Język dokumentu. Pisownia Dzielenie wyrazów na sylaby

Język dokumentu.
Na pewno zauważyłeś(aś), że edytory tekstu typu: Microsoft Word, czy OpenOffice automatycznie sprawdzają
ortografię i nieznane – błędnie napisane słowa podkreślają czerwoną falą. (Można to wyłączyć lub włączyć w
OOffice ikoną: „Automatyczne sprawdzanie pisowni”.) Jest to możliwe dzięki wbudowanemu słownikowi i
wybraniu właściwego języka (polski, angielski, itd.).
W OOffice język domyślny dokumentu wybiera się poleceniem: Narzędzia|Opcje|Ustawienia językowe|
Języki|Domyślny język dokumentu|Zachodnie.... Zauważ, że polecenie to dotyczy całego dokumentu.
Jak to zrobić – Zmienić ustawienia języka w części dokumentu?
Ćwiczenie 1:
Utwórz nowy dokument, w
którym umieścisz obok siebie
(np. w tabeli) teksty z plików:
„polski.txt”, angielski.txt”.
Prawdopodobnie
masz
ustawiony domyślny język
polski więc tekst po angielsku
zostanie podkreślony. Możesz
zmienić język domyślny tak
jak to
zostało opisane
wcześniej, ale wtedy to polski
tekst będzie podkreślony.
Możesz
wyłączyć
sprawdzanie pisowni, ikoną
„Automatyczne
sprawdzanie pisowni”
ale wtedy tracisz „pomoc” w pisaniu.
Możesz włączyć sprawdzanie pisowni wg wszystkich znanych języków (Narzędzia|Opcje|Ustawienia Językowe|Pisownia|
Opcje|Sprawdź we wszystkich jezykach) ale wtedy komputer ma dużo pracy i strasznie zwalnia.
Żeby zmienić ustawienia języka w fragmencie tekstu – zaznacz go, wciśnij prawy klawisz myszy i wydaj polecenie: Znak|
Czcionka|Język. Tutaj zmień język na odpowiedni.
Zaważ, że trzeba wcześniej dokładnie zaznaczyć bo ustawienia języka można zmienić nawet w pół-słowa.
Pisownia
Dodatkową pomoc w ortografii można uzyskać naciskając klawisz F7 lub ikonę „Pisownia”.
Wywołuje to dodatkowe sprawdzenie podkreślonych „falką” wyrazów i propozycje ze słownika. Można
wybrać to co proponuje słownik i guzik „Zamień” lub jeśli jest to mimo wszystko odpowiednie słowo (tak jak
angielskie „wciski” w polskim tekście np. kernel) wybrać guzik „Ingoruj”
Ćwiczenie 2:
Uruchom sprawdzenie pisowni dla dokumentu stworzonego w ćwiczeniu 1 z plików „polski.txt” i „angielski.txt” i popraw
3 specjalnie zrobione błędy w tekście angielskim.
Dzielenie wyrazów na sylaby
Po co to robić? Otwórz dokument „tekst.odt”
Zauważ, jak działa wyjustowanie w miejscach
gdzie kolumna jest wąska – powstają ogromne
odstępy pomiędzy wyrazami.
Drugi argument za podziałem na sylaby to
że dzięki niemu czasami uda się zmieścić
dokumient w mniejszej ilości wierszy czy np.
na jednej stronie.
Jak to się robi?
Poleceniem
Narzędzia|Język|Dzielenie
wyrazów.. Spowoduje ono „odczytanie”
dokumentu i konieczność potwierdzenia lub usunięcia podziału wyrazu na sylaby
Ćwiczenie 3
W dokumencie tekst.odt zrób podział wyrazów na sylaby.
Jak to zrobić automatycznie?
Poleceniem
Narzędzia|Opcje|Ustawienia
językowe|Pisownia|Opcje|Dzielenie
wyrazów
bez
potwierdzenia.
Spowoduje ono, że przy kolejnym wydaniu polecenia Narzędzia|Język|Dzielenie wyrazów.. nie będzie
trzeba ręcznie ustawiać, czy podzielić wyraz na sylaby i w którym miejscu, ale zrobi się to „samo”!
Sierota i wdowa.
(Na podstawie http://pl.wikipedia.org/wiki/Akapit)
Sierota (angielskie określenie – orphan )
to pierwszy wiersz akapitu, który jako
jedyny został na dole strony (kolumny)
a reszta akapitu jest na następnej stronie.
Wdowa (oni mówią – widow) to ostatni
wiersz akapitu, który jako jedyny jest
przeniesiony na następną stronę lub
do następnej kolumny.
Jak się pozbyć tych „kłopotów”
w OOffice? Format|Akapit zakładka
Przepływ tekstu i włączyć kontrolę sierot
i wdów na wybraną ilość wierszy.
Ćwiczenie 4
Stwórz nowy dokument tekstowy,
w którym
będzie
kilka
akapitów
dowolnego tekstu. Sprawdź, jak akapity
będą dzielone pomiędzy kolejne strony
bez włączonej kontroli sierot i wdów, a jak
to będzie z kontrolą włączoną.
Bez kontroli „wdów” ten ostatni wiersz
akapitu wyleciał na nową stronę.
„Twarda” spacja na „bękarty”
Nawet podział na sylaby nie zapobiegnie sytuacji, gdy na
końcu wiersza – linii pozostanie samotne słowo typu: że, w,
na, a, np. ... mówią na to „bękart”
Inna tego typu sytuacja to występowanie na końcu wiersza
krótkiego słowa rozpoczynającego nowe zdanie.
Sposobem na wyeliminowanie tego typu sytuacji jest
skasowanie „normalnej” spacji. oddzielające te wyrazy
od następnego
i
zastąpienie
jej
„twardą”
spacją
(w OOffice: prawy Ctrl+spacja, w Microsoft Office”
Ctrl+Shift+spacja), która nie spowoduje rozdzielenia tych
włączona kontrola „wdów” - nie ma
słów pomiędzy kolejne wiersze.
Podobnie można postąpić z innymi znakami np. myślnikiem – prawy Ctrl + myślnik.
Kłopotliwe jest to, że przy każdej zmianie: marginesów, wielkości czcionki, szerokości kolumn,...itd. coraz to
inne słowa będą się lokować na końcu wiersza i to im trzeba będzie dodawać twardą spację.
Ćwiczenie 4
W dokumencie tekst.odt wstaw w odpowiednich miejscach twardą spację. Zapisz zmiany w dokumencie.
Zmień wielkość czcionki na 10pkt i niestety jeszcze raz wstaw twardą spację tam, gdzie się należy. Zapisz ten dokument
pod nazwą: „tekst10.odt”
Jak to zrobić „automatycznie”?
Jest takie polecenie Edycja|Znajdź i zamień –
klawisz skrótu – Ctrl+F. pozwala ono
na wprowadzanie szybkich zmian np. zamianę
znaków: spacja i spacja na znaki: spacja i
„twarda spacja”.
Niestety o ile łatwo jest w okienku szukaj
napisać spacja i spacja, to w okienku:
Zamień na wpisać spacja i „twarda spacja”
nie potrafię.
Jedyne rozwiązanie jakie znalazłem to:
• zrobić jedną zamianę ręcznie czyli w tekście
wciskając spacja i PrawyCtrl+Spacja
• zaznaczyć ten wpisany tekst i go skopiować
(np. naciskająć Ctrl+c)
• wkleić ten tekst do okienka Zamień na. (np. naciskając Ctrl+v)
Teraz okienko zamiany będzie doskonale działać.
Można to wykorzystać do innych wyrazów np. na, w, że ... podmieniając tylko te słowa i znów guzik Zamień
Uwaga na małe i duże litery! Dla WIELKICH liter trzeba to zrobić ponownie!
Makra
Czy zrobiłe(a)ś poprzedni temat? Jest strasznie męczący. Jeżeli często piszesz teksty i chcesz jakąś czynność
zautomatyzować możesz użyć makra. Jest to ciąg (sekwencja) czynności, która będzie zapamiętana i
w dowolnej chwili powtórzona na żądanie.
Ćwiczenie 5
Stworzymy makro które będzie „uszczęśliwiać” bękarty w dokumencie „tekst.odt”.
Otwórzy ten dokument ponownie z oryginału – żeby nie miał w sobie żadnych Twoich
1. Wydaj polecenie Narzędzia|Makra|Zarejestruj
makro...
2. Zrób usuwanie bękartów np. dla słów: i, I, w,
W.
3. Naciśnij przycisk „Zakończ rejestrację” nagrywanie makra.
4. Wybierz nazwę pod jaką ma być zapisane
makro (bez polskich liter) oraz gdzie ma być
zapisane to makro:
a) w „Moich makrach” - będą one zapisane na
tym komputerze
b) w dokumencie który właśnie piszesz, albo
innym otwartym. Wtedy zabierzesz makro
razem z dokumentem.
5. Użycie gotowego makra to: Narzędzia|Makra|
Wykonaj Makro wybrać odpowiednie makro
(dlatego warto nadawać im jakieś „ludzkie”
nazwy) i guzik Uruchom.
poprawek
Spradź, czy po zapisaniu makra w „Moich makrach” będziesz mógł go użyć na innych dokumentach.
Przypisy dolne i końcowe
W tekstach można czasami spotkać przypisy czyli wyjaśnienia. Mogą się one pojawić na dole strony lub
na końcu tekstu. Zrobienie ich jest bardzo proste1. Czasami warto pogrzebać w opcjach żeby wybrać właściwy
format. Piękne jest to, że przy dopisywaniu, kasowaniu tekstu przypisy „trzymają się” na odpowiedniej stronie.
Spis treści
Ręczne robienie spisu treści jest kłopotliwe, bo w przypadku zmian – dopisania lub skasowania jakiejś strony część numeracji będzie zła.
Automatycznie robi się to poleceniem Wstaw|Indeksy i spisy ->Indeksy i spisy
Tylko że:
• Najpierw trzeba „powiedzieć” który tekst jest tytułem
rozdziału. Robi się to za pomocą stylów.
Trzeba zmienić styl na Nagłówek 1 (czyli rozdział),
Nagłówek 2 (czyli podrozdział), itd.
• Umieścić kursor w miejscu, gdzie ma się pojawić spis treści
i wydać polecenie Wstaw|Indeksy i spisy ->Indeksy i
spisy.
Jeżeli po wstawieniu spisu chcę go skasować, albo po zmianie
tytułu rozdziału, chcę by się do odświerzyło w spisie trzeba
kliknąć go prawym klawiszem myszy i wydać polecenie: Usuń
indeks/ spis lub Aktualizuj indeks/spis
Ćwiczenie 6
Proszę na początku tekstu z pliku spis tresci.odt umieścić spis treści.
Teraz dopisz coś do dokumentu tak, żeby zmieniła się ilość stron w poszczególnych rozdziałach. Zaktualizuj spis treści
by odpowiadał on prawdzie.
Zmień nazwę któregoś rozmiaru i ponownie zaktualizuj spis treści.
Nagłówek i stopka
W wielu poważnych księgach czy gazetach jest tak, że na górze każdej strony jest na każdej stronie ślicznie
wypisany tytuł książki (gazety) i np. nazwa rozdziału – oddzielona poziomą kreską od prawdziwej treści.
Podobny efekt można też czasami zobaczyć na dole strony – najczęściej jest tam umieszczona numeracja stron.
Nagłówek – to jest to co ma się powtarzać na górze każdej strony.
Stopka - to jest to co ma się powtarzać na dole każdej strony.
Jak to zrobić – wstawić, zmodyfikować
Najłatwiej to użyć polecenia: Wstaw|Nagłówek|Domyślnie lub Wstaw|Stopka|Domyślnie .
Inny sposób – zaawansowany to Format|Strona|Nagłówek
Numeracja stron
Wiadomo co to jest. Numery stron umieszcza się wydając polecenie: Wstaw|Pola|Numer strony. Tylko
że warto mieć wcześniej ustawiony kursor w tym miejscu, gdzie ten numer strony ma się pojawićnp. w nagłówku lub stopce dokumentu. Można później wyrównać numery stron, zresztą jak każdy inny tekst
do lewego, prawego marginesu czy na środek.
Jak to zrobić – numery stron przy
zewnętrznym marginesie.
Przy wydruku „dwustronnym” marginesy są
wewnętrzne i zewnętrzne. Włącza się to poleceniem
Format|Strona|Strona|Ustawienia układu
1
Wstawienie przypisu to polecenie Wstaw|Przypis.