Podstawy bankowości

Transkrypt

Podstawy bankowości

20-11-2009
Wykład
Bogdan Ludwiczak, dr
www.wszrze.edu.pl
Copyright © WSZ 2009
Program
√
√
√
√
√
√
√
√
√
√
www.wszrze.edu.pl
Organizacja i struktura banków i bankowości
Instrumenty i polityka banku centralnego
Cele i funkcje banków komercyjnych
PoŜyczki i kredyty bankowe - polityka i procedury
Operacje depozytowe i inne usługi bankowe
Zarządzanie aktywami i pasywami banków komercyjnych
Zarządzanie ryzykiem bankowym
Nadzór bankowy
Nowa Umowa Kapitałowa
Marketing bankowy - strategie marketingowe banków
1
20-11-2009
Literatura
1. Dobosiewicz, Z., Podstawy bankowości, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2001,
2. Iwanicz-Drozdowska M., Jaworski W.L, Zawadza Z., Bankowość.
Zagadnienia podstawowe, Poltext, Warszawa 2008,
3. Jaworski W.L., Kosiński B., KrzyŜkiewicz Z., Banki: rynek, operacje,
politryka, Poltext, Warszawa 1995,
4. Jaworski W.L., red., Współczesny bank, Poltext, Warszawa 1998,
5. Jaworski W.L., Zawadzka Z., red., Bankowość. Podręcznik
akademicki, Poltext, Warszawa 2005,
6. Białek G., Podstawy zarządzania pieniądzem w banku
komercyjnym, Twigger, Warszawa 1994.
7. Zawadzka Z., Zarządzanie ryzykiem w banku komercyjnym, Poltext,
Warszawa 1996.
www.wszrze.edu.pl
Organizacja i struktura bankó
banków i bankowoś
bankowości
Ogólna charakterystyka systemu bankowego
Prawo bankowe określa rodzaje banków, ich czynności, rolę i
uprawnienia banku centralnego oraz zadania nadzoru bankowego
Podstawowe rodzaje banków tworzących system bankowy:
√
√
√
√
banki centralne, powstałe na bazie banków emisyjnych,
banki operacyjne (komercyjne, handlowe),
banki specjalne (wyspecjalizowane),
spółdzielczość kredytowa
Grupy banków - podział dla celów nadzorczych (KNF):
√ banki komercyjne,
√ banki spółdzielcze,
√ oddziały instytucji kredytowych.
www.wszrze.edu.pl
2
20-11-2009
banków i bankowoś
bankowości
Polski system bankowy - punkty zwrotne
√ Rok 1982 - ustawa o prawie bankowym, wyodrębnienie pionu
bankowego z resortu finansów, uniezaleŜnienie go i
podporządkowanie bezpośrednio RM i Sejmowi, uchwalanie
budŜetu przez Sejm, powołanie Rady Banków, ustanowienie
stosunków pomiędzy bankami a przedsiębiorstwami na
zasadach umownych,
√ Rok 1988-9 - reforma systemu bankowego; wyodrębnienie
Powszechnej Kasy Oszczędności i tzw. „dziewiątki” banków
komercyjnych, ustawa Prawo Bankowe,
√ Rok 1997 - nowe prawo bankowe
www.wszrze.edu.pl
banków i bankowoś
bankowości
Banki wyodrębnione z NBP w 1989 r
•Bank Gdański w Gdańsku,
•Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie,
BG
•Wielkopolski Bank Kredytowy w Poznaniu,
•Powszechny Bank Kredytowy w Warszawie,
PBK
•Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi,
•Bank Zachodni we Wrocławiu,
•Bank Depozytowo-Kredytowy w Lublinie,
WBK
PBK
•Bank Śląski w Katowicach,
•Bank Przemysłowo-Handlowy w Krakowie
PBG
BZ
BDK
BŚK
BPH
www.wszrze.edu.pl
3
20-11-2009
banków i bankowoś
bankowości
Zmiany w systemie bankowym po 1989 r
√ wprowadzenie zasady równości podmiotów,
√ wprowadzenie zasady dobrowolności wyboru banku przez
jednostki gospodarcze,
√ swoboda ustalania stawek procentowych i opłat przez banki,
√ zwiększenie roli NBP jako banku centralnego państwa i banku
banków (zaprzestanie działalności komercyjnej),
√ wprowadzenie instrumentów ekonomicznych oddziaływania
NBP na system bankowy,
√ powołanie Nadzoru Bankowego (GINB, KNB) - jako organu
kontrolnego, monitorującego działalność i sytuację banków,
√ wprowadzenie norm ostroŜnościowych
www.wszrze.edu.pl
banków i bankowoś
bankowości
Struktura systemu bankowego
(podział według formy własności)
Narodowy Bank Polski
Banki państwowe
Banki w formie
spółek akcyjnych
Banki spółdzielcze
Struktura
Udział w rynku
www.wszrze.edu.pl
4
20-11-2009
banków i bankowoś
bankowości
Podstawowe akty normatywne:
√ Ustawa* z dnia 29 sierpnia 1997 r o Narodowym Banku
Polskim,
√ Ustawa* z dnia 29 sierpnia 1997 r - Prawo bankowe,
√ Ustawa* z dnia 29 sierpnia 1997 r o listach zastawnych i
bankach hipotecznych,
√ Ustawa prawo dewizowe,
√ Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
√
√
√
√
Zarządzenia Ministra Finansów,
Zarządzenia Prezesa NBP,
Uchwały Komisji Nadzoru Bankowego
Rekomendacje GINB
* Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nr 140, z dnia 21 listopada 1997 r
www.wszrze.edu.pl
banków i bankowoś
bankowości
Podstawowe zasady tworzenia banków:
√ zapewnienie wyposaŜenia banku w:
- fundusze własne, dostosowane do przewidywanych
czynności bankowych (min 5,000,000 EUR),
- pomieszczenia wraz z naleŜytym wyposaŜeniem,
√ załoŜyciele oraz przewidywani członkowie Zarządu dają rękojmię
prowadzenia działalności w bezpieczny sposób,
√ co najmniej dwóch członków Zarządu legitymuje się
wykształceniem i doświadczeniem zawodowym, niezbędnym do
kierowania bankiem,
√ przedstawiony przez załoŜycieli trzyletni plan działalności banku
wskazuje, Ŝe będzie to działalność bezpieczna dla gromadzonych
środków.
www.wszrze.edu.pl
5
20-11-2009
banków i bankowoś
bankowości
Pojęcie banku
√ Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami
ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do
wykonywania czynności bankowych obciąŜających ryzykiem
środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym
www.wszrze.edu.pl
banków i bankowoś
bankowości
Pojęcie banku - podstawowe obszary działalności
√
√
√
√
www.wszrze.edu.pl
gromadzenie środków pienięŜnych,
udzielanie kredytów i poŜyczek,
przeprowadzanie rozliczeń pienięŜnych,
emitowanie papierów wartościowych i dokonywanie nimi
obrotu
6
20-11-2009
banków i bankowoś
bankowości
Podstawowe czynności bankowe:
• przyjmowanie wkładów pienięŜnych płatnych na Ŝądanie lub
z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie
rachunków tych wkładów,
• prowadzenie innych rachunków bankowych,
• udzielanie kredytów,
• udzielanie gwarancji bankowych,
• emitowanie bankowych papierów wartościowych,
• prowadzenie bankowych rozliczeń pienięŜnych,
• wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie
dla banku w odrębnych ustawach
www.wszrze.edu.pl
banków i bankowoś
bankowości
Inne czynności bankowe:
• udzielanie poŜyczek pienięŜnych,
• operacje czekowe i wekslowe,
• wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji
przy ich uŜyciu,
• terminowe operacje finansowe,
• nabywanie i zbywanie wierzytelności pienięŜnych,
• przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych
oraz udostępnienie skrytek sejfowych,
• wykonywanie czynności obrotu dewizowego,
• udzielanie poręczeń,
• wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją
papierów wartościowych
www.wszrze.edu.pl
7
20-11-2009
Narodowy Bank Polski- centralny bank państwa
Podstawowym celem banku centralnego jest utrzymanie
stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu
polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to
podstawowego celu Narodowego Banku Polskiego
(Do 1998 r działalność NBP miała na celu w
szczególności umacnianie pieniądza polskiego
i polegała między innymi na współudziale w
realizacji polityki gospodarczej państwa)
www.wszrze.edu.pl
Organy Narodowego Banku Polskiego
•Prezes NBP
•Rada Polityki PienięŜnej
•Zarząd NBP
Organy
Schemat
www.wszrze.edu.pl
8
20-11-2009
Funkcje Narodowego Banku Polskiego
• Bank emisyjny
Wyłączne prawo emisji pieniądza.
• Bank banków
Funkcja regulacyjna w celu zapewnienia bezpieczeństwa gromadzonych
środków.
Organizacja rozliczeń międzybankowych
Kontrola nad przestrzeganiem prawa bankowego
Nadzór nad systemem płatności w Polsce.
• Centralny bank państwa
Obsługa bankowa budŜetu Państwa.
Prowadzenie rachunków bankowych Rządu i centralnych instytucji
państwowych, państwowych funduszy celowych, państwowych jednostek
budŜetowych.
Realizacja zleceń płatniczych ww instytucji
www.wszrze.edu.pl
Narodowy Bank Polski- zadania
•organizowanie rozliczeń pienięŜnych,
•gospodarka rezerwami dewizowymi,
•działalność dewizowa (w ramach ustaw),
•bankowa obsługa budŜetu państwa,
•regulowanie płynności banków i ich refinansowanie,
•kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu
bankowego,
•opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz
bilansów naleŜności i zobowiązań zagranicznych państwa,
•wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
www.wszrze.edu.pl
9
20-11-2009
Rada Polityki PienięŜ
nej
PienięŜnej
Sławomir Skrzypek.
Jan Czekaj
Prof. nauk ekon.
Marian Noga
Prof. nauk ekon.
Andrzej Sławiński
Prof. nauk ekon.
Dariusz Filar
Dr hab. nauk ekon.
Stanisław Owsiak
Prof. nauk ekon.
Halina Wasilewska-Trenkner
Dr nauk ekon.
Stanisław Nieckarz
Mirosław Pietrewicz
Prof. nauk ekon.
Andrzej Wojtyna
Prof. nauk ekon.
RPP
www.wszrze.edu.pl
Rada Polityki PienięŜnej
Kierując się załoŜeniami polityki pienięŜnej Rada, w
szczególności:
• ustala wysokość stóp procentowych,
• ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków,
• ustala zasady operacji otwartego rynku.
Dodatkowo:
•określa górne granice zobowiązań wynikające z zaciągania
przez NBP poŜyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach
bankowych i finansowych,
•zatwierdza plan finansowy oraz sprawozdanie z działalności
NBP,
•przyjmuje roczne sprawozdanie NBP.
www.wszrze.edu.pl
10
20-11-2009
Polityka pienięŜna NBP
Podstawowym celem polityki pienięŜnej jest utrzymanie stabilnego poziomu
cen. Stabilność cen jest niezbędna do zbudowania trwałych fundamentów
długofalowego wzrostu gospodarczego.
Od 1999 r. w realizacji polityki pienięŜnej wykorzystuje się strategię
bezpośredniego celu inflacyjnego. W jej ramach Rada Polityki PienięŜnej
określa cel inflacyjny, a następnie dostosowuje poziom podstawowych stóp
procentowych NBP tak, by maksymalizować prawdopodobieństwo osiągnięcia
tego celu. Od początku 2004 r. Narodowy Bank Polski realizuje ciągły cel
inflacyjny na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt
procentowy. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z
realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych
krótkoterminowych stóp procentowych rynku pienięŜnego.
Instrumenty realizacji polityki pienięŜnej
Operacje otwartego rynku
Rezerwa obowiązkowa
Operacje kredytowo - depozytowe
www.wszrze.edu.pl
Operacje otwartego rynku NBP
Operacje NBP na rynku pienięŜnym, które realizują cele
polityki pienięŜnej:
- kontrola płynności systemu bankowego,
- kształtowanie stóp procentowych,
- łagodzenie wahań stóp procentowych,
- rozwój rynku wtórnego przez zapewnienie jego płynności
Operacje otwartego rynku to transakcje bezwarunkowe lub
warunkowe, których przedmiotem są papiery wartościowe
(bony skarbowe, pienięŜne) lub dewizy.
Operacje warunkowe REPO (repurchase), REVERSE REPO
www.wszrze.edu.pl
11
20-11-2009
Operacje otwartego rynku NBP
W ramach operacji otwartego rynku NBP wykorzystuje
instrumenty absorpcji pieniądza (zmniejszania płynności)
lub zasilania systemu bankowego w pieniądz
(podwyŜszania płynności).
Instrumenty absorpcji pieniądza z rynku:
- warunkowa sprzedaŜ bonów (reverse repo) NBP sprzedaje bony, z przyrzeczeniem odkupu w
terminach zapadalności,
- bezwarunkowa sprzedaŜ bonów skarbowych z portfela
NBP o maksymalnym terminie zapadalności do 1 roku,
- sprzedaŜ bonów pienięŜnych NBP.
Zasilanie systemu w pieniądz:
- warunkowy skup bonów (repo),
- skup bonów skarbowych.
www.wszrze.edu.pl
Instrumenty polityki pienięŜnej
Bank centralny nakłada na banki obowiązek
utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa ma
na celu łagodzenie wpływu bieŜących zmian
płynności sektora bankowego na stopy procentowe
na rynku międzybankowym. SłuŜy równieŜ
ograniczaniu nadpłynności banków.
Rezerwą obowiązkową jest wyraŜona w złotych
część środków pienięŜnych zgromadzonych na
rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaŜy
papierów wartościowych oraz innych środków
przyjętych przez banki, podlegających zwrotowi, z
wyjątkiem środków przyjętych od innego banku
krajowego, a takŜe pozyskanych z zagranicy na co
najmniej 2 lata. Rezerwa obowiązkowa
utrzymywana jest na rachunkach w NBP.
Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada
Polityki PienięŜnej.
www.wszrze.edu.pl
12
20-11-2009
www.wszrze.edu.pl
System finansowy
Funkcje systemu finansowego:
- płatnicza,
- alokacyjna,
- kontrolna
Rynki w systemie finansowym:
- kapitałowy,
- pienięŜny,
- kredytowy,
- instrumentów pochodnych,
- walutowy.
www.wszrze.edu.pl
13
20-11-2009
Rynek kapitałowy - cechy charakterystyczne:
-
www.wszrze.edu.pl
wysoka płynność instrumentu finansowego,
wysokie bezpieczeństwo instrumentu finansowego,
wysoki standing finansowy poŜyczkobiorcy,
termin zapadalności powyŜej 1 roku,
rynek detaliczny,
pierwotny i wtórny,
instrumenty:
własnościowe - akcje,
wierzycielskie - obligacje
Rynek pienięŜny - cechy charakterystyczne:
- bardzo wysoka płynność instrumentu finansowego,
- bardzo wysokie bezpieczeństwo instrumentu
finansowego,
- bardzo wysoki standing finansowy poŜyczkobiorcy,
- termin zapadalności do 1 roku,
- rynek hurtowy,
- pierwotny i wtórny,
- instrumenty o charakterze wierzycielskim:
bony pienięŜne, bony skarbowe
krótkoterminowe papiery dłuŜne przedsiębiorstw,
certyfikaty depozytowe,
lokaty międzybankowe (ON, TN, 1W, 1M, 3M, 6M,
9M, 12M)
www.wszrze.edu.pl
14
20-11-2009
Rynek pienięŜny - indeksy
WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) średnia arytmetyczna stóp procentowych, po jakich
najwaŜniejsze banki skłonne są przyjmować lokaty
(kupno depozytu)
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) średnia arytmetyczna stóp procentowych, po jakich
najwaŜniejsze banki skłonne są udzielać lokat
(sprzedaŜ depozytu)
www.wszrze.edu.pl
Stopy procentowe NBP
Stopa referencyjna (interwencyjna, repo) to minimalna rentowność 7dniowych bonów pienięŜnych emitowanych przez NBP. Określa minimalną
rentowność operacji otwartego rynku Stopa referencyjna NBP określa
kierunek prowadzonej polityki pienięŜnej.
Stopa lombardowa wyznacza maksymalny koszt pozyskania pieniądza w
NBP. Określa w ten sposób górny pułap wzrostu rynkowych stóp O/N.
Stopa depozytowa to stopa po jakiej banki będą mogły złoŜyć jednodniowy
depozyt w banku centralnym w przypadku dysponowania wolnymi środkami
Stopa depozytowa ogranicza wahania stóp rynkowych "od dołu". Stopa
depozytowa wyznacza dolny pułap spadku rynkowych stóp O/N.
Stopa redyskontowa (redyskonto weksli) określa cenę, po której bank
centralny skupuje od banków komercyjnych weksle, które wcześniej zostały
przez nie nabyte od swoich klientów.
www.wszrze.edu.pl
15
20-11-2009
www.wszrze.edu.pl
www.wszrze.edu.pl
16
20-11-2009
Polityka pienięŜna - restrykcyjna lub ekspansywna
Polityka restrykcyjna:
- podwyŜszanie stopy lombardowej i dyskontowej,
- podwyŜszanie stopy rezerw obowiązkowych,
- sprzedaŜ papierów wartościowych w ramach operacji
otwartego rynku.
Polityka ekspansywna:
- obniŜanie stopy lombardowej i dyskontowej,
- obniŜanie stopy rezerw obowiązkowych,
- skup papierów wartościowych w ramach operacji
otwartego rynku.
www.wszrze.edu.pl
Formy finansowania budŜetu przez NBP
Finansowanie bezpośrednie:
- kredyt w rachunku otwartym,
- zakup obligacji krótkoterminowych
Finansowanie pośrednie:
- zakup obligacji skarbowych w ramach operacji otwartego
rynku,
- redyskonto weksli skarbowych,
- udzielanie kredytu pod zastaw państwowych papierów
wartościowych
www.wszrze.edu.pl
17
20-11-2009
Cele i funkcje bankó
banków komercyjnych
Bank jako samodzielna instytucja tworzy
schematy i regulaminy organizacyjne, instrukcje i
plany działania we własnym zakresie, w sposób
autonomiczny.
Banki korzystają z własnych doświadczeń i
doświadczeń innych banków. Źródłem inspiracji
są równieŜ zalecenia teoretyków zarządzania.
Tworząc własne rozwiązania w zakresie
zarządzania banki kierują się wytycznymi nadzoru
bankowego (w Polsce wydawanymi w formie tzw.
Rekomendacji)
www.wszrze.edu.pl
Ewolucja rozwiązań z zakresu zarządzania
• I połowa XX w. – podejście oparte na teorii
naukowej organizacji pracy F.W Taylora i metodach
psychologicznych (human organization)
• Lata 70’te– reorganizacja i ukierunkowanie na
rodzaj klientów (marketing management)
• Początek lat 80’tych – wprowadzanie i doskonalenie
metod zarządczej oceny efektywności w celu
optymalizacji zysku (controlling bankowy)
• Koncepcje TQM (total quality management)
www.wszrze.edu.pl
18
20-11-2009
Ewolucja rozwiązań organizacyjnych
• Lata 60’te – 70’te – wysoki stopień „ubankowienia”
w oparciu o sieć duŜych jednostek organizacyjnych.
• Lata 80’te -90’te – uruchamianie obok duŜych
oddziałów, małych jednostek realizujących
podstawowe operacie obsługi masowej klienta
indywidualnego
• Druga połowa lat 80’tych – szerokie zastosowanie
bankomatów
• Koniec XX w. – rozwój bankowości elektronicznej,
McBanking
www.wszrze.edu.pl
Struktura organizacyjna banku (na przykł
przykładzie s.a.)
Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy
Rada Banku
Zarząd
Centrala
Oddział Regionalny
Oddział A
Oddział Regionalny
Oddział B
Oddział C
Oddział D
Oddział E
Filia
www.wszrze.edu.pl
19
20-11-2009
Przykładowa struktura organizacyjna banku (1)
DYREKCJA (ZARZĄD)
PION OPERACYJNY
Komitet kredytowy
PION FUNKCJONALNY
Kredyty i windykacja
Radcy Prawni
Sprawy personalne
Operacje bankowe
Księgowość i sprawozdawczość
Inwestycje i administracja
Rynek pienięŜny
Informatyka
Analiza i programowanie rozwoju
Zabezpieczenie
www.wszrze.edu.pl
Przykładowa struktura organizacyjna banku (2)
DYREKCJA (ZARZĄD)
PION PROGRAMOWANIA
I ROWOJU
Komitet kredytowy
PION DZIAŁALNOŚCI BIEśĄCEJ
JEDNOSTKI FUNKCJONALNE
Marketing i reklama
Radcy Prawni
Informatyka
Sprawy personalne
Programowanie rozwoju
Księgowość i sprawozdawczość
Inwestycje i administracja
JEDNOSTKI OPERACYJE
Kredyty i windykacja
Operacje bankowe
Rynek pienięŜny
www.wszrze.edu.pl
20
20-11-2009
Zasoby, strumienie pienięŜne i źródła kreowania zysku
SPRAWOZDANIE
Z PRZEPŁYWÓW
ŚRODKÓW
PIENIĘśNYCH
WPŁYWY
PIENIĘśNE
W DANYM
OKRESIE
WYDATKI
MAJĄTEK
PIENIĘśNE
(BEZ
W DANYM
ŚRODKÓW
OKRESIE PIENIĘśNYCH)
STAN ŚRODKÓW
PIENIĘśNYCH
RACHUNEK
ZYSKÓW I STRAT
BILANS
KAPITAŁY
KOSZTY
PRZYCHODY
WYNIK FINANSOWY
www.wszrze.edu.pl
Aktywa i pasywa banku (1)
Środki gospodarcze = MAJĄTEK BANKU = AKTYWA
MAJĄTEK OBROTOWY
MAJĄTEK TRWAŁY
Źródła finansowania = KAPITAŁY BANKU = PASYWA
KAPITAŁ OBCY
KAPITAŁ WŁASNY
www.wszrze.edu.pl
21
20-11-2009
MAJĄTEK OBROTOWY
Środki pienięŜne
Gotówka
Środki na rachunku w NBP
NaleŜności
Podmioty finansowe
Podmioty niefinansowe
BudŜet
DłuŜnicy róŜni
Papiery wartościowe
www.wszrze.edu.pl
MAJĄTEK TRWAŁY
Finansowe składniki
PoŜyczki podporządkowane
Udziały afiliacyjne
Udziały partycypacyjne
Rzeczowy majątek
Środki trwałe
WyposaŜenie
Inwestycje rozpoczęte
Wartości niematerialne i prawne
www.wszrze.edu.pl
22
20-11-2009
KAPITAŁY BANKU
Kapitał obcy - ZOBOWIĄZANIA
Podmioty finansowe
Podmioty niefinansowe
BudŜet
Nabywcy papierów wartościowych
Inni wierzyciele
Kapitał własny (S.A.)
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
www.wszrze.edu.pl
Wyniki działalności banku
Przychody z tytułu odsetek
Koszty odsetek
Wynik z tytułu odsetek
Przychody z tytułu prowizji
Koszty z tytułu prowizji
Wynik z tytułu prowizji
Przychody z akcji, udziałów
Wynik na operacjach finansowych
Wynik z pozycji wymiany
Wynik na działalności bankowej
Pozostałe przychody operacyjne
Koszty działania banku
Amortyzacja
RóŜnica wartości rezerw
Wynik na działalności operacyjnej
Zyski nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne
Wynik finansowy brutto
Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego
Wynik finansowy netto
www.wszrze.edu.pl
23
20-11-2009
PoŜ
PoŜyczki i kredyty bankowe
Zagadnienia podstawowe
Operacje bankowe
Operacje bilansowe
Operacje pozabilansowe
Operacje czynne (aktywne)
Operacje bierne (pasywne)
www.wszrze.edu.pl
PoŜ
Zagadnienia podstawowe - umowa
Przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do
dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę
środków pienięŜnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a
kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach
określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu
wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty
prowizji od udzielonego kredytu (Art. 69 pkt.1)
www.wszrze.edu.pl
24
20-11-2009
PoŜ
Zagadnienia podstawowe - umowa
Umowa kredytowa winna być zawarta na piśmie i określać
w szczególności (Art. 69 pkt. 2):
1) strony umowy,
2) kwotę i walutę kredytu,
3) cel, na który kredyt został udzielony,
4) zasady i termin spłaty kredytu,
5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,
6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,
7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą
wykorzystania i spłaty kredytu,
8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy
środków pienięŜnych,
9) wysokość prowizji (jeśli umowa ją przewiduje),
10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.
www.wszrze.edu.pl
PoŜ
Bank uzaleŜnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy.
Łączne zaangaŜowanie banku w jednego kredytobiorcę (lub jednostki
powiązane kapitałowo i organizacyjnie) nie moŜe przekroczyć 25%
funduszy własnych banku.
W przypadku stosowania zmiennej stopy procentowej naleŜy:
- określić w umowie warunki zmiany stopy,
- powiadomić o zmianie stopy, w sposób określony w umowie, kredytobiorcę
i poręczycieli.
W ogłoszeniach i ofertach dotyczących warunków udzielania kredytu na
cele konsumpcyjne banki mają obowiązek podawania wysokości rocznej
stopy oprocentowania.
Bank, zawierając transakcje kredytowe z pracownikami, akcjonariuszami
czy członkami swoich organów, nie moŜe ustalać warunków korzystniejszych niŜ normalnie stosowane dla danego rodzaju transakcji.
Bank, w przypadku kredytów konsumpcyjnych, jest zobowiązany do
informowania klientów o rzeczywistej stopie procentowej kredytu.
www.wszrze.edu.pl
25
20-11-2009
PoŜ
Zagadnienia podstawowe - podział
Kredyty (czas)
krótkoterminowe - do 1 roku
średnioterminowe - okres spłaty od 1 roku do 5 lat
długoterminowe
- okres spłaty powyŜej 5 lat
Kredyty (cel)
w rachunku bieŜącym (otwartym)
w rachunku kredytowym (poŜyczkowym)
obrotowe
inwestycyjne
www.wszrze.edu.pl
PoŜ
Wybrane rodzaje transakcji
Kredyt w rachunku bieŜącym:
- płatniczy (kasowy),
- otwarty (linia kredytowa).
Kredyt dyskontowy.
Kredyt akceptacyjny i awale.
Kredyt lombardowy.
Kredyt hipoteczny.
Kredyty konsumpcyjne (ratalne).
Factoring.
Leasing (bezpośredni, pośredni, operacyjny, kapitałowy).
Wykup wierzytelności (handlowych, leasingowych,
układowych, Skarbu Państwa, itp.).
www.wszrze.edu.pl
26
20-11-2009
PoŜ
Ocena ryzyka transakcji
Ryzyko transakcji oceniane jest na podstawie dokumentacji
kredytowej, zawierającej informacje dotyczące:
1. charakterystyka kredytobiorcy,
2. środki (majątek) produkcji,
3. klienci firmy - jej pozycja na rynku,
4. kierownictwo firmy,
5. ocena projektu (kredytowanego przedsięwzięcia),
6. analiza finansowa.
www.wszrze.edu.pl
PoŜ
Ocena ryzyka transakcji - analiza finansowa
Na podstawie bilansu i rachunku wyników wyznaczane są
współczynniki, będące podstawą oceny:
- bieŜącej sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy,
- efektywności kredytowanego przedsięwzięcia,
- realności źródeł spłaty kredytu,
- realności zakładanych efektów finansowych w okresie
kredytowania
Analiza wskaźnikowa prowadzona jest w oparciu o:
- wskaźniki płynności,
- wskaźniki wiarygodności kredytowej,
- wskaźniki zyskowności,
- wskaźniki sprawności zarządzania,
www.wszrze.edu.pl
27
20-11-2009
PoŜ
Ocena ryzyka transakcji
Metody oceny zdolności płatniczej
Metody ilościowe
Metody jakościowe
Metody mieszane
www.wszrze.edu.pl
PoŜ
Zabezpieczenie
Podstawową gwarancją dla banku powinna być sytuacja
gospodarcza i finansowa kredytobiorcy, jego zdolność do
spłaty kredytu oraz terminowość regulowania zobowiązań.
Przyczyny wzrostu znaczenia zabezpieczenia:
A) pojawienie się znacznej grupy kredytobiorców –
nowopowstałych
podmiotów gospodarczych,
B) tendencja do pogarszania się kondycji finansowej wielu
przedsiębiorstw i częste przypadki utraty zdolności
kredytowej nawet, do niedawna, bardzo wiarygodnych
kredytobiorców,
C) niepewność warunków gospodarowania (wzrost ryzyka).
www.wszrze.edu.pl
28
20-11-2009
PoŜ
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie materialne - polega na przekazaniu
kredytodawcy ekwiwalentnej lub pewnej sumy
pienięŜnej bądź innych wartości majątkowych
Zabezpieczenie prawne - ma na celu uzyskanie przez
kredytodawcę moŜliwości odzyskania kredytu od osób
trzecich lub stworzenia kredytodawcy pozycji
uprzywilejowanej w stosunku do innych wierzycieli
przy ewentualnym dochodzeniu roszczeń z majątku
kredytobiorcy.
www.wszrze.edu.pl
PoŜ
Zabezpieczenie
Zabezpieczenia materialne:
- kaucja,
- blokada środków pienięŜnych,
- przewłaszczenie rzeczy ruchomych na zabezpieczenie
Zabezpieczenia prawne:
- poręczenie osoby trzeciej według prawa cywilnego lub
wekslowego
- gwarancja bankowa lub innej osoby prawnej,
- przelew wierzytelności (cesja naleŜności od odbiorców),
- zastaw na majątku ruchomym,
- hipoteka (zwykła lub kaucyjna),
- ubezpieczenie kredytu w instytucjach ubezpieczeniowych
- przejęcie długu
www.wszrze.edu.pl
29
20-11-2009
PoŜ
Zabezpieczenie
Kryteria wyboru zabezpieczenia:
- rodzaj i wysokość kredytu oraz termin jego spłaty,
- charakter prawny kredytobiorcy,
- sytuacja finansowa kredytobiorcy,
- ogólne i indywidualne ryzyko,
- cel poszczególnych form zabezpieczenia kredytu (z
uwzględnieniem pracochłonności i kosztów),
- skuteczność zabezpieczenia (realna moŜliwość
zabezpieczenia ewentualnych roszczeń banku).
Cechy dobrego zabezpieczenia:
- łatwe do wyceny,
- wartościowe,
- łatwe do obciąŜenia i niezbyt kosztowne (koszt
obciąŜenia),
- zbywalne,
- naleŜące do kredytobiorcy,
- gwarantujące odzyskanie poŜyczonych pieniędzy,
- mało skomplikowane i zrozumiałe dla stron.
www.wszrze.edu.pl
Operacje depozytowe i inne usł
usługi bankowe
Gromadzenie środków pienięŜnych
Źródłem środków gromadzonych w ramach operacji
biernych banku mogą być:
- wkłady oszczędnościowe ludności;
- pieniądz transakcyjny i lokaty terminowe jednostek
gospodarczych, przechowywane na rachunkach
bankowych;
- środki pienięŜne sfery budŜetowej, róŜnych instytucji,
przechowywane na rachunkach bankowych;
- lokaty przyjmowane od innych banków;
- kredyt refinansowy zaciągany w banku centralnym.
Do operacji biernych zaliczymy równieŜ emisję akcji i
obligacji własnych.
www.wszrze.edu.pl
30
20-11-2009
usługi bankowe
Rachunki bankowe
Banki prowadzą, w szczególności, następujące rodzaje rachunków
bankowych:
- bieŜące;
- pomocnicze;
- lokat terminowych;
- oszczędnościowe;
Bank w ramach prowadzonej obsługi klientów:
- otwiera rachunki bankowe;
- zamyka rachunki bankowe;
- realizuje dyspozycje gotówkowe (wpłaty, wypłaty);
- realizuje dyspozycje bezgotówkowe: uznaniowe (wpływ)
i obciąŜeniowe (wypłaty bezgotówkowe);
www.wszrze.edu.pl
usługi bankowe
Rozliczenia pienięŜne
Rozliczenia pienięŜne
Rozliczenia bezgotówkowe
Rozliczenia gotówkowe
Formy rozliczeń bezgotówkowych
Czeki:
- gotówkowe (kasowe)
- rozrachunkowe (potwierdzone, gwarantowane)
Polecenie przelewu
Akredytywa
www.wszrze.edu.pl
31
20-11-2009
Elementy zarzą
zarządzania bankiem
... Zarządzanie aktywami i pasywami definiowane jest jako proces planowania,
wdraŜania i kontrolowania działań kształtujących wolumen, strukturę, jakość
i płynność aktywów i pasywów banku oraz terminy płatności (zapadalność/
wymagalność) i stopień wraŜliwości na zmiany stóp procentowych.
Wymaganym rezultatem skutecznego zarządzania aktywami i pasywami są
stabilne i odpowiednio duŜe dochody odsetkowe netto osiągane przez bank
dzięki efektywnemu pozyskiwaniu i wykorzystywaniu zasobów finansowych
(tj. dzięki posiadaniu właściwej struktury aktywów i pasywów) przy optymalnym
poziomie ryzyka finansowego...*
* Bereza, S., Zarządzanie ryzykiem bankowym, Związek Banków Polskich, Warszawa 1992;
Grabczan, W., Rachunkowość menedŜerska w zarządzaniu bankiem, Fundacja Rozwoju
Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1996.
www.wszrze.edu.pl
Ocena sytuacji banku
Analiza wyników - zakres
√
√
√
√
√
www.wszrze.edu.pl
rentowność
płynność
bezpieczeństwo finansowe banku
struktura aktywów, pasywów i rachunku wyników
zmiany w majątku oraz kapitałach banku
32
20-11-2009
Analiza wyników - techniki
√
√
√
√
√
Sprawozdania porównawcze
Sprawozdania o zmianie sytuacji finansowej
Analiza rozkładu procentowego
Sprawozdania zindeksowane
Analiza wskaźnikowa
www.wszrze.edu.pl
Wybrane wskaźniki oceny sytuacji banku
Wskaźniki
Rentowności
Wypłacalności
Płynności
Jakości aktywów
- ROA
- ROE
- Współczynnik
wypłacalności
- Płynność bieŜąca
- Płynność do 1M
- Płynność do 3M
- Jakość naleŜności
- Jakość papierów
wartościowych
www.wszrze.edu.pl
33
20-11-2009
Elementy zarzą
zarządzania bankiem
Podstawowe obszary analizy wskaź
wskaźnikowej:
wartoś
wartości wskaź
wskaźnika w poró
porównaniu z jego wartoś
wartością
cią
graniczną
graniczną,
kształ
kształtowanie się
się wartoś
wartości wskaź
wskaźnika w czasie
poró
porównanie wartoś
wartości wskaź
wskaźnika z wielkoś
wielkością
cią
planowaną
planowaną na dany okres,
poró
porównanie wartoś
wartości w relacji do sektora lub
wyodrę
wyodrębnionej grupy bankó
banków o tej samej wielkoś
wielkości
i profilu dział
działalnoś
alności,
okreś
określenie przyczyn zmian sytuacji (np. model
DuPonta)
DuPonta)
www.wszrze.edu.pl
Metody oceny sytuacji banku
• Metody oparte na analizie sprawozdań finansowych,
• Metody słuŜące pomiarowi efektywności działania z
uwzględnieniem kosztu kapitału własnego (EVA, SVA)–
najwaŜniejsze dla właścicieli banku i osób
zarządzających,
• Metody słuŜące pomiarowi efektywności operacji
mających wpływ na bilans, ze szczególnym
uwzględnieniem operacji aktywnych (RORAC/RAROC)
oraz wyznaczaniu ich cen – głownie wykorzystywane
przez osoby zarządzające,
• Metody słuŜące pomiarowi i racjonalizacji kosztów
działania oraz cen produktów nieodsetkowych (ABC –
rachunek kosztów działań)
www.wszrze.edu.pl
34
20-11-2009
oparte na analizie sprawozdań
sprawozdań finansowych
Analiza wstępna
Analiza pogłębiona
Dekompozycja ROE
www.wszrze.edu.pl
Analiza wstępna
Kształtowanie się wybranych pozycji bilansowych w relacji
podstawy odniesienia
Analiza pozioma (dynamika)
Dynamikanom =
Pozycjatn
Pozycjat0
Dynamikareal =
Dynamikanom
1 + stopainf
Analiza pionowa (struktura)
Udział =
Wart _ Pozycji
Wart _ podstawy _ odniesienia
Wart_podstawy_odniesienia to np.:
Aktywa razem, przychody ogółem, koszty ogółem, fundusze własne
www.wszrze.edu.pl
35
20-11-2009
Analiza pogłębiona
Analiza wskaźników finansowych gdzie bazą odniesienia
mogą być:
• czas,
• grupa rówieśnicza,
• plan.
Wskaźniki finansowe
• efektywności,
• wypłacalności i płynności,
• jakości aktywów i zobowiązań pozabilansowych,
• giełdowe
www.wszrze.edu.pl
Wskaźniki efektywności
Wskaźniki rentowności
ROA =
wynik finansowy
aktywa
ROE =
wynik finansowy
kapital wlasny
Wskaźnik marŜy zysku
PM =
wynik finansowy
przychody operacyjne
Wskaźniki marŜy odsetkowej
MarŜa =
wynik odsetkowy
aktywa odsetkowe
Spread =
przychody odsetkowe koszty odsetkowe
−
aktywa odsetkowe
pasywa odsetkowe
Wskaźniki obciąŜenia wyniku odsetkowego
Obc. rezerwami =
saldo rezerw
wynik dzial . bankowej
Obc. kosztami =
koszty dzialania
wynik dzial . bankowej
Wskaźniki efektywności zatrudnienia
W1 =
www.wszrze.edu.pl
aktywa
liczba zatrudnionych
W2 =
wynik
liczba zatrudnionych
36
20-11-2009
Wskaźniki wypłacalności i płynności
Współczynnik wypłacalności
Wskaźniki płynności
Wsk udz akt plynnych =
aktywa plynne
aktywa
Wsk pokr akt nieplynn fund . =
Wsk plynn. ktotkoterm. =
Wsk dep rdzennych =
fundusze wlasne
aktywa nieplynne
aktywa plynne
depozyty niestabil .
depozyty stabil .
aktywa
www.wszrze.edu.pl
Wskaźniki jakości aktywów
naleznosci zagrozone
Jakosc naleznosci =
naleznosci ogolem
Wsk akt pracujacych =
aktywa pracujace
aktywa ogolem
Wskaźniki giełdowe
Cena do zysku (P/E - price earnings ratio)
P/E =
cena gieldowa
zysk na 1 akcje
Cena do wartości księgowej (P/BV - price book value
ratio)
P / BV =
cena gieldowa
wartosc ksiegowana na akcje
Stopa dywidendy (DY – divident yield)
DY =
www.wszrze.edu.pl
dywidenda na akcje
cena gieldowa
37
20-11-2009
Dekompozycja ROE
Model (piramida) DuPonta
Aktywa
Kapitaly
ROE
= ROA
*
ROE
= ROA
* EM
= PM
= ROA
* EM
* AU
* EM
ROE – zwrot z kapitału, ROA – zwrot z aktywów
EM (equity multiplier) – dźwignia, mnoŜnik kapitału,
AU (assets utilization) – wskaźnik wykorzystania aktywów,
PM (profit margin) – marŜa zysku.
www.wszrze.edu.pl
Rentowność a ryzyko
ROE
ROA
EM
Bank
15%
1.5%
10
Firma
15%
10%
1.5
EM =
A K +Z
≈
K
K
EM =
www.wszrze.edu.pl
RCook ≥ 8% ≈
A 1
1
=
≈
≤ 12.5
K K Rcook
A
1
12.5
38
20-11-2009
Nadzó
Nadzór bankowy
Banki są instytucjami zaufania publicznego, których
działalność podlega kontroli instytucji nadzorczych.
Celem działania instytucji nadzorczych jest zapewnienie:
• bezpieczeństwa środków zgromadzonych w bankach,
• zgodności działalności banków z przepisami
ustawowymi, statutem oraz decyzją o wydaniu
zezwolenia na utworzenia banku.
www.wszrze.edu.pl
Nadzó
Nadzór bankowy
W Unii Europejskiej występują trzy formy sprawowania
nadzoru nad działalnością banków:
• nadzory solo,
• nadzory mieszane
• nadzory zintegrowane
Liczba
„starych”
krajów UE
Liczba
„nowych”
krajów UE
Razem
Solo
-
3
3
Mieszany
8
-
8
Zintegrowany
7
7
14
Typ nadzoru
www.wszrze.edu.pl
39
20-11-2009
Nadzó
Nadzór bankowy
Instytucja nadzorująca działalność banków kontroluje:
• tworzenie banku – na uruchomienie samodzielnej
działalności banku potrzebna jest licencja i zgoda
nadzoru,
• funkcjonowanie – działalność banku podlega
ograniczeniom wynikającym z obowiązujących regulacji
ostroŜnościowych, chodzi tu ograniczanie ryzyka w
działalności banków,
• sanacja banku – w przypadku kłopotów finansowych;
jeŜeli dalsza działalność nie jest moŜliwa* następuje
likwidacja lub upadłość.
*JeŜeli aktywa banku nie wystarczają na pokrycie jego zobowiązań
www.wszrze.edu.pl
Nadzó
Nadzór bankowy
Podstawowe normy ostroŜnościowe
Regulacja
ostroŜnościowa
Rodzaje ryzyka
Limity
koncentracji
zaangaŜowań
KredytoweDywersyfikacja portfela
niewypłacalności aktywów i zmniejszenie
kontrahenta
uzaleŜnienia kondycji banku
od kondycji pojedynczych
kredytobiorców
Współczynnik
wypłacalności
Kredytowe,
rynkowe,
operacyjne
Nadzorcze normy Płynności
płynności
Rezerwy (celowe
i ogólne)
www.wszrze.edu.pl
Cel
Ograniczenie łącznej
ekspozycji banku na ryzyko
Utrzymanie płynności banku
KredytoweKompensacja strat
niewypłacalności wynikających z posiadanych
kontrahenta
aktywów (w tym kredytów
zagroŜonych)
40
20-11-2009
Nadzó
Nadzór bankowy
Podstawowe normy ostroŜnościowe zostały ustanowione
następującymi przepisami:
• ustawa Prawo bankowe (limity koncentracji, rezerwy ogólne,
fundusze własne, współczynnik wypłacalności – zasady
ogólne,
• uchwały Komisji Nadzoru Finansowego (nadzorcze normy
płynności, współczynnik wypłacalności, fundusze własne,
pomiar ryzyka koncentracji – doprecyzowanie zapisów
ustawowych)
• rozporządzenie ministra finansów (zasady tworzenia rezerw
na ryzyko w działalności banków – dla banków stosujących
PSR1, MSR/MSSF2 dla banków, które je stosują)
1 PSR
- Polskie Standardy Rachunkowości.
- Międzynarodowe Standardy Rachunkowości,
MSSF - Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej.
2 MSR
www.wszrze.edu.pl
Finansowanie ryzyka
Straty oczekiwane (EL),
spowodowane ponoszonym
ryzykiem kredytowym
Rezerwy celowe
Rozporządzenia Ministra Finansów
Straty nieoczekiwane (UL),
spowodowane ponoszonym
ryzykiem
Kapitał własny
Uchwały Komisji Nadzoru Bankowego
www.wszrze.edu.pl
41
20-11-2009
Nowa Umowa Kapitał
Kapitałowa
Geneza
√ Dynamiczny rozwój rynków finansowych w
latach 90-tych
√ Uproszczone zasady oceny ryzyka
kredytowego w Basel I
√ Doświadczenia związane z oceną ryzyka
rynkowego
√ Katastrofy finansowe lat 90-tych
www.wszrze.edu.pl
Przesł
Przesłanki wprowadzenia NUK
Sektor bankowy
wzrost elastyczności rozwiązań
w zakresie pomiaru adekwatności
Nadzór bankowy
dodatkowe narzędzia w zakresie
nadzorowania banków
Społeczeństwo
zwiększenie bezpieczeństwa sektora
bankowego i szerszy dostęp do informacji.
www.wszrze.edu.pl
42
20-11-2009
Nowa Umowa Kapitał
Kapitałowa
Obszary zmian:
Edukacyjny
Organizacyjny
Informatyczno - technologiczny
www.wszrze.edu.pl
Nowa Umowa Kapitał
Kapitałowa
Istota zmian
Nowe podejście do pomiaru adekwatności
kapitałowej:
I filar – minimalne wymogi kapitałowe w
kształcie zbliŜonym do obecnego
II filar – nadzorcza ocena adekwatności
kapitałowej
III filar – dyscyplina rynkowa
www.wszrze.edu.pl
43
20-11-2009
Nowa Umowa Kapitał
Kapitałowa
Zmiany dotychczasowych regulacji
Zasada trzech filarów
ZróŜnicowane metody szacowania
kapitału na pokrycie ryzyka kredytowego
Uwzględnienie ryzyka operacyjnego
Uwzględnienie innych rodzajów ryzyka
(Filar II)
www.wszrze.edu.pl
Wspó
Współczynnik wypł
wypłacalnoś
acalności
1988
Fundusze własne
Aktywa i
zobowiązania
pozabilansowe
waŜone ryzykiem
≥ 8%
Współczynnik wypłacalności nazywany jest takŜe współczynnikiem
Cooka – po raz pierwszy został zaproponowany w lipcu 1988 przez
Bazylejski Komitet Nadzoru pod przewodnictwem Roberta Cooka
www.wszrze.edu.pl
44
20-11-2009
Wspó
wypłacalnoś
acalności
1996
Fundusze własne
≥ 8%
Aktywa i
zobowiązania + 12,5*R.rynkowe
pozabilansowe
waŜone ryzykiem
www.wszrze.edu.pl
Wspó
wypłacalnoś
acalności
2007
Fundusze własne
Aktywa i
zobowiązania + 12,5*R.rynkowe + 12,5*R.operacyjne
pozabilansowe
waŜone ryzykiem
≥ 8%
www.wszrze.edu.pl
45
20-11-2009
Analiza ryzyka bankowego
Ryzyko bankowe
„... Zarządzanie ryzykiem obejmuje przedsięwzięcia
mające na celu planową i celową analizę oraz
sterowanie ryzykami występującymi w
działalności rynkowej, a takŜe kontrole
podejmowanych przedsięwzięć ...”
www.wszrze.edu.pl
Ryzyko bankowe
AKTYWA
PASYWA
Kształtowanie:
Kształtowanie:
- struktury
ilościowej,
- stóp
procentowych
- struktury
ilościowej,
- stóp
procentowych
CEL:
1. Maksymalizacja
marŜy finansowej
2. Minimalizacja zagroŜenia
ryzykiem:
- płynności,
- stopy procentowej,
- kredytowym,
- walutowym,
www.wszrze.edu.pl
46
20-11-2009
Istota ryzyka
Ryzyko bankowe
Ryzyko finansowe
Ryzyko płynności
Ryzyko wyniku
Ryzyko partnera
Ryzyko rynkowe
Ryzyko operacyjne
www.wszrze.edu.pl
Obszary ryzyka
Podstawowe rodzaje ryzyka, na które
naraŜone są banki:
√ Ryzyko kredytowe
√ Ryzyko rynkowe (w tym walutowe)
√ Ryzyko stopy procentowej w portfelu
bankowym
√ Ryzyko płynności
√ Ryzyko operacyjne
√ Inne
Ryzyko wyniku finansowego
Ryzyko kapitałowe
www.wszrze.edu.pl
47
20-11-2009
Ryzyko bankowe
Ryzyko kredytowe związane jest z moŜliwością nie
wywiązania się kontrahenta banku z obowiązku zwrotu
udzielonych kontrahentowi przez bank naleŜności. Jest to
ryzyko wpływające w sposób najbardziej istotny na
działalność banku, poniewaŜ niespłacenie udzielonych
naleŜności wiąŜe się z poniesieniem przez bank
ewentualnych duŜych strat. Wpływ tego ryzyka w sposób
największy wpływa na uzyskiwane wyniki finansowe
banku
www.wszrze.edu.pl
Ryzyko bankowe
Ryzyko rynkowe to ryzyko negatywnego wpływu zmian
w poziomie rynkowych stóp procentowych (portfel
handlowy) oraz kursów walut na wyniki finansowe banku
(o ile bank prowadzi działalność dewizową). Ryzyko
walutowe związane jest z niekorzystnymi zmianami
kursów walut obcych w stosunku do PLN, co moŜe
prowadzić do znacznych strat w przypadku otwartych
pozycji w walutach obcych.
www.wszrze.edu.pl
48
20-11-2009
Ryzyko bankowe
Ryzyko operacyjne związane jest ze stratami przychodów
lub wzrostem kosztów działania na skutek strat pośrednich
oraz kosztów utraconych moŜliwości (koszt alternatywny)
oraz utraconymi korzyściami. Ryzyko to wynika z
niewłaściwych lub zawodnych procesów wewnętrznych,
ludzi i systemów, lub teŜ ze zdarzeń zewnętrznych.
www.wszrze.edu.pl
Ryzyko bankowe
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej wynika
z moŜliwości znacznego spadku wyniku odsetkowego
Banku przy niekorzystnych zmianach podstawowych stóp
procentowych.
Ryzyko koncentracji wynika ze zbyt duŜego
zaangaŜowania wobec danego klienta, branŜy lub
stosowania w większości jednorodnego typu
zabezpieczenia.
www.wszrze.edu.pl
49
20-11-2009
Ryzyko bankowe
Ryzyko płynności wynika z moŜliwości i zagroŜenia
utraty zdolności do terminowego wywiązywania się z
bieŜących i przyszłych zobowiązań bilansowych i
pozabilansowych w terminie ich wymagalności bez
ponoszenia nie akceptowalnych strat. Ryzyko płynności
jest jednym z najwaŜniejszych ryzyk w działalności banku
www.wszrze.edu.pl
Ryzyko bankowe
Ryzyko wyniku finansowego wynika z niewłaściwej
dywersyfikacji zysku lub niezdolności banku do
utrzymania wystarczającego i stabilnego poziomu
rentowności. JeŜeli bank nie jest w stanie generować
odpowiedniego poziomu zysku, skutkować to moŜe
ograniczeniem skali działalności.
Ryzyko kapitałowe odnosi się do niewłaściwej struktury
funduszy własnych dla skali i rodzaju działalności banku
lub problemów banku w pozyskaniu dodatkowego
kapitału, w szczególności, gdy proces ten musi być
przeprowadzony szybko lub w czasie niesprzyjających
warunków rynkowych.
www.wszrze.edu.pl
50
20-11-2009
Marketing bankowy
Działalność marketingowa banku
Potrzeby
klienta
Zintegrowany
marketing
Realizacja
zysku
1. Zrozumienie potrzeb i preferencji Klientów
2. Opracowanie programu marketingu, obejmującego:
- produkty,
- ceny produktów,
- promocję,
- dystrybucję,
www.wszrze.edu.pl
Marketing bankowy
Specyfika marketingu bankowego
Czynniki decydujące o specyfice marketingu bankowego:
- specyfika rynku finansowego,
- ograniczenia wynikające z prawa bankowego,
- specyfika klienta bankowego,
- specyfika instrumentów marketingowych, w tym:
personelu,
produktu,
ceny produktu,
sieci dystrybucyjnej,
promocji bankowej.
www.wszrze.edu.pl
51
20-11-2009
Marketing bankowy
Potrzeby i oczekiwania klientów
Podstawowe oczekiwania Klientów banku:
• bezpieczeństwo,
• korzyści,
• wygoda,
• nowoczesność,
• przyjemność,
• solidarność,
• wyłączność
www.wszrze.edu.pl
Marketing bankowy
Specyfika produktu bankowego
Cechy decydujące o specyfice produktu bankowego:
• niematerialność,
• łatwa kopiowalność,
• względnie długa faza Ŝycia,
• moŜliwość odtwarzania produktu w czasie,
• nierozłaczność (jedność wytwarzania, dystrybucji
i konsumpcji)
Czynniki decydujące o konkurencyjności:
• innowacyjność,
• wysoka jakość,
• korzystna cena,
• skuteczna reklama
Klient nabywa produkt nie dla niego samego ale dla
korzyści jakie osiąga.
www.wszrze.edu.pl
52
20-11-2009
Marketing bankowy
Cykl Ŝycia produktu bankowego
SprzedaŜ
Faza wprowadzenia
Faza
rozwoju
Faza
nasycenia
Faza
spadku
Czas
www.wszrze.edu.pl
Marketing bankowy
Strategie rozwoju usług bankowych
1. Penetracja rynku
Stare usługi w dotychczasowym segmencie rynku
2. Rozwój rynku
Stare usługi dla nowych segmentów rynku
3. Rozwój produktów
Nowe usługi w dotychczasowym segmencie rynku
4. ZróŜnicowanie rynku
Nowe usługi dla nowych segmentów rynku
5. Restrukturyzacja oferty
Likwidacja usługi świadczonej w dotychczasowym
segmencie rynku
www.wszrze.edu.pl
53

Podstawy bankowości

Transkrypt

Podobne dokumenty

Oświadczenie woli autora

121913 Markslojd RHODOS

streetwear stritṷer środ. «styl w modzie, głównie

e-wydanie «elektroniczne wydanie gazety, czasopisma lub innego

Geometria różniczkowa jako narzędzie nauk przyrodniczych