Strategia Rozwoju Pszczelarstwa
Transkrypt
Strategia Rozwoju Pszczelarstwa
Strategia została opracowana przez zespół w składzie: Małysiak Włodzimierz, Nogaś Wacław, Piechota Eugeniusz, Piestrak Ryszard, Szczyrk Wiesław, Żur Stanisław Korektę wykonali: Paweł Jureczka , Wiktoria Kasztelnik, Jerzy Łach, Tadeusz Ozimiński, Eugeniusz Piechota ,Janina Ścieszka, Andrzej Tomiczek, Sabina Zuziak. Moderator warsztatów Wiktoria Kasztelnik Opracowany materiał jest do wykorzystania przy opracowaniu projektu strategii ,urzędów gmin instytucji związanych z rolnictwem, związków pszczelarskich. 2 SPIS TREŚCI: Wprowadzenie…………………...........………………….….............….….3 ROZDZIAŁ 1 Charakterystyka Powiatu Żywieckiego………………............…..…...…..4 Zbliżenia w krajoznawczym plenerze Żywiecczyzny…......................….6 ROZDZIAŁ 2 Słabe strony pszczelarstwa………………………............…………......12 Mocne strony pszczelarstwa . Szanse………………….............…....…13 Zagrożenia………………………………………………............…....…....14 Problemy………………………………………………………...................15 ROZDZIAŁ 3 Wizja pszczelarstwa do 2020r………………..........………..……….…..16 Cele strategiczne…………………………….............……………….…...17 ROZDZIAŁ 4 Lista osób biorących udział w opracowaniu strategii………….….…….19 Ankiety …………………………………………………….………….……..20 3. Motto Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni ziemi Człowiekowi pozostaną tylko cztery lata życia Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt. Wreszcie przyjdzie kolej na człowieka. Albert Einstein Wprowadzenie Beskidzki Związek Pszczelarzy „Bartnik” Koło Pszczelarzy Ziemi Żywieckiej, oraz Beskidzkie Stowarzyszenie Rozwoju Obszarów Wiejskich i Kształcenia Ludności w Moszczanicy postanowiły podjąć opracowanie strategii rozwoju pszczelarstwa na lata 2015do 2020 na terenie powiatu Żywieckiego. Przytoczone słowa Alberta Einsteina ostrzegają i podkreślają ważną rolę pszczół w zachowaniu biologicznej różnorodności otaczającej nas przyrody. Pszczoły zapylają 315 gatunków roślin rolniczych, ogrodniczych i zielarskich. Jeden kilogram miodu /720ml./ - to nektar z 3 do 5 milionów sztuk kwiatów.Jedna rodzina pszczela w ciągu jednego roku zapyla 300 do 500 milionów kwiatów, zabezpieczając wydanie przez roślinę owoców do spożycia i dalszego rozmnażania. Pszczoły to również fabryka farmaceutyczna miodu do spożycia, jak również lekarstw bez obciążonych negatywnymi ubocznymi skutkami działań na organizm ludzki (pyłek, kit pszczeli, jad, miody odmianowe). Strategie opracowano metodą grupową – technika grup nominalnych, z wykorzystaniem elementów burzy mózgów. W opracowaniu uczestniczyli pszczelarze powiatu żywieckiego, członkowie Beskidzkiego Związku Pszczelarskiego „Bartnik” oraz przedstawiciele ARiMR, ŚODR, KRUS, BSROWiKL Powyższe opracowanie pozwala spojrzeć na zabezpieczenie biologicznej równowagi środowiska powiatu żywieckiego, włączając do współpracy mieszkańców. 4 Masowe ginięcie rodzin pszczelich (CCD), które wystąpiło w Stanach Zjednoczonych w 2006 r., spowodowało straty w wysokości 80% pogłowia rodzin pszczelich. Od powyższej daty na całym świecie powołano grupy robocze do określenia przyczyny masowego ginięcia pszczół. Pszczoły opuszczając ule „nie zostawiają informacji, co z nimi się dzieje”? Na terenie naszego powiatu takie przypadki również występują, dziesiątkując ilość rodzin w pasiekach od kilku lat. Realizacja zaplanowanej strategii pozwoli stworzyć tym pożytecznym owadom, środowisko przyjazne do spełnienia tak ważnej roli, jakim jest zapylanie roślin. ROZDZIAŁ 1 1.1 Charakterystyka powiatu żywieckiego W strategii rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2002-2015, powiat Żywiecki został zaliczony do obszaru południowego - Podbeskidzie. Strategia rozwoju charakteryzuje subregion południowy województwa Śląskiego jako:· Obszary wiejskie o charakterze górskim Z dużym potencjałem turystyczno-rekreacyjnym O bogatych walorach przyrodniczych Żywieckiego Parku Krajobrazowego i Parku Krajobrazowego Beskidu Małego Pszczelarstwo powiatu żywieckiego wpisuje się w atrakcyjność turystyczną tego regionu, przyczyniając się do rozwoju wszelkich działań związanych z turystyką, rekreacją i wypoczynkiem. Pszczoły zabezpieczają zachowanie biologicznej różnorodności otaczającej przyrody dla turystów, a również produktów pszczelich do spożycia jak i leczenia. 5 1040 km2 Powierzchnia powiatu żywieckiego. Ludność 151 tyś. Miejscowości wiejskie 107 Miast 1 Powierzchnia gruntów ogółem 193.996 ha. Użytki rolne 35,6% Lasy 50,7% Grunty pozostałe 13,7% Na 1km2 przypada 5,8 rodzin pszczelich Pszczoły są bardzo ważnym elementem otaczającej nas przyrody i zwiększają atrakcyjność turystyczną regionu. Na terenie powiatu żywieckiego pszczelarze są zorganizowani w 10 kołach , które należą do Beskidzkiego Związku Pszczelarzy "Bartnik" z siedzibą w Bielsku Białej. Wyszczególnienie kół ilość pszczelarzy ilość rodzin pszczelich Gilowice 74 1557 Jeleśnia 13 244 Koszarawa 17 371 Korbielów 13 229 Lipowa 18 250 Międzybrodzie 33 470 Radziechowy 38 865 Świnna 36 575 Węgierska Górka 34 966 Żywiec 60 1252 366 6779 RAZEM: 6 W ostatnich 4 latach nieznacznie wzrosła ilość pszczelarzy i rodzin pszczelich Struktura posiadanych rodzin pszczelich to: do 20 rodzin pszczelich 50 % od 20 do 50 rodzin pszczelich 40 % powyżej 50 rodzin pszczelich 10 %. Większość pszczelarzy pracę w pasiece traktuje jako dodatkowe zajęcie dla przyjemności nie nastawiając się na duże dochody z prowadzonej pasieki . Jest tylko 6 pasiek zajmujących się zawodowo , na terenie pow. Żywieckiego . Są to pasieki jako gospodarstwa rodzinne , w których pszczołami zajmują się od kilku pokoleń . Pasieki te mają zarejestrowaną sprzedaż bezpośrednią którą prowadzą na terenie całego woj. . śląskiego . Struktura wiekowa pszczelarzy : do 40 lat 10% pszczelarzy od 40 do 50 lat 20% pszczelarzy powyżej 50 lat 70% pszczelarzy . Wynika z tego że pszczelarstwem zajmują się osoby które po zakończeniu pracy zawodowej podjęli się z pasją nowego zajęcia pszczelarstwa 1.2 Zbliżenia w krajoznawczym plenerze żywiecczyzny Nim spojrzymy na rozległy teren ziemi żywieckiej nie sposób pominąć najciekawszych obiektów w samej stolicy powiatu. Sam Żywiec pierwotnie stanowił miasteczko przytulone do prawego brzegu Soły. Najstarsze obiekty mogą zainteresować goszczącego tu turystę: kościół farny z imponującą obok niego masywną dzwonnicą i ciekawą wieżą, gdzie w kształcie krzyża wmurowano pięć armatnich kul- pamiątek po wzmaganiu się obrońców Żywca z nawałą szwedzką. Wewnątrz świątyni znajduje się grób ostatniej mieszkanki Żywca z rodu Habsburgów, księżnej Marii Krystyny Habsburg. Kilkadziesiąt metrów od fary przy rozwidleniu ulic Batorego i Świętokrzyskiej mamy drugi obiekt sakralny, tj. kościół pod wezwaniem Świętego Krzyża. 7 Tu rozpoczynała się jedna z najstarszych dzielnic miasta o prawie zapomnianej już nazwie Rudza. I tu spotkamy ukrytą za płotem kościoła niezwykłą ciekawostkę tj. niewielki kamienny krzyż stanowiący pamiątkę miejsca straceń skazańców w minionych wiekach. Przekraczając ulicę Kościuszki – główną arterię miasta – trafiamy do obszernego zabytkowego parku miejskiego noszącego aktualnie nazwę Parku Habsburgów. Porasta go różnogatunkowy starodrzew, a przecina go struga wodna zwana młynówką. W narożu parku od strony rynku znajduje się zabytkowy zespół zamkowo-pałacowy. W odremontowanym w ostatnich latach zamku znajduje się atrakcyjny lokal gastronomiczny, muzeum etnograficzne oraz miejska biblioteka, którą po remoncie zamku przeniesiono z innego znajdującego się w sąsiedztwie obiektu, zwanego dawniej Siejbą. Przed laty znajdowała się tu plebania, w której nocował król Jan Kazimierz podążający na południe. Później budowla ta stanowiła siedzibę różnych cechów rzemieślniczych. Od strony północnej w granicach miasta widzimy rozległy akwen wodny zapory wodnej w Tresnej, noszący nazwę Jeziora Żywieckiego. Jest to przestrzeń wymarzona dla zwolenników pełnego relaksu zarówno na wodzie jak i obrzeżach zbiornika. W pełni sezonu są tu uprawiane sporty wodne jak kajakarstwo czy żeglarstwo łącznie z regatami. Wzdłuż brzegów jeziora w malowniczych zakątkach znajdują się liczne obiekty rekreacyjno- wypoczynkowe wyposażone w sprzęt wodniacki. Są tu również obszerne i bezpieczne plaże dla chętnych do kąpieli słonecznych. Korzystając z doskonałych dróg czas podążyć w kierunku północnowschodnim, czyli Suchej Beskidzkiej. Tuż po opuszczeniu miasta napotykamy pierwszą atrakcyjną pasiekę na wąskim pasie stoku Góry Burgałowskiej, tj. między ulica Krakowską a brzegiem jeziora. Należy ona do pochodzącego z Żywca a mieszkającego w Katowicach Pana Kudzi. Nieco dale nad potokiem Moszczanka, w rzadkim zagajniku jest wielorodzinna część pasieki Pana Władysława Bożka. 8 Znów w Zadzielu, byłej wiosce włączonej do miasta znajduje się skromna pasieka Pana Henryka Piątka, prekursora uli typu Ostrowskiej, zasłużonego pszczelarza o najdłuższym stażu w najbliższej okolicy. Stąd podążamy do Gilowic, niezwykle gospodarnej wsi. Rzucają się w oczy gustowne zabudowania, tu i ówdzie nowopowstałe drobne przedsiębiorstwa. Szczególnie godne uwagi jest tu znakomite rodzinne gospodarstwo pasieczne Pana Mariana Adamka i jego syna. Oprócz licznej i wzorowo prowadzonej od lat pasieki w gospodarstwie tym prowadzona jest o szerokim asortymencie produkcja odzieży ochronnej dla pszczelarzy, produkcja węzy oraz mały sklepik z różnymi akcesoriami na potrzeby pszczelarzy, a zwłaszcza słoików. Zatrudnia się tu kilka miejscowych kobiet. Dalej trasa prowadzi krętymi zakolami przez Ślemień. Tu znajduje się relikt minionych lat w postaci resztek pieca hutniczego, służącego ongiś do pozyskiwania żeliwa z okolicznych ród darniowych. Nieco wyżej jest usytuowany nowopowstały staraniem miejscowej gminy i ze wsparciem Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej obszerny skansen jako Żywiecki Park Etnograficzny. Na areale ziemi, odstąpionej na ten cel przez Lasy Państwowe wzniesiono już kilkanaście przeniesionych z innych rejonów i zrekonstruowanych zabytkowych drewnianych budowli. Ich wnętrza są sukcesywnie wyposażane w liczne i różne eksponaty, świadczące o materialnej kulturze naszych przodków na przestrzeni minionych wieków Na terenie gminy w miejscowości Las znajduje się interesujący obiekt turystyczny znany jako Jaskinia Komonieckiego oraz ciekawa zagroda przyrodnicza eksponująca ciekawe okazy flory i fauny. W sąsiedniej wiosce Kocoń istnieje ciekawa kapliczka upamiętniająca bitwę konfederacji barskiej. Kolejne ciekawostki czekają na turystę w drodze powrotnej przez Rychwałd. Tu niezwykłą atrakcję stanowi zabytkowa świątynia, prowadzona przez mnichów zgromadzenia franciszkanów. Tuż za jej ogrodzeniem jest utrzymana w dobrym stanie asfaltowa droga, która prowadzi do przemiłego zakątka na końcu wioski. 9 Jest nim zadbany niewielki sad owocowych drzew a wśród drzew rozstawiona pasieka. W środku znajduje się atrakcyjny pawilon kuszący do towarzyskich spotkań przyjaciół z braci pszczelarskiej, czy też prowadzenia szkoleń. Tuż obok jest okazały stylowy dom drewniany. Po sesja przylega bezpośrednio do ściany lasu o drzewostanie mieszanym. Szczęśliwym gospodarzem całości jest pan Eugeniusz Piechota. Dalsza droga prowadzi przez Moszczanicę, gdzie w oczy rzuca się kompleks zabudowań średniej szkoły rolniczej wraz z zabytkowym dworem rodziny Kempińskich. Swego czasu gościł tu osobiście marszałek Józef Piłsudzki. W nieznacznej odległości od szkoły usytuowany jest zadbany będący pod pieczą szkoły cmentarz poległych w ostatniej wojnie czerwonoarmistów. Kierując się w stronę południową trafimy na trakt orawski. Na szlaku dotrzemy do wiekowej, ludnej i dobrze zagospodarowanej wsi Jeleśnia. Tuż obok siebie znajdują się dwa interesujące obiekty, tj. kościół parafialny, jeden z najstarszych w powiecie oraz przyciągająca wzrok i budząca apetyt zabytkowa Stara Karczma serwująca regionalne posiłki. Podążając dalej tym traktem w kierunku Słowacji mijamy wieś Krzyżowa. Tu na zboczach gór, po obu stronach drogi i płynącego wzdłuż niej potoku Glinne znajdują się pamiątki z 1939 roku po kompanii fortecznej „Jeleśnia”. A do Przyborowa przebiega linia bunkrów a w samym Przyborowie jest następna forteca. Z chwilą wybuchu wojny nie odegrały żadnej roli gdyż nie zostały obsadzone wojskiem. Kolejną atrakcją jest kilkudziesięciu pniowa pasieka Pana Tadeusza Słowika nad dopływem Glinnego – Miodowcem. Z Krzyżową łączy się mniejsza wioska Krzyżówki, gdzie znajduje się rodzinne gospodarstwo pszczelarskie Pani Anieli Kormaniak i jej męża Józefa, specjalizującego się w produkcji interesujących uli drewnianych typu wielkopolskiego. Na początku Przyborowa swoją pasiekę po prawej stronie ma Pan Widz Antoni, idąc dalej na "Moczarkach" w pięknym miejscu jest usytuowana pasieka Pana Piotra Mędrali. 10 Niedaleko swoją pasiekę ma Pan Józef Kamiński - ,,Głuchaczki" można tutaj podpatrzyć również inne ciekawe ,,wynalazki’’. Wychodząc z Przyborowa zaczyna się piękna gmina Koszarawa, która słynie z wyrobu drewnianych zabawek. Na początku Koszarawy po lewej stronie jest umiejscowiona pasieka pana Jana Mętla. Wracamy do Krzyżowej i przechodząc przez górę leżącą teraz po lewej stronie dostajemy się do malowniczej miejscowości Sopotnia Wielka. Warto tutaj zobaczyć największy naturalny wodospad w Beskidach. Idąc w stronę kościoła po 300m mijamy po lewej stronie pasiekę pana Pawła Jureczka a następnie pasiekę pana Józefa Bieguna. Będąc obok szkoły, warto zejść z głównej drogi, aby zobaczyć najdłuższą w Beskidach, bo liczącą101m jaskinię. Na lewym brzegu Soły mamy historyczną dzielnicę Żywca Zabłocie. Przed wielu laty stanowiła ona zaledwie lichą wieś. Do jej rozkwitu przyczynili się nowi przybysze, tj. liczne rodziny izraelitów. Z ich inicjatywy powstał w Zabłoci dworzec kolejowy oraz liczne drobne przedsiębiorstwa. Jednak największym z nich była fabryka papieru – późniejsza „Solali” znana ze swej produkcji na całym świecie. Jej właścicielem był Żyd Sorosz. W pamięci mieszkańców tej dzielnicy zapisał się on również tym, że był głównym sponsorem wznoszonego w późniejszych latach istniejącego w sąsiedztwie fabryki kościoła p.w. św. Floriana. Po drugiej stronie Soły, naprzeciw papierni dominuje najwyższe wzniesienie w mieście, tj. Grojec. Kroniki podają, że na tej górze przed wiekami znajdował się drewniany zamek rodu Skrzyńskich, znanych jako rycerze rozbójnicy, grasujący przy trakcie handlowym. Trakt wiedzie na południe i można by go dzisiaj nazwać traktem „piwem i modem płynącym”. U granic miasta nadal działa słynny na cały świat żywiecki browar, będący uprzednio własnością arcyksiążęcą. Zaletą jego produktów jest niezmiennie górska woda, czerpana z płynącej obok rzeki Leśnianka. Po lewej stronie traktu można dojechać do Juszczyny. Tu znajdują się dwie wielopniowe pasieki mistrza pszczelarskiego Pana Jana Ciućki, który hoduje również matki pszczele wysyłane na cały kraj. 11 Znów po prawej stronie traktu w Radziechowach znajduje się kolejna atrakcyjna pasieka Pana Tadeusza Ozimińskiego, wieloletniego prezesa tutejszego koła pszczelarzy. Jedną z atrakcji jego pasieki są również ule figuralne. Gmina Węgierska Górka stanowi jakby miodową krainę. Prowadzone są tu liczne i duże pasieki rodzinne, często wielopokoleniowe. Często usytuowane są one na granicy kompleksów leśnych. Na szczególną uwagę zasługuje tu działalność Pana Andrzeja Tomiczka z Cięciny, który podstawową pasiekę usadowił w pobliżu miejsca zamieszkania, tj. w uroczysku „Bartne”. Kilka pasiek prowadzi w bliższej i dalszej okolicy. Hoduje również matki pszczele. W pszczelarzeniu od lat wspomaga go syn. Na terenie Gminy Milówka znajdują się pasieki, których tradycja sięga XIX, a wśród nich wyróżniają się: pasieka na Zabawie Państwa Kasztelników i pasieka na Wesołej Pana Michała Maślanki Kierując się w stronę Beskidu Śląskiego, w przeciwnym kierunku do biegu rzeki Leśnianka jadąc przez wioski Leśna i Lipowa znajdziemy tuż pod Skrzycznem niezwykłą pasiekę, liczącą ok dwieście pni prowadzoną od ponad 40-tu lat, przez Andrzeja i Tomasza Wandzlów z Twardorzeczki. Aby zmniejszyć napszczelenie terenu, jest ona rozczłonkowana na wiele miejsc. Hodowane są tu również matki pszczele. W kierunku północnym trafiamy do Łodygowic. Znajdziemy tu okazały pałacyk należący ongiś do barona Ottona Klobusa oraz w centrum wsi zabytkowy dwór obronny z resztą cokołu, otoczony różnorodnym starodrzewem. Miejscowość ta godna jest upamiętnienia chociażby z tego, że baron Klobus był inicjatorem odrodzenia się przed laty pszczelarstwa na żywiecczyźnie, ale też znaczącym fundatorem początkującego szkolnictwa w tym zakresie. Obecnie mamy tu niezwykle wyróżniających się pszczelarzy, dbających o unowocześnienie życia organizacyjnego i szerzenia tak wśród pszczelarzy jak i najmłodszych pokoleń wiedzy pszczelarskiej w oparciu o najnowsze osiągnięcia naukowe. Są nimi panowie Wacław Noga, Stefan Mrowiec oraz Włodzimierz Małysiak. 12 Na pozostałym terenie żywiecczyzny dostrzegany jest wyraźny niedosyt zainteresowania miejscowych pszczelarzy życiem organizacyjnym, co może negatywnie skutkować choćby w utrzymaniu wymaganego poziomu zdrowotności pasiek. Tereny tych gmin stanowią godną zainteresowania atrakcje w kierunku rozwoju pszczelarstwa, czemu może służyć bogata biosfera, postępujące zagospodarowanie przez drobne firmy czy też napływ nowych osiedlających się tu ludzi. Magnesem do poszerzenia nowych trendów mogą tu być ciekawe zabytki, występowanie różnorodnej flory i fauny - chociażby w rejonie ścisłego rezerwatu przyrody występujących w masywie Romanki, gdzie bytuje głuszec czy też rzadko spotykany w naszym kraju ryś i niedźwiedź. Np. w rejonie gminy Ujsoły, na terenie wsi Złatna mamy unikalne o dużej wydolności źródło z zawartością siarki z jego ciekiem zwanym przez miejscowych Śmierdzącym Potoczkiem, którego wody pobierane są bezpośrednio przez osoby zainteresowane w celach leczniczych. W miejscowości Sól – w gminie Rajcza - istnieją liczne naturalne solanki i warstwa borowiny- cenne w lecznictwie różnych schorzeń reumatologicznych. W Złatnej możemy zobaczyć też resztki pieca hutniczego używanego przed laty do pozysku żeliwa na bazie rudy darniowej. ROZDZIAŁ 2 2.1 Słabe strony pszczelarstwa 1. Malejąca baza roślin miododajnych 2. Brak wiedzy, informacji o istniejących pasiekach 3. Brak wiedzy marketingowej 4. Brak bazy dydaktycznej. 5. Tradycyjny sposób prowadzenia pasieki 13 6. Brak komunikacji z społeczeństwem (zagrożenie środowiska pszczoły) 7. Brak współpracy między kołami. 8. Brak zabezpieczenia pozostawionych bez opieki pasiek. 9 Brak jednostek certyfikujących karmę dla pszczół- syropy, cukier. 10. Wzrost cen sprzętu pszczelarskiego 11. Nierównomierne napszczelenie terenu 12. Brak respektowania ogólnych przepisów weterynaryjnych. 13. Brak konieczności zrzeszania się pszczelarzy – wiele pasiek poza kontrolą sanitarną. 14. Nie koszenie nieużytków i ich zarastanie. 2.2 Mocne strony pszczelarstwa 1. Rozdrobnienie pasiek. 2. Zrzeszanie się pszczelarzy i wsparcie wzajemne. 3. Przekazywanie metod prowadzenia pasiek młodszemu pokoleniu. 4. Zainteresowanie młodzieży pszczelarstwem. 5. Duże -zaangażowanie, pasje, rodzinne tradycje pszczelarzy. 6. Możliwość pozyskania dużego asortymentu produktów pszczelarskich. 7. Umiejętność pozyskiwania środków na unowocześnianie pasiek. 8. Sprzedaż bezpośrednia u pszczelarza. 9. Zwiększająca się świadomość wśród konsumentów dobrej, jakości miodu. 10. Umiejętność pszczelarzy odbudowy pasiek przez robienie odkładów. Szanse 1Duże zaludnienie woj. Śląskiego – warunkuje dobry rynek zbytu. 2.Odnawianie się lasów mieszanych. 14 3.Rozwój agroturystyki ,turystyki. 4. Promowanie różnorodności upraw rolnych. 5.Powrót do tradycyjnego ogrodu przydomowego. 6.Bioróżnorodność nasadzeń drzew. 7.Pozyskanie radnych, rolników do współpracy. 8.Apiterapia to duża szansa dla osób w podeszłym wieku. 9.Zainteresowanie młodego pokolenia rolą pszczół i pszczołowatych w środowisku i życiu człowieka. 10.Powstanie edukacyjnych gospodarstw pszczelarskich. 11.Zatrzymanie młodego pokolenia na wsi –agroturystyka połączona z pszczelarstwem 12.Promowanie miodu Żywieckiego, Beskidzkiego jako produktu regionalnego. 13.Ukierunkowanie pszczelarstwa na małe przydomowe pasieki na terenach wiejskich. 2.3 Zagrożenia 1.Nowe jednostki chorobowe atakujące rodziny pszczele. 2.Niekontrolowane przemieszczanie pasiek-pasieki wędrowne. 3. Mała świadomość społeczeństwa o prawidłowym posługiwaniu się środkami ochrony roślin zwłaszcza w ogródkach przydomowych 4.Monokultura rolna. 5.Niekontrolowana wycinka drzew-brak nowych nasadzeń w lasach prywatnych 6.Duże skażenie środowiska i zmiany klimatyczne 7.Przepszczelenie terenu. 8.Duży import miodu – poniżej kosztów produkcji. 9.Likwidacja sadów i ogrodów kwiatowych - moda na iglaki. 10.GMO- możliwość wprowadzenia upraw bez kontroli. 11.Zmiany klimatyczne- brak przedwiośnia , zmiany okresu kwitnienia roślin miododajnych. 15 2.4 Problemy 1. Promocja medialna rolnictwa i pszczelarstwa. 2. Agroturystyka, turystyka korzystająca z pasiek – gospodarstw edukacyjnych. 3. Rola pszczoły i innych zapylaczy w ekosystemie. 4. Zachowanie dziedzictwa kulturowego poprzez stworzenie skansenu pszczelarskiego. 5. Opłacalność pszczelarstwa – utrzymanie właściwych cen na produkty pszczele przez pszczelarzy. 6. Mała świadomość pszczelarzy o zagrożeniach w prowadzonych pasiekach. 7. Egzekwowanie obowiązku rejestracji pasiek . 8. Brak promocji miodu i produktów pszczelich. 9. Brak wsparcia dla małych pasiek do 10 rodzin. 10. Ukierunkowanie pszczelarstwa na małe przydomowe pasieki na terenach wiejskich. 16 ROZDZIAŁ 3 3.1 Wizja pszczelarstwa 2020 W 2020 roku pasieki będą prowadzone głównie do dwudziestu pni rozmieszczone równomiernie na obszarze powiatu żywieckiego zabezpieczając biologiczną różnorodność przyrody. Ponad to będą pasieki powyżej dwudziestu rodzin jako pasieki wędrowne do zapylania dużych plantacji roślin uprawnych, sadów i krzewów jagodowych. Na 1 km/kw. będzie przypadało pięć do siedem rodzin pszczelich. Większe pasieki towarowe powyżej 100 rodzin będą prowadzone jako podmioty gospodarcze zatrudniające inne osoby. Pasieki będą prowadzone przez pszczelarzy posiadających przygotowanie teoretyczne i praktyczne, korzystających z najnowszych rozwiązań nauki oraz nowoczesnego sprzętu. Pracownie pszczelarskie wyposażone w sprzęt ze stali nierdzewnej będą spełniać wymagania sanitarne. Pasieki prowadzone zgodnie z kodeksem dobrej praktyki produkcyjnej w pszczelarstwie. Organizacje pszczelarskie będą współpracować z lokalnymi organizacjami samorządowymi w realizacji wspólnych celów. Społeczeństwo będzie miało świadomość roli pszczół dla środowiska naturalnego. 17 3.2 Cele strategiczne I. Edukacja skierowana do różnych grup odbiorców w zakresie pszczelarstwa. Cele cząstkowe 1.Edukacja dzieci i młodzieży- podstawowa wiedza o pszczelarstwie i produktach pszczelich. 2.Wydanie katalogu, folderu pasiek – ścieżka dydaktyczna, mapa powiatu. 3.Utworzenie gospodarstw edukacyjnych. 4.Organizacja gminnych ,lokalnych i Powiatowych Dni Pszczelarza, Święto Miodu. 5.Promocja pszczelarstwa i produktów w tym zapylania roślin. 6.Ochrona zasobów , walorów historycznych i kulturowych pszczelarstwa. 7.Zapewnienie młodzieży miejsca edukacji w zawodzie pszczelarza. 8.Utworzenie w Moszczanicy przy zespole szkół pasiecznego gospodarstwa edukacyjnego i skansenu pszczelarskiego. 9. Utrzymanie ciągłej współpracy pomiędzy jednostkami badawczymi i wzorowymi pasiekami. 10.Organizacja konkursów na pasiekę roku. II. Wdrażanie nowoczesnych rozwiązań w prowadzeniu pasiek Cele cząstkowe 1. Wyposażenie pracowni pszczelarskiej w sprzęt posiadający certyfikat do stosowania w żywności. 2. Wymiana matek pszczelich – pochodzenia miejscowego. 3. Wprowadzenie materiałów do produkcji pszczelarskiej od specjalistycznych jednostek wdrażających i zaopatrujących pszczelarstwo. 4. Wsparcie rozwoju pszczelarstwa – ukierunkowane na specjalizacje. 18 III. Baza pożytkowa i zabezpieczenie równowagi ekologicznej Cele cząstkowe 1. Promocja nasadzeń drzew i krzewów miododajnych. 2. Koszenie łąk i nieużytków przed końcem przekwitnięcia roślin. 3. Podwyższanie świadomości społeczeństwa na temat właściwego stosowania oprysków środkami owadobójczymi i chwastobójczymi. 4. Ograniczyć wycinanie drzew i krzewów miododajnych. 5. Poczynić starania aby rośliny miododajne były objęte dopłatami ARiMR. 6. Organizacja konkursów na ogrody przydomowe umożliwiające bytowanie pszczołom i pszczołowatym - preferujące sadzenie drzew owocowych i roślin miododajnych. 7. Tworzenie parków i terenów zielonych z roślinami miododajnymi. 8. Wprowadzenie różnorodności nasadzeń w obszarach planowanych do zalesienia o drzewa i krzewy miododajne. 9. Zagospodarowanie nieużytków wprowadzając nasadzenia drzew i krzewów miododajnych. IV. Zdrowotność Pszczół Cele cząstkowe 1. Podnoszenie świadomości i wiedzy o technice i terminach stosowania oprysków roślin. 2. Właściwa współpraca pszczelarzy z weterynarzami w eliminacji ognisk zagrożeń chorobowych. 3. Ciągłe przypominanie pszczelarzom o prawidłowej higienie uli pasieczyska i pomieszczeń pracowni. 4. Przestrzeganie obowiązku ewidencji i kontroli pasiek przez komisję powoływaną przez koło. 5. Prowadzenie pasieki zgodnie z kodeksem dobrej praktyki pszczelarskiej. 6. Obowiązkowe zgłaszanie do weterynarii pasiek pozostawionych bez opieki. 7. Wprowadzenie zasady ujednolicenia terminów zabiegów przeciw Warroa – prowadzona przez wszystkich pszczelarzy na terenie powiatu. 8. Szkolenie pszczelarzy w zakresie zdrowotności pszczół. 19 ROZDZIAŁ 4 4.1 Lista obecności na warsztatach w dniu 13.11.2014 w dniu 29.11.2014 w dniu 13.12.2014 1. Biernaś Piotr 2. Czerwinski Roman 3. Czulak Marta 4. Janeczko Jan 5. Jureczka Paweł 6. Kasztelnik Wiktoria 7. Kliś Elżbieta 8. Kormaniak Aniela 9. Lis Włodzimierz 10. Łach Jerzy 11. Małysiak Włodzimierz 12. Mrózek Grzegorz 13. Nogaś Wacław 14. Orawczak Piotr 15. Ozimiński Tadeusz 16. Piechota Eugeniusz 17. Piestrak Ryszard 18. Ścieszka Janina 19. Stasica Wiesław 20. Szczyrk Wiesław 21. Walewski Andrzej 22. Włosik Radosław 23. Wojtas Eugeniusz Gilowice Żywiec ARiMR Żywiec Żywiec Jeleśnia PZDR Żywiec Przybędza Korbelów KRUS Żywiec Międzybrodzie-Czernichów Żywiec Węgierska Górka Żywiec Międzybrodzie-Czernichów Radziechowy Żywiec Żywiec Gilowice Żywiec Żywiec Skoczów Czernichów Żywiec 24. Tomasik Antoni 25. Tomiczek Andrzej 26. Zuziak Sabina 27. Zuziak Paweł 28. Żur Stanisław Żywiec Węgierska Górka Węgierska Górka Węgierska Górka Żywiec 20. 4.2 Ankiety DO OPRACOWANIA MATERIAŁÓW WYKORZYSTANO ANKIETY OPRACOWANE PRZEZ PSZCZELARZY POWIATU ŻYWIECKIEGO ORAZ ANKIETY DLA MŁODZIEŻY SZKOLNEJ Ankieta 1 Badanie problemów środowiska pszczelarzy 2. Dane ogólne. 2.1 Czy pasieka jest wędrowna i na jakie pożytki, rzepak, lipa, wrzos; Jakie…………………………………………………………….. 2.2 Kto pomaga w pracowni i pasiece :żona , mąż ,dzieci, pracownik, Kto…………………………………………………………… 2,3 Jaki typ uli użytkujesz : Wielkopolski , Warszawski, Warszawski poszerzony, Dadan, stojaki, leżaki, drewniane, styropianowe 2.4 Czy istnieje potrzeba unowocześnienia gospodarki pasiecznej na pasiece i pracowni. - zakup nowego rodzaju uli jakich………………………………… -czy istnieje zapotrzebowanie na sprzęt jaki……………………… 3 .Wymień słabe, silne strony pszczelarstwa oraz szanse i zagrożenia. 3.1 Słabe strony np. a. Malejąca baza roślin miododajnych. b. …………………………………………………………………. c………………………………………………………………….. 3.2 Mocne strony np. a. Równomierne rozproszenie pasiek w terenie. b…………………………………………………………………. 3.3 Szanse jakie określa otoczenie zewnętrzne teraz iw przyszłości np. a. Możliwość korzystania ze wsparcia programów Unii Europejskiej. b…………………………………………………………………… 3.4 Zagrożenia np. a. Napływ taniego miodu z Azji , Ameryki. b………………………………………………………………….. c…………………………………………………………………… 4. Proszę wymienić przynajmniej pięć najważniejszych problemów Pszczelarstwa powiatu żywieckiego, które powinny być rozwiązane w perspektywie do 2020 roku. a. Nasadzenia drzew, krzewów, roślin miododajnych. b………………………………………………………………… c………………………………………………………………… d……………………………………………………………….. 5. Proszę opisać jak Pana/i zdaniem powinna wyglądać gospodarka Pszczelarska w 2020 roku, biorąc pod uwagę całokształt jej rozwoju. ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………… Ankieta 2 Badanie świadomości i opinii dzieci i młodzieży. 1.Czy znasz miejsce stacjonowania pasieki pszczelej. Tak………………Nie……………………………… 2.Czy orientujesz się kto prowadzi pasiekę a. Osoba z Tobą spokrewniona b. Znana Ci osoba c. Osoba nieznana 3.Czy interesuje Cię problematyka pszczelarstwa? a. W dostępnej literaturze prasie. b. Z okazjonalnej wizyty w pasiece. c. Udzielanej pomocy osobie prowadzącej pasiekę. 4.Czy znane Ci są walory zdrowotne, kosmetyczne pochodzące z produktów pszczelich. a. Różnego rodzajów miodów. b. Pyłku pszczelego. c. Mleczka pszczelego. d. Jadu pszczelego e. Wosku. f. Propolisu. 5.Czy orientujesz się w znaczeniu w gospodarce rolnej. Tak…………………………..Nie…………………. 6.Czy interesuje Cię pszczelarstwo jako źródło dochodu. Tak…………………………Nie……………………. 7.Czy rozważasz możliwość zdobycia wiedzy, wykształcenia w zakresie pszczelarstwa. Tak……………………….Nie…………………… 8. Miejsce zamieszkania…………………………………….