Joanna Burda Jak zmieniała się Kolonia i co zawdzięcza Konradowi

Joanna Burda
Jak zmieniała się Kolonia i co zawdzięcza Konradowi Adenauerowi?
Kolonia
znajduje się w zachodniej części Niemiec.
Metropolię otula,
srebrzysta nitka Renu, nad którą przerzucony jest Most Hohenzollernów, stanowiący istotny
element krajobrazu. Kolonia pamięta równomierny i mocny oddech starożytnego Rzymu.
Została założona w 33 r. p. n. e przez żonę cesarza Klaudiusza - Agrypinę, a w 50 roku
otrzymała status rzymskiej koloni. Do szybkiego rozwoju miasta przyczyniło się
chrześcijaństwo. W IV wieku ustanowiono ją stolicą biskupstwa. Największy rozkwit
przeżyła w średniowieczu, ponieważ usytuowana była na skrzyżowaniu szlaków handlowych.
W tym czasie pełniła funkcję jednego z najwspanialszych ośrodków naukowych i posiadała
fenomenalną szkołę malarstwa. Równocześnie w Kolonii powstało wiele miejsc modlitwy
i nazywano ją miastem stu pięćdziesięciu kościołów.
Do budowy największej świątyni w Niemczech, niesamowitej gotyckiej katedry
przystąpiono w 1248 roku. Głównym powodem rozpoczęcia przedsięwzięcia na tak dużą
skalę była potrzeba znalezienia godnej przestrzeni dla relikwii Trzech Króli sprowadzonych
z Mediolanu. Umieszczono je w kunsztownie zdobionym relikwiarzu, wykonanym przez
najlepszych złotników - Mikołaja z Verdun i jego następców. Katedrę wznoszono przez 600
lat z przerwami, co było spowodowane problemami finansowymi i słabnącym
zainteresowaniem w XVI wieku.
Nieukończona bryła stała przez ponad 300 lat, aż do
narodzin romantyzmu i wiążącego się z nim zainteresowania gotykiem. Budowę miejsca
kultu zakończono w 1880 roku.
Kolonia słynie z długiej tradycji warzenia piwa, która sięga 873 roku, chociaż
historycy uważają, że wytwarzanie trunku rozpoczęto już osiem wieków wcześniej. Na
początku średniowiecza klasztory stanowiły główne miejsce sporządzania browaru. Obecną
odmianę jasnego, klarownego piwa " Kölsch" produkuje się od 100 lat. Termin " Kölsch" po
raz pierwszy został użyty na początku XX wieku, w reklamach piwa firmy Sünner Brauerei.
" Kölsch" podaje się w podłużnych, smukłych szklankach o pojemności 0,2l, dzięki czemu
wyśmienita piana nie opada na dno. Idealną okazją na wypróbowanie tego lokalnego specjału
jest okres karnawału.
11 listopada o godzinie 11.11 w Koloni rozpoczyna się czas niezwykle barwny
i radosny, przez miejscowych nazywany piątą porą roku. Trwa on do środy popielcowej.
Inauguracji uroczystości towarzyszy przekazanie kluczy metropolii Księciu Clausowi III.
W pierwszy dzień zabawy władzę oddaje się kobietom, co ma być zadośćuczynieniem za
dyskryminowanie przez wieki płci pięknej.
Interesujące wydarzenie stanowi pochód
karnawałowy upamiętniający legendę o Janie i Griecie.
Najciekawszym momentem
karnawału jest ostatni tydzień przed początkiem Wielkiego Postu. Miasto ogarnia wtedy
szaleństwo zabawy. Jeszcze mocniej zapełniają się turystami knajpki i restauracje - Kolonia
ma ich najwięcej w Niemczech w stosunku do liczby mieszkańców. Ciężko spotkać wtedy
kogoś bez przebrania lub smutnego. Kulminacja karnawału ma miejsce
Poniedziałek (Rosenmontag) -
poniedziałek przed środą popielcową.
w Różany
Formowane są
wówczas niesamowicie kolorowe i głośne parady, a w tłum rzucane są słodycze (około
40 ton) i opakowania z wodą kolońską - znakiem rozpoznawczym Kolonii.
W XVIII wieku włoski perfumiarz, mieszkający w Kolonii - Johann Maria Farina
stworzył niepowtarzalną mieszankę zapachów. Nazwał ją na cześć miasta, w którym się
osiedlił - Woda Kolońska (Eau de Cologne). Otworzył firmę, która niezwykle szybko zaczęła
zyskiwać popularność. Pachnąca woda zawierała nuty aromatyczne, przywodzące na myśl
woń śródziemnomorskich wybrzeży i orzeźwiających cytrusów. Swoją lekkością i świeżością
zachwyciła Europę, gdzie dominowały ciężkie i mocne perfumy.
W 1806 roku prawnuk
Fariny otworzył firmę w Paryżu, którą sprzedał potem renomowanej marce Roger&Gallet.
ADENAUER
5 stycznia 1876 roku Kolonia zyskała nowego mieszkańca, który w przyszłości
znacząco miał wpłynąć na miasto. W pobożnej rodzinie Adenauerów na świat przyszedł
chłopiec - Konrad. Młody Adenauer uczęszczał do gimnazjum w Koloni, gdzie zdał maturę.
Rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie we Fryburgu, Monachium i Bonn, które
umożliwiły mu późniejszą pracę jako asesor sądowy. Konrad Adenauer porzucił sądownictwo
i wszedł w kręgi polityczne. Swoją działalnością zyskał uznanie i poparcie, co zaowocowało
wybraniem go na burmistrza w 1917 roku. Początek jego urzędu przypadł na ciężki czas dla
Niemiec - przegrana w I Wojnie Światowej pogrążyła kraj w kryzysie. Jeszcze podczas wojny
Adenauer realnie ocenił szanse Niemiec, nie ulegając radości ze zwycięstw. Przewidując
przegraną zaczął gromadzić żywności, zdając sobie sprawę, że sytuacja może zmienić się na
niekorzyść Niemiec. Dzięki temu, po zakończonym konflikcie, mieszkańcy Kolonii mieli co
jeść. W tym czasie Nadrenia i Kolonia była zajęta przez wojska koalicji, a w mieście
znajdowali się Anglicy. Nowy burmistrz przyczynił się jednak do intensywnego rozwoju
miasta. Wydał rozporządzenie, w którym zlecił rozebranie pierścienia umocnienień wokół
metropolii, a w ich miejsce polecił stworzenie obszarów zielonych.
Zostały reaktywowane Targi Kolońskie oraz Uniwersytet w Kolonii, który był
jednym z najstarszych w Europie. Założono go w XIV wieku jako czwarty uniwersytet
w granicach Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Trudny czas nastał dla niego pod koniec
XVIII wieku, gdy Kolonię zajęła Francja. Profesorowie pragnąc zachować niezależność, nie
zgodzili się na złożenie przysięgi na wierność Republice Francuskiej, na wskutek czego
uczelnię zamknięto.
W 1919 roku
rada miejska wysunęła propozycję wznowienia
działalności uniwersytetu, na co rząd pruski udzielił poparcie. W tym samym roku Konrad
Adenauer podpisał statut nowej szkoły wyższej, która miała składać się z wydziału nauk
ekonomicznych, społecznych oraz medycyny.
Inauguracja Targów Kolońskich w halach w Deutz miała miejsce w 1924 roku. Na
uroczyste otwarcie przybyli przedstawiciele władzy Republiki Weimarskiej - ówczesny
kanclerz Wilhelm Marx i prezydent Friedrich Ebert. Konrad Adenauer podkreślał
w przemówieniu istotę Targów Kolońskich, które powinny tworzyć współpracę gospodarczą
Niemiec z innymi państwami Europy Zachodniej. Ich celem miało być również budowanie
pokoju i zgody między narodami.
Miasto rozwijało się prężnie na wiele płaszczyznach. We wrześniu 1923 roku
otworzony został stadion (RheinEnergieStadion) w miejscu po fortyfikacjach zlikwidowanych
przez Traktat Wersalski.
Konrad Adenauer przyczynił się do powstania ważnych obiektów komunikacyjnych.
Wspierał budowę autostrady ( wtedy nazywaną "drogą dla pojazdów mechanicznych"),
łączącą Bonn z Kolonią - najczęściej uczęszczaną trasą w Niemczech. Prace zostały
rozpoczęte w 1929 roku. Jezdnie tworzono prostymi sposobami, głównie siłą rąk ludzkich,
w ramach projektu organizowania zajęć bezrobotnym z tego obszaru. Autostrada miała 20 km
i pozwalała na rozwinięcie samochodom prędkości 120km/h. Przecięcie wstęgi odbyło się
w 1932 roku.
Załamanie
gospodarcze,
które
dotyczyło
wszystkich
państw
europejskich
w 1929 roku, w Niemczech dało możliwość przejęcia władzy przez nazistów. W 1933 roku
urząd kanclerza objął
Adolf Hitler. W jego ideologii nie było miejsca dla katolików,
nacjonalistów i osób bezpartyjnych. Nowy kanclerz skierował prośbę do prezydenta Rzeszy
o rozwiązanie parlamentu i zgodę tą otrzymał.
Konrad Adenauer przyjął wyraźną formę sprzeciwu. Odmówił Hitlerowi przyjęcia,
gdy ten przyjechał do Kolonii z mową wyborczą oraz zarządził ściągnięcie sztandarów ze
swastykami. Awersja wobec nazistów sprawiła, że został dymisjonowany z stanowiska
burmistrza Kolonii. Naziści oskarżyli go o popełnienie wykroczeń służbowych i okrzyknęli
go osobą niewiarygodną oraz zajęli majątek. Było to szczególnie dotkliwe, ponieważ
utrzymywał wtedy siódemkę swoich dzieci. Otwarcie ogłoszono, że jest on
przestępcą
i wrogiem ludu, a na nazistowskich plakatach pojawiały się slogany mówiące "Adenauer pod
ścianę". Wybuchła II Wojna Światowa. Adenauer nadal nie mógł brać udziału w życiu
politycznym. Nastał ciężki czas w historii Kolonii. Jesień 1939 zapisała się jako smutny
moment, przekształcenia hal Targów Kolońskich w więzienia. Rok później budynki
przeistoczono chwilowo na obozy dla Żydów, Romów i Sinti, przenoszonych potem do
obozów w Polsce. Koniec 1941 stał się najtragiczniejszą chwilą w dziejach hal Targów
Kolońskich. Zaczęły wówczas pełnić funkcję zbiorczego obozu koncentracyjnego. Przebywał
tam również Konrad Adenauer.
20 lipca 1944 r. przeprowadzono nieudany atak na Adolfa Hitlera przez grupę
Kreisauer Kreis, pod dowództwem Clausa von Stauffenberga. Byłemu burmistrzowi Kolonii
zarzucono współprace z zamachowcami, chociaż Gestapo nie posiadało żadnych dowodów
wskazujących jego winę.
Adenauer był politykiem wyjątkowo "nie na rękę" ówczesnej
władzy, a ich posunięcia miały doprowadzić go do doszczętnego zniszczenia. Został
aresztowany 23 sierpnia, a następnie planowano przewieźć go do obozu koncentracyjnego
w Buchenwaldzie. Szczęśliwy zbieg okoliczności pozwolił mu się uratować, ponieważ jeden
z kapo zasugerował mu symulację choroby. Konrad Adenauer upozorował zapaść, dzięki
czemu został wysłany do szpitala Hohenlind, skąd udało mu się uciec i schować pod
nieprawdziwym nazwiskiem. Naziści nie dali jednak za wygraną i posunęli się nawet do
torturowania żony Adenauera, aby odnaleźć miejsce, w którym przebywa. Emocjonalnie
wyniszczona kobieta, wyjawiła położenie kryjówki męża. Adenauer został pojmany
i ponownie wtrącony do więzienia. Udało mu się z stamtąd uwolnić, dzięki pomocy syna
Maxa, ale otrzymał zakaz przebywania w Kolonii.
Koniec maja 1942 r. okazał się wyjątkowo tragiczny dla miasta. Lotnictwo alianckie
pod dowództwem marszałka lotnictwa Harrisa dokonało nalotu bombowego (operacja pod
kryptonimem "Milenium"), który stał się punktem kulminacyjnym wojny prowadzonej w
powietrzu. Z brytyjskich lotnisk wyleciało 1046 samolotów, z czego do celu dotarło 868
maszyn. Zrzucono z nich 1455 ton bomb. Harris spróbował nowej taktyki, polegającej na
skupieniu myśliwców w tzw. strumieniu. Atak trwał zaledwie 90 minut, ale Kolonia legła
w gruzach. Trawił ją pożar. W płomieniach pogrążyły się ulice: Konradstrasse, Arnulfstrasse,
Luxemburger Strasse. Trzy tysiące budynków zostało zniszczonych. Gotycka katedra cudem
ocalała bombardowanie, ale jej losu nie podzieliły romańskie kościoły i ratusz. W mieście
nie było wody, prądu, gazu oraz nie działał transport publiczny. Bardzo mocno ucierpiały
mosty nad Renem.
Po II Wojnie Światowej Amerykanie powierzyli Adenauerowi stanowisko burmistrza
Kolonii. Stanęło przed nim wiele wyzwań, ponieważ miast znajdowało się w ruinie. Nie
wystarczało artykułów podstawowej potrzeby takich jak żywność czy leki. Brakowało rąk do
pracy, materiałów budowlanych, środków transportu i sprzętu do uprzątnięcia gruzu. Pojawił
się również problem wyboru osób na kierownicze stanowiska, ponieważ Adenauer uważał, że
nie powinni zajmować ich byli naziści, w obawie przed możliwymi sporami. Nadchodząca
zima przyniosła nowe kłopoty. Kolonia nie posiadała zapasów węgla i pojawił się problem
ogrzewania mieszkań. Burmistrz Kolonii wysunął prośbę do Brytyjczyków (pełniących tam
protektorat na mocy traktatu jałtańskiego) o odstąpienie części zapasów. Strona brytyjska
okazała zrozumienie, ale część drzew na opał miała pochodzić z terenów zielonych.
Adenauer odmówił wycinki, co spowodowało, odwołanie go w 1945 roku z pełnionego
urzędu. Właśnie w tedy zaczął co raz mocniej brać udział w niemieckiej polityce państwowej.
Stworzył Partię Demokratyczno-Chrześcijańską, która w wyborach otrzymała większość
głosów. Pozwoliło to Adenauerowi na uformowanie rządu i utworzenie Republiki Federalnej
Niemiec.
Kolonia powoli podnosiła się z upadku. Stopniowo odbudowywano zabytki, miasto
coraz bardziej zaludniało się.
Idee i
pomysły Adenauera rozwijały się, ewaluowały.
Skupiono się nie tylko na naprawieniu infrastruktury i ważnych instytucji, ale odnowie miejsc
rozrywki i kultury.
W 1947 roku otworzono zniszczone podczas konfliktu zoo, którego historia sięgała
1860 roku. W tym samym czasie reaktywowano targi kolońskie. Szybko zabrano się za
odnowienie Mostu Hohenzollernów, wybudowanego na początku XX w. Powstał on na
wskutek rosnącego w tym okresie natężenia ruchu, któremu nie mógł podołać stary pomost
Cathedral Bridge. W miejscu dawnej konstrukcji (lokalizacja była już kontrowersyjna ze
względu na bliskość katedry) wzniesiono nowy most, mogący pomieścić cztery tory kolejowe
i drogę.
Podczas II Wojny
Światowej stanowił on jeden z najważniejszych mostów
w Niemczech. Szczęśliwie nie uszkodziły go liczne bombardowania, ale 6 marca 1945 roku
niemieccy inżynierowi wysadzili budowlę, gdy wojska alianckie rozpoczęły atak na Kolonię.
Krótko po zakończonym konflikcie most miał charakter prowizoryczny, ale wkrótce prace
ruszyły i przed majem 1948 roku znów stał się dostępny dla pieszych.
W tym samym roku FC Köln zaczął użytkować Rheinenergie Stadion. W latach 70
narodziła się szansa na nadanie mu nowego znaczenia. W 1972 ruszył remont, który miał
przeobrazić go w stadion olimpijski na 80 tys. ludzi. Niestety, koszty przerosły oczekiwania,
co nie pozwoliło na ukończenie go w planowanym kształcie. Stadion przebudowywano
z myślą o Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w 1974 roku, ale ze względu na brak
środków został usunięty z listy miast-organizatorów . Arena sportowa w końcu otrzymała
swoją szansę. Ostatnia modernizacja, która kompletnie zmieniła bryłę stadionu odbyła się
w latach 2002-2004 przed Mundialem w 2006 roku.
W 1974 roku działalność rozpoczęło Muzeum Rzymsko-Germańskie, które
wzniesiono na murach rzymskiej willi. Stanowi to miejsce pamięci, uwieczniające początek
istnienia Kolonii. Ruiny z mozaiką obrazującą kult Dionizosa odkryto w 1941 roku.
Kunsztowna mozaika znajdowała się niegdyś w pokoju jadalnym w willi patrycjusza.
Składała się z ponad miliona części wykonanych z wapienia, ceramiki i szkła. Nieco później
odnaleziono grobowiec Publiusza, którego początek datuje się na około 40 r.n.e. W muzeum
powstały również ekspozycje niedoścignionego szkła artystycznego
i klejnotów,
znalezionych grobach frankijskich.
W 1979 roku powstało Centrum Dokumentacji Nazizmu miasta Kolonia, którego 9 lat
później siedzibą stał się Dom EL-DE. Jego nazwa została stworzona przez złączenie
pierwszych liter inwestora budowli - Leopolda Dahmen. W piwnicach budynku od grudnia
1935 roku do marca 1945 roku usytuowana była centrala kolońskiego Gestapo. Na
wewnętrznym dziedzińcu domu, w ostatnim okresie wojny, zostało zamordowanych kilkaset
ludzi. Większość poległych stanowili przymusowi robotnicy z zagranicy.
Pod koniec 1981 roku dawne więzienie
Gestapo zostało udostępnione dla
zwiedzających jako Miejsce Pamięci. Stanowi ono jedno z najlepiej zachowanych
nazistowskich aresztów. W dziesięciu celach przetrwało 1800 napisów i rysunków więźniów.
W latach 80 dokonano przebudowy obszaru pomiędzy katedrą, dworcem kolejowym
i Renem.
Powstał tam gmach, który zajmuje "Wallraf-Richartz/Ludwig Museum"
oraz Filharmonia. W Kolonii istnieją dwie orkiestry symfoniczne - Gürzenich i Westdeutsche
Rundfunk. Budynek zaprojektowało dwóch architektów - Peter Busmann i Godfried Haberer.
Muzeum zostało otwarte w 1986 roku. W galerii umieszczono obrazy artystów XV-wiecznej
szkoły kolońskiej, którzy w swoich dziełach często posługiwali się motywem nieukończonej
katedry. W salach wystawowych swoje miejsce otrzymali również inni twórcy m.in; Rubens,
Murill, Rembrandt, Wilhelm Leibl, Andy Warhol, Chagall.
Kolonia to miasto niezwykle różnorodne. Nowoczesna zabudowa, przeplata się
z zabytkową architekturą. Stanowi pozytywne miejsce pamięci, choć nie pozwala zapomnieć
o tragicznych momentach w historii. Pokazuje, że nawet niszcząca ideologia, która zaraża
wszystko w zatrważającym tempie, nie jest w stanie pochłonąć ludzi, którzy się jej
w stanowczy sposób przeciwstawią. Kolonia
jest niezachwianym dowodem, że złe
wydarzenia, nie muszą zdominować postrzegania danego obszaru jako miejsce zagłady, czego
przykładem jest Deutz. Stało się ono wspaniałą przestrzenią odpoczynku dla ludzi. Przebywa
tam wiele osób, szczególnie młodych. Tablice pamiątkowe mówią o cierpieniach niewinnych
ludzi, którzy tam umierali. Ich śmierć nie może odejść w zapomnienie, musi stanowić
przestrogę. Nie mamy prawa zapominać o tych miejscach, bojąc się
tragicznymi chwilami. Historii nie
i uciekając przed
możemy postrzegać wyłącznie przez pryzmat
szczęśliwych lub smutnych chwil, ale łączyć je w całość, w jedną mozaikę, która zachwyca,
gdy są wszystkie elementy, nawet te oszczerbione.
Źródła:
G. McLachlan "NIEMCY Praktyczny przewodnik część północna" wydawnictwo Pascal
Małgorzata Panajew, Michał Skabiczewski "Najpiękniejsza miejsca na świecie" wydawnictwo
Publicat
http://www.krajoznawcy.info.pl/najwiekszy-karnawal-w-niemczech-7158
http://www.fragrantica.pl/wiesci/Woda-Kolo%C5%84ska-cz%C4%99%C5%9B%C4%87-IINarodziny-Wody-Kolo%C5%84skiej-354.html
http://historia.org.pl/2014/04/25/czy-pan-jest-nadal-niemcem-panie-adenauer-ozalozeniach-polityki-konrada-adenauera/
http://www.perfumy.edu.pl/artykuly/tradycyjne-wody-kolonskie.html
http://zapachowy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=325
http://historia.org.pl/2014/04/25/czy-pan-jest-nadal-niemcem-panie-adenauer-ozalozeniach-polityki-konrada-adenauera/
http://www.dw.com/pl/autostrady-w-niemczech-wcale-nie-by%C5%82y-pomys%C5%82emhitlera/a-16144531
http://figeneration.pl/historia-niemieckich-autostrad-kiedy-powstaly-kto-je-budowal
https://pl.wikipedia.org/wiki/Uniwersytet_w_Kolonii
http://www.ic.europeistyka.uj.edu.pl/projekty/projekty-dydaktyczne/pozytywne-miejscapamieci/gra-miejska-w-kolonii
http://stadiony.net/stadiony/ger/mungersdorfer_stadion
http://www.libertas.pl/kolonia_koln_niemcy_przewodnik.html
http://www.trzeciarzesza.info/11-bombardowanie-kolonii-r207.html
http://notopopiwku.blogspot.com/2013/09/od-gruitu-do-kolscha-czyli.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6lsch
http://wyborcza.pl/alehistoria/1,132068,13655483,Alianci_pala_Niemcy.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Hohenzollern_Bridge
https://pl.wikipedia.org/wiki/Centrum_Dokumentacji_Nazizmu_miasta_Kolonia
http://www.cologne.de/what-to-do/sightseeing/modern-cologne.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Museum_Ludwig
http://www.germany.travel/pl/miasta-kultura/muzea/muzeum-rzymsko-germanskiekolonia.html