doclipiec 2006 - Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w
download 
Reklamacja Transkrypt
lipiec 2006 - Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w
INSYGNIA AKADEMICKIE W POLITECHNICE SZCZECIŃSKIEJ 1. Łańcuch rektora Politechniki Szczecińskiej. Pierwszy raz rektor wystąpił w todze z łańcuchem 1 października 1955 roku na uroczystej inauguracji roku akademickiego 1955/1956. 2. Łańcuch prorektora ds. nauki, wcześniej ds. nauki i współpracy z zagranicą i ds. badań naukowych. Pierwszy raz prorektor wystąpił w todze z łańcuchem 1 października 1955 roku na uroczystej inauguracji roku akademickiego 1955/1956. 3. Łańcuch prorektora ds. rozwoju i współpracy z gospodarką narodową, a po zmianie nazwy stanowiska – prorektora ds. wychowania, obecnie ds. organizacji i rozwoju uczelni. Ufundowany przez załogę i dyrekcję Zarządu Portu Szczecin, wręczony prorektorowi 30 września 1971 roku w Wojewódzkiej Radzie Narodowej podczas uroczystości związanych z jubileuszem XXV-lecia uczelni. 4. Łańcuch prorektora ds. nauczania i wychowania, wcześniej ds. dydaktyki, obecnie ds. nauczania. Pierwszy raz prorektor wystąpił w todze z łańcuchem 1 października 1955 roku na uroczystej inauguracji roku akademickiego 1955/1956. � ���� ����������� POLITECHNIKA NA DNIACH MORZA SZCZECIN 9 - 11 czerwca 2006 WITRYNA WYDAWNICZA 1. „Wybrane zagadnienia modelowania dynamiki pól w elektrotechnice”, Andrzej Brykalski, wydanie I, Szczecin 2006 2. „Diagnostyka drgań samowzbudnych w systemie obrabiarka – proces skrawania”, Andrzej Bodnar, wydanie I, Szczecin 2006 W monografii poruszone są wybrane problemy dynamiki pól, które towarzyszą zjawiskom wiroprądowym w stanie nieustalonym oraz nieustalonemu przewodzeniu ciepła. Autor przedstawia metody analizy i modelowania procesów dynamicznych, ilustrując je przykładami obliczeniowymi o charakterze praktycznym. Praca poświęcona jest zagadnieniu drgań samowzbudnych w systemie obrabiarka – proces skrawania. Autor uwzględnia procesy modelowania matematycznego oraz przedstawia obliczeniową i doświadczalną diagnostykę, kładąc nacisk na metody wykrywania drgań samowzbudnych. 3. „Problematyka cieplno-przepływowa obiektów do nurkowania głębinowego”, Aleksander Andrzej Stachel, wydanie I, Szczecin 2006 4. „XIV seminarium naukowe – Regionalne problemy ochrony środowiska”, wydanie I, Międzyzdroje 2006 Monografia poświęcona jest problematyce nurkowania głębinowego a głównie jej aspektowi cieplno-przepływowemu. Autor przedstawił koncepcje modelowania matematycznego i obliczania efektów związanych z przepływem ciepła i energii w obiektach do nurkowania. Książka podzielona jest na dwie sesje tematyczne: jubileuszową z okazji 50-lecia pracy zawodowej profesora Romana Racinowskiego zatytułowaną „Badania litologiczne osadów czwartorzędowych w problematyce nauk podstawowych i praktyce inżynierskiej” i naukową pt. „Zagadnienia geologii inżynierskiej i inżynierii środowiska na obszarach przymorskich”. 5. „VII konferencja naukowa – Drewno i materiały drewnopochodne w konstrukcjach budowlanych”, wydanie I, Szczecin – Międzyzdroje 2006 6. „VIII konferencja – Okrętownictwo i oceanotechnika. Perspektywy rozwoju systemów transportowych”, wydanie I, Międzyzdroje 2006 Praca zawiera zbiór referatów wygłoszonych na konferencji naukowej „Drewno i materiały drewnopochodne w konstrukcjach budowlanych”, która odbyła się w maju 2006 roku w Międzyzdrojach. Obrady połączone były z obchodami 75. rocznicy urodzin i 55. rocznicy działalności naukowo-badawczej profesora Zbigniewa Mielczarka. Kolejna konferencja z cyklu „Okrętownictwo i oceanotechnika” odbyła się w czerwcu 2006 roku w Międzyzdrojach i połączona była z jubileuszem 70-lecia urodzin profesora Mieczysława Hanna. W książce przedstawione są referaty podejmujące wiodący temat konferencji czyli „Perspektywy rozwoju systemów transportowych.” 7. „Inżynier specjalny”, wydanie I, Szczecin 2006 8. „Skład osobowy”, wydanie I, Szczecin 2006 Wydanie specjalne kwartalnika PS Inżynier skierowane jest do maturzystów – przyszłych studentów naszej uczelni. Zawiera podstawowe informacje o wszystkich wydziałach PS, kierunkach studiów, domach studenckich, bibliotece oraz organizacjach działających na uczelni. Integralną częścią tego numeru jest dodatek, w którym omówione są zasady rekrutacji na studia w PS w roku akademickim 2006/2007. Książka zawiera aktualny spis pracowników, stanowisk i numerów telefonów, z uwzględnieniem jednostek organizacyjnych Politechniki Szczecińskiej, z naniesionymi bieżącymi zmianami. SPIS TREŚCI, OD REDAKCJI ◆ OBRADY SENATU ...........................................................................2 Senat w kwietniu • Senat w maju ◆ NASI STUDENCI .................................................................. 38 – 42 ◆ KALENDARIUM ...............................................................................3 • Szkolenie na uniwersytecie ERNST&YOUNG • Winkowski studentom. III edycja Paszportów Stypendialnych • Prezentujemy koła naukowe • Juwenalia, juwenalia... ◆ DOKTORAT HONORIS CAUSA ........................................... 4 – 9 ◆ KULTURA ................................................................................ 43 – 45 • Dopóki muzyka łączy ludzi • Historia szczecińskiej żeglugi pasażerskiej na przełomie XIX i XX w. ◆ LUDZIE POLITECHNIKI .................................................... 10 – 15 ◆ WYSTAWY ............................................................................... 46 – 47 Jubileusz 50-lecia pracy zawodowej i naukowej profesora Romana Racinowskiego • Jubileusz Mieczysława Hanna • Jubileuszowe spotkanie. 70-lecie urodzin profesora Mieczysława Hanna • • VIII Konferencja Okrętownictwo i Oceanotechnika na WTM III edycja Tygodnia Bibliotek • Dwie wystawy w bibliotece i Ośrodku Informacji chemicznej PS Profesor Klaus Wetzig • Wykład Klausa Wetziga doktorem honoris causa PS ◆ Z ŻYCIA UCZELNI ............................................................... 16 – 24 • Prace badawcze nad zdalnym nauczaniem e-Quality • Nie wiesz?... Zapytaj w Bibliotece. Tydzień Bibliotek na Wydziale Elektrycznym • Piwnica z duszą • Wykłady czwartkowe w Instytucie Architektury • Granty dla doktorantów • Nowe laboratorium klimatyzacji na WTM • Wyróżnienie dla Marcina Jastrzębskiego • Ryszard Kaleńczuk laureatem zachodniopomorskiego Nobla ◆ KONFERENCJE, SEMINARIA ........................................... 25 – 28 IX Konferencja naukowa Programowalne Układy Cyfrowe RUC’2006 • Konferencja PATLIB • Drewno i Materiały Drewnopochodne w Konstrukcjach Budowlanych • Regiony w przygotowaniach do nowego programu ramowego UE ◆ WSPOMNIEŃ CZAR ............................................................ 29 – 34 WBiA we wspomnieniach i anegdotach Jerzego Kaszyńskiego • • Jak to z Wydziałem Chemii było • Rozmowa z Zofią Szmid, żoną pierwszego dziekana Wydziału Chemii • Wspomnienia Mścisława Leona Paderewskiego ◆ WARTO WIEDZIEĆ ............................................................. 35 – 37 ◆ WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA.....................................48 Euroatom ◆ TURYSTYKA I WYPOCZYNEK ........................................ 48 – 50 Naprzód przygodo czyli dzień lub dwa w skalnych miastach ◆ NASZE HOBBY ............................................................................... 51 Niebo nad głową ◆ SPORT ...............................................................................................52 Turnieje siatkowe ◆ ŻYLI WŚRÓD NAS ................................................................ 53 – 56 Franciszek Lembicz • Wiktor Nowak • Mścisław Leon Paderewski • • Józef Wozaczyński Wszystkim czytelnikom życzymy wspaniałych wakacji Przedstawiamy Biuro Funduszy Strukturalnych • Projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego • Znaczenie informacji normalizacyjnej w gospodarce rynkowej Redakcja Inżyniera INŻYNIER • Pismo Politechniki Szczecińskiej • kwartalnik • Rok VII numer 2(25) • Lipiec 2006 Adres redakcji: Wydawnictwo Uczelniane, al. Piastów 50, 70-311 Szczecin, tel. 091 449 47 60, e-mail: [email protected], [email protected] Kolegium redakcyjne: prof. dr hab. inż. Mieczysław Wysiecki (redaktor naczelny), członkowie kolegium: dr inż. arch. Piotr Arlet, dr inż. Dorota Libront (WBiA), dr inż. Anna Barcz (WI), dr inż. Witold Mickiewicz (WE), dr hab. inż. Grzegorz Szwengier prof. nadzw. PS (WM), dr inż. Wojciech Zeńczak (WTM), dr hab. inż. Jacek A. Soroka prof. nadzw. PS (WTiICh), dr Feliks Stawarczyk (IEiZ), dr Barbara Glanc (IM), mgr Anna Grzelak-Rozenberg (BG), Stanisław Heropolitański (rzecznik PS), mgr Małgorzata Świerzko, Grażyna Ułaniak, mgr inż. Renata Kajrys i mgr inż. Małgorzata Mrożek (Wydawnictwo Uczelniane) Zespół redakcyjny: Mieczysław Wysiecki (redaktor naczelny), Grażyna Ułaniak, Małgorzata Mrożek, Renata Kajrys Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej Skład i Druk: Drukarnia ZAPOL Oddano do druku: czerwiec 2006 r. Nakład 290 egz. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i opracowywania artykułów oraz zmiany ich tytułów. Poglądy prezentowane przez autorów nie odzwierciedlają stanowiska kierownictwa uczelni i zespołu redakcyjnego. Na okładce: Ośrodek wypoczynkowy naszej uczelni w Łukęcinie. Autor zdjęcia: Jerzy Undro INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 1 OBRADY SENATU IV SENAT W KWIETNIU Posiedzenie Senatu z 24 kwietnia 2006 roku rektor Włodzimierz Kiernożycki rozpoczął od komunikatów, informując o kolejnym posiedzeniu KRPUT, które odbyło się 6 – 7 kwietnia br. w Politechnice Radomskiej. Senatorowie pozytywnie zaopiniowali wniosek Wydziału Techniki Morskiej o mianowanie prof. dr. hab. inż. Mieczysława Hanna na stanowisko profesora zwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej. W dalszej części obrad prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk zaprezentował i skomentował następujące zagadnienia: • sprawozdanie i ocenę badań naukowych prowadzonych w uczelni w 2005 roku, • ocenę stanu i rozwoju kadry naukowej w 2005 roku, • informację o wynalazczości i sprzedaży własności intelektualnej w uczelni, • informacje o działalności wydawniczej uczelni w 2005 roku, • informację o działalności Biblioteki Głównej oraz jej agend. Senat przyjął przedstawione informacje do akceptującej wiadomości. Następnie senatorowie wyrazili zgodę na zawarcie porozumienia w sprawie współpracy akademickiej między University of Huston a Politechniką Szczecińską. V SENAT W MAJU Na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 22 maja 2006 roku senatorowie podjęli: • uchwałę nr 22 w sprawie „Strategii Politechniki Szczecińskiej na lata 2006 – 2015”. mroz/ires Posiedzenie Senatu z 29 maja 2006 roku rektor Włodzimierz Kiernożycki rozpoczął od komunikatów, przekazując informacje o posiedzeniu Zgromadzenia Plenarnego KRASP w dniach 11 – 13 maja br. w uczelniach Trójmiasta. Senatorowie pozytywnie zaopiniowali wnioski: • Wydziału Informatyki o mianowanie prof. dr. hab. inż. Olega Zaikina na stanowisko profesora zwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej, • Wydziału Elektrycznego o mianowanie dr. hab. inż. Lecha Subocza na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej na czas nieokreślony. W dalszej części obrad senatorowie, na wniosek Senatu Politechniki Łódzkiej, powierzyli prof. Walerianowi Arabczykowi opracowanie recenzji dorobku naukowego, osiągnięć i zasług prof. Tadeusza Paryjczaka, w związku ze wszczęciem postępowania o nadanie mu tytułu doktora honoris causa tej uczelni. 2 Na koniec obrad kwestor Edward Zawadzki przedstawił sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z wykonania planu rzeczowo-finansowego uczelni za 2005 rok. Na posiedzeniu 24 kwietnia 2006 r. Senat PS podjął następujące uchwały: • uchwała nr 15 w sprawie uchwalenia „Regulaminu studiów wyższych Politechniki Szczecińskiej”, • uchwała nr 16 w sprawie „Regulaminu Samorządu Doktorantów w Politechnice Szczecińskiej”, • uchwała nr 17 w sprawie limitów przyjęć na I rok studiów wyższych oraz studiów doktoranckich prowadzonych w Politechnice Szczecińskiej w roku akademickim 2006/2007, • uchwała nr 18 w sprawie szczegółowej organizacji roku akademickiego 2006/2007 studiów wyższych i doktoranckich, • uchwała nr 19 w sprawie przekształcenia Punktu Konsultacyjnego Politechniki Szczecińskiej w Gorzowie Wielkopolskim w Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Politechniki Szczecińskiej w Gorzowie Wielkopolskim, • uchwała nr 20 w sprawie rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego Politechniki Szczecińskiej oraz podziału zysku za rok 2005, • uchwała nr 21 w sprawie zatwierdzenia sprawozdania z wykonania planu rzeczowo-finansowego za rok 2005. mroz/ires Na koniec Senat wyraził zgodę na zawarcie porozumienia o współpracy naukowo-badawczej między Instytutem IHP (Innovations for High Performance Microelectonics) we Frankfurcie n. Odrą a naszą uczelnią. Na posiedzeniu 29 maja 2006 r. Senat PS podjął następujące uchwały: • uchwała nr 23 w sprawie zasad rekrutacji na I rok studiów wyższych oraz na studia doktoranckie w Politechnice Szczecińskiej na rok akademicki 2007/2008, • uchwała nr 24 w sprawie uchwalenia planu rzeczowo-finansowego na 2006 rok, • uchwała nr 25 w sprawie uchwalenia budżetu Politechniki Szczecińskiej na 2006 rok w zakresie podziału dotacji podmiotowej na działalność dydaktyczną oraz o zmianie niektórych uchwał, • uchwała nr 26 w sprawie wyrażenia zgody na nabycie od Gminy Miasto Szczecin lokalu użytkowego mieszczącego się w budynku mieszkalnym położonym w Szczecinie przy al. Piastów 51, • uchwała nr 27 w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie porozumienia o współpracy naukowo-badawczej. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. mroz/ires KALENDARIUM KALENDARIUM REKTORÓW kwiecień – maj 2006 4 – 5 kwietnia 15 maja W Berlinie odbyła się polsko-niemiecka konferencja gospodarcza „Region Nadodrzański” organizowana przez Senat Berlina. Konferencja, w której uczestniczył prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk, miała na celu zainicjowanie współpracy partnerów na rzecz rozwoju regionu nadodrzańskiego, szczególnie w zakresie: innowacji i transferu technologicznego, turystyki, transportu publicznego. Rektor oraz prorektorzy PS uczestniczyli w uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej prof. Klausowi Wetzigowi, światowej sławy autorytetowi w dziedzinie analizy materiałów i ich mikrostruktury. Naukowiec jest pracownikiem Instytutu Analiz Ciała Stałego i Badań Strukturalnych im. Leibnitza w Dreźnie, z którym od kilku lat współpracuje Politechnika Szczecińska. 20 – 21 kwietnia 18 maja Ocena parametryczna jednostek, nowe zasady finansowania projektów badawczych i rozwojowych oraz zagadnienia związane z przygotowaniem do 7. Programu Ramowego 2007 – 2013 to tematy konferencji prorektorów ds. nauki i rozwoju publicznych szkół wyższych. Konferencja odbyła się w Warszawie. PS reprezentowali prorektor ds. organizacji i rozwoju uczelni Ryszard Getka oraz prorektor Ryszard Kaleńczuk. Rektor Włodzimierz Kiernożycki uczestniczył, na zaproszenie Samorządu Studentów i Stowarzyszenia Absolwentów PS, w uroczystości rozpoczęcia juwenaliów Politechniki Szczecińskiej. 11 maja W Szczecinie odbył się II Kongres Zachodniopomorski „Energia Pomorza Zachodniego”. W kongresie uczestniczył prorektor Ryszard Kaleńczuk. 12 – 13 maja Prorektor Ryszard Kaleńczuk uczestniczył w Międzyzdrojach w VII Konferencji Naukowej „Drewno i materiały drewnopochodne w konstrukcjach budowlanych”, organizowanej przez Wydział Budownictwa i Architektury PS. Konferencja była dedykowana prof. Zbigniewowi Mielczarkowi w związku z 75-leciem urodzin. 18 maja Prorektor Ryszard Kaleńczuk wziął udział w otwarciu IX Konferencji Naukowej „Reprogramowalne układy cyfrowe”, organizowanej przez Wydział Informatyki Politechniki Szczecińskiej. 18 maja Na zaproszenie Klubu Uczelnianego AZS Politechniki Szczecińskiej rektor Włodzimierz Kiernożycki uczestniczył w Dniu Sportu, który odbył się w obiektach sportowych PS. 19 maja Rektor Włodzimierz Kiernożycki podpisał umowę o współpracy w dziedzinie badań naukowych, kształcenia i doskonalenia transferu INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. wiedzy oraz tworzenia strategicznego partnerstwa pomiędzy Politechniką Szczecińską a IHP (Innovations for High Performance Microelectronics GmbH) z Frankfurtu nad Odrą. W uroczystości uczestniczył prorektor Ryszard Kaleńczuk. 19 maja Tradycyjnie już rozpoczęły się: XVI Ogólnopolski Turniej Piłki Siatkowej Kobiet o Puchar Prezydenta Miasta Szczecina oraz XIV Ogólnopolski Turniej Akademickich Drużyn Mieszanych w Piłce Siatkowej o Puchar JM Rektora PS. Zawody otworzył rektor Włodzimierz Kiernożycki. 28 maja – 1 czerwca W Międzyzdrojach odbyła się III Krajowa Konferencja „Nowe materiały – nowe technologie w przemyśle okrętowym i maszynowym” dedykowana prof. Mieczysławowi Wysieckiemu z okazji 70. rocznicy urodzin. Organizatorami byli Instytut Inżynierii Materiałowej PS i Polskie Towarzystwo Materiałoznawcze. W konferencji uczestniczył rektor Włodzimierz Kiernożycki. 2 – 3 czerwca Odbyło się XIV Seminarium z cyklu Regionalne Problemy Ochrony Środowiska połączone z jubileuszem 50-lecia pracy zawodowej prof. Romana Racinowskiego. W otwarciu seminarium uczestniczył rektor Włodzimierz Kiernożycki. Opracował: Stanisław Heropolitański 3 DOKTORAT HONORIS CAUSA PROFESOR KLAUS WETZIG DOKTOREM HONORIS CAUSA PS 12 maja 2006 roku w trakcie uroczystego posiedzenia Senatu Akademickiego Politechniki Szczecińskiej nadano tytuł i godność doktora honoris causa naszej uczelni wybitnemu uczonemu i organizatorowi badań naukowych profesorowi Klausowi Wetzigowi z Instytutu Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie. wem elektro- i akustomigracji. W trakcie uroczystości rektor PS Włodzimierz Kiernożycki powiedział m.in.: „Jest dla nas wielkim zaszczytem, że w uznaniu zasług dla nauki i naszej uczelni możemy wyrazić uznanie tak znakomitemu uczonemu, nadając Mu tytuł i godność doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej”. Wniosek naszego Senatu poparły senaty Politechniki Łódzkiej, Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego. Laudację wygłosił promotor przewodu Walerian Arabczyk. Uhonorowany najwyższą godnością akademicką profesor Klaus Wetzig wygłosił wykład pt.: „Współpraca naukowa Politechniki Szczecińskiej z Instytutem Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie”. LAUDACJA Magnificencjo Rektorze! Wysoki Senacie! Dostojny Doktorze Honorowy! Szanowni Państwo! Profesor Klaus Wetzig urodził się w Dreźnie. Studia ukończył na Drezdeńskim Uniwersytecie Technicznym, uzyskując w 1963 roku dyplom magistra fizyki. Stopień naukowy doktora uzyskał w 1967 roku. Habilitował się w roku 1973, przedstawiając pracę dotyczącą korelacji między mikrostrukturą monokryształów typu bcc a ich właściwościami mechanicznymi i termodynamicznymi. W latach 1975 – 1990 profesor Klaus Wetzig pracował naukowo w Niemieckiej Akademii Nauk w NRD, kierując Zakładem Analizy Strukturalnej Centralnego Instytutu Fizyki Ciała Stałego w Dreźnie, zajmującym się badaniem struktury materiałów funkcyjnych i konstrukcyjnych. W 1993 roku został mianowany na stanowisko dyrektora naukowego nowo powstałego Instytutu Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych, pozostając jednocześnie profesorem Drezdeńskiego Uniwersytetu Technicznego. Profesor Klaus Wetzig jest wybitnym uczonym o międzynarodowym autorytecie w dziedzinie analizy materiałów i ich mikrostruktury, analizy ich powierzchni oraz badania cienkich warstw materiałów funkcyjnych dla elektroniki. Wniósł wielki wkład w rozwój technik „in situ” mikroskopii elektronowej, w badania materiałów warstwowych dla mikroelektroniki, a także w poznanie procesów degradacyjnych cienkich warstw pod wpły- 4 Zostałem uhonorowany wyjątkowym zadaniem przygotowania i wygłoszenia laudacji wybitnego uczonego profesora Klausa Wetziga w związku z nadaniem Mu godności doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej. Osobę profesora Klausa Wetziga charakteryzuje wszechstronna, wzajemnie przenikająca się aktywność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna. Jego praca naukowa zdobyła międzynarodowe uznanie w takich dziedzinach jak: analiza materiałów mikrostrukturami i funkcyjnych oraz cienkich warstw, ze szczególnym uwzględnieniem ich właściwości elektrycznych i magnetycznych. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. DOKTORAT HONORIS CAUSA W początkowym okresie swojej pracy naukowej, którą rozpoczął studiami doktoranckimi w Drezdeńskim Uniwersytecie Technicznym (Technische Univesität Dresden), zajmował się badaniem struktur związków międzymetalicznych za pomocą metod mikro- skopii elektronowej, czyli związków, których renesans zainteresowania właśnie obserwujemy. Profesora Klausa Wetziga poznałem osobiście w tamtym czasie, gdy przygotowywałem doktorat w Instytucie Fizyki Eksperymentalnej Drezdeńskiego Uniwersytetu Technicznego, gdzie następnie odbywałem staż naukowy. W 1967 r. po obronie pracy doktorskiej profesor Wetzig kontynuował pracę naukową w tym Instytucie pod kierunkiem profesora A. Rekcnagela, który był jednym z pionierów mikroskopii elektronowej. W 1973 r. Klaus Wetzig uzyskał stopień doktora habilitowanego za pracę dotyczącą korelacji między mikrostrukturami monokryształów typu bcc badanej metodami mikroskopii elektronowej a ich właściwościami mechanicznymi i termodynamicznymi. Ze względu na panujące w tamtym czasie warunki polityczne, szansa na rozwój kariery uniwersyteckiej profesora Wetziga była bardzo ograniczona. Z tego powodu w 1975 r. rozpoczął pracę w Niemieckiej Akademii Nauk byłego NRD (Akademie der Wissenschaften der DDR). Do 1990 r. kierował Zakładem Analizy Strukturalnej Centralnego Instytutu Fizyki Ciała Stałego i Inżynierii Materiałowej w Dreźnie (Institut für Strukturforschung in Zentralinstitut fur Festköper- und Werkstoffforschung). Zajmował się przede wszystkim rozwojem nowych metod i przyrządów do charakteryzacji materiałów. Wśród nich były: przystawka do skaningowego mikroskopu elektronowego pozwalająca na mechaniczną, elektryczną i laserową obróbkę próbek „in situ” oraz nowatorska metoda badania lokalnych naprężeń powierzchni materiałów metodami rentgenowskimi. Prace te zaowocowały wieloma patentami i wdrożeniami. Jednocześnie zostały wykorzystane przez grupę badawczą profesora Wetziga do badań własności termicznych, mechanicznych i elektrycznych ma- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 5 DOKTORAT HONORIS CAUSA teriałów. Prace skoncentrowane były na polepszeniu właściwości mechanicznych i termicznych powłok z materiałów o wysokiej twardości oraz metali amorficznych, a także właściwości warystorów i materiałów nadprzewodzących. Otrzymane wyniki zostały przedstawione w książce pt. „In situ scannig electron microscopy in materials research”, wydanej w 1995 r. Książka ta idealnie łączy metody analityczne i ich zastosowanie w inżynierii materiałowej, dostarczając czytelnikowi wgląd w najnowsze osiągnięcia fizyki oraz inżynierii materiałowej. Dzięki przemianom politycznym roku 1990, kariera naukowa Klausa Wetziga nabrała nowego wymiaru. W październiku 1990 r. uhonorowano Go tytułem profesora. W 1993 r. został mianowany dyrektorem naukowym nowo powstałego Instytutu Leibniza Analiz Ciała Stałego i Badań Strukturalnych (Institut für Festkorperanalytik und Strukturforschung), jednocześnie zachował stanowisko profesora Drezdeńskiego Uniwersytetu Technicznego. Kierowany przez profesora Instytut skoncentrował się na badaniach materiałów funkcyjnych. Instytut ten odgrywa ważną rolę w badaniach mikrostruktury, a także analizy powierzchni materiałów funkcyjnych oraz cienkich warstw i materiałów nanostrukturalnych dla elektroniki. Profesor Wetzig ma wielki wkład w rozwoju technik „in situ” mikroskopii elektronowej, w badaniach materiałów warstwowych dla mikroelektroniki, a także w zrozumieniu procesów degradacyjnych cienkich warstw pod wpływem elektro- i akustomigracji. W tej ostatniej dziedzinie nawiązano bardzo bliską współpracę z międzynarodowymi koncernami elektronicznymi, takimi jak AMD oraz Infineon. Swoje odkrycia w tej dziedzinie Klaus Wetzig przedstawił w książce pt. „Metal based thin films for electronics”, opublikowanej w 2003 r. Jej drugie, poprawione i rozszerzone wydanie właśnie się ukazało. W książce zawarto obecny stan wiedzy w tej dziedzinie, wzbogacony o własne doświadczenia autora. Osiągnięcia dydaktyczne profesora Wetziga budzą szacunek. W ramach swojej pracy uniwersyteckiej przygotował serię wykładów pt. „Analiza ciała stałego”, „Mikroskopia elektronowa”, „Wysoko rozdzielcze metody spektroskopii elektronowej”. Pod jego opieką wykonano 45 prac doktorskich oraz 3 prace habilitacyjne. Obecnie jest opiekunem kolejnych 11 prac doktorskich. Dotyczą one głównie wykorzystania cienkich warstw funkcyjnych materiałów łączących dla mikro- i magnetoelektroniki. Poza tym profesor aktywnie uczestniczył w życiu naukowym organizując konferencje, seminaria i spotkania naukowe. Wielokrotnie zapraszano go do wygłoszenia wykładów. Przewodniczył Komitetowi Naukowemu „Microscopy Conference 2003” oraz „Aplied Surface Analisis AOFA 13”. Profesor Wetzig jest członkiem kilku towarzystw naukowych i recenzentem wielu czasopism naukowych. Przewodniczy radzie naukowej „Europejskiego Towarzystwa Cienkich Warstw”, jest konsultantem Niemieckiego Towarzystwa Naukowego (Deutsche Forschungsgemeinschaf) i Austriackej Fundacji Naukowej (Östereich Wissenschaftliche Stiftung). Jego dorobek naukowy składa się z około 280 publikacji w czasopismach naukowych, 26 patentów oraz z ponad 100 wykładów i wystąpień plenarnych. Profesor Wetzig aktywnie współpracuje z wieloma ośrodkami naukowymi na całym świecie, między innymi z Politechniką Szczecińską. Ma wielki wkład w podpisaniu w 2000 r. umowy o współpracy pomiędzy Instytutem Leibniza Analiz Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie a Politechniką Szczecińską. Współpraca ta zaowocowała otwarciem wspólnego Niemiecko-Polskiego Laboratorium Ciała Stałego. Wspólnie z profesorem Wetzigem w latach 2001 – 2004 prowadziliśmy międzynarodowy projekt badawczy dotyczący charakterystyki powierzchni materiałów metodami mikroskopii elektronowej, finansowany przez Biuro Współpracy Międzynarodowej niemieckiego Ministerstwa Edukacji i Nauki (Bundesministerium für Bildung und Forschung). W ramach tego projektu odbyło się kilka spotkań polskich i niemieckich partnerów, efektem czego było opublikowanie 10 wspólnych publikacji. Wspólnie z profesorem Wetzigem doprowadziliśmy do uzyskania stopnia doktora kilku polskich naukowców. Od 2000 r. odbywa się coroczne spotkanie doktorantów Instytutu Leibniza Analiz Ciała Stałego i Badań Strukturalnych z Drezna i z Politechniki Szczecińskiej, w którym uczestniczą także doktoranci z Politechniki Łódzkiej i Politechniki Wrocławskiej. W tym roku, pod koniec maja, po raz siódmy odbędzie się niemiecko-polskie seminarium doktorantów w Szklarskiej Porębie. Udaną współpracę naszych instytucji potwierdzają coroczne raporty naukowe Ambasady Niemiec w Polsce. Za swoje wybitne osiągnięcia naukowe Klaus Wetzig został uhonorowany następującymi nagrodami: w 1988 r. medalem „Ehrenfried-Walther-Graf von Tschirnhaus” Niemieckiej Akademii Nauk, w 2001 r. Honorowym Medalem Słowackiego Uniwersytetu Technicznego w Bratysławie, w 2002 r. brązowym Medalem Pamiątkowym Politechniki Szczecińskiej. Profesor Wetzig w 2004 r. otrzymał doktorat honoris causa Słowackiej Politechniki w Bratysławie. W uznaniu wybitnych osiągnięć naukowych, zasług dla Politechniki Szczecińskiej w zakresie współpracy i wymiany naukowej oraz rozwoju kadr, senat Politechniki Szczecińskiej, przy poparciu senatów Uniwersytetu Wrocławskiego, Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Śląskiego, podjął 27 lutego 2006 r. uchwałę o nadaniu profesorowi Klausowi Wetzigowi tytułu i godności doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej. Promotor: prof. dr hab. inż. Walerian Arabczyk Zdjęcia: Jerzy Undro 6 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. DOKTORAT HONORIS CAUSA Współpraca naukowa Politechniki Szczecińskiej z Instytutem Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie WYKŁAD KLAUSA WETZIGA Jego Magnificencjo Rektorze! Członkowie Senatu Politechniki Szczecińskiej! Panie i Panowie! Wielka to dla mnie przyjemność oraz honor przemawiać do Państwa podczas tej uroczystości. Na wstępie chciałbym szczerze podziękować za wyróżnienie mnie tytułem doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej. Fakt ten jest wielkim uznaniem dla mojej pracy naukowej, a szczególnie współpracy z Politechniką Szcze- cińską i Instytutem Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska. Współpraca naukowa z Polską była i jest przedmiotem mojego zainteresowania. Poprę to stwierdzenie dwiema datami. Mój pierwszy, naukowy kontakt z Polską miał miejsce prawie 40 lat temu. W 1970 roku uczestniczyłem w Letniej Szkole Fizyki Elektronowej, zorganizowanej w Zakopanem przez profesora Auleytnera z Polskiej Akademii Nauk. Miałem wtedy okazję poznać piękno natury i krajobrazu Tatr. Pod koniec tego miesiąca będę uczestniczył w corocznie organizowanym przez Instytut Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie i waszą Politechnikę wspólnym seminarium doktoranckim w Karkonoszach, w Szklarskiej Porębie. W późniejszych latach (po roku 1970) odbyłem wiele podróży do Polski. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku mój zespół współpracował z Uniwersytetem Śląskim, a także z Politechniką Warszawską. Wspólnie z instytutem profesora Karpińskiego badaliśmy mikrostrukturę materiałów poddanych naprężeniom cieplnym oraz próbom zmęczeniowym. Poza tym, w czasie urlopów bywałem w Polsce z rodziną. Mamy piękne wspomnienia z Tatr, Beskidów i Karkonoszy, a choć w tamtych czasach mój i wasz świat był oddzielony granicami i murami, staraliśmy się jednak korzystać z niego jak najlepiej potrafiliśmy. Nadeszły polityczne zmiany roku 1990, w których pionierską rolę odgrywała Polska. Zmieniła się mapa polityczna, doszło do zjednoczenia Niemiec. Warunki ekonomiczne w naszych krajach zaczęły się od siebie oddalać. Z jednej strony, Wschodnie Niemcy odczuły trudności bardzo szybkiej przemiany i przystosowania do warunków typowych dla Niemiec Zachodnich. Z drugiej strony, zjednoczenie wiązało się z transferem olbrzymich funduszy z zachodu na wschód Niemiec, co doprowadziło do znacznie szybszego wzrostu poziomu życia mieszkańców Niemiec Wschodnich, w porównaniu z innymi krajami Wschodniej Europy. Dotyczy to nie tylko poziomu konsumpcji, ale także możliwości prowadzenia badań naukowych, dzięki zwiększonym inwestycjom w nowoczesne wyposażenie laboratoriów oraz finansowanie projektów naukowych. Jeśli w przeszłości Wschodnie Niemcy były ekonomicznie upośledzone w stosunku do Zachodnich Niemiec, tak teraz nagle stanęliśmy w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do naszych kolegów z innych krajów Europy Środkowowschodniej i Wschodniej. Przywileje zobowiązują, szczególnie jeśli uzyskało się je dzięki nieoczekiwanemu zwrotowi koła fortuny. Oznacza to, że naukowcy ze Wschodnich Niemiec mają obowiązek wspierania swoich kolegów z Europy Wschodniej. Mając ten cel na uwadze, w 2000 roku Instytut Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 7 DOKTORAT HONORIS CAUSA w Dreźnie podpisał umowę o współpracy naukowej z Politechniką Szczecińską. Umowę, sygnowaną przez członków naszej Rady Dyrektorów oraz rektora Politechniki Szczecińskiej Mieczysława Wysieckiego, wcieliliśmy następnie w życie w ramach programu naukowego koordynowanego wespół z profesorem Walerianem Arabczykiem. Odtąd udanie realizujemy założone przez nas zadania. Nasza współpraca dotyczy trzech podstawowych dziedzin: 1. Tworzenia wspólnych projektów badawczych 2. Realizacji współpracy naukowo-technicznej 3. Promocji młodych naukowców. Jeśli rozważymy wykorzystanie środków materialnych, to strona niemiecka dominuje. Jednak chciałbym wyraźnie zaznaczyć, że obydwie strony, zarówno Instytut Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie jak i Politechnika Szczecińska, w równym stopniu korzystają na tej współpracy. Chciałbym teraz przytoczyć kilka szczegółowych osiągnięć naszych wspólnych projektów badawczych. W 2001 roku, w ra- mach Biura Współpracy Międzynarodowej niemieckiego Ministerstwa Edukacji i Nauki (Bundesministerium für Bildung und Forschung), zainicjowaliśmy pięcioletni projekt pod nazwą „Badania powierzchni za pomocą metod spektroskopii elektronowych”. Pieczę nad projektem sprawujemy wspólnie z profesorem Arabczykiem, a dotyczy on głównie badań dyfuzji, segregacji oraz struktury i składu warstw przypowierzchniowych materiałów znajdujących zastosowanie w mikroelektronice. Przykład przedstawiony na rysunku 1 pokazuje zmianę zawartości indu w przypowierzchniowych warstwach domieszkowanego proszku SnO2, obserwowaną za pomocą metody SIMS. Cienka warstwa segregującego ku powierzchni indu może być łatwo usunięta za pomocą bombardowania jonami argonu Ar+. Nieoczekiwany wzrost zawartości indu po dłuższym czasie bombardowania jest najprawdopodobniej efektem związanym z pierwotną wiązką jonów. W ramach projektu, przez trzy miesiące w Instytucie Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie przebywali: dr Wróbel, dr Ziebro oraz mgr Bendyna. Wspólna praca oraz spotkania i dyskusje zaowocowały ponad dziesięcioma wspólnymi publikacjami. Drugim polem jest współpraca naukowo-techniczna. W marcu 2002 roku otwarto w Szczecinie Niemiecko-Polskie Laboratorium Ciała Stałego, wyposażone w skaningowy mikroskop elektronowy, wydzierżawiony z Instytutu Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie. Kolejnym podjętym działaniem było wspólne przewodniczenie przez profesor Narkiewicz i przeze mnie obradom podgrupy „Metal based nanomaterials, thin films and surface structures” konferencji Fall Meeting 2004 of EMS w Warszawie. Rys. 1. Zmiana zawartości indu w przypowierzchniowych warstwach domieszkowanego proszku SnO2, obserwowana za pomocą metody SIMS Rys. 3. Strona tytułowa programu niemiecko-polskiego seminarium doktoranckiego w roku 2005 Rys. 2. Uroczyste otwarcie Niemiecko-Polskiego Laboratorium Ciała Stałego w Szczecinie, marzec 2002 8 Przejdźmy teraz do trzeciej i, według mnie, najważniejszej dziedziny naszej współpracy, promocji młodych naukowców. W jej ramach narodził się zwyczaj prowadzenia wspólnych seminariów doktoranckich. Corocznie, od maja 2000 roku, takie spotkania odbywają się w różnych miejscach Polski. W zeszłym roku spotkaliśmy się w Brzózkach. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. DOKTORAT HONORIS CAUSA w Instytucie Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie nad swą pracą doktorską: „Optymalizacja modelowania matematycznego oraz jego doświadczalna weryfikacja w metodzie ARXPS”. Głównym celem tej pracy było opracowanie nowej, nieniszczącej metody badania składu warstw przypowierzchniowych w funkcji ich odległości od powierzchni, z wykorzystaniem tzw. kątowozależnej emisji fotoelektronów. Rysunek 5 przedstawia jedną z ilustracji z tej pracy. Metaliczna próbka pokryta bardzo cienką warstwą tlenku poddawana jest działaniu promieniowania rentgenowskiego o energii hν. Zmiana kąta detekcji θ fotoelektronów powoduje, że zmienia się ich średnia droga wyjścia λ. Przez zastosowanie odpowiedniej procedury obliczeniowej uzyskuje się zależność intensywności rejestrowanej wiązki fotoelektronów od ich energii dla warstw znajdujących się w różnej odległości od powierzchni. Górny wykres w środkowej części rysunku przedstawia taką zależność dla kąta detekcji θ1, zaś poniżej przedstawiono analogiczną zależność dla kąta detekcji θ2. Im większy będzie kąt detekcji, tym większy, w stosunku do metalicznego substratu, będzie udział warstwy tlenkowej w widmie. Pani Kozłowska wykorzystała tę metodę w badaniach cienkich warstw metalicznych na materiałach znajdujących zastosowanie Rys. 4. Dyskusja w czasie sesji plakatowej w Łukęcinie (2000) Doktoranci z Instytutu Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie, z Politechniki Szczecińskiej, a także goście z Politechniki Łódzkiej przedstawiają swoje osiągnięcia w formie wystąpień ustnych oraz plakatów. Spotkania te mają charakter warsztatów naukowych, prowadzonych w życzliwej, konstruktywnej atmosferze. Za dwa tygodnie, wspólnie z profesorem Arabczykiem, będziemy prowadzić kolejne, tym razem w Szklarskiej Porębie. Celem naszych spotkań jest nie tylko rozwój naukowy, ale także nawiązanie bliskich kontaktów między młodymi ludźmi z obu naszych krajów. Mają temu służyć wieczory wypełnione pokazami slajdów, wspólnym grillem i tańcami. Sądzę, że jest to nasz skromny wkład w ważny proces wzajemnego zrozumienia obu narodów. Nie mniej ważną działalnością jest prowadzenie w Instytucie Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie, wspólnie z profesorem Arabczykiem, przewodów doktorskich polRys. 6. Obrona pracy doktorskiej Magdaleny Kozłowskiej (Instytut Leibniza Analizy Ciała Stałego i Badań Strukturalnych w Dreźnie, 2005) Rys. 5. Zasada pomiaru wykorzystującego kątowozależną emisję fotoelektronów skich absolwentów. W latach 1999 – 2002 w naszym instytucie pracowała mgr Dorota Szczuko. W ramach wspomnianego wcześniej wspólnego projektu badawczego przygotowała i obroniła pracę doktorską pod tytułem: „Badania powierzchniowe efektów segregacji w domieszkowanych tlenkach w postaci proszków i monokryształów”. W latach 2001 – 2005 mgr Magdalena Kozłowska pracowała w elektronice. Jej praca była przygotowana pod wspólnym nadzorem promotorskim profesora Arabczyka i moim. Panie i Panowie, mam nadzieję, że w dużym skrócie udało mi się przedstawić długą historię współpracy naukowej między naszymi instytucjami. Zmienia się ona wraz z rozszerzeniem i rozwojem wspólnej, zjednoczonej Europy. Droga ta nie zawsze usłana jest różami, ale nie ma dla niej alternatywy. Nauka musi wytyczać ścieżki dla wspólnego rozwoju, ponieważ zawsze była i pozostanie dziedziną o międzynarodowym charakterze. Niech nam trwa i rozwija się owocna współpraca między Dreznem i Szczecinem. Chciałbym to przemówienie zakończyć myślą, która przychodzi mi do głowy za każdym razem, gdy odwiedzam Politechnikę Szczecińską – jadąc do Szczecina, jadę do przyjaciół. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 9 LUDZIE POLITECHNIKI JUBILEUSZ 50-LECIA PRACY ZAWODOWEJ I NAUKOWEJ PROFESORA ROMANA RACINOWSKIEGO Seminarium Regionalne Problemy Ochrony Środowiska Już po raz czternasty Katedra Geotechniki Politechniki Szczecińskiej zorganizowała w dniach 2 – 3 czerwca 2006 r. seminarium naukowe z cyklu Regionalne Problemy Ochrony Środowiska. Tegoroczne spotkanie odbyło się w Międzyzdrojach i miało niezwykły charakter – połączone było bowiem z jubileuszem 50-lecia pracy zawodowej i naukowej prof. dr. hab. Romana Racinowskiego. W seminarium wzięli udział pracownicy Katedry Geotechniki, przedstawiciele LGA GmbH oddział w Polsce, delegacje z polskich i zagranicznych uczelni oraz zaproszeni goście. Seminarium rozpoczęła Sesja Jubileuszowa, na którą przybyli 10 m.in.: marszałek województwa zachodniopomorskiego Zygmunt Meyer, rektor PS Włodzimierz Kiernożycki, dziekan WBiA Władysław Szaflik oraz przedstawiciel LGA GmbH Norymberga Gabriele Aufleger i delegacje kilkunastu uczelni wyższych. Profesor Roman Racinowski urodził się 9 sierpnia 1935 r. w Lublinie. Od 1 sierpnia 1956 r. rozpoczął pracę w Katedrze Geologii UMCS w Lublinie na etacie asystenta. W styczniu 1964 r. na podstawie przedłożonej na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS rozprawy doktorskiej pt. „Charakterystyka petrograficzna glin zwałowych Polski wschodniej” uzyskał stopień doktora nauk INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. LUDZIE POLITECHNIKI przyrodniczych. W czasie pracy w Katedrze Geologii UMCS prowadził zajęcia z geologii dynamicznej i historycznej oraz wykłady z geologii Polski i geologii surowcowej świata. W pracy naukowej zajmował się badaniami litologicznymi osadów czwartorzędowych Polski wschodniej i północnej. W latach 1967 – 1969 pracował na etacie adiunkta w Zakładzie Geologii Wybrzeża w Instytucie Geologicznym w Szczecinie, zajmując się rozpoznawaniem złóż minerałów ciężkich w strefie brzegowej polskiego Bałtyku. Od sierpnia 1969 r. rozpoczął pracę na etacie adiunkta w Politechnice Szczecińskiej na Wydziale Budownictwa i Architektury w Katedrze Mechaniki Gruntów i Fundamentowania (obecnie Katedra Geotechniki). W kwietniu 1974 r. na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS w Lublinie odbyło się kolokwium habilitacyjne, na którym, na podstawie rozprawy pt. „Dynamika środowiska sedymentacyjnego strefy brzegowej Pomorza Zachodniego w świetle badań minerałów ciężkich i uziarnienia osadów”, Romanowi Racinowskiemu nadano stopień doktora habilitowanego nauk geograficznych w zakresie geologii czwartorzędu. Działalność naukowa Profesora koncentrowała się na litologii osadów czwartorzędowych Polski północno-zachodniej oraz litodynamice strefy brzegowej morza. W trakcie prac naukowo-badawczych brał czynny udział i kierował zespołami badawczymi zajmującymi się zagadnieniami lokalizacji składowisk nieczystości na terenie ówczesnego województwa szczecińskiego oraz kompleksowym opracowaniem geologiczno-inżynierskim i hydrogeologicznym dotyczącym ochrony brzegu morskiego między Niechorzem a Trzęsaczem. W tym czasie pod Jego kierunkiem wykonanych zostało 10 prac magisterskich. W roku 1975 przez 5 lat pracował w Biurze Studiów i Projektów Rozwoju Przestrzennego Województwa w Szczecinie. W latach 1980 – 1984 pracował na etacie docenta w Uniwersytecie Śląskim, na Wydziale Nauk o Ziemi, w Instytucie Geografii, którego był dyrektorem. Prowadził tam zajęcia dydaktyczne z geologii dynamicznej i historycznej, wykłady monograficzne z zakresu fizjografii, wykłady specjalistyczne z litologii osadów czwartorzędowych. Pod kierunkiem Jubilata wykonanych zostało 15 prac magisterskich. W roku 1984 powrócił do pracy na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechnice Szczecińskiej w Zakładzie Geotechniki. W zakresie dydaktyki współpracował z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Słupsku, prowadząc zajęcia z zakresu geomorfologii oraz przestrzennego zagospodarowania środowiska geograficznego. Z Uniwersytetem Szczecińskim współpracuje w zakresie dydaktyki (geologia ogólna, sedymentologia, ochrona i kształtowanie środowiska) oraz nauki (litologiczne badania osadów strefy brzegowej Bałtyku). Jubilat wypromował 3 doktorów, recenzował kilkanaście prac doktorskich i habilitacyjnych, w tym trzy wnioski o tytuł profesora. Jest autorem i współautorem 13 książek i podręczników akademickich, opublikował ponad 290 publikacji. W latach 80. był członkiem Rady Urzędów Morskich do spraw ochrony brzegu morskiego. 1 lipca 1989 r. Przewodniczący Rady Państwa nadał Jubilatowi tytuł profesora nauk przyrodniczych, INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 11 LUDZIE POLITECHNIKI a Senat PS powołał Go na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej. Profesor Roman Racinowski jest członkiem Sekcji Geologii i Geofizyki Morskiej, Komitetu Badań Morza PAN, Komitetu Badań Czwartorzędu PAN (Komisja Genezy i Litologii Osadów Czwartorzędowych). Jubilat wyróżniony został Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski. Otrzymał też Medal za Zasługi dla Politechniki Szczecińskiej, Złotą Odznakę Polskiego Towarzystwa Geograficznego, nagrody Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki III stopnia i Ministra Edukacji Narodowej II stopnia. Podczas swojej 50-letniej pracy naukowej Profesor Racinowski większość swojego życia zawodowego poświęcił Politechnice Szczecińskiej, służył swoją wiedzą i doświadczeniem wielu urzędom i instytucjom. Podczas Sesji Jubileuszowej życzenia i listy gratulacyjne składali Mu przedstawiciele władz i instytucji samorządowych, uczelni zagranicznych i polskich. Po Sesji Jubileuszowej rozpoczęła się Sesja Naukowa pn. „Zagadnienia geologii inżynierskiej i inżynierii środowiska na obszarach przymorskich”. Omawiano problemy dotyczące ochrony środowiska na obszarach litoralnych, wzmacniania konstrukcji nawierzchni drogowych oraz badań podłoża obiektów budowlanych. 12 Podczas sesji wygłoszono wiele referatów: – dr inż. Roman Bednarek – „Weryfikacja empirycznego modelu gruntu organicznego na przykładzie osiadania przypory popiołowo-cementowej”, – mgr inż. Sławomir Liskowski – „Wpływ korelacji międzyparametrowej na ocenę bezpieczeństwa budowli”, – dr inż. Mariusz Kowalów, dr inż. Stanisław Majer – „Zagadnienia geotechniczne w projektowaniu i wzmacnianiu konstrukcji nawierzchni drogowych”, – prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski – „Zmienność batymetrii jeziora Dąbie w okresie 1962 – 1996”. Sesję Jubileuszową zakończyła uroczysta kolacja, podczas której nie zabrakło wspomnień z czasów studenckich Jubilata. Naukowcy, przyjaciele Profesora w dowcipny sposób opowiadali o ciekawych zdarzenia z Jego życia, pracy naukowej i zawodowej. Następnego dnia odbyła się Sesja Techniczna po wyspie Wolin. Uczestnicy seminarium obejrzeli strefę brzegową Bałtyku (klify), Jezioro Turkusowe i fort Gerharda – pruską warownię z XIX w, gdzie komendant fortu potraktował uczonych jak młodzież szkolną, przeprowadzając musztrę. Po obradach naukowych uczestnicy pełni wrażeń i wspomnień wrócili do Szczecina. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Tekst: Urszula Tusińska Zdjęcia: Marek Borkowski LUDZIE POLITECHNIKI JUBILEUSZ MIECZYSŁAWA HANNA Profesor dr hab. inż. Mieczysław Hann urodził się w Warszawie w 1936 roku. Studia ukończył na Wydziale Mechanicznym Politechniki Łódzkiej w 1960 r. na specjalności maszyny robocze ciężkie. W tym samym roku rozpoczął pracę zawodową w Politechnice Szczecińskiej od stanowiska asystenta (1960 – 1967), a następnie adiunkta (1967 – 1973 i 1983 – 1991), docenta kontraktowego (1973 – 1983) oraz profesora nadzwyczajnego (1991 – obecnie). Od lutego do grudnia1970 r. pracował także w Centralnym Biurze Konstrukcji Urządzeń Budowlanych jako doradca naukowy, a w 1974 – jako konsultant w Stoczni Szczecińskiej im A. Warskiego. Ma duże doświadczenie zawodowe w zakresie konstrukcji i oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń wynikające z wieloletniej współpracy z przemysłem oraz działalności rzeczoznawczej. Był dziekanem Wydziału Techniki Morskiej w latach 1999 – 2005. Pełni funkcję kierownika Katedry Maszyn i Systemów Transportowych na tym wydziale. Stopień naukowy doktora nauk technicznych nadała mu Rada Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej w 1968 r. na podstawie rozprawy doktorskiej pt. „Wpływ osadzenia czopów w piastach na naprężenia gnące wałów lub osi bębnów linowych i taśmowych”. Stopień naukowy doktora habilitowanego otrzymał w Instytucie Okrętowym Politechniki Gdańskiej w 1990 r., przedkładając rozprawę habilitacyjną pt. „Wpływ kołysania statku na siły w linach podnoszących dźwignic okrętowych”. Tytuł profesora otrzymał w 2002 r. Osiągnięcia w działalności dydaktyczno-wychowawczej Profesora w czasie ponad 45-letniej pracy nauczyciela akademickiego to przede wszystkim wykłady na kierunkach: mechanika i budowa maszyn, oceanotechnika oraz transport, jak również na studiach doktoranckich i opracowanie wielu pomocy dydaktycznych. Ważną działalnością na rzecz procesu dydaktycznego było organizowanie nowych kierunków studiów i specjalności wraz z opracowaniem wielu programów. Był opiekunem ponad 90 prac dyplomowych inżynierskich i magisterskich. Opublikowany dorobek naukowy Profesora obejmuje 82 pozycje wydane drukiem, w tym dwie książki: „Wybrane zagadnienia bezpieczeństwa i niezawodności obiektów górnictwa morskiego” (współautor) i „Komputerowa analiza niezawodności i bezpieczeństwa maszyn i konstrukcji okrętowych poddanych kołysaniom” (autor) oraz rozdziału pt. „Podstawy antropocentrycznego projektowania maszyn pokładowych obiektów oceanotechnicznych” w książce „Człowiek w maszynie”. Jest też autorem skryptu akademickiego „Dźwignice”. Obecnie przygotował do druku podręcznik „Podstawy konstruowania maszyn transportowych i oceanotechnicznych”. Główne kierunki działalności naukowej Profesora można scharakteryzować następująco: – Pierwsza grupa (1966 – 1981), to prace teoretyczne i eksperymentalne dotyczące specyficznych maszyn, jakimi są urządzenia dźwigowe statków morskich. Specyfika tych maszyn wynika z oddziaływania na nie ruchów jednostki macierzystej oraz środowiska morskiego. Były to zagadnienia słabo rozpoznane, a intensywny w tym czasie rozwój nowych typów statków i technologii przeładunków stwarzał potrzebę rozwoju badań wdrożeniowych. Profesor Hann był autorem i współautorem wielu prac z tej dziedziny obejmujących opracowanie metod obliczeń konstrukcyjnych, programów obliczeniowych i koncepcji nowych konstrukcji w tym chronionych patentami USA, RFN, NRD, Francji, Norwegii, ZSRR i Polski. – Drugą grupę (1978 – 1992) stanowią prace związane z maszynami służącymi do pozyskiwania dóbr oceanicznych. Zaliczyć do nich należy badania eksperymentalne w skali rzeczywistej procesu sprzężenia ciernego lin z bębnami przewijającymi głębokowodnych (6 km długości liny) wciągarek trałowych oraz teoretyczne i eksperymentalne badania urządzeń podnośnych dla dzwonów nurkowych. Pod kierunkiem i według koncepcji Profesora opracowano i opatentowano całkowicie oryginalną konstrukcję urządzenia obejmującą mechanizmy z napędem i systemem sterowania oraz konstrukcje nośne i zabezpieczenia. W procesie konstruowania wykorzystane zostały opracowane przez Profesora metody teoretycznego określania obciążeń długich cięgien podnośnych drgających w toni wodnej pod wpływem kołysań jednostki macierzystej. Urządzenia te zostały wyprodukowane i wdrożone. – Trzecia grupa (od 1990), to zagadnienia bezpieczeństwa i niezawodności konstrukcji okrętowych. W szczególności Profesor poświęcił się zastosowaniu metod symulacji komputerowej do analizy tych zagadnień i osobiście opracował wiele programów komputerowych w tym zakresie, co pozwoliło doprowadzić do praktycznych zastosowań przy projektowaniu ryzykownych konstrukcji, tzw. bezpodporowych kontenerowych żurawi pokładowych. W efekcie wykreowana została szkoła naukowa będąca efektem prac własnych oraz współpracy w zespole kierowanym przez Profesora. Jest to szkoła mechaniki maszyn i konstrukcji oceanotechnicznych. Uznanie autorytetu naukowego Mieczysława Hanna w skali międzynarodowej doprowadziło do Jego wyboru na dwie kadencje (1996 – 1998 i 1999 – 2002) na członka Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodową Radą dla Nauki (ICSU) przy Prezydium PAN oraz przewodniczącego Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodowym Komitetem Inżynierii ds. Zasobów Oceanicznych (ECOR), a w latach 1997 – 1998 jako członka Komitetu Koordynacyjnego w Obszarach Polarnych i Oceanicznych PAN. W 1999 roku na zebraniu elekcyjnym w Londynie został wybrany na pierwszego wiceprezydenta ECOR (Engineering Committee on Oceanic Resources) na kadencję 1999 – 2003. Jest też członkiem National Monitoring Committee IGIP (Internationale Gesellschaft für Ingenieurpedagogik). Dowodem uznania środowiska naukowego w Polsce jest wybór Profesora do organizacji korporacyjnych Polskiej Akademii Nauk. Jest członkiem Komitetu Transportu PAN, Sekcji Podstaw Eksploatacji Komitetu Budowy Maszyn PAN oraz kilku innych zespołów i komisji PAN. Był przewodniczącym szczecińskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej oraz członkiem Rady Naukowej Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku. Został zaproszony do uczestnictwa w komitetach naukowych i redakcyjnych następujących czasopism naukowych: „Marine Technology Transactions” (wyd. PAN), „Polish Maritime Research” oraz „Problemy Maszyn Roboczych”. Jest też członkiem komitetów naukowych kilku cyklicznych, ogólnopolskich konferencji naukowych. Został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1991), Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Medalem Edukacji Narodowej (1996) i innymi odznaczeniami. Profesor Mieczysław Hann jest głównym organizatorem i przewodniczącym komitetu naukowego konferencji „Okrętownictwo i oceanotechnika”, która już od piętnastu lat integruje środowiska praktyków i naukowców z całej Polski wokół zagadnień związanych z transportem morskim. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 13 LUDZIE POLITECHNIKI JUBILEUSZOWE SPOTKANIE 70-lecie urodzin profesora Mieczysława Hanna 7 czerwca 2006 roku na Wydziale Techniki Morskiej podczas pierwszego dnia obrad VIII Konferencji „Okrętownictwo i oceanotechnika”, odbyło się spotkanie z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy na Politechnice Szczecińskiej profesora Mieczysława Hanna. W uroczystości wziął udział rektor oraz prorektorzy Politechniki Szczecińskiej, dziekani wydziałów PS, członkowie rady WTM oraz goście z uczelni, ośrodków naukowych i przemysłowych z całej Polski. Zebranych powitał dziekan WTM Bogusław Zakrzewski. Następnie gratulacje złożył rektor PS Włodzimierz Kiernożycki, podkreślając zasługi Jubilata dla Politechniki Szczecińskiej oraz środowiska naukowego związanego z gospodarką morską i transportem. Składając życzenia zdrowia i dalszych sukcesów, wyraził też nadzieję na dalszą współpracę. Życiorys Jubilata został przedstawiony przez dziekana WTM zaś najbliższy współpracownik i wychowanek profesora dr inż. Włodzimierz Rosochacki w bardzo interesujący sposób scharakteryzował prace Profesora i Jego zespołu. Myślą przewodnią prezentacji była przydatność prac naukowych dla praktyki. W imieniu Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa Politechniki Gdańskiej prodziekan tego wydziału Janusz Lemski wraz z reprezentującym PG prof. Bolesławem Mazurkiewiczem wręczył Jubilatowi medal pamiątkowy im. Profesora Jerzego Doerffera. Z gratulacjami wystapiło wiele osób, a wśród nich: dr inż. Tadeusz Salamonowicz, prof. dr hab. inż. Stanisław Oziemski, prof. dr hab. inż. Bolesław Mazurkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Jaźwiński, generał prof. dr hab. inż. Jerzy Lewitowicz, prof. dr hab. inż. Tadeusz Szopa, prof. dr hab. inż. Alfred Brandowski, prof. dr hab. inż. Jerzy Tomczyk, prof. dr hab. inż. Wiesław Olszak, Franciszek Kamola – kanclerz PS, Edward Zawadzki – kwestor PS, dziekani wydziałów 14 PS: Mieczysław Wysiecki, Andrzej Brykalski, Eugeniusz Milchert, Władysław Szaflik, a także dr inż. Włodzimierz Ruciński, prof. dr hab. inż. Stanisław Gucma, prof. dr inż. Jerzy Sołdek, prof. dr hab. inż Tadeusz Spychaj, prof. dr hab. inż. Krzysztof Marchelek, przedstawicielka Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku. Jubilat otrzymał liczne życzenia i gratulacje od najbliższych współpracowników oraz ulubionych studentów. Wśród osób gratulujących był też obecny emerytowany już profesor Eugeniusz Skrzymowski, pierwszy dziekan i założyciel Wydziału Techniki Morskiej. Profesor Mieczysław Hann zwrócił się do Niego z podziękowaniami za zorganizowanie drugiego w Polsce, po Gdańsku, Wydziału Okrętowego. Na zakończenie Jubilat złożył podziękowania wszystkim obecnym za przybycie i serdeczną, ciepłą atmosferę spotkania. Podkreślił, że dzięki wielu obecnym na sali osobom, których może obecnie nazwać swymi przyjaciółmi, mógł się w życiu wiele nauczyć, a nawiązana współpraca zaowocowała wieloma korzyściami dla uczelni. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Zdjęcia: z archiwum konferencji LUDZIE POLITECHNIKI VIII KONFERENCJA OKRĘTOWNICTWO I OCEANOTECHNIKA NA WTM Konferencja „Okrętownictwo i oceanotechnika” rozpoczęła się od obchodów jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy w Politechnice Szczecińskiej prof. dr. hab. inż. Mieczysława Hanna, a kontynuowana była w Międzyzdrojach, dokąd uczestnicy popłynęli statkiem z przystani przy Wałach Chrobrego w Szczecinie. Konferencję zorganizowała Katedra Maszyn i Systemów Transportowych Wydziału Techniki Morskiej PS przy współudziale: Polskiej Akademii Nauk, Komisja Techniki Morskiej (Odział w Gdańsku), SPE KBM – Sekcja Podstaw Eksploatacji Komitetu Budowy Maszyn (Zespół Bezpieczeństwa), STŚT KT – Sekcja Technicznych Środków Transportu Komitetu Transportu (Zespół Techniki Morskiej), STŚT KT – Sekcja Technicznych Środków Transportu Komitetu Transportu (Zespół Techniki Transportu Bliskiego). Konferencja naukowa „Okrętownictwo i oceanotechnika” organizowana jest cyklicznie od 1992 r. Każdemu spotkaniu towarzyszy hasło przewodnie, w tym roku brzmiało ono: „Perspektywy rozwoju systemów transportowych”. Podjęta tematyka pozwoliła zgromadzić naukowców i inżynierów reprezentujących nie tylko technikę czy gospodarkę morską, lecz również licznych specjali- stów zajmujących się szeroko pojmowaną tematyką transportu. Na konferencji wygłoszono 39 referatów, a w obradach uczestniczyło około 60 osób (w tym 10 profesorów tytularnych, którzy wygłosili referaty) reprezentujących następujące uczelnie: Politechnika Gdańska, Politechnika Łódzka, Politechnika Szczecińska, Politechnika Warszawska, Politechnika Wrocławska, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, Akademia Morska w Gdyni, Akademia Morska w Szczecinie, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Uniwersytet Szczeciński, Kaliningrad State Technical University. Wśród instytutów i przedsiębiorstw gościliśmy przedstawicieli: Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych w Warszawie, Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie, Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku, Fundacji Bezpieczeństwa Żeglugi i Ochrony Środowiska, Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A., Toruńskich Zakładów Urządzeń Okrętowych „TOWIMOR” S.A., Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Dźwignic i Urządzeń Transportowych „Detrans-Bytom”, CIM-MES Projekt Co Ltd Warsaw. Zdjęcie: Renata Kajrys Stoją: Jubilat (z lewej) z profesorem Jerzym Tomczakiem z Politechniki Łódzkiej INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 15 Z ŻYCIA UCZELNI PRACE BADAWCZE NAD ZDALNYM NAUCZANIEM Projekt e-Quality Analiza obecnego stanu rozwoju zagadnienia nauczania zdalnego w Europie i w Stanach Zjednoczonych pokazuje, że po wstępnym etapie badań poświęconych tematowi środowiska nauczania zdalnego i organizacji procesu nauczania, aktualne badania koncentrują się głównie na zagadnieniu jakości. Można ten trend zauważyć, analizując tematykę konferencji naukowych i tematycznych oraz projektów badawczych. Zagadnienie jakości w kontekście Europejskiej Przestrzeni Nauczania Wyższego nie może mieć miejsca bez wprowadzenia standaryzacji poszczególnych aspektów nauczania zdalnego, poczynając od problemów środowiska nauczania, poprzez programy studiów, kończąc na organizacji procesu edukacyjnego. Jesteśmy w przededniu stworzenia normy ISO 19796, która będzie dotyczyła tylko zagadania jakości w edukacji. Osoby zajmujące się nauczaniem zdalnym za standardowe środowisko nauczania przyjmują obecnie platformę Moodle (www.moodel.org). Moodle jest bezpłatnym systemem udostępniania treści edukacyjnych oraz zarządzania procesem 16 nauczania. Korzysta z niego bardzo wiele uniwersytetów na całym świecie, w tym i Zakład Wydawnictw i Sterowania Procesami Produkcyjnymi Wydziału Informatyki PS. Studiowanie w sposób zdalny staje się coraz popularniejszym sposobem nauki, nie ma jednak pełnego zaufania do kompetencji uzyskanych w wyniku realizacji kursów na odległość. Problem ten został podjęty w programie e-Quality: Quality implementation in open and distance learning in a multicultural European environment finansowanym przez program Unii Europejskiej Socrates/Minerva. Prace w ramach tego projektu rozpoczęły się w październiku 2003 roku, a zakończą się we wrześniu br. Koordynatorem projektu jest prof. Michelle Joab z European Universitary Pole of Montpellier and Languedoc-Roussillon (Francja). W programie uczestniczą ponadto następujące instytucje: University of Montpellier 2 Uczestnicy projektu e-Quality w czasie spotkania w Szczecinie, w kwietniu zeszłego roku INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Z ŻYCIA UCZELNI (Francja), Open University of Catalonia (Hiszpania), University of Tampere (Finlandia), University of Applied Sciences Valais (Szwajcaria), University of Lausanne (Szwajcaria) oraz Politechnika Szczecińska. Z ramienia PS lokalnym koordynatorem jest prof. dr hab. inż. Oleg Zaikin wraz z pracownikami Zakładu Wydawnictw i Sterowania Procesami Produkcyjnymi Wydziału Informatyki. Jednym z efektów projektu jest analiza porównawcza zagadnienia implementacji jakości, która stanowi podsumowanie raportów przygotowanych przez przedstawicieli poszczególnych krajów (Francja, Finlandia, Hiszpania, Polska, Szwajcaria). W wykonanej analizie szczególne miejsce poświęcono zagadnieniom różnic kulturowych w obszarze Unii Europejskiej. Raport ma m.in. pomóc w odpowiedzi na pytania: Czy podejście do zapewnienia jakości stosowane w Finlandii może być użyte w Hiszpanii? Jakie aspekty kulturowe powinny być wzięte pod rozwagę? Ponadto w ramach projektu została wykonana: - Szczegółowa analiza głównych podprocesów zaangażowanych w zapewnienie jakości w ODL (Open and Distance Learning) – proces projektowania materiałów dydaktycznych, proces wsparcia studenta). - Analiza procesu ODL mająca na celu wyodrębnienie czynników blokujących wprowadzenie jakości i utworzenie zbioru najlepszych praktyk. - Przygotowanie materiałów szkoleniowych oraz zorganizowanie sesji treningowej dla specjalistów nauczania zdalnego poświęconej zagadnieniom jakości w ODL. - eLUP edytor: opracowanie oprogramowania pozwalającego na modelowanie zagadnień ODL, biorąc pod uwagę kryteria jakości w oparciu o standardy XML i IMS Learning Design specification. SEMINARIUM SZKOLENIOWE Uczestnicy projektu zapraszają w dniach 21 – 22 września br. na seminarium poświęcone tematyce jakości w otwartym i zdalnym nauczaniu. Odbędzie się ono w Szczecinie, w hotelu Novotel. Udział w seminarium jest bezpłatny, będzie się ono składać z sesji plenarnych oraz warsztatów. Językiem obrad będzie język angielski. Sesje plenarne skupią się wokół zagadnień jakości w edukacji wyższej w Unii Europejskiej i podejściu do zagadnienia jakości oraz języków modelowania środowiska edukacyjnego. Tematami warsztatów będą: - Wielokulturowe aspekty jakości w ODL w krajach europejskich - Jak modelować jakość dla e-Learning (standardy, procedury) - Jak zaadaptować wskazówki ENQA do kontekstu ODL - Jak szkolić nauczycieli i kadrę w zagadnieniu jakości w edukacji wyższej - Jak wspierać studentów zgodnie z kryteriami jakości - Jak wyprodukować materiały szkoleniowe zgodne ze standardami jakości. Szczegółowe informacje na temat projektu e-Quality można znaleźć na oficjalnej stronie projektu pod adresem http:// www.e-quality-eu.org/. Wszystkie osoby zainteresowane uczestnictwem w seminarium prosimy o zarejestrowanie się na stronie http://www. e-quality-eu.org/. Tekst i zdjęcia: Przemysław Różewski, Przemysław Korytkowski INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 17 Z ŻYCIA UCZELNI NIE WIESZ?... ZAPYTAJ W BIBLIOTECE Tydzień Bibliotek na Wydziale Elektrycznym 4. książeczki-przewodniki po bazach elektronicznych dostępnych ze strony Biblioteki Głównej PS, 5. zakładki do książek z hasłem tegorocznego Tygodnia Bibliotek i logo naszej biblioteki. Segregatory z historią biblioteki były wyłożone w obu czytelniach. Pozostałe materiały rozdawałyśmy studentom i pracownikom odwiedzającym bibliotekę. Punkt 2 naszego planu zrealizowałyśmy, angażując studentów III roku WE do obsługi czytelników, tytułując go „poznaj naszą pracę od kuchni”. Ten punkt obchodów Tygodnia Bibliotek podobał się chyba najbardziej. Zgłosiło się 6 osób, które pod okiem bibliotekarza dyżurnego obsługiwały czytelników. Cała szóstka otrzymała plakietki Bibliotekarza Tymczasowego, a po zakończonym dyżurze Studencką Kartę Amnestii uprawniającą do jednorazowego odstępstwa od płacenia kary za nietermi- Tegoroczny Tydzień Bibliotek przebiegał pod hasłem „Nie wiesz?... Zapytaj w bibliotece”. Postanowiłyśmy potraktować to hasło dwojako: przybliżyć czytelnikom naszą bibliotekę i uzmysłowić im, że praca bibliotekarek odbiega znacznie od stereotypu „pani czytającej w pracy książki”. Droga książki od momentu zamówienia do postawienia na półce jest długa i wymaga zaangażowania wielu osób, tak w Bibliotece Głównej, jak i w czytelniach wydziałowych. Czasami jest to okres kilku miesięcy. Dlatego też postanowiłyśmy przede wszystkim przybliżyć naszą pracę czytelnikom i pokazać jak wielu zabiegów wymaga ten proces. Ponieważ nasi czytelnicy nie zawsze wiedzą jak wiele różnych źródeł dostępnych jest w bibliotece (zarówno drukowanych, jak i poprzez sieć biblioteczną) punkt pierwszy zrealizowałyśmy przygotowując: 1. ilustrowane zdjęciami segregatory z historią biblioteki Wydziału Elektrycznego, 2. prezentację obu czytelni wydziałowych na stronie internetowej WE, 3. książeczki-przewodniki po bibliotece WE z dokładnymi danymi dotyczącymi adresów, gromadzonych zbiorów i zasadami korzystania z biblioteki, 18 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Z ŻYCIA UCZELNI nowy zwrot wypożyczonych zbiorów ważną do 8 maja 2007 roku. W tym roku celowo nie przygotowałyśmy tradycyjnej wystawy, ponieważ taka forma obchodów Tygodnia Bibliotek zbliżyła nas do naszych czytelników i odwrotnie, czytelnikom przybliżyła bibliotekę wydziałową. Dziękujemy naszym sympatycznym studentom za wspólne „dyżurowanie”. Tekst: Donata Łodzikowska, Aurelia Kołodziej Zdjęcia: z archiwum biblioteki PIWNICA Z DUSZĄ Budowanie tożsamości miejsca jest rzeczą niezwykle trudną i wymagającą czasu – długiego czasu. Z budynku Wydziału Budownictwa i Architektury przy al Piastów, jakże mile wspominanego przez liczne rzesze absolwentom architektury, przenieśliśmy się do pokoszarowego obiektu na samych peryferiach miasta. Pamiętam jakie emocje budziła ta przeprowadzka. Wielu z nas ubolewało, że musimy przenieść się z centrum Szczecina do dzielnicy, choć zacisznej, to jednak mało prestiżowej. Minęło kilka lat. Powoli zaczęliśmy wrastać w nowe środowisko. Schludne, lecz nieprzytulne korytarze naszej nowej siedziby zapełniły się z czasem eksponowanymi na ścianach pracami naszych studentów. Anonimowy chłód budynku zaczął powoli znikać. Konsekwentnie zmieniamy najbliższe otoczenie budynku. Zaczynamy zaznaczać swoją, jakże przyjazną, ale równocześnie inspirującą obecność w pokoszarowym kompleksie uczelnianym. Mimo znacznych trudności finansowych, lecz dzięki wsparciu uczelni, dawne posępne koszarowe otoczenie wokół budynku architektury i sąsiedniej informatyki powoli zmienia swoje oblicze. Trzy lata temu rozpoczęliśmy remont piwnic. Piwnic, w których przetrwała „zrujnowana” rzeczywistość minionych lat. Krok po kroku przekształcaliśmy kolejne pomieszczenia, przystosowując je do nowych zadań. Oprócz fizycznego pogłębiania zbyt niskich pomieszczeń równocześnie dokonuje się pogłębienie wnętrz w wymiarze symbolicznym. Jakże trafnie na łamach politechnicznej strony internetowej określił to nasz rzecznik prasowy Stanisłsław Heropolitański, nazywając przedsięwzięcie tworzeniem piwnic z duszą. Już w dniu otwarcia można było odczuć urok tych wnętrz. Ceremonia otwarcia przy udziale rektora, kanclerza, dziekana Wydziału Budownictwa i Architektury oraz licznie zgromadzonego grona profesorów oraz pozostałych pracowników była okazją do zaprezentowania naszego dotychczasowego dorobku oraz przyszłych planów dotyczących wykorzystania piwnic. Choć uroczystość dobiegła końca, wielu z nas pozostało w piwnicach znacznie dłużej. Rozmowom nie było końca. Nie było również końca marzeniom o przyszłym wykorzystaniu podziemi. Na razie piwnice nie posiadają żadnego wyposażenia. Nie przeszkadzało to jednak nam w snuciu planów o stworzeniu galerii z prawdziwego zdarzenia, klubu jako miejsca spotkań i wymiany poglądów wśród architektów, studentów architektury, artystów, wszystkich ludzi ciekawych wzajemnych kontaktów. Studenci znajdą tam wreszcie miejsce dla własnych działań. Dodatkowo czynimy starania, aby powstała pracownia, niezbędna do prowadzenia zajęć z modelowania i studio fotografii. Wszystkie pomieszczenia są wyposażone w sieć informatyczną. Dzięki temu w przyszłości będą mogły działać laboratoria komputerowe z prawdziwego zdarzenia. Z pomieszczeń biblioteki można bezpośrednio schodami zejść do ulokowanej w piwnicach przestronnej sali przeznaczonej na bibliotekę multimedialną. Komputery zawładną każdym z piwnicznych pomieszczeń. Nie będzie to jednak przejawem bezdusznej komputeryzacji. To dzięki współczesnej elektronice rzemiosło i sztuka projektowa, współczesna kultura i awangardowe przedsięwzięcia artystyczne znajdą tu przyjazny dom. Takie mamy marzenia. Na razie pięknie wyremontowane piwnice stoją puste. Niecierpliwie pobudzane naszymi pragnieniami, czekają na przyszły twórczy gwar. Czynimy energiczne starania, aby klub już od przyszłego roku akademickiego zaczął działać i stał się ulubionym miejscem spotkań pracowników i studentów oraz naszych gości. Mam nadzieję, że w nieodległej przyszłości galeria rozbłyśnie wspaniałymi światłami dyskretnie eksponującymi prace twórców. Sale rozszumią się komputerami, pozwalając studentom przenieść się jedynie z pozoru w wirtualny świat przyszłych realizacji. Jestem przekonany, że nowe forum promocji ładu przestrzennego, architektury i szeroko rozumianej sztuki wkrótce zaistnieje na mapie Szczecina. Najlepszym do- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 19 Z ŻYCIA UCZELNI wodem na naszą determinację w realizacji celów jest fakt, że choć jeszcze nie mamy nic, to już 23 czerwca br. odbyła się pierwsza wystawa prac połączonych z prezentacją specjalnie na tę okazję skomponowanej muzyki. Autorami tego wyda- Postscriptum Trzyletni remont piwnic był dziełem wielu osób. Pragnę serdecznie podziękować rektorowi Włodzimierzowi Kiernożyckiemu i dziekanowi WBiA Władysławowi Szaflikowi za uświetnienie swoją obecnością ceremonii otwarcia piwnic i nieustanne wspieranie tego przedsięwzięcia. Kanclerzowi Franciszkowi Kamoli również za uświetnienie uroczystości otwarcia piwnic i ojcowską opiekę nad tym przedsięwzięciem. Zbigniewowi Paszkowskiemu, mojemu poprzednikowi na stanowisku dyrektora Instytutu Architektury i Planowania Przestrzennego za wygranie pierwszego z dwóch grantów KBN, 20 rzenia zatytułowanego „Inhabit the Machines” będą studenci architektury Marcin Markowski i Łukasz Jaroszonek. Jak w tej sytuacji nie marzyć i działać dalej. które w znacznej części finansowały remont piwnic oraz za cenne rady. Krystynie Gągało i Annie Marel za wspólną codzienną troskę o sprawy remontu. Mojemu zastępcy Stefanowi Nowaczykowi za wsparcie. Oldze Setnickiej za kolorowy klimat przyszłej galerii i klubu oraz twórcze zaangażowanie. Pragnę również podziękować wszystkim nie wymienionym z imienia i nazwiska pracownikom za gorące dyskusje prowadzone czasem na klatkach schodowych i korytarzach – za niezliczone pomysły. Tekst i zdjęcia: Waldemar Marzęcki INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Z ŻYCIA UCZELNI WYKŁADY CZWARTKOWE W INSTYTUCIE ARCHITEKTURY Od marca bieżącego roku w Instytucie Architektury PS ruszyła i powoli okrzepła nowa inicjatywa. Cyklicznie w każdy czwartek, zawsze o tej samej porze (o godz. 1515), w sali wykładowej (nr 124), w budynku przy ul. Żołnierskiej 50 odbywają się otwarte wykłady skierowane do szerokiego grona odbiorców. Mogą w nich uczestniczyć wspólnie zarówno pracownicy jak i studenci kierunku architektura oraz wszyscy zainteresowani poruszaną tematyką. Spektrum prezentowanej problematyki jest dość szerokie, najogólniej mieści się w zakresie szeroko rozumianego kształtowania przestrzeni i architektury. Po pierwsze, w ramach cyklu otwartych, czwartkowych wykładów pracownicy naukowi naszego Instytutu Architektury i obu „bratnich” katedr prezentują przed szerokim quorum i w przystępny sposób kierunki swoich badań i ich rezultaty. W następnej kolejności do zabrania głosu zapraszamy postacie znaczące i wybitne dla szczecińskiego środowiska architektonicznego, które zechciałyby opowiedzieć nam nieco o swojej twórczości. Gościć będziemy również liderów organizacji pozarządowych i decydentów z administracji, którzy przedstawią lokalne inicjatywy i zakreślą kierunki rozwoju przestrzennego Szczecina. W końcu, w ramach naszego cyklu o wygłoszenie gościnnych wykładów poprosimy przebywających czasowo w naszym mieście wybitnych architektów z kraju i z zagranicy oraz innych ciekawych gości, którzy zechcą podzielić się z nami swymi poglądami i refleksjami. Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w naszych spotkaniach. Tematy najbliższych prelekcji są wywieszane na plakatach rozwieszanych z pewnym wyprzedzeniem, a po wakacjach, od nowego roku akademickiego będą udostępniane w Internecie. Piotr Arlet GRANTY DLA DOKTORANTÓW 1 czerwca br. w sali Senatu PS odbyła się uroczystość wręczenia listów grantowych uczestnikom studiów doktoranckich Politechniki Szczecińskiej, którzy zostali laureatami konkursu na realizację prac doktorskich, przyczyniających się w dużym stopniu do rozwoju gospodarczego regionu zachodniopomorskiego. Granty finansowane są ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa w ramach realizacji projektu „Stypendia na prace doktorskie kreujące innowacyjność regionu” (Działanie 2.6 ZPORR). W wyniku dwóch edycji konkursu (w październiku 2005 i w styczniu 2006 r.), dofinansowanie do kosztów przygotowywanych prac doktorskich uzyskało pięciu uczestników studiów doktoranckich PS: - mgr inż. Krzysztof Kowalczyk (WTiICH), tytuł pracy: „Wodorozcieńczalne farby oraz powłoki epoksydowe na podłoża stalowe”; - mgr inż. Agata Siwińska (WBiA), tytuł pracy: „Związek między izotermą sorpcji a współczynnikiem przewodzenia ciepła porowatego materiału budowlanego”; - mgr inż. Michał Maryniak (WM), tytuł pracy: „Badanie EPR, FMR nanocząsteczek magnetycznych i niemagnetycznych w matrycach niemagnetycznych”; - mgr inż. Anna Samborska (WI), tytuł pracy: „Metody heurystycznej klasyfikacji we wspomaganiu diagnozowania wydolności traktu głosowego”; - mgr inż. Paweł Zawada (WM), tytuł pracy: „Struktura i wybrane właściwości mechaniczne wygrzewanego staliwa 24Cr/24Ni modyfikowanego MZR”. Na uroczystość, oprócz samych laureatów, zaproszone zostały władze uczelni, dziekani wszystkich wydziałów, kierownicy studiów doktoranckich, promotorzy nagrodzonych prac doktorskich, członkowie kapituły konkursowej oceniającej złożone wnioski konkursowe. Nie zabrakło również przedstawicieli regionalnego przemysłu współpracujących z laureatami nagrodzonych prac w tworzeniu innowacyjnych technologii, których opinia o przygotowywanych pracach miała znaczący wpływ na ocenę wniosków konkursowych. Rolę gospodarza pełnił prorektor ds. nauczania i jednocześnie przewodniczący kapituły konkursowej Witold Biedun- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 21 Z ŻYCIA UCZELNI Zebrani goście byli pod ogromnym wrażeniem zapału, zaangażowania i ogromnej wiedzy, jaką mogą się poszczycić laureaci konkursu. Dzięki realizacji tych pięciu konkretnych prac, zostaną opracowane nowatorskie rozwiązania, które znajdą realne zastosowanie w przemyśle chemicznym, budownictwie mieszkaniowym oraz laryngologii. Kapituła konkursu może gratulować sobie sukcesu, bo z całą pewnością wybrano najlepszych. Tekst: Anita Matyjaszczyk Zdjęcia: Małgorzata Mrożek kiewicz, który wspólnie z kierownikiem projektu Michaliną Grażyną Natkaniec wręczył wyróżnionym doktorantom listy grantowe. Każdy z pięciu laureatów konkursu ma do wykorzystania w ciągu najbliższych 24 miesięcy blisko 63 tys. zł na realizację swojej pracy doktorskiej. Z tych środków doktoranci mogą finansować udział w konferencjach, szkoleniach, stażach, dokonywać zakupu aparatury naukowo-badawczej, materiałów do badań, oprogramowania specjalistycznego, literatury, baz danych, materiałów biurowych, ponosić koszty publikacji. W drugiej części spotkania doktoranci prezentowali w kilkuminutowych wystąpieniach założenia swoich prac badawczych, a także wspominali o możliwościach jakie otwierają przed nimi środki pozyskane z grantu. 22 Projekt dofinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Unii Europejskiej oraz budżetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Z ŻYCIA UCZELNI NOWE LABORATORIUM KLIMATYZACJI NA WTM 2 czerwca br. prorektor ds. nauczania Witold Biedunkiewicz w obecności głównego sponsora – firmy VTS z Kosakowa koło Gdyni – dokonał uroczystego otwarcia Laboratorium Klimatyzacji na Wydziale Techniki Morskiej PS. Po zapoznaniu się z wyposażeniem laboratorium uczestnicy uroczystości wzięli udział w seminarium naukowym, które odbyło się w niedawno oddanej do użytku sali audiowizualnej, która docelowo klimatyzowana będzie właśnie za pośrednictwem nowej centrali klimatyzacyjnej. Przedstawiciel firmy Danfoss Arkadiusz Oracki w swoim wystąpieniu pt. „Hermetyczne sprężarki chłodnicze firmy Danfoss do stosowania w układach klimatyzacyjnych” scharakteryzował hermetyczne sprężarki tłokowe i spiralne, stałoobrotowe, będą- Przedstawiciele VTS Polska, dziekan WTM oraz uczestnicy spotkania przy centrali klimatyzacyjnej Prorektor Witold Biedunkiewicz otwiera Laboratorium Klimatyzacji Seminarium rozpoczęło się od wystąpienia przedstawiciela firmy VTS Polska Cypriana Estemberga, który wygłosił referat na temat: „Optymalizacja systemu wentylacji w odniesieniu do pracy układu wentylatorowego”. Informacje m.in. dotyczące „bezszkieletowej” konstrukcji obudowy central wentylacyjnych i klimatyzacyjnych wywołały ożywioną dyskusje wśród uczestników seminarium. Druga część prezentacji poświęcona została eksploatacji systemu wentylatorowego, w kontekście pracy układu wentylatorowego. Firma VTS w swoich produktach zastosowała optymalną prędkość przepływu powietrza w oknie central rzędu 2,6 m/s, co powoduje zmniejszenie energochłonności, a tym samym obniżenie kosztów eksploatacji systemu wentylacji. W dalszej części spotkania kierownik Katedry Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego Bogusław Zakrzewski przedstawił referat pt. „Stan obecny, rozwój, perspektywy Katedry Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego”. W referacie omówił m.in.: udział katedry w dydaktyce na kierunkach: oceanotechnika, transport oraz inżynieria środowiska, plany dalszego rozwoju katedry i jej bazy laboratoryjnej. Planowane jest m.in. wyposażenie laboratorium w kolektory słoneczne i gruntową pompę ciepła, które będą wspomagać przy okazji system grzewczy budynku wydziałowego. Nowe laboratorium, oprócz części dydaktycznej, będzie umożliwiało klimatyzację wspomnianej sali audiowizualnej, dwóch innych sal dydaktycznych na wydziale, salę rady wydziału i gabinet dziekana. Ocenia się, że dzięki zastosowaniu takiej instalacji nastąpi ograniczenie kosztów zużycia ciepła przez budynek WTM o około 30 proc. ce w standardowej ofercie, a także hermetyczne sprężarki tłokowe ze zmienną prędkością obrotową, będące nową propozycją firmy Danfoss. Zmierza ona do optymalizacji zużycia energii przez sprężarki, dzięki dostosowaniu ich wydajności do aktualnego obciążenia cieplnego układu chłodniczego. Przedstawione informacje wywołały żywą dyskusję wśród uczestników i szereg pytań dotyczących problematyki eksploatacji tych układów. Referat doktorantki Katedry Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego Katarzyny Kędzierskiej pt. „Ocena prawdopodobieństwa emisji ziębników z urządzeń chłodniczych na podstawie badań statystycznych” poświęcony był ocenie prawdopodobieństwa emisji czynników chłodniczych dla różnych typów instalacji chłodniczych, pomp ciepła i klimatyzatorów. Dane statystyczne o awariach zebrane na terenie województwa zachodniopomorskiego oraz na jednostkach morskich ukazują częstości występowania różnych typów awarii powodujących różnorodne zagrożenia dla zdrowia pracowników, środowiska (efekt cieplarniany) jak i przechowywanego towaru. Zdjęcia: z archiwum konferencji Dziekan Bogusław Zakrzewski pokazuje schemat instalacji solarnej, gruntowej pompy ciepła i klimatyzacji INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 23 Z ŻYCIA UCZELNI WYRÓŻNIENIE DLA MARCINA JASTRZĘBSKIEGO 22 maja br. w siedzibie NOT w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia dorocznych nagród i wyróżnień Ministra Transportu i Budownictwa za prace dyplomowe, doktorskie, habilitacyjne i publikacje z dziedziny architektury, budownictwa, urbanistyki, gospodarki przestrzennej, mieszkaniowej i komunalnej oraz geodezji i kartografii. W 40. jubileuszowej edycji konkursu nagrody wręczali minister budownictwa Antoni Jaszczak i sekretarz stanu w Ministerstwie Budownictwa Piotr Styczeń. „Jest to moje pierwsze wystąpienie publiczne jako ministra i jednocześnie okazja do spotkania z gronem wybitnych naukowców i praktyków budownictwa. Powołanie Ministerstwa Budownictwa i Transportu uznaję za wyraz uznania dla osiągnięć tej branży. Kon- kurs przyczynia się do kształtowania relacji mistrz – uczeń na wyższych uczelniach technicznych i przynosi wspaniałe efekty. Nagrodzone i wyróżnione prace są świadectwem Państwa talentów, wiedzy i doświadczenia. Ze swej strony deklaruję życzliwość i pomoc w staraniach o nowoczesne i piękne budownictwo” – powiedział minister Jaszczak. Przewodniczący Komisji Nagród prof. Leszek Kałkowski nawiązał w swoim wystąpieniu do bogatej historii konkursu i poinformował, że w 2005 r. zgłoszono rekordową liczbę 242 prac. Komisja po wnikliwej ocenie nagrodziła 52 prace, a wyróżniła 72. W latach 1975 – 2005 zgłoszono ogółem 2700 wniosków nagrodowych, spośród których nagrodzono 880 prac, wyróżniono 530. Wszystkie one godnie reprezentują polską myśl techniczną i ekonomiczną, a także są wzorcem do dalszej działalności naukowej i dydaktycznej. W tegorocznej edycji konkursu wyróżnienie otrzymał absolwent Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej inż. Marcin Jastrzębski za pracę pt.: „Projekt wiszącej kładki stalowej dla pieszych o długości 100 m”, wykonaną pod kierunkiem dr. inż. Ryszarda Drozdowicza. Wyróżnienie przyznano za kompleksowe rozwiązanie konstrukcyjne, z uwzględnieniem zabudowy terenu i warunków gruntowo-wodnych. Praca dotyczyła konkretnego zadania inżynierskiego. Przedstawiono wyniki obliczeń statycznych i dynamicznych konstrukcji kładki. Szczególną uwagę poświęcono analizie wpływu obciążenia wiatrem. Zdjęcie: z archiwum ministerstwa Gratulujemy! Na podstawie informacji Ministerstwa Transportu i Budownictwa http://www.mtib.gov.pl/aktualnosci RYSZARD KALEŃCZUK LAUREATEM ZACHODNIOPOMORSKIEGO NOBLA Zachodniopomorski Klub Liderów Nauki po raz kolejny przyznał nagrody dla najwybitniejszych naukowców naszego regionu. Wśród laureatów znaleźli się: prof. dr hab. inż. Ryszard Kaleńczuk z Instytutu Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska Politechniki Szczecińskiej za badania nanomateriałów węglowych i współautorstwo we wdrożeniu do produkcji katalizatora uwodornienia związków organicznych, prof. dr hab. Waldemar Dąbrowski z Katedry Mikrobiologii Żywności Wydziału Nauk i Rybactwa Akademii Rolniczej za badania nad toksynami w żywności, dr hab. Mariusz Przemysław Dąbrowski, prof. US z Instytutu Fizyki Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu Szczecińskiego za zaproponowanie wielkości obserwowalnych i sformułowanie warunków pozwalających na określenie przyszłej ewolucji wszechświata, dr Tadeusz Dębniak z Międzynarodowego Centrum Nowotworów Dziedzicznych Pomorskiej Akademii Medycznej za odkrycie i wdrożenie do diagnostyki zwiększonej wielonarządowej predyspozycji do nowotworów u nosicieli zmian w genie p16. Laureatom składamy serdeczne gratulacje! 24 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. KONFERENCJE, SEMINARIA IX KONFERENCJA NAUKOWA REPROGRAMOWALNE UKŁADY CYFROWE RUC’2006 W dniach 18 – 19 maja br. na Wydziale Informatyki Politechniki Szczecińskiej odbyła się IX Konferencja Naukowa – Reprogramowalne Układy Cyfrowe RUC’2006 (http://ruc.wi.ps.pl). Otwarcia konferencji dokonał prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk. RUC jest konferencją o zasięgu ogólnopolskim i ugruntowa- Rzeszowskiej, Politechniki Szczecińskiej, Politechniki Śląskiej, Politechniki Warszawskiej, Politechniki Wrocławskiej, Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie oraz z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zakwalifikowano do druku 41 referatów dotyczących wielu aspektów reprogramowalnych układów cyfrowych, od ję- nej już tradycji. Wydział Informatyki organizował ją już po raz dziewiąty. Tematyka konferencji znajduje się w głównym nurcie światowego postępu naukowego i technologicznego. Jej zarówno teoretyczny jak i aplikacyjny charakter odzwierciedla tendencje zmian w sposobie prowadzenia prac naukowych, wskazujące na potrzebę ścisłego związku nauki z przemysłem. Uznanym walorem konferencji jest konsekwentne trzymanie się i umacnianie poruszanej tematyki. Znajduje to wyraz w pracach wielu polskich ośrodków naukowych. W tym roku gościliśmy naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Politechniki Białostockiej, Politechniki Krakowskiej, Politechniki Łódzkiej, Politechniki zyków i metod opisu i modelowania na różnych poziomach systemu, poprzez optymalizację i syntezę logiczną, do implementacji algorytmów i specyficznych funkcji technicznych oraz przykładowych zastosowań. W bieżącym roku, dzięki współpracy z redakcją miesięcznika naukowo-technicznego „Pomiary – Automatyka – Kontrola”, materiały konferencyjne są publikowane w formie specjalnego wydania tego czasopisma /PAK nr 7 bis/2006/. Ze względu na rozległy obszar zastosowań technologii układów reprogramowalnych i jej ciągły, szybki rozwój, dużego znaczenia nabierają problemy upowszechniania wyników prac naukowych prze dst aw ionych na konferencji i ich wdrażania do pra kty ki. Można spodziewać się, że publikacja w miesięczniku „PAK” przyczyni się również do upowszechnienia zastosowań reprogramowalnych układów cyfrowych. Kolejna X konferencja RUC’2007 została zaplanowana na 17 – 18 maja 2007 roku. Tekst: Iwona Scheibe Zdjęcia: Zbigniew Szczęch INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 25 KONFERENCJE, SEMINARIA KONFERENCJA PATLIB Praga 22 – 24 maja 2006 Coroczna konferencja PATLIB 2006 została zorganizowana w Pradze, w ramach współpracy Europejskiego Urzędu Patentowego z Urzędem Patentowym Republiki Czeskiej i była adresowana do wszystkich użytkowników informacji patentowej, czyli do rzeczników patentowych, inżynierów, specjalistów informacji patentowej, wynalazców itp. Pierwszego dnia odbyło się uroczyste otwarcie wystawy, na której przedstawiciele Ośrodków Informacji Patentowej z Portugalii, Słowacji, Rumunii, Polski, Hiszpanii, Chorwacji, Włoch, Czech, Europejskiego Urzędu Patentowego oraz Światowej Organizacji Własności Intelektualnej przedstawili na swoich stoiskach szeroką ofertę świadczonych usług informacyjnych. Stoisko prezentowane przez Urząd Patentowy RP i przedstawicieli Regionalnych Ośrodków z całej Polski wyróżniało się na tle innych, zarówno pod względem bogatej oferty, jak i pod względem walorów estetycznych. Gospodarze konferencji przygotowali dla uczestników bogatą ofertę programową, a w niej szereg interesujących referatów poświęconych m.in.: strategiom wzrostu liczby zgłoszeń patentowych na wyższych uczelniach, komercjalizacji własności przemysłowej w działalności Czeskiego Urzędu Patentowego, szerszemu dostępowi do informacji o systemie rejestrowym wzorów wspólnoty i wspólnotowego znaku towarowego, łatwiejszym sposobom wyszukiwania informacji itp. Spośród wielu bardzo interesujących referatów na uwagę zasługują dwa wystąpienia prelegentów z Polski. Profesor Antoni Bukaluk z Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy zaprezentował nowe usługi informacyjne z zakresu ochrony własności przemysłowej, świadczone przez Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej oraz przedstawił projekt nowego gmachu uczelni. Drugi godny zainteresowania był referat Agnieszki Gorak z Regionalnego Ośrodka Informacji Patentowej Biblio- teki Głównej z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, która omówiła działalność informacyjną ośrodka w regionie. Program konferencji został wzbogacony o warsztaty szkoleniowe. Omówiono: komercjalizację wynalazków, promocję innowacji w Europie i na świecie, współpracę pomiędzy Helpdesk a ośrodkami PATLIB oraz nowe możliwości wyszukiwania informacji poprzez ogólnodostępny serwer Europejskiego Urzędu Patentowego. Udział w konferencji przedstawicieli różnych organizacji oraz bogaty i urozmaicony program były gwarancją, że spotkanie to było ważnym forum wymiany myśli i doświadczeń z zakresu ochrony własności przemysłowej i usług informacji patentowej. Anna Wiktorska DREWNO I MATERIAŁY DREWNOPOCHODNE W KONSTRUKCJACH BUDOWLANYCH 12 – 13 maja 2006 W Międzyzdrojach, w hotelu „Slavia” odbyła się kolejna, siódma już Międzynarodowa Konferencja „Drewno i materiały drewnopochodne w konstrukcjach budowlanych”, organizowana przez 26 Sekcję Konstrukcji Drewnianych Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej Polskiej Akademii Nauk, Katedrę Budownictwa Ogólnego i Konstrukcji Drewnianych Politechniki Szczecińskiej oraz Komisję Nauki Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa w Szczecinie przy współudziale Katedry Konstrukcji Metalowych i Drewnianych Słowackiego Uniwersytetu Technicznego w Bratysławie. Przewodniczącym komitetu organizacyjnego oraz naukowego był prof. dr hab. inż. Romuald Orłowicz. Konferencja została zorganizowana w celu zapoznania uczestników z wynikami prowadzonych aktualnie w Polsce i zagranicą badań właściwości materiałów uzyskiwanych na bazie drewna, prowadzonych pod kątem możliwości wykorzystania ich w konstrukcjach budowlanych oraz przedstawienia praktycznych doświadczeń związanych z odnową budownictwa zabytkowego. Konferencję zainaugurował referat generalny pt. „Bezpieczeństwo konstrukcji drewnianych”, wygłoszony przez prof. dr. hab. inż. Zbigniewa Mielczarka. Profesor jest wybitnym specjalistą z dziedziny konstrukcji drewnianych w Polsce. Stworzył szkołę naukową w tej dziedzinie, zajmując się w szczególności zagadnieniami wpływu podatności łączników na pracę prętów złożonych. Nadal bardzo intensywnie pracuje naukowo, dydaktycznie i organizacyjnie, doprowadzając do wzmocnienia dziedziny konstrukcji drewnianych w Polsce, czego wynikiem było powołanie przed INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. KONFERENCJE, SEMINARIA kilku laty Sekcji Konstrukcji Drewnianych Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej (KILiW) PAN i powierzenie Mu funkcji przewodniczącego tej sekcji. Poprzednio profesor przewodniczył Sekcji Zastosowań Materiałów w Budownictwie KILiW PAN. Jest autorem książki pt.: „Budownictwo drewniane”, która uzyskała prestiżowe nagrody i została wyróżniona w konkursie na najlepszy podręcznik akademicki Atena’95. Wśród tematów podejmowanych w trakcie konferencji znalazły się m.in.: - ciekawsze realizowane w Polsce i zagranicą konstrukcje inżynierskie z drewna klejonego warstwowo, - charakterystyka realizowanego dawniej i obecnie budownictwa mieszkaniowego z drewna i materiałów drewnopochodnych realizowanych w technologiach uprzemysłowionych, - wyniki badań własności sprężysto-wytrzymałościowych nowych tworzyw uzyskiwanych na bazie drewna, materiałów drewnopochodnych i stali, - zagadnienia normalizacyjne z zakresu konstrukcji drewnianych, ze szczególnym uwzględnieniem przechodzenia na normy europejskie, - zagadnienia odporności ogniowej konstrukcji drewnianych, - problemy trwałości konstrukcji drewnianych z uwagi na korozję biologiczną, - środki i sposoby zabezpieczenia drewna i materiałów drewnopochodnych przed korozją biologiczną, - nowoczesne łączniki w złączach konstrukcji drewnianych, - zagadnienia związane ze wzmacnianiem konstrukcji drewnianych w tym elementów drewnianych zabytkowych budynków, - przegląd stanu technicznego wybranych zabytkowych budynków drewnianych i prace remontowo-konserwatorskie zmierzające do przedłużenia trwałości drewnianych zabytkowych obiektów budowlanych. W konferencji wzięło udział 65 uczestników reprezentujących wyższe uczelnie, instytuty naukowe oraz przedstawiciele firm projektowych i wykonawczych, także goście z Czech i Szwecji. Referaty ukazały się drukiem w czterech działach tematycznych: I. Bezpieczeństwo konstrukcji drewnianych (9 referatów) II. Badania doświadczalne (10 referatów) III. Konstrukcje zespolone, wzmacnianie konstrukcji drewnianych (10 referatów) IV. Budownictwo drewniane zabytkowe, trwałość (9 referatów). Tekst: Zofia Gil Zdjęcia: z archiwum konferencji INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 27 KONFERENCJE, SEMINARIA REGIONY W PRZYGOTOWANIACH DO NOWEGO PROGRAMU RAMOWEGO UE Biuro Programów Międzynarodowych Politechniki Szczecińskiej było organizatorem konferencji „Przygotowanie do 7. Programu Ramowego Unii Europejskiej – wyzwania dla regionu na lata 2007 – 2013”, która odbyła się 25 maja 2006 r. w hotelu Radisson SAS, w Szczecinie. Przedmiotem dyskusji były priorytety badawcze i zasady nowego Programu Ramowego Badań i Rozwoju Technologicznego UE, na który w latach 2007 – 2013 Komisja Europejska przeznaczy 54 mld euro. Obok funduszy strukturalnych, będzie to dla polskich naukowców i przedsiębiorców największe źródło finansowania projektów technologicznych ukierunkowanych na wdrożenie, ale także badań podstawowych. W spotkaniu wzięli udział eksperci z Krajowego Punktu Kontaktowego Europejskich Programów Badawczych z Warszawy. Podsumowując dotychczasowe doświadczenia, dyrektor KPK Andrzej Siemaszko zaprezentował nowy Program Ramowy jako skuteczny instrument motywujący naszych naukowców do większej troski o jakość prowadzonych badań, skuteczniejszego poszukiwania możliwości współpracy z przemysłem, transferu technologii i komercjalizacji wiedzy. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszył się również panel wystąpień regionalnych ewaluatorów oceniających projekty w obecnym 6. PR. Dr Lucjan Gucma z Akademii Morskiej oraz dr Teresa Radziejewska z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczecińskiego byli zgodni co do tego, iż należy ukierunkować działania na praktyczne zastosowanie, 28 udowodnić, iż pomysł jest innowacyjny, fachowo opisać zarządzanie projektem, a przede wszystkim dobrać sprawdzonych partnerów do konsorcjum. Nie obyło się bez statystyk podsumowujących uczestnictwo zespołów regionu Pomorza Zachodniego w kończącym się właśnie 6. Programie Ramowym. Ukazały one podobną tendencję jak w innych regionach Polski – spadek liczby projektów z udziałem naszych zespołów w stosunku do 5. PR. Należy jednak pamiętać, iż 6. PR wprowadził nowe, duże instrumenty, tym samym faworyzując liczne, paneuropejskie konsorcja projektowe. Trudniej było w takowych zaistnieć, dlatego poziom sukcesu polskich jednostek sięga jedynie kilkunastu procent. Miejmy nadzieję, że nowy program przyniesie zmiany na lepsze, a środki dostępne w Polsce w ramach funduszy strukturalnych na lata 2007 – 2013, skierowane na inwestycje w infrastrukturę naukową, wzmocnią potencjał naukowy naszego kraju. Tych z Państwa, którzy chcą na bieżąco śledzić dyskusję nad 7. PR, zapraszamy na stronę Krajowego Punktu Kontaktowego www.6pr.pl/7pr oraz stronę naszego biura www.bpm.ps.pl. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Tekst: Katarzyna Łazarz, Ewa Witoń-Morgiewicz Zdjęcia: z archiwum Biura Programów Międzynarodowych PS WSPOMNIEŃ CZAR WBIA WE WSPOMNIENIACH I ANEGDOTACH JERZEGO KASZYŃSKIEGO Powojenny okres funkcjonowania Szkoły Inżynierskiej i czasy późniejsze (od 1955 r.) Politechniki Szczecińskiej przebiegały pod znakiem stosownych do sytuacji zmian organizacyjnych, pozyskiwania kadry dydaktycznej z innych ośrodków (Warszawy i Gdańska), a w miarę upływu czasu kształcenia własnej kadry. Brakowało wszystkiego, za wyjątkiem entuzjazmu do pracy i chętnych do studiowania. Wydział Inżynierii zmieniał kolejno nazwę na Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego (1952 r.), Wydział Budownictwa Lądowego i Wodno-Melioracyjnego(1956 r.) i ostatecznie na Wydział Budownictwa i Architektury (1970 r.). Starsi pracownicy wydziału i dawni absolwenci pamiętają charakterystyczne postacie profesorów i wykładowców: Włodzimie- rza Radyskiego z geometrii wykreślnej, Otto Piotra Laure i Mieczysława Pudelewicza z matematyki, Zbigniewa Zborowskiego z mechaniki teoretycznej, Józefa Korjana z teorii sprężystości, Stanisława Bryla z konstrukcji stalowych, Zygmunta Gołębiowskiego z budownictwa ogólnego i innych, a także filigranowego pana Testkę (imienia nikt nie pamięta) z materiałów budowlanych. W żelbecie na wszystkich frontach (dydaktycznym, naukowym i towarzyskim) działał doc. dr hab. inż. Zygmunt Wiśniewski, który przejął kierownictwo Katedry Budownictwa Żelbetowego po doc. dr. hab. inż. Jerzym Łempickim. Dla studentów był łagodny, ale nie zawsze przewidywalny – studentki łatwo zdawały egzamin z oceną dobrą lub bardzo dobrą, ale studenci musieli coś umieć. Nigdy nie pełnił żadnych funkcji dziekańskich ani rektorskich, ale zawsze miał odmienne poglądy na wszystkie sprawy niż władze wydziału. Miał też wiele oryginalnych pomysłów i planów naukowych. Wszystkie rozpoczynał z dużym rozmachem, po czym zmieniał koncepcje i niczego nie kończył. Jednym z tematów opracowywanych w ciągu kilku lat INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 29 WSPOMNIEŃ CZAR była nierealna w tym czasie koncepcja konstrukcyjno-technologiczna budownictwa wieszarowego. Polegała ona na odwrotnej kolejności montażu budynków wielokondygnacyjnych – począwszy od najwyższego piętra zamocowanego na trzonie wsporczym, przez podwieszanie stropów coraz niższych kondygnacji. Inne niezakończone tematy, np. technologia betonów piaskowych oraz procesy „chemo-termo-mechaniczne” betonu po dłuższej przerwie były ponownie podejmowane, częściowo kontynuowane są nadal przez inne zespoły badawcze. Docent Wiśniewski angażował do pracy w swojej Katedrze przede wszystkim młodych pracowników (najchętniej uzdolnionych muzycznie, bo wcześniej marzył o karierze skrzypka) i stawiał im nadmierne i często nierealne wymagania. W odwecie jeden z jego asystentów na dzień „prima aprilis” zmienił napisy na drzwiach jego gabinetu, nawiązując do aktualnej wtedy kampanii wyborczej na prezydenta Stanów Zjednoczonych, w której jeden z kandydatów Barry Goldwater groził światu, a zwłaszcza nam komuchom, wojną atomową i totalną zagładą. Nie został jednak prezydentem i dzięki temu pozostaliśmy przy życiu, a docent Wiśniewski – co zaskakujące – nie obraził się, a raczej ubawił i pozował do fotografii z miną groźnego człowieka. Pracując w Politechnice Szczecińskiej wypromował 6 doktorów i w 1973 r. przeniósł się do Bydgoszczy, a następnie do Maroka (Casablanka) i ostatecznie osiedlił się w Kanadzie. Zdjęcia: z archiwum Jerzego Kaszyńskiego JAK TO Z WYDZIAŁEM CHEMII BYŁO* Witold Zieliński W lutym 1947 roku jako pierwsze rozpoczęły rekrutację wydziały: Mechaniczny, Elektryczny i Inżynierii Lądowej. Zajęcia na I roku podjęło 297 studentów przeniesionych z Akademii Handlowej i przyjętych w wyniku egzaminu wstępnego. Wśród żaków zwracała uwagę bardzo duża rozpiętość wiekowa, sięgająca nawet kilkunastu lat. Ten pierwszy skrócony rok działalności Szkoły Inżynierskiej zakończył się po miesięcznej letniej przerwie we wrześniu 1947 r. Następny przebiegał już normalnie, zajęcia rozpoczęły się na początku października jedynie na Wydziale Chemii – w grudniu. Co prawda dyrektor Szkoły Inżynierskiej Ryszard Bagiński już 15 marca 1947 r. zaangażował dr. Jerzego Szmida, absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, powierzając mu zorganizowanie wydziału, ale trudności z jego uruchomieniem były ogromne. Prawie całe życie szkoły skupiało się w kompleksie gmachów przy ul. Pułaskiego i Piastów. Mieściły się tu działające już wydziały, Katedra Fizyki, Studium Języków Obcych, Państwowa Szkoła Techniczna, stołówka akademicka, rektorat, studencka organiza- 30 cja samopomocowa Bratnia Pomoc. Chemii przydzielono I i II piętro budynku przy ul. Pułaskiego 10 (od strony al. Piastów). Poza niewielką salką wykładową ze stołem laboratoryjnym i wyciągiem pomieszczenia były zupełnie nieprzystosowane dla chemików. Pełniący od 1 października funkcję dziekana Jerzy Szmid borykał się ze skompletowaniem zarówno kadry wykładowców jak i personelu pomocniczego. Mimo to 6 grudnia 1947 r. dr Jerzy Szmid wygłosił do 120 studentów pierwszy wykład z chemii nieorganicznej. Pozostałymi wykładowcami na Wydziale Chemii byli: dojeżdżający z Wrocławia prof. dr Ludwik Chrobak (krystalografia), mgr inż. Zygmunt Paryski (fizyka), mgr Mieczysław Pudelewicz (matematyka), mgr inż. Antoni Bućkiewicz (kreślenia techniczne), mgr inż. Ryszard Bagiński (budownictwo ogólne), mgr Alfred Ziętowski i mgr Henryk Michniewicz (ekonomia polityczna). Brakowało dosłownie wszystkiego: instalacji, sprzętu, odczynników i szkła laboratoryjnego. Pierwsi studenci, a wśród nich Witold Zieliński, Józef Jałowiczor, Ryszard Nowicki, wspólnie z dziekanem wyprawiali się do ruin zbombardowanej przez aliantów fabryki benzyny syntetycznej w Policach po resztki ocalałego sprzętu, odczynniki, szkło, a nawet kwasoodporne płytki ceramiczne. Przywozili wszystko co mogło przydać się w tworzeniu laboratoriów. W przebudowie sal z braku fachowców również pomagała młodzież, m.in. absolwent szkoły budowlanej Henryk Komendant, który dowodził pracami betoniarskimi i zbrojeniowymi. Udało się natomiast ściągnąć na kilka tygodni z Krakowa grupę stolarzy, którzy zrobili nie tylko stoły, ale zajęli się również renowacją niesamowicie zniszczonych podłóg. Dziekan miał pieczę nad wszelkimi pracami, gdyż przez cały pierwszy rok pobytu w Szczecinie mieszkali z żoną Zofią w dziekanacie, a konkretnie w jego części odgrodzonej wielką gdańską szafą. Później, wspólnie z jeszcze jedną rodziną przeprowadzili się do mieszkania, którego 9 pokoi przed wojną zajmował dyrektor Hochschule. Bliskość miejsca pracy była wygodna, ale jak wspomina Zofia Szmid, miała również INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. WSPOMNIEŃ CZAR swoje minusy. Przede wszystkim przytłaczała wielkość opustoszałego gmachu, na początku z wybitymi szybami, w których powiewały czarne papiery używane w czasie wojny do zaciemnień. Nawet kiedy już udało się uruchomić ogrzewanie, kaloryfery z racji oszczędności wyłączano w dni wolne od pracy. Dogrzewali się wtedy starymi niemieckimi aktami. Na wydziale wspólnie z dziekanem Szmidem pracowali wówczas jedynie Jadwiga Burzyńska – sekretarka i Witold Zieliński – młodszy asystent. Spośród studentów wybrano i zatrudniono w maju 1948 r. kolejnych asystentów Norberta Śpiewoka i Jerzego Parucha, a jesienią tego samego roku Wandę Dołęgowską. Nie można nie wspomnieć jeszcze o dwóch osobach, bez których wydziałowi trudno byłoby funkcjonować. To woźni, pan Szrama, który odnosił wszystko przez analogię do armii pruskiej, i pan Juszczyński, prawdziwa „złota rączka”, znany z tego, że do pracy przychodził pierwszy, a wychodził ostatni (zawsze ubrany w charakterystyczną kapotę). A jak wspominają dr. Jerzego Szmida jego współpracownicy i studenci? Postrzegany był jako osoba szalenie pracowita, skupiona głównie na organizacji wydziału (zdarzało mu się nawet z tego powodu skrócić wykład), raczej nieprzystępna i utrzymująca dystans. Nie przeszkodziło mu to jednak wiele zrobić dla polepszenia warunków socjalnych studentów. Z jego inicjatywy stworzona została świetlica, Wojewódzka Rada Narodowa w Szczecinie przyznała w styczniu 1948 r. studentom wydziału 12 półrocznych stypendiów, najbardziej potrzebujący zostali zatrudnieni przy pracach interwencyjnych w Fabryce Włókien Sztucznych w Żydowcach. W roku akademickim 1948/49 oddano do użytku pracownie chemii analitycznej jakościowej i ilościowej, a pracę na wydziale podjęli: absolwentka Politechniki Śląskiej mgr inż. Janina Kaszubska (Katedra Chemii Nieorganicznej), asystentka Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie mgr Karolina Paluch (Katedra Chemii Organicznej), dyrektor Biura Projektów Przemysłu Włókien Sztucznych w Szczecinie mgr inż. Tadeusz Rosner (Katedra Inżynierii Chemicznej). W następnym roku akademickim spośród studentów III roku powołano kolejnych młodszych asystentów: Leona Bańczyka, Jerzego Borowca, Jadwigę Gerlach, Weronikę Hanus, Ludwika Hudeczka, Józefa Jałowiczora, Henryka Komendanta, Cezarego Mielczarka, Jerzego Szałajko. Wykłady z chemii fizycznej prowadził doc. dr Kazimierz Kapitańczyk ze Szkoły Inżynierskiej w Poznaniu, a po jego odejściu dojeżdżający z Krakowa dr Józef Freisler. W roku akademickim 1950/51 wprowadzono specjalizacje: rentgenografia (pod kierunkiem prof. Ludwika Chrobaka), fotochemia (pod kierunkiem dojeżdżającego z Bydgoszczy mgr. inż. Mikołaja Ilińskiego), analiza chemiczna (prowadzenie mgr Karolina Paluch) i inżynieria chemiczna (prowadzenie mgr inż. Tadeusz Rosner). W tym czasie wokół Wydziału Chemii zaczyna zmieniać się atmosfera, chodzą słuchy o jego przeniesieniu, zamianie w zespół liceów, nawet rozwiązaniu. Powodów dopatrywano się m.in. w braku katedr technologicznych, braku stałej obsady kierowników niektórych katedr, trudnościach w rozwoju młodej kadry. Odchodzą wykładowcy, likwidacji ulegają niektóre specjalizacje. Do Szczecina przestaje dojeżdżać prof. Chrobak, który podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim (tam też zostają przeniesione urządzenia z Zakładu Rentgenografii) oraz mgr inż. Iliński z Bydgoszczy. Problemem staje się niezbędne dla rozwoju wydziału uzyskanie nowych pomieszczeń. Dla Jerzego Szmida sytuacja ta była wielkim dramatem, rozpowszechniane plotki odbierał jako groźby. Ze Szczecinem czuł się bardzo związany, a wydział uważał za swoje najważniejsze dzieło. Załamany, 31 sierpnia 1951 r. rezygnuje z funkcji dziekana, a jego obowiązki przejmuje Tadeusz Rosner. Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego deleguje do Szczecina komisję, która ma zbadać sprawę na miejscu. W jej skład wchodzą: prof. dr Osman Achmatowicz (rektor Politechniki Łódzkiej), dr Aleksander Zmaczyński i prof. dr Janusz Ciborowski. Tadeuszowi Rosnerowi udaje się wstrzymać decyzję o likwidacji wydziału na sześć miesięcy. W tym czasie dzięki staraniom dziekana udaje się pozyskać nowych pracowników: mgr. inż. Edwarda Chodkowskiego z Politechniki Łódzkiej, mgr. inż. Antoniego Zielińskiego z Politechniki Wrocławskiej, dr. Stanisława Bursę z Politechniki Warszawskiej. Działania podejmowane przez dziekana Rosnera doprowadziły do uzyskania podstaw prawnych wydziału, którego struktura organizacyjna nie była unormowana żadnym aktem prawnym. Stan ten zmieniło zarządzenie ministra szkolnictwa wyższego z 31 grudnia 1952 r., a Wydział Chemii został oficjalnie wpisany do rejestru polskich uczelni z 7 katedrami w swojej strukturze. * W dokumentach z pierwszych lat funkcjonowania wydziału znaleźć można różne zapisy jego nazwy Wydział Chemii i Wydział Chemiczny. Różnice te można zauważyć na reprodukowanych obok zdjęciach dokumentów. Zbierając informacje o początkach Wydziału Chemii (lub Chemicznego) korzystałam z opracowania „Politechnika Szczecińska w latach 1946 – 1971” i dokumentów z archiwum Politechniki Szczecińskiej. Dziękuję Państwu: dr Zofii Szmid, dr. Witoldowi Zielińskiemu i mgr. inż. Wiktorowi Lachertowi za spotkania, rozmowy i ich wspomnienia o tamtych dniach oraz za przekazane mi informacje i dokumenty. Renata Kajrys INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 31 WSPOMNIEŃ CZAR ROZMOWA Z ZOFIĄ SZMID, ŻONĄ PIERWSZEGO DZIEKANA WYDZIAŁU CHEMII ła? Jerzy Szmid pracował na uczelni, a Pani na niej studiowa- Tak, ale do Szczecina przyjechaliśmy jako młode małżeństwo. Urodziłam się w Zamościu, ale dzieciństwo spędziłam w Krakowie. I tu, w gimnazjum Jerzy Szmid uczył mnie chemii. Wojnę spędziłam w Warszawie. Po powstaniu udało mi się uciec z mamą i siostrą z transportu i dotrzeć do Krakowa. Swojego dawnego nauczyciela spotkałam ponownie w dość niezwykłych okolicznościach w marcu 1945 r. Stał skonsternowany, podpierając się laseczką nad leżącym na trawniku trupem niemieckiego żołnierza. Dygnęłam, przedstawiłam się i tak to się zaczęło. Kiedy pobieraliśmy się, Jerzy miał 42 lata i co tu dużo mówić był starym kawalerem. Złą stroną dużej różnicy wieku jest fakt, że w końcu jedna ze stron na długie lata pozostaje sama – mąż zmarł w 1983 r. Kiedy przyjechaliśmy do Szczecina podjęłam studia na Wydziale Chemii i ukończyłam je w 1950 r. ze specjalizacją w zakresie fotochemii, w trakcie studiów urodziłam syna Andrzeja. Jak wyglądał Szczecin w 1946 roku? Miasto już żyło, bo żyli w nim ludzie. Przybyli zza Buga, z Wileńszczyzny, z Poznańskiego, ale i z centralnej Polski. Stało jeszcze trochę niezamieszkanych domów. Lepsze były zajęte lub jakoś przez władze administracyjne zabezpieczone. Na głównych ulicach słabo, ale paliły się latarnie. W centrum miasta chodniki były uporządkowane w taki sposób, że rumowisko cegieł ze zburzonych bombami domów było przesunięte z chodników pod ru32 iny budynków. Pracowały urzędy, apteki, szpitale i szkoły. Istniał handel, częściowo prywatny, częściowo spółdzielczy, biedny, skromny i niepełny. Działały dwie stare poniemieckie elektrownie dostarczające prąd zmienny, ale i prąd stały. Armia radziecka obecna w mieście i okolicy strzelała nocą i straszyła ludzi, ale jednocześnie swą obecnością uspokajała. To było wówczas małe miasto. Mam na myśli liczbę mieszkańców. Jeden z naszych nowych znajomych, który zjawił się w mieście jako kandydat na stałego mieszkańca, sam zajmował na początku swego pionierskiego życia czteropiętrową kamienicę i zamykał się nie tylko w swym mieszkaniu, ale ryglował cały dom każdej nocy. Pan Krzysztoporski, u którego spędziliśmy dwie pierwsze noce, wierzył, że Szczecin będzie wolnym miastem i dlatego tu się osiedlił. Jego błękitna krew nie wróżyła mu dobrej przyszłości w „kraju realnego socjalizmu”. W pobliżu jego mieszkania czynna była wówczas skromna kawiarenka, gdzie zdumieni jedliśmy lody „po hiszpańsku”, a była to zimna mocna kawa, a w niej pływała góra lodów waniliowych. Jeszcze dzisiaj pamiętam ten deser. Próbowałam później imitować te lody, ale nigdy nie były już tak wspaniałe. A na rogu ulicy Bolesława Krzywoustego istniał wówczas mały sklepik, w którym można było dostać codziennie wieczorem świeże wędzone węgorze, były ciepłe, małe i tanie. Nikt ich jeszcze nie eksportował. Niestety, trwało to krótko. Później nie było ich wcale lub były wściekle drogie i skończyły się nasze kolacyjki: 15 dkg wędzonego węgorza na głowę z chlebkiem. Później nastąpiła taka szarzyzna, jeśli o jedzenie chodzi, że nie warto niczego pamiętać w zakresie menu. Mieszkaliście Państwo na uczelni? Nigdy nie zapomnę wspomnienia, gdy na korytarzu pierwszego piętra budynku przy ul. Pułaskiego nie było szyb w oknach, po korytarzach fruwały duże czarne ptaki, hałaśliwe i niepokojące, a nieusunięte jeszcze, ogromne czarne papiery stanowiące zaciemnienia w czasie ataków lotniczych łomotały w przeciągach i straszyły mnie podczas pierwszych nocy spędzanych w gabinecie dziekana Wydziału Chemii, który stanowił nasze pierwsze INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. WSPOMNIEŃ CZAR po 5 latach okupacji, kiedy wszelkie szkoły i uczelnie były nieczynne. Ale różnica między uczelniami Polski centralnej a Szczecinem była wielka, bo Szczecin nie miał bazy, nie miał choć części przedwojennych profesorów i pomocniczych pracowników naukowych. Zaczynał pod każdym względem od zera. A jak zdobywać profesorów z innych uczelni, gdy każdego roku aż huczało od plotek, że albo będzie wojna, albo los Szczecina jest niepewny pod wieloma względami. Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego, które na początku życzliwie pomagało, później nie tylko przestało to czynić w dostatecznym stopniu, ale zaczęło wręcz przeszkadzać. Tak to w każdym razie odbieraliśmy. Ministerstwo niszczyło energię ludzką dodatkowymi utrudnieniami i niszczyło nadzieję na przyszłość. Ten głęboki kryzys trwał 2 –3 lata, ale nasza uczelnia go przetrwała, utrzymała się i zaczęła rozwijać. Dojeżdżającymi profesorami byli przez pewien czas prof. Chrobak (krystalografia i rentgenografia), inż. Iliński (fotochemia fotograficzna), prof. Kapitańczyk (chemia fizyczna). Później dojeżdżanie profesorów zaczęło się komplikować… Nowym dziekanem Wydziału Chemii został inż. Rosner, twórczy, energiczny wykładowca i on przetrwał całą głębię kryzysu. Był kolegą i przyjacielem mojego męża. Doczekał momentu, gdy uczelnie centralnej Polski wyprodukowały pierwszych samodzielnych pracowników naukowych, którzy mogli do Szczecina przybyć na stałe i wspomóc rozwój uczelni. Czy mąż żałował decyzji o wyjeździe ze Szczecina? Bardzo. Jerzy się w Szczecinie zakochał, a wydział był dziełem jego życia. Kiedy on i rektor Bagiński otrzymali nieoficjalną informację o planowanej likwidacji wydziału załamał się. Myślę, że gdyby przetrwał te najtrudniejsze dwa lata, odnalazłby swoje miejsce szczecińskie gospodarstwo domowe. Na prawo od drzwi ustawiliśmy dwie wielkie szafy oraz piecyk zwany kozą ogrzewający pokój. W otrzymanej w ten sposób odgrodzonej przestrzeni znajdowało się łoże 2m x 2m stanowiące naszą sypialnię. W końcu nadszedł dzień gdy Wydział Chemii został oszklony, wymalowany, wszędzie można było zapalić światło, a sala wykładowa w pobliżu gabinetu dziekana mieściła 120 pierwszych studentów. Zaczęły się normalne wykłady z matematyki, fizyki, chemii nieorganicznej i analizy chemicznej. Pojawili się pierwsi asystenci zatrudnieni z grupy studentów pierwszego roku, czyli spośród nas. Niewielkie były ich zarobki, innych pracowników zresztą również, ale takie były czasy, a zubożenie całego społeczeństwa niewyobrażalne. Dosłownie byliśmy nędznie odziani, kiepsko odżywiani, a mieszkaliśmy na ogół byle jak. Zaopatrzenie rynku fatalne. To oczywiście odczuwała także uczelnia. Brakowało absolutnie wszystkiego. Przypomina mi się następujący szczegół. Dziekan w szarym fartuchu i starym berecie na głowie schodził do piwnicy, gdzie znajdowały się archiwa poniemieckie przedwojennej Hoch Inginieur Schule. Wśród nich znajdowały się setki granatowych tekturowych teczek z materiałami dotyczącymi studentów tamtej uczelni. Były to listy policji do dyrektora uczelni z zawiadomieniami, że ten a ten student źle się zachowywał na ulicy czy w lokalu i policja ukarała go chłostą. Wszystkie listy policji do dyrektorów np. z 1909 r. wyrywaliśmy z teczek i paliliśmy nimi w kotłowni. Tekturowe okładki służyły wydziałowi jako oprawy nowych dokumentów. Szkoła borykała się też z brakiem kadry. Dla pierwszego roku studiów mieliśmy komplet stałych, szczecińskich wykładowców. Kłopoty powstały od roku następnego. Uczelnia musiała zdobywać i zatrudniać wykładowców dojeżdżających. Takie problemy miały właściwie wszystkie polskie uczelnie INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 33 WSPOMNIEŃ CZAR na uczelni. Był urodzonym chemikiem i dydaktykiem. Pracę ze studentami stawiał na równi z pracą naukową. Przez całą okupację pisał podręcznik chemii, była to przemyślana 5-letnia praca, drukiem nie wydał go, ale wykorzystywał w czasie wykładów na uczelni. Kiedy mieszkaliśmy już w Warszawie Tadeusz Rosner namawiał męża do powrotu, ale wówczas jego Katedra Chemii Nieorganicznej była już obsadzona, a do proponowanej mu Katedry Technologii Chemicznej Nieorganicznej wymagane było wykształcenie politechniczne a nie uniwersyteckie, jakie miał Jerzy. Chociaż moja pozycja zawodowa w Warszawie była już ugruntowana – robiłam doktorat w Instytucie Badań Jądrowych – rzuciłabym wszystko, gdyby chciał wracać, ale mąż był skryty i u mnie tej rady nie szukał. Dziękuję za rozmowę i podzielenie się z czytelnikami Inżyniera wspomnieniami. Renata Kajrys Zdjęcia: Renata Kajrys i z archiwum Zofii Szmid WSPOMNIENIA MŚCISŁAWA LEONA PADEREWSKIEGO Wrzesień 1950 roku. Jestem studentem I roku Wydziału Chemii Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie. Jestem zadowolony z życia, ponieważ mam mieszkanie w akademiku i stypendium. Przyszłość zależy od mojej pracy i wyników w nauce. Wydział Chemii jest niewielki i zajmuje część budynku przy ul. Pułaskiego. W budynku mieści się również Wydział Mechaniczny i tworzy się Biblioteka Główna. Zajęcia dydaktyczne rozpoczynały się o godz. 8.15 i bardzo często trwały do 20.00 z godzinną przerwą na obiad. Obiady jedliśmy w stołówce mieszczącej się na parterze w budynku zajmowanym przez Wydział Budownictwa i Architektury przy al. Piastów. Kadra nauczycieli akademickich była niewielka. Chemię nieorganiczną wykładał dr Jerzy Szmid – dziekan wydziału. Chemię organiczną mgr Karolina Paluch, technologię chemiczną mgr Chodkowski. Z pozostałych przedmiotów zawodowych zajęcia prowadzili wykładowcy dojeżdżający z innych uczelni. Z tych lat pamiętam, jak utalentowanym nauczycielem akademickim był mgr Pudelewicz – wykładowca matematyki. Wspaniale prowadził wykłady i ćwiczenia rachunkowe z matematyki. Młodsza kadra nauczycieli akademickich składała się ze zdolniejszych studentów starszych lat studiów, których zatrudniano na etatach zastępcy asystenta. W 1952 roku i ja zostałem zaangażowany jako zastępca asystenta w Katedrze Chemii Fizycznej. Zajęty nauką i pracą zawodową nie zauważyłem, że nad Wydziałem Chemicznym zebrały się czarne chmury. W ministerstwie po- 34 wstał pomysł jego likwidacji. Wobec powyższego, dziekan wydziału zrezygnował z pracy w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie. Mężem opatrznościowym, który uratował wydział przed likwidacją, stał się inż. Tadeusz Rosner, mianowany nowym dziekanem. Uzyskał on w ministerstwie prolongatę terminu likwidacji, pod warunkiem sprowadzenia nowych pracowników naukowych w celu zwiększenia kadry. Sprowadził z Politechniki Warszawskiej dr. inż. Stanisława Bursę na stanowisko kierownika Katedry Chemii Fizycznej i mgr. inż. Józefa Kępińskiego, któremu powierzył zorganizowanie Katedry Technologii Nieorganicznej. Natomiast z Politechniki Wrocławskiej przenieśli się mgr inż. Antoni Zieliński i mgr inż. Lechosław Gwiazdowski. Mgr inż. Antoni Zieliński zorganizował Katedrę Technologii Organicznej. Ponadto od podstaw zorganizował wydziałową bibliotekę, do której pierwsze egzemplarze książek naukowych sprowadził z Politechniki Wrocławskiej. Mgr inż. Lechosław Gwiazdowski zorganizował Zakład Analizy Instrumentalnej. Również z Politechniki Wrocławskiej przeszedł do Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie dr Wiktor Gorzelany i objął stanowisko kierownika Katedry Chemii Nieorganicznej. W ten sposób inż. Tadeusz Rosner nie dopuścił do likwidacji Wydziału Chemii. Przybyli do Szczecina naukowcy już na naszej uczelni podnosili swoje kwalifikacje oraz zorganizowali własne ośrodki naukowe. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. WARTO WIEDZIEĆ PRZEDSTAWIAMY BIURO FUNDUSZY STRUKTURALNYCH PS Wprowadzone 1 grudnia 2005 r. zmiany w administracji ogólnouczelnianej Politechniki Szczecińskiej zaowocowały powołaniem Biura Funduszy Strukturalnych – nowej komórki administracyjnej o randze działu zajmującej się szeroko rozumianą obsługą funduszy, z których środki rozdzielane są na poziomie krajowym. W biurze tym, znajdującym się w pionie organizacyjnym podporządkowanym prorektorowi ds. organizacji i rozwoju uczelni, pracują kierownik mgr Aneta Serafin-Truszkiewicz i samodzielny referent mgr inż. Marzena Pietrzyk. Powstanie biura ma służyć przede wszystkim efektywnemu pozyskiwaniu funduszy ze środków unijnych na finansowanie różnego rodzaju projektów realizowanych przez lub przy udziale jednostek Politechniki Szczecińskiej i jest odpowiedzią na zwiększone potrzeby w tym zakresie. Za jego pośrednictwem można składać projekty, które mogą uzyskać wsparcie ze środków Unii Europejskiej. Biuro Funduszy Strukturalnych udziela konsultacji z zakresu przygotowania i opracowania wniosków aplikacyjnych, kompletowania niezbędnych załączników czy też budowania budżetu projektu oraz dba o poprawność formalną wniosku, zanim zostanie złożony do instytucji wdrażającej. W przypadku zakwalifikowania się projektu do dofinansowania, biuro obsługuje wybrane formy zabezpieczenia prawidłowej realizacji umów, a w szczególności: weksel in blanco, hipoteka, poręczenie czy też gwarancja bankowa oraz sprawy notarialne dotyczące m.in.: poświadczania podpisów, poświadczania dokumentów i udzielania pełnomocnictw. Do zadań biura należy również doradztwo w procesie realizacji projektu, które obejmuje wszelką pomoc z zakresu sporządzania raportów, wniosków o płatność czy też budowania sprawozdań. Do zadań Biura Funduszy Strukturalnych należy również działalność promocyjno-informacyjna. Polega ona na upowszechnianiu informacji dotyczących szkoleń z zakresu funduszy strukturalnych, informacji o konkursach na składanie wniosków aplikacyjnych oraz procedurach pozyskiwania i rozliczania środków unijnych. Wiele z tych informacji zostanie udostępnionych na będącej w przygotowaniu stronie internetowej biura. Obecnie Politechnika Szczecińska realizuje 11 projektów. Cztery z nich finansowane są z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006, cztery finansowane są z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006, jeden w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, dwa w ramach Programu INTERREG III A polsko-niemieckiego pogranicza na obszarze krajów związkowych Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia oraz Polska (województwo zachodniopomorskie). Poniżej zamieszczamy krótkie opisy projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków budżetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – Działanie 2.6. W następnym numerze Inżyniera ukażą się informacje na temat projektów realizowanych w ramach innych programów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. PROJEKTY WSPÓŁFINANSOWANE Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Projekt nr Z/2.32/II/2.6/ZARR/W/I/05 „Tworzenie Regionalnego Systemu Innowacji” Projekt jest realizowany od 1 października 2005 r. do 30 maja 2008 r. w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, priorytet 2 – Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, Działanie 2.6 – Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy. Jego całkowita wartość wynosi 1 592 637,00 PLN. Celem projektu jest podniesienie wzrostu świadomości społecznej w zakresie innowacji, stworzenie platformy pomiędzy firmami a sferą badawczo-rozwojową oraz uruchomienie sieci lokalnych ośrodków transferu technologii i innowacji LOTTI (na wyższych uczelniach i instytucjach okołobiznesowych), ułatwiającej wdrożenie innowacji. Partnerami projektu są: Politechnika Szczecińska, Politechnika Koszalińska, Akademia Rolnicza w Szczecinie, Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Rozwoju Gospodarczego – SCP, Północna Izba Gospodarcza, Koszalińska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. oraz „Infapark” Police S.A. Są to instytucje i ludzie zainteresowani rozwojem regionu Pomorza Zachodniego. Jednostki te powołały u siebie Lokalne Ośrodki Transferu Technologii i Innowacji, w których doświadczeni konsultanci bezpłatnie udzielają wszelkich informacji jak rozwinąć własną firmę. Projekt RSI pilotażowo zajmuje się inicjowaniem współpracy w kluczowych branżach regionu Pomorza Zachodniego: przetwórstwo rybne, branża chemiczna i branża drzewno-meblarska. Sty- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 35 WARTO WIEDZIEĆ mulując współpracę i tworzenie się sieci (inicjatyw klastrowych) wspiera przedsiębiorców, oferując im nową jakość w zakresie wymiany informacji o technologiach, nowych rozwiązaniach organizacyjnych i trendach rynkowych. W ramach realizowanego projektu zapewniony jest również dostęp do informacji o najnowszych trendach technologicznych czy też funduszach dla firm, do informacji dotyczących specjalistów, praktykantów-absolwentów oraz bazy przedsiębiorstw z danej branży. Wszystkie te informacje oraz inne związane z projektem RSI można odnaleźć na stronie internetowej pod adresem: www. rsi.org.pl. Projekt nr Z/2.04/II/2.6/ZARR/W/1/04 „Stypendia na prace doktorskie na Politechnice Szczecińskiej kreujące innowacyjność regionu” Projekt jest realizowany od 1 września 2005 r. do 31 maja 2008 r. w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, priorytet 2 – Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, Działanie 2.6 – Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy. Jego całkowita wartość wynosi 348 875,00 PLN. Przedmiotem projektu jest pomoc doktorantom PS w zdobyciu środków niezbędnych do przygotowania prac doktorskich ukierunkowanych na zastosowanie w przemyśle. Doktoranci będą mogli pokryć koszty prowadzenia badań naukowych, prac projektowych i wdrożeniowych, zakupu literatury fachowej oraz ponieść opłaty związane z uczestnictwem w studiach doktoranckich, konferencjach i seminariach. Prowadzone na PS studia doktoranckie obejmują nauki ścisłe i techniczne, przez co przyczyniają się do rozwoju strategicznych obszarów regionu. Pozyskane środki umożliwią lepszą korelację badań prowadzonych przez młodych naukowców z aktualnymi potrzebami i oczekiwaniami przemysłu regionalnego. Realizacja projektu wesprze rozwój trwałej współpracy PS z regionalnymi przedsiębiorstwami przy wykorzystaniu projektów celowych i in- nych środków dostępnych na zakup wyników prac B+R i projekty celowe, tworząc efekt synergii. Główną grupą docelową są uczestnicy studiów doktoranckich PS. Dzięki faktowi, że pomoce naukowe zakupione za pomocą środków z EFS będą wykorzystywane przez kolejne roczniki doktorantów, pracowników naukowych oraz studentów, beneficjentem ostatecznym stanie się także Politechnika Szczecińska. Stypendia zostały już przyznane w drodze konkursu. Głównym kryterium konkursowym była zgodność pracy doktorskiej z zasadami określonymi w stanowisku Regionalnej Strategii Innowacyjności w województwie zachodniopomorskim. Pozostałe kryteria konkursowe to: jakość planowanej pracy, stan jej zaawansowania, opinia przedstawiciela regionalnego przemysłu, opinia promotora, opinia dziekana o wszczęciu przewodu doktorskiego. Wnioski rozpatrywała Kapituła Konkursu pod kierunkiem prorektora ds. nauczania złożona z przedstawicieli wydziałów. Przyznano 5 grantów (3 – w I edycji konkursu, która odbyła się w listopadzie 2005 r. oraz 2 – w II edycji, która zakończyła się w lutym 2006 r.). Beneficjenci ostateczni będą mogli je realizować przez 2 lata. Projekt nr Z/2.04/II/2.6/ZARR/W/2/04 „Wspieranie staży absolwentów PS w dziedzinach strategicznych dla regionu” Projekt jest realizowany od 1 maja 2005 r. do 31 stycznia 2007 r. w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, priorytet 2 – Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, Działanie 2.6 – Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy. Całkowita wartość dofinansowania wynosi 261 700,00 PLN. Projekt koncentruje się na organizowaniu 3-miesięcznych, płatnych staży zawodowych absolwentów PS w przedsiębiorstwach Pomorza Zachodniego i rozpowszechnianiu informacji o możliwościach ich uzyskania. Staże odbywają się głównie w MŚP z branż strategicznych dla rozwoju regionalnego, m.in. technologii informacyjnych i komunikacyjnych, elektroniki, elektrotechniki, energetyki, budownictwa, gospodarki odpadami. Obecność młodych, wykształconych ludzi w firmach ma wesprzeć przepływ wiedzy z uczelni do przedsiębiorstw oraz stopniową integrację środowiska naukowego i gospodarczego. Efektem współpracy absolwentów uczelni z przemysłem mają być wspólnie realizowane projekty 36 badawcze i rozwojowe. Stażyści mają również ożywić świadomość innowacyjną przedsiębiorców w zakresie inwestowania w zasoby ludzkie oraz podnoszenia konkurencyjności poprzez nowe technologie czy zakup wyników prac badawczych. Rzetelne rozpowszechnianie informacji o możliwości odbycia stażu oraz promocja projektu poprzez uczelniane Biuro Karier ma doprowadzić do wyłonienia najlepszych kandydatów na staż. Współpraca z Północną Izbą Gospodarczą zapewnia dotarcie z ofertą staży do firm gotowych stworzyć miejsce pracy zgodne z umiejętnościami i profilem kształcenia absolwenta Politechniki Szczecińskiej. Już w pierwszym naborze inicjatywa okazała się dużym sukcesem, aż 60 proc. stażystów podpisało umowy o pracę w firmach, w których odbywany był staż. Warto dodać, iż tego typu projekt jest jedynym w regionie Pomorza Zachodniego. Politechnika Szczecińska stawia sobie bowiem, oprócz edukacji i nauki, ambitny cel wspierania przedsiębiorczości akademickiej i aktywnej współpracy z firmami naszego regionu. Więcej informacji o inicjatywie – www.biurokarier.ps.pl. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. WARTO WIEDZIEĆ Projekt nr Z/2.32/II/2.6/ZARR/W/I/2/05 „Innowacyjność i współpraca siłą gospodarki morskiej regionu” – Koordynatorem projektu jest Stocznia Szczecińska Nowa Sp. z o.o., Politechnika Szczecińska występuje jako partner. Projekt jest realizowany od 1 stycznia 2006 r. do 31 marca 2008 r. w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, priorytet 2 – Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, Działanie 2.6 – Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy. Jego całkowita wartość wynosi 1 788 558,40 PLN (w tym dla PS – 136 815,00 PLN). Celem projektu jest podniesienie konkurencyjności regionu zachodniopomorskiego w zakresie wdrażania rozwiązań innowacyjnych w gospodarce morskiej poprzez budowę systemu komunikacji i współpracy przedsiębiorstw gospodarki morskiej, sfery badawczo-rozwojowej, instytucji wsparcia. Cel ten będzie realizowany poprzez 3 rodzaje działań: 1. Badanie MŚP, dużych firm i instytucji badawczych działających w obszarze gospodarki morskiej województwa zachod- niopomorskiego identyfikujące możliwości współpracy i transferu technologii. 2. Organizacja giełd kooperacyjnych, spotkań informacyjnych, spotkań w siedzibie partnerów oraz konferencji stymulujących współpracę w zakresie rozwoju innowacji wśród podmiotów związanych z gospodarką morską regionu zachodniopomorskiego. 3. Budowa internetowej bazy danych, na której będą umieszczone aktualne informacje związane z realizacją projektu, dotyczącą partnerów oraz forum dyskusyjne, oferty technologiczne i oferty współpracy, informacje o możliwościach finansowania projektów wraz z newsletterami i biuletynami. Projekt przyczyni się w przyszłości do rozwoju klastra morskiego w regionie zachodniopomorskim i platformy technologicznej. Aneta Serafin-Truszkiewicz Marzena Pietrzyk ZNACZENIE INFORMACJI NORMALIZACYJNEJ W GOSPODARCE RYNKOWEJ W Polskim Komitecie Normalizacyjnym w Warszawie w dniach 29 – 30 maja 2006 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli piętnastu Punktów Informacji Normalizacyjnej (PIN) z całego kraju. Na spotkaniu zostały zaprezentowane zagadnienia dotyczące norm w gospodarce rynkowej, poruszono również wewnętrzne kwestie dotyczące działalności normalizacyjnej wszystkich PIN-ów. Zygmunt Niechoda, dyrektor Wydziału Współpracy Międzynarodowej PKNW, wygłosił wykład pt. „Normy w gospodarce rynkowej”, w którym omówił następujące kwestie: • wpływ środowiska ekonomicznego na rozwój normalizacji, • podział uczestników procesu normalizacji, • korzyści płynące z normalizacji zarówno dla przedsiębiorców jak i konsumentów, • zasady tworzenia krajowego systemu normalizacji, • normalizacja w przedsiębiorstwie, • normalizacja w systemie prawa, • rola norm w zapobieganiu barierom w handlu, • normy w systemach zarządzania przedsiębiorstwem, ze szczególnym uwzględnieniem norm dotyczących jakości, zarządzania środowiskowego oraz norm dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Podczas spotkania odbyły się warsztaty na temat „Informacja Normalizacyjna”. Zaprezentowany został Katalog Polskich Norm 2006 w wersji elektronicznej-CD-ROM, przedstawiono zasadę działania poszczególnych funkcji katalogu, a także omówiono wyszukiwarkę Polskich Norm w systemie ZSI Norma, na której pracuje Dział Informacji. Kolejnym punktem spotkania było opisanie działania oraz obsługi modułu ABAK (ABonament AKtualizacji zbiorów klienta) w systemie ZSI Norma. Na koniec warsztatów wykładowca omówił dokumenty normatywne: raporty techniczne, specyfikacje techniczne, specyfikacje powszechnie dostępne, przewodniki, raporty komitetów, porozumienia warsztatowe. Drugiego dnia Agnieszka Wonicka, koordynator projektu ZSI Norma, omówiła Zintegrowany System Informatyczny Norma. Następnie został zaprezentowany sklep internetowy, który obecnie jest w wersji testowej. Ostatnim punktem spotkania były prezentacje osiągnięć wszystkich PIN-ów. PIN Szczecin omówił wzrost użytkowników z zakresu normalizacji w regionie i zaprezentował wizualizację nowo powstałego Multimedialnego Centrum Zarządzania Informacją Patentową i Normalizacyjną przy Bibliotece Głównej Politechniki Szczecińskiej. Centrum spełnia wymogi Unii Europejskiej w zakresie dostępu do baz danych w nowocześnie wyposażonych pomieszczeniach oraz upowszechnia wiedzę normalizacyjną wśród przedsiębiorców z zakresu normalizacji. Inwestycja służy także poprawie jakości nauczania na poziomie wyższym technicznym oraz usprawnia i ułatwia dostęp do wiedzy normalizacyjnej dla szerokiego grona użytkowników, którymi są studenci i pracownicy naukowi wyższych uczelni szczecińskich. Joanna Sambor, Małgorzata Kępka Informacje: tel. 091 449 41 93 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 37 NASI STUDENCI SZKOLENIE NA UNIWERSYTECIE ERNST&YOUNG Nasi studenci wśród najlepszych Uniwersytet Ernst&Young to ogólnopolska inicjatywa o charakterze edukacyjnym, organizowana i sponsorowana przez polski oddział światowego lidera doradztwa - Ernest&Young Advisory. Firma ta to jeden z największych i na świecie, i w Polsce podmiotów zajmujących się konsultingiem gospodarczym, podatkowym, finansowym. Świadczy ona także usługi audytorskie dla większości liczących się dużych korporacji czy mniejszych firm giełdowych i banków. Jednym z podstawowych obszarów tego doradztwa jest projektowanie i wdrażanie systemów informatycznych odpowiadających potrzebom biznesu. W tym właśnie za- nie już trudniejsze ćwiczenia i pracochłonne „case study”, które należało opracować. Przez tę fazę przebrnęło już tylko ośmioro studentów – dwa czteroosobowe zespoły: – Zespół z liderem Rafałem Brodą, w którego skład wchodzili także: Krzysztof Grzelak, Agata Lichszteld i Agnieszka Pluta. – Zespół z liderką Magdaleną Ciszczyk oraz Wiolettą Kowalewską, Anną Miechowicz i Magdaleną Niecką. Dwa interesujące opracowania na ten sam temat – rozwiązania problemu dalszego rozwoju pewnej hipotetycznej firmy amerykańskiej funkcjonującej w sektorze loteryjnym skierowane zostały do centralnej selekcji w Ernest&Young. Do ścisłego finału spośród kilkudziesięciu prac nadesłanych z całej Polski wybrany został „case” pierwszego z wymienionych zespołów. Finał odbył się 19 maja w Warszawie, w ekskluzywnych wnętrzach hotelu Intercontinental. Organizatorzy zapewnili nie tylko doskonałą oprawę, ale także mistrzowską organizację i drobiazgowo realizowany scenariusz konkursu, składający się z prezentacji, dyskusji, prawa do ograniczonej w czasie polemiki, pytań i komentarzy. Ocenie podlegała warstwa merytoryczna i prezentacja prac. Zespoły demonstrowały wysoki kunszt i swobodę. Oceniała je kapituła złożona z sześciu profesorów reprezentujących uczelnie biorące udział w programie. Naszą uczelnię jako członek kapituły reprezentował profesor Antoni Wiliński z Wydziału Informatyki oraz koordynator programu dr inż. Dariusz Frejlichowski. Ostatecznie po wielu godzinach morderczego maratonu intelektualnego, tajnych obradach i głosowaniach kapituły ogłoszono następującą kolejność zespołów: kresie Ernest&Young po raz drugi w Polsce zrealizował program edukacyjny pod wspomnianą nazwą. Beneficjentami 18-godzinnego szkolenia audytoryjnego byli studenci wydziałów informatyki wybranych najlepszych uczelni w Polsce. Od lewej stoją: Rafał Broda, Agnieszka Pluta, Krzysztof Grzelak, Agata Lichszteld W rezultacie selekcji Wydział Informatyki PS otrzymał propozycję szkoleniową, z której skorzystał. W trzygodzinnych wykładach, które odbyły się 3, 17 i 24 marca 2006 roku, wzięło udział ponad 120 studentów – zarówno z kierunku informatyka, jak i zarządzanie i inżynieria produkcji. W części ćwiczeniowej, która była drugim etapem szkolenia, uczestniczyło ponad 70 studentów obu kierunków Wydziału Informatyki. Spotkania miały charakter trzygodzinnych zajęć ćwiczeniowych i odbyły się: 24 i 31 marca oraz 7 kwietnia br. Problematyka przeprowadzonych szkoleń obejmowała zagadnienia analizy ryzyk i procesów biznesowych oraz projektowania i zarządzania projektem informatycznym. Wszyscy uczestnicy otrzymali stosowne certyfikaty zaświadczające o uczestnictwie w zajęciach. Kolejną fazę programu stanowiły znacz38 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. NASI STUDENCI 1. 2. 3. 4. 5. 6. Uniwersytet Warszawski Politechnika Śląska Akademia Górniczo-Hutnicza Politechnika Szczecińska Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Politechnika Warszawska W tym doborowym towarzystwie zauważalny jest brak w finale wielu renomowanych uczelni. To duży sukces naszego ambitnego zespołu pod przewodnictwem Rafała Brody, studenta zarówno V roku informatyki jak i III roku kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji. Ten sukces prawdopodobnie zaowocuje dla członków zespołów atrakcyjną ofertą pracy w renomowanych firmach. Selekcja kadrowa nie była jednak celem organizatora, gdyż w wielu rankingach jest to jeden z najbardziej pożądanych pracodawców i z naborem wyśmie- nitych kadr nie ma najmniejszych problemów. Ernest&Young, dbając o swój wizerunek, upowszechnia w uczelniach wiedzę niezwykle cenną przez rynkowy autentyzm źródeł, z których ona pochodzi. To wiedza przekazywana przez doskonałych lektorów, niewiele starszych od naszych studentów, ale mających doświadczenia w realizacji rzeczywistych projektów o wartościach liczonych często w setkach milionów złotych; projektach, gdzie słowo odpowiedzialność i profesjonalizm ma swoją ogromną wagę. Dla uczelni i jej studentów było to cenne, godne kontynuacji doświadczenie. Tekst: Antoni Wiliński, Dariusz Frejlichowski Zdjęcia: Arkadiusz Skrzypiński, Krzysztof Grzelak WINKOWSKI STUDENTOM III EDYCJA PASZPORTÓW STYPENDIALNYCH 25 kwietnia br. odbył się w Warszawie kolejny finał programu Paszporty Stypendialne. Jest to już trzecia edycja konkursu organizowanego dla polskich studentów związanych z poligrafią przez firmy Winkowski i DuadGraphics. Zwycięzcami tej edycji zostali Alicja Grundo z Wydziału Informatyki Politechniki Szczecińskiej i Bartosz Ciesiołkiewicz z Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej. Do walki o stypendia ufundowane przez firmy Winkowski i QuadGraphics przystąpiło wielu chętnych. Pierwsza selekcja odbyła się na każdej z trzech uczelni poligraficznych: w Łodzi (Instytut Papiernictwa i Poligrafii PŁ), Szczecinie (Wydział Informatyki PS) i Warszawie (Instytut Poligrafii PW). Do finału organizowanego w Warszawie przystąpiło po 3 przedstawicieli każdej uczelni. W końcowych etapach weryfikowano m.in. wiedzę z zakresu: technologii poligraficznych, nowoczesnej poligrafii cyfrowej, środków programowo-sprzętowych wspierających zarządzanie jakością procesów i produktów poligraficznych. Istotne okazały się również informacje dotyczące trendów rynku poligraficznego i znajomości firm organizujących konkurs. Jury zwracało uwagę na zdolności posługiwania się językiem angielskim oraz kreatywność uczestników w realizacji zadanego projektu. Ostatnim krokiem po wygraną była rozmowa z jurorami, podczas której oceniano umiejętności interpersonalne kandydatów. Jak co roku stypendia otrzymało dwoje najlepszych studentów wyłonionych w drodze wspomnianego konkursu. Nagroda Paszportów Stypendialnych obejmuje roczny kurs w Waukesha County Technical College w USA, a także pracę w drukarniach firmy QuadGraphics. Jak podaje organizator, wszystkie koszty związane z pobytem i podróżą do USA pokrywają fundatorzy programu stypendialnego, zaś za pracę w drukarniach QuadGraphics studenci otrzymują wynagrodzenie. Tegoroczną edycję konkursu zainicjowali w cyklach spotkań na uczelniach poligraficznych pierwsi finaliści Paszportów Stypendialnych – Joanna Chamera i Grzegorz Pałyska – zachęcając studentów do wzięcia udziału w konkursie. Dziś oboje są pracownikami firmy Winkowski. Warto zauważyć, że jest to druga z rzędu edycja, w której zwycięzcy wywodzą się z tych samych uczelni co poprzedni laureaci. Niebawem ze stypendium w USA wrócą Dominika Ciok (Wydział Informatyki Politechniki Szczecińskiej) i Andrzej Sędziński (Instytut Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej), a ich miejsce na początku sierpnia zajmą tegoroczni laureaci konkursu Alicja Grundo i Bartosz Ciesiołkiewicz. Od lewej stoją: Alicja Grundo, Bartosz Ciesiołkiewicz, Joanna Świderek Na Wydziale Informatyki PS, gdzie Zakład Wydawnictw i Sterowania Procesami Produkcyjnymi prowadzi prof. dr hab. inż. O. Zaikin, dużo uwagi poświęca się temu konkursowi. Jest to swego rodzaju złożony proces z widocznym sprzężeniem zwrotnym niezbędnym w trakcie dalszego przygotowywania programów nauczania i materiałów dydaktycznych. Specjaliści Wydziału Informatyki wysoko oceniają działalność firm Winkowski i QuadGraphics na rzecz przygotowania polskiej kadry zawodowej, gdyż dzięki nim mogą poszerzać kompetencje swoich studentów, przygotowując ich do działania na tak trudnym rynku usług. Tekst: Marcin Weber Zdjęcie: z Internetu INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 39 NASI STUDENCI PREZENTUJEMY KOŁA NAUKOWE Prowadzenie działalności naukowej nie jest tylko domeną pracowników uczelni, także studenci próbują swoich szans w tej dziedzinie. Przedstawiamy studencki ruch naukowy na Politechnice Szczecińskiej: 1. Studenckie Koło Naukowe „Bioarchitektura” (WBiA) 2. Studenckie Koło Naukowe Stowarzyszenia Elektryków Polskich (WE) 3. Studenckie Koło Naukowe „Optim” (WBiA) 4. Koło Naukowe Studentów „Profil” (WBiA) 5. Koło Naukowe Studentów „Abysyl” (WTM) 6. Koło Naukowe Młodych Przedsiębiorców „Cel” (WI) 7. Studenckie Koło Naukowe „Technolog” (WTiICH) 8. Koło Naukowe Oddział Studencki The Institute of Electrical and Electronics Engineers Instytut Elektrotechniki (WE) 9. Koło Naukowe Zastosowań Komputerów w Technikach Obliczeniowych i Projektowych CADM (WM) 10. Koło Naukowe „Elkona” (WE) 11. Koło Naukowe „Proekolog” (WTiICH) 12. Studenckie Koło Naukowe „Manager” 13. Koło Naukowe Spektrum (WBiA) Działalność Studenckiego Koła Naukowego BIOARCHITEKTURA przy Zakładzie Projektowania Architektonicznego w Instytucie Architektury i Planowania Przestrzennego na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej skierowana jest na realizację celów statutowych, a mianowicie: pogłębianie wiedzy o środowisku życia człowieka w zakresie antropologii kulturowej, socjologii miasta, psychologii społecznej oraz szeroko pojętej ekologii życia człowieka, badanie wpływu architektury na jakość życia, zdrowia i poczucia bezpieczeństwa w środowisku zbudowanym, kształtowanie umiejętności analizowania ludzkich potrzeb oraz wielostronnego rozpoznawania konsekwencji ich realizacji, kształtowanie przestrzeni wspólnie użytkowanych (z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych), kształtowanie metodologii projektowania holistycznego. Dzięki dotacji z MEN i przy współpracy Fundacji „Dom Rodzinny” koło co roku organizuje obóz naukowy w Ośrodku dla Fizycznie i Umysłowo Upośledzonych Sierot p.w. Dzieciątka Jezus w Starych Łysogórkach koło Siekierek. Oprócz realizacji celów przewidzianych programem praktyk przeddyplomowych (prace interwencyjne i projektowe), obóz jest miejscem przedsięwzięć interdyscyplinarnych łączących w sobie cechy aktywnej nauki i wypoczynku. 40 Akademickie Koło SEP przy Wydziale Elektrycznym Politechniki Szczecińskiej przez swoją działalność statutową dąży do aktywizacji działalności środowisk studenckich na rzecz społeczności elektryków. Koło organizuje kursy na uprawnienia eksploatacyjne „E” dla studentów WE umożliwiające zdobycie prawa do wykonania zawodu oraz dodatkowe wykłady z zakresu elektrotechniki, a także realizuje umowy o współpracy z Instytutem Elektrotechniki i Szkołą Języków Obcych „Meritum”, gdzie prowadzone są kursy języka angielskiego technicznego. Działalność koła spotkała się z uznaniem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Elektryków Polskich, który, w konkursie o tytuł „Najaktywniejszego Koła SEP”, przyznał reprezentantom Politechniki II miejsce. Koło Naukowe Młodych Przedsiębiorców „CEL” na Wydziale Informatyki organizuje konferencje poświęcone głównie tematyce przedsiębiorstw, a także cieszące się ogromnym zainteresowaniem wśród studentów konferencje na tematy związane z branżą IT. W swojej działalności członkowie koła skupiają się na problemach związanych z poszukiwaniem pierwszej pracy oraz na praktycznym zastosowaniu wiedzy zdobytej na kierunku informatyka i zarządzanie inżynierią produkcji. Służą temu organizowane szkolenia dla studentów stanowiące cenną pomoc w rozwoju i poszerzaniu horyzontów, a także liczne spotkania kulturalne i integracyjne. Działalność Koła Naukowego „PROFIL” na Wydziale Budownictwa i Architektury obejmuje organizację spotkań ze specjalistami z budownictwa drogowego, prelekcji i wykładów na temat szczegółów technologii, wykonania i montaży mostów oraz projektowania dróg i autostrad, a także organizację Letniej Szkoły Inżynierii Ruchu. Ponadto członkowie koła organizują wycieczki techniczne do najciekawszych obiektów inżynierskich na terenie kraju w celu zapoznania się z konstrukcją ich budowy oraz szczegółami eksploatacji. Członkowie Studenckiego Koła Naukowego „Technolog” uczestniczą w wielu pracach badawczych prowadzonych na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej oraz w konferencjach naukowych, na których następuje wymiana doświadczeń z naukowcami oraz prezentacja wyników badań. Dzięki wysiłkowi włożonemu w pracę naukową, wysokiej średniej ocen oraz publikacji wyników badań na ogólnopolskich konferencjach kilku członków koła z powodzeniem mogło ubiegać się o stypendium MEN. Działalność pozostałych kół naukowych przedstawimy w kolejnym numerze Inżyniera. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Anita Matyjaszczyk NASI STUDENCI JUWENALIA, JUWENALIA... Juwenalia, juwenalia... i... po juwenaliach! Jak wypadły studenckie imprezy organizowane przez Samorząd PS? Po pierwsze: pomimo wszelkich trudności, a przede wszystkim mimo niesprzyjających warunków atmosferycznych imprezy okazały się niemałym sukcesem! Oceniamy, że pierwszego dnia tereny Politechniki przy ulicy Tenisowej odwiedziło około 3 tys. studentów, przez poligon (2. dzień imprezy) przewinęło się około 1000 osób, a w finałowym, trzecim dniu imprezy gościliśmy około 4 tys. „jednostek studenckich”. Po drugie: wykazaliśmy, że można zrobić bezpłatne juwenalia, nie posiadając dużych zasobów finansowych! Dobry pomysł może być równie cenny jak „żywa gotówka”! Po trzecie: udowodniliśmy, że przy ulicy Tenisowej można robić imprezy gromadzące tysiące osób bez żadnego uszczerbku dla boiska czy hali sportowej! Po czwarte: udowodniliśmy, że Samorząd Studencki dysponuje narzędziami i zasobami pozwalającymi z sukcesem realizować nawet duże i wymagające projekty! Mamy nadzieję, że zdobyte doświadczenia wykorzystamy w dalszej pracy na rzecz uczelni i studentów, a okazji nie brakuje. Cały przyszły rok akademicki przeplata się z cyklem imprez związanych z 60-leciem Politechniki Szczecińskiej. Na koniec gorące podziękowania dla władz uczelni: rektora Włodzimierza Kiernożyckiego, prorektora ds. nauczania Witolda Biedunkiewicza, prorektora ds. organizacji i rozwoju uczelni Ryszarda Getki i kanclerza Franciszka Kamoli! Ich życzliwe wsparcie i zaufanie pozwoliło nam wyjść obronną ręką z niejednej trudnej sytuacji. Dziękujemy również: – Stowarzyszeniu Absolwentów Politechniki Szczecińskiej, które, wykazując dużo dobrej woli i zaufania, podjęło trud współorganizacji juwenaliów, – Szczecińskiemu oddziałowi SEP, a w szczególności dr. Piotrowi Szymczakowi, którego energia i zaangażo- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 41 NASI STUDENCI wanie w działalność na rzecz studentów jest – mówiąc krótko – imponująca, – Rzecznikowi prasowemu PS Stanisławowi Heropolitańskiemu, którego wiedza i wsparcie pozwoliły nam zrozumieć realia masmediów. – Klubowi PINOKIO i naszemu konferansjerowi Mariuszowi Zającowi za wsparcie logistyczne i świetne, pełne studenckiego humoru prowadzenie imprez. – Wszystkim studentom i ludziom dobrej woli, których pomoc przy organizacji konkursów, pilnowaniu porządku, sprzątaniu itp. pozwoliła na sprawny i bezpieczny przebieg imprez. Zdjęcia: Samorząd Studencki 42 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. KULTURA DOPÓKI MUZYKA ŁĄCZY LUDZI Po raz kolejny chórzyści Chóru Politechniki Szczecińskiej Collegium Maiorum przekonali się, że naprawdę muzyka łączy ludzi. Podczas długiego majowego weekendu, przemierzając w iście japońskim tempie duży obszar Europy (Niemcy, Francja, Włochy, Czechy), spotkaliśmy bardzo życzliwych ludzi. Mimo upływu lat, piętrzących się trudności życia codziennego, różnorodnie widzianych aspektów istnienia naszego zespołu, przekonaliśmy się, że nie marnujemy czasu, ślęcząc nad nutami podczas prób, że wzrasta nasz potencjał wykonawczy, który umiejętnie wykorzystany, przynosi nam wielką radość i satysfakcję. Przekonaliśmy się, że w innych krajach są odbiorcy, którym nasza muzyka podoba się, a nasze występy wzbudzają szczery entuzjazm. Tak było w lipcu zeszłego roku, gdy goszczeni byliśmy niezwykle gorąco w Szwecji, tak było też na przełomie kwietnia i maja bieżącego roku we Francji, w Tulonie. Gościł nas chór Rezonans, istniejący przy organizacji USAM (Union Sportive et Artistique de la Marine Toulon 1937). Odnowiliśmy nasz kontakt z tym chórem po 20 latach. Przed lat występowaliśmy pod dyrekcją Jana Szyrockiego, obecnie – Pawła Osuchowskiego. Koncertowaliśmy w kościele St. Louis w Hyeres pod Tulonem i w katedrze w Tulonie. Cieszyła nas autentycznie żywa reakcja publiczności podczas obydwu koncertów. Prezentowaliśmy przede wszystkim, z nielicznymi wyjątkami, polską muzykę sakralną i ludową. Chór uhonorowany został dwoma medalami: USAM oraz merostwa Tulonu (Ville de Toulon, Hubert Falco, Senateur – Maire de Toulon). Koncertowaliśmy nie tylko dla dorosłej publiczności. Przed koncertem w katedrze w Tulonie odbyła się poglądowa próba, na której obecne były dzieci i młodzież szkolna. Z życzliwością obserwowaliśmy ich zainteresowanie tajnikami muzyki chóralnej i jej wykonawstwa. Próba z pedagogicznym wydźwiękiem zakończyła się wspólnym śpiewaniem polskiej piosenki ludowej, co bardzo ucieszyło małych słuchaczy i ich nauczycieli. W Tulonie spotkaliśmy przedstawicieli Towarzystwa Przyjaźni Francusko-Polskiej, którzy z wielkim wzruszeniem słuchali naszego minikoncertu podczas towarzyskiego spotkania polsko-francuskiego. Kresowa pieśń „Polesia czar” poruszyła do łez panią Marię Gomes-Hołdakowską, będącą prezesem tego towarzystwa. Na jej szczególne życzenie zaśpiewaliśmy tę pieśń na bis po koncercie w katedrze tulońskiej. Koncert w katedrze miał szczególną wymowę od samego początku. Rozpoczął się Psalmem żałobnym dla uczczenia pamięci ojca naszej koleżanki, która właśnie dowiedziała się o jego śmierci. Bardzo budujący okazał się łańcuch ludzi dobrej woli, dzięki któremu udało się naszej koleżance wsiąść do samolotu w Nicei i dojechać do rodziny w Polsce. Krótki nasz pobyt za granicą wykorzystaliśmy maksymalnie również pod względem turystycznym. I tu chwała zarządowi naszego zespołu, z panią prezes na czele, za konstrukcję i realizację całego wyjazdu. Noclegi w najróżniejszych miejscach – od prywatnych mieszkań, przez hotele, do schronisk młodzieżowych – stanowiły dodatkowy atrakcyjny temat do rozmów w czasie jazdy. W drodze do Francji podziwialiśmy południowe Niemcy. Pobyt na nocleg w Breisach wykorzystaliśmy na zwiedzenie tego granicz- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 43 KULTURA nego miasteczka leżącego nad Renem. Po drodze do Tulonu podziwialiśmy Alpy Prowansalskie i Prowansję. Zwiedziliśmy okolice Tulonu, wdrapując się naszym autobusem wąską górską drogą, pełną zakrętów i przepaścistych poboczy. Widoki z góry były przepiękne: na lazurowe morze, miasteczka Cassis i La Ciotta, które potem podziwialiśmy snując się brzegiem morza. W Tulonie, specjalnie dla nas otworzono Muzeum Morskie, w którym kustosz niezwykle interesująco i sugestywnie opowiadała nam o rozwoju floty morskiej (od galer, przez żaglowce, parowce do lotniskowców atomowych) tego niezwykle korzystnie położonego portu francuskiego. Oglądanie doskonale odtworzonych miniatur statków z kolejnych epok, zwłaszcza galer, poruszało niesamowicie naszą wyobraźnię. W drodze do Włoch jechaliśmy w stronę Turynu, po drodze zahaczając o Cannes i Monaco. Nie omieszkaliśmy zajrzeć do Monte Carlo. Przyglądaliśmy się „targowisku próżności” w Cannes, podziwialiśmy gospodarność i wykorzystanie skrawków ziemi na budownictwo w Monaco. Jechaliśmy mało uczęszczaną drogą, wijącą się przez Alpy. Widoki były przepiękne, surowe, czasem robiło się strasznie, gdy mijaliśmy spadziste zbocza i gdy gęstniał mrok. Celem we Włoszech był Mediolan. Zwiedzaliśmy to piękne miasto w towarzystwie pani Zofii Paszkiewicz-Marchisio z organizacji Polonia Włoska, potem indywidualnie. W przepięknej i potężnej katedrze mediolańskiej pozwolono nam zaśpiewać dwa utwory, 44 co wykorzystaliśmy skwapliwie. Dzięki staraniom Konsulatu Polskiego w Mediolanie daliśmy koncert w kościele polskim, który właśnie dzień wcześniej rozpoczął swą działalność. Szkoda tylko, że publiczności było zbyt mało, ale wśród niej z satysfakcją rozpoznaliśmy dwóch panów z katedry mediolańskiej, którzy słuchali nas rano. W powrotnej drodze do Polski zatrzymaliśmy się w Pradze. Zwiedzaliśmy piękną Pragę z przewodnikiem, ale z powodu długiego weekendu w Czechach zmagaliśmy się z wielkim najazdem turystów. Zwiedzanie więc było uciążliwe, ale odpoczynek w piwiarniach przy dobrym czeskim piwie i śpiewach pozwalał zapomnieć o tych nieprzebranych tłumach. W kościele polskim w Pradze śpiewaliśmy podczas niedzielnej mszy św., a na zakończenie daliśmy 15-minutowy koncert. Ucieszyło nas spotkanie po koncercie przedstawicieli Polonii Praskiej, zwłaszcza pana Krajewskiego, który z wielką erudycją oprowadzał nas po Pradze siedem lat temu. Muzyka łączy ludzi, mieliśmy tego przykłady. Nasza pasja wspólnego trwania i oddawania się muzyce ma jeszcze ciągle sens. Tym bardziej, że zasoby naszej pamięci po kilku intensywnych próbach pozwalają odtworzyć nie tylko program a cappella, lecz także wielkie dzieła oratoryjne. Nie minęło jeszcze półrocze, a już za nami wykonanie Requiem Mozarta, Angelus Kilara i Requiem Faure, a tuż przed nami Requiem Verdiego i Carmina Burana Orffa. Tekst: Anna Gonczaruk Zdjęcia: Mirosław Pawelec INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. KULTURA HISTORIA SZCZECIŃSKIEJ ŻEGLUGI PASAŻERSKIEJ NA PRZEŁOMIE XIX i XX wieku Wystawę niemieckiego towarzystwa historycznego Historische Gesellschaft Zinnowitz zatytułowaną „Die Stettiner Dampfschiff Gesellschaft J.F. Brauenlich” otwarto 12 kwietnia br. w holu Wydziału Techniki Morskiej PS. Prezentacja rozwoju szczecińskiej parowej żeglugi pasażerskiej była możliwa dzięki wsparciu: Unii Europejskiej, Towarzystwa Historycznego w Zinnowitz (Niemcy), przedsiębiorstwa Adler Schiffe, G. Parchow (Sellin), a także Akademii Morskiej w Szczecinie. Organizatorem wystawy z ramienia Wydziału Techniki Morskiej był dr inż. Andrzej Banaszek oraz kierowane przez niego Koło Miłośników Marynistyki „Morze”. Prezentowana historia szczecińskiej żeglugi pasażerskiej zaczyna się w roku 1826, kiedy to zbudowano pierwszy parowiec „Kronprinzessin Elisabeth”, przeznaczony do żeglugi pomiędzy Szczecinem a Świnoujściem. W 1828 r. statek ten wraz z pierwszymi urlopowiczami odbył rejs ze Świnoujścia na Rugię. Jednak historia prawdziwej szczecińskiej żeglugi pasażerskiej wiąże się z nazwiskiem Karla Juliusa Brauenlicha. To on zakłada przedsiębiorstwo przewozowe z prawdziwego zdarzenia, zlecając na początek budowę parowca „Dievenow”, a potem „Prinzessin Royal Victoria” oraz „Misdroy”. W 1885 r. w hamburskiej stoczni „Blohm und Voss” budowany jest bocznokołowiec „Freja” długości 72 m i 685 BRT. Po bankructwie swojego pierwszego właściciela trafia do naszego miasta, stając się symbolem starego Szczecina. Na pocztówkach z tamtego okresu można zobaczyć wiele jego fotografii na tle szczecińskiego nadodrzańskiego bulwaru, gdzie zwykle cumował. Komercyjny sukces linii pasażerskiej łączącej Szczecin z kurortami nadmorskimi spowodował burzliwy rozwój żeglugi parowej w naszym regionie. Spółka Brauenlicha buduje w 1902 i 1905 r. dwa nowoczesne statki pasażerskie „Hertha” i „Odin” (76 m długości i 1257 BRT). To one przejmują palmę pierwszeństwa w reprezentowaniu Szczecina, stając się ulubionymi statkami pasażerskimi szczecińskiego mieszczań- stwa. Ich białe sylwetki z typowymi dla spółki Brauenlicha żółtymi kominami z czarnym okapem stają się częstym tematem fotografii z tamtego okresu. Znani szczecińscy malarze-maryniści: Eugene Dekkert i Hoffmann, malują je zacumowane przy dzisiejszych Wałach Chrobrego, jako symbole przedwojennego Szczecina. „Hertha” i „Odin” w tym okresie pływają nie tylko do Świnoujścia, ale dalej na Rugię, Bornholm oraz do Kopenhagi. W tym czasie flota spółki składa się z parowców „Frigga”, „Imperator” „Berlin”, „Odin”, „Hertha” „Swinemuende”. W 1927 r. budowany jest następny wielki statek pasażerski Brauenlicha „Rugard”, mogący jednorazowo zabrać na pokład do 1800 pasażerów (poniżej plakat reklamowy tego statku). Bezpośrednio przed wybuchem wojny władze niemieckie, szykujące się do wojny, powołują do życia w Szczecinie państwową spółkę przewozową „Seedienst Ostpreussen” składającą się z dużych pełnomorskich transatlantyków. W 1939 r. dwa z nich: „Hanseatische Stadt Danzig” oraz „Tannenberg“ biorą udział w blokadzie polskiego wybrzeża. Przedstawiona na wystawie szczecińska żegluga pasażerska miała decydujący wpływ na rozwój nadmorskich kurortów naszego regionu. Coraz większa turystyka urlopowa spowodowała burzliwe przeobrażenia biednych nadmorskich wiosek rybackich we wspaniałe miejscowości wypoczynkowe. Na wystawie pokazano między innymi budowę w 1887 r. mola w Międzyzdrojach, do którego cumowały statki spółki Brauenlicha, dowożące bogatych mieszczan ze Szczecina. Wiele pocztówek oraz fotografii dotyczyło innych kurortów nadmorskich, jak Zinnowitz, Ahlbeck, Dziwnowa czy Heringsdorfu. Warto o tym pamiętać, odwiedzając nasze uczelniane ośrodki wypoczynkowe w Dziwnowie czy w Łukęcinie. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. Tekst: Andrzej Banaszek Zdjęcie: z archiwum Andrzeja Banaszka 45 WYSTAWY Książka jest cudem technologii. Takim jak koło, młotek, patelnia i rower: istota tych wynalazków przetrwa po wieczne czasy i ludzkość nic na to nie poradzi. Umberto Eco III EDYCJA TYGODNIA BIBLIOTEK Podczas trzeciej edycji Tygodnia Bibliotek, w dniach 10 – 12 maja br. w Bibliotece Wydziału Mechanicznego została zorganizowana wystawa książki naukowej światowych wydawnictw. Wystawca, firma A.B.E. Marketing zaprezentowała około 283 najnowszych pozycji książkowych. Przed- Biblioteka Wydziału Budownictwa i Architektury – Ambrose J;”Building Structures + Inteactive Structures” – wydawca John Wiley & Sons. Biblioteka Wydziału Informatyki – Mahafza: ”Matlab Simulations for Radar Systems Desing” – wydawca Chapman & Hall. Biblioteka Instytutu Fizyki i Instytutu Matematyki – Gross J.: ”Handbook of Graph Theory & Applications” – wydawca CRC Press Inc. Biblioteka Wydziału Mechanicznego – Scheirs: ”Feedstock Recycling & Pyrolysis of Waste” – wydawca John Wiley & Sons. Lącznie biblioteki wydziałowe kupiły 26 pozycji na kwotę 20 tys. zł. Środki finansowe pochodziły z funduszy bibliotecznych oraz od pracowników naukowych Politechniki Szczecińskiej. Liczba odwiedzających wystawę była zbliżona do poziomu ubiegłorocznego, ale zakupy mniejsze... Parafrazując wiersz Jerzego Ficowskiego (1924 – 2006) „Powrót Gutenberga”: „...Gutenberg musi wrócić niosąc nowe litery co nie zdążyły się jeszcze dorobić brzmień i imion wykonywał je na zapas stworzył w razie czego....” W razie czego, zapraszam za rok na nowe brzmienie nowych liter, na wystawę nowej książki naukowej. Tekst: Małgorzata Zygmunt Zdjęcia: z archiwum biblioteki stawiciel firmy Jerzy Pluskota przywiózł na wystawę między innymi 5-tomową encyklopedię „Encyclopedia of Chemical Processing”. Zainteresowanie było bardzo duże, lecz cena studziła emocje. Zbiory biblioteczne wzbogacone zostały o wiele pozycji, poszczególne biblioteki nabyły m.in.: Biblioteka i Ośrodek Informacji Chemicznej Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej – Vidal J.:”Thermodynamics Applications in Chemical Engineeing” – wydawca Technip. 46 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. WYSTAWY DWIE WYSTAWY W BIBLIOTECE I OŚRODKU INFORMACJI CHEMICZNEJ PS Biblioteka i Ośrodek Informacji Chemicznej PS zaproponowała swoim użytkownikom dwie ciekawe wystawy. Pierwsza z nich zatytułowana: „Encyklopedie w zbiorach Biblioteki Chemicznej – Od Ullmanna do CrossFire Beilstein on line”, była eksponowana w Czytelni Chemicznej mieszczącej się przy ul. Pułaskiego 10, tzw. „starej chemii”. W zbiorach Biblioteki Chemicznej znaj- Catalysis”, „Polymeric Materials Encyclopedia”, „Encyclopedia of Separation Technology” i wiele innych. Wystawie towarzyszył pokaz możliwości baz: „Chemical Abstracts” i „CrossFire Beilstein”. W celu ułatwienia użytkownikom wyszukiwania informacji, wykonano postery demonstrujące zasady korzystania z tych baz. Wystawa w znaczny sposób przyczyniła się do spopularyzowania encyklopedycznych źródeł informacji nie tylko wśród studentów, ale i pracowników naukowych Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej. Druga ekspozycja zatytułowana: „Alternatywne źródła energii – energia wiatru” zaprezentowana została w Czytelni Chemicznej mieszczącej się przy al. Piastów 42, tzw. „nowej chemii”. Znalazły się na niej zbiory bibliotek wydziałów: Technologii i Inżynierii Chemicznej, Elektrycznego i Mechanicznego dotyczące energetyki wiatrowej, a wśród nich: książki, czasopisma fachowe, materiały konferencyjne, prospekty, przykładowe abstrakty z bazy „Chemical Abstracts” oraz polskie normy. Źródła te pozwalają uzyskać wiele informacji na temat elektrowni wiatrowych. Wystawę uatrakcyjniły postery prezentujące farmę wiatrową w Zagórzu (do niedawna największą w Polsce), dwumetrowy model turbiny wiatrowej oraz obrazki wykonane przez dzieci, przedstawiające wiatraki. Szczególne podziękowania należą się spółce EPA ze Szczecina za wypożyczenie większości eksponatów i pomoc w przygotowaniu wystawy. Firma ta od wielu lat zajmuje czołowe miejsce w kraju pod względem wdrażania i realizacji inwestycji w energetyce wiatrowej. Zapoczątkowała ona erę eksploatacji najnowszych technologicznie, a tym samym najwydajniejszych siłowni wiatrowych. duje się wiele cennych wydawnictw encyklopedycznych i referatowych zarówno wielodziedzinowych, jak i specjalistycznych. Do najstarszych należą „Beilsteins Handbuch der Organischen Chemie” z 1918 r., „Ullmanns Encyklopadie der Technischen Chemie” z 1928 r. oraz bogato ilustrowana, drukowana gotykiem „Handbuch des Wissens” z 1930 r. Natomiast wśród najnowszych zbiorów biblioteki wyróżnić należy „Comprehensive Organic Functional Group Transformation II” i kompletowaną obecnie V edycję „Kirk – Othmer Encyclopedia of Chemical Technology”. Na uwagę zasługują też takie tytuły, jak: „Encyclopedia of Wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem o czym świadczy liczba osób, które ją obejrzały oraz wpisy do księgi gości. Zwiedzający podkreślali aktualność tematyki i ciekawy sposób prezentacji materiałów. Każda osoba zainteresowana tą formą energii odnawialnej mogła zasięgnąć informacji i zaopatrzyć się w prospekty firm produkujących turbiny wiatrowe. Tekst i zdjęcia: Anna Gryta i Maria Prasałek INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 47 TURYSTYKA I WYPOCZYNEK EUROATOM Politechnika Szczecińska oraz Akademia Morska w Szczecinie stanowią tzw. Konsorcjum Szczecińskie, które zostało zaproszone do udziału w projekcie europejskim Euroatom. Zagraniczne ośrodki bezpośrednio współpracujące z Konsorcjum to Instytut Plazmy Niskotemperaturowej w Greifswaldzie (Niemcy) oraz Chalmers University of Technology, Goeteborg (Szwecja). Program Euroatom dotyczący badań nad plazmą stanowi część większego zagadnienia obejmującego kwestię poszukiwania nowych rodzajów energii. Ze strony szczecińskiej koordynatorem projektu jest prof. Jurij Kravtsov. Na Politechnice Szczecińskiej wyodrębniono dwie grupy tematyczne: 1. Fast Ion Driven Modes Nonlinear Theory in Plasma, 2. Complex Geometrical Optics in Application for Microwave Diagnostics of Inhomogeneous Plasma. Na początek w planach prac jest sprawdzenie jednomodowej teorii Borysa Breizmana opisującej ruch w plazmie. Następnie dokonany zostanie wybór odpowiedniej metody numerycznej do rozwiązania równań kinetyki plazmy oraz uogólnienie teorii do przypadku wielomodowego. W ramach projektu przewidywane są staże uczestników projektu w Niemczech oraz Szwecji, gdzie istnieje dostęp do zaawansowanej aparatury badającej plazmę. Hubert Fuks NAPRZÓD PRZYGODO, czyli DZIEŃ LUB DWA W SKALNYCH MIASTACH Będąc w okolicach Gór Stołowych warto na jeden dzień zajrzeć do naszych południowych sąsiadów Czechów, by podziwiać skalne twory w okolicach Teplic i Adršpachu, na wschód od miasta Trutnov (chcąc uniknąć bieganiny i pobieżnego zwiedzania, warto wycieczkę rozbić na dwa dni). Z uwagi na piękno i niepowtarzalność tego rejonu, utworzono tam Narodowy Rezerwat Przyrody „Skały Adrszpasko-Teplickie”. Obejmuje on ochroną niecałe 2000 ha. Rezerwat stanowi atrakcję ze względu na unikalne formy piaskowcowe z licznymi grzbietami poprzecinanymi głębokimi dolinami. Jest to świat niesamowitych labiryntów, baszt, wież i wąwozów. Skały są znakomitym sprawdzianem dla wyobraźni, gdyż czasem trudno dopatrzyć się od razu zbieżności między ich fantastycznymi kształtami, a ich nazwami. Miłośnicy dwóch kółek także i tutaj znajdą coś dla siebie, jako że wokół rezerwatu jest wytyczona ścieżka rowerowa. Zwiedzanie najlepiej zacząć od strony Adršpachu. Osoby niezmotoryzowane, do których należy z pewnością większość studentów, najlepiej dojadą tam pociągiem. Podróż najwygodniej rozpocząć w Kudowie Zdroju. Na przystanku PKS należy wsiąść w autobus do czeskiego miasta Nachod. Lepiej skorzystać z komunikacji czeskiej, ponieważ jest ona o wiele tańsza (bilet PKS kosztuje ok. 8 zł, u kierowcy czeskiego – 2 zł). Autobus zatrzymuje się przy stacji kolejowej, gdzie trzeba kupić bilet do Adršpachu. Tańsze są bilety „dwuosobowe” – wydrukowane na jednym blankiecie, upoważniające do przejazdu dwie osoby. Pociąg jedzie docelowo do Mezimesti, konieczna jest zatem przesiadka w Teplicach – na pociąg zmierzający już w stronę Adršpachu. Jeśli chcemy zacząć zwiedzanie od południowej strony, zmiana pociągu jest także konieczna; należy jednak wysiąść na wcześniejszej stacji „Teplice-Skały”. Stacja kolejowa w Adršpachu mieści się nieopodal wejścia do rezerwatu. Jeżeli do tej pory nie zaopatrzyliśmy się w korony czeskie, można to zrobić w kantorach niedaleko kasy lub przy parkingu. Wstęp dla dorosłych kosztuje 50 48 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK koron (100 koron czeskich to ok. 14 PLN), chociaż można zapytać kasjerkę, czy wygląda się na dziecko (studenci umieją wzbudzić litość, oczywiście jeśli nie zapominają o szczerym uśmiechu i niewinnej mince), co kosztuje nas jedyne 20 koron. Zwiedzanie zaczyna się od uroczego jeziorka Piskovna (w pobliżu była kiedyś piaskownia). Okrąża go trasa oznakowana na niebiesko (na przebycie tego szlaku potrzeba ok. 30 minut). Okolica szybko kojarzy się z terenami wokół szczecińskiego Jeziora Szma- ragdowe, woda Piskovny jest koloru szafirowego. Po Skałach Adrszpaskich poprowadzono tzw. Wielką Pętlę – zielony szlak okrężny o długości 3,5 km. Na jego przejście należy zarezerwować ok. 3 – 4 godziny. Pierwszą skałą zwracającą uwagę każdego turysty jest Dzban (jego efektowne ucho tworzy 6-metrowe okno skalne) – przy niej rozpoczyna się i kończy Pętla. Turyści wybierają najczęściej kierunek zwiedzania prowadzący do Głowy Cukru (Homole Cukru), stanowiącej jedną z najbardziej charakterystycznych form adrszpaskich. Głowa Cukru zawdzięcza swą nazwę kształtowi – przypomina ona odwrócony kręgiel, sprawiający wrażenie niestabilnego. Przy niej przekracza się mostek nad Metują (rzeka ta bierze swój początek właśnie w okolicach Skał). Szlak prowadzi dalej do Bramy Gotyckiej (Gotická branka), która nie jest aż tak wiekowa, na ile wskazywałaby nazwa – powstała ona pod koniec lat 30. XIX wieku. Trasa wiedzie dalej przez niesamowity wąwóz. Po drodze napotyka się tak intrygujące formy skalne jak Słoniowy Rynek (Sloní náměstí), Ząb (Zub), Diabelski Most (Čertův most) czy też Wieża Elżbiety (Eliščina věž). Droga zakręca przy Małym Wodospadzie (Malý vodopád) i ciągnie się wzdłuż tzw. Nowych Partii (Nová partie). Wracając już w kierunku Głowy Cukru mija się najwyższą formę skalną Skał Adrszpaskich – Kochanków (Milenci), godny uwagi jest punkt widokowy Wielka Panorama (Velké panoráma) oraz wąski wąwóz Mysia Dziura (Myší díra). Osoby o lwim sercu mogą przy Małym Wodospadzie odważyć się na atrakcje zarezerwowane tylko dla ludzi o mocnych nerwach i wejść na szlak żółty, prowadzący do Wielkiego Wodospadu (Velký vodopád). Po drodze można zrobić sobie zdjęcie z Goethem, gdyż przechodzi się obok jego popiersia. Przy Wielkim Wodospadzie najlepiej znaleźć się w towarzystwie grupy z przewodnikiem, wyposażonym w „przywoływacza Karkonosza”. O tym, co umie Karkonosz (za pośrednictwem przewodnika) mogą przekonać się tylko dzielni chętni (polecamy ustawić się pod ścianą, chyba że ktoś nie ma nic przeciwko zimnemu prysznicowi). Kolejną mrożącą krew w żyłach atrakcją jest rejs tratwą Titanic 2. Flisak sprawia, że przez cały czas trwania podróży łodzią można poczuć się jak w czeskim filmie. Jeśli nadal mamy ochotę na skalną przygodę, polecamy powrót na szlak żółty (szybciej wraca się do niego częścią Wielkiej Pętli prowadzącą przez Bramę Gotycką i Słoniowy Rynek). Prowadzi on do dalszej części rezerwatu – Skał Teplickich. Szlak kieruje nas drewnianą kładką przez przepiękne podmokłe tereny. Okolica staje się bardziej dzika; większość turystów kończy wycieczkę na Skałach Adrszpaskich i wraca do autokarów. Studenci poszukujący mocnych wrażeń nie będą zawiedzeni. Warto zboczyć z żółtego szlaku na niebieski (żółty zmierza przez Wilczy Wąwóz (Vlčí rokle) w stronę wyjścia ze Skał Teplickich). Znaki niebieskie wiodą początkowo przez las (prawdziwa gratka dla romantyków), później wkracza się między skały. Labirynt o ścianach z kamienia prowadzi nas znów na leśne polany – szlak zmienia tam kolor z niebieskiego na zielony. Idąc nim w stronę południowo-zachodnią, można dojść do wsi Janowice. My jednak kontynuujemy naszą skalną przygodę i kierujemy się na północny wschód. Tam zielone znaki łączą się z niebieskimi i zaczyna się kolejna pętla rezerwatu. Przy rozejściu szlaków można podziwiać jedną z charakterystycznych skał teplickich – Wykałaczkę Karkonosza (Krakonošovo párátko). Wybór ciekawszej drogi jest trudny, ponieważ obydwa warianty są warte przejścia. Idąc na południe zobaczy się Sowę i Psa (Kanec a Pes), niesamowite Świątynne Ściany (Chrámové stěny) oraz Koronę Skalną (Skalní koruna). Jeśli planujecie wycieczkę tym wariantem przed końcem czerwca, należy liczyć się z częściowym zamknięciem tego bocznego szlaku na odcinku pomiędzy punktem widokowym na Świątynne Ściany a Skalną Koroną. Jest to spowodowane gniazdowaniem w tamtych okolicach samicy sokoła wędrownego, która jest bardzo płochliwa. Druga możliwość wiedzie przez kanion Sybir (Kaňon Sibiř), robiący niezapomniane wrażenie „wiecznym śniegiem”, który zalega jego dno. Obydwa szlaki schodzą się przy pozostałościach dawnej chaty wspinaczy. Dalej znaki niebieskie * Nie są to jedyne ruiny na terenie rezerwatu. Na północno-zachodnim krańcu wznosi się Starozamecki Wierch, gdzie mieszczą się pozostałości zamku Adršpach (Althaus); a na południowym skraju – ruiny zamku Skały oraz pałacyk Bischofstein. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 49 TURYSTYKA I WYPOCZYNEK wiodą już ku końcowi wycieczki. Po drodze mijamy między innymi Siekierę Rzeźnicką (Řeznická sekera), Harfę Karkonosza (Krakonošova harfa) i dochodzimy do odgałęzienia prowadzącego do pozostałości zamku Strzemię (zřicenina hradu Střmen)*. Do ruin prowadzą najpierw stalowe schody, później drabinki. Wspinając się po stromych stopniach można zwrócić uwagę, jak kiedyś wyglądały ubezpieczenia szlaku (metalowa drabinka z cienkich prętów robi naprawdę wrażenie). Trasa kończy się punktem widokowym na szczycie skalnej wieży. Dla chętnych – zgadywanka pod tytułem „Gdzie są ruiny zamku?”, zwłaszcza że po drodze umieszczono tablicę przedstawiającą jego dawny wygląd. Powrót do głównego szlaku zajmuje z reguły mniej czasu niż wdrapanie się na Strzemię. Stąd już tylko około pół godziny dzieli nas od wyjścia. Jedną z ostatnich formacji jest tajemniczy Smetana u klaviru, czyli Bedřich Smetana przy fortepianie. Wyjście z rezerwatu znajduje się niedaleko wspominanej wcześniej stacji „Teplice – Skały”; jeżeli chcemy podróżować już bez przesiadek należy przejść przez miasto na stację w Dolnych Teplicach (ok. 2 km). Ostatni pociąg do Nachodu odchodzi z Teplic ok. godziny 20.30, natomiast ostatni autobus do Kudowy odjeżdża z Nachodu ok. 22.40. Pozwala to na spokojne zwiedzanie rezerwatu, bez martwienia się o powrót do Polski. Nie tylko Skały Adrszpasko-Teplickie warte są odwiedzenia. W najbliższych okolicach, na północny zachód od Adrszpachu, wznosi się Krzyżowy Wierch. Interesujące jest także pobliskie miasto Broumov (barokowy klasztor, muzeum regionalne i zabytki architektury). Jeśli więc odczuwamy pewien niedosyt, okolica obfituje w wiele innych ciekawych miejsc. Tekst: Teresa Myśków, II OiZ pomoc: Bartosz Sypniewski Zdjęcia: Teresa Myśków 50 INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. NASZE HOBBY NIEBO NAD GŁOWĄ Zdjęcie centralnej części gwiazdozbioru Ursa Major (Wielka Niedźwiedzica, UMa) przedstawia bardzo znany układ siedmiu gwiazd (asteryzm) zwany Wielkim Wozem. Nazwy (arabskie) gwiazd tworzących Wielki Wóz (od lewej strony do prawej): Dubha, Merak, Megraz, Phecda, Alioth, Mizar/Alkor (gwiazda podwójna), Alkad. Wszystkie te gwiazdy, z wyjątkiem dwu skrajnych, należą do gwiezdnego klasteru Wielkiego Wozu. GWIEZDNY KLASTER WIELKIEGO WOZU WIDOCZNOŚĆ PLANET LATEM 2006 Gwiazdy tworzące gwiazdozbiory zwykle nie są ze sobą fizycznie związane. Dlatego zaskoczeniem może być informacja, że prawie wszystkie gwiazdy tworzące asteryzm Wielkiego Wozu (z wyjątkiem obu skrajnych) leżą w tej samej odległości i poruszają się w przestrzeni w tym samym kierunku i z tą samą prędkością. Te ich specyficzne cechy zostały po raz pierwszy odkryte jeszcze w 1869 roku przez angielskiego astronoma Richarda Proctora. Wspólny ruch w Galaktyce tych gwiazd (i około stu innych, które zaliczane są obecnie do tego samego zgrupowania) świadczy o ich wspólnym pochodzeniu. Ten klaster gwiazdowy powstał około 500 mln lat temu (Słońce 4500 mln lat temu), jest więc tworem stosunkowo młodym. Początkowo gwiazdy te tworzyły otwartą gromadę. Od tego czasu gromada ta powoli się rozpada. Odległość do jej środka wynosi jedynie 75 lat świetlnych, a klaster ma średnicę około 30 lat świetlnych. Inne jaśniejsze gwiazdy naszego nieba należące do tego klasteru to Gemma (najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Korony Północnej, αCrB), beta Woźnicy (βAur), delta Wodnika (δAqr) i beta Wężownika (βSer). Merkury: Planetę dostrzec będzie można jedynie w okresie od początku sierpnia do 21 sierpnia. Będzie to okres widoczności porannej, zatem planety należy szukać krótko (około godziny) przed wschodem Słońca w tej części nieba (północny wschód), gdzie wzejdzie Słońce. Merkury będzie świecił nisko nad horyzontem, na tle zorzy porannej. Wenus: Widoczna rankiem krótko (1,5 godziny) przed wschodem Słońca przez całe lato. Okres widoczności porannej kończy się na początku października. Mars: Przez całe lato niewidoczny, bo zachodzi zaraz po zachodzie Słońca. Jowisz: Widoczny po zachodzie Słońca, do połowy nocy na początku lipca, a potem coraz krócej, bo zachodzi coraz wcześniej (ok. godziny 22 na początku września). Saturn: Widoczność wieczorna tej planety kończy się w końcu czerwca, a widoczność poranna zaczyna się dopiero pod koniec sierpnia. Od tego czasu Saturna widać coraz dłużej na porannym niebie (do 4 godzin w końcu września). Janusz Typek INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 51 SPORT TURNIEJE SIATKOWE W hali sportowej PS w dniach od 19 do 21 maja 2006 r. odbyły się dwie duże imprezy sportowe: • XVI OGÓLNOPOLSKI TURNIEJ W PIŁCE SIATKOWEJ KOBIET O PUCHAR PREZYDENTA MIASTA SZCZECINA; • XIV OGÓLNOPOLSKI TURNIEJ AKADEMICKICH DRUŻYN MIESZANYCH W PIŁCE SIATKOWEJ O PUCHAR JM REKTORA POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ. XVI OGÓLNOPOLSKI TURNIEJ PIŁKI SIATKOWEJ KOBIET O PUCHAR PREZYDENTA MIASTA SZCZECINA Wyniki końcowe: Kolejność końcowa: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. AZS Uniwersytetu Szczecińskiego AZS Politechniki Szczecińskiej Związek Nauczycielstwa Polskiego AZS Akademii Rolniczej w Szczecinie AZS Pomorskiej Akademii Medycznej AZS AWF Gorzów Wlkp. Rejonowy Urząd Poczty Polskiej w Szczecinie AZS Akademii Morskiej w Szczecinie Nagrody Turniejowe: • Najlepiej atakująca: • Najlepiej rozgrywająca: • Najwszechstronniejsza: • Najsympatyczniejsza: Anna Róg Marta Szymańska Marlena Twaróg Małgorzata Hennig US US PS ZNP Wyróżnienia w zespołach: • US – Paulina Dutkiewicz • PS – Karolina Wysocka • ZNP – Agnieszka Marecka • AR – Agnieszka Wojdyr • PAM – Paulina Frąckiewicz • AZS AWF Gorzów Wlkp. – Joanna Jabłońska • RU Poczty Polskie – Dorota Jońca • AM – Aleksandra Panek Trofeum siatkarkom Uniwersytetu Szczecińskiego wręczał wiceprezydent Miasta Szczecina Zbigniew Zalewski w towarzystwie dyrektorów Wydziału Sportu UM – Marcina Pracza i Barbary Nowakowskiej. Puchar dla drużyny Politechniki Szczecińskiej za zajęcie II miejsca ufundował patron medialny „Kurier Szczeciński”. 52 XIV OGÓLNOPOLSKI TURNIEJ AKADEMICKICH DRUŻYN MIESZANYCH W PIŁCE SIATKOWEJ O PUCHAR JM REKTORA POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ AZS Politechniki Szczecińskiej RU Poczty Polskiej w Szczecinie AZS AWF Gorzów Wlkp. AZS Uniwersytetu Szczecińskiego IKF w Szczecinie SALOS Absolwenci Politechniki Szczecińskiej AZS Pomorskiej Akademii Medycznej LO Nr 4 w Szczecinie Nagrody Turniejowe: • Najlepiej atakująca: • Najlepiej atakujący: • Najlepiej rozgrywająca: • Najlepiej rozgrywający: • Najwszechstronniejsza: • Najwszechstronniejszy: Estera Pastuszka PAM Robert Węglarek PS Anna Kowalska PS Jakub Głuszak AZS AWF Gorzów Wlkp. Edyta Matusiak RU Poczty Polskiej Marcin Fiedorowicz RU Poczty Polskiej Inauguracji obu imprez dokonał rektor PS Włodzimierz Kiernożycki, a w kolejnych dniach sportowym zmaganiom towarzyszyli i nagrody wręczali: prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk, prorektor ds. nauczania Witold Biedunkiewicz, kanclerz Franciszek Kamola. Pracą sędziów kierował Andrzej Biernaczyk, zaś nad całością organizacyjną czuwali: Lucyna Górniak – kierownik SWFiS PS i dr Jan Bursa – kierownik studiów niestacjonarnych WE, ze swej roli wywiązali się znakomicie. Gromkie brawa i wręczony kosz upominków był tego dowodem. Zmaganiom towarzyszyła wspaniała atmosfera, wysoki poziom sportowy, a wielu uśmiechów dostarczyli przyjaciele i sponsorzy turniejów, zapewniając zwycięskim drużynom i wyróżnionym zawodnikom nagrody i upominki. Turnieje sfinansowały władze PS, ZŚ AZS oraz Urząd Miasta, a sponsorami turniejów byli: MOTOPLAC – CENTRIM, PROBUS INTERNATIONAL, BOSMAN BROWAR SZCZECIN, ZAPOL, LUKAS BANK, MALINEX, POCZTA POLSKA, BERTI STAROPOLSKIE, FLOCK BEST, ASKAR, SZYBER DACH, CARWIT, ALEX, KLUB STUDENCKI PINOKIO, SAMORZĄD STUDENCKI POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ. Całość ubarwiły występy gimnastyczek artystycznych „KUSY” oraz pokazy Sekcji Aerobiku Sportowego KU AZS PS pod kierunkiem Anety Jaremko oraz Sekcji Aerobiku Sportowego KU AZS AR pod kierunkiem Danuty Maciejewskiej. Po zmaganiach sportowych wszyscy świetnie bawili się w Klubie Studenckim Pinokio. Zawodnicy i organizatorzy dziękują wszystkim, którzy się przyczynili do powodzenia naszych turniejów. Zapraszamy za rok! INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. ŻYLI WŚRÓD NAS FRANCISZEK LEMBICZ 20 maja 2006 roku zmarł nasz kolega dr Franciszek Lembicz, długoletni pracownik Instytutu Fizyki. Urodził się 23 stycznia 1948 r. w Szamotułach. W roku 1970 ukończył fizykę na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1970 – 1971 pracował jako asystent w Zakładzie Biofizyki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, a następnie w latach 1971 – 1972 jako nauczyciel fizyki w szczecińskim Technikum Kolejowym. Od listopada 1972 r. związał się z Instytutem Fizyki Politechniki Szczecińskiej. Początkowo pracował na stanowisku inżynieryjno-technicznym przy obsłudze spektrometru elektronowego rezonansu paramagnetycznego. Dość szybko dało się zauważyć większe, niż wynikało z zajmowanego etatu, zainteresowanie spektroskopią ERP. Zaczął więc prowadzić badania stabilności wzorców sygnału ERP, a następnie badania procesów relaksacyjnych w związkach chemicznych. Konsekwencją tych badań stało się objęcie w 1974 r. stanowiska starszego asystenta. Kontakty naukowe z pracownikami Zakładu Włókien Chemicznych Wydziału Technologii Chemicznej PS zaowocowały powstaniem koncepcji badań dynamiki polimerów za pomocą sond i znaczników spinowych. Metoda ta była wówczas nowością rzadko stosowaną na świecie, a w Polsce niemal nieznaną. Matrycą były elastomery poliuretanowe i kopoliestrowe syntetyzowane w Zakładzie Włókien Chemicznych WTCh. Jako sondy i znaczniki spinowe stosował rodniki nitroksylowe. Pobyt w 1977 r. na trzymiesięcznym stażu naukowym w Centrum Badań Molekularnych PAN w Łodzi pozwolił mu na poszerzenie warsztatu badawczego o metodę termicznie stymulowanej depolaryzacji. W latach 1979 – 1980 kontynuował badania w Deutsches Kunststoff Institute w Darmstadt (RFN). Badania te zaowocowały obroną 28 września1983 r. pracy doktorskiej zatytułowanej „Zastosowanie metody sondy spinowej do badania własności relaksacyjnych elastomerów poliuretanowych i kopoliestrowych” i wkrótce po tym objęciem stanowiska adiunkta. W następnych latach Jego zainteresowania naukowe skupiały się na zastosowaniu metody ERP w badaniach polimerów oraz w diagnostyce medycznej. Z odejściem Franciszka Lembicza straciliśmy wspaniałego kolegę i współpracownika. Krzysztof Lichszteld Zdjęcie: Bohdan Bojanowski WIKTOR NOWAK 1906 –1991 W tym roku mija setna rocznica urodzin i piętnasta rocznica śmierci doc. dr. Wiktora Nowaka, byłego kierownika Katedry Fizyki i pierwszego dyrektora Instytutu Fizyki Politechniki Szczecińskiej. Z jego nazwiskiem związana jest historia tworzenia się i rozwijania środowiska fizyków w Szczecinie oraz historia Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Wiktor Nowak urodził się w wielodzietnej rodzinie we wsi Tokarzewo w powiecie Kępno. Studia wyższe w zakresie fizyki ukończył na Uniwersytecie Poznańskim w 1933 roku. Bezpośrednio po ich ukończeniu rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Fizyki Lekarskiej Uniwersytetu, gdzie w ciągu dwu lat zbudował i uruchomił spektrograf masowy z podwójnym ogniskowaniem oraz przygotował do druku pracę pt. „Reakcje jonowe w atmosferze par chlorowców”. Równolegle z pracą na uniwersytecie wykładał fizykę w Wyższej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Poznaniu. Sytuacja materialna rodziny zmusiła go do szukania bardziej intratnej pracy. Od 1 października 1935 r. obejmuje stanowisko nauczyciela fizyki w Korpusie Kadetów w Rawiczu, łącząc je z obowiązkami nauczyciela w Państwowym Liceum Męskim w Odolanowie. Zmobilizowany, uczestniczy przez 18 dni w kampanii wrześniowej i bitwie nad Bzurą, dostaje się do niewoli. Wraca do kraju pierwszym zorganizowanym dla byłych więźniów transportem i już w roku szkolnym 1945/46 uczy w Państwowym Liceum Męskim w Ostrowie Wielkopolskim, a od 1946 r. w Gimnazjum i Liceum w Odolanowie. Od jesieni 1949 r. związał się ze Szczecinem i jego organizującym się od zera szkolnictwem wyższym. Od roku akademickiego 1949/50 przez dwa lata pracuje jako adiunkt w Pomorskiej Akademii Medycznej oraz w Szkole Inżynierskiej. W lutym 1951 zostaje kierownikiem Katedry Fizyki na Wydziale Budowy Maszyn Szkoły Inżynierskiej. Kieruje tą katedrą do 1970 r., a w latach 1970 – 1973 pełni funkcję dyrektora Międzywydziałowego Instytutu Fizyki Politechniki Szczecińskiej. Zaimponował zarówno swym rówieśnikom, jak i nam, znacznie od niego młodszym, gdy w 1964 r., w wieku 58 lat obronił pracę doktorską będącą rezultatem badań przewodnictwa jonowego w benzenie. Podziwialiśmy swobodę z jaką poruszał się na pograniczu fizyki i nauk technicznych oraz młodzieńczy zapał z jakim pracował. W roku 1959 i kilku następnych pasjonował się technicznymi zastosowaniami izotopów promieniotwórczych, zaś w 1970 r. uruchomił INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 53 ŻYLI WŚRÓD NAS i wdrożył do zastosowania w uczelni pierwszą w Szczecinie Elektroniczną Maszynę Cyfrową UMC-1. Jego umiejętności organizatorskie i pasja z jaką wykonywał wszystkie obowiązki znajdowały uznanie w Politechnice Szczecińskiej, nie tylko wśród fizyków. Efektem tego było powierzenie mu funkcji dziekana Wydziału Budowy Maszyn w latach 1953 – 1955 oraz prodziekana tego wydziału w latach 1955 – 1958. Wyrazem uznania były liczne nagrody i odznaczenia, z tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL jako najbardziej honorowym. Wiktor Nowak należał do grona organizatorów Oddziału Szczecińskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego w 1955 r., w składzie pierwszego Zarządu Oddziału był wiceprzewodniczącym. W latach 1962 – 1975 był przewodniczącym Zarządu Oddziału. Na emeryturę docent Nowak odszedł w październiku 1976 r., ale jeszcze do roku akademickiego 1988/89 czynny był zawodowo na części etatu. Wiktor Nowak był człowiekiem nadzwyczaj pracowitym i skromnym, traktującym obowiązki nauczyciela akademickiego nie jak zawód, ale jak misję lub powołanie. Takim go pamiętamy. Tadeusz Rewaj MŚCISŁAW LEON PADEREWSKI W Wielki Piątek, 14 kwietnia 2006 roku po długiej i ciężkiej chorobie odszedł na zawsze wybitny uczony i zasłużony nauczyciel akademicki prof. dr hab. inż. Mścisław Leon Paderewski. Profesor był specjalistą w dziedzinie inżynierii chemicznej i procesowej. Zajmował się oczyszczaniem powietrza i rozdzielaniem mieszanin gazowych metodą adsorpcyjną. Pracował w Instytucie Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej na stanowisku profesora zwyczajnego. Mówi się często, że nie ma ludzi nie do zastąpienia, ale gdy odchodzi na zawsze osoba tak zatroskana o losy wydziału, stwierdzenie to jest zupełnie nieprawdziwe. Wspominając Profesora Paderewskiego widzę uśmiechniętego starszego Pana w garniturze podającego na powitanie rękę. I słyszę zadawane przez Niego standardowe pytanie „Dzień dobry Panu, co tam u Pana słychać?” Profesor był człowiekiem skromnym, nastawionym życzliwie do ludzi. Żywo interesował się ich problemami zarówno tymi zawodowymi, jak i domowymi. Jako człowiek doświadczony służył często radą i pomocą. Profesor Paderewski urodził się 24 czerwca 1930 roku w Błaszkach k. Kalisza. Ojciec był rządcą w majątku ziemskim, matka nauczycielką. W okresie okupacji niemieckiej, mając zaledwie 12 lat, pracował ciężko u kołodzieja (Stelmach, roboty przymusowe – okręg Wartegau), co w okresie późniejszym odbiło się na Jego zdrowiu. Po zakończeniu wojny w 1945 roku wyjechał wraz z rodzicami zagospodarowywać Ziemie Odzyskane w Starej Dąbrowie k. Stargardu Szczecińskiego. Ojciec został kierownikiem miejscowego PGR, a matka zorganizowała nauczanie podstawowe. Gimnazjum ukończył w Kaliszu, a następnie szkołę średnią w „Pobożniaku”, czyli 54 II LO w Szczecinie. Studia wyższe I stopnia Profesor Paderewski odbył na Wydziale Chemicznym Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie w latach 1950 – 1953. W 1952 r., jeszcze w trakcie studiów, rozpoczął pracę zawodową w Katedrze Chemii Fizycznej Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie na stanowisku zastępcy asystenta. W 1953 r. związał się z Katedrą Inżynierii Chemicznej, w której po ukończeniu studiów otrzymał etat asystenta. Po ukończńczeniu uzupełniających studiów magisterskich na Wydziale Chemicznym nowo powstałej Politechniki Szczecińskiej awansował na etat starszego asystenta. Po obronie pracy magisterskiej w 1957 r. na temat projektowania procesu otrzymywania włókien wiskozowych, Profesor Paderewski zainteresował się procesami wymiany ciepła i masy w fazie fluidalnej. Zaprojektował i zbudował instalację laboratoryjną do badania procesu suszenia materiałów ziarnistych w fazie fluidalnej, a pierwszy temat Jego badań dotyczył suszenia uwodnionego siarczanu sodowego w fazie fluidalnej. Badania te stanowiły podstawę do nawiązania w 1960 r. współpracy naukowej z prof. dr. hab. inż. Januszem Ciborowskim, kierownikiem Katedry Inżynierii Chemicznej Politechniki Warszawskiej. Jej wynikiem była praca doktorska pt. „Ogrzewanie fazy fluidalnej bezpośrednio prądem elektrycznym” obroniona w 1964 r. na Politechnice Warszawskiej. W tym samym roku, po uzyskaniu stopnia naukowego doktora nauk technicznych o specjalności „inżynieria chemiczna”, awansował na stanowisko adiunkta w Katedrze Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej. Od 1965 r. prowadził badania naukowe na temat procesu wrzenia cieczy z zawiesiną ogrzewaną bezpośrednio prądem elektrycznym. Zagadnienia te stanowiły przedmiot pracy habilitacyjnej. Profesor opracował metodę INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. ŻYLI WŚRÓD NAS obliczania warunków odparowywania wody i cieczy organicznych w tych warunkach. W roku 1968 został powołany przez ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki na stanowisko docenta etatowego w Instytucie Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej PS, zaś w 1970 r. przeprowadził przewód habilitacyjny na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. Na podstawie rozprawy pt.: „Intensyfikacja procesu wrzenia cieczy z zawiesiną ogrzewaną bezpośrednio prądem elektrycznym” i dorobku naukowego Rada Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej nadała Mu 24 listopada 1970 r. stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie inżynierii chemicznej. W 1972 r. Profesor Paderewski podjął badania dotyczące wymiany masy i ciepła w procesach adsorpcyjnych. W ich trakcie wykonał wiele prac teoretycznych i stosowanych dotyczących oczyszczania gazów odlotowych zanieczyszczonych różnymi związkami chemicznymi. Opracowanie oryginalnych rozwiązań dotyczących modelowania procesu adsorpcji i desorpcji zaadsorbowanych związków pozwoliło Mu na nawiązanie współpracy z Polską Akademią Nauk i zakładami przemysłowymi, w wyniku czego uzyskał środki na wykonanie unikatowej aparatury i przeprowadzenie badań doświadczalnych procesów adsorpcyjno-desorpcyjnych. Problematyka ta jest bardzo obszerna i obejmuje: oczyszczanie cieczy metodą adsorpcyjną, adsorpcję par związków organicznych z powietrza na nieruchomym złożu adsorbentu, regenerację adsorbentów, modelowanie pełnego cyklu adsorpcyjno-desorpcyjnego, oczyszczanie mieszanek oddechowych w zamkniętych pomieszczeniach (habitaty), rozdzielanie mieszanin gazowych metodą adsorpcji zmienno-ciśnieniowej (PSA). Realizując badania na temat „Wymiana masy i ciepła w procesach adsorpcyjnych” zespół Profesora Paderewskiego współpracował z Instytutem Chemii Fizycznej PAN w Warszawie i Instytutem Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach. We współpracy z Biurem Projektów Ochrony Atmosfery „PROAT” w Szczecinie wdrożone zostały natomiast dwie instalacje adsorpcyjne do oczyszczania powietrza: w Wojskowych Zakładach Graficznych w Warszawie oraz w Zakładach Farmaceutycznych „Polfa” w Tarchominie. Za wdrożenie instalacji adsorpcyjnej do odzyskiwania chloroformu z gazów odlotowych w Tarchominie Profesor Paderewski otrzymał w 1980 r. nagrodę zespołową II stopnia ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. Ponadto za osiągnięcia w badaniach i projektowaniu instalacji adsorpcyjnej do oczyszczania gazów odlotowych otrzymał nagrodę zespołową I stopnia Rady Oddziału Wojewódzkiego NOT w Szczecinie (1980 r.). W wyniku współpracy ze Stocznią Szczecińską zespół Profesora Paderewskiego stworzył metodę oczyszczania mieszanek oddechowych w aparacie do głębokich nurkowań, która została wdrożona na budowanych specjalistycznych statkach przeznaczonych do badania zasobów mineralnych dna morskiego. W wyniku współpracy z Zakładami Chemicznymi „Police” Profesor opracował adsorpcyjną metodę oczyszczania roztworu Benfielda stosowanego przy oczyszczaniu gazu do syntezy amoniaku. Tytuł profesora nadzwyczajnego nadała Mu Rada Państwa 16 stycznia 1986 r., po czym został zatrudniony na etacie profesora nadzwyczajnego w Instytucie Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej Politechniki Szczecińskiej. W 1997 roku minister edukacji narodowej powołał Go na stanowisko profesora zwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej. Profesor Paderewski od roku 1976 był kierownikiem Zakładu Podstaw Inżynierii i Maszynoznawstwa Chemicznego. W latach 1974 – 1978 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej PS, a w okresie 1993 – 1996 był prodziekanem do spraw naukowych i finansowych Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej PS. W latach 1996 – 2000 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii FizycznejPS. Działalność naukową swego zespołu Profesor Paderewski ukierunkował na zagadnienia związane z wymianą masy i ciepła w procesach adsorpcyjnych. Z tej tematyki wypromował siedmiu doktorów i olbrzymią rzeszę magistrów inżynierów. Jego dyplomantem był późniejszy minister gospodarki Jacek Piechota. Również wszyscy podpisani pod tym wspomnieniem, byliśmy Jego studentami, zaś Profesor Paderewski był współautorem naszych pierwszych publikacji naukowych. Dorobek naukowy publikowany Profesora obejmuje ponad 180 pozycji. W tej liczbie znajduje się 90 publikacji w czasopismach naukowych, w tym 10 w zagranicznych oraz 20 w kwartalnikach PAN, 76 referatów na kongresach i konferencjach międzynarodowych i krajowych oraz 6 patentów. W dorobku naukowym Profesora Mścisława Paderewskiego szczególną pozycję zajmuje opracowana przez Niego, wydana nakładem WNT monografia z serii inżynierii chemicznej: „Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej”, stanowiąca podsumowanie jego 28-letniej pracy naukowej. W ramach działalności dydaktycznej Profesor Paderewski prowadził zajęcia z różnych przedmiotów z zakresu inżynierii chemicznej i procesowej, aparatury i maszynoznawstwa chemicznego oraz projektowania technologicznego. Wydał pięć skryptów dotyczących: hydrodynamiki, metod rozdziału faz, procesów wymiany ciepła, procesów dyfuzyjnych oraz adsorpcji i adsorberów, za które w 1983 roku uzyskał nagrodę I stopnia ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki. Był promotorem 32 prac inżynierskich oraz 79 prac magisterskich. W 1969 r. Profesor Paderewski zorganizował na Wydziale Technologii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej Wieczorowe Studia dla Pracujących, którymi prze 5 lat kierował. Był członkiem wielu stowarzyszeń naukowych: Komitetu Nauk Chemicznych PAN Oddział w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, a w latach 1978 – 1980 Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN w Warszawie. Za całokształt działalności naukowo-dydaktycznej i organizacyjnej został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem za Obronność Kraju oraz Medalem Edukacji Narodowej. W ramach działalności społecznej aktywnie działał w ZNP przy Politechnice Szczecińskiej, zajmując się sprawami związanymi z uzyskiwaniem mieszkań dla pracowników uczelni oraz poprawą warunków pracy. Małżonkę swoją, Alinę Izdebską, poznał podczas zajęć dydaktycznych ze studentami II roku Wydziału Chemii Szkoły Inżynierskiej. Małżonka Profesora urodziła się we Lwowie. W 1946 roku w ramach repatriacji znalazła się wraz z matką w Szczecinie (ojciec, nauczyciel, został zamordowany przez Niemców w 1942 roku). Tu ukończyła VI LO i w 1953 roku rozpoczęła studia na Wydziale Chemii Szkoły Inżynierskiej, które ukończyła już w Politechnice Szczecińskiej. W czerw- INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. 55 ŻYLI WŚRÓD NAS cu 1956 roku odbył się ślub państwa Paderewskich. Owocem tego małżeństwa jest dwoje dzieci córka Ewa (mgr inż. budownictwa) mieszkająca w Szczecinie oraz syn Aleksander (mgr inż. mechanik) mieszkający w Vancouver. Schorowany Profesor, jak sam powiadał, żył od lat na kredyt, być może dlatego nie zaprzątał sobie głowy drobnostkami a jedynie rzeczami ważnymi. Na pierwszym miejscu stawiał rodzinę, a potem losy wydziału traktowanego jako całość, wychodząc ponad podziały i interesy poszczególnych instytutów. Za najlepszy sposób regeneracji sił witalnych uważał pracę w ogrodzie i na działce. Kształcenie nowych pokoleń inżynierów traktował jako misję i czynił to z wielkim zaangażowaniem. U studentów miał poważanie i sympatię. Podczas egzaminów ustnych Profesor chcąc wyciągnąć istotne informacje od zestresowanego studenta coraz bardziej zagłębił się w zagadnieniu, przez to zwycięsko z egzaminu wychodzili tylko Ci dobrze zorientowani w temacie. Podczas jednego z takich egzaminów przy omawianiu mechanizmu przenikania masy, student narysował niepoprawnie rysunek, Profesor skomentował to krótko „Gratuluję właśnie wymyślił Pan perpetuum mobile. Proszę jeszcze pomyśleć, przyjdę za chwilę” i wychodził z gabinetu… na papierosa… Im stopień przygotowania studentów był gorszy, tym więcej tych wyjść zaliczał Profesor. Cenił u ludzi uczciwość, pracowitość i samodzielność. Dobrych studentów systematycznie uczęszczających na Jego wykłady pamiętał bardzo długo. Cieszył się, gdy licznie zgłaszali się do Niego na dyplom, a potem odnosili sukcesy zawodowe. Jego barwne opowieści o początkach pracy zawodowej rozbawiały spotkania okolicznościowe w zakładzie. W działalności naukowej był przewodnikiem dla pracowników. Zawsze otwartym na dyskusję i chętnym do pomocy. W interpretacji wyników badań osiągnął mistrzostwo. Umiał w szerszej perspektywie spoglądać na różne problemy. Zapoczątkowane przez niego kierunki badań są obecnie kontynuowane. Nawet w ostatnich swoich dniach żył życiem wydziału. Jeszcze 11 kwietnia brał udział w egzaminie doktorskim dwóch doktorantek Studium Doktoranckiego, jako przewidywany recenzent ich dysertacji. Profesor czuł, że jego misja się wypełnia. W przedostatni dzień ubiegłego roku napisał kilka zdań, będących wspomnieniem pierwszych chwil spędzonych w Uczelni, której poświęcił całe swoje dorosłe życie. Zamieszczamy je na str. 34 Tekst: Józef Nastaj, Dorota Downarowicz, Elżbieta Gabruś i Jacek A. Soroka Zdjęcie: archiwum i Jacek A. Soroka JÓZEF WOZACZYŃSKI Józef Wozaczyński urodził się w 1912 roku w Lwowie, tam też ukończył studia na Politechnice Lwowskiej w 1940 r. W czasie wojny pracował na stanowiskach inżynierskich na terenach województw lwowskiego i tarnopolskiego. Do Szczecina przybył już w 1946 roku i jako doświadczony inżynier zajmował się odbudową i budową wielu obiektów naszego miasta. W latach 1949 – 1951 pracował jako inspektor nadzoru w Zarządzie Portu Szczecin, przyczyniając się do odbudowy infrastruktury portowej po II wojnie światowej. Pracę na Politechnice Szczecińskiej rozpoczął w 1949 r. Od samego początku aktywnie uczestniczył w życiu uczelni, z którą związał się przez większość swojego życia zawodowego. Przez 26 lat pełnił funkcję kierownika Zakładu Organizacji i Mechanizacji Budowy, a także w latach 1952 – 1955 prodziekana i dziekana Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego. W tym czasie dzięki staraniom Profesora wydział uzyskał od miasta pomieszczenie przy ulicy Łokietka, w którym do dzisiaj znajduje się laboratorium wodne. Po zmianie struktury organizacyjnej wydziału w latach 1970 – 1973 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Inżynierii Lądowej. W roku 1976 odszedł na emeryturę. Profesor Józef Wozaczyński był doskonałym wychowawcą młodzieży i młodych pracowników wydziału. W czasie prowadzenia wykładów zawsze przypominał studentom, że 56 właściwa organizacja i pełne zaangażowanie w wykonywaną pracę przynosi oczekiwane efekty. Oprócz wiedzy teoretycznej, przekazywał studentom swoje duże doświadczenie praktyczne. Pracowników swojego zakładu uczył wnikliwego podejścia do rozpatrywanych problemów podczas wykonywanych zadań. Efektem prowadzonych prac naukowo-badawczych było opracowanie i wdrożenie systemu do analizy i programowania produkcji budowlanej metodą PERT w przedsiębiorstwach budowlanych, za którą zespół pod kierunkiem Profesora uzyskał nagrodę Ministra Budownictwa. Był wieloletnim członkiem Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. Miał szerokie kontakty z przedsiębiorstwami budowlanymi i podejmował działania usprawniające ich organizację. Aktywnie współpracował z nimi, mobilizując do niej młodych pracowników zakładu. Profesor łączył w sobie cechy człowieka surowego, a jednocześnie wyrozumiałego w stosunku do swoich wychowanków. Podczas egzaminów bardzo życzliwie i rzetelnie oceniał studentów i poświęcał im dużo czasu. Był osobą znaną i powszechnie szanowaną. Profesor Józef Wozaczyński zmarł 25 kwietnia 2006 roku. Jego śmierć napełniła nas głębokim żalem. INŻYNIER nr 2 (25) lipiec 2006 r. INSYGNIA AKADEMICKIE W POLITECHNICE SZCZECIŃSKIEJ 1. Łańcuch rektora Politechniki Szczecińskiej. Pierwszy raz rektor wystąpił w todze z łańcuchem 1 października 1955 roku na uroczystej inauguracji roku akademickiego 1955/1956. 2. Łańcuch prorektora ds. nauki, wcześniej ds. nauki i współpracy z zagranicą i ds. badań naukowych. Pierwszy raz prorektor wystąpił w todze z łańcuchem 1 października 1955 roku na uroczystej inauguracji roku akademickiego 1955/1956. 3. Łańcuch prorektora ds. rozwoju i współpracy z gospodarką narodową, a po zmianie nazwy stanowiska – prorektora ds. wychowania, obecnie ds. organizacji i rozwoju uczelni. Ufundowany przez załogę i dyrekcję Zarządu Portu Szczecin, wręczony prorektorowi 30 września 1971 roku w Wojewódzkiej Radzie Narodowej podczas uroczystości związanych z jubileuszem XXV-lecia uczelni. 4. Łańcuch prorektora ds. nauczania i wychowania, wcześniej ds. dydaktyki, obecnie ds. nauczania. Pierwszy raz prorektor wystąpił w todze z łańcuchem 1 października 1955 roku na uroczystej inauguracji roku akademickiego 1955/1956. � ���� ����������� POLITECHNIKA NA DNIACH MORZA SZCZECIN 9 - 11 czerwca 2006 WITRYNA WYDAWNICZA 1. „Wybrane zagadnienia modelowania dynamiki pól w elektrotechnice”, Andrzej Brykalski, wydanie I, Szczecin 2006 2. „Diagnostyka drgań samowzbudnych w systemie obrabiarka – proces skrawania”, Andrzej Bodnar, wydanie I, Szczecin 2006 W monografii poruszone są wybrane problemy dynamiki pól, które towarzyszą zjawiskom wiroprądowym w stanie nieustalonym oraz nieustalonemu przewodzeniu ciepła. Autor przedstawia metody analizy i modelowania procesów dynamicznych, ilustrując je przykładami obliczeniowymi o charakterze praktycznym. Praca poświęcona jest zagadnieniu drgań samowzbudnych w systemie obrabiarka – proces skrawania. Autor uwzględnia procesy modelowania matematycznego oraz przedstawia obliczeniową i doświadczalną diagnostykę, kładąc nacisk na metody wykrywania drgań samowzbudnych. 3. „Problematyka cieplno-przepływowa obiektów do nurkowania głębinowego”, Aleksander Andrzej Stachel, wydanie I, Szczecin 2006 4. „XIV seminarium naukowe – Regionalne problemy ochrony środowiska”, wydanie I, Międzyzdroje 2006 Monografia poświęcona jest problematyce nurkowania głębinowego a głównie jej aspektowi cieplno-przepływowemu. Autor przedstawił koncepcje modelowania matematycznego i obliczania efektów związanych z przepływem ciepła i energii w obiektach do nurkowania. Książka podzielona jest na dwie sesje tematyczne: jubileuszową z okazji 50-lecia pracy zawodowej profesora Romana Racinowskiego zatytułowaną „Badania litologiczne osadów czwartorzędowych w problematyce nauk podstawowych i praktyce inżynierskiej” i naukową pt. „Zagadnienia geologii inżynierskiej i inżynierii środowiska na obszarach przymorskich”. 5. „VII konferencja naukowa – Drewno i materiały drewnopochodne w konstrukcjach budowlanych”, wydanie I, Szczecin – Międzyzdroje 2006 6. „VIII konferencja – Okrętownictwo i oceanotechnika. Perspektywy rozwoju systemów transportowych”, wydanie I, Międzyzdroje 2006 Praca zawiera zbiór referatów wygłoszonych na konferencji naukowej „Drewno i materiały drewnopochodne w konstrukcjach budowlanych”, która odbyła się w maju 2006 roku w Międzyzdrojach. Obrady połączone były z obchodami 75. rocznicy urodzin i 55. rocznicy działalności naukowo-badawczej profesora Zbigniewa Mielczarka. Kolejna konferencja z cyklu „Okrętownictwo i oceanotechnika” odbyła się w czerwcu 2006 roku w Międzyzdrojach i połączona była z jubileuszem 70-lecia urodzin profesora Mieczysława Hanna. W książce przedstawione są referaty podejmujące wiodący temat konferencji czyli „Perspektywy rozwoju systemów transportowych.” 7. „Inżynier specjalny”, wydanie I, Szczecin 2006 8. „Skład osobowy”, wydanie I, Szczecin 2006 Wydanie specjalne kwartalnika PS Inżynier skierowane jest do maturzystów – przyszłych studentów naszej uczelni. Zawiera podstawowe informacje o wszystkich wydziałach PS, kierunkach studiów, domach studenckich, bibliotece oraz organizacjach działających na uczelni. Integralną częścią tego numeru jest dodatek, w którym omówione są zasady rekrutacji na studia w PS w roku akademickim 2006/2007. Książka zawiera aktualny spis pracowników, stanowisk i numerów telefonów, z uwzględnieniem jednostek organizacyjnych Politechniki Szczecińskiej, z naniesionymi bieżącymi zmianami.
