elementarz elementarz
Transkrypt
elementarz elementarz
Podręcznik metodyczny do religii dla 1 klasy szkoły podstawowej Jezus prowadzi ElEmEntarz a k c e i dz o g e ż o b WydaWnictWo WaM Wydawnictwo WAM 1 Temat 23. Pan Jezus przychodzi do ludzi. Boże Narodzenie Uczeń: • wymienia polskie tradycje związane z Bożym Narodzeniem; • wyjaśnia symbolikę związaną z obchodami świąt Bożego Narodzenia (choinka, opłatek, siano, światło, wieczerza wigilijna); • wyraża radość z przyjścia Pana Jezusa na świat; • wspólnie śpiewa piosenkę: „Powitajmy Go”. Scenariusz katechezy Aby wprowadzić dzieci w radosny nastrój, można włączyć płytę z nagraniem kolęd. Doświadczenie Dzieci w jednym miejscu układają wszystkie przedmioty, jakie przyniosły na klasową wigilię. Problem katechezy Dlaczego świętujemy Boże Narodzenie? Refleksja i działanie Aranżujemy spotkanie przy stole na wzór wieczerzy wigilijnej. Rozpoczynamy od wyjaśnienia poszczególnych symboli, które kolejno umieszczamy na stole przykrytym białym obrusem (pomijamy elementy nieistotne dla religijnego świętowania wigilii) [M1]. Do dekorowania świątecznego stołu angażujemy wszystkie dzieci. Katecheta zapala świecę. Następnie katecheta odczytuje fragment Ewangelii [M2]. Przeżywamy klasową wigilię Katecheta rozdaje dzieciom opłatki. Dzieci wspólnie dzielą się opłatkiem, składając sobie świąteczne życzenia. W tym czasie w klasie może być włączona cicha muzyka (kolędy). Po podzieleniu się opłatkiem dzieci wspólnie z katechetą śpiewają piosenkę: „Powitajmy Go” lub się jej uczą. Wszyscy zasiadają do przygotowanego stołu i częstują się przyniesionymi potrawami. Jeżeli nie planujemy wspólnego posiłku, przechodzimy do pogadanki. Pogadanka Katecheta pyta o domowe tradycje i rozmawia o tym, jak uczniowie pomagają rodzicom przy przygotowaniu Wigilii. Czy dzieci pieką z rodzicami świąteczne pierniki? Czy robią ozdoby choinkowe? Kto ubiera choinkę? Kto nakrywa do stołu Zeszyt ucznia W zależności od możliwości czasowych dzieci uzupełniają rysunek w klasie lub domu: przygotowanie mieszkania na obchody wigilii i świąt Bożego Narodzenia. Na koniec spotkania dzieci wspólnie śpiewają znaną kolędę, np. „Dzisiaj w Betlejem”. M1. Wigilia Bożego Narodzenia • Sianko – kładziemy pod opłatkiem, rzadziej pod obrusem. Przypomina ono, że Jezus urodził się w wielkim ubóstwie, po urodzeniu został owinięty w pieluszki i położony na sianie. Dlatego napomina nas, abyśmy nie przywiązywali się do rzeczy materialnych. • Opłatek – w tradycji polskiej jest znakiem dzielenia się, miłości, proszenia o przebaczenie i przebaczania. • Choinka – symbol życia i radości. Ubierana jest zazwyczaj w poranek wigilijny (chociaż obecnie również kilka dni przed Wigilią) przez całą rodzinę. • Wieczerza wigilijna – radosne spotkanie oraz uroczysta kolacja całej rodziny. W Polsce przyjęła się tradycja Wigilii bezmięsnej. • Pasterka – Msza Święta sprawowana w wigilię Bożego Narodzenia o północy. • Śpiewanie kolęd – wyrażamy przez nie radość z narodzin Jezusa. Kolędy stanowią też rodzaj modlitwy na chwałę Pana. • Prezenty – obdarowując się prezentami, sprawiamy sobie radość. • Światło – symbolizuje Jezusa Chrystusa, który jest światłem dla naszego życia. • Czytanie Ewangelii – tradycją katolicką jest, aby ojciec rodziny odczytała w Wigilię Bożego Narodzenia fragment Ewangelii o narodzeniu Jezusa. • Puste miejsce przy stole wigilijnym – symbolizuje gotowość przyjmowania i goszczenia każdego, kto potrzebuje pomocy. M2. Zapalamy świecę. P: W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. W: Amen. P: Chrystus się narodził. W: Cieszmy się i weselmy. Z Ewangelii według św. Łukasza W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoją trzodą. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich: „Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan. A to będzie znakiem dla was: Znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie”. I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania” (Łk 2, 1-14). Grupa 5. Cieszymy się, że Pan Jezus zamieszkał pośród ludzi Cele: • Ukazanie, że w narodzeniu Pana Jezusa spełniają się obietnice, jakie Pan Bóg dał ludziom. • Uświadomienie dzieciom, że Pan Jezus jest obecny w zgromadzeniu eucharystycznym. • Ukazanie, że Pan Jezus jest obecny w ludzie Bożym i słowie Bożym. • Ukazanie, jakie znaczenie ma obecność Pana Jezusa wśród ludzi. Temat 24. Witamy Pana Jezusa – Zbawiciela Uczeń: • opowiada o narodzinach Pana Jezusa; • wyjaśnia, że Pan Jezus narodził się w Betlejem; • inscenizuje biblijne opowiadanie o poszukiwaniu przez Józefa miejsca na narodzenie Pana Jezusa; • wymienia głównych bohaterów opowiadania biblijnego; • wyjaśnia znaczenie symboli Bożego Narodzenia obecnych w kościele; • potrafi wyrazić radość ze spotkania z Panem Jezusem obecnym podczas Mszy Świętej; • wspólnie śpiewa kolędę: „Józefie, stajenki nie szukaj...”. Scenariusz katechezy Przypominamy dzieciom, że w Kościele, mimo że jest już po świętach, trwa okres Bożego Narodzenia. W związku z tym wciąż możemy śpiewać kolędy. Dzieci wspólnie śpiewają znaną kolędę (lub piosenkę, której nauczyły się na religii). Doświadczenie Słuchowisko: „Psychiczny ból brzucha” [M1]. Pogadanka Jaki ból brzucha dokuczał Basi? (Ból „psychiczny”). Dlaczego mama nazwała go bólem „psychicznym”? (Jego powodem nie było zatrucie ani wirus, ale zmartwienie, jakie miała Basia). Co spowodowało u Basi psychiczny ból brzucha? (Basia obawiała się, że kiedy jej mama urodzi dziecko, będzie miała dla niej mniej czasu). Kiedy psychiczny ból brzucha ustąpił? (Po rozmowie z mamą). Problem katechezy Jak Pan Bóg pomaga ludziom cieszyć się z narodzenia Pana Jezusa? Refleksja Film: Narodzenie Pana Jezusa w Betlejem W jakim celu Józef i Maryja opuścili Nazaret i udali się do Betlejem? (Aby wziąć udział w spisie ludności). Jak nazywał się król, który zarządzał Judeą w czasie kiedy narodził się Pan Jezus. (Herod) Dlaczego Józef nie mógł znaleźć miejsca na nocleg? (Bo wszystkie pokoje w mieście były już zajęte). Jak nazywa się miejscowość, w której narodził się Pan Jezus? (Betlejem). Jaki znak na niebie pojawił się po narodzeniu Jezusa? (Gwiazda Betlejemska). Co ona wskazywała (Miejsce narodzenia Jezusa). [M2]. Inscenizacja biblijnego opowiadania o poszukiwaniu miejsca, w którym narodzi się Pan Jezus. Wybieramy z klasy dwie osoby: dziewczynkę (Maryję) i chłopca (Józefa). Pozostałe dzieci łączą się w kilka grup. Józef zatroskany o Maryję podchodzi do każdej grupy i pyta, czy mają dla nich miejsce. Dzieci rozkładają bezradnie ramiona i przecząco kiwają głowami. Rodzice Pana Jezusa wybierają puste miejsce w klasie (stajenka) i tam się zatrzymują. Zwracamy uwagę na to, że Pan Jezus urodził się w Betlejem. Działanie Film: Procesja na wejście podczas mszy św. w święta Bożego Narodzenia. Pogadanka Dlaczego w kościele z okazji świąt Bożego Narodzenia ustawia się przyozdobione choinki? (Choinka jest symbolem radości i świąt). Dlaczego w kościele w czasie świąt Bożego Narodzenia przygotowuje się szopkę? (Ma nam ona pomóc wyobrazić sobie to wszystko, co wydarzyło się podczas narodzenia Pana Jezusa: przybycie pasterzy, Gwiazdę Betlejemską, pokłon trzech Króli. Katecheta dodaje, że pierwszą żywą szopkę – ze zwierzętami – stworzył św. Franciszek z Asyżu). Jakie wydarzenie przypomina żłóbek? (Narodzenie Pana Jezusa w ubogiej stajence i pokłon pasterzy). Jakie pieśni śpiewa się w czasie Bożego Narodzenia? (Kolędy i pastorałki). Co wyrażają kolędy? (Radość z narodzenia Pana Jezusa). Nauka i wspólne śpiewanie kolędy: „Józefie, stajenki nie szukaj...”. Praca z zeszytem Uczeń tworzy bożonarodzeniową szopkę (poszczególne elementy szopki uczeń uzupełnia na kolejnych katechezach). M1. „Psychiczny ból brzucha” –Chętnie przygarnę ten stolik – ofiarowała się babcia. – Fotel mógłby powędrować do pokoju dzieci, a wtedy łóżeczko zmieści się swobodnie. –To jest myśl! – ucieszył się tato. Mama kiwnęła głową. –Będziesz nam mogła dłużej czytać na dobranoc – zacierał ręce Maciek. – Usiądziesz sobie wygodnie w fotelu jak królowa na tronie. Basia dokładnie oglądała rzeczy gromadzone dla maluszka. Niby chętnie chodziła z mamą na zakupy i z uwagą segregowała ciuszki przynoszone przez prawdziwe oraz przyszywane ciocie, minę miała jednak coraz smutniejszą. Gdy usłyszała, że tato przeniesie się na jakiś czas na materac, żeby dzidziuś mógł spać z mamą, zaszyła się w swoim kąciku i wcale nie chciała wyjść. –Basiu, Basieńko, co się stało? – pytała z troską mama. –Brzuszek mnie boli. –Ojej, a co jadłaś w przedszkolu? –Naleśniki. –Może się uderzyłaś w brzuch? –Nie, on boli tak... psychicznie. –Aha... – w oczach mamy zapaliły się wesołe błyski, ale zachowała poważną minę. – Psychiczny ból brzucha to problem znany w medycynie – oświadczyła. – Potrzebna ci miętowa herbatka i szczera rozmowa. Koniecznie musisz mi powiedzieć, co cię martwi. Basia spojrzała na mamę jak zdyscyplinowana pacjentka na lekarza. –No bo... – zaczęła z pewnym trudem – czy ten dzidziuś będzie z tobą spał? –Tak jak ty, gdy byłaś maleńka. –I w niedzielę też? – chciała wiedzieć Basia. Mama uśmiechnęła się domyślnie: –Chodzi ci o niedzielne przytulanki-figlowanki? Basia w milczeniu obracała w palcach koniuszek sweterka. –Nic się nie martw, kiedy tylko dzidziuś się naje i pójdzie spać, położę go do jego własnego łóżeczka i wtedy na pieszczoty przyjdą duże koty. Basia leciutko się uśmiechnęła. –I nie będziesz go kochać najbardziej? Mama spojrzała z czułością na córeczkę. –Wiesz, jak bardzo cię kocham. Nigdzie nie ma drugiej takiej ślicznej i mądrej Basi jak moja. Ciebie kocham jak ciebie, a Skrzacika jak Skrzacika. Rozumiesz? Basia przytuliła się do mamy. Nie bardzo rozumiała, ale psychiczny ból brzucha ustąpił. I o to przecież chodziło. M2. Maryja z Józefem idą do Betlejem. Muszą się zgłosić w mieście, bo odbywa się spis ludności. Maryja wie, że już wkrótce urodzi Jezusa, ale nie spodziewa się, że to właśnie w Betlejem przyjdzie na Nią czas porodu. W mieście jest dużo ludzi. Wszyscy przybyli, by dać się zapisać. Trudno znaleźć miejsce na nocleg. Właściciele domów nie chcą przyjąć Maryi i Józefa, którzy nie mają za dużo pieniędzy. Tymczasem zbliża się czas urodzenia Jezusa. W końcu rodzice znajdują grotę za miastem – miejsce, w którym pasterze nocują ze swoimi trzodami. Tam zostają na noc i właśnie tej nocy Maryja rodzi Pana Jezusa – Zbawiciela świata (Łk 2, 1-7). Temat 25. Idziemy do Pana Jezusa, by oddać Mu hołd jak pasterze Uczeń: • opowiada o spotkaniu pasterzy z Panem Jezusem; • na podstawie opowiadania biblijnego ilustruje spotkanie pasterzy z Panem Jezusem, Maryją i Józefem; • opowiada, co pasterze mogli przekazać innym ludziom o narodzeniu Pana Jezusa; • wyjaśnia, dlaczego ludzie, którzy słuchają pasterzy, dziwią się ich słowom; • z uwagą słucha słów Pisma Świętego; • wyjaśnia, dlaczego słów Pisma Świętego powinniśmy słuchać z uwagą i szacunkiem; • wyraża radość z możliwości słuchania słów Pana Jezusa; • wspólnie śpiewa kolędę: „Przybieżeli do Betlejem...”. Scenariusz katechezy Na początek warto z dziećmi zaśpiewać kolędę „Przybieżeli do Betlejem pasterze”, która wprowadzi je w wydarzenie oddania pokłonu narodzonemu Jezusowi przez pasterzy. Doświadczenie Powracamy do opowiadania: „Psychiczny ból brzucha” [M1]. Pogadanka Jak babcia zaangażowała się w przyjęcie nowego wnuka? (Babcia zgodziła się wziąć do swojego pokoju stolik, by w pokoju rodziców zmieściło się łóżeczko). Dlaczego tato i mama ucieszyli się z pomysłu babci? (Mieli więcej miejsca w swoim pokoju i mogli już wkładać do niego łóżeczko). Dlaczego z pomysłu babci ucieszył się Maciek? (W pokoju dzieci miał się znaleźć fotel. Maciek miał nadzieję, że mama – siedząc wygodnie w fotelu jak królowa – będzie dzieciom dłużej czytała bajki na dobranoc). Jak Basia przygotowywała się na spotkanie z maluszkiem? (Basia robiła z mamą zakupy dla maluszka i układała je w szafce). Małe dziecko, które ma się urodzić, jest kimś ważnym. Cała rodzina przygotowuje się na dzień jego narodzin: rodzice przestawiają meble, robią miejsce na łóżeczko dzidziusia oraz kupują nowe ubranka itp. Problem katechezy: Dlaczego ludzie oddają pokłon Panu Jezusowi narodzonemu w Betlejem? Refleksja Film: Pokłon pasterzy (na podstawie tekstu Łk 2, 8-20) [M2]. Skąd pasterze dowiedzieli się o narodzeniu Jezusa? (Anioł przyszedł do nich i przekazał im dobrą wiadomość). Co powiedział im Anioł? (Anioł powiedział, że znajdą Maryję, Józefa i Dzieciątko leżące w żłobie). Co zrobili pasterze kiedy wrócili do domu? (Głosili wszystkim dobrą nowinę o narodzeniu Zbawiciela). Czy ludzie wierzyli temu, co opowiadali pasterze? (Nie, dziwili się ich słowom). Inscenizacja biblijnego opowiadania (Łk 2, 8-20). W jednym kącie klasy śpią pasterze. W drugim na krzesłach siedzi Maryja z Dzieciątkiem i Józef. Jedno dziecko (Anioł) budzi pasterzy, którzy przecierają oczy ze zdziwienia, i mówi im, że w Betlejem narodził się Zbawiciel. Pasterze podnoszą się i idą oddać głęboki pokłon Jezusowi. Potem oddalają się do swoich domów (wracają do ławek). Zwracamy uwagę na to, że pasterze widzą w Betlejem dziecko, ale wierzą, że jest to Jezus Zbawiciel. Działanie Audycja: Pasterze oddają pokłon Panu Jezusowi narodzonemu w Betlejem (nagranie tekstu Ewangelii Łk 2, 8-20). Audycja: Rodzice opowiadają dzieciom, że w Betlejem narodził się Zbawiciel. Pogadanka Kto w kościele ogłasza zebranym, że w Betlejem narodził się Zbawiciel? (Ksiądz w czasie mszy świętej). Kto w domu ogłasza zebranym, że w Betlejem narodził się Zbawiciel? (Starsi: dziadkowie i rodzice. Ojciec rodziny, który czyta w czasie Wigilii Pismo Święte, czyli słowa samego Boga). Dlaczego każdego roku w kościele ogłaszamy, że w Betlejem narodził się Zbawiciel? (Na pamiątkę wielkiego wydarzenia, jakim było przyjście na świat Zbawiciela). Dlaczego w domu słuchamy o tym, że w Betlejem narodził się Zbawiciel? (Słowa Pisma Świętego mają nas wprowadzić w czas świętowania. Pasterze też poszli do swoich domów, aby powiedzieć swoim bliskim o radosnej nowinie). Dlaczego opowiadania o narodzeniu Pana Jezusa słuchamy z uwagą i szacunkiem? (Słuchamy bowiem słowa Bożego). Wspólnie wyznajemy wiarę, że narodzone w Betlejem dziecko jest Zbawicielem. Śpiewamy kolędę: „Przybieżeli do Betlejem...”. Zachęcamy uczniów, aby podziękowali rodzicom i dziadkom za to, że ogłaszają im narodziny Jezusa Zbawiciela. Praca z zeszytem Uczeń wkleja do swojej szopki bożonarodzeniowej kolejne postacie – pasterzy. M1. –Chętnie przygarnę ten stolik – ofiarowała się babcia. – Fotel mógłby powędrować do pokoju dzieci, a wtedy łóżeczko zmieści się swobodnie. –To jest myśl! – ucieszył się tato. Mama kiwnęła głową. –Będziesz nam mogła dłużej czytać na dobranoc – zacierał ręce Maciek. – Usiądziesz sobie wygodnie w fotelu jak królowa na tronie. Basia dokładnie oglądała rzeczy gromadzone dla maluszka. Niby chętnie chodziła z mamą na zakupy i z uwagą segregowała ciuszki przynoszone przez prawdziwe oraz przyszywane ciocie, minę miała jednak coraz smutniejszą. M2. W pobliżu groty, w której Maryja urodziła Jezusa, przebywają również pasterze ze swoimi stadami. Jest noc. Pasterze śpią. Nagle budzi ich jasność. Pan Bóg posyła do nich Anioła, który ogłasza im wielką radość: „Dziś narodził się Zbawiciel!”. Pasterze z radością idą na spotkanie ze Zbawicielem. Odnajdują w grocie wszystko, tak jak im Anioł ogłosił: Maryję, Józefa i małe dziecko leżące w żłobie. Gdy wracają do swoich domów, opowiadają o tym, co zobaczyli. A wszyscy, którzy ich słuchają, dziwią się temu, co im pasterze opowiadają (Łk 2, 8-20).