pełny tekst - Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk

ZESZYTY NAUKOWE WSOWL
Nr 4 (158) 2010
ISSN 1731-8157
Tomasz SMAL
W artykule przedstawiono nowoczesne rozwiązania organizacyjno-techniczne w zakresie
utrzymania obiektów technicznych, a zwłaszcza sprzętu wojskowego, w stanie zdatności
zadaniowej. Przedstawiono przy tym możliwości modyfikacji systemu utrzymania techniki
wojskowej w następujących obszarach: pozyskiwanie sprzętu wojskowego, potencjał ludzki,
rozwiązania organizacyjne i techniczne. Na podstawie przeprowadzonych analiz i przykładów,
zaproponowano zmiany, jakie powinny zostać wprowadzone w systemie utrzymania techniki
wojskowej.
Słowa kluczowe: systemy logistyczne, utrzymanie obiektów technicznych, szybkie naprawy
techniki wojskowej
WSTĘP
Proces utrzymania obiektów technicznych w stanie zdatności zadaniowej jest
jednym z elementów systemu logistycznego, zabezpieczającego działanie wojsk w czasie
działań bojowych [1]. Głównym celem tego procesu powinno być zapewnienie dowódcy
odpowiedniej ilości środków do realizacji określonego zadania [2]. Aby sprostać temu
zadaniu, niezbędne jest wdrażanie do funkcjonowania systemu najnowszych rozwiązań
organizacyjno-technicznych, do których można zaliczyć (rys. 1):
– modyfikacje systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego;
– optymalne zagospodarowanie potencjału ludzkiego;
– racjonalne rozwiązania organizacyjne w zakresie funkcjonowania systemu;
– najnowszej generacji rozwiązania techniczne w zakresie utrzymania zdatności
zadaniowej obiektów technicznych.
-
-
Potencjał ludzki
(poziom wyszkolenia,
doświadczenie,
zaangażowanie)
-
-
-

ppłk dr inż. Tomasz SMAL
Organizacja
funkcjonowania
–systemu
Instytut Dowodzenia
Pozyskiwanie
sprzętu
wojskowego
(zdolność
przetrwania
i podatność
logistyczna)
Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych
Obiekt techniczny
(urządzenie, maszyna,
pojazd, statek)
Potencjał sprzętowy
(technologie, narzędzia
Sprawność techniczna
(w węższym znaczeniu
zdatność zadaniowa)
Tomasz SMAL
Rys. 1. Elementy wpływające na utrzymanie obiektów technicznych w stanie zdatności
zadaniowej
Źródło: Opracowanie własne
1. POZYSKIWANIE SPRZĘTU WOJSKOWEGO
Pierwszą fazą w nowym modelu pozyskiwania sprzętu wojskowego jest
definiowanie potrzeb. Z logistycznego punktu widzenia, ważnym problemem przy
definiowaniu potrzeb jest projektowanie systemu logistycznego nowo nabywanej
techniki wojskowej, które powinno rozpocząć się już na etapie analizy możliwości
spełniania potrzeb. Projekt systemu logistycznego powinien zawierać, między innymi,
takie elementy, jak: system eksploatacji (w tym naprawy), zaopatrywania, określenie
dostępności i projektowanie urządzeń obsługowych, określenie szkoleń i treningów,
urządzeń transportowych, informatyzacja [3]. Uwzględnienie powyższych elementów
będzie miało wpływ na podatność logistyczną obiektu technicznego w czasie jego
eksploatacji, na którą składa się nie tylko podatność eksploatacyjna (diagnostyczna,
obsługowa, ewakuacyjna, naprawcza, transportowa), ale także jego potrzeby
logistyczne [4].
-
-
-
-
-
Modyfikacja systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego w odniesieniu do jego
utrzymania w stanie zdatności zadaniowej, zwłaszcza podczas działań bojowych,
polegać powinna na zwiększaniu żywotności bojowej nowo wytwarzanych lub
modernizowanych obiektów oraz zaprojektowaniu, na podstawie przeprowadzonych
testów, metodyki szybkiej weryfikacji uszkodzeń, a także zaproponowaniu ich naprawy
bezpośrednio w rejonie działań.
Określenie żywotności bojowej pozyskiwanego sprzętu wojskowego może
opierać się na testach praktycznych lub symulacjach komputerowych. Przykładem
wykorzystania symulacji komputerowych do projektowania napraw uszkodzonego
sprzętu wojskowego jest projekt naukowo-badawczy realizowany w Wojskowej
Akademii Technicznej dotyczący KTO Rosomak. Jednak w pełni wiarygodne wyniki
można uzyskać jedynie w przypadku eksperymentu. Przykładowo, każdy system
uzbrojenia zakupywany przez Siły Zbrojne USA musi przejść pozytywnie odpowiednie
procedury określające żywotność bojową statków powietrznych, tzw. testy przetrwania
w wyniku ostrzału ostrą amunicją („survivability tests” lub „live fire test”). Tego
rodzaju testy były prowadzone m.in. dla samolotu F/A-22. Płatowiec F/A-22 przeszedł
test pomyślnie, a stwierdzone uszkodzenia były znacznie mniejsze niż zakładano.
244
NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNO - TECHNICZNE W ZAKRESIE…
Następnie wykonano naprawę uszkodzonego skrzydła, składającego się z poszycia
kompozytowego i szkieletu tytanowego, która była dużym wyzwaniem, a jej
przeprowadzenie było znakomitą okazją do doskonalenia metod naprawczych [5] (rys. 2),
jako że naprawę samolotu po testach „live fire” przeprowadzono, używając
standardowego wyposażenia BDR1.
Podsumowując, modyfikacja systemu pozyskiwania nowego sprzętu
wojskowego w zakresie zwiększenia skuteczności jego utrzymania w stanie zdatności
zadaniowej, powinna polegać nie tylko na określeniu czynników wymienionych wyżej,
ale i na takim zaprojektowaniu obiektu technicznego, aby charakteryzował się on
wysoką podatnością naprawczą [6]. Podatność naprawcza to właściwość obiektu
charakteryzująca jego przystosowanie do wykonywania napraw.
Aby ocena podatności naprawczej była wysoka, obiekt powinien [7]:
– być zaprojektowany z zachowaniem modułowości zespołów;
– posiadać złącza szybkomocujące zapewniające szybki montaż i demontaż;
– posiadać możliwości wykorzystania w procesie demontażu montaż typowych
urządzeń i narzędzi;
– posiadać przewidziane powierzchnie bazowe (otwory) elementów w celu ich
wykorzystania w procesie regeneracji;
– posiadać znaki umożliwiające prawidłowy montaż współpracujących elementów obiektu;
– posiadać wydzielone konstrukcyjnie i łatwo wymienialne duże gabarytowo i
cienkościenne części oraz intensywnie korodujące powierzchnie;
– zapewnić stosowanie w procesie regeneracji części nowoczesnych metod
i
procesów technologicznych.
Rys. 2. Personel CLSS dokonuje naprawy skrzydła samolotu F/A-22
-
-
Źródło: F/A-22 Live Fire Repair. SURVIAC Bulletin Volume XVIII Issue 2 – 2002
Przykładem pojazdu konstruowanego z myślą o szybkich naprawach polowych
jest HMMWV. W pojeździe tym kierowca, bez jakichkolwiek zestawów naprawczych,
a jedynie na podstawie instrukcji BDR [8], jest w stanie usprawnić poszczególne układy
-
-
-
1
BDAR – Battle Damage Assessment and Repair
245
Tomasz SMAL
lub zespoły. SZ RP powinny również wymagać od producentów konstruowania
pojazdów o dużej podatności naprawczej i łatwym dostępie do zespołów i podzespołów.
2. ZAGOSPODAROWANIE POTENCJAŁU LUDZKIEGO
Bez względu na rodzaj prowadzonej działalności, człowiek i jego intelekt jest
najważniejszym ogniwem każdego systemu. Dlatego też, omawiając system utrzymania
obiektów technicznych w stanie zdatności zadaniowej, nie sposób zignorować problemu
efektywnego gromadzenia, przetwarzania i zwielokrotnionego wykorzystania
doświadczeń ludzkich. Na skutek permanentnej restrukturyzacji SZ RP, a zwłaszcza
struktur logistyki, kwestia systemowego wykorzystania doświadczeń i wiedzy
specjalistów, z zakresu napraw techniki wojskowej, jest mocno zaniedbana. Za przykład
niech posłuży fakt następujący: pracownicy naukowo-dydaktyczni, realizujący projekty
badawcze w Wojskowej Akademii Technicznej, stosunkowo dokładnie przebadali
dostępne na polskim rynku klejowe kompozyty naprawcze i na tej podstawie wytypowali
spośród nich te, które dają gwarancję największej skuteczności naprawy sprzętu
wojskowego w warunkach polowych [9]. Tymczasem w jednostkach wojskowych
dokonuje się przypadkowych zakupów materiałów klejowych, bez szerszego rozeznania
ich właściwości wytrzymałościowych i użytkowych.
Dla zobrazowania sposobu wymiany doświadczeń z zakresu technik naprawczych
sprzętu wojskowego w warunkach polowych, można przytoczyć przykład Sił Zbrojnych
USA, gdzie istnieje nakaz prowadzenia regularnej dokumentacji naprawczej. Specjalne
formularze oceny uszkodzenia i wykonanej naprawy przekazywane są do instytucji
zajmującej się zbieraniem i analizowaniem tego typu materiałów, tj. Survivability/
Vulnerability Information Analysis Center (SURVIAC). Dodatkowo, po doświadczeniach
z operacji „Pustynna Burza” wprowadzono zalecenie o przekazywaniu informacji
o
naprawach do pododdziałów technicznych wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych [10].
-
-
-
-
-
Kolejny problem naszej armii to starzejąca się kadra specjalistów napraw
stacjonarnych i polowych techniki wojskowej. Wprowadzenie armii zawodowej oraz
nabór do pododdziałów remontowych młodych i niedoświadczonych szeregowych
i
podoficerów zawodowych, sprawia, że często nie są oni w stanie sprostać stawianym
przed nimi zadaniom. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku szkolenia kandydatów na
oficerów – przyszłych dowódców plutonów. Ich wiedza z zakresu budowy i eksploatacji
sprzętu wojskowej stale maleje. Dzieje się tak, ponieważ są oni najczęściej absolwentami
szkół średnich o profilu humanistycznym, a ilość godzin przeznaczonych na przedmioty
techniczne w uczelniach wojskowych jest permanentnie zmniejszana. Problem braku w
pododdziałach remontowych doświadczonych mechaników próbuje się rozwiązywać
poprzez zatrudnianie weteranów w swoim fachu, czyli byłych żołnierzy zawodowych,
którzy służyli w pododdziałach remontowych. Ich wiedza i fachowość są bezcenne, ale
czy poza doraźnym wykorzystaniem ich pracy ktoś gromadzi i wykorzystuje ich
doświadczenie? Poza tym, jak wynika z przeprowadzonych z dowódcami batalionów
remontowych wywiadów, średni wiek zatrudnionych na stanowiskach specjalistów
remontowych stale rośnie. Dodatkowym utrudnieniem, zdaniem dowódców, jest
zastępowanie wakujących stanowisk specjalistów etatami pochodzącymi z Narodowych
Sił Rezerwy.
Podobne procedury dotyczące gromadzenia i rozpowszechniania doświadczeń
„expedient repair” są zalecane do zaimplementowania we wszystkich armiach Sojuszu, na
246
NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNO - TECHNICZNE W ZAKRESIE…
podstawie STANAG-u 2418, który został również ratyfikowany przez SZ RP. Procedury
zalecone wspomnianym dokumentem są już od dawna wdrożone w niektórych armiach
sojuszniczych, co stwierdzono podczas międzynarodowych ćwiczeń „Collective
Effort ’04”, w których brali udział przedstawiciele logistyki SZ RP. Z przeprowadzonych
przez nich rozmów wynika, że dobór narzędzi i materiałów naprawczych w stosowanych
przez armię norweską zestawach naprawczych, jest efektem wieloletnich prac
doświadczalnych i eksploatacyjnych [11] (rys. 3).
Rys. 3. Zestawy do szybkich napraw armii norweskiej
Źródło: T. Smoła, Sprawozdanie z ćwiczeń „Collective Effort’ 04”, Poznań 2004
-
-
-
-
-
Teoretyczna i praktyczna znajomość budowy i zasad działania obiektu
technicznego to podstawa wszelkich napraw. Bez tej wiedzy żaden kierowca lub
mechanik nawet gdyby był wyposażony w najlepsze zestawy naprawcze, nie usprawni
urządzenia lub pojazdu. Doświadczenia innych armii wskazują, że nie wolno nam
zaprzepaszczać potężnego potencjału intelektualnego dotyczącego praktycznej realizacji
szybkich napraw doraźnych, tkwiącego zwłaszcza w starszych i doświadczonych
mechanikach. Gdy ich zabraknie, nasza armia straci bezcenną skarbnicę wiedzy
i
doświadczenia. Trzeba będzie wielu lat doświadczeń zanim powrócimy do punktu
wyjścia w nowej, pełni profesjonalnej armii z mało doświadczonymi specjalistami szeregowymi zawodowymi z półrocznym, wypracowanym w centrach szkolenia,
stażem mechanika.
Tak jak ewoluuje myśl intelektualna i wyobraźnia ludzka, tak samo będą się
rozwijały technologie i systemy napraw polowych obiektów technicznych. Te same
techniki, osprzęt i materiały naprawcze będą mogły być zastosowane w przeróżny
sposób w odmiennych sytuacjach i warunkach. Ważne jest, aby te doświadczenia
gromadzić, weryfikować i proponować do użycia najszybsze i najskuteczniejsze
z
metod. Nie będzie to jednak możliwe bez odpowiednich rozwiązań systemowych.
Podsumowując, należy stwierdzić, że właściwe zagospodarowanie potencjału
ludzkiego w obszarze utrzymania obiektów techniki wojskowej w stanie zdatności
zadaniowej powinno polegać na:
247
Tomasz SMAL
–
–
–
–
–
utworzeniu lub wyznaczeniu ośrodka zajmującego się szkoleniem i badaniem
aplikacji z zakresu technologii BDAR;
opracowaniu jednej dla SZ RP cyfrowej platformy gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych w obszarze technologii, osprzętu i materiałów naprawczych, a także informacji o wykonanych naprawach i ich trwałości;
organizowaniu, w oparciu o wytypowany ośrodek, cyklicznych szkoleń z zakresu szybkich napraw polowych sprzętu wojskowego z udziałem doświadczonych instruktorów - specjalistów remontowych;
zaproszeniu do udziału w rozpowszechnianiu doświadczeń i propagowaniu
wiedzy z obszaru BDAR naukowców oraz firm cywilnych, zajmujących się
problematyką utrzymania obiektów technicznych w stanie zdatności zadaniowej;
rozpowszechnianiu informacji o technikach i metodach naprawczych wśród
kadry pododdziałów remontowych np. za pośrednictwem cyklicznych biuletynów.
3. ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE W ZAKRESIE FUNKCJONOWANIA
SYSTEMU
Funkcjonowanie systemu utrzymania obiektów technicznych w stanie zdatności
zadaniowej można by znacznie usprawnić poprzez:
– modyfikację struktur służb logistycznych, realizujących zadania obsługowonaprawcze;
– opracowanie i wdrożenie procedur i instrukcji sprzętowych dotyczących realizacji szybkich napraw techniki wojskowej bezpośrednio w rejonie działań;
– wykorzystanie do wspomagania prac obsługowo-naprawczych nowoczesnych
narzędzi informatycznych;
– stałe monitorowanie funkcjonowania systemu i szukanie możliwości optymalizacyjnych.
Zasadniczy problem polega jednak na tym, iż służby logistyczne w czasie pokoju
szkolą się i realizują zadania w ramach pododdziałów logistycznych (w interesującym nas
przypadku są to pododdziały remontowe), natomiast na czas działań bojowych
przekształcają się w mobilne urządzenia logistyczne, takie jak: patrole rozpoznania
i
pomocy technicznej, grupy ewakuacyjno remontowe, grupy ewakuacji technicznej.
Dodatkowo, w dobie ograniczania wydatków i rezygnacji z ćwiczeń taktycznych
z
wojskami, praktycznie nie przeprowadza się ćwiczeń dla urządzeń logistycznych i nie ma
tym samym możliwości ich zgrywania.
-
-
-
-
-
Przedsięwzięcia wchodzące w skład zabezpieczenia technicznego realizowane są
siłami stacjonarnego i mobilnego potencjału obsługowo – naprawczego. Mobilny
potencjał stanowią pododdziały remontowe oddziałów i pododdziałów wojsk lądowych,
wyposażone w mobilne warsztaty obsługowo – remontowe oraz pododdziały remontowe
szczebla operacyjnego [12] (rys. 4).
248
NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNO - TECHNICZNE W ZAKRESIE…
Rys. 4. Struktura systemu zabezpieczenia technicznego Sił Zbrojnych RP
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Doktryny Logistycznej wojsk lądowych (DD/4.2)
oraz stron internetowych: [online] [dostęp: 04.06.2010]. Dostępny w Internecie:
http://www.sgwp.wp.mil.pl/komorka.php?idkomorka=51,
http://www.iwspsz.wp.mil.pl/pl/index.html oraz http://www.sow.mil.pl
Innym problemem naszych pododdziałów remontowych jest brak systemu
szybkich napraw doraźnych sprzętu wojskowego bezpośrednio w rejonie działań,
zwanych w skrócie BDAR, BDR i ABDR [2] lub szerszym pojęciowo określeniem,
wprowadzonym przez Stanag 2418 - „expedient repair”1. Sojusznicza doktryna
-
-
Kolejna sprawa to brak możliwości realizacji szkolenia lub wykonywania
bieżących zadań naprawczych z wykorzystaniem mobilnych warsztatów obsługowonaprawczych oraz ich wyposażenia etatowego i dodatkowe na czas „W” (KOR komplety oprzyrządowania remontowego lub ZR - zestawy remontowe). Mechanicy nie
mają praktycznie możliwości, aby doskonalić swoje umiejętności na tym sprzęcie.
Podczas pokoju, do zadań utrzymania obiektów technicznych w stanie zdatności
funkcjonalnej i zadaniowej wykorzystywana jest stacjonarna baza obsługoworemontowa, natomiast wyposażenie mobilne jest przechowywane na czas „W”, starzeje
się i dewaluuje, a służby logistyczne nie mogą z niego skorzystać. Należy zatem
postawić pytanie, jak mają one dobrze realizować swoje zadania w czasie działań
bojowych, kiedy KOR-y zobaczą dopiero na wojnie. Nie można przy tym zapominać o
kosztach związanych z taką organizacją prac obsługowo-naprawczych, kiedy to
wyeksploatowany wiekowo pojazd utylizuje się z pełni sprawnym i niewiele używanym
wyposażeniem obsługowo-naprawczym, które przy odpowiedniej organizacji procesu,
mogłoby być wykorzystywane do bieżących zadań.
-
-
-
1
Expedient repair – naprawa, może być tymczasowa, realizowana w celu przywrócenia sprawności
sprzętu za pomocą niekonwencjonalnych/improwizowanych metod naprawczych zarówno w warunkach
249
Tomasz SMAL
logistyczna [13] zakłada, że naprawa sprzętu wojskowego na polu walki jest bardzo
istotnym zadaniem w całym systemie zabezpieczenia technicznego. Naprawa taka może
być improwizowana i powinna być podejmowana możliwie szybko w celu
przywrócenia uszkodzonego UiSW do dalszej służby. Podejmuje się ją wówczas, gdy:
– brak jest czasu niezbędnego do wykonania pełnowartościowej naprawy lub
nie ma odpowiednich części zamiennych;
– po wykonaniu zadania bojowego, na którego potrzeby była realizowana naprawa doraźna, sprzęt powinien być poddany specjalistycznemu remontowi
w celu przywrócenia pełnych zdolności UiSW lub przywrócenia wyposażenia
do jego pierwotnego ukompletowania.
Kraje sojusznicze skutecznie wdrażają rozwiązania organizacyjno – techniczne,
które pozwalają, przedstawione wyżej założenia doktrynalne, realizować w praktyce.
W naszym kraju nie prowadzi się systemowych prac w tym kierunku, ponieważ:
– nie realizuje się szkoleń z zakresu „expedient repair”;
– nie dostosowuje się struktur i technologii naprawczych dla potrzeb BDR;
– nie wyposaża się pojazdów i pododdziałów remontowych w zestawy BDR;
– nie opracowuje się instrukcji BDR dla pojazdów, ani nie wymusza na producentach działań w tym zakresie1;
– nie monitoruje się rynku nowoczesnych technologii, narzędzi i materiałów
naprawczych, pod kątem wykorzystania w wojsku;
– nie realizuje się współpracy z firmami cywilnymi i ośrodkami naukowymi
zajmującymi się problemem szybkiego usuwania uszkodzeń.
Nawet jeżeli w niektórych pododdziałach remontowych prowadzi się próby
wdrożenia technologii „expedient repair”, to są to doświadczenia pojedyncze i często
nieskoordynowane, z których nie wynikają głębsze wnioski i działania, a także nie
popularyzuje się wyników z tych prac.
-
Interesującym przykładem, związanym z przekazywaniem informacji i doświadczeń
o uszkodzeniach i zrealizowanych naprawach w technologii BDAR, jest projekt zbierania i
rozpowszechniania informacji o uszkodzeniach bojowych i sposobach radzenia sobie
z
nimi poprzez strony internetowe. Projekt został stworzony przez Joint Combat Assessment
Team (JCAT), wykorzystany przez SURVIAC do wsparcia systemu raportowania
o
uszkodzeniach bojowych samolotów [14]. Strona internetowa o nazwie Combat Damage
Incident Reporting System (CDIRS) została wykorzystana jako baza danych dla wszystkich
udokumentowanych uszkodzeń bojowych podczas operacji „Iracka Wolność”. Pomysł
powstał w 2005 roku i początkowo strona była statycznym źródłem informacji, a obecnie
jest swoistą bazą danych pracującą w czasie rzeczywistym. Może zostać wykorzystana
bezpośrednio w czasie działań bojowych. Dodatkowo została wyposażona w narzędzia
umożliwiające prowadzenie analizy danych, rozpowszechnianie informacji do wszystkich
-
-
-
-
1
garnizonowych jak i polowych i realizowana na podstawie zatwierdzonych procedur/instrukcji. Źródło:
STANAG 2418: Procedures for expedient repair, including battle damage repair.
W Wojskach Lądowych USA podstawowe wozy bojowe posiadają instrukcję BDR, a służby logistyczne
wraz przedstawicielami producenta realizują liczne programy badawcze, ćwiczenia i szkolenia z zakresu
BDE. Źródło: PMO SBCT Logistics Divisions: PEO GCS – Retrofit, Reset and Battle Damage Repair
(BDR) of Stryker Vehicles. October-December 2008.
250
NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNO - TECHNICZNE W ZAKRESIE…
zainteresowanych pododdziałów, wyszukiwania informacji według określonych kryteriów,
np. według uszkodzonego komponentu lub według daty wystąpienia uszkodzenia.
4. ROZWIĄZANIA TECHNICZNE W ZAKRESIE FUNKCJONOWANIA SYSTEMU
Istotnym problemem w organizacji funkcjonowania systemu utrzymania techniki
wojskowej na wymaganym poziomie zdatności technicznej jest brak w naszej armii
nowoczesnych technologii naprawczych oraz osprzętu i materiałów naprawczych, które
zgrupowane w specjalne zestawy, mogłyby służyć do realizacji szybkich napraw
doraźnych UiSW, realizowanych w warunkach polowych.
Analiza oferty rynkowej dotyczącej nowoczesnych technologii naprawczych
wskazuje, że istnieje wiele metod szybkiego usuwania uszkodzeń obiektów
technicznych [15], z których największy potencjał uniwersalnego i stosunkowo łatwego
zastosowania mają klejowe kompozyty naprawcze [16, 17] (rys. 5).
Rys. 5. Przykładowe naprawy z użyciem kompozytów klejowych, wykonane podczas ćwiczeń
„Collective Effort ‘04”
Źródło: T. Smoła, Sprawozdanie z ćwiczeń „Collective Effort’ 04”, Poznań 2004
-
-
-
-
-
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku osprzętu i materiałów naprawczych,
gdzie liczne firmy cywilne oferują bogatą ofertę wyrobów [18], za pomocą których
można skomponować uniwersalne i specjalistyczne zestawy naprawcze pod kątem
szybkich napraw polowych UiSW. Przeznaczone dla wojska produkty powinny
cechować się wysoką trwałością, dużą uniwersalnością oraz łatwym użyciem
w
trudnych warunkach polowych (rys. 6).
251
Tomasz SMAL
Rys. 6. Śrubokręt udarowy i wzmacniacz momentu (multiplikator)
Źródło: Materiały reklamowe
Na podstawie przeprowadzonych w artykule analiz oraz przedstawionych
przykładów można sformułować następujące wnioski:
1. Modyfikacji wymaga system pozyskiwania nowych systemów uzbrojenia, w taki
sposób, aby podczas umów kontraktowych zadbać o potrzeby pododdziałów logistycznych. Z punktu widzenia utrzymania nowego systemu na odpowiednim poziomie zdatności zadaniowej korzystne jest, aby posiadał on wysoką żywotność bojową,
a w przypadku uszkodzenia mógł być w możliwie prosty i szybki sposób naprawiony. Potrzebni są zatem dobrze wyszkoleni mechanicy, odpowiednie procedury i instrukcje naprawcze, a także osprzęt i materiały do realizacji napraw, zwłaszcza w
przypadku ich realizacji w warunkach działań bojowych.
2. Należy sobie zdać sprawę, że kluczowym elementem polowego systemu napraw
sprzętu wojskowego jest właściwe przygotowanie personelu dokonującego oceny
uszkodzeń i wykonującego naprawy. Właściwy poziom wyszkolenia ludzi, odpowiedzialnych za usuwanie uszkodzeń w warunkach działań bojowych, uzyskuje się poprzez permanentne prowadzenia szkoleń – zarówno teoretycznych, jak i przede
wszystkim praktycznych oraz gromadzenie pozyskiwanych doświadczeń w postaci
instrukcji, poradników, czy systemów informatycznych.
3. Konieczne wydaje się pilne uporządkowanie problematyki racjonalnej organizacji
systemu utrzymania obiektów technicznych w stanie zdatności zadaniowej. Nieracjonalny i nieekonomiczny wydaje się obecny podział struktur i sprzętu na czas „P’ i
„W”, zwłaszcza, że brakuje środków na regularne szkolenie pododdziałów logistycznych w ramach struktur i na sprzęcie czasu „W”. Dodać trzeba, że przyjęte obecnie
rozwiązania organizacyjno-techniczne nie przystają do ekspedycyjnego charakteru
działań naszych wojsk podczas ostatnich operacji pokojowych, podczas których szeroko wykorzystuje się łatwe do przerzutu warsztaty zbudowane na kontenerach oraz
technologię i wyposażenie „expedient repair”.
4. Szybka naprawa sprzętu wojskowego w warunkach działań bojowych może być skutecznie zrealizowana tylko wówczas, gdy specjalista remontowy jest dobrze wyszkolony w obszarze takich napraw, posiada odpowiednie instrukcje, osprzęt i materiały
naprawcze, a dowódca, na podstawie stosownych procedur, będzie mógł wyrazić
zgodę na taką naprawę.
-
-
-
-
-
WNIOSKI
252
NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNO - TECHNICZNE W ZAKRESIE…
5. Szeroka dostępność różnorodnych technologii, narzędzi i materiałów naprawczych
wymusza poszukiwanie najlepszych rozwiązań dla wojska. Powinno się to odbywać
poprzez realizację eksperymentalnych badań porównawczych, dokonywanie analiz
ekonomicznych i aplikacyjnych oraz szeroką wymianę doświadczeń, mających na
celu wytypowanie najkorzystniejszych produktów i technologii, uwzględniając specyficzne wymagania wojskowych służb logistycznych.
LITERATURA
[1] Utrzymanie pojazdów i maszyn, pod red Niziński S. i Michalski R., Biblioteka
Problemów Eksploatacji, Olsztyn 2007.
[2] Smal T., Geneza, rozwój i funkcjonowanie systemu BDAR. [w:] III Sympozjum
Naukowo-Techniczne - Eksplolog 2008 nt.: „Problemy eksploatacji techniki bojowej
oraz kompetencje oficerów logistyki WL pod red. K. Kowalski, Wrocław-Karłów
19-21.11.2008r.
[3] Mitkow S., Logistyka w pozyskiwaniu systemów uzbrojenia, [w:] „Przegląd
Logistyczny”, nr 1/2009.
[4] Smal T., Szukalski M., Podatność logistyczna sprzętu wojskowego, [w:]
„Logistyka”, nr 6/2009, płyta CD.
[5] F/A-22 Live Fire Repair, [w:] “SURVIAC Bulletin”, Volume XVIII Issue 2 – 2002.
[6] STANAG 2418: Procedures for expedient repair, including battle damage repair.
2009.
[7] Żółtowski B., Ćwik Z., Leksykon Diagnostyki Technicznej. Wyd. Uczelniane ATR,
Bydgoszcz 1996.
[8] TM 9-2815-237-34: Obsługa i naprawa silnika i układu zasilania HMMWV, TM 92320-280-20-3: Obsługa i naprawa zespołów HMMWV.
[9] Tworzywa adhezyjne. Zastosowanie w naprawach sprzętu technicznego, pod red.
Godzimirski J., ISBN 978-83-204-3605-1, WNT, Warszawa 2010.
[10] Cyphers D., Battle Damage Assessment and Repair (BDAR) Capability
Improvement Program, [in:] “Aircraft Survivability”, Summer 2007.
[11] Smoła T., Sprawozdanie z ćwiczeń „Collective Effort ’04. Poznań 2004.
[12] DD/4.2: Doktryna logistyczna wojsk lądowych, DWLąd., Warszawa 2006.
[13] ALP-9(B): Doktryna Logistyczna Sił Lądowych NATO.
[14] Egner D., Mullins D., Combat Damage Incident Reporting System (CDIRS), [in:]
“Aircraft Survivability”, Summer 2007.
[16] Smal T., Naprawa uszkodzeń bojowych sprzętu wojskowego z zastosowaniem
kompozytów klejowych, [w:] Eksploatacja Uzbrojenia i Sprzętu Wojskowego. Problemy
Obsługiwania Techniki Lądowej w Siłach Zbrojnych RP, pod red. K. Kowalski,
Wrocław 2006.
-
-
-
-
-
[15] Smal T., Smoła T., Technologie szybkich napraw obiektów technicznych, [w:]
„Logistyka”, nr 2/2010.
253
Tomasz SMAL
[17] Smal T., Rośkowicz M., Charakterystyka uszkodzeń i napraw wojskowych statków
powietrznych, [w:] „Logistyka” nr 2/2009.
[18] Smal T., Smoła T., Materiały i osprzęt do szybkich napraw obiektów technicznych,
[w:] „Logistyka” nr 2/2010, Poznań 2010, płyta CD.
MODERN ORGANISATIONAL AND TECHNICAL SOLUTIONS WITH
REGARD TO MAINTAINING TECHNICAL OBJECTS IN USABLE
CONDITIONS
Summary
The paper presents modern organisational and technical solutions with regard to maintaining
technical objects (especially military equipment) in usable conditions. The author discusses the
possibilities of modifying the maintenance system in the following areas: military systems
purchases, human potential, organisational and technical solutions. On the basis of the
analyses conducted and the examples presented, rationalisations have been suggested, which
should be introduced in the maintenance system of military equipment.
Key words: logistic systems, maintenance of technical objects, emergency repairs of military
equipment
-
-
-
-
-
Artykuł recenzował: prof. dr hab. inż. Jan GODZIMIRSKI
254