prawa dziecka - zskandyty.pl

PRAWA DZIECKA
"Nie ma dzieci - są ludzie..."
Janusz Korczak
Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają
funkcjonować w społeczeństwie, państwie.
Prawa mamy również my - dzieci, młodzież, czyli wszyscy, którzy nie
ukończyli 18 roku życia. Nie jesteśmy własnością rodziców. Jesteśmy młodymi
ludźmi, którzy oczekują szacunku i godnego traktowania przez dorosłych.
Czasami dorośli nie zdają sobie z tego sprawy lub po prostu zapominają, że
my też jesteśmy ludźmi, że czujemy i bardzo łatwo nas jest skrzywdzić, zranić. Aby
uniknąć podobnych sytuacji niezbędna jest znajomość własnych praw, praw dziecka,
które pozwolą nam godnie i z szacunkiem żyć.
20 listopada 1989r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
uchwaliło jednomyślnie Konwencję o Prawach Dziecka. Weszła ona w życie 2
września 1990r. Polska była inicjatorem Konwencji i przystąpiła do niej jako jedno z
pierwszych państw, chociaż stosunkowo długi proces ratyfikacji spowodował, że
zaczęła ona obowiązywać od 7 lipca 1991r.
Konwencję nazywa się światową konstytucją praw dziecka.
Konwencja ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:
 dziecko jest samodzielnym podmiotem; ze względu na swoją niedojrzałość
psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej;
 dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności
prywatności;
 rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka;
 państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.
Tworząc system ochrony dziecka kierowano się następującymi zasadami:
 zasada dobra dziecka – oznacza, iż wszystkie działania podejmowane są
w najlepiej pojętym interesie dziecka;
 zasada równości – oznacza, że wszystkie dzieci niezależnie od ich cech
(koloru skóry, płci, narodowości itp.) mają być równe wobec prawa;
 zasada poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców za rozwój
i wychowanie dziecka – oznacza, że ochronie podlega autonomia rodziny i
prawa obojga rodziców do decydowania o sprawach dziecka;
 zasada dotycząca pomocy państwa w zabezpieczeniu odpowiednich
warunków socjalnych i zdrowotnych rodziny.
Postanowienia Konwencji dotyczą dziecka urodzonego, które nie
ukończyło 18 roku życia.
Prawa zawarte w Konwencji można podzielić na :
 prawa osobiste - to te, które przysługują każdemu człowiekowi dlatego
właśnie, że jest człowiekiem. Nikt ich ludziom nie daje i nikt ich nie może
odebrać.
 prawa socjalne - to prawa, które są wynikiem umowy między obywatelem a
państwem.
 prawa polityczne - pełne prawa polityczne przysługują po ukończeniu 18 lat,
jednak Konwencja przyznaje dzieciom prawo do stowarzyszania się w
organizacjach i klubach.
W Konwencji nie zapomniano o prawach specjalnych:
 dla dzieci należących do mniejszości narodowych - mają one prawo do
uczenia się ojczystego języka, religii, własnej kultury.
 dla dzieci sprawnych inaczej istnieje prawo do szczególnej opieki lekarskiej i
możliwie najlepszych warunków życia i nauki.
 dla sierot istnieje prawo do innej, zastępczej rodziny lub opieki państwa. dla
dzieci, którym zdarzyło się popełnić przestępstwo istnieje prawo
łagodniejszego traktowania niż dorosłych przestępców.
Najważniejsze Akty prawne w Polsce odnoszące się do praw dziecka:
I.
II.
III.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka
Konwencja o Prawach Dziecka
Katalog praw przyznanych dziecku
w Konwencji obejmuje prawa:
Prawa i wolności osobiste
 prawo do życia i rozwoju;
Oznacza, że nikogo nie wolno pozbawić życia, a dorośli muszą stworzyć
dziecku warunki do prawidłowego rozwoju.
 prawo do tożsamości i identyczności (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o
własnym pochodzeniu);
W Polsce każdy ma prawo do nazwiska i obywatelstwa. Każde dziecko po
urodzeniu musi być zarejestrowane w Urzędzie Stanu Cywilnego. Nazwisko,
imię, obywatelstwo oraz pochodzenie są elementami tożsamości człowieka,
która jest chroniona przez prawo.
 prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej;
 prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania;
Człowiek ma pełne prawo wyboru co chce myśleć i w kogo chce wierzyć.
Każdy ma prawo do szacunku dla swego światopoglądu - nikogo z powodu
jego sposobu myślenia czy wyznawanej religii nie wolno prześladować,
poniżać ani wyśmiewać jego poglądów lub obrzędów.
 prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach
dziecko dotyczących, w postępowaniu administracyjnym i sądowym;
Oznacza, że w ważnych sprawach dotyczących dzieci, dziecko samo może
wygłosić swoje zdanie, opinie, oświadczyć własną wolę.
 prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku
rozłączenia z nimi;
Nikomu nie wolno zabrać dziecka od rodziców, chyba że z bardzo ważnych
powodów; gdyby zdarzyło się, że rodzice będą osobno dziecko ma prawo do
kontaktów z obojgiem rodziców.
 prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć
seksualnych i wszelkiego okrucieństwa;
Oznacza, że bicie, znęcanie,
niedopuszczalne i karalne.
okrutne
i
poniżające
traktowanie
są
 prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia;
Oznacza zakaz angażowania dzieci poniżej 15 roku życia w jakiekolwiek
działania zbrojne.
Prawa socjalne
 prawo do wypoczynku i czasu wolnego
Dziecko podobnie jak i dorośli ma prawo do wypoczynku, czasu wolnego,
zabawy. Dziecko nie może wykonywać pracy, która kolidowałaby z jego
nauką , byłaby szkodliwa dla jego zdrowia, rozwoju fizycznego, umysłowego,
duchowego, moralnego, społecznego.
 prawo do odpowiedniego standardu życia;
Dziecko ma prawo do odpowiedniego wyżywienia i mieszkania, rozrywek i
opieki lekarskiej.
 prawo do ochrony zdrowia;
Dziecko ma prawo do zapewnienia mu dostępu do opieki medycznej w
zakresie leczenia chorób i rehabilitacji zdrowotnej.
 prawo do zabezpieczenia socjalnego;
Dziecko ma prawo do zasiłku i pomocy materialnej w wypadku biedy.
Prawa kulturalne
 prawo do nauki;
Każde dziecko ma prawo do nauki. Nauczanie podstawowe jest obowiązkowe
i bezpłatne, więc każdy może z niego korzystać.
 prawo do korzystania z dóbr kultury;
Oznacza, że dziecko powinno mieć zapewniony dostęp do kultury, która jest
nieodłącznym aspektem jego rozwoju.
 prawo do informacji;
Dziecko powinno poznać swoje prawa, powinno mieć dostęp do różnych
źródeł wiedzy
 prawo do znajomości swoich praw;
Dzieci powinny mieć świadomość swoich praw i umieć z nich korzystać.
Prawa polityczne
 prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych,
Dziecko może należeć do organizacji młodzieżowych, jeżeli ma 16 lat samo
decyduje o swojej przynależności
 prawo wolności wypowiedzi, swobody poszukiwania i przekazywania
informacji i idei wszelkiego rodzaju.
Oznacza, że w ważnych sprawach dotyczących dzieci, dziecko samo może
wygłosić swoje zdanie, opinie, oświadczyć własną wolę
Nie przyznaje się, w zasadzie, praw ekonomicznych wychodząc z założenia, że
dziecko winno się uczyć, a nie pracować.
Teresa Jurgielewicz