Droga poznawania siebie

zdrowie i uroda
zdrowie i uroda
Tai Chi
Ta i C h i d l a k a ˝ d e g o j e s t c z y m Ê i n n y m . J e d n i c h c à b y ç
sprawniejsi, zdrowsi, inni spokojniejsi. Wszystkich
∏ à c z y p o t r z e b a z m i a n y n a l e p s z e . Ta i C h i s t w o r z o n o
po to, by ludzie byli bardziej szcz´Êliwi.
T
ai Chi to forma ruchu coraz bardziej
popularna i uprawiana niemal na ca∏ym Êwiecie. W krajach zachodnich cieszy
si´ du˝à popularnoÊcià m.in. wÊród
artystów i biznesmenów i wszystkich tych,
których praca ∏àczy si´ z du˝ym wysi∏kiem
umys∏owym i wysokiem poziomem stresu.
W XVIII wieku wyw´drowa∏a poza obr´b rodziny Chen, w której powsta∏a. Od
tego momentu zmienia∏a si´ i ewoluowa∏a w zale˝noÊci od potrzeb uprawiajàcych
jà ludzi. Zarówno w Chinach, jak i poza
ich granicami powstawa∏y nowe style, wizualnie cz´sto ró˝niàce si´ od siebie. Jedynym niezmiennym elementem pozostawa∏y wspólne dla wszystkich odmian Tai
Chi zasady. Podstawowym warunkiem
dobrego çwiczenia jest odnalezienie
w precyzyjnie okreÊlonym u∏o˝eniu cia∏a
i poruszaniu si´ „w∏asnej natury”. Za tym
doÊç przewrotnym okreÊleniem ukrywa
si´ praca nad dostosowaniem tego
wszystkiego, co przekazuje nauczyciel, do
indywidualnej budowy cia∏a, temperamentu oraz mo˝liwoÊci fizycznych. Osoba
uczàca jest w stanie wskazaç pewien kierunek, lecz tak naprawd´ tylko my sami
mo˝emy odkryç, co jest dla nas najlepsze.
Oto cztery elementarne, choç nie jedyne
zasady, przez które çwiczenie form Tai Chi
staje odkrywaniem samego siebie.
Staç jak góra
Pierwszym wa˝nym etapem w praktyce Tai
Chi jest budowa „konstrukcji” cia∏a. Jest to
zabieg polegajàcy na u∏o˝eniu cia∏a odpowiednim do rodzaju ruchu, który mamy zamiar wykonaç. Poruszanie si´ podczas wykonywania Tai Chi jest doÊç specyficzne,
dlatego cia∏o powinno byç u∏o˝one tak, by
Fot. ????
Droga poznawania siebie
nie ograniczaç mo˝liwoÊci ruchowych, obcià˝aç tylko te partie cia∏a, które pragniemy
wzmacniaç, a izolowaç te, które nara˝one
sà na kontuzje. Podstawowà czynnoÊcià
przy przyjmowaniu pozycji jest u∏o˝enie
kr´gos∏upa. W tym miejscu nale˝y wspomnieç, ˝e wszystkie kroki wykonywane sà
w mniejszym lub wi´kszym przysiadzie, dlatego u∏o˝enie pleców nie jest takie jak
w „pozycji wyprostowanej”. Mimo to, bardzo wa˝ne jest, by podczas pozycji wysokich tu∏ów pozostawa∏ w pionie, a podczas
pozycji niskich do niego zmierza∏. Zasad´ t´
najlepiej zrozumieç, ustawiajàc si´ w wysokich, bardziej komfortowych pozycjach. Zaczynamy od u∏o˝enia szyi, wyciàgajàc jà
nieznacznie do góry, tak jakbyÊmy byli podwieszeni na nitce za czubek g∏owy. Broda
nie jest zadarta ani dociÊni´ta do szyi. Przechodzàc ni˝ej, korygujemy u∏o˝enie ∏opa-
tek. Powinny byç one odwiedzione do ty∏u
i skierowane lekko w dó∏. Pami´tajàc o zasadzie naturalnoÊci, nie powinniÊmy nadmiernie wypinaç klatki piersiowej, tak by ∏opatki zachodzi∏y na kr´gos∏up, a barki nienaturalnie si´ unosi∏y. U∏o˝enie takie powinno zapewniç mi´Êniom relaks, nie zaÊ
wzmo˝one napi´cie. Kiedy wykonamy to
prawid∏owo, pozostaje nam tylko u∏o˝enie miednicy. Na poczàtku wykonujemy
to przy symetrycznym roz∏o˝eniu ci´˝aru
cia∏a na obu nogach. Pami´tamy, ˝e nogi
pozostajà zgi´te w kolanach, zatem by
móc staç wygodnie, nale˝y dokonaç lekkiej rotacji miednicy. Wykonujemy to, jakbyÊmy chcieli delikatnie podciàgnàç pod
siebie koÊç ogonowà. Zbie˝noÊç z izolacjà
kr´gos∏upa podczas çwiczeƒ w le˝eniu nie
jest tutaj przypadkowa, choç nale˝y pami´taç o zachowaniu pewnej dozy naturalnoÊci. Nie nale˝y zapominaç, ˝e jest to
nadal pozycja stojàca, a zakres opisanych
powy˝ej ruchów, ze wzgl´du na indywidualnà budow´ anatomicznà, bywa nieraz bardzo subtelny.
Poruszaç si´ jak woda
Ruch jest podstawowym elementem
w praktyce Tai Chi. Jego specyfika pozwala równomiernie oddzia∏ywaç na poszczególne partie mi´Êniowe. Dzieje si´
tak za sprawà ciàg∏ego przenoszenia
ci´˝aru cia∏a z nogi na nog´ oraz aktywizowania ca∏ych grup mi´Êniowych poprzez p∏ynne przechodzenie z jednej pozycji do drugiej. PrzejÊcia te, jak i same
pozycje skonstruowane sà tak, by przy
obcià˝eniu mi´Êni nie powodowaç blokad w stawach oraz przeprostów lub
mocnych zgi´ç koƒczyn. Daje to poczu-
32
HARMONIA
MARZEC/KWIECIE¡ 2004
w w w. h a r m o n i a . p l
w w w. h a r m o n i a . p l
cie poruszania si´ przy jednoczesnym
lekkim rozciàganiu. Celem zdrowego
funkcjonowania jest wzmacnianie mi´Êni systemu globalnego, jak i po∏o˝onych g∏´biej mi´Êni lokalnych. Te ostatnie odpowiadajà za stabilizacj´ stawów.
Tai Chi, przez specyfik´ çwiczeƒ daje
mo˝liwoÊç pobudzania systemu mi´Êni
g∏´bokich, co mo˝e powodowaç ust´powanie niektórych dolegliwoÊci zwiàzanych z nieprawid∏owym ukszta∏towaniem sylwetki. P∏ynny, wolny ruch z zachowaniem równowagi, zapewnia koordynacj´ wspó∏pracy pomi´dzy oboma
systemami. Nast´puje przy tym stabilizacja stawów peryferyjnych i stawów kr´gos∏upa. Majàc tak przygotowane cia∏o,
mo˝emy zintensyfikowaç trening, dodajàc ruchy szybkie lub obcià˝enie w postaci kuli (od 1 do 12 kg). Przy wykonywaniu sekwencji Tai Chi z przyborem zasady poruszania nie ulegajà zmianie,
zmieniajà si´ tyko kluczowe pozycje.
Czerpaç energi´ z powietrza
Jest kilka koncepcji oddychania podczas
wykonywania Tai Chi. ¸àczy je jedna zasada – oddech musi byç g∏´boki i naturalny.
Wiele osób ma problemy z oddychaniem
przeponowym. Wi´kszoÊç trafiajàcych na
moje zaj´cia ludzi to osoby majàce nerwowy, stresujàcy tryb ˝ycia. Ich oddech
ogranicza si´ do p∏ytkich wdechów i wydechów, poruszajàcych zaledwie klatk´
piersiowà. Dopiero z czasem odkrywajà,
˝e pozycja, której si´ nauczyli, sprzyja oddychaniu przeponowemu. Przeniesienie
obowiàzku utrzymywania cia∏a w pionie
w wi´kszej cz´Êci na mi´Ênie pleców daje
szans´ zaanga˝owania w oddech tak˝e
mi´Êni brzucha. G∏´bokie oddychanie
jest integralnà cz´Êcià ruchu. Pozwala
nam odkryç w∏asny rytm, najlepszy dla
çwiczenia. Im bardziej zaawansowane
wykonywanie, tym oddech staje si´ d∏u˝szy, niewymuszony. Mo˝emy relaksowaç
cia∏o pomimo wykonywanych przez nas
ruchów i zmniejszaç napi´cie mi´Êniowe
w niewykorzystywanych w danej chwili
partiach cia∏a. Osiàgamy wtedy mi´kki,
p∏ynny, ale bardzo silny ruch. Razem z odpr´˝eniem fizycznym uzyskujemy wewn´trzne wyciszenie i odczucie harmonii
mi´dzy cia∏em,a umys∏em.
Staç si´ jednoÊcià
Podstawowym za∏o˝eniem Tai Chi jest
po∏àczenie çwiczenia fizycznego z pracà
mentalnà. Koncentracja na wykonywa-
Sztuka ruchu
Termin Tai Chi jest poj´ciem stworzonym
przez kultur´ chiƒskà, nie majàcym dok∏adnego t∏umaczenia na j´zyk polski. Znaczy
mniej wi´cej: Wielki W´ze∏, Zasada. S∏owo
Chuan to okreÊlenie boksu – sztuki walki.
åwiczenia Tai Chi nie przypominajà ˝adnych znanych w europie form ruchu. Sà one
czymÊ pomi´dzy technikami sztuki walki,
a uk∏adami tanecznymi, wykonywanymi
w zwolnionym tempie. Podstawowym çwiczeniem jest „forma”, czyli sekwencja ruchowa, którà wykonuje si´ nieprzerwanie
przez kilkadziesiàt minut. Sk∏ada si´ z kolistych ruchów o poetycko brzmiàcych nazwach: „Bia∏y ˝uraw rozk∏ada skrzyd∏a”,
„Przenoszenie ràk jak chmury”, „Lotosowe
kopni´cie”. Nie jest to, jak niektórzy sàdzà
naÊladowanie zjawisk przyrody, lecz opis
çwiczenia nawiàzujàcy do jego wyglàdu.
Efekty praktykowania Tai Chi mogà byç tak
ró˝ne, w zale˝noÊci od celów jakie sobie
postawimy. W miar´ çwiczenia poprawia si´
koordynacja ruchowa, zwi´ksza si´ si∏a i wytrzyma∏oÊç. Polepsza si´ te˝ koncentracja
oraz zdolnoÊç relaksowania si´.
nych ruchach oraz Êwiadoma kontrola
nad cia∏em dajà mo˝liwoÊç psychicznego
wy∏àczenia si´ z codziennych problemów. Stan „odczuwania siebie” w konkretnym czasie i przestrzeni powoduje
osiàganie wewn´trznego spokoju. Ta
swoista medytacja w ruchu sprowadza
myÊl i dzia∏anie do wspólnej p∏aszczyzny.
Jest to najlepsza droga do przekraczania
narzuconych nam przez cia∏o lub umys∏
ograniczeƒ. To droga do naszej „prawdziwej natury”.
Robert Obara
Robert Obara – Aerofit Master
Trainer, trzykrotny mistrz Polski
w Tai Chi stylu Yang, Tai Chi
stylu Chen, Tai Chi z bronià.
Autor programu Tai Chi dla fitness klubów. Absolwentem
studiów pedagogicznych na
Akademii Âwi´tokrzyskiej. Tai Chi zajmuje si´
od 1988 roku, uczàc si´ od ró˝nych nauczycieli, m.in. w Polskim Stowarzyszeniu Chiƒskich
Sztuk Walki Choy Lee Fut, Centrum Tai Chi
w Krakowie, World Chen Taiji Association.
Obecnie pobiera nauki u potomków twórcy Tai
Chi: Wielkiego Mistarza Chen Xiaowanga oraz
jego syna Mistrza Chen Yingjuna, którego cz´sto goÊci w Kielcach. Jest cz∏onkiem i wspó∏organizatorem Polskiego Towarzystwa Rozwoju Chen Taiji Quan (www.chen.org.pl). Tai Chi
(pe∏na nazwa Tai Chi Chuan) której uczy jest
tradycyjnà formà tej sztuki, zawiera w sobie
zarówno çwiczenia medytacyjne, ruchowo-oddechowe, jak i çwiczenia w parach oraz
çwiczenia z przyborami m.in. tradycyjnà chiƒskà bronià.
MARZEC/KWIECIE¡ 2004 HARMONIA
33