piękno i tradycja. kolekcja kimon rodziny yamanaka.

piękno i tradycja. kolekcja kimon rodziny yamanaka.

PIĘKNO I TRADYCJA. KOLEKCJA KIMON RODZINY YAMANAKA.
PIĘKNO I TRADYCJA. KOLEKCJA KIMON RODZINY YAMANAKA.
Prezentowana na ekspozycji kolekcja została wypożyczona od Yoko Yamanaka, Dyrektora
Organizacji Euro-Japońskiej Wymiany Artystycznej .Zainteresowanie kimonem zawdzięcza Pani
Yoko swojej babci i dziadkowi, artystom wykonującym tradycyjne japońskie malowidła. Yoko
Yamanaka przejęła od swojej babci kimona, które od blisko 150 lat były noszone w tej rodzinie;
uważa, że kimona są obdarzone życiem, należy więc opiekować się nimi z wielką troską i
miłością. Właścicielka kolekcji chciałaby przyczynić się do podtrzymania "kultury kimona" wśród
młodych Japończyków, pragnie również tę piękną kulturę chronić jako cenny skarb i pokazywać
poza granicami swej ojczyzny.
Japońskie kimono jest obecnie na świecie jednym z najłatwiej rozpoznawalnych, tradycyjnych
strojów narodowych. Swą sławę na Zachodzie zawdzięcza w dużej mierze barwnym
drzeworytom japońskim, które w drugiej połowie XIX wieku zaczęły docierać do Europy.
Widniejące na nich postacie pięknych dziewczyn i kobiet, odziane w barwne kimona, stały się
kwintesencją obrazu Japonii w oczach Zachodu.
Kimono po japońsku oznacza dosłownie coś co się nosi lub rzecz do noszenia, do ubrania.
Swą formę obecną kimono uzyskało w okresie Edo (1600-1868). Określenia kimono zaczęto
używać dopiero w XVIII wieku. Wcześniej długie do ziemi odzienie z prostokątnymi rękawami i
połami zachodzącymi na siebie, przytrzymywane pasem obi, nazywano kosode. Historia
japońskiego ubioru jest w znacznej części historią ewolucji kosode.
Zmiany w stroju i rodzajach używanych tkanin następowały w Japonii powoli. Były wynikiem
naśladowania napływających z kontynentu azjatyckiego materiałów, świadczących o wysokich
umiejętnościach technicznych ich wytwórców.
Zanim na przełomie IV i V wieku dotarł do Japonii jedwab, ubrania szyto z włókien wistarii,
morwy i konopi. Obecnie materiał na kimono można wykonywać z nici bawełny, lnu, wełny i
jedwabiu. Kimona bawełniane i lniane są noszone latem, na zimowe chłody i nieformalne
spotkania towarzyskie szyje się kimona wełniane. Najwspanialsze są jednak kimona jedwabne,
używane jako ubiór odświętny.
Tkaniny na kimona mogą być farbowane i malowane po utkaniu albo utkane z odpowiednio
ufarbowanych nici. Materiał na kimono jest efektem zastosowania wielu technik tkackich,
farbiarskich i malarskich od pokoleń pieczołowicie kontynuowanych. Dziś procesy te są
ułatwione dzięki stosowaniu nowoczesnych technologii, lecz najdroższe, luksusowe kimona
nadal wykonywane są ręcznie przez najlepszych rzemieślników, otrzymujących nierzadko tytuł
Żywego Skarbu Narodowego.
Kimono zawdzięcza swoją ponadczasowość i uniwersalność prostocie i niezmienności (od
okresu Edo) kroju- jednakowego dla kobiet i mężczyzn. Dzięki niemu może być idealnie
dopasowane do figury każdego człowieka.
Krój kimona odegrał w Japonii istotną rolę w kształtowaniu kanonów kobiecej urody. Dyskretnie
podkreśla niektóre części ciała( kark, biodra oraz kostki), a inne maskuje(piersi, nogi,
talia).Ubiór o tak prostym kroju idealnie harmonizuje z figurą Japonek.
1/3
PIĘKNO I TRADYCJA. KOLEKCJA KIMON RODZINY YAMANAKA.
Kimono kobiece, również ślubne, jest krojone z kawałka materiału długości około jedenastu
metrów i szerokości około trzydziestu sześciu centymetrów. Wykrój na kimono dla kobiety
powinien być o około dwadzieścia centymetrów dłuższy od jej wzrostu. Nadmiar materiału jest
bowiem podwijany pod pasem obi w taki sposób, aby brzeg podwiniętego materiału szerokości
około czterech i pól centymetra wystawał spod dolnej krawędzi pasa. Ta wystająca zakładka
nazywa się hashori (podwinięty rąbek, koniec). Długość rękawów jest dopasowywana
indywidualnie. Wykrój na kimono męskie dopasowuje się do wzrostu, nie ma więc potrzeby
tworzenia zakładek.
Linia kroju kimona jest prosta. Wykrój składa się z części przedniej i tylnej. Przód wykroju jest
złożony z sześciu fragmentów: fragmentów górnej części kołnierza (tomoer)/, i dolnej części
kołnierza (eri), ponadto lewej, wierzchniej poły (shitamae), spodniej prawej poły(uwamae) oraz
dwóch doszytych do nich pasów materiału (okumi) równych połowie szerokości shitamae i
uwamae. Dolny róg okumi określa się terminem tsumasaki. Wykrój dolnej części składa się z
dwóch równych pasów materiału, które zostają zszyte. Rękawy (sode) są prostokątne. Ich dolna
część zwana furi (powiewanie) pozostaje nie zszyta od strony pachy, dzięki czemu tworzy się
rodzaj kieszeni.
Wkładanie kimona odbywa się w ustalonej kolejności i często wymaga pomocy innej osoby.
Najpierw wkłada się skarpetki z jednym palcem oraz dwa rodzaje bielizny. Następnie wkłada się
kimono i dopasowuje do wzrostu danej osoby. W tym celu podwija się odpowiednią ilość
materiału wokół bioder umocowuje za pomocą cienkiego sznurka zwanego koshihimo. Po
wygładzeniu zmarszczek i starannym dopasowaniu do sylwetki kimono przewiązuje się takim
samym sznurkiem pod biustem, aby zapobiec poluzowaniu się ubioru. Po wygładzeniu
zmarszczek całość jest przewiązywana paskiem datejime. Pozostaje jeszcze zawiązanie pasa
obi i włożenie obuwia.
Pas obi stał się nieodłącznym elementem kimona w okresie Edo. Wiąże się go na ściśle
określonej wysokości, tak aby całkowicie zakrywał przeponę. W przypadku panien obi powinien
zachodzić na piersi. W przypadku mężatek natomiast należy go zawiązywać tuż pod piersiami.
Szeroki pas ułatwia siedzenie "po japońsku", ponieważ, podtrzymując plecy, zapobiega
garbieniu się, przechylaniu na boki, a nawet powoduje, ze mniej cierpną nogi. Sprawia on
ponadto, ze w pozycji stojącej poły kimona nie rozchylają się, a całe kimono zyskuje unikatowy
kształt. Dużą wagę przywiązuje się do tego, aby kolorystyka i wzornictwo pasów obi
harmonizowały z charakterem kimona. Pasy różnią się od siebie stopniem bogactwa zdobienia
oraz wymiarami.
Na szczególne okazje, jak na przykład wesele, zawiązuje się bardzo ozdobny maru obi, który
ma siedemdziesiąt centymetrów szerokości i około czterech metrów długości. Używany jest
również przez gejsze i jest najwspanialszym wśród pasów obi. Istnieje wiele sposobów wiązania
pasa obi. Zależą one od rodzaju kimona, wieku kobiety i okazji. Zwłaszcza w przypadku kimon
panieńskich istnieje ogromna różnorodność w tym względzie. W dodatku pasjonujący się tym
Japończycy stale wymyślają nowe i efektowne węzły. Każdy z nich ma swoją nazwę, niektóre
bardzo wdzięczną: "bębenek", "motyl modraszek lazurek", "wróbel z rozpostartymi skrzydłami",
"schowek na książkę". Do prawidłowego zawiązania kobiecego pasa obi potrzebne są różne
akcesoria służące usztywnieniu węzła, unieruchomieniu go na miejscu oraz wygładzeniu
materiału obi. Dodatki do kimona, jak skarpetki (tabi), obuwie (zori,geta) i torebka wymagają
starannego i przemyślanego dobrania do charakteru kimona, aby tworzyły z nim harmonijną
całość.
2/3
PIĘKNO I TRADYCJA. KOLEKCJA KIMON RODZINY YAMANAKA.
Dużą wagę przywiązuje się do konserwacji i zabiegów pielęgnacyjnych kimon, co pozwala im
przetrwać kilka pokoleń. Po każdorazowym użyciu kimono należy rozwiesić na specjalnym
wieszaku i przez jedną noc przewietrzyć. Następnego dnia należy je oczyścić z kurzu suchym
ręcznikiem. W razie konieczności kimono oddaje się do specjalnej pralni. Dziś kimono
postrzega się jako kunsztowne dzieło sztuki. Można je kontemplować niczym rzeźbę lub obraz,
dostarcza satysfakcji estetycznej i intelektualnej. Kimono oddziałuje na ludzką wrażliwość i
wyobraźnię. Nie jest tylko martwą materią. Jest jednym ze skarbów kultury japońskiej. Jej
kwintesencją.
Wystawa została przygotowana przez Centrum Sztuki i Techniki Manggha w Krakowie.
Ekspozycja obejmuje około sto eksponatów , ponad połowę stanowią kimona, a pozostałe to
akcesoria uzupełniające tradycyjny strój mieszkańca Japonii.
Na wystawie można również zobaczyć zabawki ,jakie małe japońskie dziewczynki otrzymują na
Święto Dziecka. Zestaw prezentowanych lalek stanowi ilustrację cesarskiego dworu, jest
przykładem zabawek pozwalających poznawać historię i tradycje własnego narodu.
Otwarcie wystawy - 19.05.2007
Czynna do - 12.08.2007
{gallery}zdjecia_galerie/czasowe/2007/kimona{/gallery}
3/3