Strategia zwiększenia inwestycji przemysłu i usług w badania i

Transkrypt

Strategia zwiększenia inwestycji przemysłu i usług w badania i rozwój.
Witold Łojkowski, Współ-koordynator Foresight Zaawansowanych Materiałów Metalicznych, Ceramicznych i Kompozytowych
„FOREMAT”, [email protected]. Tekst jest dostępny na stronie www Polskiej Platformy Nanotechnologii link: http://www.nanonet.pl/
oraz http://cost.unipress.waw.pl/FOREMAT . Wszelkie prawa zastrzeżone.
Witold Łojkowski
Koordynator Polskiej Platformy Nanotechnologii
Współ-koordynator Projektu Foresight zaawansowanych materiałów metalicznych,
ceramicznych i kompozytowych.
Spis treści:
1. Cel strategii.
A. Istota strategii.
B. Kryterium sukcesu.
C. Mierzalność wyników.
D. Dlaczego ta strategia jest ważna.
E. W jaki sposób osiągnąć cel?
F. Sytuacja obecna.
2. Bariery na drodze do celu i metody ich pokonania.
A. Mity i stereotypy
i. Prace badawcze deterministycznie prowadzą do tworzenia nowych firm
lub komercjalizacji technologii.
ii. Firmy nie chcą technologii.
iii. Niechęć przemysłu dla innowacji.
iv. Nauka jest innowacyjna i otwarta na świat w porównaniu z
przemysłem.
v. Nie ma mowy o komercjalizacji wyników badań w dziedzinach gdzie
działają wielkie międzynarodowe koncerny.
vi. Nie ma pieniędzy na współpracę firm i nauki.
vii. współpraca możliwa jest tylko z firmami które mają na to fundusze.
viii. Nie może tak być”, że badania finansowane są z polskiego budżetu, a
licencję kupi firma która uruchomi produkcję za granicą.
B. Niedostateczne wsparcie organizacyjne i finansowe dla transferu
technologii.
C. Niedostateczna motywacja ze strony nauki.
D. Gospodarka – niedostateczne działanie mechanizmów rynkowych.
1. Cel strategii:
Znaczące i trwałe zwiększenie wszelkiego rodzaju inwestycji w Polsce poważnych
inwestorów stawiających na zaawansowane technologie.
A. istota strategii to:

znaczne podniesienie poziomu technologicznego przemysłu i usług,

osiągnięcie dużych prywatnych inwestycji w kształcenie,

wzrost nakładów prywatnych na B&R

wzrost prywatnych inwestycji w zaawansowane technologie.
wzrost zatrudnienia wysoko wykwalifikowanych kadr
B. Kryterium sukcesu to istotny wzrost inwestycji sektora prywatnego w B&R oraz też
przyciągnie inwestorów rozwijających w Polsce produkcję lub usługi przynoszące znaczne
zyski z powodu zastosowania wysokich i efektywnych technologii.
C. Mierzalność wyników.
Wszystko to są mierzalne parametry, zatem spełnione jest kryterium mierzalności wyników
strategii.
Jako inwestycję można liczyć:






współfinansowanie badań,
współfinansowanie edukacji,
zakup licencji,
utworzenie w Polsce nowej firmy,
utworzenie nowego działu lub
nowej produkcji w istniejącym zakładzie.
D. Dlaczego ta strategia jest ważna.
W ten sposób Polska zdobędzie środki finansowe oraz ważną wiedzę niezbędną dla
zrównoważonego i dynamicznego rozwoju. Wszystkie inne problemy można rozwiązać mając
środki i wiedzę.
Strategia ta wynika z założenia, że rozwój kraju zależy od wielkości kapitału dostępnego,
przy tym chodzi o poważnych długo-terminowych inwestorów wnoszących kapitał finansowy
i know – how z różnych dziedzin. Napływ takiego kapitału to warunek konieczny i
wystarczający dla stabilnego wzrostu. Atrakcyjność dla kapitału będzie oznaczać też
inwestowanie w Polsce przez polski kapitał. Oznaczać może też atrakcyjność jako miejsce
pracy i życia dla wykwalifikowanych kadr z różnych krajów świata.
Inwestowanie z budżetu w B&R może przyczynić się do wzrostu atrakcyjności Polski dla
poważnych inwestorów:




dzięki dostępności wysoko wykwalifikowanych kadr,
dostępności infrastruktury badawczej, oraz
szans na atrakcyjne technologie,
istotny jest też wkład B&R w tworzenie pozytywnego wizerunku kraju na świecie.
E. W jaki sposób osiągnąć cel?
 Zebranie wiedzy na temat metod pozyskiwania inwestorów prywatnych.
 Systematyczna analiza barier na drodze do celu, oraz stworzenie na tej podstawie
planu akcji.
 Systematyczna ocena postępów.
 Zatrudnienie najlepszych ekspertów zagranicznych oraz z polskiego przemysłu do
recenzowania projektu.
 Monitorowanie postępów. Wszystkie wskaźniki sukcesu są mierzalne.
 Pokazywanie przykładów skutecznych działań od-dolnych.
Alternatywne sformułowanie celu: Znaczące zwiększenie wydatków firm na badania i rozwój
w Polsce – można traktować jako metoda osiągnięcia głównego celu.
F. Sytuacja obecna.
Bardzo zła sytuacja w Polsce pod względem nakładów na badania ze strony firm jest dobrze
znana. Innowacyjność przemysłu liczona wg wskaźników uwzględniających inwestycje e
B&R jest niska. Nieźle wygląda sytuacja pod względem inwestycji zagranicznych w liczbach
absolutnych, choć w przeliczeniu na głowę ludności sytuacja jest gorsza niż w wielu krajach
które niedawno dołączyły do Unii Europejskiej. Sama Unia boryka się ze znacznymi
kłopotami pod tym względem – ucieczka kapitału do „nowych rynków” w Azji i Ameryce.
Europejskim centrum finansowym dla zaawansowanych technologii jest Londyn, dokąd
kapitał przyciąga wynalazców i nowe firmy wysokiej technologii. Większymi centrami
przyciągającymi technologie są USA, Japonia, a ostatnio rosną nowe rynki technologii.
Trudnym zadaniem jest stworzenie centrum przyciągającym inwestorów do technologii
we własnym kraju. Spróbujmy zdefiniować kilka barier na drodze do tego celu.
2. Bariery na drodze do celu i metody ich pokonania.
Uwaga: poniżej rozwijam szczegółowo barierę A: Mity i stereotypy paraliżujące działania i
utrudniające osiągnięcie konstruktywnych wniosków. Pozostałe bariery zostały omówione w
wielu opracowaniach.
Bariera A. Mity i stereotypy paraliżujące działania i utrudniające osiągnięcie
konstruktywnych wniosków:
Wg mnie to może być podstawowa bariera dla zmiany obecnej sytuacji: błędne diagnozy jej
przyczyny i funkcjonowanie szeregu stereotypów, a w konsekwencji usprawiedliwienie dla
braku działań. Wiele rozmów i dyskusji z polskimi i europejskimi ekspertami doprowadziły
mnie do zidentyfikowania następujących mitów:

Stereotyp, że prace badawcze deterministycznie prowadzą do tworzenia nowych
firm lub komercjalizacji technologii. Takie stawia się wymagania przy
formułowaniu programów badawczych, Jest to nierealne, powoduje pesymizm i
negację w ogóle współpracy z przemysłem, gdyż sukces takiego przedsięwzięcia jest
niezwykle mało prawdopodobny. Nauka produkuje pomysły i nowe idee, a nigdy nie
da się przewidzieć które i kiedy zostaną zastosowane. Kanały transferu wiedzy są jak
poniżej:
o Kształcenie wysoko-wykwalifikowanych kadr które są zatrudniane w firmach.
Przy tym bardzo ważne jest aby doskonale wykształceni absolwenci uczelni
lub doktoranci kończyli studia i szli do pracy w możliwie młodym wieku.
o Konsultacje dla firm.
o Udostępnienie aparatury badawczej.
o Atesty i certyfikaty.
o Licencje.
o Spin-off.
o Nieformalne i bezpośrednie kontakty naukowców i przemysłu i inspiracja.
o Propagowanie wiedzy o technologiach w społeczeństwie.

Mitem jest, że firmy nie chcą technologii. Większość firm z którymi miałem do
czynienia zdecydowanie stawia na technologie jako warunek istnienia i rozwoju.
o Są firmy które mają odważne wizje i problemy technologiczne na których
odpowiedź jest z w kategorii „frontier of research” – granic wiedzy.
o Dla innych stosunkowo proste rozwiązania (proste z punktu widzenia
naukowca) przynoszą znaczny postęp.

Mitem jest często słyszana opinia naukowców o niechęci przemysłu dla innowacji.
Jednak w świecie nauki mało jest zrozumienia dla sytuacji i sposoby myślenia
przemysłu oraz samokrytycznej oceny własnych działań.
o Naukowiec:
 ma często bezpieczną pracę,
 nie działa pod presją czasu,
 jest rozliczany z publikacji i wypromowanych doktorantów a nie
konkretnych sukcesów, oraz
 jest wyszkolony do szerokiego przedstawiania swoich wyników oraz
ich swobodnego dyskutowania,

w laboratoriach często nie ma odpowiednich procedur postępowania
gwarantujących ochronę własności intelektualnej, lub nawet nie ma
możliwości jej ochrony,
 błędna decyzja nie powoduje poważnych konsekwencji. Jej skutkami
może być opóźnienie w osiągnięciu wyższych szczebli kariery lub też
mniej grantów badawczych.
o Przedstawiciel firmy:
 musi wytłumaczyć się z czasu przeznaczonego na zajęcia nie
przynoszące widocznych zysków,
 każde jego działanie musi być nakierowane na zyski lub realizację
strategii firmy, a dyskrecja jest podstawowym wymogiem: przyszłe
kierunki rozwoju firmy, aktualne tematy, technologie, i bariery są
tajemnicą firmową, a wyniki muszą pojawiać się w konkretnym czasie.
 oprócz tego, firma ma do wyboru bogatą ofertę metod podwyższenia
swoich wyników finansowych przez zakup licencji na całym świecie,
więc to raczej naukowiec powinien przekonać do swojego rozwiązania
niż firma szukać naukowca,
 błędna decyzja może oznaczać koniec kariery pracownika firny lub też
koniec istnienia firmy, z utratą pracy przez wiele osób.
 Firmy które nie są innowacyjne, prędzej czy później znikną z rynku.

Mitem jest, że nauka jest innowacyjna i otwarta na świat w porównaniu z
przemysłem. Firmy jeszcze bardziej otwarte niż nauka. Firmy oceniane są przez
rynek światowy i bez przerwy się reformują a instytuty porównywane są tylko z
innymi instytutami krajowymi i są bezwładne w swojej strukturze i kierunkach
działania. Niektóre mają zagwarantowaną pozycję na lokalnym rynku.
o Większość instytucji naukowych pewna jest swojego istnienia, nawet bez
dążenia do pierwszych pozycji w Polsce, Europie, Świecie. Premia za
pierwszeństwo nie jest bardzo wielka.
o Instytucje naukowe nie stawiają sobie strategicznych celów osiągnięcia
wiodącej roli w Europie lub Świecie. Zadowalają się rankingiem w MNiSW.
o Firmy muszą działać na globalnym rynku i pozycjonować się na tym rynku.
Dotyczy to nie tylko wielkich firm, ale też małych, zatrudniających 20 osób.
Jeśli firma jest oparta o technologie to konkuruje z całym światem i sprzedaje
produkty na cały świat.

Mit, że nie ma mowy o komercjalizacji wyników badań w dziedzinach gdzie
działają wielkie międzynarodowe koncerny i nie dopuszczą na rynek żadnej
konkurencji, a uzyskanie atestów, zezwoleń i certyfikatów jest zbyt kosztowne dla
instytucji naukowej. Na przykładzie medycyny przedstawię inną opinię na ten temat.
o Można uzyskać przy stosunkowo niskich kosztach zgodę na stosowanie
znanych rozwiązań przy ich ograniczonej modyfikacji. Koszty atestów i
zezwoleń oraz prób zależą od tego jak bardzo nowe rozwiązanie różni się od
istniejących, dla które można stosować. Zatem po analizie patentów można
wybrać ścieżkę, w której wykorzystuje się materiały i substancje które
dozwolone są do użycia, plus pewna modyfikacja, dla której koszt zezwolenia
nie będzie wysoki. Przykład to celowane dostarczanie leków, gdzie można
wykorzystać genetyk dla którego patent wygasł, oraz polimer który
dopuszczony jest do stosowania w organizmie i uzyskać niezbędne zezwolenia
bez wysokich kosztów. Należy zatem poprzedzić wysiłek badawczy dokładną



analizą patentową („dilligency”) i świadomie wybrać ścieżkę badawczą: duża
innowacja, duże ryzyko, duże koszty i ew duże zyski, lub niewielkie zyski, ale
przy mniejszych kosztach i ryzyku.
o Można nastawić się na rynki niszowe, np. rozwiązań dostosowanych do
indywidualnego pacjenta, chorób na które na świecie choruje zbyt mało osób
aby zainteresowało to wielkie koncerny międzynarodowe.
o Przy długofalowej strategii opartej o powyższe zasady firma je stosująca może
krok po kroku rozszerzać swoją bazę technologii i zwiększać dochody, wejść
w obszar konkurencji z dużymi firmami międzynarodowymi, i zostać przez nie
wykupiona za znaczną cenę lub sama stać się globalnym graczem.
Mit, nie ma pieniędzy na współpracę firm i nauki.
o Jeśli technologia jest bardzo atrakcyjna i przekonywująca, zawsze się znajdą
pieniądze. Na spotkaniu „Nano meets business”, we Frankfurcie (PS: wstęp za
1000 E/dzień) słyszałem oficjalną opinię przedstawiciela stowarzyszenia
zrzeszającego Venture – Capital w Europie: VC dysponuje znacznymi
zasobami pieniędzy. Nanotechnologie otwierają ogromny obszar innowacji i
możliwych zysków. Nie można jednak wydać tych pieniędzy, bo trudno jest
znaleźć ludzi gotowych podjąć ryzyko komercjalizacji technologii. Przy tym
pamiętajmy, że technologie przechodzą do firm razem z ludźmi. Zatem tu
chodzi o prezentację technologii z pełną wiarą w jej zalety oraz z gotowością
do udziale w ryzyku przedsięwzięcia. Znalezienie funduszy nie jest łatwe, ale
w Europie i na świecie są specjalistyczne organizacje mogące wspomóc ich
znalezienie.
Mit, że współpraca z możliwa jest tylko z firmami które mają na to fundusze.
o Firmy które mają fundusze na badania, raczej wykonają je we własnym
zakresie. Jeśli z powodu niedostatecznych kompetencji lub zasobów zmuszone
będą do współpracy z naukowcami, ich główna zasada to będzie pilnowanie
maksymalnej poufności:
 praca z indywidualnymi naukowcami bez informowania otoczenia,
 praca bez ujawniania prawdziwych zamiarów,
 umowa z całym laboratorium lub instytutem gwarantująca wyłączność
otrzymanych wyników.
 Skutkiem tego może być paradoksalna sytuacja, że gdy o danym
temacie nic nie słychać, to znaczy, że trwają intensywne badania.
Sytuacja dokładnie odwrotna niż w badaniach naukowych.
 Firmy te podejmą współpracę z nauką wtedy kiedy bezpośrednie
korzyści finansowe w krótkiej lub średniej perspektywie nie są
widoczne!
o Firmy które nie mają funduszy na badania lub odpowiedniego zaplecza
badawczego, są bardziej niż powyżej opisano chętne ujawnić swoje plany
badawcze i współpracować z naukowcami finansowanymi z budżetu. Mniej
ryzykują, bo bez wsparcia nie przeprowadzą badań i tak. Pod warunkiem
zawarcia odpowiednich umów, jest to korzystna sytuacja gdy część środków
na badania pochodzi z budżetu a część z przemysłu.
Stereotyp, iż „Nie może tak być”, że badania finansowane są z polskiego budżetu,
a licencję kupi firma która uruchomi produkcję za granicą. Jest to fałszywe
założenie. Polskie firmy kupują licencje za granicą, więc logiczne by było, żeby
polscy naukowcy sprzedawali licencje za granicę. Buduje to prestiż kraju, przyciąga
inwestorów, przynosi środki finansowe na rozwój. Zazwyczaj sprawa nie zakończy się
na jednej licencji, i w dalszej perspektywie może dość do inwestycji w kraju.
Oczywiście lepiej by było gdyby inwestycja była w kraju. Ale żeby to spowodować
nie wystarczy tylko wysoki poziom badań.
W podsumowaniu:
Ważną barierą dla lepszej współpracy nauki i przemysłu, a co za tym idzie wzrostem
inwestycji w B&R jest pokutowanie szeregu mitów lub nieprawdziwych poglądów,
służących często za usprawiedliwienie dla nie podejmowania działań. Przed ustaleniem
planu działań, najpierw trzeba zbliżyć się do prawdy a nie opierać się na mitach. Prawda
jest taka, że potrzeby wsparcia przemysłu przez naukę są ogromne, i że to jest możliwe
przy odpowiednio cierpliwych i przemyślanych działaniach. Ale głównie dotyczą one
zmian w sferze nauki. Powyżej opisaliśmy szereg mitów:
 Firmy nie chcą technologii
 Niechęć przemysłu dla innowacji
 Nauka jest innowacyjna i otwarta na świat w porównaniu z przemysłem.
 Mit, że nie ma mowy o komercjalizacji wyników badań w obszarze zainteresowania
wielkich firm.
 Firmy nie mają pieniędzy na współpracę z nauką.
 Współpraca z przemysłem możliwa jest tylko z firmami które mają na to fundusze
 To źle gdy badania finansowane są z polskiego budżetu, a licencję kupi firma która
uruchomi produkcję za granicą.
 Prace badawcze deterministycznie prowadzą do tworzenia nowych firm i
komercjalizacji technologii.
Działania: Konieczne są szkolenia i uzyskanie konsensusu w ważnych gronach, że to są
mity, i zabranie się do roboty.
Bariera B:
Niedostateczne wsparcie organizacyjne i finansowe dla transferu technologii.
Działania:
 Uczyć się od najlepszych, jest ich kilka w europie.
 „Technology translator”: specjalistyczne małe firmy, pomagające firmom
zidentyfikować kto ma dla nich potrzebną wiedzę.
 Wyspecjalizowane instytuty skupiające uwagę na komercjalizacji technologii,
powiązane z venture capital, bankami, dużym przemysłem.
 Kształcenie kadr, wymiana kadr przemysł – nauka.
 Specjalistyczne organizacje i sieci zajmujące się wspomaganiem oddziaływania firm i
naukowców wg najlepszych wzorców zagranicznych,
 Cierpliwość – 10 lat pracy co najmniej.
 Ambicja aby dana uczelnia, instytut zajęła ważne miejsce w świecie.
 Temat ten został dokładnie omówiony w raporcie który można otrzymać pod linkiem
http://cost.unipress.waw.pl/FOREMAT/Inne dokumenty/Raport_Nano2Busines_pl.pdf lub

bezpośrednio od autora.
Kluby naukowo przemysłowe, zapewniające pełną poufność kontaktów między nauką
a przemysłem.
Bariera C: Niedostateczna motywacja ze strony nauki.
Działania:
 Zrobić porządki: rola PAN, rola instytutów przemysłowych, konkurencja uczelni.
Ustalenie własności i odpowiedzialności.
 Ocena kadr i instytucji nie według „lokalnych optymalizacji” oraz biurokratycznych
wskaźników.
 Dyskusja o strategii uczelni i instytutów na tle świata i konieczności ich
konkurowania w skali globalnej. Główną motywacją zmian jest plan zdobycia
wysokiej międzynarodowej pozycji. A to wymaga znaczącego udziału funduszy
prywatnych.
Bariera D.
Gospodarka – niedostateczne działanie mechanizmów rynkowych.
Działania: Mniej Państwa, więcej rynku, ewaluacja w kontekście rozwoju technologii.
Nauka wspiera ten kierunek działania we własnym interesie.
Witold Łojkowski
Koordynator Polskiej Platformy Nanotechnologii
Współ-koordynator Projektu Foresight zaawansowanych materiałów metalicznych,
ceramicznych i kompozytowych.
Podziękowania:
Dziękuję wszystkim współpracownikom projektu FOREAMAT: Scenariusze rozwoju
zaawansowanych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych.
www.foremat.org/
Warszawa, 14.09.2008

Strategia zwiększenia inwestycji przemysłu i usług w badania i

Transkrypt

Podobne dokumenty

prezentacja

Unipress LED.cdr

Instytut Elektrotechniki - Zakład Trakcji Elektrycznej

Marki, ul. Duża

Dom na sprzedaż Józefosław 178m2 - ogłoszenie D-6437-16