Łowcy samolotów Łowcy samolotów

Transkrypt

euroinfo
r
Take
hom me
e!
You!
do doz mnie
mu!
ne
is fo
r
d
Na
st
sz m
agazyn je
Zabie
i
la
az
Cie
bie/Our mag
Magazyn pasaerów
Passengers’ magazine
4 (4)/2011
Padziernik/October 2011
Łowcy samolotów
Aircraft hunters
Szczecin
– P³ywaj¹cy ogród
Floating Garden
www.eurolot.com
Witamy na pok³adzie/Welcome aboard
Szanowni Pañstwo,
Ladies and Gentlemen,
jesieñ pomalowa³a piêknymi barwami œwiat za oknem, a ja
zapraszam Pañstwa do podniebnych podró¿y do miejsc, gdzie
owa jesieñ jest wyj¹tkowo piêkna. Rejsy do Rzeszowa, które
od paŸdziernika wykonujemy ze Szczecina, a pod koniec
miesi¹ca planujemy uruchomiæ tak¿e z Wroc³awia to okazja,
by szybciej znaleŸæ siê tak¿e w Bieszczadach.
Ale warto poczuæ tak¿e wyj¹tkowy o tej porze roku spokój
nad Ba³tykiem – wyludnione pla¿e i puste uliczki nadmorskich
miejscowoœci maj¹ swój specyficzny klimat. Gdañsk mo¿na
teraz zwiedzaæ i choæ Neptun trafi³ w³aœnie do remontu, to
te¿ atrakcja niebywa³a zobaczyæ D³ugi Targ bez fontanny, która
stoi tam od prawie 400 lat. Przy okazji mo¿na bêdzie
œwiêtowaæ 85-lecie wspaniale rozwijaj¹cej siê Gdyni. Jeœli zaœ
ktoœ ma wolny weekend, warto wyskoczyæ do wci¹¿ têtni¹cych
¿yciem sopockich klubów – choæ i Poznañ zapewnia, ¿e
modnych klubów w okolicach Starego Rynku nie brakuje.
Do odwiedzenia Krakowa nikogo chyba namawiaæ nie
trzeba, podobnie jak przekonywaæ, ¿e zawsze warto
pospacerowaæ po Wroc³awiu. A ju¿ nied³ugo zaproponujemy
Pañstwu loty z Gdañska i Warszawy w s³owackie Tatry, zaœ
podpisana niedawno umowa z w³adzami Okrêgu Winnickiego
na Ukrainie, byæ mo¿e ju¿ wkrótce zaowocuje regularnymi
lotami w tamtym kierunku.
Tymczasem zaœ zapraszam do lektury naszego magazynu,
dla którego – przypomnê – wci¹¿ z Pañstwem szukamy nowej
nazwy – zachêcam do wysy³ania do nas propozycji.
This Autumn as you travel the skies with Eurolot. Autumn
beautifully painted the world outside our windows. Feel free
to gaze out from your window and enjoy the beautiful changing colors of the world below. With flights in October
from Szczecin to Rzeszow, as well as service starting at the
end of the month from Wroclaw to Bieszczady Eurolot provides you with the fastest service from the most
convenient locations.
There are more enchanting destinations in Pomerania
to choose from this season. With many coastal towns
offering you peaceful getaways. Consider Gdansk, that is
no longer crowded yet rich in history. However the Neptun
fountain is being renovated nowadays, it can be an
incredible attraction to explore Gdansk, and visit the Long
Market (D³ugi Targ Street) without this historical,
th
almost 400 years old fountain. This year also marks the 85
anniversary of Gdynia, growing beautifully. If you are a night
owl you should consider Sopot and Poznan with fashionable
clubs and vibrant nightlife.
You don't need to persuade anyone to visit Cracow. It is
always worth the walk in Wroclaw and soon Eurolot will offer
flights from Warsaw and Gdansk to the Tatra mountains in
Slovakia. We soon hope to open the door with our friends
in Ukraine by offering flights to the Vinnytsia district.
If you haven’t heard our magazine is looking for a new
name, please feel free to send us your proposals.
Mariusz D¹browski,
Prezes Zarz¹du
Mariusz D¹browski,
President & CEO
PaŸdziernik/October 2011
3
euroinfo
Promujemy nowe
po³¹czenia krajowe
£owcy samolotów
Aircraft hunters
5
14
Szczecin
– P³ywaj¹cy ogród
Szczecin
– Floating Garden
Integruj¹ca walka
Integrating fight
42
32
We are promoting new
domestic connections
5–13
Aktualnoœci/News
Promujemy nowe po³¹czenia krajowe
We are promoting new domestic connections
28–31
Pasje/Passions
Rysy i Sopot w jeden dzieñ: misja wykonana!
Rysy and Sopot in one day: mission accomplished!
Wyj¹tkowe rejsy dla dzieci
Exceptional flights for children
Fotoreporta¿/Photoreport
Br¹zowi medaliœci wrócili z nami
Bronze medalists returned with us
P³ywaj¹cy ogród /Floating Garden
„Polskie Z³otka” na pok³adzie ATR-a
“Polish Gold medalists” on board of our ATR
Polska od kuchni/Polish cuisine
32–36
37–41
Nie tylko pyry i pyzy
Not only about potatoes and dumplings!
Pi³karze polecieli z nami po remis 2:2
Football players flew with us drawing 2:2
Aktywnie/Actively
Pokochaj Latanie
Fall in love with flying
42–43
Integruj¹ca walka/Integrating fight
Czartery z Winnicy do Krakowa i Warszawy
Charter flights from Vinnytsia to Cracow and Warsaw
£¹czymy Ba³tyk z Tatrami
We connect the Baltic Sea with the Tatra Mountains
14–24
Pod naszymi skrzyd³ami
44–47
Z klas¹/Classy
Miêdzy espresso a latteccino
Between espresso and latteccino
Poradnik pok³adowy
48–52
/Onboard advisor
/Under our wings
Rady, które u³atwi¹ Pañstwu
podró¿ naszymi samolotami
Some advice which will help
you travel with us
£owcy samolotów/Aircraft hunters
Air Show Radom 2011/Air Show Radom 2011
Embraer E-Jet/Embraer E-Jet
Nasze samoloty/Our fleet
26–27
Zjawiska atmosferyczne
Taryfy eurolot.com/eurolot.com fares
/Weather phenomena
Lodowe kulki z chmury/Ice balls out of clouds
„Euroinfo”
Magazyn pasa¿erów eurolot.com/
eurolot.com Passengers’ magazine
Wydawca/Publisher: Eurolot SA
ul. 17 Stycznia 39, 00-906 Warszawa
Biuro Zarz¹du/Management office:
e-mail: [email protected]
tel.: + 48 22 606 7879
faks: + 48 22 606 6159
Przygotowanie i produkcja/
Preparation and production:
Agape
ul. Lazurowa 183 lok. 3,
01-479 Warszawa
tel./faks: +48 22 886 62 26
e-mail: [email protected], www.agape.com.pl
Redakcja zastrzega sobie prawo
do skrótu i opracowania redakcyjnego tekstów
nades³anych do magazynu.
The editorial staff reserves the right to reduce
and edit the texts sent to the magazine.
Zapraszamy
do nadsy³ania opinii,
uwag i wskazówek:
[email protected]
Please send your comments
and/or feedback on the magazine
content: [email protected]
Aktualnoœci/News
Promujemy nowe po³¹czenia krajowe
We are promoting new domestic connections
Rozpoczêliœmy kampaniê marketingow¹ promuj¹c¹ nowe po³¹czenia krajowe naszej linii.
Promujemy po³¹czenia Krakowa z Poznaniem, Rzeszowa z Wroc³awiem i Szczecinem.
We have started a marketing campaign promoting our airline's new domestic connections. We
are promoting connections between Cracow–Poznan, Rzeszow–Wroclaw and Rzeszow–Szczecin.
iatka
po³¹czeñ
krajowych
eurolot.com staje siê bezkonkurencyjn¹ alternatyw¹ dla podró¿y
samochodem czy kolej¹, bior¹c pod
uwagê komfort, czas i pieni¹dze. Mo¿liwoœæ bezproblemowego podró¿owania
za rozs¹dne pieni¹dze pomiêdzy polskimi miastami zyskuj¹ zarówno biznesmeni, jak i turyœci, a dziêki zni¿kom dla
dzieci, odwiedziny mieszkaj¹cej na drugim koñcu Polski rodziny te¿ przestaj¹
byæ problemem. Dodatkow¹, sprzyjaj¹c¹ wyborowi samolotu jako œrodka transportu okolicznoœci¹ jest postêpuj¹ca modernizacja polskich lotnisk regionalnych.
Ceny biletu w jedn¹ stronê rozpoczynaj¹ siê od 195 z³, s¹ one dostêpne w sprzeda¿y na www.eurolot.com.
S
£¹czymy Poznañ z Krakowem
Nowe rejsy krajowe ³¹cz¹ce Poznañ
z Krakowem wystartowa³y 12 wrzeœnia.
Przelot miêdzy Poznaniem a Krakowem
trwa zaledwie godzinê. Samoloty lataj¹
dwa razy dziennie w poniedzia³ki, œrody
i pi¹tki. Promocja po³¹czeñ odby³a siê
w poznañskiej Galerii Malta (od 1 do
4 wrzeœnia zmieni³a siê ona w port lotniczy) oraz w Krakowie (od 8 do 11
wrzeœnia na placu Jana Nowaka-Jeziorañskiego pomiêdzy Galeri¹ Krakowsk¹
a Dworcem G³ównym PKP w Krakowie,
przypomina³… lotnisko.)
Z nowego po³¹czenia do stolicy
Wielkopolski najchêtniej korzystaj¹ ludzie biznesu, w tym udaj¹cy siê na targi poznañskie. Dziêki odpowiednio dobranym godzinom lotów, mo¿liwa jest
podró¿ biznesowa nawet na jedno spotkanie (wylot rano, powrót wieczorem).
Ale oferta Eurolotu to tak¿e rozwi¹zanie pozwalaj¹ce na turystyczny wypad
do Poznania. Tym bardziej, ¿e dziêki
zni¿kom dla dzieci lot samolotem staje siê doskona³ym sposobem na rodzinne podró¿e. Nowe po³¹czenie to równie¿ atrakcyjna propozycja dla kibiców
pi³karskich w kontekœcie zbli¿aj¹cych siê
rozgrywek EURO 2012.
Z Rzeszowa bli¿ej
do Wroc³awia i Szczecina
Po³¹czenia z Rzeszowa do Wroc³awia
oraz Szczecina wystartowa³y w ostatni weekend wrzeœnia. Promocja rozpoczê³a siê 8 wrzeœnia w Galerii Graffica w Rzeszowie, gdzie wyl¹dowa³y
dwa samoloty. Jeden z nich zabra³ pasa¿erów do Wroc³awia, drugi do
Szczecina. We Wroc³awiu z kolei promocja ruszy³a 29 wrzeœnia w Centrum
Handlowym Renoma.
Samoloty do Wroc³awia lataj¹ w poniedzia³ki i œrody (dwa razy dziennie)
oraz pi¹tki. Natomiast pasa¿erowie podró¿uj¹cy do Szczecina, odprawiani s¹
w pi¹tki i niedziele. Podró¿ z Rzeszowa
do Wroc³awia trwa jedynie 75 minut, natomiast do Szczecina godzinê i trzy kwadranse. W ostatni weekend wrzeœnia studenci mogli skorzystaæ ze specjalnych cen.
Dziêki nowym po³¹czeniom eurolot.com mieszkañcy Podkarpacia mog¹
nieporównywalnie szybciej i wygodniej
dostaæ siê na przyk³ad na mecz we
Wroc³awiu podczas zbli¿aj¹cych siê mistrzostw EURO 2012 albo do Berlina,
który oddalony jest od Szczecina o nieca³e 150 kilometrów. Dodatkow¹,
sprzyjaj¹c¹ wyborowi samolotu jako
œrodka transportu okolicznoœci¹, jest
modernizacja portu lotniczego Rzeszów–Jasionka, gdzie powstaje m.in.
nowy, przestronny terminal pasa¿erski.
aking under consideration comfort, time and money eurolot.
com's domestic network of connections is becoming an unbeatable alternative to travelling by car or train.
Both businessmen and tourists are
gaining a possibility of trouble-free
travel for reasonable price between
Polish cities. Also people who want
to visit their family which leaves on the
other end of Poland is no longer
a problem due to discounts for children. Additional, favoring the choice
of aircraft as a type of transportation
is the progressive modernization of the
Polish regional airports.
One-way ticket prices start
from 195 z³, they are available on our
webside www.eurolot.com.
T
We connect Poznan with Cracow
New domestic flights connecting Poznan with Cracow started on September 12th. Flight between Poznan and
Cracow takes just an hour. They are
operated twice a day on Mondays, Wednesdays and Fridays. Promotion of
that connection took place at Malta
Gallery in Poznan (from September 1st
to 4th has changed into... the airport)
and in Cracow (from September 8th
to 11th on the Jan Nowak-Jezioranski
Square between Cracow Gallery and
the Main Train Station in Cracow, reminding the airport).
From the new connection to the capital of Wielkopolska most benefits got
business people, including ones attending Poznan's fair. With properly selected hours of flight, business travel is
possible even for a one meeting (departure in the morning, returning in the
5
Aktualnoœci/News
Galeria Malta, Poznañ
Galeria Graffica, Rzeszów
From Rzeszow it is closer
to Wroclaw and Szczecin
Plac Jana Nowaka-Jeziorañskiego, Kraków
Centrum Handlowe
Renoma, Wroc³aw
evening). But it also offers Eurolot's offer is also a solution for tourist trip to
Poznan. The more that children with
discounts for plane flight is a great way
6
for family travel. The new connection
is also an attractive proposition for
football fans of the forthcoming
EURO 2012.
„euroinfo”
Connections from Rzeszów to Wroclaw and to Szczecin started at last
weekend of September. Promotion began on September 8th in the Graffic Gallery in Rzeszow, where the two of our
aircrafts landed. One of them took passengers to Wroclaw, the second one took the others to Szczecin. In Wroclaw
promotion began on September 29th in
the Renoma Shopping Center.
Flights from Rzeszow to Wroclaw
and Szczecin are operated on Mondays and Wednesdays (twice a day),
and on Fridays. Passengers traveling
to Szczecin are checked in on Fridays
and Sundays. Travel from Rzeszow to
Wroclaw takes only 75 minutes, while the flight to Szczecin takes an hour and three quarters. On the last
weekend of September, students will
have an opportunity to take advantage of special prices.
Due to new eurolot.com connections Podkarpacie residents can incomparably faster and more conveniently get to the match which will
take place for example in Wroclaw
during the upcoming EURO 2012
championships, or even to Berlin,
which is just less than 150 km away
from Szczecin. Additional, favoring
the choice of plane as type of transport is the fact that Rzeszow–Jasionka airport is being modernized, where new, spacious passenger terminal
is being built.
Aktualnoœci/News
Wyj¹tkowe rejsy dla dzieci
Exceptional flights for children
Na dwa tygodnie przed uruchomieniem regularnych po³¹czeñ pomiêdzy Poznaniem
a Krakowem eurolot.com zaprosi³ na jednodniow¹ wycieczkê do Krakowa dzieci
z poznañskiego Domu Dziecka nr 2 i z Domu M³odzie¿y. Z Krakowa do Poznania polecieli
z nami podopieczni Stowarzyszenia Siemacha.
Two weeks before the scheduled connection between Poznan and Cracow eurolot.com
invited children from Orphanage No 2 and from House of Youth in Poznan for a one day
trip to Cracow. Siemacha Association proteges flew with us from Cracow to Poznan.
rzed startem kilka razy pada³o
na pok³adzie doœæ nietypowe
pytanie:
– Proszê Pani, czy mamy spadochrony? – Nie, ale mamy parasole
– odpowiada³a z uœmiechem nasza Szefowa Personelu Pok³adowego, Joanna
Bieliñska, która wraz z kole¿ankami
opiekowa³a siê dzieæmi na tych wyj¹tkowych rejsach. Opieka by³a szczególnie potrzebna, bo dla wszystkich dzieciaków by³ to pierwszy w ¿yciu lot
samolotem.
Kiedy wczesnym rankiem ATR rozpêdza³ siê po pasie poznañskiego lotniska, widaæ by³o, jak niektórzy bardzo
prze¿ywaj¹ pierwsz¹ w ¿yciu utratê
kontaktu z Ziemi¹… Ale ju¿ po chwili napiêciu ust¹pi³ zachwyt.
– Nawet trudno by³o mi sobie to
wyobraziæ – mówi³a podekscytowana jedenastoletnia Magda. – Jaki ten œwiat
ma³y – szepta³a jej s¹siadka.
Nie mniej zachwyceni byli ch³opcy,
ale jak to u ch³opców, zachwyt ust¹pi³
miejsca rywalizacji.
– Proszê Pani, on siê boi – wskazywa³ kolegê kilkuletni ch³opiec. – To
Ty siê boisz – fukn¹³ na niego oburzony rówieœnik. – Ja mogê teraz ju¿
wszêdzie lataæ.
Jeszcze wiele minut po starcie dzieciaki nie odrywa³y nosów od okien samolotu, ustalaj¹c, ¿e w powrotnej drodze
przy oknie siedzi ten, kto do Krakowa lecia³ dalej od wspania³ych widoków.
P
A kiedy zgas³a sygnalizacja zapiêcia pasów, atmosfera na pok³adzie sta³a siê, jak czêsto na naszych rejsach,
bardzo familiarna.
Dzieci pyta³y o szczegó³y techniczne, stewardesy cierpliwie na pytania odpowiada³y. Kiedy zaœ dostrzega³y, ¿e
któryœ maluch potrzebuje szczególnej
opieki, po chwili ¿artem, gestem czy
uœmiechem odpêdza³y od dziecka
wszelkie niepokoje.
W koñcu to mia³a byæ przyjemnoœæ
– kiedy po kilkugodzinnej wycieczce po
Krakowie zobaczyliœmy dzieciaki znów
na pok³adzie samolotu – jesteœmy pewni, ¿e by³a.
Dzieci by³y podekscytowane tym, co
zobaczy³y w Krakowie, a mia³y okazjê nie
tylko zobaczyæ Wawel i Smoka,
Chêtnych do pomocy na pok³adzie nie brakowa³o
There were many volunteers willing to help
Dzieciom trzeba by³o cierpliwie
t³umaczyæ instrukcjê bezpieczeñstwa
The safety instruction was explained
to children in very patient way
7
Aktualnoœci/News
Balice, tu¿ przed startem w powrotny rejs do Poznania
Balice, just before the start of return flight to Poznan
Te uœmiechy
mówi¹ same
za siebie
These smiles
speak for
themselves
Sukiennice, Koœció³ Mariacki, a tak¿e
s³ynne okno, w którym czêsto kiedyœ widywano Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II. By³a te¿ okazja, by przelecieæ siê balonem,
a na koniec dnia zwiedziæ krakowski
ogród doœwiadczeñ – wszystko dziêki
pomocy krakowskiego Magistratu.
Nie mniej atrakcji mieli podopieczni Stowarzyszenia Siemacha z Krakowa, którzy tym samym samolotem
8
few times before take off rather
unusual question was asked by
children: – Miss, do we have parachutes? – No, but we have umbrellas – responded with a smile, our Crew
Chief, Joanna Bielinska, who along with
her friends looked after the children on
these special flights. They really needed
attention because all the kids have never flawn a plane in their life.
A
„euroinfo”
When ATR was getting speed early in the morning on Poznan's airport
runway we could see that it was very
exciting experience of loosing a contact
with earth... But after a moment a tension gave a way to admiration.
– Even though it was difficult to imagine – said excited eleven years old Magda.
– What a small world is – her neighbor whispered.
No less enthusiastic were the boys,
but like it is with boys the awe gave
a way to rivalry.
– Please Mrs. He's afraid – a colleague pointed out a young boy. – No,
you're afraid – he said being indignant
with his contemporary. – Now I can
fly everywhere.
Many minutes after take off kids
riveted their noses to the windows of the
aircraft, deciding that on the way back
window places will be taken by those who
flew to Cracow on seats which were farther from these beautiful views.
And when the “fasten seat belt”
sign turned off, the atmosphere on board has become, as often on our flights, very homely.
Aktualnoœci/News
dow, where Holy John Paul II had been
often seen. That was also a great opportunity to fly a balloon, and at the end of
the day to visit Cracow's experience garden – all thanks to the Municipality of
Cracow.
Not less attraction had proteges of
Siemacha Association from Cracow, who
flew the same plane with us in the morning for a day to Poznan. Council's workers showed them the new municipal stadium, they had trip to Malta regatta course, a historic train ride, a visit to the
zoo and of course, sightseeing.
On the way back Captain Igor Augustyniak, Eurolot Chief Pilot, gave the
children something that other people can
przylecieli z nami rano na jeden dzieñ
do Poznania. Urz¹d Miasta pokaza³ im
miêdzy innymi nowy stadion, by³a wycieczka na tor regatowy Malta, przejazd zabytkow¹ kolejk¹, wizyta w ZOO
i oczywiœcie zwiedzanie miasta.
W powrotnych rejsach kapitan
Igor Augustyniak, Szef Pilotów Eurolotu, zafundowa³ dzieciom niebywa³e prze¿ycie – uzyska³ bowiem zgodê kontroli lotów na przelot nad miastem, tak aby dzieci z okien samolotu mog³y raz jeszcze zobaczyæ miejsca, które wczeœniej ogl¹da³y z przewodnikiem.
W organizacjê rejsu zaanga¿owali
siê nasi lotniczy partnerzy – w Krakowie LS Airport Services, a w Poznaniu POZ AS, którzy bez op³at wykonali swoje us³ugi handlingowe, a posi³ki na pok³adzie w ka¿dym z czterech rejsów zafundowa³ dzieciom LOT
Catering.
Nam zaœ tak spodoba³ siê pomys³
nietypowej inauguracji nowych po³¹czeñ, ¿e ju¿ myœlimy nad kolejnymi
lotami. W koñcu w paŸdzierniku startuj¹ nasze nowe, miêdzymiastowe po³¹czenia.
Children asked about the technical
plane details, flight attendants were responding these questions patiently.
When they recognized that any of children needs special care they forced all
the anxiety back from children with
a joke, gesture or just a smile.
It was supposed to be fun – when
we saw children boarding again after
a half day tour in Cracow – we were sure that it was.
The children were excited by visiting
Cracow, and not only had an opportunity to see Wawel Castle and the Wawel
Dragon (Smok Wawelski), but also the
Cloth Hall (Sukiennice), St. Mary's Church
(Koœció³ Mariacki) and the famous win-
only dream about – he got permission
from the air traffic controllers to fly over
the city, so that children could once again see the places that had previously watched with the guide.
Our aviation partners – LS Krakow
Airport Services and AS POZ Poznan
were also involved into organization of
that trip, who performed their handling
services, without any charge. Meals on
board during each of the four flights were provided by LOT Catering.
And we liked the idea of such an unusual inauguration of new routes so much
that we started thinking about next opening
flights. At the end of October we are
starting our new domestic connections.
Wyjaœnienie. Autork¹ artyku³u „Spe³niamy marzenia” i zdjêæ do niego opublikowanych w sierpniowym numerze „euroinfo” jest Emilia
Barska. Przepraszamy za pominiêcie tej informacji. / Explanation. The author of the article “Dreams come true” and photos published
to it in the August number of “euroinfo” is Emilia Barska. We apologize for the omission of that information.
9
Aktualnoœci/News
Br¹zowi medaliœci
wrócili z nami
Bronze medalists returned with us
19 wrzeœnia o godzinie 12:35 z wiedeñskiego lotniska
wystartowa³ nasz ATR 42, na pok³adzie którego znaleŸli siê
polscy br¹zowi medaliœci siatkarskich Mistrzostw
Europy 2011.
„Polskie Z³otka”
na pok³adzie ATR-a
“Polish Gold
medalists” on
board of our ATR
wrzeœnia naszym samolotem
ATR 72 SP-EFK przewieŸliœmy
„Polskie Z³otka” do Belgradu w Serbii,
gdzie odby³y siê Mistrzostwa Europy
w Pi³ce Siatkowej 2011. Nasze dziewczyny wyje¿d¿a³y zmobilizowane i pe³ne energii. Trzymamy kciuki!
22
n September 22nd ATR 72
SP-EFK took the „Polish Gold medalists” to Belgrade in Serbia, where
the European Volleyball Championships
2011 took place. Our girls were very
mobilized and full of energy. We keep
our fingers crossed!
O
September 19th at 12.35 from the Wien Airport, our
ATR 42, on board of which were polish bronze medalists
of the Volleyball Europe Championship 2011, took off.
eprezentacjê przywitali przed samolotem kapitan Jan Czy¿ewski,
Dyrektor Operacji Lotniczych, Szefowa Personelu Pok³adowego Joanna Bieliñska oraz pracuj¹ce wraz z ni¹ Stewardesy – Ma³gorzata Dusiejew i Lena Wachowicz. Funkcjê Pierwszego Oficera
w tym wyj¹tkowym rejsie pe³ni³ Bogumi³
Milaszewski.
Na pok³adzie siatkarze wznieœli
symboliczny toast za zwyciêstwo, podpisywali koszulki i… odsypiali ostatnie 5 miesiêcy ciê¿kiej pracy. Po nieco
ponad godzinie nasz SP-EDG wyl¹dowa³ na lotnisku im. Fryderyka Chopina. W hali przylotów na siatkarzy, których wprowadzi³y tam nasze Panie, jak
zwykle w takich sytuacjach, czeka³ t³um
wdziêcznych kibiców. Oklaskom i wiwatom nie by³o koñca.
R
10
olish representation was welcomed in front of the aircraft by its
crew: Captain Jan Czyzewski, Director of Aviation Operations, Head of
the cabin crew Joanna Bielinska with her
attendants – Malgorzata Dusiejew and
Lena Wachowicz. First Officer in that flight was Bogumil Maliszewski.
Volleyball team proposed toast to
victory, were signing shirts and... sleeping off last 5 months of hard work.
After an hour, our SP-EDG landed at
the Fryderyk Chopin airport in Warsaw.
In the arrivals hall, as usually in such situations, crowd of fans was already waiting for Polish team which was introduced by our ladies. Cheers and applause
seemed not to finish.
P
„euroinfo”
Aktualnoœci/News
Pi³karze polecieli z nami po remis 2:2
Football players flew with us drawing 2:2
eprezentacja Polski w pi³ce no¿nej 3 wrzeœnia przylecia³a do Gdañska, korzystaj¹c z naszej linii eurolot.com.
Polacy 6 wrzeœnia zagrali z reprezentacj¹ Niemiec, remisuj¹c 2:2.
R
olish football representation flew to
Gdansk on September 3rd with
eurolot.com. On September 6th they
played with German representation
drawing 2-2.
P
Fot./Phot. Sebastian Elijasz
11
Aktualnoœci/News
Pokochaj Latanie
Fall in love with flying
Pierwsze zajêcia dla osób odczuwaj¹cych lêk przed
lataniem samolotem odby³y siê 15 wrzeœnia w Warszawie.
Inauguracyjne warsztaty „Pokochaj Latanie” zosta³y
przygotowane przez eurolot.com i firmê szkoleniow¹
Neodromos, którzy jako jedyni na rynku polskim realizuj¹
ten projekt samolotami ATR 72 oraz ATR 42. Samoloty te
odbywaj¹ rejsowe po³¹czenia dla eurolot.com oraz PLL LOT.
The first classes for those who are afraid of flying took
place in Warsaw on September15th. The inaugural
workshop, "Fall in love with flying" has been prepared by
eurolot.com and Neodromos training company who are the
only ones in the Polish market executing this project on
ATR 72 and ATR 42 aircrafts. These aircrafts are operating
on eurolot.com and LOT Polish Airlines connections.
urolot, korzystaj¹c z doœwiadczeñ
europejskich przewoŸników lotniczych, których równie¿ maj¹
w swojej ofercie propozycjê dla szczególnej grupy pasa¿erów, zatroszczy³ siê
o polskich podró¿nych, przygotowuj¹c
warsztat „Pokochaj Latanie”.
Uczestnikami i goœæmi pierwszych
zajêæ byli reprezentanci: redakcji telewizyjnych, radiowych, prasowych
(TVN24, Program 3 Polskiego Radia,
„Dziennik Gazeta Prawna”, portal dlapilota. pl oraz inne redakcje prasowe),
bran¿y lotniczej i biur podró¿y.
Ambicj¹ organizatorów jest zwiêkszenie komfortu psychicznego pasa¿erów wybieraj¹cych loty samolotem.
Innowacyjnoœæ oferty polega na po³¹czeniu trzech najwa¿niejszych elemen-
E
12
tów zainteresowañ pasa¿era: specjalistycznej wiedzy za³ogi samolotu (pilota, stewardesy), psychologii oraz kwestii medycznych z instrukta¿owym lotem samolotem ATR 72.
Kompilacja warsztatu psychoterapeutycznego, wyk³adu pilota, stewardesy i lekarza ju¿ na warsztacie pokazowym da³a pozytywny efekt – trzy osoby
spoœród zaproszonych goœci, które deklarowa³y lêk przed lataniem, wsiad³y do
samolotu i odby³y lot panoramiczny nad
Warszaw¹.
urolot, using the experience of
European carriers, which also have in their offer a proposal for
a particular group of passengers, took
care of Polish travelers, preparing the
E
„euroinfo”
mentioned workshop “Fall in love with
flying”.
Participants and guests of the first
classes were representatives of television
editorials, radio, press (TVN24, Program 3rd of Polish Radio, “Dziennik Gazeta Prawna”, dlapilota.pl portal and
other press editorials), the airline industry and travel agencies.
The ambition of the organizers is
to increase the psychological comfort
of passengers choosing flying.
Innovation of the offer rests on
a combination of three key elements
of passengers' interests: the expert
knowledge of the crew (pilot, flight attendant) Eurolot Aviation Training Center, psychology and medical issues with
informative flight on ATR 72 aircraft.
Compilation of psychotherapeutic
workshop, pilot's, flight attendants' and
doctor's lecture has shown at the display workshop a positive result – three
people from invited guests who declared a fear of flying had entered the plane and took a panoramic flight over
Warsaw.
Aktualnoœci/News
Czartery z Winnicy
do Krakowa i Warszawy
Charter flights from Vinnytsia to Cracow and Warsaw
podpisania porozumienia dosz³o
w znacznej mierze dziêki zaanga¿owaniu Krzysztofa Œwiderka, Konsula Generalnego RP w Winnicy.
he letter of intent to run eurolot.com charter flights joining
Vinnytsia with Warsaw and
Cracow was signed on September 20th.
The assumptions of the contract are
simple – later this year charter flights
will be launched – between the Vinnytsia and Cracow and Warsaw. The partners also pledged to create conditions
and take action to launch regular connections between the Vinnytsia and
other cities in Poland in 2012. Signature of the agreement was completed
also due to large commitment of
Krzysztof Œwiderek, the General Consul of Poland in Vinnytsia.
T
Umowê podpisuj¹ (od prawej): Mer Winnicy, Prezes Eurolot SA i Gubernator Okrêgu
Agreement are signing (from the right): Mayor of Vinnytsia,
Chairman of Eurolot SA and Territorial Governor of the Vinnytsia
ist intencyjny w sprawie uruchomienia przez eurolot.com po³¹czeñ czarterowych ³¹cz¹cych Winnicê z Krakowem i Warszaw¹ podpisano 20 wrzeœnia.
Za³o¿enia umowy s¹ proste – jeszcze w tym roku uruchomione zostan¹
L
po³¹czenia czarterowe miêdzy Winnic¹
a Krakowem oraz Warszaw¹. Partnerzy
zobowi¹zali siê jednoczeœnie do stworzenia warunków i podjêcia dzia³añ
zmierzaj¹cych do uruchomienia w roku 2012 regularnych po³¹czeñ miêdzy
Winnic¹ a innymi miastami w Polsce. Do
£¹czymy Ba³tyk z Tatrami
We connect the Baltic Sea with the Tatra Mountains
a Miêdzynarodowych Targach
Turystycznych TT Warsaw
(22–24 wrzeœnia) wspólnie
z Narodowym Centrum Turystyki S³owackiej og³osiliœmy start sprzeda¿y biletów na po³¹czenia do Popradu z Gdañska i Warszawy. Samoloty bêd¹ lataæ dwa
razy w tygodniu od 8 grudnia.
Eurolot.com z polskiego wybrze¿a
w Tatry chce lataæ dwa razy w tygodniu
– w czwartki i w niedziele popo³udniu,
tak aby Ci, którzy chc¹ polecieæ tylko
na weekend, mogli to zrobiæ bior¹c jeden dzieñ urlopu. W pó³torej godziny
pasa¿erowie spragnieni szusowania po
stoku, bêd¹ ju¿ wœród oœnie¿onych stoków, a liczb¹ wyci¹gów i sztucznie naœnie¿anych stoków dla wielu bêdzie zaskoczeniem.
N
t the International TT Warsaw
Travel Fair (September 22–24)
in cooperation with the Slovak
A
National Tourism Centre we announced
the start of ticket sale for the connection to Poprad from Gdansk and Warsaw. Flights will be operated twice a week from December 8th.
Eurolot.com wants to fly
from the Polish coast to Tatras
twice a week – on Thursdays
and on Sundays afternoons so
that those who wish to fly only for weekends, could do it taking at work only one day off.
In an hour and a half Passengers
who are longing for skiing on
the slope, will be already around
the snowy slopes, and many will
be surprised with the number of
ski lifts and artificial snow
slopes.
13
Pod naszymi skrzyd³ami/Under our wings
Z roku na rok jest ich coraz
wiêcej. Niezale¿nie od pogody
czy pory roku mo¿na ich
spotkaæ w okolicach lotnisk
na ca³ym œwiecie. Wystarczy,
¿e na jednym z nich ma siê
pojawiæ jakiœ ciekawy
samolot. S¹ te¿ wiernymi
bywalcami wszelkich
pokazów lotniczych. Dla kilku
ujêæ s¹ gotowi pokonaæ
nawet setki kilometrów. To
spotterzy lotniczy – ludzie,
dla których lotnictwo to nie
tylko hobby, ale wrêcz sposób
na ¿ycie.
£owcy sa
Aircraft
Tekst i zdjêcia/Text and photographs: Marcin Sigmund
Year by year there is more and more of them Regardless of the weather or time of year they
can be found in the vicinity of airports around the world. It is sufficient that some interesting
aircraft seems to appear at one of them. They are also loyal regulars of all air shows. They
are ready to cover hundreds of kilometers for a few shots. These are spotters – people, for
whom aviation is not just a hobby, but simply a way of life.
ywodz¹ siê z bardzo wielu
œrodowisk. Na co dzieñ studiuj¹, pracuj¹ w ró¿nych zawodach, najczêœciej zupe³nie niezwi¹zanych z lotnictwem. £¹czy ich jednak
wspólna pasja – samoloty. Sam termin
spotter pochodzi od angielskiego s³owa
to spot (namierzaæ) i jak sama nazwa
wskazuje oznacza namierzanie oraz
identyfikacjê samolotów i innych statków
powietrznych. Choæ pierwszym skoja-
W
rzeniem ze s³owem spotter jest osoba
z aparatem fotograficznym czatuj¹ca na
samolot przy p³ocie lotniska, to w rzeczywistoœci obejmuje ono znacznie
wiêksz¹ grupê sympatyków lotnictwa.
Do spotterów zaliczaj¹ siê bowiem nie
tylko fotografuj¹cy samoloty na lotniskach czy pokazach lotniczych, ale tak¿e ci, którzy odnotowuj¹ gdzie i kiedy
dany samolot czy œmig³owiec lecia³.
Wœród spotterów nie brakuje te¿ ³ow-
Rzadki widok na krakowskim lotnisku – Boeing 747-400 Air China
A rare view at the Cracow Airport – Air China Boeing 747-400
14
„euroinfo”
hey come from many backgrounds. They can be students, they
can work in different occupations, mostly unrelated to aviation. However they share a common passion
– airplanes. The spotter term itself comes from the English word to spot – to
track down and as the name suggests
means tracking and identifying aircrafts.
Although the first inclination with
the word spotter is a person with a camera watching for the plane at the airport fence, in fact it covers a much larger group of sympathizers of aviation.
Spotters are not only the aircraft photographers at airports or air shows but
also those who take notes of where and
when an airplane or helicopter was flying. Among spotters, there are also people who hunt after aircrafts at their
cruise altitudes. Although these machines look like tiny, almost the same
silvery spots from the ground, in fact,
every day dozens of interesting flying
machines, including a huge Boeing 747
T
amolotów
t hunters
ców samolotów na wysokoœciach przelotowych. Choæ maszyny te z ziemi wygl¹daj¹ jak maleñkie, prawie jednakowe
srebrzyste punkciki ci¹gn¹ce za sob¹
smugi kondensacyjne, to w rzeczywistoœci nad naszymi g³owami codziennie przelatuj¹ dziesi¹tki ciekawych maszyn, w tym ogromnych Boeingów 747
czy Airbusów A380. Dziêki lunetom
czy teleskopom spotterzy mog¹ je obserwowaæ, a po po³¹czeniu tego sprzêtu z aparatami fotograficznymi wykonywaæ równie¿ zdjêcia.
Wcale nie takie ³atwe hobby
O ile latem, przy ³adnej pogodzie namierzanie samolotów na ich trasach
przelotowych i wokó³ lotnisk mo¿na
uznaæ za ca³kiem przyjemny sposób
spêdzania wolnego czasu, o tyle mroŸn¹ zim¹, zmienia siê ono niemal
w sport ekstremalny. Polowanie na ciekawy samolot przypomina bowiem trochê myœlistwo czy pracê snajpera – d³ugie oczekiwanie, a potem kilkadziesi¹t
sekund, podczas których jest szansa
wykonania wymarzonego zdjêcia.
W przypadku namierzania samolotów pasa¿erskich wszystko jest teoretycznie proste. Korzystaj¹c z rozk³adu
lotów, mo¿na zawczasu dowiedzieæ siê,
Wizyta prezydenta USA Baracka Obamy w Warszawie by³a dla polskich spotterów rzadk¹
szans¹ na zrobienie zdjêæ najs³ynniejszego Boeinga 747 – Air Force One
Visit of U.S. President Barack Obama in Warsaw for Polish spotters was a rare
opportunity to take photographs of the most famous Boeing 747 – Air Force One
or Airbus A380 fly over our heads.
Due to telescopes spotters can observe
them, and after connecting this equipment with cameras also take pictures.
Not such an easy hobby
As far as tracking aircrafts during summer when the weather conditions are
good can be considered as a nice way
of spending a free time, during cold
winters, it changes it into almost an
extreme sport. Hunting that time of the
year recalls a bit hunting or sniper's job
– a long waiting, and then a few dozen
of seconds, during which there is
a chance to take a dream photo.
In the case of passenger aircraft tracking, everything is theoretically simple.
Using the schedule in advance, you can
find out when the plane that interests you
will fly or take-off. So many spotters begin the day with a review of the web page tables of the surrounding airports. However, sometime given times are changing, so you should always be at least at
the right place with an hour in advance.
Helpful, especially for spotters watching the planes at cruise altitudes, can
be a websites which keeps showing air
traffic, such as www.flightradar24.com.
But keep in mind that in such sites many
aircrafts, including military, small machines
or older types are simply invisible.
The situation becomes more complicated considerably when the hunting
subject is a military aircraft with a delegation of government. Arrival of these
machines is not, of course, can not be
15
kiedy interesuj¹cy samolot ma przylecieæ
lub wystartowaæ. Dlatego wielu spotterów zaczyna dzieñ od przegl¹du w internecie tablic lotów okolicznych lotnisk.
Czasami jednak podawane czasy zmieniaj¹ siê, warto wiêc byæ zawsze z przynajmniej godzinnym wyprzedzeniem.
Pewn¹ pomoc, zw³aszcza dla
spotterów œledz¹cych samoloty na wysokoœciach przelotowych, s¹ strony
internetowe na bie¿¹co obrazuj¹ce
ruch lotniczy, takie jak np.
www.flightradar24.com. Trzeba jednak pamiêtaæ, ¿e na takich stronach
wiele samolotów, w tym wojskowych,
ma³ych maszyn czy starszych typów,
jest po prostu niewidoczna.
Sytuacja znacznie komplikuje siê,
gdy obiektem ³owów jest samolot wojskowy czy z delegacj¹ rz¹dow¹. Przylotów takich maszyn nie ma oczywiœcie w rozk³adach lotów. Źród³em informacji pozostaj¹ wówczas internetowe fora lotnicze.
Niezale¿nie od tego, na co siê poluje, na spotterów, zw³aszcza tych
dzia³aj¹cych w pobli¿u lotnisk, czeka
wiele niespodzianek. Poza nag³ym za³amaniem pogody (wtedy poza mo¿liwoœci¹ z³apania kataru i zamoczenia
sprzêtu mo¿na po¿egnaæ siê z dobrymi zdjêciami), zawsze mo¿e zostaæ
zmieniony kierunek l¹dowañ czy startów. Wówczas bardzo przydaje siê skaner, czyli radio s³u¿¹ce do nas³uchu
korespondencji lotniczej. Je¿eli lotnisko nie jest zbyt wielkie, a do dyspozycji ma siê samochód lub rower, wówczas przy odrobinie szczêœcia jest
szansa na przemieszczenie siê we w³aœciwe miejsce i z³apanie interesuj¹cego samolotu.
16
Od wroga do przyjaciela
Innym problemem, szczególnie przy
okazji fotografowania maszyn wojskowych lub z delegacjami rz¹dowymi, jest
spotkanie z policj¹ czy s³u¿bami ochraniaj¹cymi lotnisko. W zale¿noœci od
okolicznoœci i kraju, gdzie ono nastêpuje, je¿eli nie uda siê wyt³umaczyæ swych
pokojowych zamiarów lub bezpiecznie
znikn¹æ, na spotterów czekaæ mog¹ nieprzyjemne konsekwencje. W najlepszym
razie wylegitymowanie. W gorszym skasowanie zdjêæ, a w najgorszym nawet areszt
i wysoka grzywna za
„szpiegostwo” (to nie ¿art – sytuacje
takie zdarza³y siê nawet na terenie lotnisk Unii Europejskiej).
Na szczêœcie nastawienie wobec
spotterów, którzy czêsto zawi¹zuj¹ w³asne stowarzyszenia, zmienia siê na lepsze. Lotniska coraz czêœciej nie traktuj¹ ju¿ ³owców samolotów jak intruzów,
ale zaczynaj¹ nawi¹zywaæ z nimi wspó³pracê. Korzyœci s¹ tu obopólne. Spotterzy zyskuj¹ mo¿liwoœæ wykonywania
zdjêæ i obserwacji maszyn wokó³, a czasem nawet na terenie lotniska, zaœ porty lotnicze zyskuj¹ darmow¹ promocjê
za poœrednictwem piêknych zdjêæ. Œciany portów lotniczych, takich jak np. Kraków czy Poznañ zdobi¹ zdjêcia spotterów, którym lotniska coraz czêœciej u³atwiaj¹ ¿ycie. W Warszawie przy lotnisku
powsta³y nawet specjalne górki u³atwiaj¹ce robienie zdjêæ i obserwacjê samolotów. Równie¿ s³u¿by ochrony lotnisk
coraz czêœciej traktuj¹ spotterów jak
sprzymierzeñców.
Na niektórych lotniskach, np.
w Krakowie zorganizowano dla nich
specjalne kursy bezpieczeñstwa i wy-
„euroinfo”
found on such the flight schedules. The
sources of that kind of information are
Internet forums.
Independently of what you hunt,
await many surprises especially for the
spotters who are operating near airports. Apart from the sudden collapse
of the weather (apart from the possibility of catching the cold and getting
the equipment wet, you can say goodbye to the good photos), the direction of landings or take-offs can be always changed. Very useful equipment
in that situations are scanner, or radio
to listen to air mail. If the airport is not
too big, and you have a car or bike,
then hopefully there is
a chance to move to the right place and catch the plane of interest.
From foe to friend
Another problem, especially
on the occasion of the shooting military machines of
government delegations, is
the encounter with the police, or services protecting the
airport. Depending on the
circumstances and the coun-
side the airport, and airports are gaining
free publicity via the beautiful photos.
The walls of airports, such as in Cracow
or Poznan are decorated with spotters'
photos. In Warsaw, near at the airport
there are even special down hills which
help to capture and observate the aircrafts. Also, airport security services are
increasingly treating spotters as allies.
At some airports, such as in Cracow,
special security courses were organized
for spotters and also security passes were issued. While being at the airport
area, knowing each other and being alert
to any suspicious activity anomaly oases
around the airport spotters are a valuable complement of the chain protecting
Szczególn¹ atrakcj¹ s¹ przyloty samolotów zabytkowych. Choæ ciê¿ko w to uwierzyæ, to
jeszcze w latach 50. XX wieku samoloty, takie jak ten Douglas DC-6 stanowi³y podstawê
transportu przez Atlantyk. Obecnie zdatna do lotu jest tylko garstka tych maszyn
dano przepustki. Przebywaj¹cy w okolicy lotniska spotterzy znaj¹cy siê nawzajem i wyczuleni na wszelki anomalia s¹ cennym uzupe³nieniem ³añcucha chroni¹cego bezpieczeñstwo
pasa¿erów.
Porty lotnicze odkry³y te¿ potencja³ promocji za poœrednictwem zdjêæ
spotterów publikowanych na ró¿nych
portalach. Dlatego wiele lotnisk coraz czêœciej wchodzi we wspó³pracê
ze spotterami, publikuj¹c ich zdjêcia
na swoich stronach internetowych czy
w wydawanych kalendarzach. W zamian porty lotnicze oferuj¹ im udzia³
w „dniach spotterów”, kiedy to mi³oœnicy lotnictwa w wyznaczonym
czasie mog¹ fotografowaæ i obserwowaæ aktywnoœæ lotniska z jego wnêtrza – z perspektywy p³yty postojowej czy pasa startowego, czyli miejsc,
gdzie bardzo nieliczni maj¹ dostêp.
Czêsto te¿ informuj¹ ich o przylotach
ciekawych samolotów za poœrednictwem oficjalnych profili lotnisk na
portalach spo³ecznoœciowych, takich
jak np. Facebook.
Efekty pracy lotniczych spotterów
mo¿na podziwiaæ na przeznaczonych dla
nich licznych portalach internetowych.
A special attraction are the arrivals of historic aircrafts. Though hard to believe,
in the 50s of the 20th century, planes such as the Douglas DC-6 formed the basis
of transport across the Atlantic. Now fit for the flight is only a handful of these machines
try where it occurs, if it fails to explain their peaceful intentions the spotters
may come across unpleasant consequences. At best, their identity can be
checked. In the worst scenario their
photos can be erased, even they can
be put under arrest and be given a big
fine for „spying” (this is not a joke
– these situations have occurred even
at the European Union airports).
Fortunately, the attitude towards the
spotters, who often set up their own associations, is changing. Airports are increasingly no longer treating the aircraft
hunters as intruders, but begin to cooperate with them. The benefits of that
are mutual. Spotters afford the possibility of shooting and observation of aircrafts around, and sometimes even inPaŸdziernik/October 2011
the passengers’ safety.
Airports have also discovered the
potential for promotion through spotters pictures published on various websites. Therefore, many airports cooperate
with spotters by publishing their photos
on their websites or in published calendars. In return, airports offer them a participation in the „days of spotters”, when
aviation enthusiasts at the appointed time may take a photographs and observe
the activity of the airport with his interiors – from the perspective of the apron
or runway, or places where very few have access. They also often inform them
about the arrival of interesting aircraft
through airport official profiles on social
networking sites such as Facebook.
Effects of air spotters work can be ad17
Air S
Radom
Fot. Marcin Sigmund
Czeski JAS-39 Gripen w tygrysim malowaniu
podczas dynamicznego pokazu
Czech JAS-39 Gripen in tiger painting during
a dynamic demonstration
Okolicznoœciowe malowania nosz¹ tak¿e samoloty wojskowe, tak jak
goszcz¹cy przelotem na tegorocznym Air Show w Radomiu Boeing E-3A
Occasional painting are also worn by military aircrafts, like the host of
this year's flight in the Radom Air Show Boeing E-3A
Okazj¹ do zrobienia wielu ciekawych zdjêæ s¹ pokazy lotnicze. Na zdjêciu
wystêp szwajcarskiego zespo³u Patrouille Suisse lataj¹cego na samolotach
Noerthrop F-5E
Opportunity to do many interesting photographs are air shows. In the photo
show of Patrouille Suisse Swiss team flying the aircraft the F-5E
Noerthrop
18
„euroinfo”
how
2011
Nie zawsze bohaterem zdjêcia musi byæ wyj¹tkowy samolot, czasem
chodzi o uwiecznienie chwili, jej niepowtarzalnego klimatu
Not always the hero must be a unique photo of a plane, sometimes
it comes to immortalize the moment, its unique climate
Lataj¹cy na Pilatusach PC-7 chorwacki zespó³ akrobacyjny Krila Oruje
zaprezentowa³ fantastyczny pokaz, którego kulminacj¹ by³ synchroniczny
œlizg na ogon trzech samolotów w formacji
Flying on the PC-7 Pilatusach Croatian Krila
Oruje aerobatic team presented a fantastic show which
culmination was a synchronous slide on the tail of three
aircraft in formation
Pokaz Patrouille de France jak
zawsze przykuwa³ uwagê widzów
Patrouille de France show,
as always, attracted the attention of viewers
Dynamiczne rozejœcie siê polskich MiG-29 i F-16
po pozorowanej walce powietrznej
Dynamically propagating Polish MiG-29 and F-16 after a simulation of air fight
19
Embraer E-Jet
We flocie Eurolotu eksploatowanych jest oficjalnie 14 samolotów ATR 42
oraz ATR 72. Warto jednak wspomnieæ o pozosta³ych trzech maszynach
– odrzutowcach Embraer 175, które wprawdzie nie wykonuj¹ operacji
z naszymi oznaczeniami handlowymi i nie znajduj¹ siê formalnie pod
operacyjn¹ kontrol¹ naszej spó³ki, jednak s¹ w³asnoœci¹ Eurolotu.
Eurolot operates officially on 14 copies of ATR 42 and ATR 72 aircrafts.
It is worth mentioning that other three machines – Embraer 175 jets, which,
although do not operate under our trade marks and are not formally under the
operational control of our company, but Eurolot is their owner.
Micha³ Petrykowski
ocz¹tki najbardziej popularnej konstrukcji Embraera siêgaj¹ roku 1999, kiedy to brazylijski producent oficjalnie poinformowa³ o uruchomieniu prac nad nowym programem,
oznaczonym pocz¹tkowo jako ERJ-170.
W odró¿nieniu od poprzedniego odrzutowego modelu wytwórni – ERJ-145,
w którego konstrukcji wykorzystano elementy kad³uba turboœmig³owego EMB-120 Brasilia, „sto siedemdziesi¹tka”
mia³a zostaæ opracowana ca³kowicie od
podstaw (warto wspomnieæ, ¿e pocz¹tkowo model 170 mia³ byæ jedynie przed³u¿onym wariantem EMB-145). Jednym
z kluczowych elementów nowej konstrukcji, poza zastosowaniem niespotykanej dot¹d koncepcji ca³kowicie cyfrowej i skomputeryzowanej awioniki, by³o
P
20
wyposa¿enie modelu w nowoczesn¹ kabinê pasa¿ersk¹. Przekrój kad³uba „sto
siedemdziesi¹tki” otrzyma³ kszta³t zbli¿ony do cyfry 8 (tzw. double bubble),
dziêki czemu pasa¿erowie przy oknach
maj¹ wiêcej miejsca, a baga¿nik pod pok³adem umo¿liwia zabranie ³adunków
o wiêkszych gabarytach.
Nowe modele
Wraz z modelem 170, program obejmowa³ ca³¹ rodzinê samolotów o ró¿nych
pojemnoœciach: od 70-miejscowego wariantu podstawowego, poprzez 98-miejscowego EMB-190-100, a¿ do mieszcz¹cego 108 pasa¿erów EMB-190-200.
Wkrótce wytwórnia zdecydowa³a siê na
zmianê oznaczeñ: ERJ-190-100 otrzyma³ symbol ERJ-190, a ERJ-190-200
„euroinfo”
he origins of the most popular
construction of Embraer began
in 1999, when the Brazilian manufacturer officially announced the start
of work on a new program, originally
designated as the ERJ-170. Unlike the
previous jet model labeled – ERJ-145,
in which the elements of turboprop
EMB-120 Brasilia's hull were used,
“a hundred seventy” was supposed to
be developed completely from basis
(it is worth mentioning that the 170
model was initially only an extended variant of the EMB-145). One of the
key elements of the new construction,
except using the entirely unprecedented concept of digital and computerized avionics equipment was a model
of a modern cabin. Cross section of
T
seats), a new version of the ARJ (ARJ-X)
and of course the Brazilian aircraft. As
it turned out, from two completely new
designed constructions, which are not
modifications of existing aircraft, only
Embraer remained on the battlefield,
because of financial reasons Dornier
had to announce the closure of the
program.
Impressive pace
Embarer 175 – w³asnoœæ Eurolotu – w barwach rz¹dowych,
wo¿¹cy najwa¿niejsze osoby w pañstwie
Embarer 175 – Eurolot property – In the colors of government,
flying with important people in Poland
oznaczony zosta³ ERJ-195. Dodatkowo
Embraer do oferty opracowywanych odrzutowców doda³ jeszcze jeden samolot: 78-miejscowego ERJ 170-200. Nowe modele nie by³y jedynymi samolotami regionalnymi w klasie 70–110 miejscowej, jakie znalaz³y siê w ofercie firm
lotniczych pod koniec lat dziewiêædziesiatych. Du¿a konkurencja miêdzy producentami samolotów sprawi³a, ¿e mniej
wiêcej w tym samym okresie linie lotnicze mog³y dokonaæ wyboru miêdzy Boeingiem 717 (115 miejsc), Airbusem
A318 (107 miejsc), CRJ 900 (86–90
foteli), Dornierem 728/928 (70/105 foteli), now¹ wersj¹ ARJ (ARJ-X) i oczywiœcie samolotami brazylijskimi. Jak siê
póŸniej okaza³o, spoœród dwóch ca³kowicie nowych konstrukcji, nie bêd¹cych
modyfikacjami samolotów ju¿ istniej¹cych, na placu boju pozosta³ jedynie Embraer, gdy¿ Dornier ze wzglêdów finansowych og³osi³ zamkniêcie programu.
Imponuj¹ce tempo
Prace konstrukcyjne nad ERJ-170,
pierwszym z rodziny nowych brazylijskich samolotów regionalnych, posuwa³y siê w imponuj¹cym tempie. W ma-
the hull of “one hundred seventy” was
a quasi-digits 8 (the so-called double
bubble), so that passengers sitting by
the windows have more space, and the
trunk under the deck lets you take bigger sized loads.
New models
Together with the model 170, the program consisted of a whole family of aircraft with different capacities: from the
basic 70-seat variant through 98-seat
EMB-190-100, up to EMB-190-200
taking 108 passengers. Soon, the factory decided to change the signs: ERJ-190100 was a symbol of ERJ-190 and ERJ-190-200 has been marked as ERJ-195.
Additionally, Embraer to offer of
Jets added one more plane: 78 seats
ERJ 170-200. New models were not
the only regional aircrafts in the local
class 70–110, which were founded in
an airlines offers in the late nineties.
High competition between aircraft manufacturers made it more or less in the
same period, airlines could choose between the Boeing 717 (115 seats), Airbus A318 (107 seats), CRJ 900 (8690 seats), Dornier 728/928 (70/105
Construction work on the ERJ-170,
the first of a new family of Brazilian regional aircraft, proceeded at an impressive pace. In May 1998, they started a market research, half a year later defining the configuration had started. In May 1999 construction work
started, and a month later, Swiss Crossair airlines ordered a new model of
ERJ. In July 2000 they started producing the first prototype, and in mid-2001 its assembly. A large question
mark over the future of the construction placed the events of 11 September 2001 The crisis in the airline industry caused by these events and the
possibility of reduction of orders by
carriers seriously alarmed the administration of Brazilian aircraft manufacturer. Despite the many unknowns associated with the continuation of the
construction of ERJ-170, whereas the
involvement of employees in factory, in
October 2001 it was decided to officially roll out from the hangar the first
prototype, designated as PP-XJE and
to begin ground tests in November.
The aircraft made its first flight on February 19th 2002, 32 months after the
program started.
Plane presentation
April 9th this same year, the second
prototype designated as PP-XJC (painted in Crossair colors) flew, and at
May25th this year the third (PP-XJB)
flew. Five months after the first flight of
the Embraer 170 made its debut at
Farnborough – this time the first copy
with a complete passenger cabin was
presented (PP-XJA, flown on 14 July).
A month before the official presentation of the aircraft in the United Kingdom at one of the airframe the static
trials in Brazil started.
21
ju 1998 r. rozpoczêto badania rynku,
pó³ roku póŸniej rozpoczêto definiowanie konfiguracji. W maju 1999 r. uruchomiono prace konstrukcyjne, miesi¹c
póŸniej zamówienie na nowy model z³o¿y³y szwajcarskie linie Crossair. W lipcu 2000 r. rozpoczêto produkcjê czêœci pierwszego prototypu, a w po³owie 2001 r. jego monta¿. Du¿y znak zapytania nad przysz³oœci¹ konstrukcji postawi³y wydarzenia z 11 wrzeœnia
2001 r. Spowodowany nimi kryzys
w bran¿y lotniczej i mo¿liwoœæ redukcji
zamówieñ z³o¿onych przez przewoŸników powa¿nie zaniepokoi³y zarz¹d brazylijskiego producenta samolotów. Mimo
wielu niewiadomych zwi¹zanych z kontynuacj¹ programu budowy ERJ-170,
maj¹c na uwadze zaanga¿owanie pracowników wytwórni, w paŸdzierniku 2001 r. zdecydowano siê jednak na
oficjalne wytoczenie z hangaru pierwszego prototypu, oznaczonego jako PP-XJE
oraz na rozpoczêcie testów naziemnych
w listopadzie. Samolot wykona³ swój
pierwszy lot 19 lutego 2002 r., 32 miesi¹ce po rozpoczêciu programu.
Prezentacje samolotu
9 kwietnia tego samego roku oblatano
drugi prototyp oznaczony jako PP-XJC
(pomalowany w barwy Crossair), a 25
maja tego roku trzeci (PP-XJB). Piêæ
miesiêcy po wykonaniu pierwszego lotu Embraer 170 zadebiutowa³ na salonie w Farnborough – tym razem zaprezentowano pierwszy egzemplarz wyposa¿ony w kompletn¹ kabinê pasa¿ersk¹ (PP-XJA, oblatany 14 lipca). Miesi¹c przed oficjaln¹ prezentacj¹ samolotu w Wielkiej Brytanii na jednym
z p³atowców rozpoczêto w Brazylii próby statyczne.
2500 km zasiêgu
Wkrótce brazylijska wytwórnia zrezygnowa³a z oznaczania nowego samolotu skrótem ERJ, co oznacza³o Embraer Regional Jet. Uznano, ¿e ze wzglêdu na zasiêg, jakim dysponuje nowy samolot (ok. 2500 km, w zale¿noœci od
³adunku), nie jest on wy³¹cznie samolotem regionalnym... Od roku 2002
odrzutowce oznaczane s¹ handlow¹ nazw¹ EMB-170/175/190/195. Po zakoñczeniu salonu w Farnborough Em22
braer 170 prezentowany by³ wielu liniom lotniczym w Europie, czego efektem by³y zamówienia od w³oskiej firmy
Alitalia Express i naszego narodowego
przewoŸnika. W paŸdzierniku 2002 r.
rozpoczêto testy zmêczeniowe na jednym z p³atowców Embraera 170 (nr
fabr. 802). Strategicznym odbiorc¹ sto
siedemdziesi¹tki mia³ byæ Crossair
– pierwsze dostawy ustalono wstêpnie
na kwiecieñ 2003 r. Drugi prototyp
samolotu wykonywa³ nawet próbne loty w malowaniu linii, jednak ze wzglêdu na k³opoty finansowe szwajcarskiego przewoŸnika, dostawy 60 samolotów (wraz z opcjami na dalszych 100)
zosta³y najpierw zmniejszone do 30
(plus 20 opcji) w marcu 2003 r., a nastêpnie zamówienie zosta³o anulowane.
E-Jet
Prezentacja samolotu to oczywiœcie jeden z pierwszych etapów w rozwoju
konstrukcji. Dostawy dla linii lotniczych
mog³y rozpocz¹æ siê dopiero, gdy konstrukcja przesz³a pomyœlnie proces certyfikacji i uzyska³a œwiadectwo typu. W³aœnie pocz¹tkowe problemy z nowoczesn¹ awionik¹ zainstalowan¹ na Embraerze 170 by³y powodem, dla którego
dostawy samolotu musia³y zostaæ skorygowane o blisko rok. Pierwszy z przewidywanych terminów uzyskania certyfikatu typu przewidywany na grudzieñ 2002 r., okaza³ siê zbyt optymistycznym i przesuwany by³ kilkukrotnie.
Powodem by³ niespotykany dot¹d w samolotach pasa¿erskich poziom zaawansowania technologii. W Embraerach serii „E” niemal wszystkie powierzchnie
sterowe wychylane s¹ w sposób bezprzewodowy (miejsce dotychczas stosowanych ciêgie³ i popychaczy zast¹pi³y przewody elektryczne: sygna³y do wychylenia
sterów przekazywane s¹ elektronicznie
– tzw. system „fly by wire”). Co wiêcej
– miejsce dotychczasowych bloków
urz¹dzeñ (np. wysokoœciomierzy, urz¹dzeñ radiowych) zajê³y. uk³ady scalone.
Nie bez przyczyny brazylijskie Embraery
zas³u¿y³y na miano „E-Jetów”...
2500 km range
US Airways pierwszym odbiorc¹
Presentation of the aircraft is obviously
one of the first steps in the development of the structure. Deliveries to airlines could begin only after the struc-
W czerwcu 2003 r. na salonie w Pary¿u
zademonstrowano szósty, przedostatni
prototyp Embraera 170 (PP-XJS). Pod ko„euroinfo”
Soon the Brazilian company resigned
from the determination of the new ERJ
aircraft stands, which meant Embraer
Regional Jet. It was considered that
due to the range within which the new
aircraft (about 2500 km, depending on
load), it is not only regional aircraft...
From 2002, the jets are marked with the
trade name EMB-170/175/190/195.
After the salon in Farnborough finished Embraer 170 was presented to
many airlines in Europe, which results
were orders from the Italian company
Alitalia Express and our national carrier. In October 2002, fatigue testing
on one of the Embraer 170 airframe
(Factory No. 802) began. One hundred seventy strategic customer was
supposed to be Crossair – first deliveries were pre-established in
April 2003. The second prototype of
the aircraft even took test flights, but
due to financial problems of the
Swiss carrier's supply of 60 aircraft
(with options on a further 100) were first reduced to 30 (plus 20
options) in March 2003, then their
order has been canceled.
E-Jet
Jeden z prototypów Embraera 190
One of the prototypes of Embraer 190
niec 2003 r. zakoñczono próby w locie,
w trakcie których siedem prototypów
spêdzi³o w powietrzu ok. 3000 godzin.
Ostatecznie 20 lutego 2004 r. Embraer 170 uzyska³ certyfikat typu od brazylijskiego nadzoru CTA, a nastêpnie amerykañskiego FAA i europejskiego EASA.
Równolegle z EMB-170 wytwórnia prowadzi³a prace nad przed³u¿on¹ wersj¹ samolotu, która tylko ze wzglêdów marketingowych otrzyma³a oznaczenie EMB-175. W rzeczywistoœci wariant ten wystêpuje we wszystkich oficjalnych dokumentach jako EMB-170-200 i od swojego poprzednika ró¿ni siê d³ugoœci¹ kad³uba oraz ciê¿arami (EMB 170/175
d³ugoœæ odpowiednio 29,90 m/
31,68 m, rozpiêtoœæ 26,00 m, maksymalne ciê¿ary do startu odpowiednio 38600 kg i 40370 kg).
Prototyp wersji -200 oblatany zosta³ 14 czerwca 2003 r. Pierwszym odbiorc¹ sto siedemdziesi¹tki zosta³y US
Airways, które zamówi³y 85 samolotów;
dostawy dla amerykañskiego przewoŸnika rozpoczê³y siê 6 marca 2004 r.
Warto wspomnieæ, ¿e pierwszym operatorem, który rozpocz¹³ komercyjne
operacje na samolotach Embraer 170,
by³ LOT. Inauguracyjny rejs z pasa¿erami na pok³adzie wykonany zosta³ 17
marca 2004 r. do Wiednia.
Kolejnym rozwiniêciem serii odrzutowego Embraera s¹ modele 190
i 195 (36,24 m i 38,65 m), zabieraj¹-
ture passes the certification process and
obtaines the certificate type. That initial problems with modern avionics installed on Embraerze 170 were the reason why the airplane deliveries had to
be adjusted for almost a year. The first
of the projected dates for getting certification was expected in December 2002, but it came out to be too
optimistic and was moved several times.
The reason was the unprecedented in
passenger aircraft advanced level of
technology. In Embraers series „E” almost all the control surfaces can be turned up wireleslys (a place of previously
used push rod was replaced with electrical wiring; signals to the rudder deflection shall be transmitted electronically – so-called. A system of “fly by wire”). What's more – the place of the existing block devices (eg, altimeters, radios, etc.) took integrated circuits. Not
without reason the Brazilian Embraers
deserve to be called “E-jets”...
U.S. Airways first recipient
In June 2003, on the salon in Paris the
sixth, penultimate prototype of the Embraer 170 (PP-XJS) was demonstrated.
At the end of 2003, flight tests were
completed, during which seven prototypes spent in the air around 3000 hours. Ultimately, 20 February 2004, Embraer 170 received certification from the
Brazilian CTA surveillance, then the U.S.
FAA and European EASA. Parallel with
the EMB-170 company was working on
an extended version of the aircraft, which
only for marketing reasons has received
designation EMB-175. In fact, this variant is present in all official documents
as the EMB-170-200 and differs from
its predecessor with the length of the hull
and the weights (EMB 170/175 respectively length 29.90 m/31, 68 m, span
26.00 m, maximum weights for take-off 38600 kg respectively, and
40370 kg).
A prototype version of the -200
was flown in July14th 2003. The first
recipient of one hundred seventy were
U.S. Airways, which ordered 85 aircraft, deliveries to U.S. carrier began
on 6 March 2004. It is worth mentioning that the first operator, which began commercial operations on the Embraer 170 aircraft was LOT Polish Airlines. The inaugural flight with passengers on board was made on 17th of
March 2004 in Vienna.
Another development of the Embraer series are models 190 and
195 m (36.24 m and 38.65 m), taking up to a maximum configuration
of 114 and 122 passengers. Unlike its
predecessors, a series of “one hundred
and ninety,” received more powerful
engines GE CF34-10E (82.30 kN),
and the wing span increased
to 28.72 m. The maximum range of
aircraft in version 190 and 195 is respectively 4400 km and 4000 km, and
take-off
weight
51800
kg
(EMB 190AR) and 52290 kg
(EMB 195AR). The first flight of
EMB 190 aircraft took place on 12
March 2004 (copy marked as PP-XMA), while the 195 prototype first
flew in the air at December 7th of the
same year (PP-XMJ). Also the business
variant was established – Embraer Lineage 1000 – based on 190-series airframe, with a range of over 7000 km.
The first luxurious machines – designed
to carry 19 passengers in comfortable
conditions – were delivered in December 2008.
Hit on the market
As one would expect EMB-170/195
family turned out to be a real hit in
23
E-Jet w barwach austriackiej linii Niki
E-Jet in the colors of the Austrian Niki airline
ce w maksymalnej konfiguracji odpowiednio 114 i 122 pasa¿erów. W odró¿nieniu od poprzedników seria „sto dziewiêædziesi¹t” otrzyma³a silniki o wiêkszej mocy GE CF34-10E (82.30 kN) oraz
skrzyd³a o rozpiêtoœci zwiêkszonej
do 28,72 m. Maksymalny zasiêg samolotów w wersji 190 i 195 wynosi odpowiednio 4400 km i 4000 km, a ciê¿ar
do startu 51800 kg (EMB 190AR)
oraz 52290 kg (EMB 195AR). Pierwszy
lot samolotu EMB 190 odby³ siê 12
marca 2004 r. (egzemplarz oznaczony
jako PP-XMA), natomiast prototyp modelu 195 po raz pierwszy wzbi³ siê
w powietrze 7 grudnia tego samego roku (PP-XMJ). Powsta³a równie¿ biznesowa odmiana – Embraer Lineage 1000
– bazuj¹ca na p³atowcu serii 190, o zasiêgu ponad 7000 km. Pierwsze luksusowe maszyny – dostosowane do przewozu w komfortowych warunkach 19 pasa¿erów – dostarczone zosta³y w grudniu 2008 r.
Hit na rynku
Jak mo¿na by³o przypuszczaæ rodzina EMB-170/195 okaza³a siê prawdziwm hitem na rynku lotniczym. Do
24
koñca czerwca 2006 r. brazylijski
producent uzyska³ 455 potwierdzonych zamówieñ oraz 442 opcje na
rodzinê „du¿ych” Embraerów. W lipcu 2011 r. w eksploatacji znajdowa³o siê 316 samolotów EMB 170/175
oraz 424 EMB 190/195, zaœ portfel
zamówieñ obejmowa³ ponad 260 kolejnych E-Jetów wszystkich odmian.
£¹czna liczba zamówieñ brazylijskiego odrzutowca przekroczy³a tysi¹c
egzemplarzy.
W 2009 r. w³aœcicielem trzech egzemplarzy Embraerów 175, o znakach
rejestracyjnych SP-LIG, SP-LIH i SP-LIK,
zosta³ Eurolot. Wszystkie znajduj¹ siê
w certyfikacie operatora PLL LOT, co
oznacza, ¿e formalnie podlegaj¹ procedurom operacyjnym naszego narodowego przewoŸnika. W 2010 roku zdecydowano, ¿e dwa egzemplarze Embraerów 175 wykorzystywane bêd¹ w rejsach VIP.
Po przemalowaniu w charakterystyczne bia³o-czerwone barwy samoloty SP-LIG oraz SP-LIH z oznaczeniami
„Republic of Poland/Rzeczpospolita
Polska” wykonuj¹ rejsy rz¹dowe z najwa¿niejszymi osobami w pañstwie.
„euroinfo”
the aviation market. By the end of June 2006, the Brazilian manufacturer
received 455 confirmed orders
and 442 options for a family of “large” Embraers. In July 2011, there were 316 aircraft EMB 170/175 and 424
EMB 190/195, while the backlog consisted of over 260 more E-Jets of all
varieties. The total number of Brazilian
jet orders exceeded into one thousand
copies.
In 2009, the owner of three copies of Embraer 175, with the registration marks SP-LIG, LIH, and
SP-SP-LIK, was Eurolot. All are in
LOT operator certificate, which means that formally they subject to the
procedures of our national carrier.
In 2010 it was decided that two
copies of Embraer 175 will be used
for VIP flights. After repainting the
distinctive white and red color planes SP-SP-LIG LIH with the words
“Republic of Poland/Republic of
Poland” perform governmental flights for the most important people
in Poland.
Zjawiska atmosferyczne/Weather phenomena
Lodowe kulki
z chmury
Jak powstaje grad?
Ice balls out of clouds
How does it come to begin?
Zjawisko równie spektakularne co potê¿na burza. Budzi niepokój i mo¿e
wyrz¹dziæ niema³e szkody. Zdarza³o siê, ¿e grad wielkoœci kurzego
jaja wybija³ szyby samochodowe, niszczy³ dachy domów i oga³aca³ drzewa
z liœci. Ciekawe, sk¹d siê bior¹ takie opady? I co bêdzie, kiedy gradobicie
zdarzy siê podczas naszej podró¿y samolotem?
This phenomenon is as spectacular as the powerful storm. It arouses a concern
and can cause considerable damages. It happens that a hen's egg sized hail
brokes car windows, destroys the roofs of houses and denudes trees of their
leaves. It is interesting what causes such a fall and what will happen when we
encounter a hailstorm while travelling by plain.
rad to nic innego jak rodzaj opadu atmosferycznego. Tak jak
w przypadku deszczu jesteœmy
moczeni kroplami wody, w przypadku
opadów gradu mog¹ nas „zaatakowaæ”
bry³ki lodu o œrednicy od 5 do nawet
50 (!) milimetrów. Kulki gradu nazywane
s¹ gradzinami lub gradowinami.
G
Kiedy i gdzie?
Gradobicia wystêpuj¹ najczêœciej w ciep³ych porach roku. Kulki gradu powstaj¹ w mocno rozbudowanych chmurach
typu Cumulonimbus, gdy z³¹czaj¹ siê
ze sob¹ krople wody. Unoszone s¹ one
przez pr¹dy na wysokoœæ ponad 10 kilometrów, gdzie zamarzaj¹ i z czasem
26
zwiêkszaj¹ swoj¹ objêtoœæ. Im d³u¿ej
kule wiruj¹ w chmurze, tym wiêksze
rozmiary osi¹gaj¹. Gdy pada grad, czêsto towarzysz¹ mu tak¿e obfite opady
deszczu oraz burza.
Opady gradu s¹ znane przede
wszystkim w krajach i regionach po³o¿onych w klimacie umiarkowanym.
W Polsce gradobicia najczêœciej pojawiaj¹ siê w górach. W tym rejonie kraju w ci¹gu ka¿dego roku bywa nawet
kilkanaœcie dni z gradem. Na nizinach
grad pojawia siê œrednio cztery razy
w ci¹gu 12 miesiêcy, przede wszystkim na po³udniu i wschodzie kraju. Absolutny wyj¹tek stanowi najdalej wysuniêta na pó³noc czêœæ Pomorza
„euroinfo”
hail is nothing else than a type
of an atmospheric fall. When it
is raining we are soaked by
drops of water, in case of hailstorms we
can be “attacked” by lumps of ice with
a diameter of 5 to even 50 (!) mm. Hail balls are called hailstones.
A
When and where?
Hailstorms appear mostly in warm seasons. Hail balls are built from tight
complex Cumulonimbus clouds while
they connect drops of water together.
They are lifted by the air currents at the
height of over 10 kilometers, where
they freeze and eventually increase their
volume. The longer the balls spin in the
Zjawiska atmosferyczne/Weather phenomena
Wschodniego, czyli okolice £eby i Jastrzêbiej Góry. Tam grad pojawia siê
nawet podczas oœmiu dni w roku!
Jak pokonaæ grad?
Do obrony przed silnymi gradobiciami
wykorzystywane s¹ najnowsze osi¹gniê-
cia techniki. Za pomoc¹ naziemnych
rakiet rozgania siê gradowe chmury potê¿nymi „zastrzykami” kryszta³ów jodku srebra, który powoduje rozdrobnienie bry³ek lodu i przemienia je w zwyczajny, niegroŸny deszcz.
Niestety, takie rozwi¹zania s¹ bardzo kosztowne. Dlatego najbardziej zagro¿eni stratami materialnymi z powodu opadów gradu s¹ rolnicy – aby
ochroniæ swoje uprawy stawiaj¹ wiklinowe zapory wokó³ pól lub ukrywaj¹ plony pod dachami z trzciny, materia³ów
lub specjalnych siatek.
Czy mamy siê baæ?
Baæ – nie. Ogromna wiêkszoœæ opadów
pozostaje bowiem w „zdrowych” granicach i lodowe kulki s¹ naprawdê niewielkie. Co za tym idzie, nie wyrz¹dzaj¹ wiêkszych szkód i nikogo nie rani¹,
nie wspominaj¹c tym bardziej o œmierci. Jest wiele miesiêcy w roku, kiedy
trudno mówiæ nawet o prawdopodobieñstwie opadów gradu. Nale¿y jednak zachowaæ respekt dla tego zjawiska atmosferycznego.
Mocne gradobicie stanowi bowiem
pewne zagro¿enie dla samolotów i pta-
ków. Dlatego tak wa¿ne dla lotnictwa
cywilnego i wojskowego jest trafne odczytywanie map pogody. W razie zagro¿enia burz¹ gradow¹, trasa samolotu jest zmieniana w taki sposób, by
unikn¹æ ryzyka spotkania z ni¹ podczas
lotu. Tak¿e ptaki potrafi¹ najczêœciej,
uds by massive “injection” of silver iodide crystals, which cause fragmentation of lumps of ice and transform
them into an ordinary, harmless rain.
Unfortunately, such solutions are
very expensive. That is why, the most
threatened formers around the world
dziêki zmys³om orientacyjnym, skutecznie omijaæ podczas swoich podró¿y
chmury gradowe.
¯yczymy wiêc uœmiechów na twarzy. Ciep³e miesi¹ce, kiedy jest prawdopodobieñstwo burz gradowych, w³aœnie
siê skoñczy³y!
put wicker obstacles around the fields
or hide their crops under the roofs made of cane and materials or special nets
to protect their crops.
cloud, the greater size they reach.
When it hails, it is often also accompanied by heavy rain and storm.
Hail is known primarily in countries
and regions located in a temperate climate. In Poland, hail usually occurs in the
mountains. In this region of the country
within each year, there are sometimes
even several days with hail. In lowland hail occurs on average of four times a year,
mainly in the south and east parts of the
country. The absolute exception is the
most northerly part of Eastern Pomerania,
which is around Leba and Jastrzebia Mountains. The hail occurs there even eight
days during the year!
How to overcome the hail?
The latest technologies are used to
protect against hailstorms. Ground-based missiles are used to clear hail cloPaŸdziernik/October 2011
Should we be afraid?
There is no need to be afraid of it. The
vast majority of rainfall is within the
“normal” limits and ice balls are really
small. As a consequence, it does not
cause many damages and nobody gets
hurt. There are many months of the
year, when it is difficult to even talk
about the likelihood of hailstorms. However, we should feel respect for such
an atmospheric phenomena.
Strong hail storm is in fact a certain threat to the aircraft and birds. It is
important for civil and military aviation
to read weather maps. In case of a threat of hail storm, the plane route is
changed in such a way to avoid the risk
of meeting with it during the flight. Also, most birds are able to, thanks to
its senses of orientation, effectively avoid hails.
We wish you keep smiling. Warm
months, when storms are likely to dry
ground, have just finished!
27
Pasje/Passions
Rysy i Sopot w jeden dz
Micha³ Pawelec
Rysy and Sopot in one d
luczowym elementem wycieczki
w ramach PoRysowanej Rybki by³
szybki transport z Krakowa do
Gdañska. W czasie, gdy pomys³ na
wyprawê siê wykluwa³, w grê wchodzi³
tylko lot samolotem z przesiadk¹
w Warszawie lub wynajêcie helikoptera.
Pierwsza opcja: zbyt d³ugotrwa³a, druga: chyba jednak zbyt kosztowna i ekstrawagancka. Na szczêœcie w tym roku
uruchomiono bezpoœrednie loty z podkrakowskich Balic do Trójmiasta. Dziêki œwietnemu pomys³owi eurolot.com,
plan wycieczki nagle sta³ siê ca³kowicie
realistyczny.
K
Nasz pomys³ na wyprawê by³ tyle¿ oryginalny, co
prosty: w ci¹gu jednego dnia dotrzeæ na najwy¿sz¹
górê w Polsce oraz nad morze.
Dzieñ przed planowan¹ akcj¹
Do Tatr przybyliœmy dzieñ przed planowan¹ akcj¹, w niedzielê 21 sierpnia.
Mieliœmy wiêc mo¿liwoœæ rozgrzewki
i aklimatyzacji w warunkach górskich,
bo do schroniska nad Morskiem Okiem
dotarliœmy najpierw Dolin¹ Roztoki,
a potem nad docelowy staw czêœæ z nas
przez Œwistówkê Roztock¹, a pozostali przez nieco trudniejsz¹ Szpiglasow¹
Prze³êcz. Pogoda by³a idealna: na niebie ani jednej chmury, ciep³o i bezwietrznie. To pozwala³o na podziwianie
przepiêknych widoków na eksponowan¹ Orl¹ Peræ, roz³o¿ysty Kozi Wierzch
czy g³oœno szumi¹cy wodospad Siklawa. I zapowiada³o œwietne warunki do
wejœcia na Rysy…
Okolice Schroniska nad Morskim
Okiem to bez w¹tpienia jeden z najpiêkniejszych zak¹tków Polski. Widok na zdawa³oby siê niemal pionow¹ œcianê Miêguszowieckich Szczytów i Mnicha po
przeciwnej stronie stawu wrêcz zapiera
dech w piersiach. Po lewej na samej górze ledwie widoczny nasz jutrzejszy cel:
Rysy, najwy¿sza góra w Polsce. Z przepiêkn¹ panoram¹, która rozci¹ga siê z jej
szczytu na ca³e Tatry… Nie mogliœmy siê
doczekaæ, by j¹ podziwiaæ, choæ wieczorny pobyt w cichym i wyludnionym po
28
„euroinfo”
Pasje/Passions
dzieñ: misja wykonana!
ay: mission accomplished!
A
Our idea for the expedition was as much original as
simple: to reach the highest mountain in Poland and
go the seaside in one day.
key issue of the tripunder scratched Fish was fast transport
from Cracow to Gdansk. At
a time when the idea for an expedition was hatching, only airplane flight
with a change in Warsaw or to hire
a helicopter was taken under consideration. The first option: was too long,
the second one: probably too expensive and extravagant. Fortunately, direct
flights from Cracow's Balice to Tri-City (Gdañsk-Sopot-Gdynia) were opened this year. Due to great eurolot.com
idea this plan of a trip suddenly became completely realistic.
The day before
the planned action
We arrived to Tatras the day before the
planned action, on Sunday 21st of August. So we had a chance to warm up
and to become domesticated with mountain conditions, to get to the hostel
at Morskie Oko we had to go over
Roztoki Valley (Dolina Roztoki) and
then some of us was getting to the main pond through Swistowka Roztocka
and the rest by a little more difficult
route Szpiglasowa Pass (Szpiglasowa
Prze³êcz). We firmly rejected walking
to the shelter on touristic straight
asphalt road. The weather was perfect:
there weren’t any clouds in the sky, it
was warm and not windy. We could enjoy the magnificent views to the exposed Orla Peræ, spreading Kozi Wierch
or loudly humming Siklawa waterfall. It
foreshadowed excellent conditions to
get to Rysy Mountains.
Environs of Morskie Oko shelters
are undoubtedly one of the most beautiful parts of Poland. View of the seemingly almost vertical wall of Miêguszowieckie Szczyty and Monk (Mnich)
on the opposite side of the pond are
simply breathtaking. On the left side at
the top our tomorrow's goal is visible:
29
Pasje/Passions
ca³ym dniu najazdu turystów schronisku na „Moku” te¿ jest sam
w sobie wspania³ym prze¿yciem…
22 sierpnia, poniedzia³ek
Wstaliœmy przed czwart¹ rano, a pó³ godziny póŸniej ju¿ byliœmy na czerwonym szlaku prowadz¹cym na szczyt… By³o jeszcze ciemno, latarki-czo³ówki siê przyda³y, ale ju¿ na po³o¿onym kilkaset metrów wy¿ej Czarnym Stawie pod Rysami rozjaœni³o siê. Podejœcie jest doœæ ¿mudne i mêcz¹ce, momentami
mocno eksponowane, choæ bez szczególnych trudnoœci technicznych. Od Czarnego Stawu pod Rysami jest jeszcze 900
metrów wysokoœci do pokonania stromym szlakiem. Wysi³ek
wk³adany w wejœcie rekompensuj¹ coraz bardziej niesamowite
widoki. Choæby Miêguszowieckie Szczyty, które z do³u wygl¹da³y tak majestatycznie, w pewnym momencie staj¹ tylko niewielk¹ czêœci¹ panoramy na ca³e polskie Tatry. Morskie Oko
i Czarny Staw widziane z góry coraz bardziej pog³êbia³y swoj¹ szlachetnie granatow¹ barwê. A z pó³nocnej strony jeszcze
Ni¿nie Rysy i zabawna w swym kszta³cie ¯abia Lalka, od po³udnia ostry jak lancet ¯abi Koñ… Wreszcie dotarliœmy do
³añcuchów nieopodal s³ynnej Rysy, charakterystycznego wiecznie zacienionego ¿lebu przecinaj¹cego œcianê góry. Bez „¿elastwa” by³oby ciê¿ko, bo stromizny robi¹ siê coraz wiêksze.
Jeden ³añcuch za drugim, a potem kolejny i kolejny – tak
przez jakieœ 400 metrów. Wreszcie dochodzimy do samej
w¹skiej grani Rysów. Tu nastêpuje jeden z najwspanialszych
momentów wspinaczki: nagle prosto w twarz œwieci nam s³oñce, pod nami pionowa przepaœæ, a dalej roz³o¿ysta, cudowna
panorama s³owackiej czêœci Tatr Wysokich. W tym miejscu rzeczywiœcie mo¿e zakrêciæ siê w g³owie, wiêc trzeba naprawdê
mocno trzymaæ siê ³añcucha… Teraz ju¿ tylko kilkadziesi¹t
metrów wokó³ kopu³y szczytowej i… jesteœmy na Rysach!
Pierwsi na szczycie
Na szczycie od polskiej strony byliœmy tego dnia pierwsi.
Dopiero wraz z ostatnimi z nas wesz³a jeszcze para m³odych turystów. By³o kilka minut przed dziewi¹t¹. Na samym szczycie o wiele mniej miejsca, ni¿ siê spodziewaliœmy. Za to panorama z Rysów powala, zapiera dech w piersiach i po stokroæ wynagradza trud w³o¿ony w podejœcie.
Ma siê wra¿enie, jakby by³o siê w samym œrodku Tatr.
Widaæ st¹d wrêcz setki szczytów, z najwy¿szym w tej
czêœci Europy Gerlachem na czele. I jeszcze Ganek ze
swoj¹ s³ynn¹ Galeri¹, czyli pionowym, jakby uciêtym no¿em urwiskiem ukochanym przez taterników, nieopodal
monumentalna jak piramida Wysoka, i bardziej na zachód
Krywañ – narodowa góra S³owaków. A do tego cicho, bezwietrznie, nad nami czyste, b³êkitne niebo i œwietna widocznoœæ na dziesi¹tki kilometrów. Chcia³oby siê tam zostaæ na kilka godzin… Ale po kilkunastu minutach trzeba
by³o schodziæ. Towarzysz¹cy nam turyœci byli zaskoczeni,
gdy mówiliœmy im, ¿e jeszcze dziœ planujemy zjeœæ kolacjê w Sopocie… A wiêc jeszcze ³yk gor¹cej herbaty z termosu, wpisy do ksi¹¿ki szczytowej, kilka zdjêæ – w tym
oczywiœcie z banerami partnerów naszej wyprawy – potem plecaki na plecy i czas na dó³.
30
Rysy, the highest mountain in Poland. From the beautiful panorama that stretches from the summit of the entire Tatras...
We could not wait to enjoy it, although the evening stay in
a quiet and deserted shelter after the invasion of tourists in
“Moku” shelter is in itself a great experience…
August 22nd, Monday
We stood up before four in the morning and half an hour
later we were on the red route leading to the top... It was
still dark, fortunately we had flashlights, but at located several hundred meters above the Black Pond (Czarny Staw)
it brightened up. The way up is quite tedious and tiring,
sometimes heavily exposed, although without any particular
technical difficulties. From the Black Pond there is still 900
feet high steep trail to overcome But more and more amazing views are compensating all hard work. Even Miêguszowieckie Szczyty, which from below looked so majestic, at
some point became only a small part of the panorama of
the entire Polish Tatras. Morskie Oko and Czarny Staw seen from above increasingly develop their noble navy blue color. And from north side Nizne Rysy (Ni¿ne Rysy) and even
funny Frog-shaped Doll (¯abia Lalka), from noon sharp as
a lancet Frog Horse (¯abi Koñ)... Finally we reached the chains of famous Rysy, characteristic constantly shadowed gully crossing mountain's wall. Without the “iron” it would be
difficult, because the steepness are getting bigger.
One chain after another, then another and another – so
for about 400 meters. Finally we came to the same narrow
ridge of Rysy. Here is one of the greatest moments in rock
climbing: the sun is shining directly into our faces, there is
a vertical gap below us, and further spreading, a wonderful
panorama of the Slovak part of the High Tatras (Tatry
Wysokie). At this point it can actually screw in the head, so
you really have to stick hard to the chain... Now only a few
dozen meters around the dome peak and... we are at Rysy
Mountains!
The first at summit
Our team was on the top as the first that day from the Polish side. Only together with latest of us the last couple of
young tourists climbed on the top. It was several minutes
„euroinfo”
ipe
, Wik
udzik
D
f
o
zt
Kr zys
Fot.
dia
Pasje/Passions
Najtrudniejsza czêœæ wyprawy by³a ju¿ za nami. Po ponad trzygodzinnym zejœciu byliœmy z powrotem w pe³nym ludzi schronisku. D³u¿sza przerwa na obiad i odpoczynek,
a potem pora dalej na dó³. Teraz ju¿ prosto asfaltem do Palenicy Bia³czañskiej. Czas goni³.
B³yskawiczny lot
Po sprawnej podró¿y busem dotarliœmy na lotnisko w Balicach.
Po drodze czytaliœmy w internecie komentarze na nasz temat
w portalu trojmiasto.pl, które relacjonowa³o wyprawê. Komentarze wzbudza³y ró¿ne reakcje, ale przewa¿a³ uœmiech i satysfakcja, czasem tylko trochê za¿enowania… Tym niemniej
byliœmy dumni z wycieczki: ka¿de aktywne spêdzanie czasu
jest lepsze ni¿ gnuœnienie w mieœcie. Choæ osiem godzin na
trudnym górskim szlaku dawa³o siê naszym nogom we znaki,
to w znakomitych nastrojach wsiedliœmy do samolotu
eurolot.com do Gdañska. Wczeœniej zrobiliœmy sobie grupowe zdjêcie obok kursowego ATR-a. Po naszej górskiej wyprawie pó³toragodzinny lot wydawa³ siê trwaæ dos³ownie chwilê.
To naprawdê wspania³e, ¿e w niedrogi i wygodny sposób mo¿na „przeskoczyæ” ca³¹ Polskê w tak krótkim czasie.
Po bezpiecznym l¹dowaniu w Rêbiechowie szybki transport do Sopotu i jesteœmy na samej pla¿y. By³o ju¿ póŸno
i ciemno, ale na szczêœcie ugoœci³ nas nadmorski pub Bulaj,
który specjalnie dla nas trzyma³ kuchniê otwart¹ do godziny 23.00. Gdy dotarliœmy, zaserwowano nam pysznego ba³tyckiego dorsza. Smakowa³ znakomicie, a toastom nie by³o
koñca… Na sopockiej pla¿y planowaliœmy kolejne wyprawy. Do
Piotrka, który nas goœci³ w Gdañsku, wracaliœmy po ca³ym
tym dniu lekko zmêczeni, ale zadowoleni i uœmiechniêci… Rysy i Sopot w jeden dzieñ: misja wykonana!
***
Uczestnicy wyprawy: Piotr Jaœ – Gdañsk; Krzysztof Capa³a, Andrzej Gondek, Micha³ Pawelec, Adam Ponichtera;
£ukasz Szarawara, Grzegorz S³upski – Warszawa; Micha³
Bicki – Pu³awy.
before nine. There was less space that we expected at the top
of a mountain. But panorama of Rysy Mountains knocks, is
breathtaking and entirely compensates for the efforts of
conquering the mountain. You have an impression that you
are in the middle of the Tatras. You can see from here hundreds of peaks together with Gerlach the highest in this part
of Europe. And yet Ganek with its famous Gallery, which is
vertical, like with a knife cut cliff beloved by climbers, close
to the monumental pyramid as High (Wysoka), and further
to the west Krivan – national Slovaks mountain. And quiet,
not windy, clear blue sky over our heads and great visibility
to tens of kilometers. One would like to stay there for a few
hours... but after a few minutes we had to go down. Accompanying us tourists were surprised when we told them that
today we are planning to dine at the Sopot... So a sip of hot
tea from a thermos, entries to the top book, some photos
– of course with partner banners of our expedition – then
the backpacks on the back and it was high time to go down.
The most difficult part of the trip was behind us. After
more than three hours walking down we were back in a shelter full of people. The long break for lunch and rest, and
then going down again. Now, on a straight asphalt way to
Palenica Bia³czañska. Time was running.
Lightning flight
After a smooth bus trip we arrived at the Balice Airport.
Along the way we were reading online comments about us
in the portal trojmiasto.pl, which related our expedition.
Comments aroused different reactions, but the smile and
satisfaction prevailed, sometimes only a little embarrassed...
Nevertheless, we were proud of the tour: each active, way
of spending time is better than sluggishing in the city. Although eight hours on a difficult mountain trail gave our legs
in marks, we boarded eurolot.com plane to Gdansk in great mood. Previously, we took a group photo next to the ATR.
After our expedition an hour and a half flight seemed to take a minute. It's really great that in an inexpensive and convenient way you can vault over the entire country in such
a short time.
After a safe landing in Rêbiechowo we had rapid transport to Sopot and we were on the beach. It was late and
dark, but fortunately we entertained Bulaj seaside pub, who
specially for our team was holding a kitchen open
until 23.00. When we arrived, we were offered delicious Baltic cod. It tasted great, and there was no end of toasts...
We planned another trips on the Sopot's beach. To Piotrek,
who hosted us in Gdansk, we came back after a day, we
were a bit tired, but happy and smiling... Rysy and Sopot in
one day: mission accomplished!
***
Participants of the expedition: Piotr Jaœ
– Gdañsk, Krzysztof Capa³a, Andrzej Gondek,
Michal Pawelec, Adam Ponichtera; Lukasz Szarawara, Grzegorz S³upsk – Warsaw, Michal
Bicki – Pulawy.
31
P³ywaj¹cy ogród
Floating Garden
Ta nazwa ma znaczyæ, ¿e „miasto wype³nione jest zieleni¹ i wod¹”.
Kto chocia¿ raz by³ w Szczecinie, na pewno potwierdzi, ¿e to okreœlenie
do miasta œwietnie pasuje. Kto nigdy jeszcze w Szczecinie nie by³,
koniecznie musi to nadrobiæ. Choæby po to, by zobaczyæ
jego s³ynne place.
This name means that “the city is filled with greenery and water”. Who was in
Szczecin at least once, certainly confirms that this epithet fits perfectly to the
city. Who have never been to Szczecin, necessarily has to make up for it. At
least to see its famous squares.
entrum Szczecina wype³nione
jest wielkimi rondami oraz szerokimi alejami obsadzonymi
drzewami, wzd³u¿ których stoj¹ kilku-
C
32
kondygnacyjne, eklektyczne kamienice.
Ten gwiaŸdzisty uk³ad przypomina kompozycjê urbanistyczn¹ stolicy Francji.
Dlatego pierwsze wra¿enie goœci to za„euroinfo”
zczecin's city center is filled with
big roundabouts and wide boulevards planted with trees, along
which eclectic buildings stand. This
S
chwyt nad rozmachem architektów,
przestrzennoœci¹ miasta i jego wysmakowan¹, przemyœlan¹ elegancj¹.
Jeœli chcemy, by to oczarowanie utrzyma³o siê d³u¿ej, powinniœmy jeszcze tego samego wieczoru (to wa¿ne ze
wzglêdu na czarodziejskie wprost oœwietlenie) trafiæ na Wa³y Chrobrego. To jed-
Muzeum Morskim, gmachami Akademii Morskiej i Urzêdu Wojewódzkiego.
Powsta³y ju¿ w XX w. i nawi¹zuj¹ do baroku, pó³nocnoniemieckiego manieryzmu, a tak¿e – jak np. Muzeum Morskie i Teatr Wspó³czesny – do secesji
i modernizmu. Zabudowê Wa³ów uzupe³niaj¹ fontanna i rzeŸby w stylu staro¿ytnego Egiptu czy Rzymu, wykonane
przez mistrzów niemieckich.
no z najpiêkniejszych miejsc w Europie,
dawniej zwane Tarasami Hakena. Same
w sobie s¹ bardzo atrakcyjne architektonicznie. Tarasy widokowe pozwalaj¹
tak¿e obserwowaæ panoramê na Odrê
i port. Maj¹ 500 metrów d³ugoœci i le¿¹ 19 metrów nad poziomem odrzañskiego brzegu. S¹siaduj¹ ze s³ynnymi
w mieœcie budynkami u¿ytecznoœci publicznej o monumentalnej architekturze;
Obok wielu magnetycznych i zabytkowych miejsc sporo w Szczecinie piêknych parków i ogrodów, a tak¿e – najzwyczajniej – piêknych i zielonych, œwietnie zaprojektowanych dzielnic mieszkaniowych. Najwiêkszy i najpopularniejszy
jest Park Kasprowicza, po³o¿ony na
wzniesieniu i stoku Doliny Niemierzyñskiej ze sztucznie utworzonym jeziorkiem Rusa³k¹. Drugim co do wielkoœci
Spacerem po mieœcie
star-shaped layout resembles urban
composition of the capital of France.
This makes that the first impression is
a delight over a grand scale of
architects, spaciousness of the city and
its refined, thoughtful elegance.
Walking around the city
If we want this enchantment to be maintained for longer, we should bump
into Chrobry's Embankments (Wa³y
Chrobrego) this same evening (this is
important because of the magic lighting). It is one of the most beautiful places in Europe, formerly known as a Haken's Terrace (Tarasy Hakena). They are
very attractive architecturally themselves.
Terraces also allow you to observe the
vast panorama of the harbor and Oder
River (Odra). They are 500 meters long
and lies 19 meters above the Odra's
bank. Bordering upon public buildings
of monumental architecture, Maritime
Museum, the Naval Academy and the
buildings of the Regional Office. They
were built in the twentieth century and
refer to the Baroque, Mannerism of
North, and such as the Maritime Museum and the Modern Theatre to the
Art Nouveau and Modernism. Embankments' development is completed with
the fountain and sculptures in the style
of ancient Egypt or Rome, made by
German masters.
Among many magnetic and a historical places, Szczecin has many beautiful parks and gardens, and – simply
– green, well-designed residential
neighborhoods. The largest and most
popular is Kasprowicz Park, located on
a hill and valley slope (Dolina
Niemierzyñska) with artificially created
Rusalka lake. The second largest is ¯eromski Park, resultant in liquidated cemeteries in the early twentieth century.
It is good to come here, but certainly
also to live, because places which are
constantly surrounded by water and greenery, have a positive impact.
Important place, that attracts tourists and residents in Szczecin is Pomeranian Dukes' Castle (Zamek Ksi¹¿¹t
Pomorskich). Everyone entering the
center of Szczecin on Oder bridges,
sees a towering massive red and light
gray Gothic cathedral, lofty silhouette
33
34
Najstarsze kino na œwiecie
jest Park ¯eromskiego, powsta³y na terenach zlikwidowanych na pocz¹tku XX w.
cmentarzy. Dobrze tu przyjechaæ, ale na
pewno tak¿e mieszkaæ, bo miejsca otoczone stale wod¹ i zieleni¹ wp³ywaj¹
pozytywnie.
Wa¿nym, przyci¹gaj¹cym turystów
i mieszkañców miejscem jest w Szczecinie Zamek Ksi¹¿¹t Pomorskich. Ka¿dy wje¿d¿aj¹cy do centrum Szczecina
mostami nad Odr¹, widzi góruj¹cy nad
miastem czerwony masyw gotyckiej katedry i jasnoszar¹, wynios³¹ sylwetê renesansowego zamku z zielonymi he³mami wie¿, dawn¹ siedzibê ksi¹¿¹t z pomorskiej dynastii Gryfitów. To miejsce,
które oprócz walorów zabytkowych, jest
tak¿e kipi¹cym centrum ¿ycia kulturalnego; przygotowuje i organizuje koncerty, przedstawienia teatralne, wystawy,
konferencje oraz spotkania naukowe.
of the Renaissance castle towers with
green helmets, the former seat of the
dukes of the Griffin Pomeranian's dynasty. This place, which in addition to
historical values, is also a seething center of cultural life, it prepares and organizes concerts, theatrical performances, exhibitions, conferences and scientific meetings.
Szczecin têtni kultur¹
Szczecin vibrants with culture
Nie tylko zreszt¹ Zamek Ksi¹¿¹t oferuje w Szczecinie wachlarz kulturalnych
mo¿liwoœci. Liczne muzea, teatry, galerie sztuki, filharmonia i opera, a tak¿e
letni amfiteatr, kusz¹ swoimi propozycjami. To miejsca, z których korzysta
wielu mi³oœników kultury. Warto pamiêtaæ, ¿e Szczecin to tak¿e miasto uniwersyteckie, wiêc – id¹c na koncert czy
do teatru – najpewniej spotkamy tam
przede wszystkim ludzi m³odych.
Not only Dukes' Castle in Szczecin
offers a range of cultural opportunities. Numerous museums, theaters,
art galleries, concert hall, opera house and a summer amphitheater
tempt their proposals. This places are
always filled with multitudes of fans.
Note that Szczecin is also a university town, so going to a concert or
theater, it is likely to meet many
young people.
sierpniu 2005 r., po kilkuletnich staraniach właścicieli, kinu Pionier w Szczecinie
W
został przyznany tytuł najstarszego nieprzerwanie działającego kina na świecie.
Jego pierwszym właścicielem był Otto Blauert, który szybko sprzedał je Albertowi
Pietzke. Pierwszy seans odbył się w nim 26 września 1909 r. Pionier zawsze wyróżniał
się własnym klimatem i nawet po kompleksowym remoncie w 2002 r., gdy
wyposażono sale w nowoczesny sprzęt, kino nie straciło uroku. W Pionierze, w tzw.
Kiniarni, można obejrzeć film przy stoliku w kawiarnianej atmosferze. Pionier został
przyjęty do prestiżowej sieci Europa Cinemas i sieci Kin Studyjnych.
„euroinfo”
Szczecin hosts numerous festivals
that especially during the summer attract crowds of enthusiasts to the western end of Poland. It is worth mentioning National Review of Small Form
Theatre “Counterpoint”, International
Festival of Visual Art “Inspiration”, Musica Genera Festival, Sea Days in Szczecin, International Festival of Street Artists “Bonds of Culture”, International
Ballet Competition “Gold Points,” Picnic on the Oder, as well as original
events as the Emerica Wild In The Streets – International Day of Skateboards,
Szczecin’s Tattoo Festival and the International Fireworks Festival Pyromagic.
Tradition and history
This rich cultural heritage and traditions
from the perspective of the city's history
must be attributed to many nationalities. The origins of the town date back
W Szczecinie odbywaj¹ siê liczne festiwale, które zw³aszcza latem przyci¹gaj¹ w zachodni kraniec polski t³um entuzjastów. Warto wymieniæ choæby Ogólnopolski Przegl¹d Teatrów Ma³ych Form „Kontrapunkt”, Miêdzynarodowy Festiwal Sztuki Wizualnej „Inspiracje”, Musica Genera
Festival, Dni Morza w Szczecinie, Miêdzynarodowy Festiwal Artystów Ulicy
„Spoiwa Kultury”, Miêdzynarodowy Konkurs Baletowy „Z³ote Pointy”, Piknik nad
Odr¹, a tak¿e tak oryginalne wydarzenia,
jak: Emerica Wild In The Streets – Miêdzynarodowy Dzieñ Deskorolki, Szczeciñski Festiwal Tatua¿u czy Miêdzynarodowy Festiwal Ogni Sztucznych Pyromagic.
Tradycja i historia
Ten dorobek kulturalny i bogate tradycje z punktu widzenia historii miasta
trzeba przypisaæ wielu narodowoœciom.
Pocz¹tki miasta siêgaj¹ IX w., kiedy dzisiejsze wzgórze zamkowe zamieszkiwali s³owiañscy osadnicy. Przez wiele lat
Szczecin nale¿a³ do ksi¹¿¹t zachodniopomorskich z dynastii piastowskiej. Ksi¹¿êta ci stworzyli silne i niezale¿ne pañstewko, które przy³¹czy³o siê do Ligi
Hanzeatyckiej. Kamieniem wêgielnym
w historii miasta by³o lokowanie go na
prawie magdeburskim w 1243 r.
Kolejny wa¿ny dla Szczecina moment to podzia³ Pomorza Zachodniego miêdzy Szwecjê i Brandenburgiê po
œmierci ostatnich ksi¹¿¹t pomorskich,
podczas wojny trzydziestoletniej. Od
tego czasu Szczecin przez ponad sto
lat by³ w rêkach szwedzkich, co wp³ynê³o bardzo niekorzystnie na rozwój
miasta. W 1720 r., po wojnie pó³nocnej, Szczecin wszed³ w sk³ad Prus. Nowe w³adze przekszta³ci³y miasto w istotny strategicznie oœrodek wojskowy,
umacniaj¹c je systemem fortyfikacji.
Podczas wojen napoleoñskich Szczecin trafi³ w rêce francuskie.
W XIX wieku, znów pod panowaniem pruskim, miasto szybko rozwija³o
siê ekonomicznie dziêki reformom,
a wœród nich wolnoœci handlu i zniesieniu barier celnych. Druga po³owa
XIX wieku to okres gwa³townego powstawania wielu nowych ga³êzi przemys³u, tak¿e dziêki po³¹czeniu miasta z portem morskim. W 1913 roku otwarto kana³ ³¹cz¹cy Szczecin i Berlin, który spo-
wodowa³ ekspansjê transportu towarów
przesy³anych przez szczeciñski port.
W kwietniu 1945 r. Armia Czerwona
wkroczy³a do miasta i w lipcu tego samego roku przekaza³a administracjê
w polskie rêce. Druga wojna œwiatowa
tylko w niewielkim stopniu dotknê³a zabudowy mieszkaniowej, zabytków i infrastruktury Szczecina. Chocia¿ wizerunek
miasta zmieni³ siê, zachowa³o ono swój
czar, zaklêty w zabytkowej secesyjnej architekturze i obfitej zieleni.
Energia i m³odoœæ
M³odoœæ, otwartoœæ i wielokulturowoœæ od
lat stanowi¹ o potencjale Szczecina. Niekonwencjonalne rozwi¹zania, oryginalne
to the ninth century, when today's castle hill was inhabited by Slavic settlers.
For many years Szczecin belonged to the
Dukes of Szczecin of West of the Piast
dynasty. The princes created a strong
and independent small state, which joined the Hanseatic League. The cornerstone in the history of the city was investing it on the Magdeburg law
in 1243.
Another important moment for the
Szczecin was West Pomerania division
between Sweden and Brandenburg after
the death of the last dukes of Pomerania, during the Thirty Years War. Since
then, Szczecin for over a hundred years
was in the hands of Sweden, which
The oldest cinema in the world
n August 2005, after several years of making an efforts by Pionier's cinema owners
I
in Szczecin, the place awarded the title of the oldest continuously operating cinema
in the world. Its first owner was Otto Blauert, who quickly sold it to Albert Pietzke.
The first session took place in the September 26, 1909. The Pioneer has always
distinguished by its own climate, and even after a complete renovation in 2002, when
the rooms were equipped with modern equipment, the cinema has not lost the charm.
In the so-called “Kiniarnia”, you can watch a movie sitting by a table in a cafe
atmosphere. The Pionier was admitted to the prestigious Europa Cinemas network and
to the Studio Cinemas Network.
35
przedsiêwziêcia i œwie¿e spojrzenie pozwalaj¹ mieszkañcom robiæ rzeczy niepowtarzalne, czêsto jedyne w swoim rodzaju.
Miasto by³o kandydatem do tytu³u
Europejskiej Stolicy Kultury w roku 2016. Logo projektu pt. „Szczecin
Europejsk¹ Stolic¹ Kultury 2016”
przedstawia³ znak, dla której pierwowzorem by³ szczeciñski Plac Grunwaldzki.
Warto tu przyjechaæ, by odetchn¹æ
pe³n¹ piersi¹ – na szerokich alejach i bulwarach, patrz¹c na panoramê Odry,
zwiedzaj¹c zabytki, ch³on¹c ofertê kulturaln¹ i podziwiaj¹c nowoczesne rozwi¹zania organizacji miasta. Podró¿ do
Szczecina mo¿e sprawiæ, ¿e na wiele
spraw spojrzymy œwie¿szym okiem...!
affected very negatively on the city.
In 1720, after the Northern War,
Szczecin became a part of Prussia. The
new authorities have transformed the city into the strategically important military center strengthening the system of
fortifications. During the Napoleonic
Wars Szczecin found its way into
French's hands.
In the nineteenth century, again under Prussian rule, the city quickly developed economically due to the re-
forms, among them freedom of trade
and the abolition of customs barriers.
The second half of the nineteenth century was a period of rapid emergence
of many new industries, also due to the
combination of the seaport city.
In 1913, a channel connecting the
Szczecin and Berlin was opened, what
caused the expansion of the transport
of goods sent by the port of Szczecin.
In April 1945 the Red Army entered
the city, and in July the same year, the
administration was given into Polish
hands. The Second World War only slightly affected Szczecin's housing, infrastructure and monuments. Although
the city's image has changed, it has retained its charm, spelt in the historic
Art Nouveau architecture and lush
vegetation.
GDZIE SIÊ ZATRZYMAÆ?
WHERE TO STAY?
Radisson Blu (SAS) Szczecin
Plac Rod³a 10
70-419 Szczecin
tel.: +48 91 359 55 95
www.radissonblu.com/hotel-szczecin
Energy and youth, openness and
multiculturalism for years are Szczecin's
potential. Unconventional solutions, the
original projects and a fresh look allow
residents to do things which are unique,
often one of a kind.
The city was a candidate for European Capital of Culture in 2016. Logo
of the project “Szczecin European Capital of Culture 2016” presented a sign,
which the prototype was Szczecin's
Grunwald square.
It is worth coming here to breathe
deep – on the wide avenues and boulevards, looking at the panorama of the
Oder River, visiting the sights, soaking up
and enjoying the cultural offer and admiring modern solutions ofr city organization. Travel to Szczecin can make you look
at many things with a fresher look...
GDZIE ZJEŒÆ?
WHERE TO EAT?
Restauracja Na Kuncu Korytarza
Zamek Ksi¹¿¹t Pomorskich
ul. Korsarzy 34
70-540 Szczecin
tel.: +48 601 732 300
www.nakuncu.pl
Hotel Focus ***
ul. Ma³opolska 23
70-515 Szczecin
tel.: +48 91 433 05 00
www.hotelfocus.com.pl
Restauracja Bohema
ul. Wojska Polskiego 67
70-478 Szczecin
tel.: +48 91 433 22 30
www.bohema.szczecin.pl
Park Hotel ****
ul. Platynowa 1
70-527 Szczecin
tel.: + 48 91 434 00 50
www.parkhotel.szczecin.pl
36
Colorado Pub
ul. Wa³y Chrobrego 1A
70-500 Szczecin
tel. +48 91 488 19 21
www.coloradopub.pl
„euroinfo”
Nie tylko pyry i pyzy
Not only about potatoes and dumplings!
Zacznijmy nasz¹ kulinarn¹ podró¿ do Poznania i Wielkopolski od przypomnienia
fragmentu legendy o poznañskich kozio³kach: „Zdarzy³o siê to podczas rozbudowy
ratusza w Poznaniu. Mistrz Bart³omiej Wolff z Gubinia mia³ w³aœnie
zaprezentowaæ zegar, zamówiony przez miejskich rajców. Umieszczono go na
wie¿y ratusza, by s³u¿y³ wszystkim mieszkañcom. Na placu zgromadzi³ siê t³um,
na uroczystoœæ mia³ te¿ przybyæ sam wojewoda z ma³¿onk¹…
Let us start our culinary journey with an excerpt from the Poznan legend
of the goat. “It takes place during the construction of the town hall in
Poznan. Master Wolff Bartholomew from Gubin was about to unveil
a new clock tower, commissioned by the governing body of the city.
It was mounted high on the town hall, to serve all residents. A crowd
gathered at the square, even the governor and his wife were to
attend the ceremony.
37
Na dalszych kartach tej opowieœci
dowiadujemy siê, ¿e kozio³ki uciek³y od
ro¿na na wie¿ê ratusza i wlaz³y na
gzyms pod zegarem. Gdy nadjecha³
wojewoda, przybieg³a zrozpaczona
wdowa – w³aœcicielka skradzionych kozio³ków. Gdy zawodz¹c, skar¿y³a na
kuchcika, kozio³ki na wie¿y zaczê³y weso³o pobekiwaæ. Przestraszony kucharz
Miko³aj opowiedzia³ swoj¹ przykr¹ kuchenn¹ przygodê, co bardzo rozbawi³o wojewodê. Wybaczono kradzie¿,
a dzieñ zakoñczy³a wielka, wspania³a
uczta – tak smaczna, ¿e nie myœlano
ju¿ o braku sarniej pieczeni...
Uczciwi i solidni
istrz kucharski Miko³aj przypieka³ na ro¿nie najwa¿niejsze
danie uroczystego dnia
– udziec sarni. Nagle rozleg³ siê huk
i czarny dym zasnu³ kuchniê. To udziec
obsun¹³ siê z ro¿na i run¹³ w palenisko! – Co ja pocznê teraz? – rozpacza³ kuchmistrz. Ka¿da minuta, któr¹
zegar odlicza³ ju¿ próbnie, by³a cenna,
gdy kucharczyk Pietrek biega³ od jatki
do jatki, szukaj¹c miêsa na now¹ pieczeñ. Wszystkie by³y pozamykane...
Pogna³ wiêc a¿ za miejskie mury, na
nadwarciañskie ³¹ki. Spostrzeg³ dwa
t³uœciutkie bia³e kozio³ki, uwi¹zane do
palika. Niewiele myœl¹c, zerwa³ postronek i porwa³ kozio³ki do ratusza. Nie
przyzna³ siê Miko³ajowi, ¿e ukrad³ je
z ³¹ki...
M
38
Ta legenda mówi o kulinarnych upodobaniach Wielkopolan, ale i ich regionalnym temperamencie. Wielka uroczystoœæ
nie obêdzie siê bez starannie przygotowanej uczty, a kucharzowi w g³owie siê
nie mieœci, by czegoœ wa¿nego zabrak³o.
Ot, poznañska solidnoœæ... Ale kiedy
w rozpaczy, ¿eby ratowaæ sytuacjê, trzeba siê posun¹æ do metod dalekich od
zasad przyjaznego wspó³¿ycia obywateli, wstyd jest naprawdê wielki. No, ale
nie brak Poznaniakom i poczucia humoru, jak widaæ, gdy sprawa koñczy siê
wielkim œmiechem i... wspania³¹ uczt¹.
„Z³oty wiek” na poznañskim stole
Mo¿emy sobie z du¿ym prawdopodobieñstwem wyobraziæ, ¿e podczas tej biesiady nie zabrak³o innych miêsiw. Jadano
„euroinfo”
hef Nicholas browned on a spit
the most important course of
the day, deer’s leg. Suddenly
there was a bang and black smoke clouded the kitchen. It was a leg that slipped off of the spit and had fallen into
the fire! – What shall I do now? – Chef
Nicolas lamented. Time was precious
and was running out. With no time to
spare Chef Nicolas send cook Pietrek
to look for new meat to roast.
But everything was closed... So he
ran up the city walls, to the meadows.
He saw there two greasy white goats,
tied to a stake. Without thinking, he
broke a halter and tore goats to the city hall. He did not say to Nicholas that
he stole them from the meadow... On
the following pages of this story we learn that the goats have escaped from
the spit to the city hall tower and climbed on the clock. When the governor
arrived, desperate widow came running
– the owner of the stolen goats. While wailing, she complained about the cook, goats on the tower began grizzle
merrily. Frightened Nicholas told his
unpleasant kitchen adventure, which really amused governor. The theft was forgiven, and the day ended great, glorious feast – so tasty that no one thought
about the lack of deer roast...
C
Honest and reliable
This legend tells about culinary tastes
of Wielkopolska, and also about their
wtedy dziczyznê, drób, wo³owinê i oczywiœcie wieprzowinê. Tak¿e sto lat póŸniej, w czasach zaboru pruskiego, by³o
na tych ziemiach zasobnie, a ¿yw¹ spuœcizn¹ po „z³otym wieku” s¹ wêdzonki
krotoszyñskie i ostrzeszowskie, miodówka witos³awska, marynowane borowiki
i piwo noteckie. Na koloryt wielkopolskiej
kuchni bez w¹tpienia mia³ wp³yw fakt,
¿e region ten w³aœciwie nie zazna³ zawieruch wojennych, jakich doœwiadcza³y Ma³opolska czy Mazowsze. B³a¿ej Siennicki, siedemnastowieczny podró¿nik, opisuje wieœ wielkopolsk¹ jako czyst¹, zasobn¹ w ró¿ne gatunki zwierz¹t hodowlanych, gdzie nie brakuje gorza³ki i miodu, chocia¿ mieszka tu „lud trzeŸwy
i umiarkowany”.
Pyrka, kartofel, ziemniak
Z owym trzeŸwym i umiarkowanym ludem wiêkszoœci z nas, a mo¿e i przybyszom z zagranicy kojarzy siê tytu³ ekspertów od pyrek. O ziemniaczanej dominacji Wielkopolski zadecydowa³
XIX wiek. Wtedy w³aœnie dominuj¹c¹ rolê w tutejszej kuchni zaczê³y odgrywaæ
ziemniaki, zwane tutaj kartoflami lub
pyrkami. Do dzisiaj Wielkopolanie bywaj¹ nazywani poznañskimi pyrami.
Z tamtego okresu pochodzi tak¿e
prawdopodobnie gzik, czyli œmietanowo-
-twarogowy sos. Przyrz¹dza siê go, dodaj¹c do twarogu i œmietany, cebuli, koperku, drobno posiekanej rzodkiewki
i przypraw. Na pocz¹tek tego wieku przypadaj¹ narodziny andrutów kaliskich, czyli lekko s³odkich, cieniutkich wafli, wypiekanych tradycyjnie w Kaliszu i okolicach.
Zupy i kluski
Regionalnym specja³em jest zupa cebulowa, zwana zalewajk¹. Inna popularna
zupa to ziemniaczany specja³, zwany
œlepe ryby albo rzadkie pyrki. To zupa,
która na wielkopolskich sto³ach pojawia siê do dziœ. Najbardziej nietypowymi i przez to charakterystycznymi
wielkopolskimi zupami s¹ z pewnoœci¹
czernina – zupa z kaczej krwi oraz siemieniucha, czyli zupa z siemienia lnianego z jag³ami (kasz¹ jaglan¹).
regional temperament. Great celebration can not do without a carefully prepared meal, and cook do not even
want to think that something very important could be missing. That is Poznan's reliability... But when the situation is desperative you have to use the
methods which are far from the principles of friendly coexistence of citizens, shame is really not so big then.
But Poznaniaks have great sense of humor, as seen when the case ends with
a big laugh and... a great feast.
“Golden Age”
on the tables
in Poznan
We can imagine
that it was unlikely that during
Œwiêty Marcin i rogale
ażny dla poznaniaków jest 11 listopada – dzień św. Marcina. Biorą tego dnia
W
udział w pochodzie od kościoła św. Marcina do Zamku Cesarskiego, podczas
którego każdy koniecznie i tradycyjnie, ale przecież z wielkim smakiem, zjada rogale
marcińskie albo świętomarcińskie. Każdy taki rogal ma kształt podkówki, oblany jest
likierem i posypany skórką pomarańczową. W środku, jako niespodzianka, jest słodka
masa, odzwierciedlająca wielkopolski zbytek; są w niej: mielone migdały, daktyle, biały
mak, wanilia, cukier, śmietana, rodzynki i masło.
39
Plyndze (zwane plendzami) to placki ziemniaczane, a szagówkami nazywane s¹ szare kluski z surowych ziemniaków i m¹ki krojone na ukos. Inne popularne w Wielkopolsce kluski ziemniaczane to kulanki, okr¹g³e i przyrz¹dzane
z surowych ziemniaków. Bardzo, bardzo
popularne s¹ pyzy dro¿d¿owe, czyli inaczej kluchy na ³achu, parowce lub pampuchy, które gotuje siê na parze i podaje zamiast ziemniaków do miês i sosów.
A co z pieczystym?
Z pyzami i modr¹ kapust¹ gospodynie
najchêtniej podaj¹ pieczon¹ kaczkê. Jako przek¹ska czêsto s³u¿y galaretka
z miêsa, zwana galartem albo zimnymi
nó¿kami. Innym obecnym od dawna
w Wielkopolsce specja³em jest ser sma¿ony, który obecnie mo¿na kupiæ niemal w ka¿dym poznañskim sklepie jako
jedn¹ z wielu dostêpnych odmian serów.
Mo¿e mi³oœnicy miêsiwa czuj¹ siê teraz trochê zaniepokojeni, jeœli nie przepadaj¹ za kaczk¹... Spokojnie, w tradycyjnie kuchni wielkopolskiej mo¿na znaleŸæ i inne pyszne miêsiwa. Na przyk³ad
wczeœniej marynowan¹ w zio³ach i bia³ym winie, a nastêpnie pieczon¹ baraninê po poznañsku, gicz cielêc¹ czy wielkanocn¹ szynkê pieczon¹ w cieœcie albo
znane w innych regionach, ale niezmiernie w Poznaniu lubiane zrazy wieprzowe oraz zrazy wo³owe, zapiekane
z grzybami, ziemniakami i cebul¹.
this feast other kinds of meat were missing. Venison, poultry, beef and pork,
of course were eaten that times. Even
a hundred years later, during the Prussian occupation, was richly in these
lands, and the living legacy of the “golden age” are smoked krotoszynskie and
ostrzeszowskie, witoslawian honey
rum, marinated mushrooms and
Noteck beer. The color of the
Wielkopolska cuisine undoubtedly was influenced the fact that
this region does not actually
experienced the turmoil of war,
which have Mazowsze and
Malopolska experienced.
Blazej Siennicki, seventeenth-century traveler, describes the village in Wielkopolska as aclean,
rich in various species of animals,
where there is no shortage of
vodka and honey, although „sober and temperate people”
leave there.
Soups and noodles
Regional specialty is an
onion soup, called zalewajk¹. Another
popular specialty is potato soup
is called the blind
fish, or rare potatoes.
This is a soup that even
nowadays appears on tables
St. Martin and croissants
n important day for Poznan is November 11th – St. Martin's day. Poznan citizens
A
take part in the procession from St. Martin's church to the Imperial Castle, during
which all necessary and traditionally, but with a great taste, eat St. Martin's croissants.
Each such twirl is horseshoe shaped, and is drenched in liqueur and sprinkled with
orange peel. Inside, as a surprise, there is a sweet mass, reflecting the luxury of
Wielkopolska and you can find in there: ground almonds, dates, white poppy seeds,
vanilla, sugar, cream, raisins and butter.
40
„euroinfo”
in Wielkopolska. The most unusual
and therefore characteristic soups in
Wielkopolska are definitely Czernin
– duck blood soup and siemieniucha
which is a soup made of flax seed with
millet porridge.
S³odkoœci nie tylko na festynie
Na deser jada siê tu szneki z glancem,
czyli dro¿d¿ówki z lukrem, chruœciki,
czyli faworki, babkê poznañsk¹, a czasem nawet leguminê migda³ow¹ lub
z m¹ki gryczanej. S³ynny poznañski wypiek to œwiêtomarciñskie rogale.
Inny regionalny wypiek kuchni poznañskiej nosi nazwê niezbyt mo¿e wyszukan¹, ale i zabawn¹: rura. Najczêœciej rury wypieka siê z ciasta piernikowego na miodzie. Maj¹ kszta³t zrolowanej w po³ówkê rury i bardzo czêsto
zdobione krawêdzie. Rury s¹ sprzedawane w oktawie Bo¿ego Cia³a lub przed
cmentarzami na Wszystkich Œwiêtych.
W praktyce mo¿na je nabyæ czêœciej, na
przyk³ad na Jarmarku Œwiêtojañskim.
Specja³y zarejestrowane
Jednak nie tylko ziemniaki s¹ mocn¹
stron¹ Wielkopolski. To tutaj najwczeœniej w Polsce zaczêto uprawiaæ pomidory, a wspó³czeœnie na szerok¹ skalê
uprawia siê szparagi. Specja³y kuchni
wielkopolskiej zarejestrowane w UE jako chronione oznaczeniem geograficznym to andruty kaliskie, wielkopolski ser
sma¿ony i rogal œwiêtomarciñski.
Do smakowania kuchni Wielkopolan zapraszamy i w Poznaniu, i w Kaliszu, i w mniejszych miastach historycznej Wielkiej Polski. Smacznego!
GDZIE SIÊ ZATRZYMAÆ?
WHERE TO STAY?
Plyndze are the potato pancakes
and szagowki are dumplings made of
potato and flour, cut diagonally. Other
popular potato dumplings in Wielkopolska are kulanki, round and made
from raw potatoes. Very, very popular
are yeast dumplings, also called pampuchy which are cooked by steaming
and given instead of potatoes to meat
and sauces.
And what about a roast?
Housewives prefer roast duck with potato dumplings and red cabbage.
Often as an appetizer they serve meat
jelly, called galartem or cold feet. Another long existing delicacy in Wielkopolska is fried cheese, which now can
be bought in almost every shop in Poznan as one of the many available varieties of cheese.
Meat lovers can now feel a little
worried if they do not like a duck...
Calmly, in a traditional kitchen of
Wielkopolska you can also find other
delicious meat. For example, roasted
lamb pre-marinated in herbs and white wine, and then, veal shank, or
Easter ham baked in pastry, or also
known in other regions, but extremely popular in Poznan, pork stew and
beef stew, baked with mushrooms, potatoes and onions.
Sweetness, not only on festival
As a dessert you can eat here “szneki
z glancem” which means buns with sugar-icing, caddis flies or faworki, Poznan's cake and sometimes even dessert of almond or buckwheat flour. Poznan's most famous baking is St. Martin croissants, which about you will read next.
Another regional baking is maybe
not elaborate, but funny: pipe. Most
pipes are baked with gingerbread and
honey. They are rolled in the shape of
the half pipe and very often their edges are decorated. Pipes are sold in
the octave of Corpus Christi or in
front of the cemeteries on All Saints.
In practice, they can be purchased
more frequently, for example, on St.
John's Fair
Specialties recordedBut not only
potatoes are strong point of Wielkopolska. Exactly here the earliest tomatoes
were grown, and today asparagus is
grown here on a large-scale Wielkopolska cusine specialties are registered in
the EU as a protected with geographical indication are kaliskie andruty, Wielkopolska fried cheese and St. Martin's
twirlWe invite you to taste and enjoy
Wielkopolska cuisine to Poznan and
Kalisz, and in smaller towns of historical Wielkopolska. Enjoy!
GDZIE ZJEŒÆ?
WHERE TO EAT?
IBB Andersia Hotel
Gospoda Pod Kozio³kami
Plac Andersa 3
61-894 Poznañ
tel.: +48 61 667 80 00
www.andersiahotel.pl
Stary Rynek 95
61-773 Poznañ
tel.: +48 61 851 78 69
www.podkoziolkami.pl
Hotel W³oski
Restauracja Brovaria
ul. Dolna Wilda 8
61-552 Poznañ
tel.: +48 61 833 52 62
www.hotelwloski.pl
Stary Rynek 73
61-772 Poznañ
tel.: +48 61 858 68 68
www.brovaria.pl
Hotel Rzymski
Restauracja Milano
al. Marcinkowskiego 22
61-827 Poznañ
tel.: +48 61 852 81 21
www.hotelrzymski.pl
al. Wielkopolska 42
60-608 Poznañ
tel.: +48 61 852 87 45
www.milano.poznan.pl
41
Aktywnie/Actively
Integruj¹ca walka
Integrating fight
Ka¿dy z nas potrzebuje adrenaliny. Czasem napiêcia, towarzysz¹ce codziennemu
¿yciu, musz¹ znaleŸæ bezpieczne wy³adowanie. Czemu nie po³¹czyæ tego
z fascynuj¹c¹ gr¹ towarzysk¹, która ludzi – z pozoru walcz¹cych ze sob¹
– w rzeczywistoœci integruje? Zapraszamy do gry w paintball.
Each of us needs some adrenaline. Sometimes the tensions that accompany
our life must find a safe discharge to succeed. Why not to combine it with
a fascinating parlor game that in fact integrates people who apparently are
fighting with each other? Welcome to paintball.
aintball jest gr¹ zespo³ow¹, anga¿uj¹c¹ grupy przyjació³-fascynatów lub
prowadzon¹ podczas specjalnych
zawodów. Polega na pozorowanej walce
przy u¿yciu markerów – urz¹dzeñ zbli¿onych zasad¹ dzia³ania do broni pneumatycznej. Za pomoc¹ sprê¿onego dwutlenku wêgla wyrzucaj¹ one kulki wype³nione farb¹ wykonane na bazie ¿elatyny spo¿ywczej. Kiedy przeciwnik zostaje trafiony,
kulka rozbija siê, pozostawiaj¹c kolorowy
œlad na ciele lub masce b¹dŸ markerze
zawodnika i powoduje eliminacjê z gry.
P
Sk¹d ten pomys³?
Paintball wymyœlili trzej Amerykanie: leœnik, makler gie³dowy i w³aœciciel sklepu ze sprzêtem sportowym. U podstaw
pomys³u leg³a nurtuj¹ca ich zagadka,
sk¹d bierze siê u cz³owieka niebywa³a
42
wprost zdolnoœæ przetrwania. Rozwa¿ali, czy to sprawa instynktu, czy raczej
cecha nabyta. Spór trwa³ kilka lat.
Wreszcie ktoœ z trójki natrafi³ w katalogu dla farmerów na pistolety do znakowania byd³a... I tak siê to zaczê³o.
Kto mo¿e graæ?
Paintball jest sportem, którym mo¿e
zaj¹æ siê ka¿dy – ludzie dowolnych
profesji, w ró¿nym wieku, kobiety
i mê¿czyŸni. Inteligencja, szybkoœæ myœlenia i determinacja s¹ wa¿niejsze ni¿
si³a, prêdkoœæ czy zwinnoœæ.
Paintball mo¿e byæ urzeczywistnieniem m³odzieñczych marzeñ o fascynuj¹cej zabawie w wojnê. Tu, oprócz has³a „Dosta³eœ!”, œlady rozbryzguj¹cej
siê kulki nie pozostawiaj¹ w¹tpliwoœci,
kto dosta³.
„euroinfo”
Zasady walki
Istnieje wiele odmian gry w paintball, ale
najszerzej rozpowszechnion¹ form¹ tej
zabawy jest zdobywanie flagi przeciwnika. Gracze dziel¹ siê na dwie dru¿yny,
z których ka¿da umieszcza flagê w wybranym przez siebie miejscu (bazie). Celem gry jest zdobycie flagi przeciwnika
i przeniesienie jej triumfalnie do swojej
bazy. Rozgrywki mog¹ odbywaæ siê w lesie lub na specjalnie przygotowanych polach, a nawet w budynkach.
Chcia³bym zacz¹æ...
Aby zostaæ zawodnikiem paintballu,
trzeba byæ pe³noletnim. Osoby, które
nie skoñczy³y jeszcze 18 lat, mog¹ grywaæ tylko za zgod¹ rodziców. Istniej¹
trzy mo¿liwoœci zdobycia odpowiedniego sprzêtu: mo¿na go po¿yczyæ od in-
Aktywnie/Actively
nego gracza, wypo¿yczyæ w klubie lub
kupiæ. Zabawa ma sens w momencie,
gdy znajdzie siê grupa kilkunastu zapaleñców, wiêc – oprócz chêci – przydaje siê tu tak¿e sprawdzona grupa
przyjació³. Na komercyjnych polach do
gry w paintball mo¿na nie tylko wypo¿yczyæ sprzêt, poznaæ wszystkie zasady gry i jej bezpieczeñstwa, ale tak¿e
– pod okiem fachowców – rozegraæ
pierwsze zawody.
Czy to bezpieczne?
Statystyki ubezpieczeniowe pokazuj¹,
¿e paintball jest bezpieczniejszy ni¿
golf, jogging, tenis... Dzieje siê tak dlatego, ¿e w przeciwieñstwie do innych
rodzajów broni pneumatycznej, markery paintballowe miotaj¹ lekkimi kulkami
(ka¿da z nich wa¿y zaledwie kilka gramów), sk³adaj¹cymi siê z cienkiej warstwy tworzywa sztucznego i wype³nionymi barwnikiem. Uderzenie kulki
w cia³o nie mo¿e spowodowaæ wiêkszych strat ni¿ siniak czy zadrapanie.
Oczywiœcie, jak w ka¿dym sporcie, nieprzestrzeganie zasad bezpieczeñstwa,
mo¿e naraziæ nas na wypadek.
Popularnoœæ paintballa
Badania przeprowadzone w Stanach
Zjednoczonych wykaza³y, ¿e paintball
jest trzecim najbardziej popularnym
tam sportem ekstremalnym. Na ca³ym
œwiecie co roku organizuje siê profesjonalne zawody paintballowe, bo dziêki
Œwiatowej Federacji Paintballa ujednolicono regulaminy i wprowadzono zasady zapewniaj¹ce bezpieczeñstwo zawodnikom i kibicom. W Polsce pierwsze gry klubowe odby³y siê na pocz¹tku lat 90. Od 2009 r. istnieje Polska
Liga Paintballowa, powsta³a w porozumieniu z Europejsk¹ Federacj¹ Paintballow¹ (EPBF). Zrzesza kluby i pola
z ca³ego kraju.
aintball is a team game, involving
a group of friends, it is also performed during the special competitions. This pretended fight consists in using markers – devices which
have similar principle of operation for
pneumatic weapon. Using compressed
carbon dioxide they spew balls filled
with gelatin-based food. When an op-
P
ponent is hit, the ball breaks, leaving
a colored mark on the body or the
mask or marker and eliminates a player from the game.
Where did this idea come from?
paintball fields, you can not only rent
the equipment, know all the rules of
the game and its security, but also under the supervision of professionals to
play the first games.
Paintball was invented by three Americans: a forester, a stockbroker and an
owner of the shop with sport equipment. At the core of the idea laid
a puzzle bothering them, where does
the human ability to survive come from.
They discussed whether this is a matter of instinct or rather acquired feature? The dispute lasted several years.
Finally, one of the three came across
in a catalogue for farmers on cattle
marking guns... And so it began.
Is it safe?
Who can play?
Popularity of paintball
Paintball is a sport that everyone can
try – people of any profession, in every age, men and women. Intelligence,
speed of thinking and determination are
more important than strength, speed or
nimbleness.
Paintball can be a realization of
youthful dreams of a fascinating war game. Here, in addition to passwords,
“got”, traces of splashing balls leave no
doubt who was hit.
Studies conducted in the United States have shown that paintball is the third
most popular extreme sport. All over
the world every year a professional paintball competitions are organized, due
to the World Paintball Federation regulations and rules were standardized to
ensure the safety of players and fans. In
Poland, the first club game took place
in the early 90s. Since 2009, there is
Polish Paintball League, established in
consultation with the European Federation of paintball (EPBF). It unites clubs
across the country.
Some principles
There are many variations of paintball,
but the most common form of the game is to gain the enemy's flag. Players
are divided into two teams, each places a flag in their preferred location
(base). The goal is to gain the enemy's
flag and move it triumphantly to their
base. These games can be played in the
woods or on specially prepared fields
and even in buildings.
Insurance statistics show that paintball
is safer than golf, jogging, tennis... This
is because, in contrast to other types
of pneumatic weapons, paintball markers toss a light balls (each weighing
a few grams), consisted of a thin layer of plastic filled with a dye. Hitting
balls in the body can not cause greater
losses than a bruise or scratch. But paintball is a sport and as in any sport,
safety violations could cause an event.
I would like to start...
To be a paintball player, you must be
an adult. People who are not over 18
years old, may play only with parental
consent. There are three ways to acquire the right equipment: You can borrow it from another player, borrow it
in the club or buy it. Fun makes sense
when the group will be more than a dozen enthusiasts, so – apart from the
desire – it is useful to have also a tested group of friends. In commercial
43
Z klas¹/Classy
Miêdzy espres
Between espress
S³owo „kawa” pochodzi od arabskiego „kahwa”. Do wiêkszoœci jêzyków
europejskich nazwa oleistoczarnego napoju przeniknê³a poprzez tureckie
„kahve”, które powsta³o za arabskim „qahwa” – jako skrót od „qahhwat al-bun”
(ang. wine of the bean). Czemu skojarzenie naparu kawy z alkoholem
nie wydaje nam siê specjalnie dziwne? Dlatego, ¿e obros³emu
tradycj¹ i rytua³ami napojowi przypisujemy moc zmieniania
naszego nastroju i si³ witalnych.
rzyczyn¹ pobudzaj¹cego dzia³ania kawy jest zawarta
w niej kofeina. To alkaloid purynowy, znajduj¹cy siê
w surowcach roœlinnych. Ta niezwyk³a substancja stosowana w porcjach 100–400 mg dziennie dzia³a pozytywnie na wiele uk³adów organizmu, nie uzale¿nia i nie daje skutków ubocznych.
Pierwsze wzmianki o drzewach kawowca pochodz¹ z Pó³wyspu Somalijskiego. Tamtejsze plemiona miesza³y zmia¿d¿one owoce kawowca z t³uszczem i formowa³y kulki podawane wojownikom. Ludzie zauwa¿yli bowiem, ¿e po ich
zjedzeniu maj¹ wiêksz¹ odpornoœæ na trudy walki.
P
Pocz¹tek upraw
Pocz¹tek upraw to prawdopodobnie VI w., kiedy kupcy arabscy przewieŸli ziarna do Jemenu. To Arabowie do dziœ dostarczaj¹ najdro¿szej i najbardziej poszukiwanej kawy. Rozpowszechnianie kawy rozpoczê³o siê w XIV–XV w. i d³ugo
Jemen by³ jedynym dostawc¹. Popyt jednak rós³ i transporty
by³y pilnie strze¿one. By zachowaæ monopol, Jemeñczycy zakazali wywo¿enia sadzonek kawowca z kraju. Jednak pielgrzymi do Mekki przemycili kilka drzew do swoich ojczyzn...
he cause
of the stimulating
effect of coffee is
caffeine contained
in it. It is a purine alkaloid, found in raw
plants. This remarkable
substance used in portions of
100–300 mg per day has a positive impact on many body systems, which is not addictive
and does not give side
effects.
T
Kawa podbija œwiat
Droga kawy do Europy rozpoczê³a siê w Wenecji, która w dobie Renesansu by³a centrum wymiany handlowej miêdzy kupcami z Azji i Europy. Raz odkryty przez W³ochów i ich goœci
smak kawy nie móg³ zostaæ zapomniany. Kawa szybko rozprzestrzenia³a siê w coraz odleglejszych zak¹tkach œwiata.
W XVII i XVIII w. potêgi kolonialne rozpoczê³y uprawê kawowca w swoich koloniach. Holandia za³o¿y³a plantacje na Cejlonie i Jawie, póŸniej na ca³ym Archipelagu Sundajskim. Francja pierwsze plantacje za³o¿y³a na Martynice, uprawê rozpoczêto te¿ w Gujanie Francuskiej. W 1719 r. Portugalczycy wy44
„euroinfo”
Z klas¹/Classy
so a latteccino
o and latteccino
Word “coffee” comes from the Arabic “kahwa”. For most European languages
the name of the oily-black drink was infiltrated by Turkish “kahve”, which was
founded after the Arabian “qahwa” – as an abbreviation of “qahhwat al-bun”
(wine of the bean). Why does not brew coffee association with alcohol seem
especially strange to us? Therefore, we ascribe the drink that is strongly
connected with traditions and rituals the power to
change our mood and vitality.
kradli z Gujany sadzonki i za³o¿yli plantacje
w Brazylii. Przez ca³y wiek XIX i pocz¹tek
XX Brazylia by³a g³ównym producentem kawy.
Dopiero w kolejnych latach polityka wysokich
cen otworzy³a drzwi dla Kolumbii, Gwatemali
i Indonezji.
The first mention of the
coffee plant trees come from the
Horn of Africa. Rustic tribes used to mix
crushed coffee cherries with fat and formed
a balls which were served to warriors. People
have noticed that after eating them they are
more resistant to hardships of combat.
Rozwój kultury kawiarnianej
Kawa to jeden z najczêœciej pitych napojów na œwiecie. Rocznie wypija siê
na œwiecie oko³o 400 mld fili¿anek kawy. Pierwsz¹ kawiarniê w Anglii otworzy³ w Oksfordzie turecki ¯yd Jakub
(ang. Jacob lub Jacobs) w 1652 r.
W Londynie podobne miejsce
rozpoczê³o dzia³alnoœæ dwa
lata póŸniej przy alei œwiêtego Micha³a. W 1670 r. otwarto pierwsz¹ kawiarniê w Bostonie. Po zwyciêstwie pod Wiedniem, w 1683 r., Polak Franciszek Kulczycki
za³o¿y³ tam pierwszy kafehauz.
Beginning of the crops
Beginning of the spread of this discovery is probably the thirteenth or fourteenth century, when Arab traders transported the grain to Yemen. That the
Arabs to this day provide the highest and
most sought coffee. Cultivation began in
the fifteenth century, and long Yemen
was the only supplier. However, demand
was growing and the transports were closely guarded. To
maintain a monopoly, Yemenis banned the dumping of coffee tree seedlings from the country. But the pilgrims to Mecca smuggled a few trees to their homelands…
Kawa w Polsce
Coffee conquers the world
Do Polski kawa trafi³a pod koniec XVII w.
z Turcji. Wiêksz¹ popularnoœæ zyska³a jednak dopiero na prze³omie XVII i XVIII w.
Pierwsza kawiarnia w Polsce powsta³a
w okolicy Placu Saskiego w Warszawie
w 1724 r. Zbankrutowa³a, poniewa¿ warszawiacy wstydzili siê piæ kawê w miejscach
publicznych. Pierwszym miastem, gdzie jej
picie sta³o siê modne, by³ Gdañsk. Pocz¹tkowo kawê pito na wzór wschodni, bez do-
Coffee road to Europe began in Venice, which in the era of the
Renaissance was the center of trade between buyers from Asia
and Europe. Once discovered taste of coffee by the Italians
and their guests could not be forgotten. Coffee soon started to
spread over more distant parts of the world. In the seventeenth
and eighteenth century colonial powers began growing coffee
plant in its colonies. Netherlands established plantations in
Ceylon and Java, and later throughout the Sundai archipelago.
France established their first plantations in Martinique, they also began growing in French Guiana. In 1719, the Portuguese
45
Z klas¹/Classy
datków. Szybko zaczêto jednak dodawaæ mleko, s³odk¹
œmietanê, cukier. Pod koniec XVIII w. mocna kawa „po polsku”, pita z wyborow¹ t³ust¹ œmietank¹, wœród cudzoziemców dorównywa³a s³aw¹ naszemu chlebowi.
Najs³ynniejsze gatunki
Dwa najbardziej znane gatunki kawy to arabika (nieca³e
70 proc. œwiatowej produkcji; uprawy w Afryce, Brazylii, na
Jawie i Sumatrze) oraz robusta (nieca³e 30 proc. œwiatowej
produkcji; uprawy w Wietnamie i na p³askowy¿ach Ugandy).
Inne, mniej znane gatunki, których produkcja stanowi ok.
1 proc. na œwiecie, to coffea liberica i coffea excela.
Ziarna Arabiki maj¹ pod³u¿ny kszta³t, a ich kolor jest zielonkawy.
Uzyskuje siê z nich ³agodn¹ i aromatyczn¹
kawê, niekiedy z lekko
czekoladow¹ lub korzenn¹ nut¹. Robusta
(Coffea canephora) jest
znacznie wydajniejsza,
ziarna robusty s¹ mniejsze i bardziej owalne,
a kolor bladozielony. Napar ma
ostry i lekko
gorzki smak.
Liberika (Coffea
liberica) ceniona
jest przede wszystkim
za wydajnoœæ, gdy¿ jej ziarna s¹
niemal dwukrotnie wiêksze od ziaren arabiki, uprawia siê je
w Liberii i na Wybrze¿u Koœci S³oniowej.
stolen seedlings from Guyana and established plantations in Brazil. Throughout the nineteenth century and the beginning of
the twentieth Brazil was the main producer of coffee. Only in
subsequent years the policy of high prices opened the door to
Colombia, Guatemala and Indonesia.
Development of coffee house culture
Coffee is one of the most popular beverages in the world.
Every year about 400 billion cups of coffee are consumed.
The first coffee house in England was opened in Oxford by
Turkish Jew Jacob (called Jacob or Jacobs) in 1650. Two years
later similar place in London was opened at St. Michael's
Alley. In 1670, first coffee shop in Boston was opened. After
the victory at Vienna, in 1683, the Pole Franciszek Kulczycki has opened there first kafehauz.
Coffee in Poland
Coffee hit to Poland in the late seventeenth century from
the Turks. Bigger popularity it gained until the late seventeenth and eighteenth century. The first coffee shop in Poland
behind the Iron Gate was founded in Warsaw in 1724. It
went bankrupt because Warsaw citizens were ashamed of
drinking coffee in public places. The first city where her drinking became fashionable, was Gdañsk. Initially, coffee was
drunk like the east, with no additives. However, people soon began to add milk, sweet cream and sugar. At the end
of the eighteenth century, strong coffee „in Polish”, drunk
from the election greasy cream, famous among foreigners felt
short of our bread.
The most famous species
The two most familiar species are Arabica coffee (less
than 70 percent of global production, growing in Africa, Brazil, in Java and Sumatra) and robusta (less
Sposoby
podawania
Obecnie znamy
dziesi¹tki technik kawiarskich i wiele sposobów podawania kawy.
Specjalista od eleganckiego
i profesjonalnego przygotowania
i serwowania tego naparu to barista. Kursy dla baristów obejmuj¹ naukê znajomoœci
gatunków i jakoœci kawy, stopni jej palenia, maszyn do espresso, przyrz¹dzanie kawy, przygotowywanie artystycznych kaw (latte art)...
Mnogoœæ sposobów, na jakie mo¿na zaparzyæ
kawê, przyprawia czasem klientów o zawrót g³owy.
Oto tylko niektóre z nich: Americano, Cappuccino,
Con Panna, Espresso, Espresso Doppio, Latteccino, Macchiato, Mocha, Café Frappé, Caffe Latte
(Café au lait), Café Lungo.
46
„euroinfo”
Z klas¹/Classy
Dla zamo¿nych i odwa¿nych
Najdro¿szym na œwiecie gatunkiem kawy
jest Kopi Luwak, który jest uzyskiwany z ziaren kawy, wydobytych...
z odchodów zwierzêcia nazywanego popularnie cywet¹ albo luwakiem. Kiedy cyweta zjada
owoce kawy, mi¹¿sz zostaje strawiony, ale samo ziarno nie. Po nadtrawieniu
i lekkim sfermentowaniu
jest wydalane. Zwierzê
zjada tylko najlepsze owoce, a przez przejœcie przez
przewód pokarmowy cywety ziarna kawy trac¹ gorzki smak i kawa zyskuje niepowtarzalny aromat. Po oczyszczeniu i wypra¿eniu kawê przetwarza siê w typowy sposób. Kilogram
Kopi Luwak mo¿e kosztowaæ nawet 1000 euro. W Polsce
opakowanie 450 gramów sprzedawane jest za ponad 1500 z³.
Tradycja i urok
Kawa to malowniczy rozdzia³ naszej kultury. Oprócz tu opisanych gatunków, rodzajów i historii pochodzenia, moglibyœmy
przecie¿ zaprezentowaæ tak¿e artyku³ o latte art, historie
s³ynnych kawiarni i sklepów z kaw¹, przegl¹d projektantów
i producentów zajmuj¹cych siê wyrobem najpiêkniejszych fili¿anek i kubków do kawy... I mo¿e tak w³aœnie siê stanie, a tymczasem ¿yczymy mi³ych chwil przy najbli¿szej aromatycznej
fili¿ance kawy, jak¹ bêd¹ mogli Pañstwo smakowaæ.
than 30 percent of world production, cultivations in Vietnam and on the plateaux of Uganda). Other less
known species, representing about 1 percent in
the world, are coffee liberica and coffea excela. Arabica beans have an
elongated shape and their color is
greenish. Mild and aromatic coffee, sometimes with a little chocolate or a spicy note is obtained from
them. Robusta (Coffea canephora)
is much more efficient, Robusta beans are smaller and more oval, and
have a green color. The infusion has
a sharp and slightly bitter taste. Liberika
(Coffea liberica) is valued primarily for its efficiency, because its grains are almost twice bigger than
Arabica beans, they grow in Liberia and Ivory Coast.
Methods of administration
Currently, tens of familiar techniques and many ways of serving coffee are known. Specialist of elegant and professional preparation and serving is called barista. Course for barista includes knowledge of species and quality of coffee,
smoking degree, espresso machines, coffee preparation, preparing coffee art (art latte)...
A multitude of ways that you can brew coffee seasoned
customers sometimes dizzy. Here are just some of them:
Americano, Cappuccino, Con Panna, Espresso, Espresso
Doppio, Latteccino, Macchiato, Mocha, Café Frappé, Caffe
Latte (Café au Lait), Café Lungo.
For the wealthy and the brave
The most expensive brand of coffee in the world is Kopi Luwak, which is extracted from coffee beans, extracted... from
animal manure popularly called civet or luwak. When civet
eats the coffee fruit, the flesh is digested, but not the grain itself. After a slight fermented it is excreted. The animal
eats only the best fruits, and by passage through thecivet's
digestive tract coffee beans lose their bitter taste and unique aroma of coffee is gained. After cleaning and roasting coffee is processed in a conventional manner. One kilo of Kopi Luwak can cost up to 1000
euros. In Poland, the packaging is 450 grams
sold for more than 1,500 z³.
The tradition and charm
Coffee is a picturesque part of our culture. In addition to those described species, types and history of origin, yet we also present an article about latte art, stories of famous cafes and coffee
shops, and an overview of designers and manufacturers involved in the product's most beautiful cups and cups of coffee... And maybe this is
what happens, and meanwhile we wish you pleasant
moments at the earliest aromatic cup of coffee,
which they will be able to taste.
47
Poradnik pok³adowy/Onboard advisor
Rady, które u³atwi¹ Pañstwu
Some advice which will
Dbamy o Pañstwa komfort i bezpieczeñstwo. Aby podró¿ by³a dla wszystkich
przyjemnoœci¹, prosimy o zapoznanie siê z poni¿szymi poradami, które
personelowi pok³adowemu u³atwi¹ pracê, a Pañstwu zapewni¹ spokojn¹ podró¿.
Proszê sprawdziæ numer swojego miejsca przed wejœciem
do samolotu (miejsca AB znajduj¹ siê po lewej stronie kabi-
Please check your assigned seat number before you
enter the aircraft (seats AB are located on the left side of
ny, CD po prawej, miejsca A i D s¹ miejscami przy oknach).
Proszê zwróciæ uwagê, ¿e wejœcie do samolotu znajduje siê
z ty³u, zatem miejsca w pierwszych rzêdach znajduj¹ siê
z przodu kabiny.
the cabin and CD are on the right side; places A and D
are window seats) Please pay attention when board the
aircraft Entry doors are located at the rear of the plane.
That is why first rows are located in the front.
Jeœli maj¹ Pañstwo baga¿ podrêczny, proponujemy zostawiæ
go przy schodkach samolotu (baga¿ zostanie wówczas za³adowany do przedzia³u baga¿owego, otrzymaj¹ go Pañstwo po
wyjœciu z samolotu – baga¿ znajdowa³ siê bêdzie przy schodach).
If you have any hand luggage please leave it by the
door of the aircraft (it will be loaded into luggage
compartment).
Je¿eli Pañstwa miejsce znajduje siê przy oknie awa ryjnym, personel pok³adowy poprosi o umieszczenie ca³e-
If your seat is located by the emergency exit cabin crew
member will ask you to put all your hand luggage into the
overhead locker.
go baga¿u na pó³ce nad siedzeniem.
Wiêkszy baga¿ podrêczny prosimy umieœciæ pod poprzedzaj¹cym fotelem, a na pó³ce mniejsze przedmioty
oraz odzie¿.
Telefony komórkowe i wszelkiego rodzaju urz¹dze nia nadawczo -o d b i o r c z e m u s z ¹ b y æ w y ³ ¹ c z o n e p o d czas ca³ego lotu (po l¹dowaniu telefony komórkowe
mog¹ zostaæ w³¹czone dopiero po ca³kowitym zatrzymaniu samolotu i wy³¹czeniu znaku „zapi¹æ pasy”). Pozosta³e urz¹dzenia elektroniczne musz¹ byæ wy³¹czone
zawsze, gdy podœwietlona jest sygnalizacja „zapi¹æ pasy”. Personel pok³adowy udzieli informacji, z jakich urz¹dzeñ bêdzie mo¿na korzystaæ podczas lotu.
48
If your hand luggage is bigger it can be placed under
the seat in front of you. Smaller luggage and clothes should
be placed also in the overhead lockers.
Mobile phones and all radio transmitting devices have
to be switched off during the whole flight (mobile phones
can be switched on again after landing when the plane stops
completely and when the fasten seatbelt sign is turned off)
other electronic devices must be turned off always when the
fasten seatbelt sign is on. Our cabin crew will inform you
which devices can be used during the flight.
„euroinfo”
podró¿ naszymi samolotami
help you travel with us
Here you can find some advice that will make your flight easier and help
your flight attendants to take care of your comfort and safety.
Please let them know before we take off.
Proszê zwróciæ uwagê, czy miejsce, które Pañstwo
zajmuj¹, nie znajduje siê w pobli¿u wyjœcia awaryjnego.
Jeœli tak, nale¿y wówczas zapoznaæ siê z instrukcj¹ bezpieczeñstwa. W przypadku ewentualnej sytuacji awaryjnej personel
pok³adowy mo¿e poprosiæ Pañstwa o pomoc przy otwieraniu
wyjœcia awaryjnego.
If your seat is located next to the emergency window
you should be aware of the safety card because in case of
emergency you can be asked to open the emergency exit
window.
Przed startem samolotu personel pok³adowy zapozna
Pañstwa z zasadami bezpieczeñstwa. Proszê zwróciæ szczególn¹ uwagê na sposób zapinania i rozpinania pasów bezpieczeñstwa, lokalizacjê wyjœæ awaryjnych, oœwietlenie
awaryjne, sposób zak³adania kamizelki ratunkowej.
Before take off our cabin crew will demonstrate safety
features aboard the aircraft. Please take note of emergency
lightning system, location of the nearest emergency exits,
usage of life vest and way of safety belt is opened and
closed.
Na czas startu i l¹dowania proszê umieœciæ wszelkie
przedmioty w kieszeni fotela przed Pañstwem.
All your belongings should be located in the seat pockets
in front of you during the take-off and landing.
Nad Pañstwa g³ow¹ znajduje siê przycisk wezwania
personelu pok³adowego. Proszê u¿yæ go, kiedy bêd¹ Pañ-
If you need any help during the flight please press
the flight attendant call bottom located over your head.
stwo potrzebowali pomocy obs³ugi na pok³adzie.
Bufet oraz toaleta znajduj¹ siê z ty³u samolotu.
Buffet and toilet are located in the back of the plane.
Zawsze, kiedy zajmuj¹ Pañstwo swoje miejsce, proszê zapinaæ pasy bezpieczeñstwa.
You also should have your seat belt fastened always while
seated.
Prosimy nie przemieszczaæ siê po pok³adzie, kiedy
znak „zapi¹æ pasy” jest w³¹czony. Prosimy, by zajmowali
You should not leave your seat during taxi (after landing
please remain seated until the fasten seat belt sign is turned off).
Pañstwo swoje miejsca zawsze podczas ko³owania (po l¹dowaniu proszê pozostaæ na swoim miejscu do czasu wy³¹czenia znaku „zapi¹æ pasy”).
Je¿eli podró¿uj¹ Pañstwo z dzieckiem do lat 2, na
czas lotu personel pok³adowy przeka¿e Pañstwu specjalny
pas dla niemowl¹t. Pomo¿e on w prawid³owym przypiêciu
dziecka i zapewni w ten sposób bezpieczeñstwo maluszka.
you will be given a special belt for children. Make sure
that your child is tightened correctly and safe.
If you are travelling with children under 2 years old
Informujemy, ¿e na wszystkich naszych rejsach obowi¹zuje ca³kowity zakaz palenia.
We kindly inform you that smoking in our planes is
strictly forbidden.
Mi³ej podró¿y!
Have a nice flight!!
49
Czy wiesz, ¿e?/Did you
know?
• Najd³u¿szy rejs, jaki wyk
ona
Nasze samoloty/Our fleet
³ ATR 72
Eurolotu, trwa³ siedem i
pó³ godziny.
/The longest flight, which
made ATR
72, lasted seven and a
half hours.
• Samoloty ATR spalaj¹
ok. 500 kg
nafty lotniczej na godzin
ê lotu./ATR
aircraft burnes about
500 kg of
aviation kerosene per
hour.
• Do dziœ dostarczono u¿y
tkownikom
ponad 950 samolotów
ATR na ca³ym
œwiecie./Till these days,th
e company
provided users with mo
re
than 950 ATR aircraft
in the world.
W naszych barwach lataj¹ samoloty ATR 42-500
i ATR 72-202. Oba to pasa¿erskie górnop³aty
z dwoma turboœmig³owymi silnikami. Produkowane
s¹ przez europejskie konsorcjum lotnicze ATR
(Avions de Transport Régional). Eurolot jest tak¿e
w³aœcicielem Embraerów 175. Dwa z nich, w barwach
narodowych, odbywaj¹ rejsy z najwa¿niejszymi osobami w pañstwie.
In our colors fly ATR 42-500 and ATR 72-202. Both are passengers'
turbotrops with two engines. They are produced by European aviation
consortium ATR (Avions de Transport Régional). Eurolot is also the owner
of Embraer 175, two of them, painted in national colors, which operate
flights with the most important people in our country.
ATR 42-500
ATR eurolot.com
ATR 72-202
ATR 42-500
ATR 72-202
D³ugoœæ/Length
22,67 m
27,17 m
Rozpiêtoœæ/Span
24,57 m
27,05 m
Wysokoœæ/Height
7,59 m
7,65 m
Powierzchnia skrzyde³/Wing area
54,5 m2
61 m2
Szer. kabiny pasa¿erskiej/Cabin width
2,57 m
2,57 m
Wys. kabiny pasa¿erskiej/Height of cabin 1,91 m
1,91 m
Wymiary/Dimensions:
Ciê¿ary/weights:
Maksymalny ciê¿ar do startu
18600 kg
21500/22000 kg
11600 kg
12900 kg
4700 kg
6400 kg
4500 kg
5000 kg
Silniki/Engines: 2 × Pratt & Whitney PW127E
PW124B
Moc maksymalna/Maximum power
2400 KM
2400 KM
1165 m
1400 m
Maximum weight for take-off
Ciê¿ar samolotu pustego
Aircraft empty weight
UdŸwig maksymalny
Maximum capacity
Pojemnoœæ zbiorników paliwa
Fuel tank capacity
D³ugoœæ drogi do startu
The length of the road to start
Pu³ap maksymalny/Maximum ceiling
Zasiêg (zale¿ny od udŸwigu)
Range (depending on capacity)
Prêdkoœæ przelotowa/Cruising speed
Liczba pasa¿erów
Number of passengers
50
ok./approx. 7600 m ok./approx. 7600 m
1500 km
1500 km
556 km/h
515 km/h
45/47
64/66
„euroinfo”
Taryfy eurolot.com/eurolot.com fares
Eurolot oferuje swoim pasa¿erom zakup biletów lotniczych
w trzech taryfach:
✓ taryfie ekonomicznej (Economy)
✓ taryfie Eurolot
✓ taryfie Flex.
Jeœli ceni¹ sobie Pañstwo niezale¿noœæ w planowaniu podró¿y i chc¹ swobodnie dokonywaæ zmian nazwiska pasa¿era
oraz terminu podró¿y, zachêcamy do wybrania taryfy Flex.
Taryfa Flex gwarantuje bezp³atn¹ zmianê imienia i nazwiska
pasa¿era oraz daty wylotu i przylotu, nawet do 24 godzin
przed podró¿¹. Zmiany daty podró¿y imienia pasa¿era mo¿na dokonaæ poprzez Contact Center, dzwoni¹c pod numer:
+48 225 740 740.
Eurolot passengers can purchase tickets based on three fares:
✓ fare economy (Economy)
✓ fare Eurolot
✓ Flex tariff.
Zale¿y Pañstwu na komforcie dostosowania terminu podró¿y do bie¿¹cych planów? Polecamy wybór taryfy Eurolot.
Dziêki niej otrzymaj¹ Pañstwo mo¿liwoœæ zmiany dotychczasowej daty i godziny lotu bez ponoszenia op³at, do 24
godzin przed planowan¹ podró¿¹. Zmiany daty i godziny podró¿y mo¿na dokonaæ poprzez Contact Center, dzwoni¹c
pod numer: +48 225 740 740.
If the comfort of your travel dempends on time to adapt to
the current plans you should enjoy a Eurolot fare. With this
you will receive the ability to change the current date and
time of flight without any charge, up to 24 hours before
departure. Changes to travel dates and times can be made
through the Contact Center by calling: +48 225 740 740.
Taryfa ekonomiczna (Economy) to najlepszy wybór dla tych
pasa¿erów, którzy znaj¹ konkretne parametry dotycz¹ce swojej podró¿y, nie przewiduj¹ nag³ych zmian daty wylotu czy
przylotu i chc¹ czerpaæ korzyœci z wygodnej, niskokosztowej
podró¿y z Eurolot.
Economy Fare (Economy) is the best choice for those
passengers who know the specific parameters of their journey,
do not provide any sudden changes in the date of departure
or arrival and want to reap the benefits of convenient, lowcost travel with Eurolot.
If you appreciate the independence of planning a trip and
want to be free to make changes to the passenger's name and
date of travel, we encourage you to choose the Flex fare. Flex
fare guarantees free change of passenger's name and date of
departure and arrival time, up to 24 hours before traveling.
These changes can be made through the Contact Center by
calling: +48 225 740 740.
ECONOMY
EUROLOT
FLEX
Baga¿ podrêczny do 6 kg (55x40x20 cm) w cenie biletu
w cenie biletu
w cenie biletu
Carry-on baggage to 6 kg (55x40x20 cm) in the ticket price
in the ticket price
in the ticket price
Baga¿ rejestrowany do 20 kg
w cenie biletu
w cenie biletu
w cenie biletu
Checked baggage up to 20 kg
in the ticket price
in the ticket price
in the ticket price
Baga¿ specjalny
na ¿yczenie za dop³at¹
Special Baggage
on request at extra charge
Wybór miejsca na pok³adzie
w cenie biletu
w cenie biletu
w cenie biletu
Choosing a location on board
in the ticket price
in the ticket price
in the ticket price
Kawa, herbata, zimny napój, przek¹ska
w cenie biletu
w cenie biletu
w cenie biletu
Coffee, tea or cold drink, snack
in the ticket price
in the ticket price
in the ticket price
Zmiana daty podró¿y
na ¿yczenie za dop³at¹*
w cenie biletu*
w cenie biletu*
Changing your travel dates
on request at extra cost *
in the ticket price*
Zmiana imienia i/lub nazwiska pasa¿era
w cenie biletu*
Change of the name of the passenger
on request at extra cost*
on request at extra cost*
* Przy ka¿dej opcji zmiany daty podró¿y lub imienia/nazwiska pasa¿era, nale¿y dop³aciæ wyrównanie ró¿nicy w cenie biletu.
Informacji o cenniku dop³at udzieli Pañstwu Contact Center: +48 225 740 740.
* With any change of travel dates or the name/names a compensation of the difference in ticket price must be payed.
To get any futher information about price list please Contact Center: +48 225 740 740.
51

Łowcy samolotów Łowcy samolotów

Transkrypt

Podobne dokumenty

KONCEPCJA ZDROWIA TIENS

OGRÓD KWIATOWO WARZYWNY Art - KRES

KingKORG - ulotka.cdr