Foresight - studium regionalne

UNIWERSYTET EKONOMICZNY W KATOWICACH
KATEDRA ZARZADZANIA PUBLICZNEGO I NAUK
SPOŁECZNYCH
Rola ekonomicznej szkoły
wyższej w propagowaniu wiedzy
o SOB (raport z badań)
Ks. dr Grzegorz Polok
1
IV Forum Gospodarcze InvestExpo. 21 marca 2012 r. Chorzów.
Współczesne teorie wzrostu
gospodarczego często wskazują, że
rozwój regionów zależy głównie od ich
potencjału endogenicznego i
podnoszenia innowacyjności a strategia
przekształcenia Unii Europejskiej w
rozwiniętą gospodarkę opartą na wiedzy
uwypukla znaczenie edukacji jako
czynnika zwiększającego
konkurencyjność organizacji
Nowe myślenie strategiczne o rozwoju
ukierunkowane zostało przede
wszystkim na kreowanie kapitału
ludzkiego oraz podejmowanie działań na
rzecz wzmocnienia roli partnerstwa
pomiędzy wszystkimi aktorami
procesów gospodarczych (biznesu,
sektora publicznego i społecznego
oraz władz publicznych) dla rozwoju
regionalnego, w szczególności w zakresie
wyboru kierunków i priorytetów polityki
publicznej a także definiowania jej
potrzeb i oczekiwań.
Ten kierunek działań jest konsekwencją
konstatacji, iż proces uczenia się i
przekazywania wiedzy, dzielenia się nią i
tworzenia innowacji jest uwarunkowany
współpracą i zaufaniem tworzącym się w
środowisku regionalnym. Fakt ten ma ogromne
znaczenie dla realizacji regionalnych
strategii innowacji zarówno radykalnych jak i
przyrostowych, bowiem jest swoistym
potwierdzeniem, że przedsiębiorczość
podejmowana w sferze publicznej i społecznej
staje się elementem budującym siłę i znaczenie
regionu.
Ważnym czynnikiem warunkującym
rozwój regionu jest kapitał ludzki,
czyli kwalifikacje ludzi, ich
umiejętności, kreatywność, kultura
pracy one, bowiem budują całą
skomplikowaną otoczkę
przedsiębiorczości
Powyższa konstatacja oznacza w mniemaniu
Autora niniejszego referatu konieczność
wzmocnienia roli szkolnictwa wyższego po
to aby uczynić z Europy bardziej atrakcyjne
miejsce dla inwestycji i pracy, tworzenie
większej liczby lepszych miejsc pracy,
wsparcie dla wiedzy oraz innowacji dla
wzrostu gospodarczego
Podstawowym celem działania szkół
wyższych jest nie tylko rozwijanie badań,
ale przede wszystkim kształcenie na
różnych poziomach zaawansowania ludzi
zdolnych do tworzenia i rozwijania
potencjału gospodarczego regionów i
państw
Uczelnia i jej rola
Wraz z rozwojem gospodarki nasilają się procesy
globalizacyjne. Jednocześnie rosną wymagania
otoczenia w stosunku do organizacji,
przedsiębiorstw oraz innych podmiotów życia
publicznego i społeczno-gospodarczego. Na
tym tle uczelniom stawiane są szczególnie
wysokie wymagania z uwagi na rolę jaką pełnią
w rozwoju społeczno-gospodarczym.
Kształtują one przyszłe elity, uczestniczą w
procesie budowania społeczeństwa
opartego na wiedzy i badają otaczającą
rzeczywistość
Wydaje się zatem, że niezwykle istotnym
zagadnieniem jest ocena zawartości programu
i procesu kształtowania wiedzy o roli i
znaczeniu implementowania idei społecznej
odpowiedzialności w programy nauczania w
szkole wyższej. Obecni studenci w przyszłości
stanowić będą kadry zarządzające różnymi
organizacjami więc ich akceptacja, poziom
wiedzy i skłonność do wykorzystywania SOB
będzie decydował o faktycznej transmisji tej idei
w rzeczywistość społeczno-gospodarczą.
SOB
Uważana jest za filozofię prowadzenia
działalności gospodarczej polegającej
na uwzględnianiu i godzeniu przez
przedsiębiorstwa interesów szerokiego
kręgu różnych podmiotów
(interesariuszy) czyli takich grup lub
jednostek, które mogą wpływać lub sa
pod wpływem działania
przedsiębiorstwa poprzez jego
produkty, strategie, procesy wytwórcze.
Stąd
Znajomość zasad SOB, ich akceptacja
i propagowanie przez osoby
zatrudnione w różnego typu
organizacjach wydaje się być
szczególnie ważna dla
kształtowania zasad etycznego
działania
Założone w sondażu cele to:
• Identyfikacja znajomości zasad SOB wśród
studentów Akademii Ekonomicznej w Katowicach
• Określenie ich przydatności dla tworzenia
funkcjonowania organizacji Identyfikacja
przejawów SOB w działaniach organizacji
• Ocena poczucia potrzeby rozwijania wiedzy o
etycznych aspektach gospodarowania i możliwość
realizacji tej potrzeby w murach AE Katowice
• Ocena przydatności wiedzy o SOB w dalszym
życiu zawodowym Ocena preferencji poszukiwania
zatrudnienia w firmie stosującej zasady SOB
Sondaż realizowano na próbie
• Ogółem: N - 244
w tym kobiet N - 186, mężczyzn N - 58
Wydział Finanse i Ubezpieczenia N – 75
Wydział Zarządzania N – 94
Wydział Ekonomii N- 75
Znajomość pojęcia Społeczna Odpowiedzialność
Biznesu (CSR) w %
0,82
46,31
tak
nie
brak odp
52,87
Rozumienie Społecznej Odpowiedzialności Biznesu
w%
1.
2.
3.
4.
5.
Budowanie strategii przewagi konkurencyjnej na rynku
opartej na zapewnieniu trwałej wartości zarówno dla udziałowców
jak i dla innych interesariuszy
4,12%
Budowanie strategii przewagi konkurencyjnej na rynku opartej na
zapewnieniu trwałej wartości zarówno dla udziałowców jak i dla
innych interesariuszy
4,82%
Dostarczanie usług i produktów w sposób nie degradujący
środowiska przyrodniczego i społecznego
15,44%
Prowadzenie biznesu w taki sposób, aby uwzględniać wartości
etyczne, prawo, szacunek dla pracowników, społeczeństwa i
środowiska przyrodniczego
2,95%
Budowanie i wdrażanie strategii zaangażowania społecznego,
przekraczającego zobowiązania prawne, dla dobra wszystkich
obywateli, zgodnie ze społecznie przyjętymi normami etycznymi
11,19%
6.
7.
8.
Wnoszenie wkładu do zrównoważonego rozwoju poprzez
współpracę z pracownikami, społecznością lokalną i globalną, aby
podnosić jakość życia wszystkich obywateli
19,39%
Dobrowolne uwzględnianie społecznych, etycznych i ekologicznych
aspektów w działalności gospodarczej
15,9%
Nie mam zdania, nie wiem
14, 65%
Przyczyny powstania i rozwoju SOB
w%
2,22
15,66
28,36
A
B
C
D
15,81
E
F
9,31
28,66
A. wzrost oczekiwań społecznych
B. zmiany w świadomości konsumentów
C. potrzeba wiarygodności polityki gospodarczej UE
D. potrzeba kreowania długofalowej efektywności ekonomicznej
przedsiębiorstw
E. działanie mediów
F. nie wiem
Główne powody wdrażania przez firmy SOB
w%
1,45
17,95
27,64
A
B
C
D
16,64
E
F
8,54
27,79
A. oczekiwanie ze strony klientów
B. rozwijającą się wrażliwość etyczna
C. zdają sobie sprawę, że podejście czysto ekonomiczne w działalności
nie wystarczy w dzisiejszym świecie do osiągnięcia sukcesu
D. firmy są wrażliwe na potrzeby społeczne
E. budowanie wizerunku firmy
F. Nie mam zdania, nie wiem
Czy konkurencja wymusza na firmach
wprowadzanie SOB-u w standardy działania
w%
2,06
8,23
9,47
38,68
Tak
Raczej tak
Raczej nie
Nie
Nie wiem
41,56
Jak przejawia się SOB wewnątrz firmy w codziennej
praktyce gospodarczej
w%
7,68
2,22
19,94
A
22,30
B
C
D
E
F
26,14
21,71
A. Zarządzanie zasobami ludzkimi
B. Programy etyczne dla pracowników
C. Bezpieczeństwo i higiena pracy
D. Zarządzanie ochroną środowiska
E. Zasady nadzoru korporacyjnego
F. Nie wiem
Jak przejawia się SOB na zewnętrz firmy w
codziennej praktyce gospodarczej
w%
1,01
21,53
20,95
A
B
C
D
14,60
27,60
14,31
A. Podtrzymywanie kontaktu ze społecznością lokalną
B. Dobre relacje z partnerami handlowymi i dostawcami
C. Dobre relacje z klientami
D. Respektowanie praw człowieka w działaniu
E. Zastosowanie rozwiązań proekologicznych
F. Nie wiem
E
F
Czy odczuwasz potrzebę dyskutowania o aspektach
etycznych w działalności firm na zajęciach
w%
6,58
7,00
22,22
Tak
Raczej tak
18,93
Raczej nie
Nie
Nie wiem
45,27
Czy studenci Akademii Ekonomicznej powinni
pogłębiać wiedzę o aspektach etycznych działalności
firm w %
0,41
4,96
4,55
43,80
Tak
Raczej tak
Raczej nie
Nie
Nie wiem
46,28
Czy wiedza o etycznych aspektach
gospodarowania jest przydatna w późniejszym
życiu zawodowym
w%
0,83
8,68
6,20
33,47
Tak
Raczej tak
Raczej nie
Nie
Nie wiem
50,83
Czy widzi Pani/Pan potrzebę stałego rozwijania i
wzbogacania wiedzy z etyki gospodarczej jako
istotnego elementu kształtującego postawę
pracodawcy i pracobiorcy
w%
1,67
7,11
9,21
27,20
Tak
Raczej tak
Raczej nie
Nie
Nie wiem
54,81
Jeśli mógłbyś dowolnie wybierać miejsce pracy, to
czy realizowanie zasad SOB przez potencjalnego
pracodawcę miałoby dla tego wyboru duże znaczenie
w%
10,79
22,82
4,56
Tak
Raczej tak
Raczej nie
Nie
Nie wiem
17,01
44,81
Wnioski: badani studenci w
większości:
• nie znają podstaw teoretycznych koncepcji SOB
• mają intuicyjną wiedzę co należy identyfikować
jako działania SOB
• wskazują zmiany na globalnym rynku jako
powód wprowadzania SOB
• odczuwają potrzebę dyskutowania w trakcie
zajęć o aspektach etycznych działalności
gospodarczej
• chcieliby pracować w organizacjach w których
realizowane są zasady SOB
Uzyskane w trakcie sondażu odpowiedzi
wyraźnie wzmacniają postawioną tezę, iż
szkoła wyższa (ekonomiczna) powinna w
znaczący sposób dowartościować w
programach studiów przedmioty z zakresu
etyki bowiem jej absolwenci uczestniczyć
będą aktywnie w życiu gospodarczym i
publicznym stąd też ich postawa moralna
powinna być nienaganna a prowadzona
działalność nastawiona na czynienie dobra