Podsumowanie - Program Żywy Dawca Nerki

Klinika Chirurgii Ogólnej I Transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego od 2007 kierowana przez Prof. dr hab. n.
med. Andrzeja Chmurę od kilku lat jest najaktywniejszym ośrodkiem transplantacyjnym
w Polsce.
W Klinice wykonuje się przeszczepienia nerek od dawców zmarłych i od dawców
żywych, przeszczepienia wątroby, przeszczepienia trzustek i wysepek trzustkowych.
Działalność transplantacyjna Kliniki:
Rok
2010
2011
2012
2013
2014
do września
Przeszczepione
narządy
nerki
164
192
174
179
125
140
126
131
184
149
Nerki od
żywych Wątroby
dawców
14
37
7
49
14
48
17
46
13
28
Trzustki
2
3
9
2
6
Wyspy
trzustkowe
1
5
1
Doskonały zespół zaangażowanych w swoją pracę specjalistów sprawia, że możliwym
stało się przeszczepianie ok. 200 narządów rocznie.
Wykonywanie tak szerokiego spektrum zabiegów jest możliwe dzięki istnieniu
utworzonych zespołów nadzorujących poszczególne programy transplantacyjne.
Kierownik programu przeszczepienia nerki od dawcy żywego w naszej Klinice – Prof. dr
hab. n. med. Artur Kwiatkowski często powtarza słowa profesora Ludwika Hirszfelda:
“kto chce zapalać innych, sam musi płonąć”. Zapał i zaangażowanie, które niewątpliwie
posiada pan Profesor, pozwoliło mu na zgromadzenie wokół siebie grupy ludzi, którzy
nie tylko profesjonalnie wykonują swoje obowiązki, ale głęboko wierzą w to co robią i
angażują się w pracę całym sercem.
Procedura pobierania i przeszczepiania nerek od żywych dawców jest bardzo
specyficzna. Mamy do czynienia z dwiema osobami, z których tak naprawdę tylko jedna
jest chora, a druga jest zdrową osobą, pragnącą pomóc swojemu bliskiemu.
To ogromna odpowiedzialność spoczywająca na całym zespole. Z jednej strony mamy
pacjenta, któremu chcemy pomóc, z drugiej potencjalnego dawcę, który poprzez ogromy
dar miłości – oddanie własnej nerki - tę pomoc umożliwia.
Kwalifikacja do pobrania i przeszczepienia nerki od żywego dawcy to wieloetapowy
proces, podczas którego wielokrotnie spotykamy się z parami dawca-biorca.
Towarzyszy temu ogromny ładunek emocjonalny. Poznajemy tych ludzi, rozmawiamy z
nimi, jesteśmy świadkami cierpienia i chęci pomocy jednocześnie. To bardzo trudna
sytuacja, ponieważ istnieje ogromna pokusa, by tym emocjom ulec. Empatia dla chorych
i ich rodzin nie może jednak przesłonić obwarowań medycznych. Najważniejsze jest
zdrowie i dobro dawcy. Rolą zespołu jest takie przeprowadzenie kwalifikacji, żeby nie
było żadnych wątpliwości, że zabieg oddania nerki nie spowoduje uszczerbku na
zdrowiu dawcy.
Przez wiele lat trwania programu udało się nam stworzyć standardy postępowania,
które gwarantują, że nasi pacjenci, zarówno dawcy i biorcy, czują się bezpieczni. A to
dzięki temu, że w całym procesie kwalifikacji, a następnie pobrania i przeszczepienia
nerki, uczestniczy grupa specjalistów dedykowana do tego programu.
Profesorowi Kwiatkowskiemu udało się stworzyć wielodyscyplinarny zespół, w skład
którego wchodzą nie tylko chirurdzy, ale także nefrolodzy transplantolodzy, interniści,
anestezjolodzy, radiolodzy, psycholog i oczywiście koordynator żywego dawcy.
Spotkania odbywają się co tydzień, co pozwala nie tylko na omawianie na bieżąco
procesu kwalifikacji, ale powoduje, że każdy z nas czuje się częścią zespołu. To sprawia,
że dużo łatwiej, ale przede wszystkim lepiej, udaje się nam przygotować dawcę i biorcę
do zabiegu. Takie interdyscyplinarne podejście daje dużą większą szansę na dokonanie
prawidłowej kwalifikacji dawcy i uniknięcie komplikacji związanych z zabiegiem
pobrania i przeszczepienia.
Procedura pobrania i przeszczepienia nerki od dawcy żywego to ogromne obciążenie
psychiczne dla lekarzy. Tutaj nie ma miejsca na pomyłki, niekompetencje czy
nonszalancję. Mamy świadomość, że pobieramy narząd od zdrowego człowieka po to,
by przeszczepić go chorej, ale jednocześnie bliskiej dawcy osobie. Presja, jaka spoczywa
na zespole, jest bardzo duża. Zabieg musi być bezpieczny dla dawcy, ale i bezpieczny i
skuteczny dla biorcy. Nerka pobrana od żywego dawcy musi działać. Dar , jakim jest
oddanie swojego narządu do przeszczepienia, jest wyrazem wielkiego poświęcenia i
miłości dla drugiego człowieka. Stąd motto naszego programu brzmi: „ Oddaję bo
Kocham”.
Dlatego staramy się zrobić wszystko, żeby potencjalne ryzyko ograniczyć do minimum.
Opracowane przez nas i obowiązujące w naszej Klinice procedury będące wynikiem
naszych wieloletnich doświadczeń, mają na celu zapewnić jak najwyższy poziom
bezpieczeństwa naszym pacjentom. Dzięki nim, ograniczamy wpływ emocji na nasze
decyzje. Ogromną rolę odgrywa obecność naszego kolegi z zespołu, psychologa dr
Mateusza Zatorskiego, który konsultuje potencjalnych dawców. Jego zaangażowanie i
profesjonalizm, pozwoliły nam na zrozumienie wielu aspektów psychologicznych, jakie
towarzyszą naszym pacjentom podczas procesu kwalifikacji.
Niewątpliwym buforem emocjonalnym naszego zespołu jest mgr Aleksandra Tomaszek
pełniąca funkcję koordynatora żywego dawcy. To z nią nasi pacjenci mają najczęstszy i
bezpośredni kontakt. Aleksandra Tomaszek towarzyszy naszym parom od samego
początku procesu kwalifikacji, poprzez okres pooperacyjny, a także wiele lat po zabiegu
podczas badań kontrolnych.
Wszyscy mamy świadomość, że w pewnym sensie wiążemy się z naszymi dawcami do
końca życia. Nasz autorski program opieki nad żywym dawcą jest dużo bardziej
rozbudowany niż ten wymagany przez ustawę. Sprawujemy opiekę nad naszymi
dawcami dożywotnio. Nie tylko wykonujemy badania kontrolne w wyznaczonych
okresach po pobraniu, ale także diagnozujemy i leczymy naszych dawców w każdym
momencie kiedy tego potrzebują, nie tylko w przypadkach związanych z pobraniem
nerki.
Takie podejście powoduje, że nasi dawcy mają poczucie, że zawsze mogą na nas liczyć i
że nasza opieka nad nimi nie kończy się w momencie pobrania nerki.
Rosnąca ilość pobrań i przeszczepień nerek od żywych dawców w naszym ośrodku to
ogromna zasługa Profesora Kwiatkowskiego. To jego pasja, profesjonalizm i wiara w
stworzony przez niego zespół spowodowały, że możemy pomóc coraz większej liczbie
chorych.
Choć odsetek przeszczepień nerek od żywych dawców w Polsce (ok 5%), nadal
dramatycznie odbiega od średniej w Europie (19%) i na świecie (45%), głęboko
wierzymy, że uda nam się to zmienić. Udało się nam uruchomić program przeszczepień
krzyżowych (wymiany par nerek), który umożliwia wykonanie przeszczepienia
pomiędzy parami dawca-biorca, nie mogącymi oddać nerki swoim bliskim z powodu
niezgodności grup krwi, lub niedopasowania immunologicznego.
Od ponad roku większość pobrań wykonujemy metodą laparoskopową z ręczną asystą.
Angażujemy się w wiele akcji edukacyjnych, promujących ideę przeszczepiania nerek od
żywych dawców. Poprzez współpracę z naszymi koordynatorami w lokalnych stacjach
dializ, udało się nam dotrzeć do wielu chorych, którzy nie wiedzieli o takim sposobie
leczenia.
Wszystko po to, by zwiększyć szansę chorych ze schyłkową niewydolnością nerek na
skuteczne leczenie.
Niestety niedobór organów od dawców zmarłych powoduje, że co roku, spośród
chorych wpisanych na Krajową Listę Oczekujących, około pięćdziesięciu pacjentów
umiera, nie doczekawszy przeszczepienia.
Przeszczepianie nerek od żywych dawców, daje możliwość uratowania choćby części z
tych chorych, skraca czas oczekiwania na dializach, a tym, którzy nie mają możliwości
przeszczepienia nerki od dawcy żywego, daje większą szansę na otrzymanie narządu od
dawcy zmarłego.
Widok szczęśliwych pacjentów po udanym przeszczepieniu rodzinnym, dawców i
biorców, którzy leżąc w jednej sali po zabiegu trzymają się za ręce , jest trudny do
opisania, ale daje nam ogromną satysfakcję i poczucie, że robimy coś dobrego.
Zapraszamy na stronę internetową naszej kliniki poświęconą przeszczepianiu nerek od
żywych dawców, oraz na stronę na facebooku: www.zywydawcanerki.com
www.facebook.com/oddajebokocham
dr n. med. Rafał Kieszek
chirurg