Seminarium Linuksowe w Zespole Szkół

SEMINARIUM LINUKSOWE
JAK ZAINSTALOWAĆ LINUKSA NA KOMPUTERZE,
NA KTÓRYM JEST SYSTEM WINDOWS?
Opracowała i prowadziła
mgr Beata Holewa
Seminarium „Instalacja Linuksa na komputerze, na którym zainstalowany jest
system Windows” odbyło się w Zespole Szkół Samorządowych w Sycewicach
7 stycznia 2004 roku. W spotkaniu uczestniczyli zainteresowani uczniowie oraz
nauczyciele naszej szkoły. Łącznie było nas 36 osób. Proces instalacji Auroksa
przebiegał sprawnie i bez niespodzianek, a zgromadzeni goście zdziwieni byli
łatwością samej instalacji.
Każdy z uczestników otrzymał płytę z systemem
Knoppix oraz płytę z pakietami instalacyjnymi Auroksa.
Moje początki z Linuksem
To była miłość od pierwszego wejrzenia ... do Tuxa ;). Wówczas słowo Linux
nie kojarzyło mi się z niczym. Taki mały zwierzak o przesympatycznej urodzie
zdołał zainteresować mnie na tyle, bym została użytkownikiem Linuksa. Oczywiście
nie odbyło się to bez zgrzytów. Linux pierwszy raz pojawił się na moim domowym
komputerze jakieś trzy lata temu, ale długo ze mną nie został. Chyba po tygodniu
rozstałam się z nim na jakieś dwa lata. Wszystko toczyło się po staremu, aż do
momentu kiedy otrzymałam nowy komputer na serwer w pracy. I wtedy nastąpił
przełom...
Wybór dystrybucji
Pierwszą dystrybucją Linuxa, jaka pojawiła się na rynku był Slackware. Była
i jest nadal dystrybucją całkowicie niekomercyjną, tworzoną przez programistów
rozrzuconych po całym świecie, ale nadzorowaną przez jedną osobę - Patricka
Volkerdinga. Pojawiła się ona w kwietniu 1993 r. Dystrybucja ta charakteryzuje się
największym podobieństwem do systemów Unixowych, jej obsługa wymaga od
użytkownika znajomości systemu od podszewki. Slackware oferuje minimalny
zestaw graficznych narzędzi konfigurujących system. Uchodzi za dystrybucję
doskonałą na serwer, cechującą się wysoką stabilnością i paradoksalnie, pomimo
braku specjalistycznych dedykowanych narzędzi do konfiguracji - elastycznością
konfiguracji. Dystrybucja ta na nowo odzyskuje należne miejsce w świecie
użytkowników Linuksa, po okresie zastoju, spowodowanym pewnym poślizgiem w
pracach nad nim. Warto się nią zainteresować w dwóch przypadkach: jeśli
pragniemy poznać ten system od podszewki i stać się zaawansowanym specjalistą od
systemu Linuks; oraz jeśli nasza znajomość systemu Linuks będzie na tyle
zaawansowana, że będziemy szukać dystrybucji wysoce konfigurowalnej, gdzie
każdy najmniejszy pakiet podlega naszej kontroli. Z drugiej strony nie wprawionemu
Użytkownikowi może dość skutecznie uniemożliwić instalacje nowych programów.
Nie polecam tej dystrybucji na pierwszy kontakt z Linuksem. Jej zalety odkrywa się
przez lata użytkowania systemu. W organizacjach poznawanie systemu nie jest
priorytetem, system jest tylko narzędziem codziennej pracy. Do Slackware trzeba
dojrzeć, trzeba poświęcić czas na jego poznanie. Zniechęcam do Slackwara na
2
początek, ponieważ łatwo zniechęcić się do Linuxa i wyrobić sobie opinię, że Linux
to system dla specjalistów. Konkludując, Slackware to system, któremu warto się
przyjrzeć w najbliższym czasie, a dziś zapraszam na dwie strony o tej dystrybucji
http://www.slackware.com.pl i http://slackware.pl
Kolejnym wielkim systemem jest Debian, system który jeden z nielicznych
zachował w przedrostku określenie GNU/ Linux. Popularność Debiana wynika z
łatwości jego aktualizacji i sposobu zarządzania pakietami systemowymi. Wraz z
aktualną, stabilną wersją systemu dostarczanych jest 8710 pakietów skompilowanych
i gotowych do użycia. Zarządzanie pakietami, czyli programami jest tutaj
uproszczone maksymalnie. Debian stawia podobnie jak Slackware na stabilność i
bezpieczeństwo, dostarczane oprogramowanie jest jednak czasami dość nieaktualne i
jego użytkowanie w roli stacji roboczej może być dość kłopotliwe. Problematyczny
jest także instalator, który początkującemu może sprawić nie małe problemy. System
ten jest systemem idealnie nadającym się w roli serwera i tam też z wszystkich
dystrybucji
Linuksa
króluje.
Zapraszam
do
odwiedzenia
strony
http://www.debian.org , dostępnej także w języku polskim. Artykuły te skierowane
są do czytelników, którzy starają się zorientować w świecie Linuksa, co więcej nie
mają zbyt wiele czasu do dyspozycji na poznawanie jego sekretów.
Nikt nie lubi siedzieć i ciągle zajmować się swoim komputerem. Czas na
przedstawienie dwóch idealnie sprawdzających się w zastosowaniach desktop (stacji
roboczej) dystrybucji Linuksa. Badania nad markami w świecie komputerowym
pokazały, że 2/3 ludzi utożsamia system Linux z firmą Red Hat. Firma Red Hat
powstała w 1994r. i do dnia dzisiejszego tworzy jedną z najbardziej popularnych
dystrybucji Linuksa na świecie. Na czym polega sukces tej dystrybucji? Jak
wspomniałam
mankamentami
Slackwara
i
Debiana
dla
początkujących
użytkowników jest brak narzędzi wspierających instalacje, konfigurację. Sposób
zarządzania dodatkowymi aplikacjami jest także dość problematyczny. Red Hat
wprowadził nowość jak na swoje czasy - paczki z pakietami, pliki RPM (RedHat
Package Manager). Są to przygotowane programy gotowe do instalacji w systemie
jednym poleceniem. Ułatwia to użytkownikowi zarządzanie i uaktualnianie sytemu.
Graficzny instalator systemu, który stanowi nasz pierwszy kontakt z systemem
umożliwia
nawet
nie
wprawionemu
użytkownikowi
systemu
rozpoczęcie
użytkowania sprawnego systemu. RedHat Linux posiada graficzny instalator, z
możliwością elastycznego wyboru funkcji jakie ma spełniać nasz komputer. Później
3
także spotkamy konfiguratory, które pomogą nam w konfiguracji, nowego sprzętu,
drukarek, połączeń internetowych i wielu, wielu innych. Warto zainteresować się tą
dystrybucją. RedHat posiadał do niedawna jednak dwa problemy - oba zostały w
międzyczasie już rozwiązane. Pierwszym był problem z polonizacją systemu, drugim
niejasna licencja dotycząca dystrybucji. RedHat jest firmą ze Stanów Zjednoczonych
tam też zadebiutowała w 2003r. na giełdzie. Wiąże się to z potrzebą ochrony znaków
patentowych, obecnie RedHat Linux jest prawnie strzeżonym znakiem towarowym,
system jest dostępny w wersji pudełkowej lub do ściągnięcia z serwera firmy. Jednak
i tutaj za użytkownikiem stoi zaplecze środowiska linuksowego. Polska firma
udostępniła czyli 13 listopada 2003r. system w 100% zgodny z dystrybucją RedHat
Linuks. Dystrybucja nazywa się Aurox i jest gotowa do użytkowania w warunkach
polskich. Posiada polskojęzyczny instalator i oprogramowanie, które praktycznie
umożliwia wykorzystanie jej w biurze, bądź w domu. Warto odwiedzić stronę
http://www.aurox.pl tam znajdują się informacje o tym jak zdobyć tą wersję
dystrybucji.
Szczególnie wartą zainteresowania pozycją jest dystrybucja tworzona przez
francuską firmę Mandrake. Mandrake jest młodszą siostrą dystrybucji RedHat Linux,
oparta jest na tym samym sposobie zarządzania pakietami, czyli RPM, posiada
spolszczony instalator i jednolite centrum zarządzania komponentami systemu.
Dystrybucja ta jest idealnym rozwiązaniem dla początkującego użytkownika Linuksa
jak i komputera. Każda nowa wersja oferuje wsparcie dla najnowszych technologii z
zakresu bezpieczeństwa, protokołów wykorzystywanych w komunikacji i także
zestaw najnowszego oprogramowania. Dystrybucja ta w chwili obecnej jest najlepiej
przystosowana do pełnienia roli komputera biurowego. Instalator pozwala na
skonfigurowanie już podczas samej instalacji połączenia z siecią Internet,
skonfigurowanie drukarki i pobranie najnowszych uaktualnień ze strony producenta
jeśli jesteśmy podłączeni do Internetu.
Przedstawiłam pokrótce dystrybucje, które w Polsce są najpopularniejsze. W
razie kłopotów, najłatwiej uzyskać do nich pomoc i innych użytkowników jak i w
sieci. Posiadają bardzo dobrą dokumentację i ich użytkowanie w szczególności
trzech ostatnich (RedHata, Auroxa, i Mandrake) nie nastręczy specjalnych trudności.
Jeśli jednak nie potrafimy podjąć jaką wybrać dystrybucję, a co najważniejsze nie
zdecydowaliśmy się na Linuksa, polecam bardzo ciekawe rozwiązanie - Knoppix.
Jest to dystrybucja działająca z płyty CD i nie wymagająca wydzielenia miejsca na
4
naszym komputerze. Na jednej płycie znajduje się prawie 2000 programów w
najnowszych wersjach, obsługuje większość typowego sprzętu a jej start wymaga
tylko restartu komputera. Żadne zmiany na naszym twardym dysku nie zostaną
poczynione. Jest to doskonały sposób, aby zapoznać się z Linuksem przed instalacją
jednej z "prawdziwych" dystrybucji.
Pozostaje jeszcze ostania kwestia, kiedy czujemy się gotowi aby spróbować
swoją przygodę z Linuksem - skąd go wziąć? Linuksa można dostać ścigając go z
serwerów, kupując wersję pudełkową u autoryzowanego dystrybutora wraz z
pomocą telefoniczna producenta. Jednak w warunkach polskich, gdzie połączenia
internetowe są drogie i kiepskiej jakości, a oficjalnych dystrybutorów jest kilku, te
dwa rozwiązania praktycznie odpadają. Dwa wydawnictwa prasowe najczęściej w
formie kwartalników dołączają najnowsze dystrybucje na kilku płytach wraz z
radami jak zainstalować i jak użytkować nasz nowy system operacyjny. Są to Chip
Special jak i Linux+Extra, a cena ich wynosi ok. 35 złotych.
Przygotowania do instalacji
Gdy mamy już płyty z Linuksem, przed pierwszą instalacją należy wykonać
kilka czynności, które ustrzegą nas przed ewentualnymi problemami. Na początku
dobrze jest zapoznać się przebiegiem instalacji, dzięki czemu będziemy świadomi,
co może sprawić nam trudność.
Sprzęt, sprzęt i jeszcze raz sprzęt. Podczas instalacji bardzo przyda się
znajomość własnego sprzętu. Co mój komputer ma w środku? Teraz musisz
zebrać najważniejsze informacje dotyczące swojego komputera i jego podzespołów.
Powinieneś sprawdzić:
jakich firm masz podzespoły i jakie to modele (np. monitor marki Belinea,
model 105035)
na którym porcie (COM1, COM2 lub PS2) podłączoną masz myszkę, jakiej
jest firmy i czy jest kompatybilna ze standardem Microsoft
maksymalne
częstotliwości
odświeżania
monitora
w
różnych
rozdzielczościach (znajdziesz to w instrukcji obsługi monitora lub na stronie
producenta), przy czym należy pamiętać, że częstotliwość "wertykalna",
podawana w Hercach (Hz), oznacz częstotliwość odświeżania (np. monitor ma
5
częstotliwość wertykalną w granicach 50-120Hz, tzn. może odświeżać ekran z
częstotliwością od 50 do 120 Hz - w zależności od rozdzielczości).
parametry karty graficznej (częstotliwość RAM-DAC, ilość pamięci na
karcie, itp.)
rodzaj klawiatury, 101 czy 104 klawisze (klawiatura win95 ma 104 klawisze,
a stare mają 101- najczęściej)
Dla uspokojenia mogę powiedzieć, że instalator Auroxa z reguły sam
wykrywa nasz sprzęt o ile oczywiście nie jest zbyt wymyślny ;)
Aurox ma bardzo przyjazny program instalacyjny. W większości używa
pełnoekranowego, tekstowego lub graficznego interfejsu. Bardzo duża część
ekranów to okna dialogowe które zawierają listy oraz przyciski przez których
naciśnięcie wykonuje się określone funkcje.
Dzielenie dysku na partycje
1. Po pierwsze należy przygotować nasz dysk do zainstalowania Linuksa znaczy się
utworzyć partycje, moim zdaniem najlepszym programem aby to zrobić jest
program o nazwie Partition Magic lub Disk Druidem, dołączonym do płyt
instalacyjnych systemu.
2. Program ma interface graficzny, więc nawet przy skromnej znajomości języka
angielskiego użytkownik poradzi sobie z jego obsługą.
3. Opis działań dzielenie dysku Patricion Magic:
Startujemy z dyskietki startowej pod Windowsa.
Po załadowaniu niezbędnych składników systemowych wymieniamy
dyskietkę na tą, na której znajduje się Patricion Magic i wpisujemy komendę
pqmagic.
Dzielimy dysk w ten sposób by otrzymać partycję dosowską (początek
dysku) i linuksową (środek dysku) oraz swap (na końcu obszaru, partycja
SWAP powinna mieć wielkość równą dwukrotnej liczbie pamięci w naszym
komputerze (32 MB pamięci -> 64 MB SWAP).
Zatwierdzamy zmiany.
Restartujemy komputer.
Przy ponownym uruchomieniu możemy sprawdzić pod fdiskiem jak teraz
wyglądają nasze partycje.
Ponowny restart i ustawiamy w biosie botowanie z płyty.
6
Proces instalacji
1. Będziemy naszego Linuksa instalować z płyty, przestawiamy w Biosie tak aby
jako pierwsze urządzenie botował się CDROM a później następne. Ma to
wyglądać jakoś tak w zależności jaki macie bios np.: Wchodzimy do
ADVANCED BIOS FEATURES i zmieniamy tam:
First Boot Device CDROM
albo w innych biosach może to tak wyglądać
Boot Sequence CDROM,C,A
2. Wkładamy pierwszą płytkę instalacyjną i restartujemy komputer.
3. W czasie uruchamiania komputera płyta włożona do stacji CDROM wystartuje i
pokaże się nam ekran powitalny Linuksa. W tym momencie naciskamy Enter. W
ten sposób wchodzimy do standardowego, graficznego trybu instalacyjnego.
4. wybieramy odpowiedni model myszki (możemy zaakceptować myszkę, którą
wykrył instalator).
5. Instalując system od nowa możemy wybrać następujące typy instalacji :
biuro, dom, szkoła,
stacja robocza,
serwer,
decyduj sam – instalacja użytkownika.
6. W naszym przypadku wybieramy: biuro, dom, szkoła.
7. Następny ekran: podział dysku na partycje: już podzieliliśmy dysk wcześniej ,
więc wybieramy partycjonowanie Disk Druidem
8. Wybieramy polecenie edycja i postępujemy zgodnie ze wskazaniami programu.
9. Ważne jest aby podać punkt montowania partycji oraz określić, która (dosowa
czy linuxowa) ma być partycją podstawową.
10. Kończąc podział dysku wciskamy przycisk dalej.
11. Konfiguracja programu uruchomieniowego polega na wybraniu sposobu
uruchamiania systemu. My wybierzemy GRUBa. W środkowej części ekranu
możemy zobaczyć spis pozycji jakie będziemy mieli do wyboru w menu podczas
uruchamiania komputera. Standardowo, jeżeli nie podejmiemy żadnej decyzji
przez 10 sekund, jako podstawowy system będzie się uruchamiał system Aurox.
7
12. Możemy użyć opcji: użyj hasła bootloadera, i wówczas aby uruchomić
którykolwiek z systemów należało będzie podać owe hasło.
13. Ekran : konfiguracja sieci. Aby skonfigurować kartę należy wybrać odpowiedni
model z listy i kliknąć edycja. W niektórych sieciach działa serwer DHCP. W
takim przypadku wybieramy konfiguracja przez DHCP. W przeciwnym razie
powinniśmy podać adres IP naszego komputera i maskę podsieci. W naszym
przypadku konfiguracja odbywa się przez DHCP.
14. Zaznaczamy opcję włącz przy starcie i klikamy przycisk OK.
15. Następnie należy wypełnić pola nazwy hosta ( może być również przydzielana
przez serwer DHCP).
16. Wybieramy jeden z trzech poziomów bezpieczeństwa i klikamy dalej.
17. Instalator proponuje strefę czasową. Akceptujemy ją (chyba że ktoś mieszka poza
krajem ;) ).
18. Konfiguracja hasła roota. Dwukrotnie podajemy hasło użytkownika root. Hasło
to należy zapamiętać i pilnie go strzec, ponieważ root ma nieograniczony dostęp
do wszystkich danych. Bezpośrednio po instalacji powinniśmy dodać co najmniej
jednego zwykłego użytkownika.
19. Instalacja pakietów. (trwa to jakiś czas w zależności od szybkości naszej
maszyny)
20. Sprawdzamy, czy system prawidłowo rozpoznał naszą kartę graficzną. W
naszym przypadku: nie ma z tym problemów.
21. wybieramy odpowiedni monitor. Warto sprawdzić odpowiednie wartości w
polach synchronizacja pozioma oraz synchronizacja pionowa. W żadnym razie
nie wolno podawać wartości większych niż podane w instrukcji.
22. Rozdzielczość ekranu i głębię kolorów możemy wybrać dowolnie. Ograniczeni
jesteśmy tylko możliwościami karty graficznej i monitora.
23. To już niemal wszystko. Wyjmujemy płytki i dyskietki z napędów i wciskamy
wyjście.
24. Czas na pierwszy restart.
Konfiguracja po instalacji
1. Po pierwszym restarcie wita nas Setup Agent.
8
2. Na początku powinniśmy dodać co najmniej jednego zwykłego użytkownika.
Podajemy nasze dane używając liter łacińskich ( bez polskich znaków):
Nazwę konta
Hasło użytkownika (podajemy dwukrotnie)
Imię i nazwisko użytkownika (informacja ta jest wykorzystywana
np. przez programy pocztowe)
Ekran konfiguracji daty i czasu. Sprawdzamy poprawność
podanych danych i klikamy dalej.
Testujemy wykrytą kartę dźwiękową.
I to tyle.
Po zakończeniu Setup Agenta, pokaże się pytanie o login i hasło. Wpisujemy
odpowiednio w okienka i system jest gotowy do pracy.
Literatura
1.
2.
3.
4.
www.linux.pl
www.technologie.ngo.pl
Linux w szkole
Aurox8.0
9