Katalog ryb_stawowych_1

Stawy rybne to unikalne ekosystemy, z wieloma
rzadkimi gatunkami roślin i zwierząt. Ich bogactwo
przyrodnicze jest wytworem wspólnego działania sił
przyrody i człowieka.
Trzeba jednak pamiętać, że gospodarka stawowa jest
przyjazna przyrodzie tylko wtedy, gdy jest właściwie
prowadzona. Współczesnym zagrożeniem dla przyrody stawów jest niewłaściwy sposób gospodarowania.
Przebudowywanie, pogłębianie czy powiększanie lustra wody wiąże się z usuwaniem roślinności, będącej
dla wielu gatunków zwierząt źródłem pożywienia i
miejscem lęgowym. Z kolei bezpośrednie odprowadzanie do rzek i potoków silnie użyźnionych odchodami
ryb wód ze stawów, bez ich wcześniejszego oczyszczenia, może silnie zanieczyszczać środowisko wodne poniżej stawów. Dlatego należy tak dbać o stawy, aby
pozostawiać fragmenty trzcinowisk czy pływającej
roślinności oraz by pobór wody ani spust nie działał
niszcząco na ekosystemy w stawach i w ich sąsiedztwie.
Nadmierna eutrofizacja, czyli zwiększenie ilości
substancji odżywczych prowadzące do rozwoju glonów, powodowana przez napływ nawozów sztucznych
z otaczających pól czy łąk, a także zbyt intensywne nawożenie stawów, stanowi kolejne zagrożenie. Szczególnie groźne dla życia w stawie są sinice (pierwotne
formy glonów), ponieważ wiele z nich wydziela toksyczne substancje powodujące skażenie wody oraz
zanik wielu gatunków i form życia. Bujnie rosnące sinice zmniejszają także ilość światła docierającego do dna
stawu.
Ołowiane stężenie zwiększające się w stawach
z roku na rok, to kolejne zagrożenie. Na większości
stawów hodowlanych, od początku września do końca
października myśliwi intensywnie polują na ptactwo
wodne. Naboje wypełnione śrutem ołowianym
w większości przypadków trafiają do wody. Związek
ten kumuluje się, co w efekcie daje niebezpieczne stężenie ołowiu w tych stawach.
Rysunki ryb pochodzą z portalu www.moczykije.pl
Gospodarka stawowa w rejonie górnej Wisły sięga
XII i XIII wieku, kiedy to zakonnicy sprowadzili do Polski karpia— główną rybę hodowlaną. Pierwsze stawy
pojawiły się w okolicach starorzeczy i dolinach rzek
o dużym spadku, co dawało możliwość dopływu i odpływu wody. W ten sposób powstały stawy w dolinach
górnej Wisły, Soły, Skawy. Jednymi z najstarszych
w dolinie górnej Wisły są stawy rybne w Zatorze,
w tzw. Dolinie Karpia.
trosce o wodę
Katalog ryb stawowych
Stawy rybne, najczęściej powstają w celu hodowli ryb,
a także jako łowiska dla wędkarzy. Jednak ich rola nie
ogranicza się tylko do funkcji gospodarczej. Stawy mogą także pełnić ważną funkcję w gromadzeniu wody, ochronie przeciwpowodziowej oraz oczysz-
czaniu ścieków.
Stawy rybne, dzięki swoim specyficznym warunkom,
sprzyjają także rozwojowi siedlisk cennych przyrodniczo gatunków ptaków i innych zwierząt,
dla których istotne znaczenie ma istnienie na stawach
miejsc spokojnych, zarośniętych, zacienionych, wilgotnych.
Dzięki zarówno gospodarczym, jak i przyrodniczym
walorom stawy rybne mogą także bardzo pozytyw-
nie wpłynąć na rozwój regionu. Ziemia Oświęcimsko – Zatorska, to przykład miejsca, które dzięki licznie występującym tutaj stawom rybnym zyskało
na popularności i z roku na rok przyciąga liczne rzesze
turystów. Z inicjatywy kilku gmin powstał projekt
„Dolina Karpia”, słynący z hodowli karpia, ale także
innych gatunków ryb. Dolina Karpia położona w Małopolsce, pomiędzy Krakowem, Oświęcimiem oraz Wadowicami i Kalwarią Zebrzydowską, gęsto pokryta stawami przyciąga nie tylko wędkarzy, ale także ornitologów przyrodników i turystów spragnionych odpoczynku.
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
ul. J. Piłsudskiego 22, 31-109 Kraków
www.krakow.rzgw.gov.pl
Wydział Komunikacji Społecznej
tel. (012) 62 84 356, 62 84 306
e-mail: [email protected]
Potrzeby przyrody i człowieka mogą być spójne.
Przykładem takiej zgodności są stawy rybne
– sztuczne zbiorniki powstałe w wyniku
działalności człowieka i dla jego potrzeb,
posiadające równocześnie duże walory
przyrodnicze.
Regionalny Zarząd
Gospodarki Wodnej
w Krakowie
Płoć– występuje w wodach stojących i wolno
płynących. Stanowi zdecydowanie najczęstszą zdobycz wędkarską. Jako najbardziej rozpowszechniona ryba naszych wód występuje niemal wszędzie, z wyjątkiem najwyższych, przyźródłowych odcinków górskich rzek. Żyje w stadach, żeruje gromadnie. Ryba ta jest płochliwa i bardzo ostrożna. Osiąga: 30–40
(maksymalnie 50) cm długości, 0,5–2 kg masy ciała.
Lin– występuje praktycznie w każdym rodzaju wód
stojących i płynących, jednak najchętniej żyje w
ciepłych, płytkich, silnie
zarośniętych wodach stojących (tzw. jeziora linowo-szczupakowe). Bardzo
odporny na niską zawartość tlenu. Jest gatunkiem ciepłolubnym, aktywniejszym nocą. Zimę spędza zagrzebany w mule.
Powszechnie hodowany jest w stawach rybnych, wraz z karpiem. Unika światła żyjąc samotnie. W ciągu dnia przebywa
przeważnie blisko dna i ożywia się wraz z nadejściem zmroku.
Amur— żyje w jeziorach,
stawach i rzekach. Jest rybą
ciepłolubną; najchętniej
żeruje na nagrzanych płyciznach, często pływa tuż pod
powierzchnią wody. Żywi się roślinnością. Zęby tego gatunku
przystosowane są do rozdrabniania pokarmu na jednomilimetrowe cząstki. Amur żywiący się miękką roślinnością podwodną niszczy podłoże, na którym składają ikrę inne gatunki ryb.
Szczupak– to drapieżnik,
a jego pożywienie stanowią
inne ryby, a nawet inne
szczupaki. Występuje w
jeziorach, rzekach i słonej
wodzie. Najczęściej czatuje ukryty w zaroślach roślin wodnych a w
jeziorach na skraju trzciny. Maskuje się swoim pięknym ubarwieniem. Duża trójkątna głowa, zaostrzony pysk i płetwy przesunięte
do tyłu upodabniają go do strzały. Prawie 700 drobnych ząbków
pokrywa całe niemalże wnętrze paszczy szczupaka.
Sandacz– ten drapieżnik
Tołpyga pstra– żyje
w ciepłych, głębokich
rzekach i jeziorach. Tołpyga pstra została wprowadzona do zbiorników
wodnych ze względu na
swoje preferencje pokarmowe. Żywiąc się fitoplanktonem przyczynia się do zmniejszenia tempa zarastania zbiorników. Dorasta do 1,12 metra długości i 45 kg masy ciała.
o bardzo dobrym wzroku
preferuje żyzne i mętne
wody. Ryba ta osiąga nawet ponad metr długości i
kilkanaście kilo wagi. Jednak już kilkukilowy sandacz to spora zdobycz dla wędkarza. Poza
sztucznymi stawami, jak np. w Zatorze, żyje także w środkowych i
dolnych biegach rzek Polski i w słonawych zatokach. Jest samotnikiem, polującym na małe ryby w otwartej toni wodnej.
Karp- to król stawów i
jedna z najważniejszych
ryb hodowlanych w
Polsce. Od niego wszystko się zaczęło w gminie
Zator. Występuje w polskich jeziorach i rzekach, jednak nie jest to jego naturalne środowisko. Żyje w
wodach słodkich stojących i wolno płynących. Karp nie jest
naszym rodzimym gatunkiem. W naturze występuje w zlewni
Morza Czarnego, Kaspijskiego i Jeziora Aralskiego. Na świecie
odławia się około 200 tys. ton karpia rocznie.
Karaś– żyje głównie w
płytkich, obficie zarośniętych stawach, starorzeczach, torfowiskach, jeziorach, spokojnych odcinkach rzek. Żywi się bezkręgowcami wodnymi, żyjącymi w mulistym dnie lub
jego pobliżu. Znosi nawet znaczne zanieczyszczenie wód i
niedobór w nich tlenu. W zimie zagrzebuje się w mulistym
dnie i zapada w rodzaju snu zimowego; również gdy dojdzie
do wyschnięcia zbiornika, w którym żyje, potrafi przetrwać
ukryty w mule.
Jaź- szeroko rozmieszczony w Europie gatunek słodkowodnej ryby
z rodziny karpiowatych.
Żyjąc zwykle samotnie
lub w niedużych stadkach jaź przebywa przeważnie, zwłaszcza pod wieczór, w
warstwach przypowierzchniowych wody. Ma duże wymagania tlenowe.
Sum– żyje w głębokich
Leszcz–
typowa ryba
naszych wód słodkich.
Żywi się prawie wyłącznie
organizmami dennymi. Są
to przede wszystkim larwy
owadów.
Reprezentuje
rodzinę karpiowatych, do
której należy najwięcej spośród słodkowodnych ryb Polski. Żyje
w obfitujących w pokarm jeziorach i powoli płynących rzekach
w tzw. krainie leszcza.
wodach rzek i ciepłych
jezior, starorzeczy i środkowym i dolnym biegu
rzek o miękkim podłożu.
Trudno dostępny obserwacjom, a budzący swoimi
rozmiarami respekt. Wg XIX– wiecznych badaczy w Odrze w 1830
roku złowiono osobnika ważącego 400 kg. Sum posługuje się swymi wąsami jak przynętą. Aktywny w nocy, dni spędza schowany w
swojej kryjówce. Zimą schodzi w głębsze miejsca i przestaje żerować. Żywi się żabami, rybami, a szczególnie duże osobniki nie pogardzą nawet dorosłymi ptakami wodnymi.
Okoń- ta popularna
wśród wędkarzy ryba,
która jak mawiają fachowcy
„bierze
na
wszystko”, dorasta do
nawet 4 kg wagi. Zazwyczaj jednak osiąga wagę
2 kg. Występuje najczęściej w rzekach, jeziorach i stawach. W
Polsce należy do najpospolitszych gatunków ryb. Preferuje
czyste wody o spokojnym nurcie i twardym dnie. W przeszłości ości i łuski okonia wykorzystywane były do wyrobu klejów i ozdób.