2. Praca z Windows – tworzenie dokumentów

2. Praca z Windows – tworzenie dokumentów
Mój komputer: dyski i foldery
Informacja gromadzona w komputerze, zapisywana jest na dyskach twardych. Dodatkowo mo na zapisywa
informacj na dyskach USB, CD, DVD lub dyskietkach, jednak s to no niki wymienne i stosowane raczej nie
do gromadzenia informacji tylko do wymiany informacji, czy te przenoszenia danych na inny komputer.
Dysku twardy mo e dzieli si na partycje, które s widoczne w okienku Mój komputer jako oddzielne dyski.
Taki podział jest czasem stosowany by oddzieli ró ne rodzaje danych, lub te zainstalowa ró ne wersje systemy Windows na tym samym komputerze. Nap dy wymienne równie s widoczne w okienku Mój komputer
jako dyski logiczne. Ka dy dysk logiczny ma przypisan literk z dwukropkiem, która jest nazw tego dysku.
Cała informacja zapisana w komputerze na dyskach fizycznych i dyskach CD dyskietkach i kluczach USB mieci si w folderach. S one dost pne przez ikon Mój komputer umieszczon na Pulpicie oraz analogiczn
pozycj obecn w Menu start.
Na rysunku wida , e w moim komputerze znajduj si dwie stacje dyskietek (A: i B:), trzy dyski twarde (C: D:
E:) oraz stacje dysków DVD (E:) i CD (E:). Ta kolejno liter odzwierciedla histori rozwoju komputerów PC –
pierwsze komputery nie miały dysków twardych tylko jedn lub dwie stacje dyskietek. Dyskiem podstawowym,
na którym zwykle zainstalowany jest system Windows, jest dysk (C:). Dodatkowo w okienku Mój komputer
pokazane s foldery z dokumentami poszczególnych u ytkowników oraz wspólny folder z dokumentami
udost pnionymi. Je li twój komputer jest działa w sieci lokalnej znajdziesz tu tak e foldery udost pnione na
innych komputerach. Mo esz z nich korzysta podobnie jak z dysków lokalnych (znajduj cych si w twoim
komputerze).
Poniewa obecnie produkowane dyski maj mo liwo przechowywania bardzo wielkiej ilo ci danych byłoby
bardzo niewygodne gdyby wszystkie te dane i dokumenty (na moim komputerze jest ich obecnie około 100 tys.)
były widoczne w okienku Mój komputer. W celu uporz dkowania informacji na dysku twardym korzysta si z
folderów pozwalaj cych ł czy powi zane z sob tematycznie lub funkcjonalnie dokumenty w jedn cało .
Foldery w komputerze pełni rol teczek na dokumenty. Pozwalaj w grupowa dokumenty tematycznie. Nazwa foldera powinna dawa nam poprawne wyobra enie o jego zawarto ci.
Windows od Podstaw
2
Podobnie nale y grupowa dokumenty umieszczaj c je w folderach, nazwanych zgodnie z zawarto ci . Np.
zdj cia z wakacji mo na umie ci w folderze Zdj cia lub, je li jest ich du o, w wi kszej ilo ci folderów Karkonosze 2002, Mazury 2003, Francja 2004. Naturalne jest umieszczanie faktur lub poda w folderach o nazwach Faktury 2004, czy te Podania 2003.
Ka dy dysk logiczny jest oznaczony dodatkowo literk z dwukropkiem, przy czym przyj ło si , e A: oraz B:
oznaczaj stacje dyskietek dysk C: jest dyskiem systemowym, na którym zainstalowany jest zazwyczaj system
Windows (najcz ciej w folderze C:\Windows), dysk D: to drugi dysk twardy lub drugi dysk logiczny. Je li w
systemie jest tylko jeden dysk twardy, to literka D: mo e odpowiada do nap dowi CD-ROM lub nagrywarce.
Je li w systemie wyst puje wiele dysków logicznych lub nap dów CD lub DVD, to oznaczane s one z reguły
kolejnymi literami. Litery z ko ca alfabetu przypisujemy zwykle dyskom sieciowym, czyli folderom udost pnionym na innych komputerach. Z dysków sieciowych korzystamy w identyczny sposób, jak z dysków lokalnych, czyli dysków znajduj cych si w naszym komputerze.
Na ka dym dysku mo e znajdowa si bardzo du o dokumentów i innych pików. Aby si nie zagubi w spisie
tysi cy nazw i wprowadzi logiczn struktur grupuje si dokumentu w foldery. Ka dy folder mo e zawiera
dokumenty i inne foldery itd. Zało enie wła ciwej struktury folderów i pogrupowanie tematyczne lub chronologiczne (lub jakiekolwiek inne logiczne pogrupowanie naszych dokumentów i programów) pozwoli nam w przyszło ci unikn wielu stresów i oszcz dzi wiele czasu. Tworzenie nowego foldera, zmiana nazwy, przeniesienie,
kopiowanie, usuni cie. To podstawowe czynno ci.
Wa ne foldery: Moje dokumenty, Dokumenty udost pnione, Windows, Program Files.
Wyró nionym folderem dla ka dego u ytkownika jest folder Moje dokumenty, którego ikonka jest widoczna
na Pulpicie. W nim nale y umieszcza i przechowywa nasze dokumenty. Mo liwe jest oczywi cie umieszczanie dokumentów w innych miejscach jednak w przypadku konieczno ci wymiany komputera, wygodniej jest
pewno , e wystarczy nagra przegra na nowy komputer tylko folder Moje dokumenty, aby nie straci nic
wa nego.
W folderze Windows zainstalowany jest system Windows oraz wi kszo
piej r cznie nie ingerowa w zawarto tego foldera.
aplikacji do niego doł czanych. Le-
W folderze Program Files znajduj si pliki i foldery aplikacji zainstalowanych na naszym komputerze.
Je li tam zajrzymy zauwa ymy, e aplikacje s pogrupowane w foldery wg nazw producentów. W ten sposób
unikni to potencjalnych problemów, jakie pojawiłyby si , gdyby okazało si , e dwaj producenci wyprodukowali aplikacje o identycznych nazwach.
W folderze Documents and Settings znajduj si foldery o nazwach pokrywaj cych si z nazwami u ytkowników komputera. Ka dy u ytkownik ma w odpowiadaj cym mu folderze kilka folderów.
S tam mi dzy innymi foldery o nazwach Moje dokumenty oraz Pulpit.
3
Cezary Juszczak
Folder Moje dokumenty jest folderem przeznaczonym na dokumenty tworzone przez u ytkownika: pisma,
rysunki i inne. Pozostali u ytkownicy nie b d cy administratorami komputera nie mog ogl da zawarto ci tego
foldera. Folder Pulpit zawiera wszystkie skróty, pliki i foldery, jakie umieszczamy na pulpicie.
Folder Moje dokumenty jest dost pny na kilka sposobów: poprzez pozycj w menu Start, przez skrót na pulpicie, a tak e przez skrót user – dokumenty w oknie Mój Komputer. W systemach Windows 98 i starszych folder ten był wspólny dla wszystkich u ytkowników i znajdował si w katalogu głównym dysku C: (zgodnie z
ide komputera osobistego, czyli przeznaczonego w cało ci dla jednej osoby). W systemach Windows NT, Windows 2000, Windows XP i nowszych folder Moje dokumenty znajduje si w folderze C:\Documents and Settings\u ytkownik, zawieraj cym wszystkie dane i ustawienia prywatne u ytkownika.
O przeznaczeniu foldera Moje dokumenty mówi ju jego nazwa. Cho system Windows pozwala nam tworzy
dokumenty w dowolnym folderze na dowolnym dysku, to jednak gromadzenie ich w folderze Moje dokumenty
mo e bardzo ułatwi nam ycie. Folder Moje dokumenty jest chroniony przed niepowołanym dost pem innych
u ytkowników. Poza tym łatwo go zarchiwizowa nagrywaj c z płyt CD, lub DVD, co zabezpieczy nas przed
utrat dokumentów w przypadku awarii b d kradzie y komputera, a nawet przypadkowego skasowania czy
nadpisania. Takie gromadzenie dokumentów w jednym miejscu przy piesza te ich wyszukiwanie zwłaszcza,
je li zastosujemy przejrzyst struktur podfolderów.
W folderze Moje dokumenty jest standardowo tworzony folder Moje obrazy. Nazwa wskazuje, e przeznaczony jest do przechowywania zdj i grafiki. Pewnie umie cimy tam nasze kolekcje zdj zarówno wykonanych
własnor cznie jak i ciekawych grafik pobranych z Internetu.
W przypadku niewystarczaj cej ilo ci miejsca na dysku C:, mo emy przenie folder Moje dokumenty na inny
dysk. Aby to uczyni nie wystarczy przenie go mysz , czy te u y kombinacji Wytnij – Wklej.
Wymienione wy ej foldery s folderami systemowymi, zmiana ich zawarto ci a zwłaszcza wykasowanie czego
mo e skutkowa niemo no ci zalogowania si do komputera i konieczno ci powtórnej instalacji systemu
Windows.
Zarz dzanie folderami i dokumentami
Umiej tno zarz dzania plikami i folderami, cho nie jest konieczna by napisa i wydrukowa przykładowe
podanie, okazuje si niezwykle przydatna, gdy to samo podanie chcemy ponownie wydrukowa po pewnym
czasie. Wówczas okazuje si , e by je odnale niezb dna jest systematyczno w nazewnictwie dokumentów i
logiczny porz dek przy gromadzeniu ich w folderach. Mo emy grupowa dokumenty według daty, według typu
b d te tematycznie. Konsekwentne stosowanie raz przyj tego schematu ułatwia wyszukiwanie starych dokumentów dokładnie tak samo jak porz dek na półce czy w szafie ułatwia odnalezienie poszukiwanej ksi ki.
Umiej tno wykonania kopii dokumentu lub całego foldera, umiej tno zakładania folderów i układania swoich dokumentów w przejrzyst struktur tak, aby w przyszło ci łatwo je było odszuka jest jedn z najwa niejszych umiej tno ci decyduj cych o znajomo ci komputera. Ka dy program, który przyjdzie nam u ywa , przy
zapisywaniu dokumentów b dzie wy wietlał to samo okienko dialogowe, w którym b dziemy musieli w strukturze folderów odszuka miejsce, gdzie ten dokument chcemy zapisa . Z tego punktu widzenia czynno ci potrzebne do sprawnego zarz dzania informacj w komputerze to nast puj ce operacje na dokumentach i folderach:
•
•
•
•
Tworzenie,
Kopiowanie i przemieszczanie,
Zmiana nazwy,
Usuwanie.
Tworzenie nowych dokumentów w aplikacji:
Uruchom aplikacj , obsługuj c dany tym dokumentu, z menu Plik wybierz pozycj Nowy.
Wpisz zal ek dokumentu (par pierwszych zda )
Wybierz z menu Plik opcj Zapisz jako... i odszukaj w strukturze dokumentów odpowiednie miejsce
dla twojego dokumentu
4. Wpisz dan nazw dokumentu w wybierz przycisk Zapisz.
Tworzenie pustych dokumentów/folderów w folderze:
1.
2.
3.
1.
2.
Poprzez okno Mój komputer a nast pnie klikaj c na ikonk wła ciwego dysku odnajdujemy na tym
dysku folder docelowy.
W okienku tego folderze tym klikamy prawym klawiszem myszki na pustym miejscu (tam gdzie nie ma
ikonki ani nazwy adnego pliku lub foldera.
Windows od Podstaw
3.
4.
5.
6.
4
Z menu kontekstowego wybieramy Nowy i pojawia si nowe menu, gdzie mo emy zadecydowa czy
chcemy utworzy folder czy te dokument (jest do wyboru wiele typów dokumentów, w szczególno ci
wszystkie zwi zane z MS Office)
Pojawia si dokument (folder) o nazwie zaczynaj cej si od słowa Nowy pod wietlonej na niebiesko.
Wciskamy klawisz DELETE a nast pnie wpisujemy dan nazw dokumentu i wciskamy ENTER.
Wciskamy ENTER ponownie b d klikamy na ikonce wła nie utworzonego dokumentu (foldera) by
zmieni jego tre (zawarto ).
Zmiana nazwy dokumentu:
1.
2.
3.
Wybierz dokument klikaj c jednokrotnie na jego ikonce.
Wci nij klawisz F2.
Jeste w trybie edycji nazwy dokumentu – mo esz teraz wpisa całkowicie now nazw , b d tylko
zmodyfikowa bie c nazw dokumentu.
Kopiowanie:
1.
2.
3.
Aby wykona kopi dokumentu pod wietl jego ikonk w wci nij CRTL-C. (kopiuj)
Odnajd folder docelowy, w którym chcesz umie ci kopi .
Wci nij kombinacj klawiszy Ctrl-V. (wklej)
Przemieszczanie dokumentów:
1.
2.
3.
Aby wykona kopi dokumentu pod wietl jego ikonk w wci nij CRTL-X. (wytnij)
Odnajd folder docelowy do którego chcesz przenie plik.
Wci nij kombinacj klawiszy Ctrl-V. (wklej)
Przenoszenie mo na te wykona myszk . W tym celu nale y:
1.
2.
3.
4.
Otworzy folder zawieraj cy.
Otworzy folder docelowy.
Przenie dokument łapi c go lewym klawiszem myszki i zwalniaj c ten klawisz dopiero nad oknem
foldera docelowym.
Je li przeniesiemy dokument łapi c go prawy klawiszy myszki to w momencie upuszczenia go w folderze docelowym zostaniemy zapytani czy chodzi nam o przeniesienie dokumentu, skopiowanie go, czy
te o utworzenie skrótu do dokumentu.
wiczenie: Utwórz w folderze Moje dokumenty nast puj c struktur folderów:
5
Cezary Juszczak
Kopiowanie na no niki wymienne.
Kopiowanie dokumentów na no niki wymienne takie jak klucz USB, czy dyskietka, odbywa si w identyczny
sposób, jak kopiowanie z foldera do foldera. Mo na wykona je metod kopiuj-wklej, b d przeci gaj c przy
pomocy myszki. Mo na te klikn prawym klawiszem myszki na dokumencie i z menu kontekstowego wybra
Wy lij do, a nast pnie Stacja dyskietek. Po wło eniu no nika wymiennego do innego komputera nale y dokumenty skopiowa na dysk twardy tamtego komputera (np. na Pulpit) i otwiera je w nowej lokalizacji.
W adnym razie nie powinno otwiera si dokumentów zapisanych na dyskietce. Powoduje to spowolnienie
pracy komputera, poniewa MS Word utworzy na dyskietce wiele plików pomocniczych, a w przypadku braku
miejsca na ich utworzenie mo emy mie kłopoty z zapisaniem zmian, a nawet utraci tworzony dokument.
Nie otwieraj dokumentów znajduj cych si na dyskietce. Skopiuj je do foldera Moje dokumenty lub na Pulpit.
Otwórz skopiowany dokument i nanie ewentualne poprawki. Po zako czeniu pracy skopiuj go na dyskietk . W
przypadku zagubienia lub awarii dyskietki zawsze b dziesz miał kopi dokumentu w komputerze.
Nagrywanie płyt CD i DVD
Nagrywanie danych na płytach na płytach CD-R b d DVD-R z reguły wymaga troch wi cej umiej tno ci ni
kopiowanie ich na dyskietk lub klucz USB. W szcz liwej sytuacji znajduj si posiadacze systemu Windows
XP, gdzie mo liwo nagrywania płyt jest wbudowana w system operacyjny. Pozostali powinni naby program
Nero Express, b d ci gn z Internetu jaki jego darmowy odpowiednik.
Nagrywanie płyt w Windows XP
Windows od Podstaw
6
Je li w komputerze zainstalowana jest nagrywarka CD, to Windows XP pozwala na zapis plików i folderów na
płytach CD-R lub CD-RW nawet bez konieczno ci u ycia programu do nagrywania. Czynno ta jest podzielona
na dwa etapy.
Najpierw nale y skopiowa pliki na dysk logiczny (np. H:) zwi zany z nagrywark . Czynno t mo na wykona nawet, gdy w nap dzie nagrywarki nie ma płytki umo liwiaj cej ich zapis, poniewa pliki s kopiowane do
tymczasowego foldera. Jego zawarto mo na zmienia : dodawa lub usuwa pliki i foldery nawet tworzy
nowe i poddawa edycji. W ten sposób przygotowujemy przyszł zawarto płytki.
W momencie, kiedy uznamy, e zawarto foldera tymczasowego pokrywa si dokładnie z tym, co chcemy
nagra na płyt , nale y w lewej cz ci okna wybra napis Zapisz te pliki na dysku CD. Pojawi si okno dialogowe, w którym mo emy zdefiniowa nazw płytki, a nast pnie okienko zapraszaj ce do wło enia do nap du
nagrywarki czystej płytki CD-R lub CD-RW. Po spełnieniu tej pro by zawarto foldera tymczasowego jest
nagrywana wło onym no niku.
7
Cezary Juszczak
Nagrywanie płyt przy pomocy programu Nero-Express
Program Nero Express, cz sto doł czany jako gratis przy zakupie nagrywarki. Z tego powodu jest on prawdopodobnie najbardziej rozpowszechnionym programem do nagrywania płyt CD lub DVD. Ma on bogate mo liwo ci
i stosunkowo prosty sposób u ycia. Jego obsługa sprowadza si do przej cia szeregu okien dialogowych, przy
czym za ka dym razem odpowiadamy na stosunkowo proste pytania. W ten sposób program gromadzi informacje niezb dne do rozpocz cia procesu nagrywania, nast pnie prosi o wło enie płytki do nagrywarki i po zamkni ciu automatycznie rozpoczyna proces nagrywania.
Foldery skompresowane
Folder skompresowany jest tak naprawd dokumentem (plikiem), w którym sklejone s ze sob wszystkie dokumenty zawarte w oryginalnym folderze a cało poddana jest bezstratnej kompresji, co oznacza, e mo na
usun oryginalny folder, a w razie potrzebny odtworzy wiern jego kopi poprzez wyodr bnienie plików z
foldera skompresowanego.
S dwa podstawowe powody stosowania folderów skompresowanych:
1.
2.
Oszcz dno miejsca (folder skompresowany zajmuje na dysku mniej miejsca ni oryginał).
Ograniczenie ilo ci plików (folder skompresowany jest jednym plikiem, łatwo daje si przesła przez
Internet, szybciej kopiuje na dyskietk czy klucz USB).
Obecnie w dobie Internetu foldery skompresowane stosuje si głównie w celu ich łatwiejszego przesyłania.
Folder skompresowany, nawet zawieraj cy tysi ce plików, mo na zał czy jako pojedynczy zał cznik do wiadomo ci e-mail, podczas gdy doł czenie tysi ca odr bnych zał czników byłoby bardzo pracochłonne.
Ponadto całkowity rozmiar wiadomo ci jest wtedy mniejszy i jest wi ksza szansa, e nie zostanie ona odrzucona,
ani nie spowoduje przepełnienia skrzynki odbiorcy.
Stopie kompresji, czyli ilo miejsca na dysku, jak mo na zaoszcz dzi przez zastosowanie foldera skompresowanego, zale y od typu rodzaju dokumentów znajduj cych si w tym folderze. Du oszcz dno daje kompresja dokumentów tekstowych (dokumenty Notatnika, Wordpada, Worda) i arkuszy kalkulacyjnych (dokumenty Excela) oraz bazy danych (dokumenty MS Access).
Niewielkie oszcz dno ci przynosi kompresja folderów zawieraj cych zdj cia otrzymane z aparatów cyfrowych
czy pobrane z Internetu, jak równie pliki PDF, poniewa s one wewn trznie skompresowane.
Innym powodem, dla którego korzystamy z folderów skompresowanych jest wła nie fakt, e to nie s foldery
tylko pojedyncze dokumenty. Jest to przydatne przy wysyłaniu poczt elektroniczn du ej liczby zał czników.
Zamiast doł cza je kolejno do wiadomo ci, mo emy doł czy do niej tylko jeden zał cznik – folder skompresowany zawieraj cy wszystkie zał czniki. Dzi ki temu nasza wiadomo dostanie wysłana szybciej i zajmie
mniej miejsca w skrzynce pocztowej odbiorcy.
Windows od Podstaw
8
Kompresja to taki sposób kodowania dokumentu, by zajmował on na dysku jak najmniej miejsca.
Windows XP posiada wbudowan obsług kompresji, pod nazw foldery skompresowane.
Posługiwanie si folderami skompresowanymi jest w praktyce bardzo proste. Chc c podda pewien folder kompresji nale y klikn na nim prawym klawiszem myszy a nast pnie z menu kontekstowego wybra pozycj wylij do a potem Folder skompresowany. Po sprawdzeniu, e folder skompresowany poprawnie si otwiera i
zawiera te same dokumenty, co jego nie skompresowany pierwowzór, mo emy ów pierwowzór skasowa .
Oszcz dzamy w ten sposób miejsce na dysku. Je li skompresujemy foldery z archiwalnymi dokumentami, z
których nie planujemy w najbli szym czasie korzysta , mo emy uzyska wi cej miejsca wolnego na programy i
dokumenty, potrzebne nam do pracy. Folder skompresowany ma tak e wi ksz szans zmieszczenia si na dyskietce, czy innym no niku wymiennym. Sam proces kopiowania na dyskietk foldera skompresowanego, jest
zazwyczaj kilkakrotnie krótszy od kopiowania prawdziwego nie skompresowanego foldera.
Oczywi cie istotne jest by umie przeprowadzi operacj odwrotn do kompresji, polegaj c na wyodr bnianiu
plików i dokumentów z foldera skompresowanego. Pojedyncze dokumenty najłatwiej wyodr bnia metod kopiuj-wklej, kopiuj c z foldera skompresowanego do jakiego innego foldera.
Cały folder skompresowany mo emy wyodr bni i przywróci do oryginalnej postaci wybieraj c z jego menu
kontekstowego pozycj Wyodr bnij wszystkie. Po upewnieniu si , e faktycznie wszystkie dokumenty zostały
wyodr bnione, skompresowan wersj mo emy usun .
W systemach wcze niejszych ni Windows XP, nie ma wbudowanej obsługi folderów skompresowanych, jednak t sam funkcjonalno mo emy uzyska korzystaj c z programu winzip, który mo na pobra ze strony
(www.winzip.com). Wa ne jest to, e program winzip stosuje t sam metod kompresji jaka zastosowana jest w
folderach skompresowanych, wi c foldery skompresowane w systemu Windows XP mo na otwiera na starszych komputerach przy pomocy programu winzip i odwrotnie: archiwa tworzone przez winzipa po przeniesieniu do Windows XP, widoczne s jako foldery skompresowane i nie ma adnych problemów z wyodr bnieniem
ich zawarto ci (mo na nawet u y metody kopiuj i wklej).
Umieszczanie i wyodr bnianie dokumentów i folderów w/z foldera skompresowanego najwygodniej wykonywa metod kopiuj/wklej. Mo na te wyodr bni cał zawarto foldera skompresowanego korzystaj c z pozycji menu kontekstowego ‘wyodr bnij wszystkie’.
Kopie bezpiecze stwa
W celu wykonania kopii bezpiecze stwa najlepiej przygotowa folder skompresowany, który b dzie zawierał
wszystkie wa ne dla nas dokumenty, a nast pnie zapisa go na płytce CD-R, DVD-R, b d przesła go na inny
komputer. Wówczas, nawet w przypadku awarii komputera, nie stracimy efektów naszej pracy.
Praca z dokumentami: Paint, Notatnik, Wordpad, Word, Excel (ogólne zasady). Konwencjonalna struktura menu programu, typowe
elementy paska narz dziowego
Wiele programów Windows ma bardzo podobn struktur menu. Pomaga to u ytkownikowi, który nie musi za
ka dym razem szuka upragnionej opcji w zupełnie nowej strukturze menu, ale wie, czego mo e si spodziewa ,
po którym przycisku. Poni ej dla porównania jest zamieszczamy struktur menu programów Paint, i Notatnik:
9
Cezary Juszczak
Plik
Nowy
Otwórz
Zapisz
Zapisz jako..
Podgl d_wydruku
Ustawienia_strony
Drukuj
Wy lij
Ustaw jako tło
Dok1
Dok2
Dok3
Dok4
Zako cz
Edycja
Cofnij
Powtórz
Wytnij Kopiuj
Wklej
Wyczy zaznaczenie
Zaznacz
wszystko
Kopiuj do...
Wklej z..
Widok
Przybornik
Pole koloru
Pasek stanu
Powi kszenie
Poka map
bitow
Obraz
Przyrzu /Obró
Roci gnij/Pochyl
Odwró kolory
Atrybuty
Wyczy obraz
Rysuj nieprze roczyste
Plik
Nowy
Otwórz
Zapisz
Zapisz jako..
Podgl d_wydruku
Ustawienia_strony
Drukuj
Zako cz
Edycja
Cofnij
Wytnij
Kopiuj
Wklej
Usu
Znajd
Znajd nast pny
Zamie
Przejd do
Zaznacz
wszystko
Godzina data..
Format
Zawijanie
wierszy
Czcionka
Widok
Pasek stanu
Kolory
Edytuj kolory
Pomoc
Tematy Pomocy
Paint - Informacje
Pomoc
Tematy Pomocy
Notatnik – Informacje
Struktura menu Programu Paint:
Plik: Nowy, Otwórz, Zapisz, Zapisz jako, Podgl d wydruku, Ustawienia strony, Drukuj, Wy lij, Ustaw jako
tło, Zako cz;
Edycja: Cofnij, Powtórz, Wytnij, Kopiuj, Wklej, Wyczy
Wklej z;
zaznaczenie, Zaznacz wszystko, Kopiuj do,
Widok: Przybornik, Pole koloru, Pasek stanu, Powi kszenie, Poka map bitow ;
Obraz: Przyrzu /Obró , Rozci gnij/Pochyl, Odwró kolory, Atrybuty, Wyczy
ste;
obraz, Rysuj nieprze roczy-
Kolory: Edytuj kolory;
Pomoc: Tematy Pomocy, Paint – Informacje;
Struktura menu programu Notatnik:
Plik: Nowy, Otwórz, Zapisz, Zapisz jako; Ustawienia strony, Drukuj; Zako cz;
Edycja: Cofnij; Wytnij, Kopiuj, Wklej, Usu ; Znajd , Znajd nast pny, Zamie , Przejd do; Zaznacz
wszystko, Godzina/Data;
Format: Zawijanie wierszy, Czcionka;
Widok: Pasek stanu;
Pomoc: Tematy Pomocy; Notatnik – informacje;
Okazuje si , e bardzo wiele jest elementów wspólnych, pomimo e Notatnik słu y do edycji tekstów a Paint
do edycji obrazów.
Windows od Podstaw
10
Ten układ menu zaczynaj cy si od Pozycji Plik a ko cz cy na pozycji Pomoc spotkamy praktycznie we
wszystkich aplikacjach Windows. Zawsze chc c zapisa dokument pod inn nazw , wybierzemy z menu Plik
pozycj Zapisz jako.. (cz sto b dziemy mogli wybra nie tylko now nazw i wskaza folder, w którym chcemy
zapisa nasz dokument, lecz równie zadecydowa w jakim formacie ma on by zapisany).
Z menu Plik znajdziemy zawsze pozycje słu ce do otwierania, zapisywania i drukowania dokumentu.
S to operacje dotycz ce praktycznie ka dego rodzaju dokumentu i zawsze s one umieszczone w menu Plik
Które zawsze znajduje si po lewej stronie.
W menu Edycja zawsze znajdziemy mo liwo ci kopiowania fragmentów dokumentu do schowka jak równie
wklejania zawarto ci schowka do bie cego dokumentu. Schowek jest wi c sposobem na przenoszenie danych
miedzy dokumentami nawet ró nych typów. Np. mo emy tekst skopiowany w notatniku wklei w programie
Paint (choc nie odwrotnie), Mo na te fragment rysunku skopiowany do schowka w programi Paint wklei do
tekstu przy pomocy Wordpada.
Po nich nast puje menu Widok gdzie s reguły mo emy wybra które paski narz dziowe maj by widoczne, a
które ukryte jak równie wybra powi kszenie w jakim ogl damy nasz dokument.
Znajdziemy tu te inne czynno ci zwi zane z edycj jak równie z wyszukiwaniem w bie cym dokumencie.
Ostatnim licz c od lewej pozycj menu programu jest zawsze Pomoc. Mo a tam odnale co najmniej informacj o nazwie programu jego autorach dacie produkcji i numerze wersji. Najcz ciej jednak dost pna jest równie
bardziej szczegółowa pomoc zawieraj ca opis dost pnych funkcji programu a czasem nawet kompletny podr cznik u ytkownika i dokumentacja programu.
Ostani pozycj w menu jest Pomoc. Tam znajdziesz najcz ciej opis poszczególnych opcji programu jak równie informacj o wersji producencie roku produkcji i dodatkowe informacje na temat programu – jest to swoista
tabliczka znamionowa aplikacji. Czasem zdarze si , e umieszczone s tam informacjem na tma korzystania z
programu lub nawet samouczki. Zawsze warto zajrze do Pomocy w przypadku posługiwania si now aplikacj
– bardzo ułatwi nam to zgł bianie jej tajników - cz sto dzi ki temu zb dne stanie si kupowanie podr cznika
Klawisze funkcyjne i klawisze skrótów.
Podobnie jak standardowy jest układ menu tam te podobne jest działanie pewnych kombinacji klawiszy zwanych skrótami. Prawie ka de działanie na dokumencie mo na wykona odnajduj c odpowiedni czynno w
strukturze menu b d na pasku narz dziowym. Jednak posługuj c si jak kolwiek aplikacj przez długi okres
czasu zauwa amy, e pewne czynno ci wykonujemy na tyle cz sto, e wyszukiwanie ich za ka dym razem w
strukturze menu staje si uci liwe. Dlatego wymy lono skróty klawiaturowe, daj ce nam bezpo redni dost p do
danej czynno ci niezale nie. U ywanie skrótów klawiaturowych pozwala zaoszcz dzi sporo czasu, Najwa niejsze czynno ci maj po kilka skrótów tak, by ka dy mógł posługiwa si takim skrótem, jaki mu najbardziej
odpowiada (albo do jakiego si przyzwyczaił w innych aplikacjach).
Przykłady cz sto spotykanych skrótów
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kopiuj – Ctrl-C, lub Ctrl-Ins
Wklej – Ctrl-V lub Shift-Ins
Wytnij – Ctrl-X lub Shift-Del
Usu – Delete
Zaznasz wszystko – Ctrl-Z
Cofnij ostatni czynno – Ctrl-Z
Nowy dokument - Ctl-N
Otwórz dokument – Ctrl-O
Zapisz dokument –Ctrl-S
Drukuj dokument – Ctrl-P
Pomoc – F1
Znajd – Ctrl-F lub F3
Znajd ponownie – F3
Zmie nazw – F2
Zamknij aplikacj – Alt-F4
Zamknij dokument – Ctrl-F4
11
Cezary Juszczak
Najcz ciej klawisze skrótów podane s przy zwi zanych z nimi pozycjach menu. Nie trzeba wi c jakiej szczególnej wiedzy by zacz ich u ywa . Wystarczy zapami ta je, gdy po raz kolejny wybieramy t sam pozycj
menu, by w przyszło ci si nimi posługiwa . Je li chcemy zapozna si z wszystkimi skrótami jakie s dost pne
w danej aplikacji najlepiej odwoła do Pomocy.
cie ka dost pu
cie k dost pu nazywamy napis pozwalaj cy w jednoznaczny sposób okre li o jaki dokument i w jakim folderze nam chodzi. Wiadomo bowiem, e w komputerze w ró nych folderach b d na ró nych dyskach mog si
znajdowa dokumenty o identycznej nazwie. Zatem aby okre li , o który z nich nam chodzi, nie wystarczy
podanie samej nazwy, ale wymagane jest równie okre lenie dysku i foldera, w którym ten dokument si znajduje. Mo na to uczyni w zwarty sposób przy pomocy cie ki dost pu.
Wyró niamy cie k bezwzgl dn zaczynaj c si od literki dysku np.:
C:\Documents and Settings\Ola\Moje dokumenty\podanie.doc,
oraz cie k wzgl dn podawan wzgl dem jakiego konkretnego foldera. Np. wzgl dem foldera:
C:\Documents and Settings\
cie ka do tego podania ma posta :
Ola\Moje dokumenty\podanie.doc.
Bie cy folder oznaczany jest zwi le za pomoc pojedynczej kropki ( . ), a folder nadrz dny przy pomocy
dwóch kropek ( .. ).
Wzgl dem foldera: C:\Documents and Settings\Jurek cie ka do tego samego podania przyjmie posta :
..\Ola\Moje dokumenty\podanie.doc
gdzie dwie pierwsze kropki oznaczaj konieczno
wydostania si z foldera
C:\Documents and Settings\Jurek do foldera nadrz dnego C:\Documents
and Settings\
Je li przeanalizujemy przykład pełnej cie ki do dokumentu np. C:\Documents and Settings\Ola\Moje dokumenty\podanie.doc, to zauwa ymy, e zaczyna si ona od nazwy dysku, a ko czy nazw dokumentu. Składa si
z nazw folderów, które kolejno trzeba otwiera , by z okienka Mój komputer doj do dokumentu podanie.doc.
Z kolei nazwa dokumentu (podanie.doc) składa si z dwóch cz ci oddzielonych kropk : pierwsza cze - to
nazwa wła ciwa (podanie), a druga cz
(doc) - to rozszerzenie nazwy. Rozszerzenie nazwy wskazuje na typ
dokumentu (w tym wypadku dokument Worda).
Producenci oprogramowania umówili si , e ka dy program b dzie produkowa dokumenty wykorzystuj ce w
swojej nazwie inne rozszerzenie. Dzi ki temu system Windows ‘wie’, którego programu u y do otworzenia
ka dego dokumentu. W domy lnym ustawieniu sytemu Windows rozszerzenie nazwy nie jest wy wietlane –
zamiast tego pokazywana jest odpowiednia ikonka wskazuj ca w bardziej czytelny sposób na rodzaj dokumentu.
W sieci lokalnej mo emy spotka si ze cie kami w postaci \\komputer\udział\folder\dokument. Dzi ki
temu mo emy otwiera , a nawet modyfikowa , dokumenty znajduj ce si na innych komputerach, pod warunkiem, e zostały przez ich wła cicieli udost pnione do przegl dania i/lub modyfikacji.
W sieci Internet ze cie kami typu http://gazeta.pl/index2.html, ftp://sunsite,cim.edu.pl/pub/linux/,
https://mbank.com.pl ale do tego tematu wrócimy w rozdziale po wi conym sieci Internet. Na razie zwró my
tylko uwag , e uko ne kreseczki w adresach internetowych pochylone s w przeciwn stron ni w cie kach
systemu Windows.
Windows od Podstaw
12
Ikona ‘Mój komputer’
Po standardowej instalacji Windows na pulpicie widoczne jest ikona Mój komputer daj ca dost p do wszystkich dysków komputera oraz (opcjonalnie) do panelu sterowania i otoczenia sieciowego.
Mo emy zatem stwierdzi , e cała zapisana w komputerze informacja dost pna jest poprzez t ikon . Rzeczywicie, w okienku Mój komputer widzimy wszystkie dyski stałe jak równie wymienne no niki informacji, a s to
jedyne miejsca w komputerze gdzie mo e by zapisana informacja. Na dysku C: znajdziemy foldery Windows,
Program Files, oraz Documents nad Settings.
udost pnionych nam folderów i drukarek na innych komputerach w sieci. Zobaczymy tam te dokumenty udost pnione nam przez innych u ytkowników naszego komputera. To bardzo wygodne móc decydowa , które
dokumenty maj pozosta ukryte przed innymi u ytkownikami a jednocze nie móc wybrane dokumenty im
udost pni .
Przenoszenie dokumentów do innych folderów: Wytnij – Przejd – Wklej
Kopiowanie dokumentów do innych folderów: Kopiuj – Przejd – Wklej
Zmiana nazwy dokumentu lub foldera: F2 lub podwójne wolne klikni cie.