D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia

Sygn. akt I C 38/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 sierpnia 2013 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSR Magdalena Zdrzałka-Szymańska
Protokolant: Alicja Ziomek
po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2013 r. we Wrocławiu
na rozprawie
sprawy z powództwa J. J.
przeciwko Gminie W.
o ustalenie
I. oddala powództwo;
II. zasądza od powoda J. J. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
UZASADNIENIE
Powód J. J. wniósł o ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy łączącej strony, na mocy której
przysługuje powodowi nieodpłatne prawo przechodu i przejazdu przez nieruchomość stanowiącą własność strony
pozwanej Gminy W..
W uzasadnieniu powód podniósł, że od roku 1976 do roku 2007 korzystał z dojazdu do garażu bezpłatnie. Wskazał,
że w roku 2008 strona pozwana uznała, że powód użytkuje teren bez podstawy prawnej i zaczęła dochodzić opłat
za użytkowanie. Podniósł, że strona pozwana przy wydawaniu warunków zabudowy, następnie przy wyrażaniu
zgody na budowę garażu, wydawaniu zezwolenia na użytkowanie garażu, przekazywaniu garażu na własność i przy
przekazywaniu gruntu pod garażem w użytkowanie wieczyste wiedziała, że dojazd do garażu będzie musiał się odbywać
po ogólnodostępnym terenie położonym przed garażem, będącym jej własnością. Miała zatem obowiązek umożliwić
w jakiejś formie dojazd do garażu i uczyniła to bez formy pisemnej, mogła również określić opłatę za dojazd lecz
nie uczyniła tego. W związku z czym, według powoda, strona pozwana przez swoje zachowanie zawarła umowę
nienazwaną umożliwiającą bezpłatny dojazd. Wyjaśnił także, że celem pozwu jest zapewnienie bezpłatnego dojazdu do
drogi publicznej ul. (...) z garażu nr (...), stanowiącego odrębną nieruchomość, a należącego do powoda. W projekcie
budowy garażu teren dojazdu do garażu określony jest jako chodnik betonowy. Powód wskazał, że garaż został
wybudowany 29.12.1976 r., a na własność został przejęty w dniu 19.05.1995 r. na podstawie aktu notarialnego. Ponadto
użytkowanie wieczyste gruntu pod garażem nastąpiło na podstawie aktu notarialnego z dnia 19.05.1995 r.
W odpowiedzi na pozew pozwana Gmina W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na
rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu wskazała, że przed rokiem 2009 nie było możliwości podjęcia decyzji w przedmiocie docelowych
rozwiązań komunikacyjnych dotyczących działki nr (...), o czym powód był poinformowany w piśmie z dnia
22.07.2009 r. W dniu 20.04.2009 r. została zawarta między stronami umowa dzierżawy nr (...), z której treści wynika,
że powód w okresie od dnia 01.09.2008 r. do dnia 30.06.2011 r. był współdzierżawcą nieruchomości oznaczonej
jako działka nr (...). Umowy takiej samej treści były zawarte z pozostałymi właścicielami garaży znajdujących się
na działce nr (...) na podstawie, których korzystają oni z działki nr (...) w celu dojścia i dojazdu do ul. (...). Strona
pozwana wskazała, że umowy dzierżawy dotyczące korzystania z działki nr (...) zostały zawarte na czas nieoznaczony
z większością właścicieli garaży. Oprócz powoda, tylko jeden z właścicieli garaży J. P. odmówił zawarcia umowy
dzierżawy w związku z tym obaj zostali wezwani do uiszczania opłat z tytułu bezumownego korzystania z gruntu
stanowiącego własność strony pozwanej. Strona pozwana wskazała, że umowa została zawarta na okres 3 lat,
odpłatnie, po tej zaś dacie żadna umowa stron nie wiąże, bowiem powód nie wyraził zgody na dalsze jej kontynuowanie
tak, jak pozostali właściciele garaży na czas nieoznaczony.
Powód pismem procesowym z dnia 24.06.2013 r. wskazał, ze twierdzenie strony pozwanej o braku możliwości
ustanowienia drogi koniecznej z uwagi na brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru
położonego w zasobach urbanistycznych K. i W. we W. nie może mieć wpływu na ustalenie, że pomiędzy powodem a
stroną pozwaną została zawarta umowa obowiązująca do dzisiaj. Ponadto wskazał, że odmawiał podpisania umowy
dzierżawy nr (...) do momentu obciążenia go wyższymi opłatami, w związku z tym, że strona pozwana usiłowała
wydzierżawić powodowi teren kilkukrotnie większy niż jest mu potrzebny do dojazdu. Ponadto uważa, że teren pod
garażami nie spełnia wymogu terenu mieszkaniowego i nie jest związany funkcjonalnie z lokalami mieszkalnymi.
Pismem procesowym z dnia 25.07.2013 r. strona pozwana wskazała, że nigdy nie złożyła oświadczenia, w formie aktu
notarialnego, o ustanowienie służebności przechodu i przejazdu, dlatego też nie może być mowy o domniemaniu, że
takie prawo zostało skutecznie ustanowione.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Powód J. J. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej we W. przy ul. (...), oznaczonej geodezyjnie jako
działka nr (...), obręb K.. Powód wybudował garaż na przedmiotowej nieruchomości, którego własność strona pozwana
przeniosła na powoda umową z dnia 23.04.1999 r..
Strona pozwana Gmina W. jest właścicielem nieruchomości oznaczonej geodezyjnie jako działka nr (...), AM- l, obręb
K., położonej przy ul. (...) we W..
dowód:
wypis z rejestru gruntów o niepełnej treści Dz.5901/2012, k. 7-9;
kserokopia odpisu z KW (...), k. 27-30;
kserokopia odpisu z KW (...), k. 31-34;
kserokopia odpisu z KW (...), k. 37-41;
kserokopia umowy przeniesienia własności garażu i użytkowania wieczystego akt notarialny Rep.A nr (...) z dnia
23.04.1999 r. , k. 35-36;
rachunek nr (...), k. 43-45;
Powód od roku 1976 korzystał bezpłatnie z dojazdu do garażu. W dniu 20.04.2009 r. strony zawarły umowę dzierżawy
nr (...) przedmiotowej nieruchomości. Powód w okresie od 01.09.2008 r. do dnia 30.06.2011 r. był współdzierżawcą
nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) w celu dojścia i dojazdu do ul. (...).
dowód:
umowa dzierżawy nr (...) z dnia 20.04.2009 r., k. 17-18;
przesłuchanie powoda, k. 70;
Powód odmówił zawarcia umowy dzierżawy przedmiotowej działki odpłatnie na czas nieoznaczony. Strona pozwana
wezwała powoda do uiszczenia opłat z tytułu bezumownego korzystania z gruntu stanowiącego własność strony
pozwanej.
dowód:
pismo strony pozwanej z dnia 02.09.2008 r., k. 24-26;
Powód zwrócił się do strony pozwanej z wnioskiem o ustanowienie służebności drogi koniecznej do nieruchomości
położonej przy ul. (...) poprzez działkę gminną nr (...), obręb K.. Strona pozwana odmówiła powodowi ze względu
na brak opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru położonego w zespołach
urbanistycznych K. i W. we W. i brak docelowych rozwiązań komunikacyjnych w tym rejonie.
dowód:
pismo strony pozwanej z dnia 28.11.2008 r., k. 62;
pismo strony pozwanej z dnia 22.07.2009 r., k. 61;
pismo powoda z dnia 08.08.2012 r., k. 19-21;
pomiędzy stronami toczyło się postępowanie w przedmiocie ustanowienia służebności drogi koniczne, które zostało
umorzone z uwagi na cofnięcie żądania.
dowód:
akta I Ns 156/11
Sąd zważył co następuje:
Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Stosownie do treści art. 189 kpc powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego
lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Jest to przepis dopuszczający ustalanie w postępowaniu procesowym
istnienie lub nieistnienie prawa lub stosunku prawnego. Decydującym dla korzystania z tej formy powództwa jest
wyłącznie interes prawny powoda, który należy pojmować jako interes dotyczący szeroko rozumianych praw i
stosunków prawnych, a w przypadku ustalania praw czy stosunków prawnych występuje z reguły wówczas, gdy istnieje
niepewność tego prawa lub stosunku prawnego zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. Jednak istnienie tego
interesu jest kwestionowane w sytuacjach, w których występuje równocześnie inna forma ochrony praw powoda.
W niniejszej sprawie powód J. J. wniósł o ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy łączącej strony,
na mocy której przysługuje powodowi nieodpłatne prawo przechodu i przejazdu przez nieruchomość stanowiącą
własność strony pozwanej Gminy W., wskazując, iż od roku 1976 do roku 2007 korzystał z dojazdu do garażu
bezpłatnie, a potem na podstawie umowy dzierżawy. Jednocześnie uzasadnieniem dla przedstawionego żądania miał
być fakt, iż strona pozwana przy wydawaniu warunków zabudowy, następnie przy wyrażaniu zgody na budowę garażu,
wydawaniu zezwolenia na użytkowanie garażu, przekazywaniu garażu na własność i przy przekazywaniu gruntu pod
garażem w użytkowanie wieczyste wiedziała, że dojazd do garażu będzie musiał się odbywać po ogólnodostępnym
terenie położonym przed garażem, będącym jej własnością. Miała zatem obowiązek umożliwić w jakiejś formie dojazd
do garażu i uczyniła to bez formy pisemnej, mogła również określić opłatę za dojazd lecz nie uczyniła tego.
Zdaniem Sądu Rejonowego powód nie posiada w przedmiotowej sprawie interesu prawnego, którego istnienie
umożliwiałoby ustalanie istnienia umowy, na mocy której przysługiwałoby powodowi nieodpłatne prawo przechodu
i przejazdu przez nieruchomość stanowiącą własność strony pozwanej Gminy W., albowiem występuje równocześnie
inna forma ochrony praw powoda.
Zgodnie z art. 285 § 1 kc nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości
władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w
oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje
ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi
nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości
władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).
Istnieje również możliwość nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia będącego jednym ze sposobów
nabycia prawa własności. Zgodnie z przepisem art. 292 KC służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie
tylko, w przypadku gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o zasiedzeniu
nieruchomości stosuje się odpowiednio. Do zasiedzenia służebności gruntowej zastosowanie mieć będą przepisy art.
172–173 KC oraz art. 175–176 KC1.
Służebność gruntową zasiedzieć może jej posiadacz po spełnieniu warunków określonych w przepisach. Posiadaczem
służebności jest wedle art. 352 § 1 KC ten, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym
treści służebności. Za posiadacza służebności uważa się więc tego, kto korzysta z cudzej nieruchomości w taki sposób,
w jaki korzysta z danej nieruchomości osoba, której określona służebność przysługuje. Wskazany przepis stanowi o
korzystaniu z cudzej nieruchomości, co wskazuje, iż przedmiotem posiadania mogą być jedynie służebności czynne,
tzn. takie, które polegają na czynieniu czegoś – wykonywaniu określonych czynności. Należy wskazać, że posiadanie
służebności polegać ma na określonym sposobie korzystania z danej nieruchomości, które to korzystanie w swej treści
odpowiada treści określonej służebności. Takie korzystanie z nieruchomości musi mieć cechę pewnej stabilności i nie
może polegać na sporadycznym czy wręcz przypadkowym wykonywaniu określonych czynności.
Zdaniem Sądu Rejonowego zarówno stan faktyczny, jak uzasadnienie pozwu przedstawiane przez powoda wskazuje,
iż jego powództwo de facto zmierzało do stwierdzenia zasiedzenia służebności drogi, a powód postanowił przedstawić
inne żądanie z uwagi na trudności w ustaleniu kręgu uczestników takiego postępowania.
Jednocześnie wskazać należy iż nawet gdyby przyjąć istnienie interesu prawnego uzasadniającego wytoczenie
powództwa o ustalenie, żądanie powoda nie zasługiwałoby na uwzględnienie. Bezspornym jest, iż powód od roku 1976
do roku 2007 korzystał z dojazdu do garażu bezpłatnie za zgodą pozwanej Gminy W.. Taka sytuacja uległa jednak
diametralnej zmianie, albowiem Gmina wystąpiła do poszczególnych współwłaścicieli o zawarcie stosownych umów
dzierżawy. Taka umowa została zawarta także z powodem. Zaistniała sytuacja pozwala uznać, iż strona pozwana
zgodnie ze swoją wolą, wykorzystując uprawnienie do dysponowania swoją własnością, doprowadziła do zawarcia
umów dzierżawy gruntu w ten sposób niwelując jakikolwiek inny stosunek prawny, który mógł istnieć wcześniej.
Sąd Rejonowy nie podziela również poglądu powoda, który twierdzi, iż skoro strona pozwana przy wydawaniu
warunków zabudowy, następnie przy wyrażaniu zgody na budowę garażu, wydawaniu zezwolenia na użytkowanie
garażu, przekazywaniu garażu na własność i przy przekazywaniu gruntu pod garażem w użytkowanie wieczyste
wiedziała, że dojazd do garażu będzie musiał się odbywać po ogólnodostępnym terenie położonym przed garażem,
będącym jej własnością, to korzystanie z tego pasa gruntu przez powoda winno odbywać się nieodpłatnie.
Wobec przytoczonych powyżej argumentów na podstawie art. 189 kpc orzeczono jak w sentencji.
Orzeczenie o kosztach procesu oparto o przepis art. 98 § 1 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę
jest zobowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej
obrony. Strona pozwana wygrała sprawę w 100 % i w takim zakresie mogła żądać zwrotu poniesionych kosztów
procesu, na które składają się koszty zastępstwa procesowego, które zgodnie z § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1349 ze zm.) wyniosły 60 zł..