System plików w systemie UNIX ma strukturę hierarchiczną. U

System plików w systemie UNIX ma strukturę hierarchiczną. U podstaw znajduje się katalog główny
(root ) oznaczony przez znak /.
W celu jednoznacznego określenia miejsca w katalogu lub pliku w strukturze systemu pliku należy określić ścieżkę dostępu do niego. Np.:
/usr/mietek/pliki
Zapis taki oznacza, że w katalogu głównym znajduje się katalog usr w którym umieszczony jest katalog
mietek, a w nim katalog pliki.
Podstawowe polecenia systemu UNIX.
pwd - polecenie wyświetlające nazwę aktualnego katalogu roboczego.
Składnia: pwd
cd - zmiana aktualnego katalogu roboczego.
Składnia: cd [katalog ]
Po wykonaniu polecenia cd bez żadnego argumentu znajdziemy się w katalogu macierzystym.
ls - polecenie wyświetlające zawartość podanego katalogu.
Składnia: ls [opcje] pliki
Niektóre opcje:
-a wyświetla wszystkie pliki i katalogi
-F znak / wyświetlany jest po katalogach, znak * po plikach wykonywalnych, a znak @ po
plikach z symbolicznym linkowaniem
-l
wyświetlana jest pełna informacja
ln - utworzenia łącznika (linku) do pliku.
Składnia: ln [opcje] nazwa obecna nazwa nadawana
Niektóre opcje:
-f tworzy łączniki bez pytania użytkownika
-n jeśli nowa nazwa już istnieje to nie tworzy łącznika
-s tworzenia symbolicznego łączenia
mv - zmienia nazwy plików lub przenosi pliki do katalogu.
Składnia: mv [opcje] plik 1 plik 2
mv plik katalog
Niektóre opcje:
-f zapobiega pytaniom o potwierdzenie jeśli plik 2 już istniał i posiadał prawo dostępu tylkodo-odczytu.
Składnia pierwsza polecenia mv odpowiada za zmianę nazwy plik 1 na plik 2 , a druga za
przeniesienie pliku do katalogu.
mvdir - przeniesienie katalogu łącznie z podkatalogami.
Składnia: mvdir źródło cel
Powoduje przeniesienie podanego katalogu źródło do katalogu podanego jako cel
mkdir - tworzenie katalogu.
Składnia: mkdir [opcje] katalog
Niektóre opcje:
-m prawo tworzenie katalogu z określonymi prawami dostępu
-p
tworzy po kolei z podanej ścieżki katalogów, jeśli któryś z nich nie istnieje
rm - usunięcie pliku lub plików.
Składnia: rm [opcje] plik
rm [opcje] katalog [pliki]
Niektóre opcje:
-i przed usunięciem każdego pliku należy odpowiedzieć na pytanie potwierdzające wykonanie
polecenia
-f usuwanie pliku bez żadnego uprzedzenia
-r najpierw usuwa całą zawartość katalogu a na koniec usuwa również sam katalog
1
rmdir - usunięcie pustego katalogu.
Składnia: rmdir [opcje] katalog
Niektóre opcje:
-p usuwa zagnieżdżone katalogi pod warunkiem, że są puste; jeżeli nie może – wyświetla komunikat błędu
-s blokuje wyświetlanie komunikatu błędu na standardowe wyjście diagnostyczne (domyślnie
oznacza terminal), kiedy podajemy opcję -p
cat - wyświetlenie zawartości pliku lub plików.
Składnia: cat [pliki ]
Polecenie można wykorzystać do łączenie plików:
cat plik 1 plik 2 > plik 3
file - klasyfikacja pliku (plików)
Składnia: file [opcje] [pliki ]
Niektóre opcje:
-f źródło nazwy plików będą wzięte z pliku źródło
-m
zmienia czas dostępu do plików na aktualny czas systemowy
cp - kopiowanie plików.
Składnia: cp plik 1 plik 2
cp plik 1 plik 2 katalog
who - wyświetla listę pracujących użytkowników.
Składnia: who [opcje] [am i ]
Niektóre opcje:
-a wszystkie opcje jednocześnie
-b wyświetl czas i datę ostatniego uruchomienia systemu
-l
wyświetl symbole wolnych terminali
-q krótka lista użytkowników
-s nazwy, terminale i czas otwarcia sesji przez użytkowników
-u długa lista informacji o użytkownikach
logname - wyświetl nazwę użytkownika wydającego polecenie.
Składnia: logname
id - wyświetl identyfikator użytkownika i jego grupy.
Składnia: id
passwd - zmień hasło.
Składnia: passwd
chmod - zmiana praw dostępu do pliku (change mode).
Składnia: chmod prawa plik(i)
Można jednocześnie nadać albo usunąć kilka praw naraz kilku klasom użytkowników. Oznaczenia
są następujące:
a lub brak wszyscy uzytkownicy
g
grupa pliku
u
właściciel
o
inni
+
ustawienie atrybutu
usunięcie atrybutu
=
pozbawienie wszystkich praw prócz podanego
r
prawo do czytania
w
prawo do zapisu (zmiany zawartości)
x
prawo do wykonania programu
Przykład: chmod ug+rw mietek nadaje wlaścicielowi oraz grupie prawa zapisu i odczytu pliku mietek
2