Skarga na zarządzenia prezydenta m.st. Warszawy

Warszawa, dn. 16 marca 2016 r.
Fundacja Rzecznik Praw Rodziców
Adres biura: ul. Dąbrowskiego 42/2
02-561 Warszawa
Adres e-mail: [email protected]
Wojewoda Mazowiecki Pan Zdzisław Sipiera
Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie
pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa
SKARGA
NA ZARZĄDZENIA PREZYDENTA M. ST. WARSZAWY DOT. REKRUTACJI
I ORGANIZACJI EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ W ROKU SZKOLNYM 2016/17
Niniejszym składam skargę na zarządzenia prezydenta m.st. Warszawy dot. zasad rekrutacji
oraz organizacji wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2016/17.
Skarga dotyczy zasad dot. rekrutacji i organizacji edukacji przedszkolnej określonych
w następujących dokumentach opublikowanych na stronie internetowej Biura Edukacji m.st.
Warszawy (http://edukacja.warszawa.pl/dla-ucznia-i-rodzica/rekrutacja/przedszkolaki):
- „Organizacja oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w roku szkolnym
2016/2017” – data publikacji: 2 lutego 2016 r., godz. 13:03
- „Zasady rekrutacji do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych” – data publikacji: 8 lutego
2016 r. godz. 12:54
Dokumenty te zostały upublicznione przez Biuro Edukacji m.st. Warszawy, które wykonuje
zadania Prezydenta m.st. Warszawy w zakresie organizacji wychowania przedszkolnego
(w imieniu Prezydenta m.st. Warszawy zadania z zakresu edukacji, polityki społecznej, sportu
i rekreacji oraz ochrony konserwatorskiej zabytków prowadzi Zastępca Prezydenta m.st.
Warszawy Włodzimierz Paszyński. Zgodnie z zarządzeniem Prezydenta m.st. Warszawy nr
1639/2011 z 14 października 2011 r. sprawuje on m.in. nadzór nad Biurem Edukacji Urzędu
m.st. Warszawy). Dokumenty te nie mają formalnie charakteru zarządzeń. Biorąc jednak pod
uwagę fakt, iż nie wydano zarządzeń dotyczących zasad i harmonogramów rekrutacji oraz
organizacji wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2016/2017, a przedmiotowe
dokumenty są jedynymi określającymi przyjęte przez m.st. Warszawę zasady w tym zakresie,
należy uznać, iż są one w istocie zarządzeniami, choć nie nadano im takiego tytułu.
Strona 1 z 7
W dokumentach tych zawarto następujące zapisy niezgodne z Ustawą o systemie oświaty:
„Zasady rekrutacji do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach
podstawowych prowadzonych przez m.st. Warszawę” – w punkcie 5:
Kontynuacja wychowania przedszkolnego przez dzieci uczęszczających
do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w bieżącym
roku szkolnym (2015/2016)


Rodzice/prawni opiekunowie dzieci urodzonych w latach 2013-2011, które obecnie
uczęszczają do przedszkoli/oddziałów przedszkolnych, składają deklarację o
kontynuowaniu wychowania przedszkolnego w kolejnym roku szkolnym w
przedszkolu/szkole, do której uczęszcza dziecko.
Rodzice/prawni opiekunowie dzieci, urodzonych w 2010 roku oraz dzieci
z odroczonym obowiązkiem szkolnym mogą potwierdzić kontynuację edukacji
przedszkolnej w przedszkolu/szkole, jeżeli w roku szkolnym 2016/2017
przedszkole/szkoła będzie prowadziło oddziały dla dzieci 6 letnich. Jeżeli
przedszkole/szkoła nie organizuje oddziałów dla 6 latków, to dziecko uczestniczy w
postępowaniu rekrutacyjnym.
„Organizacja oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w roku szkolnym
2016/2017”:
Jeżeli dziecko sześcioletnie nie jest jeszcze gotowe do rozpoczęcia nauki w klasie
pierwszej, to będzie mogło realizować obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne
w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej.
Cytowane zasady różnicują sytuację dzieci w zależności od wieku. Rodzicom/prawnym
opiekunom dzieci urodzonych w latach 2011-2013 przyznają nieograniczone w żaden sposób
prawo do złożenia deklaracji o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego w kolejnym roku
w przedszkolu/szkole, do której uczęszcza dziecko. W odniesieniu do dzieci urodzonych
w 2010 roku natomiast prawo rodziców/opiekunów do potwierdzenia kontynuacji edukacji
przedszkolnej w przedszkolu/szkole jest uzależnione od tego, czy „w roku szkolnym
2016/2017 przedszkole/szkoła będzie prowadziło oddziały dla dzieci 6 letnich”. Należy
podkreślić, że Takie ograniczenie prawa do złożenia deklaracji o kontynuowaniu edukacji
przedszkolnej w tej samej placówce, do której obecnie uczęszcza dziecko, jest niezgodne
z art. 20 w. ustawy o systemie oświaty:
Art. 20w. 1. Postępowanie rekrutacyjne do publicznych przedszkoli i publicznych innych form
wychowania przedszkolnego przeprowadza się co roku na kolejny rok szkolny na wolne
miejsca w publicznym przedszkolu lub w publicznej innej formie wychowania przedszkolnego.
2. Rodzice dzieci przyjętych do danego publicznego przedszkola lub danej publicznej innej
formy wychowania przedszkolnego corocznie składają na kolejny rok szkolny deklarację o
kontynuowaniu wychowania przedszkolnego w tym przedszkolu lub tej innej formie
wychowania przedszkolnego, w terminie 7 dni poprzedzających termin rozpoczęcia
postępowania rekrutacyjnego, określony w przepisach wydanych na podstawie art. 20l.
Strona 2 z 7
Zgodnie z powyższym przepisem każde dziecko objęte wychowaniem przedszkolnym ma
prawo do kontynuacji nauki w przedszkolu, a deklaracje rodziców w tym zakresie
przyjmowane są jeszcze przed rozpoczęciem postępowania rekrutacyjnego do placówki.
Ustawodawca nie przewidział wyłączenia z tego prawa dzieci sześcioletnich. Nie upoważnił
także organu prowadzącego przedszkole do decydowania o fakcie zorganizowania oddziału
przedszkolnego w oderwaniu od wyrażanej przez rodziców/opiekunów woli pozostawienia
dzieci w przedszkolach. To, czy dane przedszkole będzie prowadziło w następnym roku
szkolnym oddział dla dzieci sześcioletnich powinno zależeć od tego, czy rodzice/opiekunowie
złożą deklaracje o kontynuowaniu w nim wychowania przedszkolnego przez swoje dzieci.
Przyjęcie odwrotnej zasady, zgodnie z którą możliwość złożenia deklaracji jest uzależniona
od arbitralnej decyzji organu prowadzącego o prowadzeniu lub nieprowadzeniu takiego
oddziału, jest niezgodna z powyższym przepisem. Należy podkreślić, że rekrutację do
przedszkola organ prowadzący powinien prowadzić na wolne miejsca pozostałe po złożeniu
przez rodziców/opiekunów deklaracji o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego.
Powyższe zasady rekrutacji i organizacji edukacji przedszkolnej wynikające z zarządzenia
prezydenta m.st. Warszawy są także niezgodne z następującymi przepisami ustawy o systemie
oświaty:
 art. 14.1 uoso (w brzmieniu po nowelizacji z dn.29.12.2015):
Art. 14. 1. Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku
kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku
kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane
w przedszkolach oraz w innych formach wychowania przedszkolnego.
Z przepisu tego wynika, że w wychowaniu przedszkolnym uczestniczą dzieci w wieku 3-7
lat, na równych zasadach.
 Art. 14. 3 Uoso (w brzmieniu po nowelizacji z dn. 29.12.2015)
14.3. „Dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne
w przedszkolu lub w innej formie wychowania przedszkolnego”.
Dzieci 6-letnie mają zatem prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego
w przedszkolu.
 Art. 1.pkt 1 oraz 6.1 uoso:
Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: 1) realizację prawa każdego obywatela
Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania
i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju;
Art. 6. 1. Przedszkolem publicznym jest przedszkole, które: (…)przeprowadza rekrutację
dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności;
Przepisy te określają zasadę powszechnego dostępu do edukacji. Ograniczanie dzieciom
sześcioletnim możliwości kontynuowania edukacji przedszkolnej w przedszkolu, do
którego uczęszczały jako pięciolatki, narusza tą zasadę.
Cytowany zapis z dokumentu „Organizacja oddziałów przedszkolnych…” wskazuje, że
jedynym miejscem realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci
sześcioletnich w Warszawie w roku 2016/2017 mają być oddziały przedszkolne
zorganizowane w szkołach podstawowych. Ograniczenie prawa kontynuowania wychowania
Strona 3 z 7
przedszkolnego w tej samej placówce przez dziecko w szczególny sposób dotyczy więc
przedszkoli. Ogłoszone zasady rekrutacji wpływają wprawdzie negatywnie również na dzieci
uczęszczające obecnie do oddziałów przedszkolnych w szkołach (w sytuacji, gdy organ
prowadzący zdecydował odgórnie o nieprowadzeniu takiego oddziału w kolejnym roku
szkolnym), jednak nadrzędnym celem ich przyjęcia jest uniemożliwienie rodzicom
pozostawienie dzieci z rocznika 2010 w przedszkolach i przeniesienie ich do oddziałów
przedszkolnych w szkołach.
Potwierdza to również „List Dyrektora Biura Edukacji do Rodziców dzieci sześcioletnich”
(opublikowany 26 lutego 2016 r. godz: 15:04
na stronie internetowej:
http://edukacja.warszawa.pl/content/10264-list-dyrektora-biura-edukacji-do-rodzicow-dzieciszescioletnich), w którym napisano m.in.:
W Warszawie edukacja dla sześciolatków zorganizowana będzie, wzorem ostatnich lat,
w szkołach podstawowych. Rodzice, którzy zdecydowani są zapisać dziecko do pierwszej
klasy, mogą to uczynić od 1 kwietnia. Pozostali rodzice zapisują dzieci do oddziałów
przedszkolnych w szkołach (...) Będą także organizowane oddziały zamiejscowe przedszkoli
w sąsiednich szkołach podstawowych.
Kolejnym naruszeniem prawa spowodowanym przedmiotowymi zarządzeniami jest
niezgodność organizacji procesu rekrutacji do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych
w szkołach z przyjętą uchwałą ws. kryteriów branych pod uwagę w procesie rekrutacji
(UCHWAŁA NR XXIII/581/2016 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 28 stycznia 2016
r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia kryteriów rekrutacji do przedszkoli i oddziałów
przedszkolnych w szkołach podstawowych prowadzonych przez m.st. Warszawę, które będą
brane pod uwagę na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego, określenia liczby punktów
za każde z tych kryteriów i dokumentów niezbędnych do ich potwierdzenia – całość kryteriów
jest określona w tekście ujednoliconym Uchwały nr IV/55/2015 Rady Miasta Stołecznego
Warszawy z dnia 15 stycznia 2015 r. w tej sprawie).
Mimo, że wśród kryteriów branych pod uwagę na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego
jest następujący zapis: „dziecko sześcioletnie objęte obowiązkowym rocznym przygotowaniem
przedszkolnym oraz dziecko pięcioletnie i dziecko z odroczonym obowiązkiem szkolnym,
ubiegające się o przyjęcie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej
położonej w odległości do 3 km od miejsca zamieszkania - 130 pkt.”
- m.st. Warszawa nie prowadzi naboru dzieci sześcioletnich do przedszkoli (dziecko
sześcioletnie można zapisać tylko do oddziału przedszkolnego w szkole). Wysoka
punktacja kryterium wieku 6 lat w połączeniu z zamieszkaniem w promieniu 3 km od
placówki nie idzie więc w parze z umożliwieniem dostępu do wszystkich placówek, którymi
potencjalnie mogliby być zainteresowani rodzice dziecka. Łamie to również zasadę
powszechnej dostępności rekrutacji do publicznych przedszkoli (art. 6.1 Uoso).
Należy wskazać, że cytowane wyżej dokumenty: „Zasady rekrutacji do przedszkoli
i oddziałów przedszkolnych” oraz „Organizacja oddziałów przedszkolnych w szkołach
Strona 4 z 7
podstawowych w roku szkolnym 2016/2017”, mające w istocie charakter zarządzeń,
doprowadziły do szeroko zakrojonych negatywnych skutków. Sama publikacja tych
zarządzeń (i towarzyszących im komunikatów takich jak wymieniony list dyrektor Biura
Edukacji) doprowadziła do wprowadzenia w błąd ogółu rodziców co do przysługujących im
praw. Skutkiem realizacji zarządzeń przez dyrektorów przedszkoli i szkół oraz urzędy
dzielnic m.st. Warszawy było bezpośrednie pozbawienie rodziców możliwości złożenia
deklaracji o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego.
Fundacja Rzecznik Praw Rodziców w okresie od połowy stycznia 2016 do dnia dzisiejszego
odbierała od rodziców szereg zgłoszeń (telefonicznych i za pośrednictwem poczty
elektronicznej) dotyczących nieprawidłowości wynikających z powyższych zarządzeń.
Łącznie z Warszawy Fundacja odebrała ok. 90 zgłoszeń. Na podstawie analizy zgłoszeń
można opisać typowy schemat negatywnych skutków przyjęcia i realizacji przedmiotowych
zarządzeń:
 Rodzice byli szeroko informowani o tym, że nie będzie możliwości pozostawienia dzieci
na kolejny rok w placówkach, do których uczęszczają, ponieważ edukacja przedszkolna
dla 6-latków będzie realizowana w „zerówkach” szkolnych (informacje były
przekazywane na stronie Biura Edukacji m.st. Warszawy, w przedszkolach na zebraniach,
w trakcie spotkań informacyjnych w szkołach, poprzez ogłoszenia i listy urzędów dzielnic
– wybrane przykłady w załączeniu)
 Z relacji rodziców wynika, że w przedszkolach zdarzały się sytuacje podsuwania rodzicom
do podpisu deklaracji, zgodnie z którymi rodzice zobowiązywali się do zapisania dziecka
do oddziału przedszkolnego w szkole (np. przedszkole nr 164 w dzielnicy Praga Północ)
 W dniu 19 lutego minister edukacji pani Anna Zalewska skierowała pisma do gmin
i dyrektorów przedszkoli, w których podkreśliła m.in., że dzieci sześcioletnie mają prawo
do kontynuowania edukacji przedszkolnej w placówkach, do których obecnie uczęszczają.
Nastąpiło to bezpośrednio przed rozpoczęciem biegu terminu składania deklaracji
o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego, przewidzianego przez „Harmonogram
rekrutacji do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w roku
szkolnym 2016/2017” – tj. 23-29 lutego 2016 r. Jedynie mała część rodziców w ciągu
tygodnia przewidzianego na składanie deklaracji zdążyła dowiedzieć się, że przekazywane
im wcześniej informacje nie były zgodne z prawdą. List MEN został przekazany do
wiadomości rodziców jedynie w części placówek. Wielu rodziców nadal było
zdezinformowanych komunikatami pierwotnie przekazanymi im przez dyrekcję placówek
i urzędników dzielnic / Biura Edukacji.
 Dodatkowo, w przedszkolach i na stronie Biura Edukacji m.st. Warszawy (cytowany list
dyrektor biura pani Joanny Gospodarczyk) pojawiły się zapowiedzi skierowania dzieci,
których rodzice pozostawiają w przedszkolach deklaracje o kontynuowaniu przedszkola,
do „oddziałów zamiejscowych” przedszkoli (w większości mających dopiero zostać
utworzonymi), zamiast pozostawienia ich w tych samych budynkach. Należy to rozumieć
jako kolejny element realizacji przedmiotowych zarządzeń, zgodnie z którymi wychowanie
przedszkolne dzieci 6-letnich ma się opierać na oddziałach zlokalizowanych w szkołach
(przypisanie dziecka do oddziału zamiejscowego oznacza, że choć formalnie w sensie
Strona 5 z 7
administracyjnym pozostanie w tym samym przedszkolu, fizycznie w rozumieniu
budynku, miejsca, i tak zostanie z niego przeniesione do szkoły). Dochodziło do sytuacji,
w której dyrektorzy placówek informowali rodziców pod presją czasu (np. dając im 2
godziny do namysłu), że pozostawiając deklaracje o kontynuowaniu wychowania
przedszkolnego, narażają dzieci na przeniesienie do tzw. zerówki w nieznanej jeszcze
lokalizacji lub do budynku gimnazjum czy technikum. W takich sytuacjach dyrektorzy
„radzili” rodzicom wycofanie deklaracji i zgłoszenie dziecka w rekrutacji do oddziałów
zlokalizowanych przy szkołach podstawowych, wskazując, że planowany oddział
zamiejscowy będzie stanowić gorsze rozwiązanie niż istniejący przy szkole podstawowej
oddział przedszkolny.
 Tworzenie tego rodzaju presji w stosunku do rodziców było możliwe dzięki specyfice
działania elektronicznego systemu rekrutacji. Złożenie deklaracji kontynuowania
przedszkola blokuje możliwość zapisania dziecka do innych oddziałów przedszkolnych.
Wielu rodziców wystraszonych wizją oddziału zamiejscowego w nieznanej im dotąd lub
nieakceptowanej lokalizacji, nie mogąc na wszelki wypadek jednocześnie zabezpieczyć
dziecku miejsca w „zerówce” w szkole obwodowej lub przynajmniej innej wybranej przez
siebie, zrezygnowało ze złożenia deklaracji lub wycofało już złożone dokumenty
z przedszkoli (takie sytuacje miały miejsce m.in. w przedszkolu nr 94, 123, 150). Należy
zauważyć, że w ramach procesu rekrutacji w m.st. Warszawa można zapisywać dziecko do
nieograniczonej liczby placówek, nie ma więc uzasadnienia dla braku możliwości
jednoczesnego złożenia deklaracji kontynuacji w przedszkolu i zapisania dziecka do tzw.
zerówki szkolnej. Zapisu, który by tego zabraniał, nie ma w ustawie ani w zasadach
rekrutacji obowiązujących w Warszawie – ograniczenia nakładane przez system
elektroniczny nie mają więc podstawy prawnej.
 W części placówek, w których rodzice mimo zapowiedzi utworzenia oddziałów
zamiejscowych nie wycofali deklaracji, rodzice protestowali lub nadal protestują
przeciwko utworzeniu takich oddziałów. W kilku znanych Fundacji przypadkach protest
społeczny doprowadził do rezygnacji burmistrzów dzielnicy z przenoszenia dzieci do
oddziałów zamiejscowych (przedszkola nr 178, 392 – Praga Południe oraz 170 i 391 –
Mokotów), w pozostałych sytuacja dzieci jest wciąż niejasna (rodzice protestują przeciwko
przeniesieniu dzieci do oddziałów zamiejscowych m.in. w Przedszkolach nr 94 i 150 na
Targówku, w Przedszkolu nr 131 na Żoliborzu i Przedszkolu nr 139 na Mokotowie).
Należy wskazać, że realizacja przedmiotowych zarządzeń w formie przenoszenia oddziałów
zamiejscowych przedszkoli, odbywa się z rażącym naruszeniem prawa. Oddziały
zamiejscowe, do których Biuro Edukacji m.st. Warszawy i burmistrzowie dzielnic
przyporządkowują dzieci, najczęściej nie istnieją w sensie formalnym ani faktycznym (np. w
przypadku przedszkoli nr 94, 150, 131, 139). Nie zostały one przewidziane w sieci
przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w m.st. Warszawie – (Uchwała nr XXIII/582/2016
Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 28 stycznia 2016 r. w sprawie ustalenia sieci
publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w m.st.
Warszawie), nie zostały też zorganizowane w sensie lokalowym. Na etapie składania przez
rodziców deklaracji o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego istnienie takich oddziałów
nie było wpisane w statuty przedszkoli. Tymczasem w elektronicznym systemie rekrutacji
Strona 6 z 7
dziecko, którego rodzice złożyli deklarację o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego
w tej placówce, do której dziecko uczęszcza, figuruje jako przyjęte do oddziału
zamiejscowego (choć w tym momencie istnieje on tylko „wirtualnie”). Należy podkreślić, że
rodzice zgłaszając dziecko do kontynuacji edukacji w tej samej placówce, nie mogli wyrazić
zgody na przeniesienie dziecka do innego oddziału, skoro w momencie składania deklaracji
taki oddział nawet nie istniał. Domniemanie istnienia takiej zgody i arbitralne przypisanie
dziecka do nieistniejącego oddziału zamiejscowego stanowi złamanie prawa do
kontynuowania edukacji przedszkolnej wyrażonego w art. 20 w. ust 2 Uoso.
Z informacji przekazywanych w mediach przez władze Warszawy wynika, że łącznie jedynie
ok. 19 proc. rodziców sześciolatków w Warszawie pozostawiło deklaracje kontynuacji
w przedszkolu. W świetle przedstawionych wyżej faktów należy to rozumieć jako wynik nie
wyboru rodziców, lecz dezinformacji i manipulacji spowodowanych realizacją
przedmiotowych zarządzeń prezydenta m.st. Warszawy co do zasad rekrutacji i organizacji
edukacji przedszkolnej.
Mając to wszystko na uwadze, wnoszę o uchylenie przez Wojewodę przedmiotowych
zarządzeń w części (cytowanej w skardze) dotyczącej zasad rekrutacji i organizacji
edukacji przedszkolnej dla dzieci z rocznika 2010.
Z poważaniem
W imieniu zarządu Fundacji
Małgorzata Lusar
Załączniki:
1) Ogłoszenie Naczelnika Wydziału Oświaty i Wychowania dla Dzielnicy Praga-Północ
Włodzimierza Siessa dot. dzieci z rocznika 2010
2) Ogłoszenie dot. planu organizacji oddziałów w przedszkolach w Dzielnicy Mokotów
Strona 7 z 7