Regulacje prawne, sytuacja na rynku – Polska

PORÓWNANIE PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH PODATKÓW OD SPRZEDAŻY NAPOJÓW
ALKOHOLOWYCH W KRAJACH UE I W POLSCE
Z chwilą wejścia do Unii Europejskiej Polska zaczęła podlegać Dyrektywie Rady
Wspólnot Europejskich w sprawie zbliżenia stawek podatku akcyzowego dla alkoholu i
napojów alkoholowych (Dyrektywa Rady 92/84/EWG; z dnia 19 października 1992 r.).
Dyrektywa ta określa minimalne stawki podatku akcyzowego na poszczególne napoje
alkoholowe w Unii. Należy podkreślić, iż wszystkie z ustanowionych w Dyrektywie przepisów
były i są zgodne ze stawkami podatku akcyzowego obowiązującymi w Polsce.
Regulacje prawne, sytuacja na rynku – Polska
Polscy piwowarzy zrzeszeni w Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego
Browary Polskie rozpoczęli rok od dynamicznej sprzedaży (5.068 mln hektolitrów piwa)1 .
Sytuacja ta może jednak drastycznie się zmienić - od 1 Maja, gdy po wejściu Polski do Unii
zniknęły bariery celne, na nasz rynek mogą trafić duże ilości tańszego piwa. Akcyza na piwo
w państwach sąsiadujących: Niemczech oraz Czechach jest o połowę niższa niż w Polsce.
Ministerstwo Finansów w trosce o regionalne zakłady produkcyjne postanowiło obniżyć o
25% podatek akcyzowy browarom produkującym do 200 tys. hektolitrów piwa rocznie.
Dotyczy to 40 firm mających łącznie 5% udział w polskim rynku. Jednak w ocenie
największych polskich browarów polityka resortu finansów doprowadzi do spadku wpływów
budżetowych, przełoży się na zamykanie firm oraz utratę co najmniej 11 tys. miejsc pracy w
browarach i firmach je obsługujących. W chwili obecnej stawka akcyzowa od jednego
hektolitra na każdy stopień plato w Polsce wynosi 1,5 Euro. Dla porównania w Niemczech ta
kwota wynosi 0,787, w Czechach 0,752 Euro a na Słowacji 1,211 Euro2 (minimalna stawka
w UE wynosi 0,748 Euro za 1 hektolitr za każdy stopień Plato).
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej importerzy markowych alkoholi wysokoprocentowych
oferują swoje wyroby już po niższych cenach. Nowe ceny są wynikiem odjęcia od
dotychczasowych cen kwoty cła związanego z importem. Cena rynkowa uwzględnia inne
opłaty i marże. W polskich sklepach zagraniczne markowe alkohole kosztują od 10 do 35%
taniej niż przed wejściem Polski do Unii.
Regulacje Prawne, sytuacja na rynku – Unia Europejska
Szwecja należy do Państw o wyjątkowo zaostrzonej polityce alkoholowej. Butelka
wódki 0.7 litra kosztuje blisko 80-90 zł3 . Powodem takich cen są wysokie stawki podatku
akcyzowego W chwili obecnej stawka akcyzowa na 1 hl alkoholu etylowego w Szwecji
wynosi 5505,16 Euro – w porównaniu w Niemczech stawka ta wynosi 1303 Euro, na Słowacji
605,7 Euro, w Czechach 830,95 Euro i w Polsce 962,59 Euro na 1 hl4 (minimalna stawka w
UE wynosi 550 Euro za 1 hl). Dzięki tej polityce Szwedzi plasowali się na końcu europejskich
statystyk dotyczących spożycia alkoholu – w 2001 r spożycie wynosiło 5,63 l czystego
alkoholu na głowę. Sytuacja ta doprowadziła jednak do tego, ze jedynie 48% spożytego
alkoholu pochodziło z państwowego źródła (2003 r.) Indywidualny import zaczął odgrywać
niepoślednią rolę – każdego dnia można sprowadzić na własny użytek 110 litrów piwa, 90
litrów wina i 10 litrów mocniejszych alkoholi. Ma to bezpośredni wpływ na wzrost konsumpcji
- na dzień dzisiejszy spożycie w Szwecji wzrosło do 10,5 l czystego alkoholu na głowę5 .
Niemiecki parlament wprowadza ostatnio nowe regulacje mające utrudnić dostęp młodzieży
do alkoholu6. Zakładają one wzrost podatków na tzw. „alkopopy” – modne mieszanki alkoholi
wysokoprocentowych z sokami owocowymi. Rząd oskarża przemysł alkoholowy o celowe
skierowanie działań marketingowych „alkopopów” do osób poniżej osiemnastego roku życia,
powodując w ten sposób drastyczny wzrost statystyk przyjęć w szpitalach z powodu zatrucia
Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
01-458 Warszawa, ul. Szańcowa 25
fax: (0-22) 836-81-66, tel. (0-22) 532-03-20, http://www.parpa.pl
alkoholowego w tej kategorii wiekowej. Według badań co drugi „alkopop” jest kupowany
nielegalnie przez osobę poniżej osiemnastego roku życia.
Trendy w rozwoju spożycia
Podstawowym elementem wpływającym na poziom spożycia napojów alkoholowych
jest ich cena. Jednym z głównych jej składników jest stawka podatku akcyzowego. Jak
wpływa ona poziom spożycia możemy przekonać się na podstawie Polski. Obniżenie stawki
podatku akcyzowego w 2002 roku o 30% zaowocowało wzrostem spożycia wyrobów
spirytusowych o około 40% (z 1,70 w 2002 roku do około 2,4 litra czystego alkoholu w 2003
roku) 7 .
W chwili obecnej średnie spożycie piwa w Polsce na głowę wynosi około 74 l rocznie
(w ciągu ostatnich 10 lat wzrosło ponad dwukrotnie). W przeciwieństwie do nasyconych
rynkowo Niemiec i Czech, Polska jest pod tym względem wyjątkowo dynamicznym rynkiem.
Szczególnie wrażliwe będą regiony przygraniczne, bezpośrednio wystawione na tańsze
zasoby piwne. Do przewidzenia jest drastyczny wzrost konsumpcji alkoholu w tych
regionach, szczególnie wśród młodzieży. Możliwy jest również wzrost przestępstw oraz
wykroczeń spowodowanych nadużyciem alkoholu.
-------------------------------------------------------------------------------1www.gazeta.pl; gospodarka 22.04.2004 [powrót do tekstu]
2http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/publications/info_doc/info_doc.htm; “The excise duty rates applicable”. [powrót do
tekstu]
3Newsweek Polska. 6.06.2004 „Niedokończona krucjata”. [powrót do tekstu]
4http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/publications/info_doc/info_doc.htm. [powrót do tekstu]
5Newsweek Polska. 6.06.2004 „Niedokończona krucjata”. [powrót do tekstu]
6www.deutsche-welle.de [powrót do tekstu]
72002 – dane GUS; 2003 – obliczenia PARPA na podstawie danych GUS [powrót do tekstu].
Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
01-458 Warszawa, ul. Szańcowa 25
fax: (0-22) 836-81-66, tel. (0-22) 532-03-20, http://www.parpa.pl