Zawodowy alergiczny nie¿yt nosa - aspekty prawne i

Zawodowy alergiczny nie¿yt nosa - aspekty prawne i

C H O R O B Y
Z A W O D O W E
Zawodowy alergiczny
nie¿yt nosa
- aspekty
prawne i orzecznicze
Occupational allergic rhinitis
- legal and medical certification aspects
Summary
In this article the authors have presented legal and medical certification aspects of occupational allergic
rhinitis in Poland. The main causative agents and rules of diagnostic procedures of this disease are also
presented.
Dr hab. n. med.
Cezary Pa³czyñski
Dr n. med.
Tomasz Wittczak
Klinika Chorób
Zawodowych
i Oœrodek Alergii
Zawodowej
i Œrodowiskowej
Instytut
Medycyny Pracy
im.
prof. Jerzego Nofera
w £odzi
Kierownik Kliniki:
Dr hab. n. med.
Cezary Pa³czyñski
...............................................
W artykule autorzy przedstawiaj¹ prawne i orzecznicze zagadnienia zwi¹zane z
alergicznym nie¿ytem nosa pochodzenia zawodowego. Opisano równie¿ podstawowe
czynniki przyczynowe oraz zasady diagnostyki tego schorzenia.
A
lergiczny nie¿yt nosa jest jednym ze
schorzeñ, które w przypadku spe³nienia
okreœlonych kryteriów diagnostycznych
mog¹ byæ uznane za chorobê zawodow¹.
Rozpoznanie choroby zawodowej powoduje
konsekwencje nie tylko medyczne ale i prawne.
Upowa¿nia chorego do roszczeñ finansowych
z tytu³u doznanego uszczerbku na zdrowiu
zwi¹zanego z prac¹ oraz, w obecnym stanie
prawnym, skutkuje tak¿e negatywnym wynikiem
kwalifikacji do pracy w ekspozycji na czynnik
sprawczy choroby. Dlatego postêpowanie
orzecznicze w zwi¹zku z podejrzeniem choroby
zawodowej ujête jest w okreœlone, szczegó³owe
normy prawne (1-4).
Podstawowe obowi¹zuj¹ce przepisy dotycz¹ce chorób zawodowych zawarte s¹ w dwóch
rozporz¹dzeniach opublikowanych w Dzienniku
Ustaw nr 132 z 19 sierpnia 2002 r., które wesz³y
w ¿ycie z dniem 3 wrzeœnia 2002r. :
Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca
2002r. w sprawie wykazu chorób zawodowych,
szczegó³owych zasad postêpowania w sprawach
zg³aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów
w³aœciwych w tych sprawach oraz Rozporz¹dzenie
Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002r. w sprawie
sposobu dokumentowania chorób zawodowych
i skutków tych chorób.
Za chorobê zawodow¹ mo¿e byæ uznana
jedynie choroba ujêta w wykazie chorób
zawodowych, stanowi¹cym za³¹cznik do
pierwszego z wymienionych rozporz¹dzeñ, je¿eli
mo¿na stwierdziæ bezspornie lub z wysokim (tj.
przewa¿aj¹cym) prawdopodobieñstwem, ¿e
zosta³a ona spowodowana dzia³aniem czynników
szko dliw ych dla zdrow ia wyst êpuj ¹cyc h
w œrodowisku pracy.
Alergiczny nie¿yt nosa figuruje w obowi¹zuj¹cym wykazie chorób zawodowych w pozycji 12.
Mo¿liwe jest zatem uznanie jego zawodowej
etiologii, pod warunkiem jednak¿e, udowodnienia
przyczynowego zwi¹zku zaistnienia tej choroby
z czynnikami specyficznymi dla œrodowiska pracy.
Oznacza to, ¿e konieczne jest udowodnienie (lub
przynajmniej wykazanie z przewa¿aj¹cym
prawdopodobieñstwem), ¿e pierwotn¹ przyczyn¹
nie¿ytu nosa jest swoista nadwra¿liwoœæ na
alergen specyficzny dla tego œrodowiska.
Powstaje problem, które alergeny mo¿na zaliczyæ
do alergenów zawodowych. Zdecydowana ich
wiêkszoœæ wystêpuje przecie¿ równie¿ poza
œrodowiskiem pracy (np. m¹ki, alergeny
zwierzêce, lateks gumy naturalnej, a nawet
czynniki o ma³ej masie cz¹steczkowej takie jak
diizocyjaniany czy akrylany). Kwalifikacja alergenu
do tej grupy wynika z faktu, ¿e rozwój uczulenia
w przypadku alergii zawodowej jest
uwarunkowany szczególnym dla rodzaju pracy
poziomem i czasem trwania ekspozycji, a pozazawodowe uczulenia na te alergeny s¹ wyj¹tkowo
rzadko spotykane (5-8).
Poniewa¿ uk³ad oddechowy stanowi
funkcjonaln¹ ca³oœæ, w znacznej czêœci
S³owa kluczowe :
zawodowy alergiczny
nie¿yt nosa,
diagnostyka,
orzecznictwo
Key words :
occupational allergic
rhinitis, diagnostic
procedures, medical
certification
Lato 2004
A L E R G I A 41
C H O R O B Y
Z A W O D O W E
przypadków proces alergiczny typu natychmiastowego dotyczy jednoczeœnie górnego i dolnego
odcinka tego uk³adu. Jest to powodem czêstego
wspó³istnienia alergicznego nie¿ytu nosa z astm¹
oskrzelow¹. Dlatego najwa¿niejsze alergeny
bêd¹ce przyczyn¹ alergii zawodowej uk³adu
oddechowego s¹ wspólne dla obu tych jednostek
chorobowych. Przedstawiono je w tabeli 1.
Przyjmuje siê, ¿e uczulenia na powszechnie
wystêpuj¹ce alergeny œrodowiska domowego
i komunalnego, takie jak roztocze kurzu
domowego, py³ki pospolicie wystêpuj¹cych traw,
drzew i chwastów a tak¿e pospolite pleœnie (nie
dotyczy to szczególnych przypadków nara¿enia
1
Najwa¿niejsze czynniki przyczynowe zawodowej alergii dróg
oddechowych i grupy nara¿onych
TABELA
Czynniki
Grupy narazonych
Czynniki o du¿ej
masie cz¹steczkowej
- m¹ka
i jej zanieczyszczenia
piekarze, ciastkarze, m³ynarze, kucharze,
pracownicy transportu m¹ki
- alergeny zwierzêce
rolnicy, hodowcy zwierz¹t, pracownicy zwierzêtarni
naukowych i ogrodów zoologicznych, osoby
handluj¹ce zwierzêtami, weterynarze
- ¿ywice,
zw³aszcza kalafonia
lutownicy, pracownicy zak³adów elektronicznych
- antybiotyki
pracownicy ochrony zdrowia i przemys³u
farmaceutycznego
- lateks gumy naturalnej
pracownicy ochrony zdrowia, pracownicy
zatrudnieni przy produkcji wyrobów gumowych,
osoby pracuj¹ce w rêkawicach gumowych
- ziarna roœlin oleistych
wytwórcy olejów roœlinnych
- detergenty, enzymy
pracownicy fabryk proszków do prania
i detergentów, zatrudnieni w pralniach, pracownicy
przemys³u spo¿ywczego
Czynniki o ma³ej
masie cz¹steczkowej
- izocyjaniany
wytwórcy poliuretanów, stosuj¹cy poliuretany
w procesie produkcyjnym (meblarstwo, obuwnictwo,
produkcja uszczelek, wyk³adzin budowlanych
i mieszkaniowych), lakiernicy samochodowi,
producenci mas plastycznych, stosuj¹cy materia³y
uszczelniaj¹ce w przemyœle budowlanym
- sole metali
(platyny, niklu, chromu,
kobaltu)
zatrudnieni w przemyœle chemicznym, przy rafinacji
metali, w galwanizerniach,przy obróbce skór,
produkcji no¿y i instrumentów medycznych
- barwniki
wytwórcy barwników, u¿ytkownicy barwników
(przemys³ meblowy, tekstylny)
- nadsiarczany, henna
fryzjerzy
- œrodki odka¿aj¹ce
pracownicy ochrony zdrowia, zatrudnieni
w rolnictwie, rybo³ówstwie, w przemyœle
chemicznym i papierniczym
- bezwodniki kwaœne
zatrudnieni w przemyœle chemicznym przy produkcji
barwników, ¿ywic poilestrowo-formaldehydowych,
przetwórstwie tworzyw sztucznych, produkcji
farmaceutycznej i insektycydów
42 A L E R G I A
Lato 2004
na specjalne gatunki pleœni stosowane w przemyœle spo¿ywczym), nie mog¹ byæ kwalifikowane
jako uczulenia zawodowe. Wynika to z faktu,
czêstego wystêpowania uczulenia na takie
alergeny w populacji generalnej zawodowo nie
nara¿onej. Z tego powodu na przyk³ad
bibliotekarz uczulony na obecne w kurzu
roztocza, czy te¿ wspomniany dalej kosiarz trawy
(przypadek 1) nie mog¹ byæ uznani za chorych
na alergiê zawodow¹.
Przypadek 1.
32-letni mê¿czyzna, niepal¹cy, zatrudniony
w prywatnym zak³adzie przy pracach zwi¹zanych z pielêgnacj¹ zieleni wokó³ siedziby
zak³adu. Do jego obowi¹zków nale¿a³a m.in.
opieka nad trawnikami, w tym koszenie trawy
elektryczn¹ kosiark¹. W trakcie pracy zwi¹zanej
z koszeniem, odczuwa³ nasilone objawy nie¿ytu
nosa oraz dolegliwoœci ze strony spojówek.
Wykonane testy skórne metod¹ punktow¹ da³y
wyniki dodatnie z py³kami traw i drzew. Alergeny
te s¹ uznawane za powszechnie wystêpuj¹ce.
U chorego rozpoznano py³kowicê i nie
znaleziono podstaw do rozpatrywania choroby
zawodowej.
W rozumowaniu orzeczniczym bardzo istotne
jest ustalenie pocz¹tku choroby, za który uwa¿a
siê wyst¹pienie charakterystycznych dla niej
dolegliwoœci i objawów. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e
stwierdzenie obecnoœci swoistych przeciwcia³ za
pomoc¹ dodatnich wyników testów skórnych
metod¹ punktow¹ lub wykrycie alergenowo
swoistych przeciwcia³ w surowicy nie inicjuj¹
choroby w rozumieniu orzeczniczym ("uczulenie
nie jest chorob¹"). Dlatego w praktyce
orzeczniczej du¿e znaczenie ma analiza
dokumentacji lekarskiej ze wzglêdu na w¹tpliwe,
w przypadku pacjentów roszczeniowych,
znaczenie wywiadu.
Bardzo wa¿ne jest równie¿ podkreœlenie, ¿e
jeœli alergiczny nie¿yt nosa istnia³ przed
podjêciem pracy w nara¿eniu na czynnik obecnie
choæby w czêœci odpowiedzialny za jej przebieg
nie mo¿emy mówiæ o chorobie zawodowej w
rozumieniu prawno-medycznym. Schorzenie takie
mo¿e byæ traktowane jedynie jako "choroba
zwi¹zana z prac¹" (ang. work-related disease), co
ma znaczenie ze wzglêdów profilaktycznych (np.
przy kwalifikowaniu chorego do dalszej pracy w
nara¿eniu) ale nie upowa¿nia do roszczeñ
finansowych z tego tytu³u (przypadek 2).
Przypadek 2.
28-letni, mê¿czyzna, niepal¹cy, piekarz. Po
2 latach pracy w piekarni, u badanego zaczê³y
wystêpowaæ objawy alergicznego nie¿ytu nosa
przy kontakcie z m¹k¹. Wykonane badania
ujawni³y uczulenie na m¹kê pszenn¹ i ¿ytni¹ oraz
py³ki traw i drzew (testy skórne metod¹
punktow¹). Analiza dokumentacji lekarskiej ujawni³a, ¿e pacjent jeszcze przed rozpoczêciem
nauki zawodu piekarza by³ leczony w poradni
alergologicznej z rozpoznaniem py³kowicy. Wów-
C H O R O B Y
czas dolegliwoœci mia³y charakter jedynie
sezonowy i pacjent pocz¹tkowo nie ujawni³ tego
faktu
W tym przypadku nale¿y przyj¹æ, ¿e alergiczny
nie¿yt nosa wystêpowa³ przed rozpoczêciem
nara¿enia zawodowego. Fakt powstania
dodatkowego uczulenia na alergeny zawodowe
i zwi¹zana z tym zmiana charakteru alergii
z sezonowej na ca³oroczn¹ nie mo¿e decydowaæ
o rozpoznaniu choroby jako zawodowej i uprawniaæ do roszczeñ finansowych. Pacjent ten ma
jednak przeciwwskazania do pracy w nara¿eniu
na czynniki alergizuj¹ce drogi oddechowe (w tym
m¹ki) i powinien podlegaæ bardziej wnikliwej
opiece lekarza profilaktyka.
Uczulenie wielowa¿ne (jednoczesne uczulenie na kilka alergenów, równie¿ pozazawodowych) nie wyklucza rozpoznania alergii zawodowej pod warunkiem obecnoœci zwi¹zku czasowego miêdzy ekspozycj¹ na alergen zawodowy
a pocz¹tkiem objawów. Przyk³adem jest opisany
dalej przypadek 3 dotycz¹cy pacjentki, która poza
uczuleniem na alergeny zawodowe, wykazywa³a
rów ni e¿ ce ch y uc zu le ni a na al er ge ny
powszechnie wystêpuj¹ce; objawy choroby wyst¹pi³y u niej natomiast dopiero po rozpoczêciu
pracy i wykazywa³y zwi¹zek przyczynowy z nara¿eniem na alergen swoisty dla œrodowiska pracy .
Przypadek 3.
Pacjentka lat 38, niepal¹ca, pielêgniarka. Po 4
latach pracy w zawodzie zauwa¿y³a
wystêpowanie œwi¹du i pojedynczych b¹bli
pokrzywkowych w miejscu kontaktu skóry
z rêkawiczk¹ lateksow¹, Po up³ywie roku,
w czasie pracy w kontakcie z rêkawiczkami
zaczê³y wystêpowaæ równie¿ objawy
alergicznego nie¿ytu nosa. Wykonane badania
ujawni³y obecnoœæ w surowicy badanej
swoistych przeciwcia³ przeciwko alergenom
lateksu w 2 klasie. Testy skórne metod¹
punktow¹ da³y wyniki dodatnie z roztoczami
kurzu domowego i py³kami traw. Swoista próba
prowokacyjna (talkowanie rêkawic lateksowych)
spowodowa³a wyst¹pienie objawów alergicznego nie¿ytu nosa i nap³yw do b³ony œluzowej
nosa komórek charakterystycznych dla reakcji
alergicznej (odsetek eozynofilów - 1% przed
prowokacj¹, 5% w 2 godzinie, 8% w 24 godzinie
po). Brak by³o danych wskazuj¹cych na istnienie
tej choroby przed podjêciem pracy w nara¿eniu.
U pacjentki tej istniej¹ pe³ne postawy do
rozpoznania alergicznego nie¿ytu nosa
pochodzenia zawodowego (a ponadto pokrzywki
o takiej etiologii) , mimo cech alergii wielowa¿nej.
Okres, w którym wyst¹pienie udokumentowanych objawów chorobowych alergicznego
nie¿ytu nosa upowa¿nia do rozpoznania jego
zawodowej etiologii pomimo wczeœniejszego
zakoñczenia nara¿enia zawodowego wynosi
1 rok. Oznacza to, ¿e u osoby, która zachorowa³a
dopiero po up³ywie roku od zakoñczenia pracy
w kontakcie z alergenem nie ma podstaw do
rozpoznania zawodowej etiologii choroby.
Z A W O D O W E
Tryb postêpowania w sprawach chorób
zawodowych
Obejmuje on trzy etapy: podejrzenie,
rozpoznanie i stwierdzenie choroby zawodowej.
Zg³oszenia podejrzenia dokonuje na specjalnym formularzu lekarz; ma do tego prawo równie¿
pracodawca a nawet sam zainteresowany pracownik (za poœrednictwem lekarza sprawuj¹cego opiekê
profilaktyczn¹ nad jego zak³adem pracy).
Podejrzenie choroby zawodowej musi byæ
zg³oszone do w³aœciwego terenowo inspektora
sanitarnego i inspektora pracy.
W celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki pacjent kierowany jest do jednostki pierwszego
szczebla orzeczniczego (Wojewódzkie Oœrodki
Medycyny Pracy - WOMP).
W przypadku koniecznoœci dodatkowych
konsultacji albo te¿ odwo³ania siê przez pracownika lub pracodawcê od treœci orzeczenia
wydanego przez WOMP; pacjent podlega dalszej
diagnostyce w jednostce badawczo - rozwojowej
w dziedzinie medycyny pracy (Instytut Medycyny
Pracy). Z procedur¹ rozpoznawania i stwierdzania
chorób zawodowych zwi¹zana jest oczywiœcie
œciœle analiza warunków pracy i ocena nara¿enia
zawodowego. W przypadku chorób alergicznych
wystarczaj¹ce jest stwierdzenie kontaktu
z alergenem zawodowym w miejscu pracy; nie ma
koniecznoœci okreœlania jego stê¿enia. Orzeczenie
lekarskie odnoœnie zawodowej etiologii choroby
jest przesy³ane w³aœciwemu Inspektorowi
Sanitarnemu, który na podstawie tego orzeczenia
oraz oceny nara¿enia zawodowego wydaje
decyzjê o stwierdzeniu choroby zawodowej lub
braku podstaw do jej stwierdzenia. Dopiero ta
decyzja jest dla pacjenta podstaw¹ do uzyskania
œwiadczeñ finansowych z tego tytu³u.
#
Diagnostyka alergicznego nie¿ytu nosa
pochodzenia zawodowego rozpoczyna siê od
wywiadu, badania przedmiotowego i analizy
dokumentacji lekarskiej,
#
Nale¿y dokonaæ oceny nara¿enia zawodowego pod k¹tem wystêpowania w œrodowisku
pracy czynników, które mo¿na uznaæ za
alergeny zawodowe czy te¿ zawodowe czynniki uczulaj¹ce (ang. occupational sensitisers
termin stosowany w odniesieniu do czynników
o ma³ej masie cz¹steczkowej, które nie wywo³uj¹ typowej alergii IgE-zale¿nej).
#
W przypadku gdy obecnoœæ takich czynników
zosta³a potwierdzona, nale¿y podj¹æ
postêpowanie diagnostyczne ukierunkowane
na wykazanie ich etiologicznego znaczenia
w patogenezie choroby. Je¿eli wiadomo, ¿e
okreœlone alergeny powoduj¹ odpowiedŸ IgE
zale¿n¹, mo¿na podj¹æ próbê identyfikacji
alergenowo-swoistych przeciwcia³ (asIgE)
w organizmie chorego: w skórze (testy skórne
metod¹ punktow¹) lub/i w surowicy (np.
metody immunoenzymatyczne).
Lato 2004
A L E R G I A 43
C H O R O B Y
#
#
Z A W O D O W E
Ponie wa¿ sa ma obe cnoœæ asIgE nie
potwierdza w sposób jednoznaczny ich
inicjuj¹cego udzia³u w patogenezie choroby
alergicznej (stan nadwra¿liwoœci immunologicznej bez objawów choroby), w praktyce
orzeczniczej za "z³oty standard" uwa¿ane s¹
swoiste próby prowokacyjne z alergenem.
Próba taka jest przeprowadzana b¹dŸ
bezpoœrednio w œrodo-wisku pracy, b¹dŸ
(czêsto miejsce pracy i oœrodek diagnostyczny
s¹ od siebie odleg³e) w odtworzonych
w laboratorium warunkach odpowiadaj¹cych
temu œrodowisku.
Polega ona na nara¿eniu
chorego na alergen czy te¿ zawodowy czynnik
uczulaj¹cy bêd¹cy domnieman¹ przyczyn¹
choroby i obserwacji zmian, które zachodz¹ w
jego organizmie pod wp³ywem takiej
ekspozycji.
W przypadku podejrzenia alergicznego nie¿ytu
nosa obserwujemy zmiany w stanie przedmiotowym górnych dróg oddechowych oraz
dokonujemy obiektywizacji wyniku próby za
pomoc¹ analizy zmian morfologicznych
(rodzaj, liczba i odsetek komórek zapalenia
alergicznego) i biochemicznych (mediatory
zapalne) w miejscu reakcji alergicznej. W tym
celu mo¿na pos³u¿yæ siê np. metod¹ "puli
nosowej" zaproponowan¹ przez Greiffa (9-13).
Pop³uczyny nosowe pobierane s¹ za pomoc¹
specjalnej techniki przed oraz w 30 minucie, 2, 4
i 24 godzinie po prowokacji. Nap³yw komórek
(g³ównie eozynofilów i bazofilów) i mediatorów
zapalnych po prowokacji alergenem i utrzymywanie siê tego stanu do 24 godziny, potwierdzaj¹
swoistoœæ reakcji. Warto tu podkreœliæ, ¿e zmiany
cytologiczne pod postaci¹ nap³ywu granulocytów
kwasoch³onnych a tak¿e zasadoch³onnych charakteryzuj¹ siê najwy¿sz¹ wartoœci¹ diagnostyczn¹. Analiza nara¿enia zawodowego, przebiegu
choroby oraz wyników opisywanych badañ daj¹
zwykle wystarczaj¹ce postawy do ustalenia
rozpoznania dla celów orzeczniczych.
Postêpowanie diagnostyczno-orzecznicze
dotycz¹ce chorób zawodowych, w tym
pochodzenia alergicznego, jest procesem trudnym,
wymagaj¹cym du¿ego doœwiadczenia. Dlatego
diagnostyka tego typu, z uwzglêdnieniem
swoistych prób prowokacyjnych, powinna byæ
wykonywana w wyspecjalizowanych w alergologii
zawodowej jednostkach, co w praktyce oznacza
Instytut Medycyny Pracy im. Prof. Jerzego Nofera
w £odzi.
!
Piœmiennictwo:
1. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó³owych zasad
postêpowania w sprawach zg³aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w³aœciwych
w tych sprawach. (Dz. U. RP 2002r. nr 132, poz. 1115). 2. Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002r. w sprawie
sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób. (Dz. U.RP 2002r. nr 132, poz. 1121) 3. Rozporz¹dzenie
Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z dn. 15 wrzeœnia 1997 r. w sprawie specjalizacji lekarskich niezbêdnych do wykonywania
orzecznictwa w zakresie chorób zawodowych. (Dz.U.RP 1997r. nr 124, poz. 795, ze zm.) 4. Ustawa z dnia 30 paŸdziernika 2002r.
o ubezpieczeniu spo³ecznym z tytu³u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. RP 2002r. nr 199, poz. 1673) 5. Pa³czyñski
C, Walusiak J, Wittczak T, Krakowiak A, Górski P. Astma zawodowa. Zalecenia do badañ profilaktycznych osób zawodowo
nara¿onych na alergeny o du¿ej masie cz¹steczkowej. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy, £ódŸ 2001 6. Pa³czyñski C,
Kieæ-Œwierczyñska M. Alergologia i toksykologia kliniczna w œrodowisku wiejskim. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy,
£ódŸ, 2000: 7. Pa³czyñski C. (red.) Alergia zawodowa u pracowników s³u¿by zdrowia. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny
Pracy, £ódŸ 2002 8. Walusiak J, Pa³czyñski C. Choroby uk³adu oddechowego u osób nara¿onych na py³ m¹ki i ziaren zbó¿. Astma
piekarzy. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy, £ódŸ, 2002: 9. Greiff L, Pipkorn U, Alkner U, Persson CGA. The "nasal
pool“ divide applies controlled concentrations of solutes on human nasal airway mucosa and samples its surface
exudations/secretions. Clin Exp Allergy 1990; 86: 599-605. 10. Górski P, Krakowiak A., Pazdrak K. , Palczynski C., Ruta U., Walusiak
J. Nasal challenge test in the diagnosis of allergic respiratory diseases in subjects occupationally exposed to a high molecular
allergen (flour). Occup Med 1998; 48: 91-97. 11. Pa³czyñski C, Walusiak J, Ruta U, Górski P. Nasal provocation test in the diagnosis
of natural rubber latex allergy. Allergy 2000, 55, 34-41. 12. Pa³czyñski C, Walusiak J, Ruta U, Górski P. Occupational asthma and
rhinitis due to glutaraldehyde: changes in nasal lavage fluid after specific inhalatory challenge test. Allergy 2001, 56, 1186-1191. 13.
Christiani D, C, Malo J-L. Upper airways involvment. W: Asthma in the workplace. II wyd. Red.: I.L. Bernstein, M. Chan-Yeung, J-L
Malo, D.I. Bernstein. Wyd. Marcel Dekker, Inc., New York, USA, 1999.
cd. ze str. 57
referencyjne (IHRP) Wzorce te wykorzystuje siê
w celu dokonywania porównañ z poszczególnymi
seriami nowo produkowanych wyci¹gów
alergenowych.
W USA, wœród przez wszystkich licencjonowanych producentów dla zapewnienia zgodnoœci
miêdzy poszczególnymi seriami produktów
alergenowych u¿ywane s¹ pochodz¹ce z podleg³ego FDA, Center for Biologic Evaluation Research
(CBER) referencyjne wyci¹gi oraz surowice zbiorcze. Dla produktów niestandaryzowanych CBER
rozwa¿a wprowadzenie wzorców wewn¹trzfirmowych.
Stosowne przepisy prawne reguluj¹ce wspomniane zasady przedstawiono w Tab.3. Jak dot¹d
brak jest zatem pe³nego konsensusu w dziedzinie
produkcji i standaryzacji pomiêdzy Uni¹
Europejsk¹ i USA. Nawet w ramach samej Unii
Europejskiej nie wszystkie kraje zastosowuj¹ siê
do zarz¹dzeñ w tym samym stopniu.
!
Piœmiennictwo:
1. Chapman M., Ashishtawi M.: J. Allergy Clin. Immunol. 87, 178 J Allergy Clin. Immunol. 2. Kroon A.M., Brewczyñski P.Z.: Dilemmas in
the standardization of allergen extracts for diagnosis and therapy. Int .Rev. Allergol. Clin. Immunol. 1996,vol.2, No1 1-5 3. Skorupka
S., Auderska H., £empicka Z red: Ma³y S³ownik Jêzyka Polskiego PWN, Warszawa 1969. 4. Turkeltaub P.C. Allergenic extracts II, in
vivo standardisation in: Middleton E, Reed CE, Ellis EF et al., eds. Allergy principles and practice St Louis CV Mosby, 1988: 388-401.
5. Yuninger J.W., Jones R.T. and Gleich G.J.: J. Allergy Clin. Immunol. 1976 58,405-413. 6. (rozdzia³ z ksi¹¿ki Pana Profesora
poœwiêcony IgE) - Zawisza E
44 A L E R G I A
Lato 2004