Źródła finansowania projektów BB

Konferencja PIIT – ustawa o wspieraniu rozwoju
usług i sieci telekomunikacyjnych
Finansowanie projektów
telekomunikacyjnych realizowanych
przez j.s.t.
Jacek Wilczewski
Warszawa, 9 grudnia 2009 r.
Źródła finansowania projektów BB
Programy operacyjne (RPO, POIG,
PORPW) i kontrakty wojewódzkie
Dotacje z budżetu państwa
Środki własne (np. z opłaty adiacenckiej, opłat
za umieszczenie urządzeń w pasie drogowym,
podatek od nieruchomości)
Kredyty (niekwalifikowalność VAT)
Operatorzy prywatni (PPP, um. koncesji)
2
Ustawa szerokopasmowa – nowe ramy
prawne dla samorządowych projektów BB
q
Usuwa wątpliwości co do możliwości i zakresu prowadzenia działalności
telekomunikacyjnej i budowy infrastruktury przez j.s.t.
q
Uznaje taką działalność za fakultatywne zadanie własne
-
dzięki temu łatwiej podjąć decyzję o sfinansowaniu projektu BB ze środków
własnych, pozyskać kredyt, czy dotację z budżetu państwa
Działania z zakresu polityki rozwoju, stanowiące zadania własne jednostek samorządu
terytorialnego, nieujęte w kontrakcie wojewódzkim lub regionalnym programie operacyjnym
mogą być finansowane z dotacji celowych budżetu państwa w przypadku, jeżeli działania te:
1) trwale przyczynią się do podniesienia rozwoju oraz konkurencyjności regionu, lub 2)
pozostają w związku z działaniami realizowanymi w ramach regionalnego programu
operacyjnego (art. 20a ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).
q
Umożliwia bez obaw naruszenia przepisów ustrojowych powierzanie
świadczenia usług telekomunikacyjnych w oparciu o umowę koncesji oraz
realizowanie wspólnych przedsięwzięć telekomunikacyjnych w ramach PPP
q
Finalnie nie doszło do utworzenia funduszu cyfrowego
3
Filozofia interwencji j.s.t. na rynku BB
Usługi detaliczne
skala warunków
Usługi hurtowe
Infrastruktura BB
4
I. Finansowanie z Programów
Operacyjnych
PO RPW – Sieć Szerokopasmowa Polski
Wschodniej
q
Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej (SSPW) jest projektem
indywidualnym realizowanym w ramach PO RPW
q
Projekt obejmuje budowę regionalnej sieci szerokopasmowej
(światłowodowej) na obszarze 5 województw: podkarpackie,
podlaskie, warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie i lubelskie
q
Projekt realizują samorządy województw przy wsparciu MRR
q
Cel projektu: do 2013 zapewnienie dostępu szerokopasmowego dla
90% gospodarstw domowych oraz 100% przedsiębiorców i instytucji
q
Budżet projektu: ok. 300 mln EUR, w tym ERDF ok. 250 mln
q
Projekt nie obejmuje budowy sieci dostępowych – sieci te objęte są
m.in. działaniem komplementarnym 8.3 w ramach PO IG
6
RPO – planowane środki na lata 2007-2013
7
RPO – podział środków (wszystkie działania)
województwo
EFRR (euro)
dolnośląskie
1 213 144 879
kujawsko-pomorskie
951 003 820
lubelskie
1 155 854 549
lubuskie
439 173 096
łódzkie
1 006 380 910
małopolskie
1 290 274 402
mazowieckie
1 831 496 698
opolskie
427 144 813
podkarpackie
1 136 307 823
podlaskie
636 207 883
pomorskie
885 065 762
śląskie
1 712 980 303
świętokrzyskie
725 807 266
warmińsko-mazurskie
1 036 542 041
wielkopolskie
1 272 792 6448
zachodniopomorskie
835 437 299
RPO – podział środków (społeczeństwo
informacyjne i infrastruktura BB)
Budowa Społeczeństwa
Informacyjnego mln
euro
Infrastruktura TiK - w tym
budowa sieci
szerokopasmowych mln.
euro
Udział %
dolnośląskie
120,1
48,5
40,4
kujawsko-pomorskie
57,1
19,0
33,3
lubelskie
72,4
18,8
26,0
lubuskie
37,3
16,5
44,2
łódzkie
70,4
28,2
40,1
małopolskie
75,0
30,0
40,0
mazowieckie
205,1
149,2
72,7
opolskie
25,6
13,7
53,5
podkarpackie
94,8
8,2
8,6
podlaskie
50,9
25,5
50,1
pomorskie
40,3
24,2
60,0
śląskie
200,9
95,0
47,3
świętokrzyskie
29,0
10,9
37,6
warmińsko-mazurskie
62,2
19,3
31,0
wielkopolskie
102,6
42,2
9 41,1
zachodniopomorskie
42,0
30,0
71,4
1 288,7
579,0
44,9
Suma
Wirtualne Powiaty na Lubelszczyźnie –
przykład projektu finansowanego z RPO
q
Wirtualne Powiaty na Lubelszczyźnie jest projektem zgłoszonym do
realizacji w ramach Lubelskiego RPO
q
Projekt obejmuje budowę regionalnej i dostępowej sieci
szerokopasmowej na obszarze 3 powiatów i 6 gmin
q
Projekt realizują samorządy powiatów i gmin
q
Cel projektu: zapewnienie dostępu szerokopasmowego dla instytucji
publicznych, a w wolnym zakresie dla ogólnodostępnych usług
hurtowych
q
Budżet projektu: ok. 30 mln PLN, w tym z ERDF ok. 85 %, pozostałe
środki to wkład własny partnerów projektu
q
Technologia: WiMAX, rezerwacja częstotliwości została pozyskana w
ramach przetargu powiatowego
10
POIG – działania 8.3 i 8.4
q
działanie 8.3:
§
przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu (dostarczanie sprzętu
komputerowego, szkolenia, pokrycie koszt,ów dostępu do Internetu)
§
dostępne dla j.s.t.
§
alokacja finansowa na działanie: 364 411 765 euro
q
działanie 8.4:
§
zapewnienie dostępu do Internetu na „ostatniej mili”
§
aktualnie niedostępne bezpośrednio dla j.s.t. (beneficjenci to MŚP oraz
organizacje non profit)
§
alokacja finansowa na działanie: 200 000 000 euro
11
II. Finansowanie ze środków
podmiotów prywatnych
PPP a koncesje na roboty budowlane i usługi
q
Brak jednoznacznej delimitacji pomiędzy ustawą i umową o partnerstwie
publiczno-prywatnym a ustawą i umową o koncecji na roboty budowlane i
usługi (częściowe krzyżowanie się zakresów, koncesja jako „małe” PPP)
q
PPP to wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk
między podmiotem publicznym i prywatnym, przy czym
§
wspólne przedsięwzięcie to np. budowa lub remont obiektu budowlanego (np.
infrastruktury lub sieci BB, instalacji radiokomunikacyjnych), świadczenie usług (np.
telekomunikacyjnych usług hurtowych), wyposażenie składnika majątkowego w
urządzenia podwyższające jego wartość (np. sprzęt aktywny), połączone z
utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym
§
w ramach PPP składnikiem majątkowym może być sieć lub infrastruktura BB,
tworzona przez partnera prywatnego lub udostępniana przez partnera publicznego,
§
przedmiotem PPP może być świadczenie usług telekomunikacyjnych, a
wynagrodzeniem pobierane z tego tytułu przychody, połączone ewentualnie z
wkładem finansowym podmiotu publicznego
13
PPP a koncesje na roboty budowlane i usługi
q
Na podstawie umowy koncesji podmiot prywatny zobowiązuje się do
wykonania obiektu budowlanego (np. wybudowania infrastruktury lub sieci
BB) i korzystania z niego lub do świadczenia określonych usług (np.
telekomunikacyjnych usług hurtowych lub detalicznych), przy czym:
§
wynagrodzeniem podmiotu prywatnego są wyłącznie przychody z eksploatacji
przedmiotu koncesji lub przychody połaczone z płatnością podmiotu publicznego,
§
płatność nie może prowadzić do odzyskania całości nakładów
§
w ramach umowy koncesji podmiotowi prywatnemu może być udostępniona
infrastruktura lub sieć BB, niezbędna do wykonania przedmiotu koncesji
§
ryzyko ekonomiczne ponosi w zasadniczej części podmiot prywatny
q
Problem zwolnienia z art. 4 ustawy „koncesyjnej” (jeżeli umowa ma zostać zawarta
wyłacznie w celu wykonywania działalności telekomunikacyjnej, a koncesjonariuszem
jest podmiot wykonujący taką działalność)
q
Art. 8 ustawy szerokopasmowej: infrastruktura lub sieć BB może być udostępniona w
zamian za opłaty niższe niż koszt wytworzenia, jak również usługi detaliczne mogą
zostać dofinansowane przez podmiot publiczny, gdy na danym obszarze nie jest
możliwe prowadzenie działalności opłacalnej finansowo.
14
Model PPP – powołanie spółki celowej (SPV)
Spółka celowa –
operator
telekomunikacyjny
EFRR
Wkład
- pieniężny
- ew. składnik
majątkowy
Dywidenda
(reinwestycje)
Zarządzanie lub
eksploatacja
usługi
Wkład
- pieniężny
- know-how
- infrastruktura/sprzęt
Dywidenda
wyznaczenie BSC
notyfikacja do KE
ew. projekt/budowa
Partner
publiczny
Umowa PPP oraz
Umowa SPV
Partner
prywatny
Problem pomocy publicznej w projektach BB
Pomoc publiczna zależy od łącznego spełnienia warunków:
q
środek pomocowy jest przyznany z zasobów państwowych (w tym ERDF)
q
przynosi przedsiębiorstwom korzyści ekonomiczne
q
korzyści są selektywne i zakłócają lub grożą zakłóceniem konkurencji
q
ma wpływ na handel wewnątrzwspólnotowy
Udzielenie pomocy spełniającej te warunki jest niedopuszczalne,
chyba że jest to pomoc zgodna ze wspólnym rynkiem (najczęściej
zależy to od KE stosującej art. 87 ust. 3 lit. c TWE)
Brak pomocy publicznej:
q
Rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych i kryteria Altmark
q
Market Ekonomy Investor Principle (test prywatnego inwestora)
16
Test bilansujący – obszary interwencji
KE różnicuje warunki uznania pomocy za dopuszczalną w zależności od
obszarów interwencji. W tym celu wyróżnia obszary „białe”, „szare” i
„czarne”, które zdefiniowano następująco:
Obszary białe – nie istnieje infrastruktura dostępu szerokopasmowego lub w
najbliższym czasie nie zostanie prawdopodobnie rozbudowana (pomoc
publiczna co do zasady dopuszczalna)
Obszary szare – usługi świadczy tylko jeden operator infrastruktury
szerokopasmowej (pomoc publiczna dopuszczalna przy spełnieniu
dodatkowych warunków)
Obszary czarne – usługi świadczy co najmniej dwóch operatorów
infrastruktury szerokopasmowej (pomoc publiczna co do zasady
niedopuszczalna)
Ustalenie obszarów interwencji wymaga szczegółowej inwentaryzacji zasobów
oraz badań i analiz rynkowych, obejmujących również plany inwestycyjne
17
Test bilansujący – kluczowe warunki
Dodatkowe warunki, których spełnienie zwiększa szanse uznania
pomocy za dopuszczalną:
ØSzczegółowe mapy i analizy obszarów interwencji,
ØOtwarta procedura przetargowa,
ØOferta najlepsza pod względem ekonomicznym,
ØNeutralność technologiczna,
ØWykorzystanie istniejącej infrastruktury,
ØOferowanie hurtowego dostępu,
ØAnaliza porównawcza cen (benchmarking),
ØMechanizm pozwalający na uniknięcie nadmiernej
rekompensaty (tzw. claw-back mechanism)
18
Brak pomocy: przykład francuski
We Francji sieci i usługi szerokopasmowe świadczone są jako usługi
świadczone w ogólnym interesie gospodarczym – SGEI (art. 86 ust. 2 TWE) –
w sprawach N 381/2004 (Francja) i N 382/2004 (Francja) KE uznała, że
pomoc publiczna nie występuje.
JST zawiera z operatorem infrastruktury (OI) umowę koncesji, w ramach
której OI zobowiązany jest do wybudowania i eksploatacji sieci
szerokopasmowej w regionach o niedostatecznym zasięgu, realizującym cel
podłączenia do sieci wszystkich obywateli i wszystkich przedsiębiorstw
q Infrastruktura pozostaje własnością JST
q OI ma obowiązek świadczyć wyłącznie dostęp hurtowy i nie może świadczyć
usług detalicznych. Ważny jest cel interwencji, a nie rodzaj sieci – inwestycja
nie jest ograniczona do sieci szkieletowej, a usługi hurtowe obejmują też np.
DSL, FTTH, WiMAX.
q JST w zamian za zobowiązanie do świadczenia SGEI płaci OI rekompensatę
pochodzącą ze środków publicznych, w tym ERDF. Rekompensata jest ustalona
na podstawie uprzednio określonych i przejrzystych kryteriów, przewidujących
mechanizm zabezpieczający przed nadmierną rekompensatą.
q OI jest wyłaniany w otwartej procedurze i decyduje najniższa wysokość
rekompensaty.
q
19
Umowy koncesji i PPP we Francji na koniec 2008r.
Dunkerque
Debitex
Operator
already chosen
65
Gonfrevillel’Orcher
Ongoing
call for tender
9
FTTH projects
Arras
Oise
Quimper
Yvelines Seine et
Marne
Vannes
Sarthe
Maine
et Loire
Rennes
Cher
Tours
Angoulême
Périgueux
CR Guyane
Bordeaux
CR Martinique
CR Réunion
Agen
Gironde
Lot et Garonne Aveyron
CG Haut-Rhin
Belfort-Montbéliard
Jura
Cosne sur
Loire
Loire
Isle d’Abeau
A 75
Lozère DrômeArdèche
Voiron
Chalon
/ Saône
CU Creusot
Monceau
Tarn
Hérault
Grand Toulouse
PA Iris 64
Limousin
Limousin
Clermont
-Ferrand
Toulouse Sicoval
Pau
CR
Alsace
Bourgogne
Nièvre
CG Bas-Rhin
Auvergne
Charentes
-Maritime
CR Guadeloupe
Loiret
Loiret
Moselle
Meuse
Meurthe
et Moselle
Eure
CA Caen
la Mer
Côtes
d’Armor
Morbihan
SAN Sénart
CG Hauts
de Seine
Cœur
Côte Fleurie
Manche
CA Seine Eure
Gravelines
Sipperec
Haute Garonne Languedoc-Roussillon
Ariège
Rodez
PA
DSP WiMAX
Castres-Mazamet
CA Pays d’Aix
Source : IDATE
Corse
Przykłady projektów
Local Authority
Investments (M€)
Type of project
Duration
of projet
Total
Public
subsidies
Public
% total
Pyrénées
Atlantiques County
61,9
42
68%
ULL, Optic network in
business parks
20 years
Yvelines County
19,3
12,8
66%
ULL, Optic network in
business parks
20 years
Seine et Marne
County
78,7
30,7
39%
ULL, Optic network in
business parks,
WiMAX
20 years
Oise County
48,5
24,5
51%
ULL, Optic network in
business parks
22 years
Hauts de Seine
County
422
59
14%
900 000 FTTH home
passed
25 years
Rennes Métropole
Town and suburbs
20
7,4
37%
ULL, Optic network in
business parks,
WiMAX
22 years
DEBITEX (27 towns
in north east from
Paris)
55
15,8
29%
120 000 FTTH home
passed
25 years
Budujący przykład: sukcesy we Francji
q
q
q
q
q
W latach 2003-2009 zrealizowano ponad 100 projektów o ogólnej wartości
inwestycji ok. 1,4 mld EUR
W projektach nie występowała pomoc publiczna – model polegał na
dofinansowaniu ze środków publicznych budowy przez podmioty prywatne
sieci szerokopasmowych (w tym „ostatniej mili”), które pozostawały
własnością publiczną
Samorządom francuskim udało się pozyskać zaangażowanie kapitałowe
podmiotów prywatnych na poziomie 50% nakładów inwestycyjnych
Najwięcej projektów polegało na:
uwolnieniu pętli lokalnej umożliwiających konkurencyjne świadczenie usług
xDSL (40% rozgrupowanych central i 4,6 mln uwolnionych linii)
podłączeniu do sieci optycznej (światłowodowej) ponad 2.200 stref
ekonomicznych, parków biznesowych i instytucji publicznych
pokryciu obszarów wykluczonych cyfrowo sieciami WiMAX lub WiFi
Nowe projekty obejmują również doprowadzenie sieci optycznych do
gospodarstw domowych (FTTH)
22
Dziękuję za uwagę
Jacek Wilczewski
[email protected]
23