Instalacja Moodle

Instalacja Moodle
Przewodnik ten opisuje sposób instalowania platformy Moodle. Niektóre aspekty procesu instalacji
są opisane bardzo szczegółowo, aby zaznaczyć wiele drobnych różnic pomiędzy różnymi
serwerami sieciowym. Z tego też powodu dokument ten może się wydać długim i
skomplikowanym. Nie daj się jednak zniechęcić - Moodle możne zainstalować w kilka minut!
Poświęć trochę czasu na dokładne przyjrzenie się temu dokumentowi - zaoszczędzi Ci to później
sporo czasu.
Spis treści:
1. Wymagania
2. Ściąganie
3. Struktura serwisu
4. Tworzenie katalogu na dane
5. Tworzenie bazy danych
6. Sprawdzanie ustawień serwera sieciowego.
7. Edycja config.php
8. Wejdź na stronę administracyjną
9. Ustawienia mechanizmu 'cron'
10.Tworzenie nowego kursu
1. Wymagania
Platforma Moodle była pierwotnie utworzona w systemie Linux, w oparciu o Apache,
MySQL, oraz PHP, ale jest regularnie testowana z PostgreSQL, a także w systemach
operacyjnych Windows XP, Mac OS X, oraz Netware 6.
Wymagania platformy Moodle są następujące:
1. Oprogramowanie serwera sieciowego. Większość ludzi korzysta z Apache, ale
platforma Moodle powinna współpracować z dowolnym serwerem
obsługującym PHP, takim jak np. IIS na platformach Windows.
2. Język skryptowy PHP (w wersji 4.1.0 lub późniejszej), z następującymi
ustawieniami:
• Włączona biblioteka GD , z obsługą formatów JPG i PNG.
• Obsługa Sesji (session support) włączona.
• Przesyłanie plików (file uploading) włączone
• Tryb awaryjny (Safe Mode) musi być wyłączony (na forach znajdujących
się na moodle.org znajdziesz opis problemów powodowanych przez ten
tryb)
3. Działający serwer bazy danych: MySQL albo PostgreSQL to bazy danych w
pełni obsługiwane i zalecane przez Moodle 1.0.9. Wszystkie pozostałe bazy
danych będą obsługiwane w Moodle 1.1.
W większości wypadków wymagania te są spełnione domyślnie. Jeśli jednak jest
inaczej, to spytaj dostawcę twojego hosta dlaczego, oraz rozważ możliwość
przeniesienia się w inne miejsce.
Jeśli chciałbyś uruchomić platformę Moodle na swoim własnym komputerze, a wydaje
Ci się to odrobinę skomplikowane, to przeczytaj przewodnik Instalacja Apache, MySQL
i PHP. Opisano tam krok po kroku proces ich instalacji na najbardziej popularnych
platformach.
2. Ściąganie
Platformę Moodle można zdobyć na dwa sposoby : Jako skompresowany plik, albo jako
CVS. Omówiono to dokładnie na stronie poświęconej ściąganiu :
http://moodle.org/download/
Po ściągnięciu i rozpakowaniu skompresowanego pliku, albo po porównaniu plików
poprzez CVS, będziesz posiadał katalog o nazwie "moodle", zawierający pliki i katalogi
z Moodle.
Możesz albo przegrać cały katalog na serwer, a jeśli tak zrobisz, to platforma Moodle
będzie dostępna pod adresem http://twójserwer.com/moodle, albo przegrać zawartość
katalogu moodle bezpośrednio na główny katalog dokumentów na twoim serwerze i w
tym wypadku Moodle będzie osiągalne pod adresem http://twójserwer.com
3. Struktura serwisu
Poniżej podano krótki opis zawartości folderu Moodle, aby pomóc Ci w orientacji :
config.php - Jedyny plik, który musisz zmodyfikować, zanim rozpoczniesz
pracę z Moodle
version.php - Definiuje aktualną wersję kodu Moodle
index.php - główna strona serwisu
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
admin/ - kod pozwalający na administrację całego serwisu
auth/ - moduły służące do uwierzytelniania użytkowników
course/ - kod służący do wyświetlania i zarządzania kursami
doc/ - dokumentacja Moodle (np. ta strona)
files/ - kod służący do wyświetlania i obsługi przesłanych plików
lang/ - Pliki różnych wersji językowych, po jednym katalogu na
wersję
lib/ - biblioteki dla jądra platformy Moodle
login/ - kod obsługujący tworzenie nowych kont i proces logowania
mod/ - wszystkie moduły kursów Moodle
pix/ - ogólne pliki graficzne dla serwisu
theme/ - tematy, służące do zmiany wyglądu twojego serwisu
user/ - kod służący do wyświetlania i obsługi użytkowników
4. Tworzenie katalogu na dane
Platforma Moodle wymaga także pewnej przestrzeni na Twoim twardym dysku, aby
przechowywać przesłane pliki, takie jak dokumenty kursów, czy zdjęcia użytkowników.
Utwórz gdzieś katalog, który zamierzasz przeznaczyć na ten cel. Ze względów
bezpieczeństwa najlepiej by było, gdyby był to katalog, który nie jest bezpośrednio
dostępny poprzez internet. Najłatwiej to osiągnąć umieszczając go po prostu poza
katalogiem sieciowym. Jeśli tego nie zrobisz, to zamieść w katalogu na dane Moodle
plik o nazwie .htaccess, zawierający poniższą linię :
deny from all
Upewnij się, że platforma Moodle będzie mogła zapisywać przesłane pliki w tym
katalogu. Sprawdź, czy oprogramowanie serwera (np. Apache) ma uprawnienie do
zapisu w tym katalogu. W systemie Unix oznacza to ustawienie właściciela tego
katalogu na przykładowo "nobody" lub "apache"
Na większości współdzielonych serwisów hostów będziesz prawdopodobnie musiał
zabronić dostępu do plików użytkownikom z Twojej "grupy" (aby uniemożliwić
pozostałym klientom tego hosta dostęp do Twoich plików), ale umożliw pełne
uprawnienia do zapisu/odczytu wszystkim pozostałym (aby serwer mógł mieć dostęp do
Twoich plików). Porozmawiaj z administratorem serwera, jeśli masz problemy z
zakresu bezpieczeństwa danych.
5. Tworzenie bazy danych
Musisz utworzyć pustą bazę danych (np. "moodle") w twoim systemie baz danych, a
także specjalnego użytkownika (np."moodleuser"), który będzie miał dostęp do tej bazy
danych (i tylko do niej). Mógłbyś użyć konta "root", ale jest to niewskazane ze
względów bezpieczeństwa : jeśli haker odkrył by twoje hasło, to nie tylko jedna baza
danych będzie zagrożona, ale cały system baz danych także.
Przykładowe polecenia dla MySQL:
# mysql -u root -p
> CREATE DATABASE moodle;
> GRANT SELECT,INSERT,UPDATE,DELETE,CREATE,DROP,INDEX,ALTER ON
moodle.*
TO moodleuser@localhost IDENTIFIED BY 'yourpassword';
> quit
# mysqladmin -p reload
Przykładowe polecenia dla PostgreSQL:
#
>
>
>
su psql
psql
psql
postgres
-c "create user moodleuser createdb;" template1
-c "create database moodle;" -U moodleuser template1
-c "alter user moodleuser nocreatedb;" template1
(Jeśli korzystasz z MySQL to polecam phpMyAdmin do zarządzania twoimi bazami
danych - możesz wtedy wszystkie opisane powyżej polecenia wprowadzić poprzez
interfejs sieciowy).
Od wersji 1.0.8 platforma Moodle obsługuje prefiksy tabel, więc może bezpiecznie
współdzielić bazę danych razem z tabelami innych aplikacji.
6. Sprawdzanie ustawień serwera
Po pierwsze upewnij się że twój serwer jest skonfigurowany tak, by używać pliku
index.php, jako domyślnej strony (prawdopodobnie obok index.html, default.htm itp.).
W przypadku serwera Apache można to zrobić wykorzystując parametr DirectoryIndex
w pliku httpd.conf. U mnie parametr ten wygląda no ogół tak :
DirectoryIndex index.php index.html index.htm
Po prostu upewnij się, że index.php znajduje się na tej liście (możliwie blisko początku,
w celu zwiększenia wydajności).
Po drugie, jeśli korzystasz z Apache 2, to powinieneś włączyć zmienną
AcceptPathInfo , która umożliwia przekazywanie skryptom parametrów w następujący
sposób : http://server/file.php/arg1/arg2. Jest to niezbędne, aby umożliwić wewnętrzne
odnośniki do Twoich zasobów, a także zwiększa wydajność dla osób korzystających z
twojego serwisu Moodle. Zmienną tą możesz ustawić poprzez dodanie następującej linii
do pliku httpd.conf :
AcceptPathInfo on
Po trzecie platforma Moodle wymaga, paru ustawień PHP, aby działać prawidłowo. Na
większości serwerów będą to ustawienia domyślne. Niektóre serwery PHP (i niektóre
najnowsze wersje PHP) mogą mieć inne ustawienia. Są one zdefiniowane w pliku
konfiguracyjnym PHP (na ogół jest to php.ini)
magic_quotes_gpc = 1
magic_quotes_runtime = 0
file_uploads = 1
short_open_tag = 1
session.auto_start = 0
session.bug_compat_warn = 0
Jeśli nie masz dostępu do httpd.conf lub php.ini na twoim serwerze, albo umieściłeś
Moodle na serwerze, na którym działają już aplikacje wymagające innych ustawień nie
przejmuj się. Niżesz nadal zastępować ustawienia domyślne
Aby to zrobić musisz utworzyć plik o nazwie .htaccess w katalogu głównym Moodle,
który będzie zawierał te ustawienia. Opisana metoda dotyczy tylko serwerów Apache, i
tylko wtedy, kiedy umożliwione jest nadpisywanie ustawień domyślnych (overrides)
DirectoryIndex index.php index.html index.htm
<IfDefine APACHE2>
AcceptPathInfo on
</IfDefine>
php_flag
php_flag
php_flag
php_flag
php_flag
php_flag
magic_quotes_gpc 1
magic_quotes_runtime 0
file_uploads 1
short_open_tag 1
session.auto_start 0
session.bug_compat_warn 0
Możesz także zdefiniować takie ustawienia jak maksymalny rozmiar przesłanych
plików :
LimitRequestBody 0
php_value upload_max_filesize 2M
php_value post_max_size 2M
Najprościej można to zrobić kopiując plik przykładowy lib/htaccess i modyfikując go w
zależności od potrzeb. Plik przykładowy zawiera dalsze instrukcje. W powłoce Unix
kopiuje się ów plik następująco :
cp lib/htaccess .htaccess
7. Edycja config.php
Teraz możesz już zmodyfikować plik konfiguracyjny config.php, wykorzystując do
tego edytor tekstowy. Plik ten jest wykorzystywany przez wszystkie pozostałe pliki
Moodle.
Na początek utwórz kopię pliku config-dist.php i nazwij ją config.php. Przyjęto taki
rozwiązanie, aby plik config.php nie był nadpisywany podczas procesu uaktualniania
Moodle.
Zmodyfikuj config.php określając szczegóły na temat bazy danych, którą dopiero co
zdefiniowałeś (włączając w to prefiks tabeli - Uwaga : jest to niezbędne w przypadku
PostgreSQL), a także adres serwisu, katalog z danymi itp. Plik konfiguracyjny zawiera
szczegółowe instrukcje wraz z przykładami.
Gdy to już zrobiłeś reszta instalacji odbywa się za pośrednictwem interfejsu sieciowego.
Do końca tego dokumentu przyjmiemy, że twoja strona dostępna jest pod adresem
http://example.com/moodle
8. Wejdź na stronę administracyjną
Strona administracyjna powinna być dostępna pod adresem
http://example.com/moodle/admin. Jeśli spróbujesz wejść na główną stronę twojego
serwisu, to i tak powinieneś zostać automatycznie na nią przeniesiony. Za pierwszym
razem gdy wejdziesz na stronę administracyjną zostaniesz poproszony o zgodę na
uzgodnienia "shrinkwrap" GPL. Musisz się zgodzić, aby móc kontynuować.
(Moodle spróbuje także ustawić kilka 'cookies' dla twojej przeglądarki. Jeśli posiadasz
przeglądarkę skonfigurowaną tak, że jesteś pytany o zgodę na zapisanie cookies, tu
musisz zezwolić na ich zapis, gdyż w przeciwnym wypadku platforma Moodle nie
będzie działała prawidłowo).
Teraz platforma Moodle rozpocznie konfigurację bazy danych i tworzenie tabel
przeznaczonych na zapis danych. W pierwszej kolejności tworzone są tabele głównej
bazy danych. Powinieneś zobaczyć serię komend SQL, a po nich wiadomość statusową
(w kolorze zielonym lub czerwonym), które będą wyglądać w następujący lub podobny
sposób :
CREATE TABLE course ( id int(10) unsigned NOT NULL auto_increment,
category int(10) unsigned NOT NULL default '0', password varchar(50)
NOT NULL default '', fullname varchar(254) NOT NULL default '',
shortname varchar(15) NOT NULL default '', summary text NOT NULL,
format tinyint(4) NOT NULL default '1', teacher varchar(100) NOT NULL
default 'Teacher', startdate int(10) unsigned NOT NULL default '0', enddate
int(10) unsigned NOT NULL default '0', timemodified int(10) unsigned
NOT NULL default '0', PRIMARY KEY (id)) TYPE=MyISAM
SUCCESS
...itd, a po nich: Main databases set up successfully.
Jeśli nie ujrzysz tych napisów, to oznacza to, iż był jakiś problem z bazą danych, albo
ustawieniami w pliku config.php. Sprawdź, czy PHP nie pracuje w trybie awaryjnym
(safe mode) (hosty komercyjne pracują czasami w tym trybie). Możesz sprawdzić
ustawienia PHP tworząc mały plik zawierający polecenie <? phpinfo() ?> i oglądając go
z poziomu przeglądarki internetowej. Zmień ustawienia, i ponownie uruchom tą stronę.
Przewiń stronę administracyjną na sam koniec, a następnie kliknij na odnośnik
"Continue"
Zobaczysz teraz podobną stronę, która ustawi tabele wymagane przez wszystkie moduły
Moodle. Tak jak poprzednio komunikaty powinny być wyświetlane na zielono.
Przewiń stronę na sam koniec i kliknij na odnośnik "Continue"
Powinieneś teraz ujrzeć formularz, w którym możesz określić więcej zmiennych
dotyczących instalacji, takich jak domyślny język, hosty SMTP itd. Nie przejmuj się
zbytnio ustawianiem wszystkiego teraz - zawsze możesz tu wrócić i zmodyfikować
wartości tych zmiennych korzystając z panelu administracyjnego. Przewiń stronę do
końca i kliknij na "Save changes".
Jeśli (i tylko wtedy gdy) utkniesz gdzieś podczas tego całego procesu, bez możliwości
kontynuacji, to twój serwer ma najprawdopodobniej problem zwany "buggy referrer".
Łatwo go jednak naprawić: po prostu wyłącz ustawienie "secureforms" i spróbuj
kontynuować instalację.
Na następnej stronie możesz zdefiniować parametry swojego serwisu w Moodle, a także
stronę tytułową wybierając takie rzeczy jak nazwa, format, opis serwisu itp. Wypełnij te
pola (możesz do nich zawsze wrócić) i kliknij na "Save changes" (zapisz zmiany).
Na koniec zostaniesz poproszony o utworzenie konta nadrzędnego użytkownika administratora, za pomocą którego będziesz miał później dostęp do stron
administracyjnych. Wypełnij formularz, umieszczając w nim swoje imię, adres e-mail
itp. a następnie kliknij na "Save changes" (zapisz zmiany). Nie wszystkie pola muszą
zostać wypełnione, ale jeśli pominiesz któreś z istotniejszych, zostaniesz o nie
ponownie zapytany.
Koniecznie zapamiętaj
nazwę użytkownika i hasło,
które wybrałeś dla konta
administratora, jako że
będą one niezbędne aby
uzyskać dostęp do panelu
administracyjnego w
przyszłości.
(Jeśli z jakiejkolwiek przyczyny proces instalacji został przerwany, albo wystąpił błąd
systemowy, który uniemożliwia zalogowanie się na konto administratora, możesz
zazwyczaj zalogować się używając domyślnej nazwy użytkownika "admin", z hasłem
"admin".)
Gdy proces instalacji zakończy się powodzeniem, zostaniesz przeniesiony z powrotem
na stronę główną swojego serwisu. Zwróć uwagę, na odnośniki administracyjne
widoczne po lewej stronie (te opcje dostępne są też w panelu administracyjnym). Są ona
widoczne tylko dla Ciebie, ponieważ jesteś zalogowany jako administrator. Całą
administracja Moodle może być teraz wykonywana z tego menu. Możesz za jego
pomocą np:
•
•
•
•
tworzyć i usuwać kursy
tworzyć i modyfikować konta użytkowników
zarządzać kontami nauczycielskimi
zmieniać ustawienia dla całego serwisu, takie jak temat itp.
9. Ustawienia mechanizmu 'cron'
Niektóre moduły Moodle wymagają cyklicznych testów, aby wykonywać swoje
zadania. Na przykład Moodle musi sprawdzać fora dyskusyjne, aby móc wysłać kopie
postów osobom zapisanym na nie.
Skrypt za to odpowiedzialny znajduje się w katalogu 'admin' w pliku cron.php. Nie jest
on jednak w stanie uruchomić sam siebie, dlatego też musisz uruchomić mechanizm,
który będzie regularnie uruchamiać ten skrypt (np. co pięć minut). Będzie to takie
&qout;bicie serca" całego serwisu, w rytm którego wspomniany skrypt może
wykonywać funkcje w odstępach czasu zdefiniowanych w modułach.
Zwróć uwagę, że maszyna na której uruchomiony jest mechanizm 'cron' nie musi być
tą samą maszyną, na której pracuje Moodle. Jeśli przykładowo twój host nie
obsługuje mechanizmu 'cron', to możesz uruchomić go na innym serwerze, albo na
twoim komputerze w domu. Ważne jest jedynie, aby plik cron.php był wywoływany
regularnie.
Obciążenie wprowadzane przez ten skrypt nie jest zbyt duże, więc 5 minut jest na ogół
rozsądnym wyborem, ale jeśli chcesz możesz wydłużyć odstępy do piętnastu czy nawet
trzydziestu minut. Najlepiej by było jednak, gdyby ten odcinek czasu nie był też zbyt
długi, jako że opóźnienia w przesyłaniu wiadomości pocztą mogą ograniczyć
aktywność na kursach.
Po pierwsze sprawdź, czy skrypt działa prawidłowo, poprzez uruchomienie go
bezpośrednio z twojej przeglądarki :
http://example.com/moodle/admin/cron.php
Teraz musisz spowodować, aby skrypt był uruchamiany automatycznie i regularnie.
Uruchamianie skryptu z linii poleceń
Możesz wywoływać tą stronę dokładnie tak jak to pokazano w poprzednim przykładzie.
Przykładowo w systemie Unix możesz skorzystać z narzędzia 'wget':
wget -q -O /dev/null http://example.com/moodle/admin/cron.php
Uwaga : w tym przykładzie wyjście jest wyrzucane (do /dev/null).
To samo można osiągnąć korzystając z 'lynx':
lynx -dump http://example.com/moodle/admin/cron.php >
/dev/null
Alternatywna metoda polega na wykorzystaniu wersji PHP, skompilowanej tak, aby
można ją było uruchamiać z linii poleceń. Zaletą tego rozwiązania jest to, iż logi
twojego serwera nie są zapychane ciągłymi odwołaniami do cron.php. Wadą jest to, że
musiałbyś mieć dostęp do wersji php opartej na linii poleceń.
/opt/bin/php /web/moodle/admin/cron.php
(Windows) C:\apache\php\php.exe
C:\apache\htdocs\moodle\admin\cron.php
Automatyczne uruchamianie skryptu co pięć minut
W systemach Unix: Korzystaj z cron. Zmodyfikuj ustawienia mechanizmu 'cron' z linii
poleceń, wpisując "crontab -e" i dodając linię następującej postaci :
*/5 * * * * wget -q -O /dev/null
http://example.com/moodle/admin/cron.php
W systemach Windows: Najłatwiej jest skorzystać z małego pakietu moodle-cron-forwindows.zip który powoduje, że cała sprawa staje się bardzo prosta. Możesz także
zainteresować się wbudowaną funkcją Windows 'Harmonogram zadań'.
Na hostach sieciowych: Twój oparty na sieci panel kontrolny może posiadać stronę
internetową umożliwiającą włączenie tego procesu. Zapytaj swojego administratora w
celu uzyskania szczegółów.
10. Tworzenie nowego kursu
Teraz gdy platforma Moodle działa już prawidłowo możesz utworzyć kursy.
Wybierz opcję "Utwórz nowy kurs" ze strony administracyjnej (albo z odnośników
administracyjnych na stronie głównej twojego serwisu).
Wypełnij formularz, przykładając szczególną uwagę do formatu kursu. Nie musisz się
zbytnio przejmować detalami, gdyż wszystkie one mogą zostać później ustalone przez
prowadzącego.
Kliknij na "Zapisz zmiany", a zostaniesz przeniesiony do następnego formularza, na
którym możesz przyporządkować prowadzących do kursów. W tym miejscu możesz
korzystać jedynie z już istniejących kont. Jeśli chcesz utworzyć nowe konto
prowadzącego, to albo poproś prowadzącego, aby utworzył je sobie sam (na stronie
logowania), albo utwórz je sam, klikając na odnośnik " Utwórz nowe konto" na panelu
administracyjnym.
Gdy kurs został utworzony, jest gotowy do zmiany ustawień, oraz staje się dostępny
poprzez odnośnik "Kursy" na stronie głównej.
Przeczytaj "Podręcznik prowadzącego" aby zapoznać się ze szczegółami na temat
budowy kursów.