instrukcja

INSTRUKCJA
OSTRZE˚ENIE! Zabawka dla dzieci powy˝ej 8 lat. Stosowaç wy∏àcznie pod nadzorem
doros∏ych. Zabawka zawiera ostre kraw´dzie.
UWAGA! Uwa˝nie przeczytaj instrukcj´, przed rozpocz´ciem naukowej zabawy. Przestrzegaj
podanych w niej wskazówek i zachowaj instrukcj´ wraz z ostrze˝eniami do dalszej korespondencji. Pami´taj o ochronie oczu w czasie doÊwiadczeƒ. Nie u˝ywaj przedmiotów, których
nie zawiera zestaw. Ma∏e dzieci i zwierz´ta trzymaj z dala od miejsca wykonywania çwiczeƒ.
WA˚NE: Zachowaç instrukcje na przysz∏oÊç. NIE WYRZUCAå.
JeÊli w przysz∏oÊci produkt utraci walory u˝ytkowe, nale˝y pami´taç, ˝e wyroby elektryczne
nie powinny byç wyrzucane z resztà odpadków. Produkt nale˝y kierowaç do utylizacji.
Informacji o dost´pnoÊç us∏ug utylizacji wyrobów elektrycznych zgodnych z dyrektywà
WEEE udzielajà w∏adze lokalne.
1. Zestaw nie zawiera okularów ochronnych. DoÊwiadczenia opisane w rozdziale 8, 12 i 15
wykonywaç pod nadzorem doros∏ych i w okularach ochronnych.
2. Wymian´ baterii mo˝e wykonaç tylko osoba doros∏a.
3. Zaleca si´ stosowanie baterii alkalicznych.
4. JeÊli wyrób nie b´dzie u˝ywany przez d∏u˝szy czas, nale˝y wyjàç z niego baterie.
5. Nie stosowaç akumulatorów.
6. Nie umieszczaç obok siebie baterii starych i nowych.
7. Nie mieszaç baterii alkalicznych, zwyk∏ych (w´glowo-cynkowych) i akumulatorów
(niklowo-kadmowych).
8. Wyczerpane baterie nale˝y wyjàç z zabawki.
9. Baterie zwyk∏e nie mogà byç ∏adowane ponownie.
10. Nie wolno zwieraç ze sobà styków ∏adowarki.
11. Stosowaç wy∏àcznie baterie tego samego lub równowa˝nego typu.
12. Zwracaç uwag´ na biegun dodatni i ujemny baterii.
13. Nie wrzucaç baterii do ognia, gdy˝ grozi to eksplozjà.
14. Baterie mogà eksplodowaç lub wycieknàç przy niew∏aÊciwym u˝yciu.
Spis treÊci
2
Instrukcja monta˝u
6
Rozdzia∏ 1: Pomiar pr´dkoÊci wiatru
8
Rozdzia∏ 2: Wyznaczanie kierunku wiatru za pomocà wiatrowskazu
9
Rozdzia∏ 3: Termometr i temperatura
10
Rozdzia∏ 4: Pioruny i elektrycznoÊç statyczna
12
Rozdzia∏ 5: Jak wyznaczyç odleg∏oÊç burzy?
12
Rozdzia∏ 6: Obieg wody w przyrodzie i parowanie
14
Rozdzia∏ 7: WyjaÊnienie poj´cia Ph
15
Rozdzia∏ 8: Zanieczyszczenie powietrza i pomiar pH deszczu
16
Rozdzia∏ 9: Wykonanie higrometru
18
Rozdzia∏ 10: Nastawianie barometru
21
Rozdzia∏ 11: Korzystanie z barometru
23
Rozdzia∏ 12: P∏atki Êniegu w powi´kszeniu
24
Rozdzia∏ 13: Zanieczyszczenie powietrza i efekt cieplarniany
25
Rozdzia∏ 14: Pomiar iloÊci opadów za pomocà opadomierza
26
Rozdzia∏ 15: Sztuczny deszcz
27
Rozdzia∏ 16: Chmury i pogoda
29
Rozdzia∏ 17: Symbole meteorologiczne i mapy pogody
ZawartoÊç opakowania
1 obudowa stacji meteo
1 wiatromierz z 3 ∏opatkami
2 termometry
1 opadomierz
1 wiatrowskaz
2 naczynia pomiarowe
1 skala pH
20 papierków do pomiaru pH
1 karta ze skalà ciÊnienia
1 przewód plastikowy
1 kompas
1 szk∏o powi´kszajàce
2 fiolki
1 cylinder pomiarowy
1 r´cznik
1 pipeta plastikowa
1 p´seta
3 k∏´bki bawe∏niane
4 kawa∏ki papierowej taÊmy
6 drucików do zapinania woreczków plastikowych
1 pierÊcieƒ gumowy
1 korek
2 gumowe balony
1 plakietka
1 notatnik
1 instrukcja
1 Elektroniczna Stacja Meteo
Elementy stacji meteorologicznej
1. Wiatromierz (anemometr)
2. W∏àcznik migacza
3. Migacz
4. Pojemnik na akcesoria
5. Opadomierz
6. Pojemnik na baterie
7. Wiatrowskaz
Migacz pomaga
w odnajdowaniu stacji meteo
w ciemnoÊci.
Nastawianie stacji meteorologicznej
1. ZawieÊ opadomierz na bocznej Êciance obudowy stacji.
2. Z∏ó˝ wiatromierz (patrz punkt „Monta˝ wiatromierza”) i zamocuj go w uchwycie
na obudowie stacji.
3. W∏ó˝ wiatrowskaz w otwór w górnej cz´Êci obudowy.
Zak∏adanie baterii zasilajàcych migacz
Migacz wymaga do dzia∏ania 2 baterii AA 1,5V.
1. Odkr´ç pokryw´ pojemnika na baterie na tylnej Êciance stacji (wymagany wkr´tak).
2. Za∏ó˝ baterie, zwracajàc uwag´ na w∏aÊciwe ustawienie biegunów.
3. Za∏ó˝ i dokr´ç pokryw´.
Elektroniczna Stacja Meteo
2
Miernik pr´dkoÊci wiatru i temperatury
Nazwy elementów
1. ¸opatki
2. Wskaênik zasilania
3. Przycisk On/Off/Clr
4. Przycisk Units
5. Przycisk AVG/MAX
6. Przycisku MODE
7. Czujnik temperatury
8. WyÊwietlacz
Przycisk ON/OFF/CLR
- W∏àcza urzàdzenie. Urzàdzenie jest wy∏àczane automatycznie, jeÊli ˝aden przycisk nie
zostanie naciÊni´ty przez 3 minuty.
- Gdy na ekranie jest wyÊwietlana maksymalna zarejestrowana pr´dkoÊç wiatru lub
temperatura, ten przycisk pozwala jà wyzerowaç.
- NaciÊnij i przytrzymaj przez 2 sekundy, aby wy∏àczyç urzàdzenie.
Przycisk UNITS
- Pozwala zmieniç jednostki miary.
Pr´dkoÊç wiatru:
Jednostki miary
Zakres
w´z∏y (mile morskie na godzin´)
0,5 ~ 35 w´z∏ów
mph (mile na godzin´)
0,6 ~ 40,3 mph
km/h (kilometry na godzin´)
1,0 ~ 64,8 km/h
m/s (metry na sekund´)
0,3 ~ 18 m/s
Temperatura:
Jednostki miary
Zakres
ºC (stopnie Celsjusza)
-15 ~ 50 oC
ºF (stopnie Fahrenheita)
5 ~ 122 oF
3 Elektroniczna Stacja Meteo
Przycisk AVG/MAX
- Pozwala wybraç mi´dzy wyÊwietlaniem Êredniego (AVG), maksymalnego (MAX)
lub aktualnego wskazania pr´dkoÊci wiatru lub temperatury.
Przycisku MODE
- Pozwala wybraç mi´dzy pomiarem pr´dkoÊci wiatru i temperatury.
Monta˝ wiatromierza
Zamocuj trzy ∏opatki na obrotowej g∏owicy w przedstawiony sposób.
Wszystkie ∏opatki muszà byç skierowane w t´ samà stron´.
Zak∏adanie baterii
Wiatromierz wymaga do dzia∏ania
3 baterii AAA 1,5V.
1. Odkr´ç pokryw´ pojemnika na baterie
na tylnej Êciance stacji (wymagany wkr´tak).
2. Za∏ó˝ baterie, zwracajàc uwag´
na w∏aÊciwe ustawienie biegunów.
3. Za∏ó˝ i dokr´ç pokryw´.
Elektroniczna Stacja Meteo
4
WyÊwietlacz
1. Skala Beauforta: ka˝dy segment odpowiada jednostce.
2. Dane
3. Wskaênik pr´dkoÊci wiatru:
Widoczny: tryb wskazywania pr´dkoÊci wiatru
Niewidoczny: tryb wskazywania temperatury
4. Jednostka wskazaƒ pr´dkoÊci wiatru:
m/s: metry na sekund´
km/h: kilometry na godzin´
mph: mile na godzin´
knots: mile morskie na godzin´
5. Wskaênik wartoÊci maksymalnej:
wyÊwietlana jest wartoÊç maksymalna
6. Wskaênik wartoÊci Êredniej: wyÊwietlana jest wartoÊç Êrednia
7. Temperatura w stopniach Celsjusza
8. Temperatura w stopniach Fahrenheita
Czym jest pogoda?
Ca∏e nasze ˝ycie up∏ywa w cienkiej warstwie powietrza, którym oddychamy, nazywanej
atmosferà. Atmosfera znajduje si´ w ciàg∏ym ruchu i podlega nieustannym zmianom wokó∏
ca∏ej planety. Zmiany te sà obserwowane przez nas jako zjawiska pogodowe.
Czy pada deszcz, czy Ênieg, czy szaleje burza, czy Êwieci s∏oƒce, pogoda dotyczy nas
wszystkich przez ca∏y czas! Dlatego w∏aÊnie nauka o pogodzie, czyli meteorologia, jest tak
wa˝na. Meteorolodzy badajà prawid∏owoÊci zmian pogodowych i starajà si´ przewidzieç,
jak pogoda b´dzie si´ zmieniaç w przysz∏oÊci. Dzi´ki rozwojowi techniki
i lepszemu rozumieniu pogody przewidywania te stajà si´ coraz dok∏adniejsze.
Gdy mówimy o pogodzie, mamy na myÊli warunki panujàce w danej chwili w otaczajàcej
nas atmosferze. Wyglàdajàc przez okno, mo˝na stwierdziç, ˝e jest pochmurno lub s∏onecznie,
wilgotno lub wietrznie.
Na pogod´ sk∏ada si´ szereg ró˝nych elementów, jak:
- kierunek wiatru
- si∏a wiatru
- opady (deszcz, Ênieg)
- temperatura
- nas∏onecznienie
- zachmurzenie
Opisywana tu stacja meteorologiczna zawiera przyrzàdy pozwalajàce
rejestrowaç te elementy pogody i formu∏owaç w∏asne prognozy.
5 Elektroniczna Stacja Meteo
Rozdzia∏ 1
Pomiar pr´dkoÊci wiatru
Wiatru jako takiego nie mo˝emy zaobserwowaç, ale cz´sto widzimy, jakie wiatr wywiera
dzia∏anie lub jakie wyrzàdzi∏ szkody. Do pomiaru pr´dkoÊci wiatru s∏u˝y instrument o nazwie
anemometru.
Sprz´t:
- wiatromierz (anemometr)
Sposób post´powania:
1. Z∏ó˝ wiatromierz w sposób opisany
w poprzednim rozdziale.
2. W∏àcz urzàdzenie, przejdê do trybu pomiaru
pr´dkoÊci wiatru i wybierz odpowiednie jednostki:
- m/s: metry na sekund´
- km/h: kilometry na godzin´
- mph: mile na godzin´
- knots: mile morskie na godzin´
3. Na poczàtku warto zwykle wyzerowaç poprzednio
zapami´tanà maksymalnà pr´dkoÊç wiatru. Nale˝y
w tym celu nacisnàç przycisk [AVG/MAX] tyle
razy, ile trzeba do wyÊwietlenia wartoÊci
maksymalnej, a nast´pnie nacisnàç przycisk
[ON/OFF/CLR], aby wyzerowaç poprzednià
wartoÊç. Ponownie naciskajàc przycisk
[AVG/MAX] mo˝na powróciç do trybu normalnego.
4. WynieÊ miernik na zewnàtrz i trzymaj w r´ce wyciàgni´tej do góry, aby ∏opatki obraca∏y
si´ na wietrze. Obni˝ instrument i odczytaj wynik pomiaru. Za pomocà przycisku [AVG/MAX]
mo˝na przywo∏ywaç Êrednià i maksymalnà pr´dkoÊç wiatru.
WyjaÊnienia:
Wiatromierz ma wirnik z ∏opatkami, obracajàcy si´ na wietrze, na podobnej zasadzie, jak
ramiona wiatraka. Im wi´ksza pr´dkoÊç wiatru, tym szybciej obraca si´ wirnik. Wirujàce
∏opatki powodujà ruch obrotowy wa∏ka po∏àczonego z tarczà, w której wykonano wàskie
szczeliny. Dzi´ki tym szczelinom uk∏ady elektroniczne mogà zmierzyç pr´dkoÊç obrotowà
ko∏a i na tej podstawie obliczyç pr´dkoÊç wiatru.
Elektroniczna Stacja Meteo
6
Uwaga:
- Wiatromierz nale˝y trzymaç w r´ce wyciàgni´tej wysoko do góry, aby odczyt nie by∏
zafa∏szowany przez za∏amanie si´ wiatru na naszym ciele.
- Pasek w dolnej cz´Êci wyÊwietlacza to wskazanie w skali Beauforta, opracowanej
w 1805 roku przez brytyjskiego ˝eglarza nazwiskiem Francis Beaufort. Skala ta pozwala∏a
oceniaç si∏´ wiatru bez u˝ycia instrumentów pomiarowych. Pr´dkoÊç by∏a dzielona
na 12 kategorii, z których ka˝da opisywa∏a fizyczne objawy dzia∏ania wiatru.
Skala Beauforta
Si∏a
0
1
Skala Beauforta
<1
1-5
Pr´dkoÊç wiatru (km/h)
Spokój
Bardzo s∏aby powiew
2
6-11
S∏aby wiatr
3
12-19
¸agodny wiatr
4
20-28
Umiarkowany wiatr
5
29-38
RzeÊki wiatr
6
39-49
Silny wiatr
7
50-61
Prawie wichura
8
62-74
Wichura
7 Elektroniczna Stacja Meteo
Opis efektów
Dym unosi si´ pionowo
Ruch powietrza lekko
wp∏ywa na dym
Powiew mo˝na wyczuç
na twarzy, s∏ychaç
szelest liÊci, widaç ruch
wiatrowskazów
Widaç ruch liÊci i ma∏ych
ga∏àzek, prostujà si´
lekkie flagi
Widaç ruch ma∏ych
ga∏´zi, powiew unosi
kurz, liÊcie i papier
Ko∏yszà si´ niewielkie
drzewa
Poruszajà si´ du˝e
ga∏´zie, s∏ychaç gwizd
powietrza wokó∏
przewodów na s∏upach,
trudno zapanowaç
nad parasolami
Ko∏yszà si´ du˝e drzewa,
chodzenie zaczyna byç
utrudnione
Wiatr od∏amuje drobne
ga∏´zie, chodzenie jest
utrudnione
9
75-88
Silna wichura
10
89-102
Sztorm
11
103-117
Silny sztorm
12
118+
Cyklon/huragan
Wiatr wyrzàdza drobne
szkody w budynkach,
wyrywa dachówki
Drzewa sà wyrywane
z korzeniami, powa˝ne
uszkodzenia budynków
(rzadko spotykane)
Bardzo rzadko spotykany,
powa˝ne i rozleg∏e
zniszczenia
Ca∏kowite zniszczenie
i spustoszenie
Elektroniczna Stacja Meteo
8
Rozdzia∏ 2
Wyznaczanie kierunku wiatru
za pomocà wiatrowskazu
Z której strony wieje wiatr? Wiatrowskaz, jeden z najstarszych przyrzàdów meteorologicznych,
s∏u˝y do okreÊlania kierunku wiatru.
Sprz´t:
- wiatrowskaz
- kompas
Sposób post´powania:
1. Wiatrowskaz (wraz z podstawà) nale˝y ustawiç w wysokim miejscu, tak aby si´ nie kiwa∏
i nie by∏ przechylony. W pobli˝u nie powinno byç ˝adnych przeszkód blokujàcych ruch
powietrza.
2. Strza∏ka wiatrowskazu obraca si´, wskazujàc kierunek, z którego wieje wiatr. JeÊli wi´c
strza∏ka wskazuje po∏udnie, mamy do czynienia z wiatrem po∏udniowym. Stron´ Êwiata
mo˝na ustaliç za pomocà kompasu (symbol „N” na skali kompasu nale˝y obróciç zgodnie
z kierunkiem czerwonej wskazówki).
WyjaÊnienia:
Ta cz´Êç wiatrowskazu, która kieruje si´ w stron´ wiatru, zazwyczaj ma postaç strza∏ki.
Drugi koniec jest na tyle szeroki, aby chwyciç nawet najl˝ejszy powiew. Ruch powietrza
powoduje obrót strza∏ki, tak aby obie strony szerokiego koƒca w równym stopniu ∏apa∏y
wiatr. Wiatrowskaz pozwala meteorologom mi´dzy innymi przewidywaç ruchy chmur
burzowych.
9 Elektroniczna Stacja Meteo
Rozdzia∏ 3
Termometr i temperatura
Sprz´t:
- termometr
- notatnik
Obserwuj wskazania termometru:
Przyjrzyj si´ termometrowi: ma on postaç niewielkiej rurki z baƒkà
na dole. W Êrodku widaç cienkà, czerwonà kresk´, która podnosi si´
tym wy˝ej, im temperatura jest wy˝sza. Gdy temperatura spada,
kreska si´ obni˝a. Ta kreska, to zabarwiony alkohol, który rozszerza si´
przy ogrzewaniu i kurczy przy ozi´bianiu. Skala po obu stronach termometru pozwala
odczytaç temperatur´ w dwóch ró˝nych jednostkach. Po jednej stronie jest skala Fahrenheita
(ºF), stosowana g∏ównie w Stanach Zjednoczonych, na drugiej skala Celsjusza (ºC) u˝ywana
w innych cz´Êciach Êwiata.
Temperatura:
Temperatura to wielkoÊç informujàca o tym, czy coÊ jest ciep∏e, czy zimne. Termometr,
to instrument s∏u˝àcy do pomiaru temperatury. Termometrem mo˝na mierzyç temperatur´
wewnàtrz lub na zewnàtrz budynku, we wn´trzu lodówki lub nawet temperatur´ cia∏a chorej
osoby. Temperatura to jeden z najwa˝niejszych parametrów pogodowych, poniewa˝
w wi´kszym lub mniejszym stopniu zale˝à od niej inne czynniki, jak wilgotnoÊç, zachmurzenie,
opady i wiatr.
Czas i temperatura:
Wiemy, ˝e temperatura otoczenia zale˝y od czasu. Na to, czy jest ciep∏o, czy zimno, wp∏ywa
pora roku, jak i pora dnia.
- Ró˝nica temperatur mi´dzy porà dziennà i nocnà - to regularne, okresowe wahania
temperatury w ciàgu doby. Temperatura zazwyczaj osiàga maksimum oko∏o godziny
czternastej, przy najbardziej intensywnym nas∏onecznieniu, a minimum wczesnym rankiem,
gdy ju˝ wyczerpie si´ ciep∏o nagromadzone w ziemi w ciàgu poprzedniego dnia.
- Sezonowe zmiany temperatury - to regularne, okresowe wahania temperatury o ró˝nych
porach roku. Temperatura jest najwy˝sza latem, kiedy to Ziemia najbardziej przybli˝a si´
do S∏oƒca. W ciàgu zimy temperatura osiàga minimum, poniewa˝ Ziemia jest najbardziej
oddalona od S∏oƒca i docierajàce do niej promienie sà najs∏absze.
Elektroniczna Stacja Meteo
10
Pomiar i rejestrowanie temperatury:
Zmierz temperatur´ na zewnàtrz do∏àczonym w komplecie termometrem. Odczyty warto
wykonywaç o ró˝nych porach dnia i w ró˝nych miesiàcach. Plan odczytów mo˝na u∏o˝yç
wed∏ug poni˝szej tabeli. W ten sposób zyskamy dobrà orientacj´ co do zakresu temperatur
wyst´pujàcych w naszym miejscu zamieszkania.
Miesiàc/godzina
Styczeƒ
Marzec
Maj
Lipiec
Wrzesieƒ
Listopad
3:00
6:00
9:00
12:00
15:00
18:00
21:00
24:00
Rozdzia∏ 4
Pioruny i elektrycznoÊç statyczna
Burze z piorunami to pi´kne, choç
przera˝ajàce widowisko. Gdy rozgrzane
i wilgotne powietrze wznosi si´ do góry
i ulega sch∏odzeniu, para wodna skrapla
si´, tworzàc chmur´. Przy sprzyjajàcych
warunkach chmura stopniowo zamienia
si´ w chmur´ burzowà, zawierajàcà coraz
wi´cej pary wodnej. Burze z piorunami
powstajà w gigantycznych chmurach
zwanych cumulonimbusami. Niebo przecinajà b∏yskawice, czasem towarzyszà im grzmoty.
Pioruny, jedna z najbardziej nieprzewidywalnych si∏ natury, to zjawisko towarzyszàce
pot´˝nym wy∏adowaniom elektrycznym. Mogà uderzyç w cel oddalony o 15, a nawet
40 km od macierzystej chmury burzowej, bez wzgl´du na to, czy jest wielka, czy ma∏a.
Gdy tworzàce chmur´ drobiny lodu i wody zderzajà si´ ze sobà, gromadzà si´ na nich
∏adunki elektryczne. L˝ejsze czàstki zyskujà przewa˝nie ∏adunek dodatni i gromadzà si´
w górnej cz´Êci chmury, podczas gdy czàstki na∏adowane ujemnie opadajà ni˝ej.
Z czasem ró˝nica potencja∏ów staje si´ tak du˝a, ˝e dochodzi do wy∏adowania elektrycznego
mi´dzy chmurà, a powierzchnià ziemi lub innymi chmurami, czego widocznym objawem
sà wielkie iskry b∏yskawic. Piorun rozgrzewa powietrze do wysokiej temperatury i wywo∏uje
pot´˝nà eksplozj´, s∏yszalnà jako grzmot.
11 Elektroniczna Stacja Meteo
Sprz´t:
- kawa∏ek tkaniny bawe∏nianej, r´cznik lub koc. Tkanina musi byç sucha i czysta.
- suche powietrze. DoÊwiadczenie udaje si´ najlepiej przy niskiej wilgotnoÊci powietrza,
na przyk∏ad zimà. Nastawienie pieca na temperatur´ wy˝szà o kilka stopni pomo˝e szybciej
osuszyç powietrze.
Sposób post´powania:
1. Wy∏àcz wszystkie Êwiat∏a i pozwól, by oczy przez chwil´ przywyk∏y
do ciemnoÊci.
2. Siàdê na pod∏odze lub ∏ó˝ku. UmieÊç szmatk´ na plecach.
Z∏ó˝ d∏oƒ w pi´Êç i trzymaj w odleg∏oÊci oko∏o 15 cm od twarzy,
na wprost podbródka.
3. Drugà r´kà szybkim ruchem przesuƒ tkanin´ ponad g∏owà.
Poprowadê jà tak, aby mocno potar∏a o w∏osy.
4. Przybli˝ tkanin´ do pi´Êci na odleg∏oÊç oko∏o 10 cm.
Nie dotykaj pi´Êcià ramienia.
5. JeÊli wszystko wykonasz prawid∏owo,
zaobserwujesz seri´ niebieskich i purpurowych
iskier, przeskakujàcych mi´dzy kostkami pi´Êci,
a tkaninà. Im gwa∏towniej przeciàgni´to tkanin´,
tym d∏u˝ej i cz´Êciej widoczne b´dà iskry.
Elektroniczna Stacja Meteo
12
Rozdzia∏ 5
Jak wyznaczyç odleg∏oÊç burzy?
Sprz´t:
- zegarek lub stopper
- notatnik
Sposób post´powania:
1. Przygotuj stoper lub zegarek.
2. Gdy tylko ujrzysz rozb∏ysk b∏yskawicy, uruchom stoper lub zanotuj wskazanie zegarka.
3. Odliczaj sekundy, a˝ us∏yszysz grzmot.
4. Ka˝de 3 z odliczonych sekund odpowiadajà 1 kilometrowi oddalenia burzy. Aby uzyskaç
odleg∏oÊç w kilometrach, nale˝y czas w sekundach podzieliç przez 3. Na przyk∏ad, jeÊli
grzmot daje si´ s∏yszeç po 9 sekundach, burza jest odleg∏a o 9/3 = 3 km.
Dlaczego w∏aÊnie tak?
Âwiat∏o porusza si´ znacznie szybciej ni˝ dêwi´k. B∏yskawica i grzmot powstajà równoczeÊnie,
ale odg∏os grzmotu potrzebuje troch´ czasu by dotrzeç do naszych uszu, podczas gdy
Êwiat∏o b∏yskawicy dociera do nas niemal od razu. Zdarza si´ te˝ widywaç b∏yskawice bez
grzmotu. Oznacza to, ˝e dêwi´k w ogóle do nas nie dociera ze wzgl´du na zbyt wielkà
odleg∏oÊç. JeÊli zaÊ widzisz b∏yskawic´ i s∏yszysz grzmot równoczeÊnie, burza jest tu˝ tu˝!
ZACHOWAJ OSTRO˚NOÂå!
Rozdzia∏ 6
Obieg wody w przyrodzie i parowanie
Zapasy wody na kuli ziemskiej sà ograniczone.
Woda krà˝y w przyrodzie w nieprzerwanym
obiegu, nazywanym „cyklem hydrologicznym”.
Na cykl ten sk∏ada si´ kilka zasadniczych etapów:
• parowanie (i transpiracja)
• kondensacja
• opady
• gromadzenie
13 Elektroniczna Stacja Meteo
Ciep∏o promieni s∏onecznych zamienia wod´ mórz, jezior
i rzek w gaz nazywany parà wodnà. Proces ten nosi nazw´
parowania. W wy˝szych partiach atmosfery para wodna
sch∏adza si´ i zamienia z powrotem w krople wody, tworzàce
chmury. Ten proces nazywamy kondensacjà. Kiedy masa
wody jest ju˝ zbyt wielka, by utrzymaç jà w chmurach, woda
powraca na ziemi´ w postaci opadów, czyli rosy, deszczu,
go∏oledzi lub Êniegu.
Sprz´t:
- dwa kawa∏ki kredy
- ka∏u˝a po deszczu
Sposób post´powania:
1. Znajdê miejsce, w którym po deszczu zawsze pozostajà
ka∏u˝e.
2. Znajdê ka∏u˝´ po deszczowym dniu. Obrysuj granice ka∏u˝y
kredà i uzbrój si´ w cierpliwoÊç.
3. Wróç, by przyjrzeç si´ wybranej ka∏u˝y po czterech - pi´ciu
godzinach. Obrysuj ka∏u˝´ po raz drugi. Dobrze jest przy
tym u˝yç kredy w innym kolorze.
4. Porównaj oba obrysy. JeÊli masz ochot´, mo˝esz odczekaç
i narysowaç kolejny obrys nieco póêniej.
5. Spróbuj wykonaç to çwiczenie w ró˝nych warunkach pogodowych: gdy Êwieci s∏oƒce,
przy du˝ym zachmurzeniu, przy pogodzie wietrznej. Kiedy ka∏u˝a wyschnie najszybciej?
WyjaÊnienia:
Ka∏u˝a zmniejsza si´ w miar´, jak woda paruje. SzybkoÊç parowania zale˝y
od intensywnoÊci, z jakà grzeje s∏oƒce. JeÊli po deszczu jest s∏onecznie, ka∏u˝e zniknà
bardzo szybko; jeÊli nadal b´dzie wilgotno i ch∏odno, ka∏u˝e pozostanà na d∏u˝ej.
Elektroniczna Stacja Meteo
14
Rozdzia∏ 7
WyjaÊnienie poj´cia pH
Czym jest pH?
pH jest to wielkoÊç wskazujàca, czy substancja jest kwasem, czy zasadà.
Skala pH obejmuje wartoÊci od 1 do 14:
- substancje z pH poni˝ej 7 sà kwasami (pH 1 to kwas najwi´kszej mocy)
- substancje majàce pH równe 7 sà oboj´tne
- substancje z pH wi´kszym od 7 sà zasadami (alkaliami) (pH 14 to zasada najwi´kszej
mocy)
Sprz´t:
- papierek Ph
- skala pH
- p´seta
- woda z kranu
Sposób post´powania:
1. Zapoznaj si´ ze skalà pH. Skala za∏àczona w zestawie
zakres od 4 do 9. Poszczególnym wartoÊciom pH odpowiadajà
kolory.
2. Papierek pH zmienia kolor, gdy zetknie si´ z substancjà zasadowà
lub kwasowà. Papierek pH nale˝y zawsze trzymaç za pomocà
p´sety, poniewa˝ nawet wilgoç obecna na palcach mo˝e
spowodowaç zmian´ jego koloru.
3. Porównujàc kolor papierka ze skalà pH, mo˝na ustaliç wartoÊç
pH badanej substancji.
4. Sprawdê pH dowolnej substancji. Zacznij od wody
kranowej. U˝ywaj papierka poci´tego na niewielkie kawa∏ki,
zawsze ujmowane p´setà. Zmocz papierek wodà.
5. Zwracaj uwag´ na zmiany barwy. Porównuj uzyskany kolor z barwami na skali pH.
WyjaÊnienia:
pH czystej wody powinno byç oboj´tne (7).
15 Elektroniczna Stacja Meteo
Rozdzia∏ 8
Zanieczyszczenie powietrza i pomiar pH
deszczu
Zanieczyszczenia powstajà w wyniku uwalniania szkodliwych substancji do atmosfery,
do gleby, do rzek i mórz. Zanieczyszczenia sà szkodliwe dla cz∏owieka i innych organizmów
˝ywych, zwierzàt i roÊlin.
Woda deszczowa zawsze jest nieco kwaÊna. Normalna deszczówka ma pH równe 5,6.
Gdy pH wody deszczowej spada poni˝ej 5,6 - mamy do czynienia z kwaÊnym deszczem.
KwaÊne deszcze sà wynikiem zmian chemicznych w atmosferze, zwiàzanych z zanieczyszczeniem powietrza. Reakcje chemiczne w atmosferze powodujà powstawanie kwasów.
KwaÊne deszcze wywierajà szkodliwy wp∏yw na Êrodowisko.
Z czasem niszczà Êrodowisko naturalne i doprowadzajà do Êmierci organizmów ˝ywych.
Stworzenia wodne i làdowe w równym stopniu sà podatne na dzia∏anie kwaÊnego deszczu.
Skutki w Êrodowisku wodnym sà gorsze ni˝ na làdzie, poniewa˝ ryby potrzebujà wody do
oddychania. Gdy woda ulegnie zanieczyszczeniu, ryby chorujà i umierajà.
Sprz´t:
- papierek pH
- skala pH
- kubki plastikowe
- p´seta
- pipeta
- ró˝ne rodzaje wody
Sposób post´powania:
1. Zbierz jak najwi´cej próbek wody: woda z kranu,
deszczówka, woda z akwarium, z jeziora, rzeki
i z morza.
2. Wlej próbki do naczyƒ i oznacz je etykietkami.
3. Ujmij papierek pH p´setà. Potnij papierek na kawa∏ki
i po∏ó˝ po jednym kawa∏ku obok ka˝dego z kubków.
4. Za pomocà pipety nanieÊ po kilka kropli
z kolejnych naczyƒ na le˝àce obok papierki pH.
Ka˝dorazowo przed pobraniem kolejnej próbki wody myj i susz pipet´.
Elektroniczna Stacja Meteo
16
5. Odczekawszy kilka minut, porównuj
kolory ze skalà. Ustal pH ka˝dej z próbek.
6. Mo˝esz tak˝e zbadaç pH ka˝dej próbki
wody w dwóch innych postaciach: pary i lodu.
Uwa˝aj przy tym, by nie oparzyç si´ goràcà parà.
To çwiczenie wykonuj pod nadzorem
osoby doros∏ej.
WyjaÊnienia:
JeÊli pH wody deszczowej wynosi poni˝ej 5, mamy do czynienia z kwaÊnym deszczem.
KwaÊne opady sà niebezpieczne. JeÊli pH wody deszczowej wynosi poni˝ej 5, woda jest
niezdatna do u˝ytku.
Rozdzia∏ 9
Wykonanie higrometru
WilgotnoÊç to st´˝enie pary wodnej w powietrzu. Pomiar wilgotnoÊci pomaga meteorologom
prognozowaç pogod´.
WilgotnoÊç wzgl´dna 100 procent oznacza, ˝e powietrze zawiera tyle pary wodnej, ile
w danej temperaturze mo˝e si´ w nim zmieÊciç, co przejawia si´ powstawaniem mg∏y. Przy
du˝ej wilgotnoÊci powietrza rosnà szanse na deszcz. Wysoka temperatura i du˝a wilgotnoÊç
pogarszajà nasze samopoczucie poniewa˝ zwi´kszonej potliwoÊci nie towarzyszy równie
szybkie parowanie potu, co niweczy wysi∏ek w∏o˝ony przez nasze cia∏o w och∏odzenie si´.
Do pomiaru wilgotnoÊci s∏u˝y meteorologom instrument nazywany higrometrem. Higrometr
mo˝e byç skonstruowany z pary dwóch termometrów, suchego i mokrego.
Sprz´t:
- dwa thermometry
- zwitek bawe∏ny
- woda z kranu
- tabela wilgotnoÊci wzgl´dnej
17 Elektroniczna Stacja Meteo
Sposób post´powania:
Termometr suchy minus termometr mokry
2. Ustaw mokry i suchy termometr obok siebie oparte
o Êcian´ lub Êciank´ pude∏ka. Mo˝na termometry
zabezpieczyç przed upadkiem za pomocà kawa∏ka
taÊmy klejàcej.
Termometr suchy
1. Za pomocà gumki dok∏adnie przymocuj wilgotny
zwitek bawe∏ny do baƒki jednego z termometrów.
B´dzie to termometr mokry.
3. W∏àcz wentylator i skieruj nadmuch
a˝ wskazania temperatury
Mo˝e to potrwaç kilka minut.
4. Zanotuj wskazania temperatur na obu termometrach,
np. 19ºC i 15ºC.
°C
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
88
77
66
55
44
34
24
15
6
10
11
89
78
67
56
46
36
27
18
9
12
89
78
68
58
48
39
29
21
12
13
89
79
69
59
50
41
32
22
15
7
14
90
79
70
60
51
42
34
25
18
10
15
90
81
71
61
53
44
36
27
20
13
16
90
81
71
63
54
46
38
30
23
15
17
90
81
72
64
55
47
40
32
25
18
18
91
82
73
65
57
49
41
34
27
20
19
91
82
74
65
58
50
43
36
29
22
20
91
83
74
67
59
53
46
39
32
26
21
91
83
75
67
60
53
46
39
32
26
22
91
83
76
68
61
54
47
40
34
28
23
92
84
76
69
62
55
48
42
36
30
24
92
84
77
69
62
56
49
43
37
31
25
92
84
77
70
63
57
50
44
39
33
10
tabela wilgotnoÊci wzgl´dnej
5. Odejmij wskazanie termometru mokrego
od wskazania termometru suchego,
np. 19ºC – 15ºC = 4ºC.
6. W tabeli obok odszukaj wskazanie termometru
suchego z lewej strony i poprowadê lini´
w prawà stron´. Odszukaj ró˝nic´ mi´dzy wskazaniami
w górnym wierszu i poprowadê lini´ w dó∏.
Liczba znajdujàca si´ na przeci´ciu obu linii okreÊla
wilgotnoÊç wzgl´dnà, np. 65%.
Termometr suchy
Termometr suchy minus termometr mokry
°C
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
88
77
66
55
44
34
24
15
6
11
89
78
67
56
46
36
27
18
9
12
89
78
68
58
48
39
29
21
12
13
89
79
69
59
50
41
32
22
15
7
14
90
79
70
60
51
42
34
25
18
10
15
90
81
71
61
53
44
36
27
20
13
16
90
81
71
63
54
46
38
30
23
15
17
90
81
72
64
55
47
40
32
25
18
18
91
82
73
65
57
49
41
34
27
20
19
91
82
74
65
58
50
43
36
29
22
20
91
83
74
67
59
53
46
39
32
26
21
91
83
75
67
60
53
46
39
32
26
22
91
83
76
68
61
54
47
40
34
28
23
92
84
76
69
62
55
48
42
36
30
24
92
84
77
69
62
56
49
43
37
31
25
92
84
77
70
63
57
50
44
39
33
tabela wilgotnoÊci wzgl´dnej
Elektroniczna Stacja Meteo
18
Rozdzia∏ 10
Nastawianie barometru
CiÊnienie atmosferyczne to parametr pogodowy mówiàcy, z jakà si∏à powietrze naciska
na powierzchni´ ziemi. Pomiar ciÊnienia atmosferycznego ma du˝e znaczenie
w prognozowaniu pogody. Do pomiaru ciÊnienia s∏u˝y barometr. Poni˝ej przedstawiamy
sposób samodzielnego wykonania barometru:
Sprz´t:
- balon
- rurka plastikowa
- pi´ç drucików do zawiàzywania woreczków
- pierÊcieƒ gumowy
- korek
- tekturowa skala barometru
- pipeta
- kubek
- barwnik spo˝ywczy
- woda
Sposób post´powania:
1. Przygotuj tektur´, na której
znajdzie si´ skala barometru.
2. Po∏ó˝ jà na stole, stronà zadrukowanà do do∏u w sposób przedstawiony na rysunku.
3. Z∏ó˝ lewà po∏ow´ do Êrodka, tak aby otwory
na prawej po∏owie przecina∏y si´ z tymi
w pobli˝u Êrodka tektury.
19 Elektroniczna Stacja Meteo
4. Prze∏ó˝ drucik do zamykania woreczków plastikowych przez
pokrywajàce si´ otwory i skr´ç jego koƒcówki, aby utrwaliç
z∏o˝enie tektury.
5. Zamocuj rurk´ plastikowà przy u˝yciu dwóch drucików.
6. Nalej wody do kubka, dodaj par´ kropli barwnika spo˝ywczego i zamieszaj ∏y˝kà.
7. Za pomocà pipety wprowadê zabarwionà
wod´ do rurki plastikowej, nape∏niajàc jà
w po∏owie.
8. Jeden koniec rurki zatkaj korkiem.
Elektroniczna Stacja Meteo
20
9. Za∏ó˝ gumk´ na balon, jak na rysunku.
10. Nadmuchaj balon i sprawnie za∏ó˝ go na drugi koniec rurki plastikowej. ZaciÊnij balon
na rurce za pomocà gumki, aby powietrze nie ucieka∏o.
11. Zamocuj koƒce rurki do tektury dwoma dodatkowymi drucikami. Barometr jest gotowy.
Zanotuj poziom wody w ramieniu lewym (A) i prawym (B).
WyjaÊnienia:
Poziom wody w rurce b´dzie si´ zmienia∏ z dnia na dzieƒ. CiÊnienie atmosferyczne to nacisk
powietrza na ka˝dà cz´Êç naszego cia∏a i na ka˝dy przedmiot w naszym otoczeniu. Mierzàc
ciÊnienie powietrza, mo˝emy prognozowaç burze.
Rozdzia∏ 11
Korzystanie z barometru
Przez kilka dni sprawdzaj i notuj poziom wody w ramieniu B (tym z balonem). Zw∏aszcza
gdy pogoda zmienia si´ ze s∏onecznej na deszczowà i na odwrót. Spróbuj ustaliç zale˝noÊç
mi´dzy pogodà, a odczytami poziomu wody.
Poziom wody w barometrze zale˝y od ciÊnienia powietrza. Gdy pogoda jest ∏adna, ciÊnienie
roÊnie, gdy nadchodzi burza, ciÊnienie spada. Przy wzroÊcie ciÊnienia powietrze jest wypychane z balonu do rurki, popychajàc zarazem wod´ w kierunku korka, skutkiem czego
poziom wody pod balonem obni˝a si´.
Gdy natomiast ciÊnienie spada, powietrze wype∏nia balon, a woda post´puje w tym samym
kierunku: obserwujemy wi´c wzrost poziomu wody pod balonem. Dla celów poglàdowych
zmiany ciÊnienia mo˝na wywo∏aç sztucznie w opisany ni˝ej sposób.
21 Elektroniczna Stacja Meteo
Sposób post´powania:
1. UmieÊç barometr w pobli˝u ˝arówki przynajmniej
na pó∏ godziny. Zanotuj poziom wody i porównaj
z poprzednim zapisem.
2. Wstaw barometr do lodówki na oko∏o 15 minut.
Zanotuj poziomy wody.
3. Wywo∏aj du˝y wzrost ciÊnienia, Êciskajàc balon d∏oƒmi.
Ponownie zanotuj wyniki.
WyjaÊnienia:
CiÊnienie atmosferyczne zale˝y od wielu czynników, jak temperatura i g´stoÊç powietrza
(jak ÊciÊle czàsteczki powietrza sà upakowane jedna obok drugiej). Czàsteczki powietrza
ch∏odnego poruszajà si´ wolniej i pozostajà bli˝ej siebie, ni˝ w przypadku powietrza goràcego.
W g´stym, ch∏odnym powietrzu na powierzchni´ ziemi napiera stosunkowo wi´ksza liczba
czàsteczek. Ludzie zazwyczaj nie odczuwajà skutków zmian ciÊnienia, poniewa˝ nasze cia∏o
przyzwyczaja si´ do nich. Wyjàtek mogà stanowiç gwa∏towne zmiany ciÊnienia. Na przyk∏ad,
gdy windà wje˝d˝amy na szczyt wysokiego wie˝owca lub gdy znajdujemy si´ na pok∏adzie
làdujàcego samolotu, nietrudno odczuç efekt ciÊnienia w uszach.
Elektroniczna Stacja Meteo
22
Rozdzia∏ 12
P∏atki Êniegu w powi´kszeniu
Sprz´t:
- szk∏o powi´kszajàce
- kubek
- ∏y˝ka
- du˝a szmatka
- m∏otek
- par´ kostek lodu
- troch´ soli
- lampka na biurko
To çwiczenie nale˝y wykonywaç pod nadzorem osoby doros∏ej.
Sposób post´powania:
1. U∏ó˝ kostki lodu na du˝ej szmatce. Owiƒ kostki szmatkà i rozbij je m∏otkiem na drobne
kawa∏eczki.
2. Wsyp pokruszony lód do kubka, nape∏niajàc go mniej wi´cej w 3/4.
3. Dope∏nij kubek solà. Lód powinien zaczàç si´ topiç.
4. Za pomocà ∏y˝ki bardzo szybko wymieszaj lód z solà przez przynajmniej
15 minut.
23 Elektroniczna Stacja Meteo
5. Poczàtkowo na Êciankach kubka powinna si´ zebraç rosa.
Zaobserwuj co si´ z nià stanie, gdy poczekasz jeszcze
kilka minut. Rosa zamieni si´ w kryszta∏ki lodu. Przyjrzyj
im si´ uwa˝nie przez szk∏o powi´kszajàce. Struktur´
krystalicznà mo˝na dojrzeç wyraêniej, umieszczajàc kubek
w Êwietle lampki.
WyjaÊnienia:
Gdy kubek ulega och∏odzeniu, obecna w powietrzu para wodna skrapla si´ na jego ch∏odnej
powierzchni.
Poniewa˝ kubek sch∏adza si´ coraz mocniej, woda na jego powierzchni zamarza, tworzàc
kryszta∏ki lodu.
Rozdzia∏ 13
Zanieczyszczenie powietrza i efekt cieplarniany
Sprz´t:
- 2 kubki
- gumka recepturka
- 2 termometry
- 1 torebka plastikowa
Sposób post´powania:
1. Do obu kubków nalej jednakowà iloÊç zimnej wody,
po czym ustaw kubki na s∏oƒcu.
2. W∏ó˝ po jednym termometrze do ka˝dego z kubków.
Oba termometry powinny daç jednakowe odczyty.
3. Zamknij jeden z kubków kawa∏kiem folii zamocowanej gumkà
w sposób przedstawiony na rysunku.
4. Pozostaw oba kubki na godzin´ w nas∏onecznionym miejscu
i zanotuj temperatur´. Co zauwa˝asz? Czy teraz temperatury
sà takie same? Jak mo˝na wyjaÊniç ró˝nic´? Zwróç tak˝e
uwag´ na skroplonà par´ wodnà na folii zamykajàcej kubek.
Elektroniczna Stacja Meteo
24
WyjaÊnienia:
Efekt cieplarniany jest wynikiem zanieczyszczenia powietrza, g∏ównie dwutlenkiem w´gla.
Gaz ten jest zawarty mi´dzy innymi w spalinach samochodowych. Dwutlenek w´gla jest
równie˝ produktem spalania wszelkiego rodzaju paliw, jak w´giel lub olej opa∏owy. Gaz
gromadzi si´ w atmosferze, tworzàc warstw´, która zatrzymuje ciep∏o s∏oƒca, tak jak ma
to miejsce w cieplarni. Im wi´cej dwutlenku w´gla trafia do atmosfery, tym bardziej „efekt
cieplarniany” ogrzewa klimat planety, co prowadzi do roztapiania czap lodowych w regionach
polarnych. W wykonanym zadaniu folia dzia∏a∏a w taki sam sposób, jak warstwa dwutlenku
w´gla w atmosferze.
Rozdzia∏ 14
Pomiar iloÊci opadów za pomocà opadomierza
Jak wysokie sà opady w miejscu Twojego zamieszkania? Na to pytanie pozwoli nam
odpowiedzieç opadomierz.
Sprz´t:
- opadomierz (kubek z podzia∏kà lub kubek odczepiony od obudowy stacji meteo)
Model 3800
Model 3802
Sposób post´powania:
1. Gdy tylko ujrzysz na niebie chmury zwiastujàce nadchodzàcà burz´, wystaw opadomierz
na otwartej przestrzeni, z dala od drzew i budynków, które mog∏yby wp∏ynàç na zmniejszenie lub zwi´kszenie iloÊci deszczu trafiajàcego do Êrodka. Ustaw naczynie w sposób
stabilny, aby si´ nie przewróci∏o. Mo˝na kubek ob∏o˝yç kamieniami, tak jednak, aby nie
przes∏oniç jego wlotu.
2. Gdy deszcz ustanie, zanotuj poziom zebranej wody w kubku (w milimetrach). Trzymaj
kubek na wysokoÊci oczu, aby uniknàç b∏´dnego odczytu na skali. Porównaj uzyskany
wynik z podanym przez meteorologów w prognozie radiowej lub telewizyjnej.
25 Elektroniczna Stacja Meteo
WyjaÊnienia:
Meteorolodzy na ca∏ym Êwiecie pos∏ugujà si´ takim samym opadomierzem.
JeÊli zamieszkujesz okolic´ o du˝ej iloÊci opadów, pomiary przysporzà Ci sporo pracy,
jednak na obszarach suchych, na przyk∏ad w pobli˝u pustyni, uzbieranie choçby odrobiny
deszczu mo˝e wymagaç d∏ugiego oczekiwania.
Rozdzia∏ 15
Sztuczny deszcz
Czy mo˝na wywo∏aç deszcz? Dowiedz si´, jak powstajà opady.
Sprz´t:
- du˝y pojemnik o szerokim wlocie, na przyk∏ad litrowy s∏oik.
- ciep∏a woda
- par´ kostek lodu
- troch´ soli
- metalowa pokrywka lub talerzyk do po∏o˝enia kostek lodu
To çwiczenie nale˝y wykonywaç pod nadzorem osoby doros∏ej.
Sposób post´powania:
1. Nalej do s∏oika oko∏o 5 cm bardzo ciep∏ej wody.
Zachowaj przy tym ostro˝noÊç i w razie potrzeby
poproÊ doros∏ego o pomoc.
2. Nakryj wylot s∏oika talerzykiem lub nakr´tkà.
3. U∏ó˝ na pokrywce kostki lodu i dodaj troch´ soli.
4. Czekaj i obserwuj. Po oko∏o 15 minutach
zauwa˝ysz, ˝e z pokrywki na wod´
wewnàtrz s∏oika pada „deszcz”.
Elektroniczna Stacja Meteo
26
WyjaÊnienia:
Goràca woda w s∏oiku paruje, podczas gdy lód z solà silnie wyzi´biajà pokrywk´.
Para w zetkni´ciu z zimnà pokrywkà skrapla si´, tworzàc krople wody. Takie same zjawisko
zachodzi w atmosferze, gdy ciep∏e i wilgotne powietrze wznosi si´, by w wy˝szych partiach
atmosfery ulec sch∏odzeniu. Para wodna skrapla si´ i tworzy krople wody, które spadajà
na ziemi´ jako deszcz, go∏oledê lub Ênieg.
Rozdzia∏ 16
Chmury i pogoda
Rozró˝niamy wiele rozmaitych typów chmur. Meteorologia dzieli je na trzy g∏ówne rodzaje:
cirrusy, cumulusy i stratusy. Podstawà klasyfikacji mo˝e byç tak˝e wysokoÊç, na jakiej
chmury si´ unoszà. Chmury wysokie to cirrusy. Chmurami Êrednimi sà altostratusy
i altocumulusy. Stratusy to przyk∏ad chmur niskich.
Grupa
Wysokie
(powy˝ej 6km)
Cirrus: zwykle bia∏e,
o zwiewnym wyglàdzie,
Cirrocumulus: majà
Cirrostratus: wysokie
drobne falki,
i jednolite chmury
z∏o˝one z kryszta∏ków lodu.
przypominajàce
z∏o˝one z kryszta∏ków lodu.
rybià ∏usk´.
Ârednie
(2 – 6 km)
Altocumulus: p∏ytkie,
Altostratus: Êrednie,
k∏´biaste lub pofalowane.
Sk∏adajà si´ z wody
lub lodu.
jednolite chmury o szarej barwie,
cieƒsze warstwy pozwalajà
przeÊwiecaç s∏oƒcu niczym
przez matowà szyb´.
27 Elektroniczna Stacja Meteo
Niskie
(poni˝ej 2 km)
Cumulus: wyglàdajà jak
Nimbostratus:
k∏´bki bawe∏ny. Chmury
te majà p∏askà postaw´
i wyraêne kontury.
Gdy majà kolor ciemny
ciemnoszare chmury
o „wilgotnym” wyglàdzie.
Za ich sprawà opady
o niewielkiej
Stratus: chmury w postaci
jednolitej warstwy.
Towarzyszà im cz´sto
m˝awka lub drobny deszcz.
Sà tak cienkie, ˝e mo˝e
i sà g∏´bokie, niosà deszcz.
lub umiarkowanej
intensywnoÊci mogà
przeÊwiecaç przez nie
s∏oƒce.
objàç szerokie tereny.
Cumulonimbus: chmury burzowe. Sà to chmury
najwi´ksze ze wszystkich i mocno rozbudowane w pionie.
Cz´sto majà szczyt w kszta∏cie kowad∏a.Padajà z nich
gwa∏towne ulewy.
Chmury pomagajà w prognozowaniu pogody. Zmian´ pogody niejednokrotnie zwiastujà
zmiany w chmurach. Cumulusy zapowiadajà ∏adnà pogod´, spotyka si´ je w ciep∏e i s∏oneczne dni. Jednak w sprzyjajàcych temu warunkach cumulusy mogà rozrosnàç si´ do postaci
ogromnej chmury burzowej o nazwie cumulonimbus. Gwa∏towne, pionowe podmuchy
wiatru mogà unieÊç czubek chmury burzowej na wysokoÊç 19 km nad ziemià.
Cirrusy cz´sto zapowiadajà nadchodzàcy deszcz. Poniewa˝ cirrusy znajdujà si´ na bardzo
du˝ej wysokoÊci, zdajà si´ poruszaç powoli.
Stratusy to chmury szare i nisko po∏o˝one (poni˝ej 2 km). Powstajà, gdy powietrze jest
pe∏ne skondensowanej pary; cz´sto towarzyszy im deszcz.
Rozdzia∏ 17
Symbole meteorologiczne i mapy pogody
Prognozy meteorologiczne nanosi si´ na map´ pogodowà w postaci kó∏ek ukazujàcych
rozmieszczenie stacji meteo. Wokó∏ ka˝dego z kó∏ek widniejà liczby i symbole informujàce
o warunkach pogodowych w danym miejscu. Aby móc prawid∏owo zinterpretowaç dane,
trzeba poznaç stosowane w meteorologii konwencje.
W tym rozdziale przedstawiamy nast´pujàce symbole:
Elektroniczna Stacja Meteo
28
Elementy oznaczeƒ na mapie meteorologicznej:
T
DP
WT
Wd
Wv
Ch
Cm
Cl
Sc
PSl
∆P
Wp
temperatura w ºF
punkt rosy w ºF
rodzaj pogody (patrz symbole)
kierunek wiatru
si∏a wiatru w w´z∏ach (1 w´ze∏ = 1,83 km/h),
przedstawiana w postaci krótkich odcinków dodajàcych
si´ do pewnej wartoÊci (w tym przyk∏adzie 20 w´z∏ów)
rodzaj chmur wysokich (patrz symbole)
rodzaj chmur na Êredniej wysokoÊci
rodzaj chmur na ma∏ej wysokoÊci
poziom zachmurzenia (patrz symbole)
ciÊnienie powietrza na poziomie morza (w milibarach)
do najbli˝szej dziesiàtej cz´Êci, bez wartoÊci 9 lub 10
na poczàtku. W tym przyk∏adzie ciÊnienie powietrza wynosi
1012,5 mb).
zmiana ciÊnienia powietrza w ciàgu poprzednich 3 godzin
(+ oznacza skok, / oznacza systematyczny wzrost)
pogoda w ciàgu ostatnich 6 godzin
mapa pogodowa
29 Elektroniczna Stacja Meteo
Symbole pogodowe
m˝awka
Si∏a wiatru
5 w´z∏ów
Rodzaj chmur
wysokich
cirrus
10 w´z∏ów
cirrostratus
deszcz
Ênieg
marznàcy
deszcz
20 w´z∏ów
50 w´z∏ów
Zachmurzenie
cirrocumulus
Rodzaj chmur na
Êredniej wysokoÊci
czyste niebo
oberwanie
chmury
grad
altocumulus
ma∏e pokrycie
nieba
niebo
zachmurzone
kulki lodu
niebo silnie
zachmurzone
mg∏a
niebo ca∏kowicie
zachmurzone
altostratus
Rodzaj chmur
niskich
stratus
stratocumulus
cumulus
burza
z piorunami
cumulonimbus
tornado
nimbostratus
huragan
Elektroniczna Stacja Meteo
30
Importer: Dromader Filip i s-ka, sp.j.
91-341 ¸ódê, ul. Pojezierska 90
tel. (042) 612 23 18, 612 23 19, fax (042) 650 09 22
www.dromader.com.pl
e-mail: [email protected]
MADE IN CHINA