Żywienie koni

Żywienie koni
Zasady ogólne
Specyfika budowy układu pokarmowego koni wymusza stosowanie pewnych zasad w ich
żywieniu.

Konie powinny być żywione co najmniej 3 razy dziennie w dość regularnych
odstępach czasu z zachowaniem ok. 10-12 godzinnej przerwy nocnej. Dawka paszy
treściwej powinna być rozdzielona równomiernie, natomiast połowa dawki dziennej
siana powinna być zadana wieczorem.

Dzienne zapotrzebowanie koni na suchą masę wynosi około 2-3% ich masy ciała,
jedynie u koni pracujących w szybkim tempie nie powinno przekraczać 2% ze
względu na małą pojemność ich układu pokarmowego.

Pasze dla koni nie powinny być zanieczyszczone (np. piaskiem lub ziemią),
nadmarznięte ani spleśniałe.

W związku z małą pojemnością żołądka niebezpieczne jest podawanie koniowi pasz
pęczniejących i szybko fermentujących.

Nie wolno koniom zmieniać gwałtownie składu dawki pokarmowej. Do nowej paszy
należy przyzwyczajać konia stopniowo.

Nie należy podawać koniom pasz rozdrobnionych. Struktura paszy powinna zmuszać
konia do jej dokładnego pogryzienia i, co za tym idzie, mocnego nasączenia śliną
konieczną do prawidłowej obróbki paszy.
Zapotrzebowanie koni na składniki pokarmowe
Ustalenie zapotrzebowania konia na energię jest bardzo trudne. Zapotrzebowanie to jest
sumą zapotrzebowania bytowego zależnego od masy ciała oraz zapotrzebowania związanego
z intensywnością i czasem trwania pracy wykonanej przez konia.
Zapotrzebowanie bytowe na energię koni o różnej masie ciała
Masa ciała w kg
200
300
400
500
600
700
800
Zapotrzebowanie bytowe w (MJ ES)
31
43
50
63
75
88
100
W związku z trudnością w ustaleniu zapotrzebowania na energię w zależności od obciążenia
pracą najczęściej przyjmuje się wzrost tego zapotrzebowania w stosunku do potrzeb
bytowych: przy pracy lekkiej o 25%, przy pracy średniej o 25-50%, a przy pracy ciężkiej
ponad 50%.
Koń wykorzystuje następujące źródła energii: skrobię, włókno, tłuszcze oraz w pewnym
stopniu białko.
Żywienie różnych grup koni
Żywienie ogierów
Poza sezonem rozpłodowym ogiery żywimy w zależności od masy ciała i rodzaju
wykonywanej pracy. W sezonie rozpłodowym obok zwiększonych (o około 15%) potrzeb
energetycznych ogiery mają także większe zapotrzebowanie na białko, składniki mineralne i
witaminy. Wartość biologiczna podawanego białka ma duży wpływ na jakość nasienia toteż
przy intensywnym użytkowaniu rozpłodowym stosuje się dodatek białka zwierzęcego
(mleko, jaja kurze). W okresie jesienno zimowym ogiery powinny otrzymywać 2-3 kg
marchwi, ok. 0,5 kg kiełków jęczmiennych (witamina E), a w okresie letnim niewielki
dodatek zielonki.
Żywienie klaczy źrebnych
W okresie do 8 miesiąca ciąży dawkę pokarmową układamy w zależności od masy ciała i
ilości wykonywanej pracy. Klacze nie mogą być zapasione, jak również nadmiernie
wychudzone. Klacze źrebne powinny otrzymywać pasze smaczne, łatwo strawne o działaniu
dietetycznym. W ostatnich dniach przed porodem należy ograniczyć o 1/3 ilość
dostarczanych składników pokarmowych, szczególnie pasz mlekopędnych, aby nie dopuścić
do przedwczesnego uruchomienia produkcji mleka, a tym samym do stanów zapalnych
wymienia.
Żywienie klaczy karmiących
Ich potrzeby pokarmowe są największe w pierwszych trzech miesiącach laktacji. W tym
okresie produkcja mleka u klaczy gorącokrwistych i prymitywnych wynosi około 3% masy
ciała, a u klaczy zimnokrwistych do 4%. W drugiej połowie laktacji mleczność zmniejsza się
do około 2% masy ciała. W szczytowym okresie laktacji klacze gorącokrwiste dają ok. 18-20
I mleka, zimnokrwiste ok. 25 I, a klacze prymitywne ok. 15 I. W okresie letnim dobre
pastwisko pokrywa potrzeby białkowe, natomiast energię należy uzupełnić przez podanie
pasz treściwych oraz 2-3 kg siana.
Żywienie młodzieży
Bezpośrednio po urodzeniu jedynym pokarmem źrebaka jest mleko matki. Dokarmianie
źrebiąt rozpoczynamy od 4-6 tygodnia wówczas, gdy zaczynają się interesować pokarmem
podawanym matkom. Paszę treściwą (owies gnieciony z dodatkiem otrąb pszennych) i siano
podajemy do woli. Pod koniec okresu ssania źrebię powinno otrzymywać 3-4 kg pasz
treściwych i 2-4 kg siana.
Po odsądzeniu w okresie żywienia zimowego źrebięta powinny otrzymywać paszę treściwą o
zawartości ok. 12% białka ogólnego strawnego, siano i dodatek marchwi. W okresie letnim
odsadki powinny maksymalnie korzystać z pastwiska, które uzupełniamy paszą treściwą w
ilości 3- -5 kg oraz niewielkim dodatkiem siana. W żywieniu letnim roczniaków i dwulatków
przy dobrym pastwisku dawkę pasz treściwych można ograniczyć do 2-3 kg. W okresie
zimowym dzienne dawki pasz treściwych muszą wynosić 4-5 kg a dawki siana 5-7 kg.
Szczególnie intensywnego żywienia wymagają młode konie pełnej krwi angielskiej.
Żywienie koni użytkowanych wierzchowo
Dawki pokarmowe dla tych koni muszą charakteryzować się:

dużą zawartością łatwo przyswajalnej energii strawnej,

koncentracją składników pokarmowych, (sucha masa dawki nie powinna przekraczać
2% masy ciała),

zawartością 6-7 g białka og. str. o dobrej wartości biologicznej na 1 MJ energii
strawnej,

pokryciem zapotrzebowania na składniki mineralne i witaminy.
Zapotrzebowanie na energię zależy od intensywności treningu i startów w gonitwach oraz od
indywidualnego wykorzystania paszy. Koniom takim, zależnie od masy ciała i obciążenia
pracą, należy dostarczyć 7 do 10 kg paszy treściwej oraz 6-8 kg siana łąkowego. W okresie
zimy konie te powinny otrzymywać 2-3 kg marchwi.
Żywienie koni roboczych
Zapotrzebowanie na paszę dla koni roboczych zależy od masy ciała oraz rodzaju i ilości
wykonywanej pracy. Praktyczną oceną prawidłowości żywienia koni roboczych jest ich kondycja. Jeśli koń roboczy nie traci na masie ciała w ciągu miesiąca więcej niż 3% dawkę
należy uznać za wystarczającą.
Pojenie koni
Zapotrzebowanie konia na wodę zależy od wielu czynników, takich jak: masa ciała, wiek,
rodzaj wykonywanej pracy, rodzaj pobieranej paszy, a także od pory roku. Koń wypija od 10
do 40 l wody w ciągu doby, a w czasie upałów ilość ta może wzrosnąć do 60-70 I. Konie
należy poić wodą czystą o stałej temperaturze (ok. 12°C dla koni dorosłych i ok. 16°C dla
źrebiąt). Najlepszym rozwiązaniem jest zainstalowanie w stajniach poideł automatycznych
umożliwiających koniom pobieranie często małych ilości wody. Po pracy konie spocone
można poić dopiero, gdy będą miały suchą skórę między przednimi kończynami. Podanie
spoconemu koniowi zimnej wody i pozostawienie go bez ruchu w stajni jest najprostszą
metodą ochwacenia go.