MERCURJUS Andrzej Warth
Gliwice, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 14b
tel. 32 231 28 81
ELTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 NIBCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 WILGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Księgarnia Techniczna Anna Dyl
Kraków, ul. Karmelicka 36
EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . 79 NOWBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ZORTEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
czerwiec 2013
ENSOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 NIBE-BIAWAR . . . . . . . . . . . 24, 28 ZAMPEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
EUROSTER . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 NMC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 ZEHNDER . . . . . . . . . . . . . . . 28, 61
FAMEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 ZYMETRIC . . . . . . . . . . . . . . . . . 69