kalendarium

DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM
W RZESZOWIE
JEGO NAUCZYCIELE
I WYCHOWANKOWIE
KALENDARIUM
1
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
2
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Tadeusz Ochenduszko Zbigniew Jakubowski Ryszard Kisiel
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM
W RZESZOWIE
JEGO NAUCZYCIELE
I WYCHOWANKOWIE
KALENDARIUM
Rzeszów 2008
3
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Autorzy:
Czêœæ I (pocz. XVII w. – 1945) – Tadeusz Ochenduszko
Czêœæ II (1945–1988) – Zbigniew Jakubowski
Czêœæ III (1988–2008) – Ryszard Kisiel
Dobór fotografii, redakcja podpisów i indeksy: autorzy
Opracowanie graficzne: El¿bieta Che³pa
Korekta: Zofia Jakubowska
1658-2008
Wydawnictwo
Collegium Ressoviense
I Liceum Ogólnokszta³c¹ce im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie
Wydanie I. Nak³ad 1200 egz.
Sk³ad komputerowy ukoñczono 7 VII 2008 r.,
uzupe³nienia wprowadzono 15 VII 2008 r.
Oddano do druku 17 VII 2008 r. Druk ukoñczono 25 VII 2008 r.
ISBN 978–83–61312–15–4
„BONUS LIBER” Sp. z o.o.
35-020 Rzeszów, ul. 17 Pu³ku Piechoty 7
tel. 017 852 59 38
4
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
„IN PRAETERITO POSTERITAS”
Nauczycielom i ich wychowankom –
– twórcom dziejów Szko³y
Autorzy
5
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
6
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Wstêp
I Liceum Ogólnokszta³c¹ce – jedna z najstarszych szkó³ œrednich w Polsce – mo¿e poszczyciæ siê tym, ¿e jego historia jest bardzo dobrze udokumentowana i opracowana. W zasobach: archiwum szkolnego, Archiwum Pañstwowego w Rzeszowie, Biblioteki Uniwersytetu
Rzeszowskiego i Biblioteki Jagielloñskiej znajduje siê bogaty zbiór Sprawozdañ szkolnych1 .
Z lat 1819–1861 zachowa³o siê 14 roczników2 , od 1876 do 1938/39 wszystkie z wyj¹tkiem
dwóch3 , z okresu 1945–58 jedno opublikowane i trzynaœcie w maszynopisie4 , z okresu 1958/
59 – 1981/82 dwadzieœcia trzy w maszynopisie5 i z okresu 1982/83 do 2006/07 wszystkie
25 roczników6 . Ponadto nauczyciel szko³y Józef Œwieboda opublikowa³ cztery ksi¹¿ki po1
Sprawozdania szkolne w latach 1787–1849 wychodzi³y pod nazw¹ Juventus Ces. Reg. Gymnasis Ressoviensis, na pocz¹tku lat piêædziesi¹tych XIX w pod nazw¹ Program C. K. Gimnazyum Rzeszowskiego,
w latach 1854–1858 pod nazw¹ Jahresbericht des Kaiserl. Königl Staats-Gymnasiums in Rzeszow,
w latach 1859–1861 pod nazw¹ Jahresbericht des Kaiserl. Königl Ober-Gymnasiums in Rzeszow, od
pocz¹tku lat szeœædziesi¹tych XIX w. do roku szkolnego 1903/1904 r. Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Wy¿szego Gimnazjum w Rzeszowie, w latach 1904/05 – 1910/11 Sprawozdanie Dyrekcji C. K. I Wy¿szego
Gimnazjum w Rzeszowie, w latach 1911/12 – 1917/18 Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazjum I.
w Rzeszowie, w latach 1918/19, 1920/21 i 1921/22 Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum I w Rzeszowie,
w latach 1922/23 – 1937/38 Sprawozdanie Dyrekcji I Pañstwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego
w Rzeszowie, w roku szkolnym 1938/39 Sprawozdanie Dyrekcji I Pañstwowego Liceum i Gimnazjum im.
ksiêdza Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie, w roku szkolnym 1956/57 Sprawozdanie Dyrekcji Liceum
Ogólnokszta³c¹cego Mêskiego w Rzeszowie, latach 1982/83 – 1993/94 Sprawozdanie Dyrekcji I Liceum
Ogólnokszta³c¹cego im. St. Konarskiego w Rzeszowie, od roku szkolnego 1994/95 do chwili obecnej
Sprawozdanie Dyrekcji I Liceum Ogólnokszta³c¹cego im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie. Sprawozdania z lat 1944/45 – 1955/56, 1957/58, 1970/71 i 1972/73 – 1981/82 zachowa³y siê w maszynopisie.
2
Spoœród Juventusów zachowa³o siê osiem roczników: 1819, 1820, 1821, 1827, 1843, 1844, 1846,
1849, spoœród Programów jeden rocznik 1851, spoœród Jahresberichtów piêæ roczników: 1854, 1857,
1858, 1859, 1861.
3
4
Z wyj¹tkiem Sprawozdañ z lat 1882 i 1884.
Opublikowane za rok 1956/57, w maszynopisie za lata 1944/45 – 1955/56 i 1957/58.
5
Nauczyciel historii J. Œwieboda na kó³ku historycznym zebra³ materia³ i przygotowa³ w maszynopisie
roczniki od 1958/59 do 1981/82. Maszynopisy znajduj¹ siê w Archiwum Szkolnym I Liceum i Archiwum Pañstwowym w Rzeszowie (brak rocznika 1971/72).
6
W roku szkolnym 1982/83 dyrektor I Liceum Ryszard Kisiel wznowi³ wydawanie drukiem Sprawozdañ Dyrekcji..., Nawi¹za³ do przedwojennego kszta³tu, uk³adu graficznego i stylu, stopniowo wprowadzaj¹c uzasadnione przez up³yw czasu i zdobyte doœwiadczenia modyfikacje. W roku szkolnym
1992/93 w zespole redakcyjnym pracowali Wojciech Drath, Ryszard Kisiel, Marcin Koœciak, Rados³aw Magoñ, ks. Piotr Mierzwa, Tadeusz Ochenduszko i Grzegorz Tabor, a od roku szkolnego 1993/94
do 2006/07 R. Kisiel, Zofia Jakubowska i T. Ochenduszko.
7
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
œwiêcone tej placówce oœwiatowej: Collegium Ressoviense w ¿yciu Polaków 1658–1983, Rzeszów 1983, Dzieje I Gimnazjum w Rzeszowie 1786–1918, Rzeszów 1984, Szko³a charakterów. Ksiêga jubileuszowa I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie, Rzeszów 1985, Popijarski
Zespó³ Architektoniczny w Rzeszowie, Rzeszów 1991 i wiele artyku³ów. Dziêki temu bez w¹tpienia mo¿na stwierdziæ, ¿e I Liceum zalicza siê do nielicznej grupy szkó³ w Polsce, które
maj¹ gruntownie i wszechstronnie opracowane swoje dzieje.
W zwi¹zku ze zbli¿aj¹c¹ siê rocznic¹ 350-lecia placówki dyrekcja szko³y i nauczyciele
historii d³ugo zastanawiali siê, czy potrzebna jest kolejna ksi¹¿ka. W toku dyskusji zwrócono uwagê, ¿e od lat osiemdziesi¹tych ukaza³y siê Dzieje Rzeszowa tom I, Rzeszów 1994,
Dzieje Rzeszowa t. II, Rzeszów 1998, Dzieje Rzeszowa t. III, Rzeszów 2001, Encyklopedia
Rzeszowa, Rzeszów 2004 oraz szereg publikacji regionalnych, w których znalaz³y siê istotne informacje o nauczycielach oraz wychowankach I Gimnazjum i Liceum. Uznano, ¿e
celowe bêdzie inne spojrzenie na historiê szko³y i uwzglêdnienie potrzeb wspó³czesnego
czytelnika, zaoferowanie mu mo¿liwoœci szybkiego dotarcia do jednej lub te¿ kilku informacji o szkole oraz o ludziach z ni¹ zwi¹zanych. Tak narodzi³ sie pomys³ zebrania i uporz¹dkowania dorobku szko³y, jej nauczycieli i wychowanków w formie kalendarium.
Wzorem dla autorów w kwestii sposobu zapisywania informacji o wydarzeniach i postaciach by³y ksi¹¿ki: W³. Kurkiewicza, A. Tatomira, W. ¯urawskiego Tysi¹c lat dziejów
Polski. Kalendarium, Warszawa 1974 (wyd. V) i St. Arnolda, W³. Kurkiewicza, A. Tatomira, W. ¯urawskiego, Dzieje œwiata. Chronologiczny przegl¹d wa¿niejszych wydarzeñ (wydanie V poszerzone), Warszawa 1990 oraz regionalna publikacja T. Ochenduszki Dzieje Rzeszowa do 1918 roku. Kalendarium, Rzeszów 2006.
Na kszta³t ksi¹¿ki wp³yw wywar³a specyfika dziejów szko³y, której losy zwi¹zane by³y
z histori¹ miasta i regionu na przestrzeni kilku epok: okresu Rzeczypospolitej szlacheckiej (do
1772 r.), okresu rozbiorów (1772–1918), okresu Drugiej Rzeczypospolitej (1918–39), okresu
okupacji (1939–44), okresu Polski Ludowej (1944–89) i okresu Rzeczypospolitej Polskiej
(po 1989 r.). Ka¿dy z tych okresów by³ inny i czêsto niepodobny do pozosta³ych. Ka¿dy z nich
cechuje inna specyfika Ÿróde³. W ka¿dym z nich wspó³czeœni eksponowali inne, w ich przekonaniu wa¿ne wydarzenia. Do lat siedemdziesi¹tych XIX w. informacje o szkole i jej wychowankach nie zawsze s¹ systematyczne. Od lat siedemdziesi¹tych XIX w. dysponujemy prawie
wszystkimi Sprawozdaniami szkolnymi, a od 1883 pras¹ rzeszowsk¹ (tygodnikami i dwutygodnikami), a zatem iloœæ informacji wyraŸnie wzrasta. W okresie miêdzywojennym pojawi³
siê problem luk Ÿród³owych, do których nale¿¹ m.in.: brak sprawozdania szkolnego z roku
1919/20, które nie wysz³o z powodu kryzysu powojennego, niesystematyczne ukazywanie siê
prasy rzeszowskiej, a tak¿e zaginiêcie niektórych numerów ówczesnych gazet.
Po II wojnie œwiatowej upowszechni³a siê prasa codzienna i inne œrodki przekazu informacji jak radio i telewizja, co bez w¹tpienia z jednej strony u³atwi³o historykowi pracê badawcz¹, z drugiej jednak wyd³u¿y³o w czasie systematyczn¹ analizê wszystkich Ÿróde³. Ponadto na ich zawartoœæ wp³ynê³a specyfika tego okresu i centralizm w wielu dziedzinach ¿ycia.
Wydarzenia regionalne by³y czêsto na drugim planie lub te¿ by³y zaplanowane i wyre¿yserowane przez w³adze pañstwowe. Sprawozdawczoœæ w resorcie oœwiaty by³a niekonsekwentna,
nieznormalizowana, zmieniana przez kolejne ekipy, kolejnych ministrów oœwiaty (edukacji),
kolejnych reformatorów. Co kilka lat, a czasem nawet co rok, wprowadzano zmiany, zostawiaj¹c szereg spraw rozpoczêtych i niedokoñczonych. Nacisk k³adziono na inne aspekty pracy placówek oœwiatowych, zmieniano wytyczne i wymagano sprawozdañ coraz to innego
typu. Nie zadbano nale¿ycie o zgromadzenie, uporz¹dkowanie, opracowanie i opublikowanie
8
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
tego dorobku. St¹d te¿ zarówno historycy jak i wszyscy ci, którzy chcieliby z pozytywnych
poczynañ tego okresu skorzystaæ, maj¹ ograniczone mo¿liwoœci.
Po 1989 r. niew³aœciwe praktyki wczeœniejszego okresu nie zosta³y niestety ca³kiem
porzucone. St¹d te¿ wagi nabiera bie¿¹ce dokumentowanie pracy, przechowywanie ró¿nego typu sprawozdañ, zarówno w tradycyjnej formie jak i w wersji elektronicznej oraz
bazowanie na ludzkiej pamiêci.
Nie zwa¿aj¹c na trudnoœci, autorzy w miarê swoich mo¿liwoœci starali siê uporz¹dkowaæ w ujêciu chronologicznym historiê szko³y i na jej tle wyeksponowaæ dzia³alnoœæ
nauczycieli i wychowanków w ró¿nych dziedzinach ¿ycia spo³ecznego. Œwiadomi s¹ faktu, ¿e takiej dokumentacji nie da siê raz na zawsze dokoñczyæ i zamkn¹æ, a powód jest
prosty – du¿a aktywnoœæ spo³eczna nauczycieli i wychowanków I Liceum. Tê aktywnoœæ
warto nadal dokumentowaæ i opracowywaæ w formie artyku³ów i publikacji ksi¹¿kowych,
gdy¿ u³atwi to pracê nastêpnej generacji historyków, którzy, miejmy nadziejê, za kilka
lub kilkanaœcie lat uzupe³ni¹ i uaktualni¹ ksi¹¿kê, któr¹ polecamy.
Tradycje kronikarstwa w I Liceum w Rzeszowie
Potrzeba odnotowywania wa¿nych wydarzeñ w ¿yciu szko³y zrodzi³a siê na pocz¹tku
XIX w. Kronika rzeszowskiego gimnazjum rozpoczyna siê w 1809 r., gdy prefektem by³
ks. Kolumb Wisgiggel. Jednak nie jemu i nie jego nastêpcy Danielowi Czabinay przypisywany jest pomys³ spisywania na bie¿¹co dziejów szko³y, lecz nauczycielowi (od 1809 r.) i d³ugoletniemu prefektowi (1811–29) Johanowi Melicherowi, który da³ siê poznaæ jako sprawny
administrator. Odnotowywa³ on wa¿ne fakty przez 18 lat. Po 1829 r. pracê tê kontynuowa³o
dziewiêciu jego nastêpców7 . Ostatnim z nich by³ zastêpca dyrektora Czes³aw £oziñski. Nie
podtrzyma³ tej tradycji dyrektor Tomasz Polañski. Jego nastêpca – wicedyrektor Antoni So³tykiewicz w 1867 r. wznowi³ przerwan¹ pracê, ale nie uzupe³ni³ piêcioletniej luki. Jednak ju¿
po roku zastêpca dyrektora Franciszek Szynglarski zaprzesta³ odnotowywania wa¿nych faktów. Nie czynili tego równie¿ zastêpca dyrektora Karol Brzeziñski (1871–72), dyrektor Antoni So³tykiewicz (1872), gdy¿ pe³ni³ to stanowisko bardzo krótko i zastêpca dyrektora ks. Feliks Dymnicki (1872–73), poniewa¿ poch³oniêty by³ opiek¹ nad burs¹ dla ubogiej m³odzie¿y.
Kolejny dyrektor Stanis³aw Sobieski wznowi³ na rok prowadzenie kroniki (1873 r.).
W po³owie lat siedemdziesi¹tych XIX w. rozpocz¹³ pracê w rzeszowskim gimnazjum
nauczyciel historii i geografii (jeden przedmiot) oraz jêzyka niemieckiego Filip Œwistuñ.
Zainteresowa³ siê histori¹ zak³adu i w Sprawozdaniu Dyrekcji C. K. Wy¿szego Gimnazjum w Rzeszowie za rok szkolny 1885/6 wyda³ Kronikê gimnazjum rzeszowskiego obejmuj¹c¹ 42 strony. Praca Œwistunia sta³a siê najobszerniejszym opracowaniem dotycz¹cym historii rzeszowskiego gimnazjum w XIX wieku.
Oprócz Kroniki wa¿n¹ rolê w dokumentowaniu dziejów szko³y odegra³y najpierw Programy C. K. Gimnazjum, a nastêpnie Sprawozdania Dyrekcji, wydawane najpierw po niemiecku, a póŸniej po polsku. Program z 1851 r. zawiera³ dzia³ Wa¿niejsze rozporz¹dzenia
ministeryalne. W Jahresberichcie z 1854 r. pojawi³ sie krótki dzia³ Kronika Gimnazjum
i wa¿niejsze rozporz¹dzenia ministeryalne. W Jahresberichcie z 1858 r. Zmiany w korpusie
7
Zastêpca prefekta Stefan Viditz, prefekt ks. Franciszek Wasssura, zastêpca prefekta Wincenty Hofmann,
prefekt, póŸniej dyrektor Józef Bieleczky, dyrektor Jan Daszkiewicz, zastêpca dyrektora Konstanty Wodak, dyrektor ks. Antoni Bielikowicz, dyrektor Andrzej Oskard i zastêpca dyrektora Czes³aw £oziñski.
9
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nauczycielskim i kronika. Styl ten utrzymano w kolejnych wydaniach w 1859 i 1861 r.
W wydanym w ca³oœci po polsku Sprawozdaniu z 1876 r. pojawi³a siê jako odrêbny dzia³
Kronika gimnazyalna. Po trzech latach zmieniono nazwê dzia³u na Kronika zak³adu i utrzyma³a siê ona do 1914 r. Kroniki by³y krótkie, zwykle 1–2 stronicowe.
Zawirowania wojenne 1914 i 1915 r., zmienne losy nauczycieli i wychowanków oraz przerwa w nauce, spowodowa³y, ¿e zaistnia³a potrzeba dok³adniejszego opisania obfitych w wydarzenia miesiêcy. Dlatego w 1916 r. Kronika zosta³a wkomponowana w opracowanie Dzieje
zak³adu podczas wielkiej wojny (17 stron). W nastêpnych latach: 1917, 1918 i 1918/19 ukaza³y siê kilkustronicowe Dzieje zak³adu w kolejnych latach wojny (trzecim, czwartym i pi¹tym),
a w nich wkomponowane by³y kroniki. W latach 1920/21 – 1933/34 w Sprawozdaniach pojawi³ siê dzia³ Wychowanie, a w nim Przedsiêwziêcia przemijaj¹ce, w których odnotowywano
najwa¿niejsze wydarzenia w roku szkolnym. W roku szkolnym 1931/32 zmieniono nazwê
Przedsiêwziêæ przemijaj¹cych na Inne zabiegi wychowawcze, w roku szkolnym 1932/33 na
Uroczystoœci, wyk³ady i przedsiêwziêcia, zaœ w roku 1933/34 na Zabiegi wychowawcze doraŸne. Dopiero w roku 1934/35 wyodrêbniono oddzielny dzia³ Kronika zak³adu, w kolejnym
roku zmieniono nazwê na Kronika i utrzyma³a siê ona do wybuchu II wojny œwiatowej.
W wydanym w rêkopisie Sprawozdaniu z roku szkolnego 1944/45 nawi¹zano do
tradycji z okresu I wojny i pojawi³ siê dzia³ Dzieje zak³adu podczas II wojny œwiatowej
1939–1945. W latach 1945/46 i 1946/47 w rêkopisach Sprawozdañ powrócono do tradycji z drugiej po³owy lat trzydziestych i w dziale Wychowanie pojawi³a siê rubryka Ró¿ne
imprezy. W roku 1947/48 zmieniono jej nazwê na Uroczystoœci i imprezy poza Zak³adem
Szkolnym. W okresie stalinowskim powsta³ propagandowy dzia³ Organizacje m³odzie¿owe i w nim mo¿na szukaæ wa¿nych wydarzeñ w ¿yciu ówczesnej szko³y. Oddzielna rubryka z najwa¿niejszymi wydarzeniami w ¿yciu szko³y zniknê³a. W roku 1955/56 przywrócono Kronikê szko³y, w wydanym drukiem Sprawozdaniu z roku 1956/57 zmodyfikowano nazwê na – Kronika zak³adu, która utrzyma³a siê w roku nastêpnym.
W opracowanych, na podstawie dokumentów szkolnych, przez Józefa Œwiebodê Sprawozdaniach z lat 1958/59 – 1981/82, w roku szkolnym 1962/63 pojawi³a siê rubryka
Wa¿niejsze wydarzenia. W roku nastêpnym (1964/65) zmieniono jej nazwê na Wa¿niejsze
wydarzenia z ¿ycia szko³y. W kolejnych piêciu latach (1964/65 – 1968/69) powrócono do
nazwy wczeœniejszej. W roku szkolnym 1969/70 znów pojawi³ siê krótki dzia³ Wa¿niejsze wydarzenia z ¿ycia szko³y. W roku nastêpnym (1970/71) zmodyfikowana nazwa brzmia³a Sprawozdanie z wa¿niejszych wydarzeñ szkolnych. W póŸniejszych latach kroniki nie
zamieszczano, a nieliczne, rozproszone fakty mo¿na znaleŸæ w innych rubrykach, na przyk³ad poœwiêconych organizacjom m³odzie¿owym.
W roku szkolnym 1982/83 dyrektor Ryszard Kisiel powróci³ do tradycji wydawania
Sprawozdañ szkolnych. Pocz¹tkowo nie zawiera³y one dzia³u Kronika (Kronika wydarzeñ w roku szkolnym). Pojawi³ siê on w roku 1987/88, w kolejnych latach by³ rozbudowywany, a wydarzenia z historii szko³y przedstawiane by³y na tle najistotniejszych wydarzeñ z historii miasta, regionu i Polski, i w takiej formie przetrwa³ do chwili obecnej.
Opisane przedsiêwziêcia kronikarskie u³atwi³y nauczycielowi historii Józefowi Œwiebodzie opublikowanie w latach 1983–91 czterech ksi¹¿ek o szkole. Zachêci³y tak¿e trzech
pracowników szko³y: Ryszarda Kisiela, Zbigniewa Jakubowskiego i Tadeusza Ochenduszkê do kontynuowania tych prac i napisania Dziejów I Gimnazjum i I Liceum, jego
nauczycieli i wychowanków w formie Kalendarium.
Autorzy
10
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Czêœæ I
pocz. XVII w. – 1945
opracowa³
Tadeusz Ochenduszko
11
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
12
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
XVII wiek
1616–1667 31 I
(Wroc³aw) ¯yje Jerzy Sebastian Lubomirski herbu Szreniawa, syn Stanis³awa i Zofii Ostrogskiej, w³aœciciel
Rzeszowa, za³o¿yciel Kolegium Pijarskiego, wielokrotny
Jerzy Sebastian Lubomirpose³ na Sejm, marski, mal. W. Matusz
sza³ek Sejmu, marsza³ek wielki koronny (od 1650), hetman polny koronny (od 1657), uczestnik wojen z Kozakami (bitwa pod Pi³awcami 1648 r., wyprawa zborowska 1649 r., bitwy pod: Beresteczkiem 1651 r., Batohem 1652 r., S³obodyszczami 1660 r.), Szwedami (walki w Wid³ach
Wis³y i Sanu 1656 r., zdobycie Sandomierza
1656 r., Warszawy 1656 r., Krakowa 1657 r.,
Torunia 1658 r., Grudzi¹dza 1659 r.), Siedmiogrodzianami (wyprawa na Siedmiogród
1657 r.), Moskw¹ (operacja pod Cudnowem
1660 r.), dwukrotnie podejrzewany o chêæ
zg³oszenia swojej kandydatury na króla (1655
i w latach 1663–65), przeciwnik elekcji vivente rege, przywódca rokoszu przeciwko królowi (bitwy pod Czêstochow¹ 1665 r. i M¹twami 1666 r.).
trzech œlubów zakonnych sk³adali jeszcze
czwarty, który zobowi¹zywa³ ich do bezp³atnego nauczania m³odzie¿y.
1626–1680 ¯yje
Wac³aw Opatowski, matematyk,
wicerektor rzeszowskiego kolegium (1658).
1626–1700 ¯yje
Micha³ Kraus, nauczyciel rzeszowskiego kolegium
Wac³aw Opatowski,
mal. P. Jakubowicz
(1658–64, 1665–72
i póŸniej kilka razy przez krótki czas), rektor rzeszowskiego kolegium (1665–72),
dwukrotny prowincja³ w Rzeszowie i trzykrotnie asystent, autor kilkunastu publikacji, w tym podrêcznika Institutiones retoricae (Warszawa 1687), który doczeka³ siê
kilkunastu wydañ.
1617 Hiszpañski szlachcic Józef Kalasanty
(Calasanza) zorganizowa³ Zakon OO. Pijarów, który faktycznie istnia³ od 1597 r.
Ok. 1630 – ok. 1706 ¯yje Tylman z Gameren (Gamerski), architekt i in¿ynier wojskowy pochodz¹cy z Niderlandów, uczestnik
bitwy pod M¹twami (1666), nobilitowany
przez króla Micha³a Korybuta Wiœniowieckiego (1672); okresowo przebywa³ w Rzeszowie w latach 1682–1701, projektuj¹c
budowê, przebudowê lub rozbudowê wielu
obiektów (m.in. Zamku Lubomirskich i Kolegium Pijarów).
1621 Papie¿ Grzegorz XV zatwierdzi³ regu³ê zakonu pijarów. Cz³onkowie oprócz
1631 18 V (Podegród k. Nowego S¹cza) –
1701 17 IX (Góra Kalwaria) ¯yje Jan Pap13
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
czyñski, imiê zakonne Stanis³aw, ksi¹dz
(1661), pijar, pisarz religijny, profesor retoryki w Kolegium Pijarskim w Rzeszowie
(1656–57, 1660–62), za³o¿yciel Zgromadzenia Ksiê¿y Marianów (1670), kaznodzieja, autor podrêcznika retoryki Prodromus
reginae artium, kandydat do beatyfikacji
(1767–75 i po 1953), beatyfikowany (2007).
stu dziewiêciu wsi kluczy: rzeszowskiego
g³ogowskiego, sêdziszowskiego i krakowskiego (których wartoœæ oceniano na
700.000 z³p) oraz dóbr w ziemi przemyskiej.
Otrzyma³a ponadto 70.000 z³p w z³ocie
i srebrze. Konstancji przekaza³ Ligêza
25 wsi w województwie krakowskim i sandomierskim. Zob. 1631.
1631 30 VIII W³adys³aw Dominik Ostrogski-Zas³awski i Zofia Pudencjana zawarli
w Lublinie intercyzê przedœlubn¹.
1637 Jerzy Sebastian Lubomirski zosta³
marsza³kiem sejmu proszowskiego i pos³em
województwa krakowskiego na sejm zwyczajny.
1631 9 XII W³adys³aw Dominik OstrogskiZas³awski i Zofia Pudencjana zawarli w Krakowie uzupe³niaj¹c¹ intercyzê.
1631 Testament Miko³aja Spytka Ligêzy,
wed³ug którego córka Pudencjana (¿ona
W³adys³awa Dominika Ostrogskiego) dosta³a Rzeszów i 31 wsi, przewa¿nie w ziemi
przemyskiej, których wartoœæ oszacowano
na 700000 z³p, a Konstancja (¿ona Jerzego
Lubomirskiego) 25 wsi w Krakowskiem
i Sandomierskiem.
1632 21 II Na ten dzieñ wyznaczony by³
œlub Zofii Pudencjany z W³adys³awem
Ostrogskim-Zas³awskim. Prze³o¿ony zosta³
na pierwsz¹ niedzielê po œw. Michale (po
29 IX) 1632 r., nastêpnie na ostatni¹ niedzielê zapustn¹ 1633 i w koñcu na 12 VI
1633 r.
1633 12 VI Starsza córka M.S. Ligêzy Zofia Pudencjana wysz³a za m¹¿ za W³adys³awa Dominika Ostrogskiego, hrabiego na
Tarnowie, przysz³ego wojewodê krakowskiego. Wkrótce potem m³odsza Konstancja wysz³a za Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, wówczas starostê s¹deckiego, (w przysz³oœci marsza³ka wielkiego koronnego i hetmana polnego koronnego).
1636 Jerzy Sebastian Lubomirski zosta³
pos³em na sejm walny, a nastêpnie jego marsza³kiem.
1637 Na mocy intercyzy Zofia Pudencjana
zosta³a jedyn¹ pani¹ Rzeszowa i trzydzie14
1638 Zakoñczy³ siê spór miêdzy Jerzym
Sebastianem Lubomirskim a W³adys³awem
Dominikiem Ostrogskim-Zas³awskim przed
komisj¹ wyznaczon¹ dekretem trybunalskim. Lubomirski i Konstancja stali siê dziedzicami ca³ej w³oœci rzeszowskiej. Dok³adny przebieg sporu pomiêdzy Lubomirskim
a Ostrogskim nie jest znany.
1641 28 VIII Król W³adys³aw IV Waza
w liœcie do prze³o¿onego pijarów Józefa Kalasancjusza zabiega³ o rozszerzenie dzia³alnoœci zakonu na Polskê.
1641 lub 1642–1702 ¯yje Stanis³aw Herakliusz Lubomirski herbu Szreniawa, syn
Jerzego Sebastiana i Konstancji Ligêzianki, wychowanek rzeszowskich Pijarów,
marsza³ek wielki koronny (od 1676), pisarz
polityczny, poeta, komediopisarz, dramatopisarz, w latach osiemdziesi¹tych XVII w.
w swojej rezydencji w Jazdowie (Ujazdowie) stworzy³ oœrodek ¿ycia literacko-artystycznego.
1642 Zofia Pudencjana, córka Miko³aja
Spytka Ligêzy, ¿ona W³adys³awa Dominika Ostrogskiego, przeznaczy³a 3000 z³p, ze
spadku po ojcu, na budowê koœcio³a œw. Jana
Chrzciciela i klasztoru dla zakonnic III regu³y œw. Franciszka de Poenitentia (Bernardynek). Nastêpnie ofiarowa³a 60 tys. florenów ze swoich dóbr po 4000 rocznie.
(Pierwszy testament Pudencjany datowany
jest na 1642 lub na 1644).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1642 Decyzja Zofii Pudencjany Ostrogskiej-Zas³awskiej (Ligêzianki) o rozpoczêciu budowy koœcio³a dla Franciszkanek
(w Polsce nazywanych Bernardynkami).
1642 Podzia³ dóbr Stanis³awa Lubomirskiego, wojewody krakowskiego. Jerzy Sebastian
Lubomirski otrzyma³: £añcut z zamkiem
i Przeworsk (³¹cznie z 32 wsiami i 23 folwarkami), w województwie krakowskim
4 wsie i 2 folwarki, natomiast w województwie wo³yñskim i kijowskim 4 miasta, 3 zamki, 46 wsi z 24 folwarkami oraz ogromn¹
puszczê ko³o £abunia. Oprócz tego Jerzy Sebastian posiada³ królewszczyzny z tytu³u
pe³nienia wysokich dostojeñstw publicznych.
1642 Wypêdzeni podczas wojny trzydziestoletniej z O³omuñca pijarzy znaleŸli schronienie w Warszawie.
1643 Niektórzy z wypêdzonych pijarów osiedli w Podoliñcu na Spiszu i przy pomocy Stanis³awa Lubomirskiego za³o¿yli kolegium.
1644–1649 Budowa póŸnorenesansowego
koœcio³a klasztornego dla sióstr œw. Franciszka w Rzeszowie (zlecona przez Zofiê
Pudencjanê). Budowniczym koœcio³a by³
Tyrolczyk Jan Cangerle (Canger), murator
lubelski, a jego wspó³pracownikiem dekorator i sztukator Jan Falconi.
1645 Drugi testament Zofii Pudencjany.
1647 Jerzy Sebastian Lubomirski
zosta³ starost¹ krakowskim.
ok. 1647 (Rzeszów) – 1706 20 IV
(Rzeszów) ¯yje
Hieronim Augustyn Lubomirski
herbu Szreniawa,
Hieronim Augustyn
Lubomirski,
syn Jerzego Sebamal. P. Jakubowicz
stiana i Konstancji
Ligêzianki, dziedzic dóbr rzeszowskich, wychowanek Kolegium Pijarskiego w Rzeszo-
wie; doprowadzi³ do wydania przez papie¿a
aktu erekcyjnego Kolegium (1668) i zagwarantowa³ materialne podstawy jego funkcjonowania (1673); uczestnik walk z: Kozakami i Tatarami (1668, 1671), Turkami (Chocim 1673, Lesienice, Kamieniec, ¯órawino
1676, Preszburg 1683, Wiedeñ 1683, Parkany 1683, walki pod Bud¹ 1684–85), Szwedami (Kliszów 1702), marsza³ek Sejmu
(1681), podskarbi wielki koronny (1692),
hetman polny koronny (1702), hetman wielki koronny (1702); zamierza³ zostaæ królem
(1704); w³aœciciel Wiœnicza, Jaros³awia
i Rzeszowa; jego serce zosta³o zamurowane
w pó³nocnej œcianie koœcio³a oo. Pijarów.
1648 15 III Zofia Pudencjana Ostrogska, córka Miko³aja Spytka, w wydanym testamencie
(trzecim testamencie) przekaza³a 57 tysiêcy
florenów polskich, zawarowanych na wsiach
Rudna i Krasne, wraz z budowanym koœcio³em i wznoszonym konwentem budynku dla
zakonu Klarysek. Po jej œmierci Jerzy S. Lubomirski, szwagier Zofii i spadkobierca jej
maj¹tku oraz wykonawca ostatniej woli, postanowi³ fundacjê zmieniæ i zamiast sióstr osadziæ zakonników – Pijarów, którzy spe³nialiby po¿yteczniejsz¹ ni¿ ¿eñski zakon rolê
i zajêli siê kszta³ceniem m³odzie¿y.
1648 VI – 17 XI Jerzy Sebastian Lubomirski popar³ w walce o koronê Jana Kazimierza Wazê i zyska³ na d³ugie lata uznanie
nowego monarchy.
1648 23 IX Jerzy Sebastian Lubomirski bra³
udzia³ w przegranej przez wojska polskie
bitwie z Kozakami pod Pi³awcami.
1649 VIII Udzia³ Jerzego Sebastiana Lubomirskiego w wyprawie zborowskiej.
1649 Zmar³a Zofia Pudencjana OstrogskaZas³awska. Rzeszów przeszed³ na w³asnoœæ
jej m³odszej siostry Konstancji, ¿ony Jerzego Sebastiana Lubomirskiego.
1649 Ukoñczenie budowy w stanie surowym koœcio³a i czêœci klasztoru (przeznaczonego dla sióstr œw. Franciszka).
15
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1649 Jerzy Sebastian Lubomirski po œmierci ojca Stanis³awa odziedziczy³ starostwo
spiskie, na terenie którego znajdowa³o siê
kolegium pijarskie w Podoliñcu.
1649–1656 Prace wykoñczeniowe przy koœciele pijarskim. Koœció³ a¿ do pierwszego
rozbioru by³ pod wezwaniem œw. Micha³a
Archanio³a i œw. Barbary Mêczenniczki
(w czasach austriackich zmieni³ wezwanie
na œw. Jana).
1650 Jerzy Sebastian Lubomirski zosta³
marsza³kiem wielkim koronnym.
Oko³o 1650 Wykonane zosta³y malowid³a
w refektarzu klasztoru Pijarów przez Jana
Krzysztofa Hermana, malarza lubelskiego.
Od po³owy XVII w. Kupcy krakowscy
przybywaj¹cy do Rzeszowa zaczêli przywoziæ ksi¹¿ki. Znajdowali nabywców wœród
wykszta³conej czêœci mieszczañstwa i m³odzie¿y kolegium pijarskiego.
1652 2–3 VI Udzia³ Jerzego Sebastiana Lubomirskiego w bitwie pod Batohem. Kozacy i Tatarzy zadali klêskê wojskom polskim
dowodzonym przez hetmana Marcina Kali–
nowskiego.
1652–1654 Jerzy Sebastian Lubomirski
sprowadzi³ do Rzeszowa oo. Pijarów z Warszawy i Podoliñca (mo¿na znaleŸæ informacjê, ¿e w nie wykoñczonym klasztorze Pijarzy osiedlili siê w 1655).
1653 Jerzy S. Lubomirski, w wydanym
w £añcucie przywileju, zatwierdzi³ przywileje z 1427, 1571, 1599 i 1639.
zakonne £ukasz od œw. Pantaleona, pijar
(1679), uczeñ rzeszowskiego kolegium
(1681–83); przebywa³ w rzeszowskim
klasztorze (1683–86); pisarz, malarz, autor
malowide³ w koœciele i klasztorze pijarskim
(prawdopodobnie polichromii w refektarzu,
sali apteki klasztornej i ci¹gu dekoracji
w kru¿gankach).
1655 jesieñ Jerzy Sebastian Lubomirski
zdecydowanie opowiedzia³ siê po stronie
króla Jana Kazimierza, a przeciwko Szwedom. W tym czasie wiêkszoœæ szlachty stanê³a po stronie króla szwedzkiego Karola X
Gustawa.
1656 III–IV Udzia³ Jerzego Sebastiana Lubomirskiego w walkach ze Szwedami w wid³ach Wis³y i Sanu. Dzia³ania te umo¿liwi³y Stefanowi Czarnieckiemu odniesienie
zwyciêstwa nad wojskami szwedzkimi dowodzonymi przez króla Karola Gustawa pod
Wark¹.
1656 IV Jerzy Sebastian Lubomirski zdoby³ Sandomierz i Warszawê.
1657 10 XI Jerzy S. Lubomirski uzyska³ zgodê Kurii Generalnej Zakonu Pijarów w Rzymie na przeniesienie Pijarów do Rzeszowa.
1657 Udzia³ Jerzego Sebastiana Lubomirskiego w wyprawie na sprzymierzony ze
Szwedami Siedmiogród.
1657 Oddzia³y Stefana Czarnieckiego, Jerzego Lubomirskiego i Paw³a Sapiehy zmusi³y do kapitulacji pod Czarnym Ostrowiem
armiê ksiêcia Jerzego Rakoczego.
1653 Zmar³ Jan Cangerle budowniczy koœcio³a œw. Micha³a Archanio³a i œw. Barbary
Mêczenniczki (pijarskiego), który póŸniej
zmieni³ wezwanie na œw. Jana Chrzciciela.
1657 Jerzy Sebastian Lubomirski zdoby³
okupowany przez Szwedów Kraków.
1654 Jerzy Sebastian Lubomirski poœlubi³
Barbarê Tar³ównê, wdowê po Janie Dani³owiczu, która wnios³a mu dobra w Janowcu.
1658 12 III Rozpoczê³y siê zajêcia z m³odzie¿¹ w szkole Pijarów. Funkcjê rektora de
iure obj¹³ Jan Dominik Franchi (ok. 15951662), rektor w Podoliñcu. De facto stanowisko to sprawowa³ z tytu³em wicerektora
1655 14 III (Rzeszów) – 1707 (£owicz)
¯yje Wojciech Ziemecki (Limecki), imie
16
1658 27 II Uroczyste poœwiêcenie i czêœciowe otwarcie szko³y Pijarów.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
(do 1 X) Wac³aw
Opatowski.
1658 Jerzy Sebastian Lubomirski
zdoby³ okupowany
przez Szwedów
Toruñ.
Jan Dominik Franchi,
mal. P. Jakubowicz
1658 Jerzy Sebastian Lubomirski
zosta³ hetmanem
polnym koronnym.
1658 (Soko³ów M³p.) – 1699 27 IX (£owicz)
¯yje Damian Stachowicz, kompozytor doby
baroku; kszta³ci³ siê w szkole muzycznej
oo. Pijarów w Rzeszowie; dyrygent kapeli
w £owiczu (1693).
1659 Jerzy Sebastian Lubomirski zdoby³
okupowany przez Szwedów Grudzi¹dz.
1660 Jerzy Sebastian Lubomirski pokona³
wojska kozackie dowodzone przez Jerzego
(Juraszkê) Chmielnickiego pod S³obodyszczami i zmusi³ hetmana do uznania zwierzchnictwa Jana Kazimierza.
1660 3 XI Zwyciêstwo wojsk dowodzonych
przez Jerzego Sebastiana Lubomirskiego
z Rosjanami w bitwie pod Cudnowem.
1661 Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³
marsza³kiem Sejmu.
1661 Stanis³aw Papczyñski przyj¹³ sakrament kap³añstwa.
1661–1663 Stanis³aw Papczyñski profesorem retoryki w Rzeszowie.
1662 Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³
marsza³kiem nadwornym.
1663 Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³
opatem komendatoryjnym Benedyktynów
w Tyñcu.
1663 Zmar³ Jan Krzysztof Herman, malarz;
pierwsz¹ jego ¿on¹ by³a Ewa Cangerle, cór–
ka Jana; J.K. Herman wspó³pracowa³ praw-
dopodobnie z Janem Cangerle i Giovannim
Battist¹ Falconim przy pracach dekoratorskich w rzeszowskim koœciele i klasztorze
pijarskim, wykonuj¹c freski w jego refektarzu (w latach 1644–50).
1663 W szkole Pijarów wprowadzono naukê muzyki.
1664 S¹d Sejmowy skaza³ Jerzego Sebastiana Lubomirskiego za zdradê na banicjê
i utratê godnoœci. Lubomirski uciek³ na
Œl¹sk i próbowa³ wci¹gn¹æ Rosjê do wojny
przeciwko Polsce.
1665–1666 Rokosz J.S. Lubomirskiego.
Sprzeciwia³ siê on polityce dworu i stronnictwa francuskiego w sprawie elekcji nastêpcy Jana Kazimierza za ¿ycia króla (vivente rege). Rokosz obni¿y³ autorytet króla
i przekreœli³ na d³ugo plany reform wewnêtrznych w pañstwie.
1665 4 IX Zwyciêstwo rokoszanina Jerzego Sebastiana Lubomirskiego nad wojskami królewskimi w bitwie pod Czêstochow¹.
1666 13 VII Zwyciêstwo rokoszanina Jerzego Sebastiana Lubomirskiego nad wojskami królewskimi w krwawej bitwie pod
M¹twami nad Noteci¹.
1666 31 VII Ugoda króla Jana Kazimierza
z J.S. Lubomirskim w £êgonicach. Lubo–
mirski ukorzy³ siê przed królem, a Jan Kazimierz zrezygnowa³ z planu wyboru nastêpcy za swojego ¿ycia (z planów elekcji vivente rege). Wkrótce potem Lubomirski wyjecha³ na Œl¹sk i nadal spiskowa³ przeciwko królowi.
1667 I Zmar³ Jerzy Sebastian Lubomirski.
Rozleg³e dobra w okolicy Rzeszowa, obejmuj¹ce dwa miasta i ponad czterdzieœci wsi
odziedziczy³ trzeci syn Jerzego Sebastiana
i Konstancji Ligêzianki Hieronim Augustyn
Lubomirski.
1667 Hieronim Augustyn Lubomirski wy–
da³ przywilej dla Rzeszowa.
17
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1669 Pe³na rehabilitacja na sejmie Jerzego
Sebastiana Lubomirskiego (ju¿ po œmierci
magnata).
W latach szeœædziesi¹tych XVII w. prefektem kolegium pijarskiego by³ Franciszek
Haligowski.
W latach szeœædziesi¹tych XVII w. rektorem kolegium pijarskiego by³ Micha³ Kraus.
1670 W rzeszowskim kolegium 79,5% uczniów by³o pochodzenia plebejskiego.
1670 Apteka znajduj¹ca siê w klasztorze
Pijarów, s³u¿¹ca do tej pory wy³¹cznie
uczniom, zosta³a udostêpniona innym chorym.
Klemens IX
1668 20 III Bulla papie¿a Klemensa IX („In
iuncti nobis devinitis Pastoralis…”) zezwalaj¹ca na objêcie przez pijarów rzeszowskiego kolegium. Dokument ten stanowi akt
erekcyjny szko³y.
1668 W³aœciciel Rzeszowa Hieronim Augustyn Lubomirski wystawi³ w³asnym kosztem jedn¹ chor¹giew pancern¹ i jedn¹ dragoñsk¹ i na ich czele walczy³ z hetmanem
kozackim Piotrem Doroszenk¹ i Tatarami.
1670 W koœciele pijarskim powsta³a kaplica œw. Filipa Nereusza, prawdopodobnie
z inicjatywy Stanis³awa Papczyñskiego.
1670 Opuœci³ rzeszowskie kolegium Stanis³aw Papczyñski.
1670 Stanis³aw Papczyñski, by³y nauczyciel
retoryki w rzeszowskim gimnazjum, opu–
œci³ Zakon Pijarów i za³o¿y³ Towarzystwo
Ksiê¿y Marianów Niepokalanego Poczêcia
(uzyska³ aplikantê biskupa warszawskiego
Stanis³awa Œwiêcickiego 1673).
1671 19 VII Nowy przywilej Hieronima
Augustyna Lubomirskiego dla tkaczy.
Koñcowy fragment bulli papie¿a Klemensa IX
18
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1671 Hieronim Augustyn Lubomirski walczy³ pod Brac³awiem, wyró¿ni³ siê skutecznym szturmem na Winnicê oraz dowodzi³
du¿¹ grup¹ jazdy w bitwie pod Kalnikiem.
1671 Rektorem rzeszowskiego kolegium by³
ks. Onufry.
1671 Mieszczanin rzeszowski Warzecha
przekaza³ swojemu synowi Józefowi domek
i ogród w Rzeszowie, a ten odst¹pi³ go pijarom (rektorem by³ wówczas Honuphrius
a sancto Philippo Nerio).
1672 4–5 X Tatarzy pustoszyli dobra rzeszowskie nale¿¹ce do Hieronima Augustyna Lubomirskiego. W Rzeszowie zniszczyli m.in. folusz zamkowy oraz dwa ko³a
w m³ynie.
1672 W zamku rzeszowskim widoczne by³y
jeszcze œlady spustoszeñ pochodz¹ce z wojen
w po³owie XVII w. i rokoszu Lubomirskiego.
1673 jesieñ Udzia³ Hieronima Augustyna
Lubomirskiego w kampanii chocimskiej pod
dowództwem Jana Sobieskiego.
1673 11 XI Udzia³ Hieronima Augustyna
Lubomirskiego w bitwie pod Chocimem.
1673 S¹d pod przewodnictwem komisarza
papieskiego Alberta W³odka oddali³ pretensje Klarysek do fundacji Zofii Pudencjany.
1674 Hieronim Augustyn Lubomirski popar³ kandydaturê swojego dowódcy Jana
Sobieskiego na króla Polski.
1674 Ukoñczono budowê po³udniowego
skrzyd³a klasztoru Pijarów.
1676 Udzia³ Hieronima Lubomirskiego
w bitwach pod Lesienicami, Kamieñcem
i ¯órawnem.
1676 Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³
chor¹¿ym wielkim koronnym.
1678 Pijarzy sprzedali uzyskan¹ w 1671 r.
realnoœæ szlachcicowi Wadowskiemu (rektorem by³ wówczas Augustinus a Sancto
Joanne Baptista). Zob. 1671.
Przed 1680 Zmar³ Tomasz Muszyñski, malarz sztalugowy i freskant; mieszka³ w Lublinie, byæ mo¿e on lub jego wspó³pracownicy (wœród nich Jan Krzysztof Herman)
brali udzia³ w pracach malarskich w rzeszowskim klasztorze i koœciele Pijarów.
1680 Tumult anty¿ydowski wywo³any przez
studentów kolegium pijarskiego. W³adze miejskie doprowadzi³y do szybkiego rozpêdzenia
agresywnie nastawionego do ¯ydów t³umu.
1680 Rektorem rzeszowskiego kolegium by³
ks. Augustyn.
1681 Na Sejmie Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³ wybrany na marsza³ka. Reprezentowa³ wtedy interesy stronnictwa profrancuskiego.
1682–1701 Okresowo przebywa³ w Rzeszowie Tylman z Gameren, projektuj¹c m.in.
rozbudowê klasztoru i szko³y oo. Pijarów
oraz opracowuj¹c projekty nowego murowanego klasztoru oo. Bernardynów.
1683 I po³. roku Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³ marsza³kiem nadwornym
koronnym (rok wczeœniej razem z królem
Janem III Sobieskim przeszed³ do obozu
profrancuskiego).
1683 lato Hieronim Augustyn Lubomirski
za zgod¹ króla sformowa³ oddzia³y na s³u¿bie cesarskiej i na ich czele pokona³ pod Preszburgiem (Bratys³aw¹) oddzia³y tureckie
i powstañców wêgierskich.
1683 12 IX Udzia³ Hieronima Augustyna
Lubomirskiego w bitwie pod Wiedniem. Walczy³ on za zgod¹ króla w ramach armii austriackiej, wyró¿niaj¹c siê w szturmie na obóz
turecki. Jego wojska pierwsze wdar³y siê do
obozu tureckiego i podesz³y pod mury miasta. W oddzia³ach Lubomirskiego walczy³o
wielu ¿o³nierzy pochodz¹cych z okolic Rzeszowa. Odda³o w niej ¿ycie m.in. 4 pijarów
na czele z prefektem Collegium Stanis³awem
Bieliñskim. Bieliñski by³ kapelanem wojsk
polskich i w X 1683 r. zmar³ na czerwonkê.
19
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1683 7 i 9 X Udzia³ Hieronima Augustyna
Lubomirskiego w bitwie pod Parkanami.
Dowodzi³ on jazd¹ prawego skrzyd³a, które wykona³o manewr oskrzydlaj¹cy, odcinaj¹c Turkom drogê odwrotu.
1683 Tylman z Gameren wykona³ projekty
rozbudowy kolegium i projekty przebudowy fasady koœcio³a Pijarów (doda³ wie¿e).
Sporz¹dzono wtedy tak¿e plany zagospodarowania posesji pijarskich.
Po 1683 Jan Tricius namalowa³ obraz przedstawiaj¹cy wizje œw. Józefa Kalasancjusza.
Obraz ten podarowa³ Pijarom Jan III Sobieski.
1684 III Król Jan III Sobieski podczas pobytu w Rzeszowie w koœciele pijarskim podziêkowa³ mieszkañcom za pomoc w wyprawie na odsiecz Wiednia.
1684 Na rzecz przebudowy kolegium Pijarów zosta³y oprocentowane dobra Hieronima Lubomirskiego Krasne i Rudna na sumê
4000 z³p rocznie. Budowniczym by³ najprawdopodobniej pocz¹tkowo Tylman z Gameren, a nastêpnie inny architekt Pietro Martyre Bellotti. Budowa trwa³a wiele lat.
1684 W Ÿród³ach wymieniona zosta³a cegielnia prowadzona przez Pijarów.
1684 i 1685 Hieronim Augustyn Lubomirski zwalcza³ powstañców wêgierskich i bra³
udzia³ w walkach pod Bud¹.
1685 Hieronim Augustyn Lubomirski opuœci³ s³u¿bê cesarsk¹ i wróci³ do Polski.
1685 Potajemny œlub Hieronima Augustyna
Lubomirskiego z Konstancj¹ Bokumówn¹.
1685 Cegielnia prowadzona przez Pijarów (za
murami ogrodu) przynios³a 1684 z³p dochodu.
1685 Kaha³ ¿ydowski zapisa³ rzeszowskim
pijarom 3000 z³otych. Zapis ten wynika³
prawdopodobnie z zatargów uczniów pijarskich z ¯ydami, którzy w ten sposób okupywali sobie spokój (rektorem pijarów by³
Augustinus a Sancto Joanne Baptista).
20
1686 6 I Hieronim Augustyn Lubomirski
wyda³ zezwolenie na budowê drugiej synagogi – tzw. Nowomiejskiej (lub „Du¿ej”).
1686 Pijarzy otrzymali 1000 z³ po œp. Czadowskim, mieszczaninie rzeszowskim (rektorem by³ wówczas Augustinus a Sancto
Joanne Baptista).
1687 Hieronim Augustyn Lubomirski podejmowa³ w Rzeszowie króla Jana III Sobieskiego. Król trzyma³ do chrztu pierworodnego syna Hieronima Augustyna – Jerzego Ignacego.
1687 Biskup przemyski Jan Dêbski konsekrowa³ koœció³ pijarski.
1687–1753 19 VII
(Rzeszów) ¯yje
Jerzy Ignacy Lubomirski herbu Szreniawa, najstarszy
syn Hieronima Augustyna i Konstancji Bokumówny,
trzeci dziedzic
Rzeszowa z rodu
Jerzy Ignacy Lubomirski,
Lubomirskich, abmal. P. Jakubowicz
solwent Kolegium
Pijarskiego w Rzeszowie, uczestnik konfederacji sandomierskiej (1704) i walk ze
Szwedami (1709), stronnik Augusta II Wettyna podczas konfederacji tarnogrodzkiej
(1715), stronnik Augusta III Wettyna podczas jego walk ze Stanis³awem Leszczyñskim (1733–35), chor¹¿y koronny, dziedzic
dóbr rzeszowskich, stworzy³ z Rzeszowa
wa¿ny oœrodek ¿ycia kulturalnego i towarzyskiego.
1690 Formalny œlub Hieronima Augustyna
Lubomirskiego z Konstancj¹ Bokumówn¹.
Faktyczny œlub odby³ siê w 1685 r. potajemnie, gdy¿ Hieronim nie otrzyma³ zwolnienia ze œlubów zakonnych.
1690 W oratorium koœcio³a pijarskiego po³o¿ona zosta³a polichromia.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1690–1693 Pokryto malowid³ami refektarz
koœcio³a pijarskiego.
1691 Rektorem rzeszowskiego kolegium by³
ks. Piotr.
1691–1746 ¯yje Idzi Madejski, pijar, pedagog, historyk (historia koœcio³a). Kszta³ci³ siê m.in. w Rzeszowie. Podczas pobytu
w mieœcie wyda³ zbiory kazañ. Opracowywa³ ¿yciorysy pijarów.
1692 Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³
marsza³kiem wielkim koronnym. Ponadto
otrzyma³ starostwa: ryczywolskie, bohus³awskie i kozienickie.
1695 Pijarzy otworzyli drug¹ aptekê.
1695 Ojciec £ukasz od œw. Pantaleona wykona³ dekoracjê malarsk¹ klasztoru Pijarów.
1695 Rozebrano drewniany budynek szko³y Pijarów. Wybudowano drug¹ kondygnacjê w zachodnim skrzydle klasztoru.
1695–1697 Wymalowana zosta³a sala apteczna prowadzona przez Pijarów.
1695–1772 ¯yje Aleksander Jakub Lubomirski herbu Szreniawa, syn Hieronima
Augustyna i Konstancji Bokumówny, absolwent Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie,
genera³ armii saskiej, z Rzeszowem zwi¹zany od 1726 r.; po podziale dóbr rodzinnych w 1726 r. otrzyma³ klucz b³a¿owski,
odda³ siê karierze wojskowej s³u¿¹c najpierw Augustowi II Wettinowi, a póŸniej
jego synowi Augustowi III.
1696 Pomalowanie wnêtrz koœcio³a Pijarów
i (trzech) korytarzy kolegium przez rzeszowianina – ojca £ukasza od œw. Panteleona
(identyfikowanego niekiedy z Wojciechem
Limeckim vel Ziemeckim).
1696 Hieronim Augustyn Lubomirski zniós³
ograniczenia dotycz¹ce osiedlania siê
¯ydów na Starym Mieœcie.
1696–1697 Hieronim Augustyn Lubomirski
popiera³ starania francuskiego ksiêcia Conti o tron polski.
1697 Utworzono drug¹ zakrystiê w sali syntaksy po pó³nocnej stronie prezbiterium
w koœciele Pijarów. W o³tarzu g³ównym ufundowane zosta³y rzeŸby œw. Marii i œw. Józefa.
1698 Hieronim A. Lubomirski wyda³ przywilej, w którym okreœli³ uprawnienia s¹du
rabinackiego. S¹d ten zajmowa³ siê rozstrzyganiem spraw o d³ugi lub interesy kupieckie. W sprawach powa¿niejszych ¯ydzi s¹dzeni byli przed s¹dem zamkowym. Na czele sk³adu orzekaj¹cego sta³ rabin synagogi.
Instytucj¹ apelacyjn¹ w stosunku do s¹du
rabinackiego by³ s¹d zamkowy.
1699 XII Papie¿ Innocenty XII zatwierdzi³
istnienie Towarzystwa Marianów Niepokalanego Poczêcia za³o¿onego przez by³ego
nauczyciela Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie Stanis³awa Papczyñskiego.
1699 Powsta³ drugi cech rzeszowskich cyrulików. Jego statut zaakceptowa³ w³aœciciel
miasta Hieronim Augustyn Lubomirski.
Cz³onkowie cechu zostali w³¹czeni do dzia³aj¹cego przy farze Bractwa œw. Anny.
W XVII w. ukszta³towa³a siê obecna
ul. 3 Maja, która ³¹czy³a Stare Miasto z Zamkiem, siedzib¹ jego w³aœciciela. W jej centrum znalaz³ siê zespó³ koœcielno-klasztorny wybudowany przez Zofiê Pudencjanê,
córkê Miko³aja Spytka Ligêzy.
Pod koniec XVII w. ksiêgozbiór biblioteki
klasztornej pijarów liczy³ 887 pozycji. By³
on dostêpny nie tylko dla nauczycieli i uczniów, ale tak¿e dla mieszkañców.
Pod koniec XVII w. odcinek ul. Zamkowej od wie¿y koœcio³a farnego do zabudowañ pijarskich zaczêto nazywaæ ulic¹ Pijarsk¹. (Ulica Zamkowa by³a jedn¹ z najstarszych ulic Rzeszowa, bieg³a od koœcio³a parafialnego do siedziby ksi¹¿êcej). Koñcówka ul. Zamkowej uleg³a wyd³u¿eniu
w kierunku zachodnim.
21
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
XVIII wiek – pierwsza po³owa
Na pocz¹tku XVIII w. wybudowany zosta³ o³tarz w koœciele oo. pijarów.
1700 30 IX (¯arczyce pow. Che³mno) – 1773 3 VIII
(Warszawa) ¯yje
ks. Stanis³aw Konarski (imiê zakonne Stanis³aw od œw.
Wawrzyñca, imiê
w³asne – Hieronim),
pijar (1717), pedaKs. Stanis³aw Konarski,
gog, nauczyciel
mal. P. Jakubowicz
rzeszowskiego kolegium (1737–38), za³o¿yciel Collegium
Nobilium w Warszawie (1740), jego kierownik (1740–56), reformator szkolnictwa pijarskiego (1750–55), pisarz polityczny, autor m.in. dzie³a O skutecznym rad sposobie
(wyd. 1760–63), poeta, dramaturg, t³umacz,
autor podrêcznika retoryki, prowadzi³ o¿ywion¹ dzia³alnoœæ polityczn¹, popieraj¹c
stronnictwo Stanis³awa Leszczyñskiego, prowincja³ zakonu pijarów (1741–42); wprowadzi³ do nauki w³asny podrêcznik Gramatyka ³aciñska; na jego czeœæ król Stanis³aw
August poleci³ wybiæ medal Sapere auso –
temu, który odwa¿y³ siê byæ m¹dry (1771).
1702 po³owa XI Rzeszów zajê³y popieraj¹ce Stanis³awa Leszczyñskiego (Lasa) wojska szwedzkie, dowodzone przez gen. Stenbocka. Hieronim Augustyn Lubomirski,
w³aœciciel miasta, popieraj¹cy wówczas
Augusta II Wettina (Sasa), zmuszony zosta³
do ucieczki w kierunku wschodnim. Rozpoczê³a siê dwumiesiêczna okupacja szwedzka, po³¹czona z rabunkow¹ gospodark¹, braniem zak³adników, narzuceniem mieszkañcom olbrzymiej kontrybucji i innymi represjami. Okoliczne dobra Hieronima A. Lubomirskiego zosta³y z³upione.
1702 Hieronim Augustyn Lubomirski zosta³
wojewod¹ krakowskim, w tym samym roku
zosta³ hetmanem polnym, a wkrótce potem
hetmanem wielkim koronnym.
1702 Jerzy Ignacy Lubomirski rozpocz¹³
karierê wojskow¹.
1703 V Uroczyste po³o¿enie kamienia wêgielnego pod budynek kolegium pijarskiego, na miejscu pierwotnego, kwadratowego budynku.
1701 Hieronim Augustyn Lubomirski wyda³
statut dla rzeszowskich kowali.
1703 (byæ mo¿e 1702) 24 VII Tylman
z Gameren osiedli³ siê na sta³e w grodzie nad
Wis³okiem (po œmierci Stanis³awa Herakliusza, marsza³ka wielkiego koronnego, który
by³ drugim obok Hieronima Augustyna Lubomirskiego wielkim zleceniodawc¹ artysty).
1702 19 VII Udzia³ Hieronima Augustyna
Lubomirskiego w przegranej ze Szwedami
bitwie pod Kliszowem. Opuœci³ pole bitwy
przyczyniaj¹c siê do klêski armii polskiej.
1703 Rektor kolegium Pijarów zawar³ umowê z Tylmanem z Gameren, nadwornym
architektem Lubomirskich, o podjêcie prac
budowlanych dla zakonu.
22
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1703 Zaczêto wznosiæ, na podstawie planów Tylmana z Gameren, na niezabudowanej parceli, od strony pó³nocnej koœcio³a,
nowy gmach szko³y oo. Pijarów. Nowy budynek powsta³ na miejscu starego, który
zosta³ zburzony, gdy¿, jak to wówczas opiniowano, „by³ wykonany przez partaczy
i razi³ brzydot¹”.
1704 13 II Ukoñczenie budowy dachu nad
budynkiem rzeszowskiego kolegium. Na
szczycie fasady nowo ukoñczonego gmachu
ustawiono pod koniec roku statuê œw. Józefa Kalasantego, za³o¿yciela zakonu oo. Pijarów (statua nie zachowa³a siê).
1704 II–VII Zabiegi Hieronima Augustyna
Lubomirskiego o koronê polsk¹.
1704 od 20 V Udzia³ Jerzego Ignacego Lubomirskiego u boku hetmana wielkiego koronnego Adama Sieniawskiego, w konfederacji sandomierskiej po stronie Augusta II
Wettina. Czêœæ wojska koronnego wypowiedzia³a pos³uszeñstwo hetmanowi i zagrozi³a jego posiad³oœciom.
1704 VIII Uroczyste otwarcie nowego budynku rzeszowskiego kolegium. (Prace
wykoñczeniowe trwa³y do 1705 r.).
1704 IX Faustyno Carra, w³oski rzeŸbiarz
z Messyny, na zlecenie Hieronima Augustyna Lubomirskiego, nadzorowa³ w Szyd³owcu wydobywanie przez kamieniarzy kamienia przeznaczonego na statuê za³o¿yciela
zakonu Pijarów œw. Józefa Kalasantego,
któr¹ zamontowano pod koniec roku na
szczycie budynku rzeszowskiego kolegium.
Zob. 1704 13 II.
1704 XI Nie uzyskawszy korony, zawiedziony w stosunku do Szwedów Hieronim
A. Lubomirski, pojedna³ siê z Augustem II.
1704 Przeniesiono wejœcie z kruchty przykoœcielnej do centralnej osi ryzalitu w zachodnim skrzydle klasztoru Pijarów.
1704–1705 Wzniesiono wie¿ê od strony
klasztoru Pijarów.
1705 17 VII – 1743 3 VII Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³ uniwersa³, zabraniaj¹cy bez
jego zezwolenia przyjmowania wiejskiej
m³odzie¿y do szkó³.
1705 17 VII Ukoñczenie budowy wie¿y
zegarowej miêdzy koœcio³em a kolegium
Pijarów, na jej globusie umieszczono napis
fundacyjny i jej tytu³: Turris Davidica.
1705–1707 Przebudowa koœcio³a pijarskiego wed³ug planów Tylmana z Gameren. Po
przebudowie fasada i obie wie¿e przybra³y
charakter barokowy.
1706 20 IV Zmar³ w swojej rzeszowskiej
rezydencji Hieronim Augustyn Lubomirski
(1648–1706), hetman wielki koronny,
uczestnik wyprawy wiedeñskiej 1683 r.,
w³aœciciel Wiœnicza, Jaros³awia i Rzeszowa.
1706 V – 28 IX Budowa drugiej wie¿y przy
koœciele Pijarów, na której umieszczono
dzwon z dat¹ 1683 r. Zob. 1705 17 VII.
1706 7 VIII UroczystoϾ zamurowania serca Hieronima Augustyna Lubomirskiego
w pó³nocnej œcianie koœcio³a oo. Pijarów.
1706 Po œmierci Hieronima Augustyna Lubomirskiego dominium rzeszowskie zosta³o podzielone miêdzy trzech jego synów:
Jerzego Ignacego, Jana Kazimierza i Aleksandra Jakuba. Z czasem ten pierwszy
przej¹³ ca³oœæ.
1706 Nastêpca Hieronima Lubomirskiego
– Jerzy Ignacy Lubomirski opowiedzia³ siê
po stronie Augusta II Wettina.
1707 21 XII Zmar³a Konstancja z Bokumów primo voto Denhoffowa, ¿ona Hieronima Augustyna Lubomirskiego.
1708 Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³ zarz¹dzenie, nakazuj¹ce, aby w³adze (Rada Miejska) konstytuowa³y siê bezpoœrednio na
zamku z udzia³em cechmistrzów i trybunów
ludowych oraz aby nie obci¹¿aæ nadmiernie pospólstwa. W³aœciciel miasta wykorzysta³ konflikt miêdzy Rad¹ a pospólstwem
23
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w celu podporz¹dkowania sobie w³adz miejskich. Z czasem Rada sta³a siê faktycznie
organem wykonawczym zwierzchnoœci dominialnej.
1708 Usuniêto kopu³ê nad sal¹ za prezbiterium w koœciele pijarskim.
1708 Ujednolicono elewacjê i zadaszenia
we wschodnim skrzydle klasztoru pijarskiego. Powiêkszono piwnice koœcielne o czêœæ
pod prezbiterium.
1708–1709 Jerzy Ignacy Lubomirski walczy³ ze stronnikami Stanis³awa Leszczyñskiego.
1709 Wybudowany zosta³ konwikt na po³udnie od klasztoru Pijarów.
1710 Ludwik Tchórzewski zapisa³ pijarom
rzeszowskim 2000 z³otych.
W pierwszym i drugim dziesiêcioleciu
XVIII w. architektem zatrudnionym na dworze Lubomirskich (po Tylmanie z Gameren)
by³ Pietro Martire Bellotti. Kierowa³ on pracami zwi¹zanymi z przebudow¹ zamku, rozbudow¹ zespo³u klasztornego Bernardynów,
budow¹ dworków dworzan rzeszowskich. Nastêpc¹ by³ jego syn Jan Chrzciciel Bellotti. Projektowa³ on i kierowa³ przebudow¹ koœcio³a
reformatów, budow¹ wie¿y przy koœciele parafialnym i synagogi nowomiejskiej. Prowadzi³ tak¿e prace przy przebudowie i rozbudowie zamku rzeszowskiego. Do rozbudowy
miasta na pocz¹tku XVIII w. przyczyni³ siê
tak¿e nauczyciel
geometrii Lubomirskich Deza de Vanyou.
Andrzej Aleksy Ozga,
mal. P. Jakubowicz
24
1712 22 XI (I³¿a) –
1771 23 I (Warszawa) ¯yje Andrzej
Aleksy Ozga, student filozofii w Rzeszowie (1735–40),
nauczyciel w Rzeszowie (1741–45),
prowincja³ pijarów (od 1762), pisarz, autor
wielu panegiryków.
1712 Zdemoralizowani ¿o³nierze Jerzego
Ignacego Lubomirskiego uczynili z Rzeszowa obóz wojenny, dokonuj¹c rozbojów
i gwa³tów w mieœcie i okolicy.
1713 24 IV Nieudana próba pogodzenia Jerzego Ignacego Lubomirskiego z s¹siadami na
zamku rzeszowskim. Podczas pojedynku Jerzy Ignacy zabi³ szlachcica Józefa Jelca. Wyrokiem trybuna³u szlacheckiego zosta³ skazany na osadzenie w wie¿y zamku sanockiego.
1713 Hetman Sieniawski wezwa³ Jerzego
Ignacego Lubomirskiego do s³u¿by wojsko–
wej, co oznacza³o zawieszenie kary.
1713 Nêka³y okolicê miasta oddzia³y konfederatów tarnogrodzkich, zwalczane przez w³aœciciela dominium rzeszowskiego Jerzego
Ignacego Lubomirskiego, stronnika saskiego.
1713 Podczaszy sandomierski Stanis³aw
Pilli i Zofia z Wierzchowskich Pilli zapisali
pijarom folwark z gruntem za cegielni¹
miejsk¹, ni¿ej bramy pobocznej Nowego
Miasta.
1714 Powsta³ cech niemiecki. Za³o¿yli go
rzemieœlnicy sascy, sprowadzeni przez Jerzego Ignacego Lubomirskiego (który wyda³
dla nich statut). W jego sk³ad wchodzili rzemieœlnicy ró¿nych zawodów, a przede
wszystkim krawcy i szewcy.
1715 8 IV Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³
dokument okreœlaj¹cy nowe miejsce dla
koœcio³a, klasztoru, cmentarza i ogrodu reformatów. Znajdowaæ siê mia³y miêdzy Folwarkiem i Wygnañcem, blisko stawu, niedaleko zamku.
1715 Jerzy Ignacy Lubomirski ufundowa³
nowy, murowany budynek dla koœcio³a reformatów, a tak¿e budynek klasztorny na
wy¿ej po³o¿onej parceli na Wygnañcu. Projektantem obu budynków by³ prawdopodobnie Jan Chrzciciel Bellotti.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1715 Podczas konfederacji tarnogrodzkiej
Jerzy Ignacy Lubomirski popar³ króla Augusta II Wettyna. Walczy³ pod Sandomierzem, Zamoœciem, na terenie woj. krakowskiego, próbowa³ tak¿e zdobyæ klasztor jasnogórski. Za ten czyn zosta³ znienawidzony przez szlachtê.
1715 Tomasz Lowczowski legowa³ dla pijarów na folwarku £osionowskie w Staromieœciu 1566 z³p (rektorem by³ wówczas
ks. Antoni).
1718 6 I Œlub Jerzego Ignacego Lubomirskiego z Mariann¹ Bieliñsk¹ (Denhoffow¹
– jej pierwszym mê¿em by³ Bogus³aw Ernest Denhoff) w DreŸnie. Marianna by³a metres¹ królewsk¹.
1718 Zmar³ Stanis³aw Wojciech Horodyñski dobroczyñca klasztoru Pijarów. Wkrótce potem wykonane zosta³o jego epitafium.
Ok. 1718 Poszerzono koœció³ pijarski kosztem kru¿ganków klasztornych po pó³nocnej
stronie parteru.
1718–1730 Przekszta³cono pó³nocne skrzyd³o klasztoru Pijarów (zakrystia) w kaplice
œw. Filipa Nereusza i œw. Jana Nepomucena. (zob. 1670).
1718–1782 ¯yje Antoni Lubomirski herbu
Szreniawa, wnuk Stanis³awa Herakliusza,
syn Józefa i Teresy z Mniszchów, absolwent
Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie, w³aœciciel dóbr przeworskich (od 1745), wojewoda lubelski (po 1745) i krakowski (1778),
kasztelan krakowski (1779).
1719 Katarzyna Wolska sprzeda³a pijarom
folwark £osionowskie za 1900 z³p. Zob. 1715.
1720 12 VII Biskup Krzysztof Szembek
zreorganizowa³ Bank Pobo¿ny (nowy statut, kwota 1000 z³p). Wkrótce Bank wsparli finansowo Jerzy Ignacy Lubomirski (1000
z³p) i Józef £osiñski (70 talarów). Od tej
pory do lat dziewiêædziesi¹tych XVIII w.
Bank Pobo¿ny funkcjonowa³ normalnie.
Zreorganizowany Bank nazywany by³ Bankiem Dobroczynnym czyli Mons Pietatis.
1720 Anna Tropiñska zapisa³a pijarom domek przy ul. Zamkowej (rektorem rzeszowskiego kolegium by³ wówczas ks. Anzelm).
1720–1783 (£añcut) ¯yje Stanis³aw Lubomirski herbu Szreniawa, absolwent Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie, marsza³ek
wielki koronny, dziedzic dóbr ³añcuckich.
1721–1722 Jerzy Ignacy Lubomirski zakoñczy³ odbywanie kary za zabicie w pojedynku szlachcica.
1722 Kaha³ ¿ydowski przyzna³ pijarom
4000 z³p z zapisu Tomasza Lewandowskiego (rektorem by³ wówczas Alojzy).
1722–1725 Rektorem rzeszowskiego kolegium by³ ks. Alojzy.
1722–1726 Synowie Hieronima Augustyna
Lubomirskiego podzielili maj¹tek ojca. Jerzy Ignacy otrzyma³: jedn¹ trzeci¹ czêœæ
Rzeszowa z B³a¿ow¹ oraz K¹kolówk¹
i Bia³k¹ ze wszystkimi przyleg³oœciami, Krasne z przyleg³oœciami, Malawê i Malawkê
oraz Wilkowyjê z przyleg³oœciami, Stra¿ów
z przyleg³oœciami, Staromieœcie z przyleg³oœciami, Rudn¹ Wielk¹. Jan Kazimierz otrzyma³: jedn¹ trzeci¹ Rzeszowa, miasto G³ogów z przyleg³oœciami oraz Wólkê i RogoŸnicê, Za³ê¿e z przyleg³oœciami, Zwiêczycê
z przyleg³oœciami, Styków, Kielanówkê,
klucz rybotycki z przyleg³oœciami, Trójcê
i Jamne, Wi¹zowo z przyleg³oœciami. Aleksander Jakub dosta³: jedn¹ trzeci¹ Rzeszowa, klucz godowski z przyleg³oœciami, Pi¹tkow¹, Futomê, Barycz, £omne i Krajnê,
Podzamcze, Niechobrz i Zabierzów, Krzemienicê, Wêglówkê, Medyniê, Trzeboœ,
Rudn¹ Ma³¹. Z czasem skupi³ te czêœci Jerzy Ignacy Lubomirski i sta³ siê jedynym
w³aœcicielem Rzeszowa i w³oœci.
1722–1795 ¯yje Florian Bazyli Grochowski, prefekt i nauczyciel filozofii rzeszowskiego kolegium (1758–59), wyda³ w Rze25
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
szowie Propositiones philosophice zdradzaj¹ce silny wp³yw myœli Kartezjusza.
go ¿ytomierskiego, z dwoma ¿onami Barbar¹
Skarbkówn¹-Borowsk¹ i Zofi¹ Kaczkowsk¹.
1723 2 VIII Grunt ofiarowany przez Passakiewicza wraz z kaplic¹ œw. Jerzego otrzyma³ od reformatów zakon oo. Pijarów.
1726 Jerzy Ignacy Lubomirski wystawi³
przywilej na kolejne jarmarki.
1723 Karol H. Wiedemann, zapewne na zlecenie Jerzego I. Lubomirskiego, wykona³
projekt nowej fasady zamku.
1723–1799 ¯yje Dominik Szybiñski, pijar,
nauczyciel, prefekt, póŸniej rektor kolegium
rzeszowskiego (1778–80), zapocz¹tkowa³
oddzielenie geografii od historii, autor kilku publikacji z geografii.
1723–1783 ¯yje Joanna Lubomirska, druga
¿ona Jerzego Ignacego, urodzona w Saksonii, córka genera³a austriackiego barona Franciszka Markwarda Aleksandra von Stein.
1724 (Œwilcza) – 1793 ¯yje Andrzej Norbert Jod³owski, uczeñ rzeszowskiego kolegium (1744–47) nauczyciel poetyki (1749–
51), póŸniej retoryki (1756–65) w tym¿e
kolegium, pijar, pisarz, t³umacz, przet³umaczy³ m.in. trzytomowe dzie³o Franciszka
Millota Historia angielska od czasu podbicia tej wyspy przez Rzymian a¿ do naszego
wieku dowiedzona.
1724–1799 1 VIII ¯yje Glicery Józef Baxter,
uczeñ rzeszowskiego kolegium, pijar, pisarz,
t³umacz, profesor prawa cywilnego i pañstwowego w Collegium Nobilium, wspó³pracownik Stanis³awa Konarskiego przy reformie teatru, rektor kolegium w Z³oczowie (1771).
1725 Krzysztof ¯ebrowski legowa³ pijarom
360 z³p. (rektorem by³ wówczas Alojzy).
1725 Ks. Stanis³aw Konarski, z pomoc¹
wuja, biskupa poznañskiego Jana Tar³y i za
zgod¹ prze³o¿onych, uda³ siê na cztery lata
do W³och (uczy³ siê i wyk³ada³ naukê wymowy w kolegium nazareñskim pijarów).
1726 Wykonane zosta³y epitafia w koœciele
pijarskim: ma³¿eñstwa Jana i Anny Lubienieckich oraz Józefa Piniñskiego, podczasze26
1726 Pijarzy sprzedali dom (rektorem by³
wówczas Anzelm).
1726 Przed s¹dem toczy³a siê sprawa o pobicie kapeli klasztornej przez mieszczan.
W protokole œledczym wspomniano o bursie kolegium.
1726–1732 Jerzy Ignacy Lubomirski pisarzem polnym koronnym.
1728 7 VIII Uniwersa³ Jerzego Ignacego
Lubomirskiego zabraniaj¹cy dokonywania
transakcji handlowych bez jego zgody.
1728 Jerzy Ignacy Lubomirski zakaza³
mieszczanom opuszczaæ miasto w celu wykonywania prac zarobkowych u szlachty bez
zgody Zwierzchnoœci zamkowej.
1729 Prowincja³ pijarów zabroni³ wymuszania na ¯ydach datków pieniê¿nych.
1730 10 I – 1799 16 X ¯yje Samuel Gaspar
Chróœcikowski, uczeñ Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie, pedagog, pisarz, filozof,
matematyk, fizyk, autor pierwszego podrêcznika z fizyki w jêzyku polskim Fizyka
doœwiadczeniem potwierdzona (1864) oraz
podrêczników i prac z zakresu nauki moralnej, filozofii i prawa naturalnego.
1730 Zmar³a Marianna z Bieliñskich primo
voto Denhoffowa, ¿ona Jerzego Ignacego
Lubomirskiego.
1730 Reformaci wystawili Mariannie z Biliñskich Lubomirskiej (pierwszej ¿onie Jerzego
Ignacego) nagrobek, jako swojej fundatorce.
1730 Na mocy uniwersa³u Jerzego Ignacego Lubomirskiego ¯ydzi byli zobowi¹zani
do opieki nad czterema z oœmiu bram, jakie
w tym okresie posiada³o miasto.
1730 W koœciele pijarskim wzniesiono now¹
ambonê.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Ok. 1730 Wykonana zosta³a balustrada ganku ambony w koœciele pijarskim.
w Kolbuszowej manifest przeciwko koronacji Augusta III Wettina.
1731 Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³ szczegó³ow¹ instrukcjê reguluj¹c¹ kwestie obrony miasta przed po¿arami. Poleci³ mieszkañcom przebudowaæ dachy, aby nie by³y zbyt
wysokie i nie utrudnia³y walki z ogniem.
1734 6 XI Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³
zarz¹dzenie zobowi¹zuj¹ce mieszczan do
budowy parkanów na zewn¹trz starej linii
obronnej. Mia³y one s³u¿yæ zabezpieczeniu
dobytku mieszkañców, nie tyle przed najazdem nieprzyjaciela, ile przed licznymi wówczas kradzie¿ami.
1733 Podczas bezkrólewia Jerzy Ignacy Lubomirski popiera³ pocz¹tkowo swojego krewnego Teodora Lubomirskiego, ale ostatecznie
opowiedzia³ siê za Augustem III Wettinem.
1733 Rzeszowskie sta³o siê domen¹ wp³ywów saskich, gdy¿ Jerzy Ignacy Lubomirski z Rzeszowa, Teodor Lubomirski z £añcuta i Jan Klemens Branicki z Tyczyna poparli Augusta III Wettina (Sasa).
1733 XII Dobra rzeszowskie i tyczyñskie
wziêli w kleszcze zwolennicy Stanis³awa
Leszczyñskiego (Lasa), z jednej strony regimentarz Józef Potocki, kwateruj¹cy
w Kolbuszowej (pobiera³ wysokie kontrybucje ze wsi nale¿¹cych do w³oœci rzeszowskiej), a z drugiej gen. Wilhelm Mier, stacjonuj¹cy w Dêbicy. Gród nad Wis³okiem
unikn¹³ zniszczeñ dziêki mediacyjnym zabiegom Jerzego Ignacego Lubomirskiego
podejmowanym za poœrednictwem ksiêdza
Stanis³awa Konarskiego.
1733–1739 Ks. Stanis³aw Konarski prowadzi³
o¿ywion¹ dzia³alnoœæ polityczn¹ popieraj¹c
stronnictwo Stanis³awa Leszczyñskiego.
1734 I Kwaterowa³y w Rzeszowie wojska
wierne Stanis³awowi Leszczyñskiemu. Na
miasto zosta³a na³o¿ona kontrybucja.
1734 I Trwa³y rokowania pomiêdzy Jerzym
I. Lubomirskim a Józefem Potockim, które
prowadzi³ przebywaj¹cy w Rzeszowie
ks. Stanis³aw Konarski. Konarski próbowa³
pozyskaæ Lubomirskiego dla zwolenników
Leszczyñskiego.
1734 I Stanis³aw Konarski wraz z Adamem
Tar³¹ – starost¹ jasielskim i Józefem Potockim – regimentarzem koronnym wydali
1735 II W rzeszowskim kolegium pijarskim
prowadzono pertraktacje z Józefem Potockim. Uk³ady zakoñczy³y siê 10 II podpisaniem rozejmu. Przez d³u¿szy czas toczy³y
siê potyczki z drobnymi oddzia³ami konfederatów. Wojska rosyjskie pozosta³y w mieœcie przez pó³ roku.
1735 23 IX Na mocy uniwersa³u Jerzego
Ignacego Lubomirskiego nie wolno by³o
nowo¿eñcom ¿ydowskim mieszkaæ d³u¿ej
ni¿ trzy lata u teœciów w obcym mieœcie.
1735 28 IX (Solecka Wola w Sandomierskim)
– 1785 22 VIII (Lisko, ob. Lesko) ¯yje Józef
Piotrowski, imiê zakonne Gracjan, ps. „Szczyrecki”, pijar, kaznodzieja, wyk³adowca w Kolegium Pijarskim w Rzeszowie (1781–84),
rektor tego¿ kolegium, poeta satyryczny tworz¹cy w stylu sarmackiego baroku, pisarz,
wspó³pracownik „Monitora”; aktywnie tworzy³ w dobie konfederacji barskiej.
1735 30 XI (Czerniejów k. Wrzeœni)
– 1817 14 II (Warszawa) ¯yje Onufry Kopczyñski
(Onufry – imiê zakonne, Andrzej –
imiê
w³asne),
uczeñ (1755) i nauczyciel retoryki
Onufry Kopczyñski,
Kolegium Pijarmal. P. Jakubowicz
skiego w Rzeszowie (1764 i 1768), cz³onek Towarzystwa do
Ksi¹g Elementarnych (od 1789), autor podrêcznika Gramatyka dla szkó³ narodowych
27
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
(1778–84), uczestnik insurekcji koœciuszkowskiej (1794), wiêzieñ polityczny Austrii
(1798–1802), dzia³acz Towarzystwa Przyjació³ Nauk (od 1802), cz³onek Izby Edukacyjnej w Ksiêstwie Warszawskim (1807–
11), autor pierwszej polskiej gramatyki Gramatyka jêzyka polskiego (1817).
1737 Jerzy Ignacy Lubomirski, w zwi¹zku
ze zubo¿eniem mieszczan, zaleci³ zmniejszenie pobieranych od nich op³at.
1735–1783 ¯yje Micha³ Obermaier, imiê
zakonne Fulgenty, wychowanek rzeszowskiego kolegium, wspó³autor szeœciotomowego zestawu prawa zwanego Wielkim zbiorem pijarskim.
1738 4 III (Dobrzyków k. P³ocka) – 1802
13 III (Warszawa) ¯yje ks. Kazimierz Osiñski, znany jako Józef Herman, uczeñ Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie (1758–59),
nastêpnie nauczyciel tego¿ Kolegium (1778,
1783–86), organizator pierwszej pracowni
chemicznej w Collegium Nobilium, fizyk,
chemik, botanik, autor wielu publikacji naukowych i podrêcznika do fizyki, nagrodzony przez króla Stanis³awa Augusta medalem „Merentibus”, jeden z za³o¿ycieli Towarzystwa Przyjació³ Nauk (1800).
1736 16 II – 1823 6 V ¯yje Józef Pomorzkant, imiê zakonne Anastazy od œw. Józefa,
uczeñ rzeszowskiego kolegium (1755–56)
pi-jar, t³umacz, nauczyciel poetyki i retoryki Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie
(1761–62i 1764–65), kaznodzieja i prefekt
Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie (1772–
73), opracowa³ pierwsz¹ bibliografiê pism
pijarów polskich, któr¹ po uzupe³nieniu
wyda³ ks. Szymon Bielski.
1736 pocz. II po³. roku – 1738 VII W rzeszowskim kolegium pracowa³ ks. Stanis³aw
Konarski. Uczy³ historii, geografii i wymowy.
1736 8 IX (Bêæków k. Grajewa) – 1821 21
IV (Szczuczyn) ¯yje Antoni Karwowski,
imiê zakonne Joachim od œw. Józefa Kalasantego, uczeñ (1754–55) i nauczyciel Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie, pijar, t³umacz dzie³ z jêzyka francuskiego, prowincja³ Pijarów (1795–98).
1737 28 II Œlub Jerzego Ignacego Lubomirskiego z czternastoletni¹ Joann¹ von Stein
w DreŸnie.
1737 8 IX (BrzeŸnica na Wo³yniu) – 1781
9 II (Nieœwie¿) ¯yje Bart³omiej Adolf Kamieñski, uczeñ rzeszowskiego kolegium (humaniora), pijar, pedagog, pisarz, t³umacz,
opublikowa³ m.in. Edukacjê obywatelsk¹
(1774), która by³a pierwsz¹ publikacj¹ dotycz¹c¹ reformy szkolnictwa, proponowa³ jego
zró¿nicowanie na zawodowe i stanowe.
28
1737 Jerzy I. Lubomirski wzniós³ pustelniê
(w otoczonym murem ogrodzie, przy koœciele
Reformatów, w pobli¿u sadzawki i browaru). Fundator uczêszcza³ do niej na mod³y.
1738 17 VI Ks. Stanis³aw Konarski napisa³
w Rzeszowie ostatni list (ostatni œlad jego
pobytu w mieœcie).
1738 15 VII (Kraków) – 1772 18 X
(£owicz) ¯yje Eustachy Dêbicki, studiowa³
retorykê w Kolegium Pijarskim w Rzeszowie, w tej¿e szkole uczy³ retoryki (1763),
duchowny, pedagog, profesor filozofii, t³umacz dzie³ z literatury francuskiej.
1738 Chc¹c ograniczyæ liczbê petycji, z którymi mieszczanie zwracali siê do w³aœciciela
miasta, Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³ uniwersa³, w którym precyzowa³, ¿e ka¿d¹ petycjê nale¿y sk³adaæ na piœmie na papierze
stemplowym, a pismo powinno byæ nie d³u¿sze ni¿ na jedn¹ stronê. Wyznaczy³ taksê dla
pisarza, który w imieniu mieszczan formu³owa³ petycje za 1 z³p od strony.
1738–1795 ¯yje Patrycy Miko³aj Szkaradkiewicz, wychowanek rzeszowskiego kolegium, autor podrêczników z matematyki.
1738–1798 ¯yje Remigiusz £adowski, pijar, przyrodnik, pedagog, nauczyciel w Kolegium Pijarskim w Rzeszowie (1760–62),
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
t³umacz literatury francuskiej, autor pierwszej napisanej po polsku Historii naturalnej Królestwa Polskiego (1783).
1740 1 IX Ks. Stanis³aw Konarski za³o¿y³
w Warszawie Collegium Nobilium. Placówk¹ t¹ kierowa³ do 1756 r.
1739 13 V Jerzy Ignacy Lubomirski podczas polowania zosta³ postrzelony œrutem
w twarz i omal nie straci³ oka.
1740–1784 W Kolegium Pijarskim w Rzeszowie obowi¹zywa³ podzia³ na nastêpuj¹ce klasy: parva, infima, grammatica, syntaxa, poetica, rhetorica, philosophia.
1739 Jerzy Ignacy Lubomirski wyznaczy³ promieñ obszaru, do którego mieszczanin rzeszowski móg³ wyje¿d¿aæ w celach handlowych lub w celach zwi¹zanych z wykonywaniem rzemios³a bez zezwolenia pañskiego.
1739 Umowa ks. Szymona S³omiñskiego
z Jerzym Ignacym Lubomirskim. Lubomirski mia³ zakupiæ stare budynki po koœciele
œw. Trójcy i po szpitalu dla ubogich jako
materia³ rozbiórkowy za 100 dukatów (1800
z³p). Za uzyskan¹ kwotê prepozyt, ks. S³omiñski mia³ kupiæ od ojców pijarów kaplicê pod wezwaniem œw. Jerzego wraz z przylegaj¹cymi zabudowaniami.
1739 Teodor Lubomirski, po mszy odprawionej przed figurk¹ Matki Bo¿ej Rzeszowskiej, odzyska³ zdrowie. Tego samego roku
Jerzy Ignacy Lubomirski, postrzelony w twarz
œrutem, po ofiarowaniu siê Matce Bo¿ej
Rzeszowskiej, przeszed³ udany zabieg usuniêcia dwudziestu siedmiu œrutów z twarzy.
Wkrótce po udanym zabiegu postanowi³ wybudowaæ kaplicê myœliwsk¹.
1739 Jerzy Ignacy Lubomirski scedowa³ na
rzecz ¿ony Joanny starostwo libuskie.
1739–1801 ¯yje Szymon Waga, imiê zakonne Teodor, nauczyciel rzeszowskiego kolegium, autor cennych prac z zakresu prawa,
historii Polski i powszechnej oraz podrêczników. Wyda³ m.in. Historiê królów i ksi¹¿¹t polskich krótko zebran¹ (1770).
1739–1786 (lub 1899) ¯yje Antoni Jacek
Pop³awski, uczeñ rzeszowskiego kolegium
(1755/56), nauczyciel w Collegium Nobilium (1759–63, 1768–77), wspó³pracownik
Komisji Edukacji Narodowej, autor projektu reformy szkolnej (1775), autor podrêczników, propagator fizjokratyzmu.
1741 Ks. Stanis³aw Konarski wprowadzi³
do nauki w³asny podrêcznik pt. Gramatyka
³aciñska.
1741–1742 Ks. Stanis³aw Konarski prowincja³em zakonu Pijarów.
1742 3 XII Rozporz¹dzenie Jerzego Ignacego Lubomirskiego w sprawie miar i wag.
1742 Jerzy Ignacy Lubomirski urz¹dzi³ kaplicê w zamku rzeszowskim, która s³u¿y³a
dworowi magnackiemu.
1742 Ks. Stanis³aw Konarski zreformowa³
Kolegium Pijarskie w Rzeszowie.
1742–1816 ¯yje Antoni I¿ycki, pijar, t³umacz, kszta³ci³ siê w rzeszowskim kolegium
(1762). Przet³umaczy³ m.in. popularn¹ powieœæ dla m³odzie¿y Chanciergesa Przypadki Napoleona syna Achillesowego na
wzór przypadków Telemaka.
1743 8 III – 1754 budowa Collegium Nobilium w Warszawie.
1743 10 V Biskup Wac³aw H. Sierakowski,
ordynariusz przemyski, erygowa³ (za³o¿y³)
kaplicê zamkow¹, która sta³a siê now¹ parafi¹, obejmuj¹c¹ jedynie rodzinê fundatora (J. I. Lubomirskiego) i za³ogê wojskow¹.
Ksi¹¿ê Lubomirski uzasadnia³ koniecznoœæ
powstania kaplicy zamkowej tym, ¿e podczas wojny zamek mo¿e byæ odciêty od
miasta (od koœcio³a farnego). Proboszczem
zamkowym by³ ks. Maciej Tokarski.
1743 1 VIII Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³
uniwersa³, w którym zakaza³ mieszczanom
rzeszowskim posy³aæ synów na naukê do
innych miast lub innych okolic, bez jego
zgody wyra¿onej na piœmie. Lubomirski
29
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zwróci³ siê do rektora rzeszowskiego kolegium, aby nie przyjmowa³ do szko³y jego
poddanych bez zezwolenia.
1744 Wykonane zosta³o epitafium Andrzeja Ernesta Haudringa (podkomorzego litewskiego) w koœciele pijarskim.
1743 Jerzy Ignacy Lubomirski, w zwi¹zku
ze zubo¿eniem mieszczan, zrezygnowa³ na
rzecz miasta z czêœci prowentów, wczeœniej
nale¿¹cych do zamku.
1745 Wizytuj¹cy Bank Pobo¿ny, biskup
Wac³aw H. Sierakowski, poleci³ zarz¹dowi
wspieraæ materialnie m³odzie¿ studiuj¹c¹
w miejscowym kolegium pijarskim, które
by³o wówczas g³ównym oœrodkiem edukacyjnym regionu rzeszowskiego. Do tej pory
starano siê udzielaæ pomocy m³odzie¿y studiuj¹cej w Akademii Krakowskiej. Prowizorami Banku byli burmistrz Stanis³aw Kupiñski i radny Marcin Kalinowski.
1743 (Wola k. £añcuta) Urodzi³ siê Micha³
Ignacy Siekierzyñski, uczeñ rzeszowskiego
kolegium (1760), nauczyciel jêzyka polskiego i literatury oraz prawa (1766, 1771), nauczyciel kolegiów w Z³oczowie, Lwowie,
Che³mie, Warce, prefekt i rektor Kolegium
w Warszawie, publicysta, t³umacz, wyda³ m.in.
Krajopisarstwo powszechne (1768), w którym
wstêpne rozdzia³y poœwiêci³ geografii politycznej, prekursor ekonomiki i geografii ekonomicznej.
1743–1806 30 IV (Ksi¹¿) ¯yje Józef Skrzetuski, imiê zakonne Kajetan, nauczyciel rzeszowskiego kolegium, autor prac z zakresu
prawa, historii Polski i powszechnej, a tak¿e
podrêczników, m.in. Historii powszechnej dla
szkó³ narodowych na klasê trzeci¹ (1881).
1743–1814 ¯yje Józef Jakubowski, uczeñ
Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie, t³umacz
dzie³ z zakresu matematyki, historii, literatury
wojskowej, wizytator misjonarzy, uczestnik
insurekcji koœciuszkowskiej, autor podrêcznika do nauki artylerii Nauka artylerii zebrana przez najró¿niejszych autorów (1781–83).
1743–1825 (Kraków) ¯yje Józef Meier, student logiki i nauk humanistycznych w zakonie pijarów w Rzeszowie (od 1759), publicysta, redaktor, dzia³acz KuŸnicy Ko³³¹tajowskiej, radykalny polityk podczas insurekcji koœciuszkowskiej, dzia³acz Deputacji Polskiej (1796), agitowa³ za konfederacj¹
napoleoñsk¹ na Litwie (1812).
1744 Jerzy Ignacy Lubomirski zosta³ genera³em wojsk koronnych i saskich.
1744 Jerzy Ignacy Lubomirski przeznaczy³
Pa³ac Letni swojemu synowi Teodorowi.
30
1745 lub 1746 Jerzy Ignacy Lubomirski zosta³ chor¹¿ym wielkim koronnym.
Po 1745 Do parafii zamkowej wcielono
kaplicê myœliwsk¹ œw. Huberta w Mi³ocinie (wybudowan¹ ok. 1740 r. przez Lubomirskiego), znajduj¹c¹ siê dotychczas na terenie parafii Staromieœcie.
1745–1791 ¯yje Bart³omiej Skrzetuski, imiê
zakonne Wincenty, nauczyciel rzeszowskiego kolegium, autor prac z zakresu prawa, historii Polski i powszechnej oraz podrêczników, m.in. Historii powszechnej dla szkó³ narodowych na klasê czwart¹ (1786).
1746 18 I (Spisz) – 1805 22 VII (£owicz)
¯yje Antoni Kluziñski (Klu¿yñski, Kluzyñski), imiê zakonne Idzi od œw. Antoniego,
uczeñ rzeszowskiego kolegium (1770–71), pijar (ok. 1775), nauczyciel, t³umacz, wydawca,
opublikowa³ m.in. mowy pos³ów Sejmu Czteroletniego i pisma KuŸnicy Ko³³¹tajowskiej.
1749 Jerzy Ignacy Lubomirski wyda³ uniwersa³, w którym zakazywa³ dokonywaæ
transakcji handlowych bez jego zgody.
1749–1751 Norbert Jod³owski uczy³ poetyki w rzeszowskim kolegium.
W pierwszej po³owie XVIII w. Jerzy I. Lubomirski ufundowa³ trzykondygnacyjn¹ dzwonnicê obok koœcio³a farnego z zegarem s³onecznym i mechanicznym. Znajdowa³y siê tam trzy
dzwony, najwiêkszy zakupiono w 1742 r.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
XVIII wiek – druga po³owa
1750 9 XI (Kopin k. £ukowa) – 1802 12 II
(Lwów) ¯yje Teodor Ostrowski, imiê zakonne równie¿ Teodor, wychowanek rzeszowskiego kolegium (1768–70), pijar, pedagog,
publicysta, znawca prawa i przyrody, autor
dzie³ prawniczych, m.in. pracy Prawo cywilne albo szczególne narodu polskiego
z statutów i konstytucyi koronnych i litewskich zebrane i rezolucjami Rady Nieustaj¹cej objaœnione, z dodatkami prawa kanonicznego, magdeburskiego, che³mskiego.
1750–1754 Ks. Maciej Tokarski, z materialn¹ pomoc¹ Jerzego Ignacego Lubomirskiego, przeprowadzi³ gruntown¹ restauracjê koœcio³a farnego, po³¹czon¹ z wymian¹
dachu, o³tarza g³ównego (œw. Stanis³awa
i œw. Wojciecha) i renowacj¹ wnêtrz.
1750–1755 Ks. Stanis³aw Konarski zreformowa³ szko³y pijarskie.
1751 18 III (Maniewo k. Krakowa) – 1826
27 IX (Warszawa) ¯yje Wincenty Jakubowski, uczeñ i nauczyciel Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie, pisarz, t³umacz, przet³umaczy³ m.in. dzie³o Tissota Rada dla pospólstwa wzglêdem zdrowia jego (1798)
oraz fragmenty Eneidy Wergiliusza.
1752 Staraniem Jerzego Ignacego Lubomirskiego zosta³ odbudowany stary koœció³ œw.
Trójcy. Stan¹³ on kilkadziesi¹t metrów dalej od poprzedniego usytuowania. Lubomirski odbudowa³ równie¿ szpital dla ubogich
i uposa¿y³ go na nowo. Kapita³ fundacji
zabezpieczony zosta³ na dobrach nale¿¹cych
do krewnych J.I. Lubomirskiego. Co roku
prepozyt rzeszowski mia³ odbieraæ w £añcucie prowizjê roczn¹ w wysokoœci 180 z³otych i przeznaczaæ j¹ na utrzymanie niepe³nosprawnych i ubogich z miasta Rzeszowa
lub pañstwa rzeszowskiego. £¹cznie z dawnym zapisem Miko³aja Spytka Ligêzy szpital mia³ przyj¹æ 25 ubogich. Z powodów finansowych by³o ich zawsze mniej.
1752–1815 ¯yje
Hieronim Stroynowski, imiê zakonne równie¿
Hieronim, uczeñ
Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie (1770–71),
wyk³adowca Collegium Nobilium,
Hieronim Stroynowski,
biskup ³ucki, póŸmal. P. Jakubowicz
niej wileñski, rektor Akademii Wileñskiej (1799–1806), cz³onek Komisji Edukacji Narodowej (od 1793),
nestor polskich ekonomistów, autor dzie³a
Nauka prawa przyrodzonego, politycznego,
ekonomii politycznej i prawa narodów (1780).
Przed 1753 Obok starego przytu³ku dla ubogich powsta³ nowy szpital wzniesiony kosztem J. I. Lubomirskiego, przeznaczony dla
wys³u¿onych ¿o³nierzy.
1753 I po³. roku Dobra Jerzego Ignacego
Lubomirskiego obejmowa³y: miasto Rzeszów, folwark Podzamcze z wsiami: Wygna31
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
niec, Drabinianka, Staroniwa, Staromieœcie
z folwarkiem i wsiami Mi³ocin, Ruska Wieœ,
Za³ê¿e z folwarkiem i wsi¹ Pobitn¹, Krasne
z folwarkiem oraz Malaw¹ i Wólk¹, Malawkê z folwarkiem, Husów, Zwiêczycê z folwarkiem i wsiami Kielanówk¹, Niechobrzem, Zabierzowem, Godow¹ z folwarkiem i wsiami ¯yznów Górny, Przylaski,
Pietraszówka. Poza Rzeszowem i w³oœci¹
rzeszowsk¹ znajdowa³y siê przy J.I. Lubomirskim dobra rozwadowskie (miasto Rozwadów i 21 wsi), klucz ropczycki (10 wsi),
klucz Woli Go³kowskiej (4 wsie) oraz dobra ukrainne (16 wsi).
1753 I po³. roku W oran¿erii Lubomirskich
by³o 713 egzemplarzy egzotycznych drzewek, wystawianych w lecie na zewn¹trz,
a tak¿e dwa widoki Wiedemanna.
1753 I po³. roku Jerzy I. Lubomirski poleci³, w trakcie restauracji koœcio³a farnego,
wstawiæ w miejsce o³tarza Matki Boskiej
Bolesnej nowy o³tarz pod wezwaniem
œw. Anio³ów Stró¿ów, wyznaczaj¹c 6 tys. z³p
jako uposa¿enie altarysty.
1753 I po³. roku Z inicjatywy Jerzego
I. Lubomirskiego powsta³o bractwo œw. Anio³ów Stró¿ów. Celem jego by³o wierne przestrzeganie przepisów religijnych, szerzenie
kultu anio³ów, nauczanie zasad wiary chrzeœcijañskiej, pomaganie biednym. (Oprócz
niego istnia³y w tym czasie cztery bractwa:
ró¿añcowe, literackie, kap³añskie i œw. Anny.)
1753 14 VII W Rzeszowie zmar³ Jerzy Ignacy Lubomirski.
1753 II po³owa roku Wdowa po J.I. Lubomirskim Joanna wyprowadzi³a siê do Warszawy i uzyska³a spore wp³ywy na dworze
królewskim. Uwa¿ano j¹ za metresê ministra saskiego Henryka Brühla i faworytê
króla Augusta III. W stolicy przebywa³a do
pocz¹tku lat szeœædziesi¹tych.
1753–1755 Zgodnie z ustawami szkolnymi
w rzeszowskim kolegium poszerzono pro32
gram nauczania historii Polski i geografii
politycznej œwiata oraz wprowadzono algebrê, geometriê, trygonometriê, astronomiê,
fizykê, nauki przyrodnicze i jêzyk grecki.
1753–1824 ¯yje
Filip Nereusz Golañski, wychowanek rzeszowskiego
kolegium, teoretyk
literatury, publicysta, t³umacz, autor
dzie³a O wymowie
i poezji, profesor
i dziekan WydziaFilip Nereusz Golañski,
³u Literatury Unimal. P. Jakubowicz
wersytetu Wileñskiego (od 1792.), redaktor powstañczej
„Gazety Narodowej Wileñskiej” (1794),
pierwszy kodyfikator klasycyzmu stanis³awowskiego.
1754 Ugoda w sprawie podzia³u spadku po
Jerzym I. Lubomirskim. Dziedzicem Rzeszowa i przyleg³ych dóbr zosta³ najstarszy
syn Jerzego Ignacego Teodor Hieronim.
1754–1803 10 I ¯yje Ignacy Zaborowski,
imiê zakonne równie¿ Ignacy, uczeñ rzeszowskiego kolegium (1773), pijar, matematyk,
geodeta, nauczyciel Collegium Nobilium
w Warszawie, autor piêciokrotnie wznawianego i nagrodzonego przez Stanis³awa Augusta z³otym medalem (1786) podrêcznika
Geometria praktyczna oraz opracowanych na
zlecenie KEN Logarytmów dla szkó³ narodowych (1787), autor podrêcznika pomiarów
rolnych Geometria wiejska, cz³onek Towarzystwa Przyjació³ Nauk (od 1800).
1756 22 VI (Teofilpol na Wo³yniu) – 1841
27 XII (Kraków) ¯yje Józef Kalasanty £añcucki, imiê zakonne równie¿ Józef Kalasanty, uczeñ rzeszowskiego kolegium (1773–
74), pijar, wybitny teolog i kaznodzieja,
mówca, rektor Uniwersytetu Jagielloñskiego, prezes Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, cz³onek Komisji Organizacyjnej
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
opracowuj¹cej konstytucjê Królestwa Polskiego, cz³onek Senatu Wolnego Miasta Krakowa; publikowa³ kazania i mowy oraz bajki.
1756 Sala retoryki w kolegium pijarskim
pokryta zosta³a polichromi¹.
1756–1765 Norbert Jod³owski uczy³ retoryki w rzeszowskim kolegium.
1758 12 X (Hruszowice k. Jaros³awia) –
1829 7 XI (Lwów) ¯yje Franciszek Siarczyñski, uczeñ rzeszowskiego kolegium
(1776–78) i nauczyciel, pijar, pisarz, publicysta, historyk, geograf, bibliofil, autor prac
z zakresu geografii, historii i prawa, uczestnik obiadów czwartkowych, dyrektor zak³adu im. Ossoliñskich (od 1827), cz³onek Towarzystwa Przyjació³ Nauk (od 1801) i Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (od
1828), razem z wychowankami rzeszowskiego kolegium Fulgentym Obermaierem i Wincentym Skrzetuskim opracowa³ 6-tomowy
zestaw prawa Wielki zbiór pijarski.
1758 (Tyrawa Wo³oska) – 1844 13 V (Kraków) ¯yje Franciszek Kostecki, wychowa-
nek Kolegium Pijarskiego w Rzeszowie,
lekarz, profesor przy katedrze medycyny
Uniwersytetu Jagielloñskiego, szef katedry
patologii, terapii i kliniki (1789–1804),
dziekan wydzia³u lekarskiego (1809–11),
wspó³pracownik Hugona Ko³³¹taja.
1759–1773 Budowa kaplicy Jana Kalasantego przy pó³nocnej œcianie koœcio³a Pijarów, prawdopodobnie wg projektu Karola
H. Wiedemanna.
1760 Prefektem rzeszowskiego kolegium
by³ ks. Marcin Moszczeñski.
1760–1763 Ks. Stanis³aw Konarski wyda³
dzie³o O skutecznym rad sposobie, w którym przedstawi³ w³asn¹ koncepcjê reform
ustrojowych Rzeczypospolitej.
1762–1763 Eustachy Dêbicki uczy³ retoryki w kolegium pijarskim.
1763 8 IX Koronacja popiersia Matki Boskiej Rzeszowskiej przez biskupa przemyskiego Wac³awa Hieronima Sierakowskiego koronami poœwiêconymi w Rzymie przez
papie¿a Benedykta XIV w 1754 r. Koronê
Karol Henryk Wiedemann. Widok Rzeszowa z 1762 (fragment – w centrum kompleks pijarski)
33
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ufundowa³ nie ¿yj¹cy ju¿ wówczas Jerzy
I. Lubomirski. W uroczystoœci bra³a udzia³
wdowa Joanna. By³a to trzecia koronacja wizerunku w diecezji przemyskiej, po Le¿ajsku (1752) i Jaros³awiu (1755), a siedemnasta w Polsce.
1767 Rozpocz¹³ siê proces beatyfikacyjny
Stanis³awa Papczyñskiego, by³ego nauczyciela retoryki w rzeszowskim kolegium pijarskim.
1768 22 IV (Rzeszów) – 1832 (Kraków)
¯yje Wojciech Józef Boduszyñski, wychowanek rzeszowskiego kolegium, doktor medycyny (1797); praktykowa³ we Lwowie
i Przemyœlu; fizyk obwodu tarnowskiego,
jeden z pierwszych lekarzy, który stosowa³
szczepienia przeciwko ospie (od 1801), profesor przy katedrze kliniki lekarskiej, medycyny wewnêtrznej, s¹dowej i historii medycyny Uniwersytetu Jagielloñskiego.
1769 (¯urawiczki k. Przeworska) – ok. 1843
(Lwów) ¯yje Adam Junosza Roœciszewski,
wychowanek rzeszowskiego kolegium,
wspó³twórca Ossolineum, bibliofil, kolekcjoner, publicysta, s³owianofil, cz³onek towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych, autor kilku ksi¹¿ek pozostawionych w rêkopisie.
1771 Na czeœæ ks. St. Konarskiego król Stanis³aw August poleci³ wybiæ medal Sapere
auso (Temu, który odwa¿y³ siê byæ m¹dry).
licznoœciowe, pisa³ mowy okazjonalne,
m.in. dla pos³ów.
1775 Przerwany zosta³ proces beatyfikacyjny Stanis³awa Papczyñskiego, by³ego nauczyciela retoryki w rzeszowskim kolegium
pijarskim. Decyzja mia³a charakter polityczny, papie¿ nie chcia³ nara¿aæ dobrych stosunków z pañstwami zaborczymi.
1775 Prefektem rzeszowskiego kolegium
by³ ks. Dominik Szybiñski.
1775–1784 Liczba uczniów rzeszowskiego
kolegium waha³a siê od 397 do 452, zespó³
nauczaj¹cy sk³ada³ siê z 8 pedagogów.
1777 Austriacy zarekwirowali zachodnie
skrzyd³o klasztoru Pijarów.
1778 8 II (Rzeszów) – 1823 6 I
(Kraków) ¯yje
Walenty Litwiñski,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1793), prawnik,
rektor UJ (1814–
21), za³o¿yciel i prezes Towarzystwa
Walenty Litwiñski,
Naukowego Kramal. P. Jakubowicz
kowskiego (1815),
autor prac z zakresu procedury cywilnej
i praw galicyjskich.
1772 1 IX Wojska austriackie wkroczy³y
w granice Rzeczypospolitej i zajê³y obszar
tzw. Galicji.
1778–1780 Gabriel Dominik Szybiñski rektorem rzeszowskiego kolegium. Uznawany
jest on za prekursora nowoczesnej geografii,
jest autorem kilku publikacji z tej dziedziny.
1774 9 V Cesarzowa Maria Teresa zleci³a
Nadwornej Komisji Naukowej objêcie
zwierzchnictwa nad szkolnictwem œrednim
w Galicji.
1778–1784 Onufry Kopczyñski opracowa³
na polecenie Komisji Edukacji Narodowej
trzyczêœciowy podrêcznik Gramatyka dla
szkó³ narodowych.
1774 9 XII – 1841 (Wilno) ¯yje Józef Kalasanty Bogus³awski, wychowanek rzeszowskiego kolegium, dziekan i profesor teologii moralnej i dogmatycznej Uniwersytetu
Wileñskiego, poeta – tworzy³ wiersze oko-
1779 5 VIII – 1836 3 VIII (Rzeszów) ¯yje
Ludwik Edler Nemethy, Wêgier z pochodzenia, starosta rzeszowski i jednoczeœnie
dyrektor gimnazjum (1823–36), z jego inicjatywy wyremontowano i rozbudowano bu-
34
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
dynek gimnazjum (uroczyste poœwiêcenie
1835), pob³a¿liwie potraktowa³ uczestników
powstania listopadowego i wydarzeñ 1833 r.,
na jego wniosek cesarz zatwierdzi³ fundacjê (1835), która przyznawa³a stypendia dla
ubogich uczniów pochodzenia szlacheckiego
z cyrku³u (okrêgu) rzeszowskiego (do 1899).
1781 28 II Dekret nadworny wprowadza³
dla uczniów celuj¹cych osobne odznaki, tj.
trzy rodzaje medali: wiêkszy z³ocony, mniejszy z³ocony i posrebrzany. Jeden medal
przypada³ na trzydziestu uczniów (klasa 40osobowa mog³a mieæ 4 medale). O przyznaniu odznak decydowa³ dyrektor wspólnie
z prefektem. Medal nosi³ uczeñ podczas uroczystoœci, procesji i wyst¹pieñ publicznych.
1781–1784 Rektorem rzeszowskiego kolegium by³ Gracjan Piotrowski (imiê zakonne Gracjan, ps. Szczyrecki), literat, satyryk,
publicysta, wspó³pracownik warszawskiego
„Monitora”.
1781–1788 Rzeszowski nauczyciel Bielecki bra³ udzia³ w pierwszym pomiarze Galicji, a nastêpnie pomaga³ Lesganigowi przy
u³o¿eniu mapy tego nowego dla monarchii
austriackiej kraju.
1781 (Wola Zarczycka k. Le¿ajska) – 1844
5 VIII (Zaczernie k. Rzeszowa) ¯yje Jan
Jarmusiewicz, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1799), ksi¹dz (1807), proboszcz w Przybyszówce (1814–23) i Zaczerniu (1823–44), autor kilku prac z historii muzyki, konstruktor instrumentów muzycznych, malarz
portretów i obrazów religijnych.
Jan Melicher, mal. Z. Czy¿
1783–1840 ¯yje
Jan Melicher, nauczyciel gimnazjum
w Linzu (do 1809),
nauczyciel retoryki, stylu i jêzyka
greckiego w rzeszowskim gimna-
zjum (1809/10 – 1828/ 29), prefekt tego¿
gimnazjum (1811–29).
1784 1 III Uroczyste otwarcie CesarskoKrólewskiej Szko³y G³ównej w Rzeszowie
(K.K. Rzeszower Kreishauptschule). By³a
ona kontynuacj¹ szko³y parafialnej. Szko³a
liczy³a 70 uczniów. Pocz¹tkowo mieœci³a siê
w Rynku w kamienicy nr 91, a 25 V przeniesiono j¹ do pomieszczeñ pijarskiego konwentu (pozostawa³a tam do 1874 r.).
1784 17 II Rozporz¹dzenie cesarskie (og³oszone ludnoœci Galicji 23 II), na mocy którego wszystkie dotychczasowe szko³y œrednie, zwane ³aciñskimi, mia³y byæ zlikwidowane. W ich miejsce od 1 IX 1784 r. mia³y
byæ utworzone gimnazja niemieckie w nastêpuj¹cych miastach obwodowych: Lwowie, Stanis³awowie, Zamoœciu, Przemyœlu,
Rzeszowie i Bochni (przeniesione póŸniej
do Tarnowa).
1784 5 XII (£añcut) – 1844 29 XII ¯yje
Antoni Miko³aj Matakiewicz, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1803), dziekan
na Wydziale Prawa UJ (1835–37), rektor UJ
(1837–39), prezes Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (1838–39), reprezentowa³
UJ w Sejmie Rzeczypospolitej Krakowskiej, cz³onek Komitetu Budowy Kopca
Tadeusza Koœciuszki.
1785 Obszary rolne pijarów, rozci¹gaj¹ce
siê na terenie miasta wynosi³y 38 mórg
i 1262 s¹¿nie.
1786 Zabudowania kolegium sk³ada³y siê
wówczas z domu konwentowego jednopiêtrowego o 36 pokojach, budynku dla szkó³
na lewo od koœcio³a o 6 salach, nastêpnie
z koœcio³a, pokrytego dachówkami, z trzema
zakrystiami, wie¿¹ i zegarem. Przed koœcio³em by³ parkan z murowanymi s³upami i ¿elaznymi sztachetami. Wszystko znajdowa³o siê
w dobrym stanie. Na prawo od budynku konwentowego sta³ konwikt czyli bursa o 8 pokojach i browar. Wszystko to otoczone by³o
murem klasztornym. Za murem klasztornym,
35
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
na lewo od kolegium by³ dom z dwoma
mieszkaniami. Trudno ustaliæ, gdzie znajdowa³ siê folwark konwentu.
1786 Cesarz Józef II dokona³ kasaty zakonu
pijarów. Na mocy rozporz¹dzenia gubernialnego z 11 VIII, po sporz¹dzeniu inwentarza
12 IX, 14 IX rz¹d austriacki wszed³ w posiadanie ca³ego nieruchomego i ruchomego
maj¹tku pijarów rzeszowskich. Z klasztoru
pijarów w Rzeszowie przejêto maj¹tek na
sumê 72.949 z³ (klasztor z budynkiem szkolnym 7560 z³, koœció³ 2000 z³, konwikt 1900 z³,
dom nr 3 za murami klasztornymi 5096 z³,
folwark 200 z³). Zabudowania mieszkalne
pijarów w Rzeszowie przeznaczono na biura ró¿nych urzêdów. Koœció³ pijarski przeznaczono na œwi¹tyniê dla m³odzie¿y uruchomionego wówczas niemieckiego gimnazjum.
W dwu salach klasztoru (refektarz i sala nad
nim) zlokalizowano niemieck¹ Szko³ê Obwodow¹ dla ch³opców (1784–1876), zaœ
w salach nad kaplicami umieszczono szko³ê
trywialn¹ dla dziewcz¹t (1789–1816). Prawdopodobnie wówczas, w zwi¹zku z adaptacj¹
budynku do nowych potrzeb, zlikwidowano
kaplice œw. Filipa Nereusza i œw. Jana Nepomucena, przywracaj¹c kru¿ganki. W wyniku
kasaty zakonu uby³o w mieœcie ok. 30 zakonników (15 ksiê¿y, 10 kleryków, 5 laików).
1905–07 wybudowano na niej budynek
Banku Austro-Wêgierskiego.
1786–1811 Pieczê nad koœcio³em Pijarów
sprawowa³ prefekt gimnazjum, a w okresie
póŸniejszym katecheta gimnazjalny.
1787 29 IX Gubernium poleci³o starostwu
sprzedaæ dom na lewo od kolegium oraz
konwikt (chwilowo mia³ byæ u¿ywany na
pomieszczenie s¹du kryminalnego).
1787 (Dukla) – 1848 (Rzeszów) ¯yje
Edward Hübl (Hibl), absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1802), w³aœciciel apteki „Pod Czarnym Or³em” przy ul. Pañskiej,
aptekarz obwodowy w Rzeszowie, zmar³
podczas epidemii cholery.
1788 9 VI Publiczna licytacja obrazów olejnych wisz¹cych wczeœniej na œcianach pomieszczeñ klasztoru pijarów oraz naczyñ
kuchennych i sprzêtu codziennego. 41 obrazów znajduj¹cych siê w korytarzach konwentu naby³ kupiec Jakób Holzer za 4 z³ 21 ct.
1788 Posesje pijarskie na pó³noc od szko³y
zosta³y sprzedane prywatnym w³aœcicielom.
1788 Zmar³ prefekt rzeszowskiego gimnazjum Jan Paszkowski (Peszkowski). W zastêpstwie kierownictwo szko³y obj¹³ nauczyciel poetyki Ferdynand Kaufer.
1786 Na mocy rozporz¹dzenia gubernialnego wprowadzono „tajne relacje o nauczycielach”.
1788 Kuratorem (Kloser-Curator) budynku
pijarskiego, odpowiedzialnym za jego utrzymanie i konserwacjê, by³ Antoni Adler.
1786 Otwarcie Cesarsko-Królewskiego
Gimnazjum (Kaiserlich-konigliches Rzeszower Gymnasium) w miejsce rozwi¹zanego kolegium pijarskiego. Obowi¹zywa³
w nim piêcioletni okres nauki (klasy: infimia, gramatyka, syntaksa, retoryka, poetyka). Sprawami administracyjnymi i dydaktycznymi kierowa³ prefekt, a zwierzchni¹
w³adzê polityczn¹ nad szko³¹ sprawowa³ dyrektor, którym by³ starosta obwodowy.
1788–1789 11 VIII Ferdynand Kaufer zastêpc¹ prefekta Cesarsko-Królewskiego
Gimnazjum. Po przekazaniu obowi¹zków
nastêpcy zosta³ przeniesiony na profesora
filozofii do Zamoœcia. Miejsce Kaufera jako
profesora poetyki zaj¹³ ks. Jan Schwarzer,
który zarazem uczy³ religii.
1786 Urzêdnik austriacki Jakub Glanz kupi³
na licytacji parcelê popijarsk¹. W latach
36
1789 20 IV Rozporz¹dzenie Gubernium
nakazuj¹ce odes³aæ zbiory biblioteki pijarskiej do Lwowa celem powiêkszenia zbiorów uniwersytetu. Prefekt zwleka³ z wykonaniem polecenia.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1789 11 VIII – 1801 21 VIII Ks. Franciszek Henryk Hoffman prefektem CesarskoKrólewskiego Gimnazjum. Wczeœniej by³
profesorem retoryki w tarnowskim gimnazjum.
1789 Wszyscy nauczyciele szko³y byli
ksiê¿mi.
1789–1824 Prefekci mieli przydzielone
mieszkanie w budynku klasztornym.
1790 W³adze austriackie wystawi³y na licytacjê ksiêgozbiór zlikwidowanego Kolegium Pijarskiego. Uzyskane pieni¹dze przeznaczono na uposa¿enie biblioteki uniwersyteckiej we Lwowie. Wtedy prawdopodobnie sprzedano archiwum pijarskie wraz z dokumentami i rêkopisami.
1790 W rzeszowskim gimnazjum pobiera³o naukê 97 ch³opców.
1790 Wœród uczniów celuj¹cych zaczêto
odró¿niaæ: praemio donatos i proxime ad
praemium accedentes. Miêdzy praemio donati najbardziej celuj¹cy zwa³ siê primo praemio donatus, miêdzy accedentes rozró¿niano primus accedens, secundus itd.
1790 (D¹browa) – 1868 ¯yje Józef Karol
Horodyñski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1802–06), ¿o³nierz kampanii 1812 r.,
s³u¿y³ w armii Królestwa Polskiego, uczestnik powstania listopadowego – wyró¿ni³ siê
w pracach fortyfikacyjnych Warszawy, odznaczony krzy¿em Virtuti Militari.
1792 17 II Konses naukowy zaapelowa³ do
grona rzeszowskich nauczycieli gimnazjum
o napisanie broszury skierowanej przeciwko zasadom rewolucji francuskiej i obieca³
nagrodê cesarsk¹.
1792 31 V Grupa nauczycieli przes³a³a zarys broszury do Gubernium, a urz¹d ten zgodzi³ siê na ni¹ z pewnymi zastrze¿eniami.
1792 16 pak ksi¹¿ek ze zbiorów kolegium
pijarskiego, których nie zlicytowano, wywieziono do Lwowa z przeznaczeniem dla
tamtejszej biblioteki uniwersyteckiej. Ksiêgi
zdeponowano w lwowskich budynkach
klasztoru Bernardynów.
1792 Podczas kanonicznej wizytacji kolegium biskup poleci³, aby w niedzielê i œwiêta
kazania dla m³odzie¿y by³y wyg³aszane
w jêzyku niemieckim.
1792 Reforma ustroju gimnazjów. Zniesiono zale¿noœæ gimnazjów od starostwa tworz¹c urz¹d konsesa naukowego (Studienconsess) przy Gubernium. Zwiêkszono uprawnienia grona nauczycieli kosztem prefekta.
Grono wysy³a³o swoje sprawozdania do
konsesa z pominiêciem prefekta.
1792 (Staszów) – 1867 (Warszawa) ¯yje
Teofil Józef Kwaœniewski, absolwent gimnazjum rzeszowskiego (1809), lekarz okrêgu Wolnego Miasta Krakowa (1825–35),
profesor Wydzia³u Lekarskiego UJ, kierownik Katedry Po³o¿nictwa, Ginekologii i Pediatryki, jeden z pionierów anestezjologii.
1793 II Budynek szkolny zosta³ odst¹piony wojsku.
1793 30 VII Prefekt Hofman, zg³osi³ Gubernium projekt zak³adania konwiktów
przez nauczycieli. Zosta³ on odrzucony jako
niewykonalny.
1793 Murowany dom ze znajduj¹cymi siê
na podwórzu dwoma domkami mniejszymi
i ogrodem (wczeœniej w³asnoœæ pijarów)
kupi³ po dwukrotnie przeprowadzonej licytacji kupiec rzeszowski Jakub Holzer za
sumê 2090 z³. Zaœ konwikt z ogrodem i browarem naby³ (w 1793 lub 1786) kasjer obwodowy Jakób Glanz (zob. 1786).
1793 Nauczyciele i m³odzie¿ gimnazjum
z³o¿yli 163 z³ 30 ct na wojnê z rewolucyjn¹
Francj¹. Szko³a uzyska³a za to pochwa³ê od
konsesa naukowego i zosta³a przedstawiona
jako wzór dla innych zak³adów szkolnych.
1794 Udzia³ pewnej grupy m³odzie¿y rzeszowskiej w powstaniu koœciuszkowskim.
37
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1794 Wydano dekret nadworny zachêcaj¹cy m³odzie¿ do wstêpowania do wojska.
1794 Rozporz¹dzenie o na³o¿eniu podatku
wojennego na spo³eczeñstwo, urzêdników,
nauczycieli i ksiê¿y.
1795 6 III Gubernium zezwoli³o nauczycielom na udzielanie swoim uczniom korepetycji za umówion¹ cenê.
1795 V Uciek³ do Polski szesnastoletni
uczeñ Walenty Heynosz.
1796 7 V – 1869 (£añcut) ¯yje Jan Niepomucen Deszkiewicz–Kundzicz, ksi¹dz, autor m.in. dwutomowej Gramatyki jêzyka
polskiego (Rzeszów 1846), dyrektor c.k.
Gimnazjum w Rzeszowie (1851–53), zdoby³ uznanie w³adz jako dobry administrator
i wychowawca.
1796 Dekret nadworny zachêcaj¹cy m³odzie¿ (mniej uzdolnion¹) do wstêpowania
do wojska (treœæ jego by³a podobna do dekretu z 1794 r.).
W po³. lat 90-tych w niesprzedanej czêœci
zabudowañ pijarskich mieœci³y siê: kancelaria urbarialna i registratura, kancelaria ¿ydowska, cztery klasy szko³y niemieckiej.
Oprócz tego otrzymali mieszkania: prefekt
gimnazjum – sk³ada³o sie ono z czterech
pokoi i kuchni oraz dyrektor szko³y niemieckiej – piêæ pokoi i kuchnia. Ponadto mieœci³y siê tam: apteka Antoniego Cynarskiego i biblioteka gimnazjum. W budynku
szkolnym by³o piêæ sal, cztery o trzech, jedna o dwóch oknach, przeznaczonych dla
piêciu klas gimnazjum oraz mieszkanie stró¿a. Do budynku tego od pó³nocy przylega³a
œwie¿o wybudowana stra¿nica. Ogród mierz¹cy 828 s¹¿ni od pó³nocy i po³udnia otoczony by³ parkanem.
1796 Zobowi¹zano nauczycieli, aby razem
ze swoimi uczniami uczêszczali na mszê œw.
1796 18 II Prefekt gimnazjum zg³osi³ wniosek, aby w szkole wprowadziæ naukê jêzyka polskiego jako osobnego przedmiotu.
Propozycja pozosta³a bez odzewu.
XVIII w. Obecna ul. 3 Maja najczêœciej
nazywana by³a Pijarsk¹.
38
1797 Rzeszowskie gimnazjum zosta³o zaliczone do tzw. „Pensionsfähige Gymnasien”.
Dziêki temu nauczyciele mieli prawo do
emerytury po 40 latach s³u¿by, a w razie fizycznej niezdolnoœci nawet wczeœniej.
1797 Ks. Franciszek Henryk Hofman napisa³ odê na czeœæ pokoju w Campo Formio.
1799 8–18 III W czasie przemarszu wojsk
rosyjskich zawieszona zosta³a nauka, a bu–
dynek szkolny oddany by³ do dyspozycji
wojska.
1799 Dyrektor i piêciu nauczycieli z³o¿yli
podatek wojenny w kwocie 89 z³ 33 kr.
XVIII w. Rektorem rzeszowskiego kolegium by³ ks. Stefan Staniewski.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
XIX wiek – pierwsza po³owa
Pocz, 1800 Wracaj¹ce z zachodniej Europy wojska rosyjskie ponownie przemaszerowa³y przez Rzeszów. Korzysta³y z kwater i utrzymywa³y siê z kontrybucji.
1800 W rzeszowskim gimnazjum pobiera³o naukê 229 ch³opców.
1801 2 VI Wydany zosta³ rozkaz prezydialny, na mocy którego wszyscy urzêdnicy,
w tym tak¿e nauczyciele, z³o¿yli oœwiadczenie, ¿e nie nale¿¹ do ¿adnego tajnego stowarzyszenia.
1801 1 VIII Prefekt Franciszek Hofman
nagle przeniesiony zosta³ do Krakowa.
1801 21 VIII – 1802 30 VII Daniel Czabinay zastêpc¹ prefekta Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum.
1801 (G³ogów) – 1876 19 II (Lwów) ¯yje
Marcin Jab³oñski, uczeñ rzeszowskiego
gimnazjum, malarz – namalowa³ ok. 1600
portretów, kilka z nich znajduje siê w zbiorach Muzeum Okrêgowego w Rzeszowie,
konserwator dzie³ sztuki, drukarz, litograf
– autor m.in. dwóch litografii wg rysunków
Bogusza Stêczyñskiego ukazuj¹cych widoki Rzeszowa.
1802 30 VII – 1803 11 II Jakób Eibel profesor retoryki, prefektem Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum.
1802 19 IX Zlikwidowany zosta³ urz¹d konsesa naukowego. Sprawozdania szkolne
przekazywane by³y do gubernium za poœrednictwem starosty.
1802 Starost¹ i dyrektorem by³ hr. Wratislau.
1803 11 II Zmar³ Jakób Eibel.
1803 11 II – 1805 21 VII Daniel Czabinay
ponownie zastêpc¹ prefekta Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum. Zob. 1801 21 VIII –
1802 30 VII.
1804 16 XII (Stobierna) – 1883 14
XII (Pary¿) ¯yje
Ludwik Nabielak,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1821), uczestnik
spisku podchor¹¿ych, uczestnik powstania listopadoLudwik Nabielak,
wego – dowódca
mal. P. Jakubowicz
oddzia³u cywilnego podczas ataku na Belweder, uczestnik
bitew pod Grochowem, Iganiami i Ostro³êk¹, dzia³acz Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, aktywny uczestnik ¿ycia politycznego i spo³ecznego emigracji polskiej,
wiceprezes Komitetu Pomocy Polakom
Ofiarom Wojny (1870–71), publicysta, historyk, in¿ynier górnik, dyrektor gazowni
w Barcelonie (1843–48), dyrektor fabryki
gazu w Nimes (1857–62).
1805 21 VII – 1810 29 I Ksi¹dz Kolumb
Wisgiggel prefektem Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum.
1805 11 VIII Cesarz Franciszek I wyda³
„ustawê szkoln¹”, wprowadzon¹ w Galicji
39
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w 1808 r., która, po kilkakrotnych nowelizacjach, regulowa³a kwestie oœwiatowe
w Austrii do 1769 r., a w Galicji do 1773 r.
Ustawa utrzymywa³a dawny podzia³ na
szko³y g³ówne, z kursem przygotowawczym
i 3 klasami oraz szko³y trywialne z kursem
przygotowawczym i 1–2 klasami. W wymienionych szko³ach uczono religii, jêzyka niemieckiego, rachunków, kaligrafii, œpiewu,
elementów jêzyka ³aciñskiego. Jêzyk polski traktowano w klasach pierwszych jako
pomocniczy przy t³umaczeniu.
1808 W Galicji wesz³a w ¿ycie ustawa
szkolna z 1805 r.
1805 Gubernium wyda³o zarz¹dzenie, aby
nie przyjmowaæ ucznia do infimy, je¿eli nie
zna niemieckiej gramatyki i nie umie czytaæ i pisaæ biegle po ³acinie.
1809 Zmar³ Franciszek Henryk Hoffman,
pedagog, eks-jezuita, profesor retoryki
w tarnowskim gimnazjum, nauczyciel, póŸniej prefekt rzeszowskiego gimnazjum
(1789–1801), w³asne oszczêdnoœci przeznaczy³ na remont budynku szkolnego, zabiega³ o wprowadzenie jêzyka polskiego do
programów nauczania, komisarz ds. reformowania szkolnictwa w zachodniej Galicji
(od 1801), prefekt Gimnazjum im. Nowodworskiego w Krakowie.
1805 (Kielnarowa) – 1884 30 V (Tyczyn)
¯yje Leopold Olcyngier absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1821), ksi¹dz, katecheta gimnazjalny w Rzeszowie (po 1828), proboszcz w Tyczynie (1831–84), dziekan rzeszowski (1840–83), pose³ na Sejm Krajowy,
cz³onek rad gminnych w Tyczynie i Kielnarowej, powiatowy inspektor szkó³ ludowych,
dzia³acz wielu towarzystw, m.in. Towarzystwa Ekonomicznego we Lwowie i Towarzystwa Rolniczego w Krakowie, odznaczony przez cesarza Z³otym Krzy¿em Zas³ugi
z Koron¹ (1850), honorowy obywatel Rzeszowa (1860).
1806 Po³o¿ono nowy dach na koœciele pijarskim.
1806 Po³¹czono geografiê i historiê w jeden przedmiot. Polecono na geografii i historii zwracaæ szczególn¹ uwagê na monarchiê austriack¹.
1807 VI Uciek³ do legionów polskich uczeñ
Feliks Swoboda, syn syndyka rzeszowskiego.
1807 (£ubno) Urodzi³ siê Antoni Miêta,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1823),
w³aœciciel Malawy i realnoœci w Rzeszowie,
aktywny uczestnik Wiosny Ludów w Rzeszowie (1848).
40
1808–1873 ¯yje Feliks Holzer, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1824), notariusz
rzeszowski (1859–73), ostatni mianowany
burmistrz Rzeszowa (do 1867), cz³onek Rady
Miejskiej (przed 1867–1870).
1808/1809 45 uczniów z wszystkich piêciu
klas przerwa³o naukê z powodu dzia³añ
wojennych i nie zg³osi³o siê na egzaminie
rocznym.
1809 W tym roku rozpoczyna siê Kronika
rzeszowskiego gimnazjum. Jej prowadzenie
zapocz¹tkowa³ nauczyciel, póŸniej prefekt
Jan Melicher.
1809 Dyrektorem gimnazjum i starost¹ by³
Jan Molser.
1810 29 I Zmar³ prefekt ks. Kolumb Wisgiggel
1810 29 I – 1811 27 VIII Daniel Czabinay
zastêpc¹ prefekta Cesarsko-Królewskiego
Gimnazjum.
1810 10 V – 1857 7 XII ¯yje Marceli Kropiwnicki, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1829), dzia³acz Stowarzyszenia Ludu
Polskiego (od 1835), wspó³za³o¿yciel
(1837) i cz³onek Rady G³ównej Konfederacji Powszechnej Narodu Polskiego, wiêzieñ Kufsteinu (1837–48).
1810 Kuratorem (Kloser-Curator) budynku
pijarskiego by³ Buchelt.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1810 (Drohobycz) – 1891 7 X (Rzeszów) ¯yje
Jan Gruszka, ksi¹dz (1837), teolog, t³umacz,
duszpasterz, prefekt w Seminarium Duchownym w Przemyœlu (1838–45), wyk³adowca
katechetyki (1840–53) i teologii pastoralnej
(1953–60) w Seminarium, proboszcz rzeszowskiej fary (1860–91), przeprowadzi³ kompleksow¹ renowacjê jej wnêtrza (1883–87), katecheta gimnazjalny (1876–78), wspó³za³o¿yciel (1883) i dyrektor Stowarzyszenia Pañ Mi³osierdzia œw. Wincentego a'Paulo.
1811 1 III Pierwszym katechet¹ rzeszowskiego gimnazjum zosta³ ks. Wawrzyniec
Kochmañski.
1811 27 VIII Dobieg³a koñca reorganizacja i ca³kowite upodobnienie szko³y do gimnazjów galicyjskich.
1811 27 VIII – 1829 2 VIII Jan Melicher
prefektem Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum. Zosta³ mianowany na wniosek zastêpcy starosty Gallenfelsa.
1811 W rzeszowskim gimnazjum zacz¹³ obowi¹zywaæ program nauczania opracowany
przez F. Langa (wczeœniej obowi¹zywa³y za³o¿enia programowe opracowane przez Gracjana Marxa). Wprowadzono wówczas fizykê i historiê naturaln¹, jêzyk grecki sta³ siê
obowi¹zkowy, zatrudniono pedagogów specjalistów nauczaj¹cych poszczególnych przedmiotów (wczeœniej w ka¿dej klasie jeden nauczyciel uczy³ wszystkich przedmiotów).
1811 Zastêpca starosty Gallenfels przeniesiony zosta³ z Rzeszowa, a jego nastêpc¹
zosta³ Chryzostom Stieber.
1812 Najwy¿sz¹ klasê nazwano retoryk¹
(dawniej poetyk¹), klasê wczeœniejsz¹ poetyk¹ (dawniej retoryk¹).
1813 Historiê naturaln¹ i fizykê pozostawiono jedynie w dwóch ni¿szych gramatykalnych klasach, a w pozosta³ych zniesiono.
1814 23 I M³odzie¿ szko³y, urzêdnicy
i mieszkañcy witali przeje¿d¿aj¹c¹ przez
Rzeszów królow¹ sycylijsk¹, córkê Marii
Teresy. Powraca³a ona z Konstantynopola
przez Odessê i Lwów do Wiednia.
1815–1817 Dosz³o do niesnasek pomiêdzy
prefektem a nauczycielami. Starosta nie
zdo³a³ im zapobiec.
1816 Do budynku poklasztornego przeniesiono urzêdy Starostwa.
1816 Utworzono trakt przejezdny przez
skrzyd³a klasztoru pijarskiego i wirydarz.
1816 Zrekonstruowano czêœæ sklepieñ
w koœciele popijarskim.
1816 Jan Melicher odkupi³ od Jakuba Glanza posesjê popijarsk¹. W latach 1905–07
wybudowano na niej budynek Banku AustroWêgierskiego (ob. PKO SA – ul. 3 Maja 19).
1816 Urodzi³ siê Czes³aw £oziñski, adiunkt
lwowskiego gimnazjum (1845), nauczyciel
jêzyka ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego i matematyki w rzeszowskim gimnazjum
(1845/46 – 1850/51 i 1857/58 – 1863/64),
stworzy³ ksiêgozbiór biblioteczny przezna–
czony dla uczniów i nauczycieli (1846–49),
nauczyciel gimnazjum w Tarnopolu (od
1851).
1816 (Rzeszów) – 1871 ¯yje Ludwik Józef
Melicher, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1832), syn prefekta rzeszowskiego
gimnazjum, œwiatowej s³awy lekarz medycyny rehabilitacyjnej w Wiedniu, za³o¿yciel
pierwszego w Austrii Instytutu Ortopedyczno-Gimnastycznego rehabilitacyjnej gimnastyki szwedzkiej w Wiedniu (1851) i Towarzystwa Sportowego (1862).
1817 28 V (Wiedeñ) – 1872 25 V (Kraków)
¯yje Jerzy Henryk Lubomirski, polityk galicyjski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, ordynat przeworski, przewodnicz¹cy deputacji polskiej do Wiednia, która przedstawi³a
cesarzowi postulaty mieszkañców Galicji
(III 1848), zastêpca przewodnicz¹cego na
zjeŸdzie s³owiañskim w Pradze (1848),
41
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zwolennik austroslawizmu, pose³ do parlamentu austriackiego w Wiedniu i Kromiery¿u (1848–49), kurator biblioteki Ossolineum we Lwowie (1850–51 i 1869–72, faktycznie od 1847), pose³ do Sejmu Krajowego (1861–66), cz³onek dziedziczny austriackiej Izby Panów (od 1861), wspó³za³o¿yciel
Akademii Umiejêtnoœci w Krakowie (1871).
1817 6 VII Zwiedza³ gimnazjum najwy¿szy kanclerz nadworny hr. Ugarte. Jego
przyjazd poprzedzi³ przybycie cesarskiej
pary.
1817 8 VII Uroczyste powitanie w Rzeszowie cesarza Franciszka I i jego ¿ony Karoliny. Po uroczystym powitaniu przez w³adze i mieszkañców, goœci podejmowa³ obiadem w budynku Urzêdu Obwodowego starosta rzeszowski Chryzostom Stieber. Para
monarsza zwiedza³a gimnazjum i koœció³
gimnazjalny. Na czeœæ dostojnych goœci
mowê powitaln¹ w jêzyku ³aciñskim wyg³osi³ uczeñ drugiej klasy humaniorów Karol
Kellermann.
1817 15 VIII Hospitowa³ szko³ê inspektor
gimnazjów (Gymnasialstudiendirektor)
ks. Franciszek Zacharyasiewicz.
1817 pocz. X Starosta Chryzostom Stieber
przeniesiony zosta³ na radcê gubernialnego
do Lwowa.
1817 XII Starost¹ i dyrektorem szko³y zosta³ Maria Franciszek du Chet.
1817 Proboszcz rzeszowski otrzyma³ dozór
nad szko³ami œrednimi.
1817 Kuratorem (Kloser-Curator) budynku
pijarskiego by³ Billich.
1818 5 V (lub 18 V) Rzeszów – 1898 10 IV
(Stary S¹cz) ¯yje Szczêsny Morawski ps.
Bonifacy Arbuzowski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1835), historyk, pisarz,
malarz, etnograf, lingwista, kolekcjoner,
cz³onek Gwardii Narodowej we Lwowie
(1848), autor m.in. powieœci historycznej
42
Pobitna pod Rzeszowem. Powieœæ prawdziwa z czasów konfederacji barskiej z r. 1769
(Kraków 1864); podczas pobytu w Rzeszowie sporz¹dza³ rysunki zabytków historycznych i malowa³ obrazy m.in. Trójca Œwiêta
w koœciele pw. Œwiêtej Trójcy.
1818 16 X Rozporz¹dzenie gubernialne
wprowadzaj¹ce czwart¹ klasê gramatykaln¹.
1818/19 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 252 uczniów. Funkcjonowa³o 6 zespo³ów klasowych (klasy: I–VI).
1819 15–18 VII Hospitowa³ szko³ê dyrektor studiów gimnazjalnych ks. kanonik Franciszek Zacharyasiewicz.
1819 VII Starosta Maria Franciszek du Chet
przeniesiony zosta³ na konsula do Warszawy, w zastêpstwie funkcjê starosty i dyrektora otrzyma³ komisarz Gadomski.
1819 W Cesarsko-Królewskim Gimnazjum
zwiêkszono okres nauczania z 5 do 6 lat. Gimnazjum sk³ada³o siê z nastêpuj¹cych klas:
prima grammatica (parva), secunda grammatica (infima), tertia grammatica (grammatica), quarta grammatica (syntaxis), poetica,
rhetorica. Ponownie wprowadzono, na mocy
rozporz¹dzenia cesarskiego z 25 IX 1818, nauczycieli klasowych (jeden nauczyciel uczy³
wszystkich przedmiotów w klasie).
1819/20 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 273 uczniów. Funkcjonowa³o 6 zespo³ów klasowych.
1820 12 V (Wiktorów k. Stryja) – 1872 25
VIII (Nowy S¹cz) ¯yje Antoni Bielikowicz,
prowizoryczny dyrektor rzeszowskiego gimnazjum (1853–58); uzyska³ zgodê w³adz
szkolnych na zwiêkszenie liczby klas z szeœciu do oœmiu (1858); autor s³ownika polsko-³aciñskiego (1866), wspó³pracownik
Towarzystwa Naukowego w Krakowie, cz³onek rzeczywisty Akademii Umiejêtnoœci.
1820 W wyniku kolejnej reformy (rozporz¹dzenie cesarskie z 20 IX 1819): 1) Zli-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
kwidowano w gimnazjum naukê historii
naturalnej i fizyki, 2) Nauka algebry odbywa³a siê dopiero w klasach humaniorów
i w jêzyku ³aciñskim, 3) W klasach gramatykalnych zamiast algebry uczono arytmetyki, 4) Geografii i historii uczono w ten sposób, ¿e w klasie pierwszej podawano ogólne pojêcie o kuli ziemskiej i pogl¹d na Europê, w drugiej uczono geografii i historii
monarchii austriackiej, w trzeciej i czwartej geografii i historii reszty Europy, w pierwszej humaniorów krótko o innych czêœciach
œwiata, w drugiej historii i geografii staro¿ytnej. Wyk³ady odbywa³y siê po niemiecku. 5) Nauka jêzyka greckiego odbywa³a siê
tylko w trzeciej i czwartej klasie gramatykalnej 6) Ka¿dy uczeñ mia³ piêæ razy w roku
spowiadaæ siê i wykazywaæ siê kartk¹ (zaœwiadczeniem) z odbytej spowiedzi. 7) Ustanowiono nastêpuj¹ce stopnie: prima classis
ad eminentiam, prima classis accedens ad
eminentiam, prima classis, secunda classis,
tertia classis. 8) Dla nauczycieli gimnazjów
wprowadzono 30 lat s³u¿by i co 10 lat podwy¿szano pobory o jedn¹ trzeci¹.
1820 10 VI (Boguchwa³a) – 1889 24 IV
(Boguchwa³a) ¯yje Henryk Straszewski,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1838), w³aœciciel dóbr ziemskich w Boguchwale (1848–89) i Lutory¿u (1848–50),
prezes Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego (1880–89), prezes Towarzystwa
Bursy Gimnazjalnej, cz³onek Rady Powiatowej (1867–71 i 1888–89), kurator Fundacji im. Towarnickiego, dzia³acz Towarzystwa Rolniczego Okrêgu Rzeszowskiego,
honorowy obywatel Rzeszowa (3 II 1873).
gimnazjum (1862–67), dyrektor gimnazjum
w Przemyœlu (1867–86), cz³onek Rady
Miejskiej w Przemyœlu, pose³ do Rady Pañstwa i Sejmu Krajowego.
1822 8 III (Zaduszki k. Mielca) –
1882 22 II (Chorkówka k. Krosna)
¯yje Ignacy Jan Józef £ukasiewicz,
uczeñ rzeszowskiego
gimnazjum
(1832–36), pracownik apteki Hübla
Ignacy £ukasiewicz,
(Hibla), cz³onek
mal. P. Jakubowicz
Sprzysiê¿enia Demokratów Polskich (1845), spiskowiec
1846 r., wiêzieñ polityczny (Rzeszów, Lwów
1846–47), farmaceuta, chemik, wynalazca
lampy naftowej (1853), twórca przemys³u
naftowego, wspó³za³o¿yciel pierwszej kopalni naftowej w Bóbrce (1854), wynalazca
œwidra rêcznego do kruszenia twardego pod³o¿a (1860), toksykolog, pose³ na Sejm Krajowy (1876–82), spo³ecznik, filantrop, szambelan papieski (1873) propagator zdrowego
od¿ywiania i zdrowego trybu ¿ycia.
1822 5 VI Na wniosek galicyjskich stanów
cesarz Franciszek I wyda³ dekret przenosz¹cy wakacje na czas od 15 lipca do koñca
sierpnia. Wczeœniej przypada³y one na sierpieñ i wrzesieñ.
1821 Hospitowa³ szko³ê ks. kanonik £ukasiewicz.
1822 (Krzemienica) – 1890 25 VII (Rzeszów) ¯yje Feliks Jaœkiewicz, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, cz³onek Gwardii
Narodowej we Lwowie (1848), kupiec (od
1850 prowadzi³ sklep „Pod Capem” na rogu
ul. Pañskiej i Farnej, przeniesiony w latach
70-tych do w³asnej kamienicy przy ul. Pañskiej), cz³onek Rady Miejskiej (od po³owy
lat 50-tych do 1870, 1885–1890), burmistrz
Rzeszowa (1859–1861).
Ok. 1821–1886 5 VI (Przemyœl) ¯yje
ks. Tomasz Polañski, kap³an obrz¹dku grecko-katolickiego, dyrektor rzeszowskiego
1823 V Komisarz Gadomski mianowany
zosta³ starost¹ w Nowym S¹czu, a jego miejsce zaj¹³ Nemethy.
1820/21 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 300 uczniów (6 zespo³ów klasowych).
43
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1823–1836 3 VIII Ludwik Nemethy starost¹ rzeszowskim i dyrektorem gimnazjum.
1823 (Rzeszów) – 1892 (Rzeszów) ¯yje
Wojciech Kalinowski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, aptekarz – pracowa³ w aptece Hübla (Hibla), któr¹ przej¹³ w 1854,
polityk, dzia³acz spo³eczny, cz³onek Rady
Miejskiej (1867–87), naczelnik Rzeszowa,
tzn. rz¹dowy burmistrz (1857–59), burmistrz (1882–87), troszczy³ siê o podprawê
stanu medyczno-sanitarnego miasta, cz³onek Rady Powiatowej (1876–92).
1824 13 I (Frysztak)
– 1876 30 IX (Rzeszów) ¯yje ks. Feliks Dymnicki, katecheta gimnazjalny,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1843) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu, uczestKs. Feliks Dymnicki,
nik Wiosny Ludów,
mal. I. Wojnickaksi¹dz (1851), wiMarkielowska
kariusz w Rosenbarku (Ro¿nowicach) i Gorlicach, zastêpca
katechety (1856–57), póŸniej katecheta
(1857–76) w rzeszowskim gimnazjum, zastêpca dyrektora (1872–73), za³o¿yciel bursy gimnazjalnej funkcjonuj¹cej pocz¹tkowo
w domu Nawojskich k. koœcio³a Bernardynów (1870), budowniczy bursy gimnazjalnej dla ubogiej m³odzie¿y (1875), cz³onek
Rady Miejskiej (1867–68), za³o¿yciel Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej.
1824–1826 W rzeszowskim gimnazjum
wprowadzono na krótko naukê gospodarstwa wiejskiego. Nauczycielem tego przedmiotu zosta³ Stefan Kuks.
1825 Urodzi³ siê Stanis³aw Jaworski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1843), cz³onek Rady Miejskiej (1893–99), prezes Wydzia³u Towarzystwa Kasynowego (1892–94).
1826 W Cesarsko-Królewskim Gimnazjum
wprowadzono czesne. Zahamowa³o ono
wzrost liczby uczniów.
1826 Obecna ul. 3 Maja zosta³a nazwana
na planie Expiariengasse, czyli Popijarsk¹.
Ok. 1826 Urodzi³ siê Feliks Piotr W¹sowicz,
architekt i budowniczy krakowski, w Rzeszowie mieszka³ w latach 1865–68, prowadzi³ prace budowlane przy rynku nowomiejskim w Rzeszowie (1867) i konserwacjê
budynku I Gimnazjum (do 1868).
1826 (Frysztak) – 1918 ¯yje Józef Dymnicki, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1844), Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1850) i medycyny w Krakowie,
ksi¹dz-lekarz, pionier balneologii polskiej,
d³ugoletni lekarz balneolog w Busku Zdroju (od 1858), autor kilkudziesiêciu prac.
1826/27 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 294 uczniów.
1827 1 VII – 1830 31 VIII Z uwagi na to,
¿e piêtro budynku by³o zniszczone, wynajêto w domu Miêty pomieszczenie dla trzech
klas na trzy lata za czynsz roczny 250 z³.
1827 Celem zapobie¿enia przepe³nieniu
gimnazjów i skierowania m³odzie¿y ku
praktyczniejszym zawodom Gubernium
wprowadzi³o: op³atê szkoln¹ (didactum),
egzaminy wstêpne, zakaz przyjmowania
uczniów poni¿ej 10 i powy¿ej 14 lat oraz
ustali³o maksymaln¹ liczbê uczniów w klasie na 80. Zob. 1826.
1825 Podjêto próbê odbudowania ksiêgozbioru gimnazjalnego. Nie przynios³a ona
efektów.
1827 (Praga) Urodzi³ siê Edward Szediwy,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1844),
starosta w £añcucie (do 1886), honorowy
obywatel £añcuta (1886).
1825 W rzeszowskim gimnazjum uczy³o siê
366 uczniów.
1827 (Lwów) – 1884 13 VIII (Warszawa)
¯yje Stanis³aw Sobieski, pedagog, inspek-
44
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
tor szkó³ ludowych
w okrêgu lwowskim (do 1872), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego w rzeszowskim gimnazjum (1872/73 –
1878/79), dyrektor
tego¿ gimnazjum
(1873–78), cz³onek
Stanis³aw Sobieski,
Rady Miejskiej
mal. P. Jakubowicz
w Rzeszowie (1876–
79), autor podrêczników do jêzyka ³aciñskiego: Æwiczenia ³aciñskie, Gramatyka, artyku³ów i rozpraw z zakresu dydaktyki i teorii wychowania, powieœci dla m³odzie¿y, komedii, szkiców obyczajowych i artyku³ów
prasowych, wydawa³ teksty klasyków do
u¿ytku szkolnego, dyrektor tzw. Szko³y Panieñskiej.
1828 Leopold Olcyngier przyj¹³ œwiêcenia
kap³añskie.
1828 Syntaxis i humaniora umieszczono
w domu Miêty.
1828 Katecheta szkolny ks. Andrzej Kurowski zosta³ proboszczem w Tyczynie.
1828 Obecna ul. 3 Maja nazwana zosta³a
na planie Herrengasse, czyli Pañsk¹.
1829 pocz. VIII Prefekt gimnazjum Jan
Melicher, z powodu przeci¹gaj¹cych siê konfliktów z gronem, zosta³ suspendowany.
1829 2 VIII Prefekt Jan Melicher przeniesiony zosta³ w sta³y stan spoczynku z p³ac¹
400 z³.
1829 2 VIII – 1830 30 VII Stefan Viditz
zastêpc¹ prefekta Cesarsko-Królewskiego
Gimnazjum.
1829 (Werynia) – 1882 (Kraków) ¯yje Ludwik Powidaj, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1847), publicysta, prozaik, opisa³ sylwetki rzeszowskich nauczycieli i stosunki panuj¹ce w szko³ach galicyjskich.
1829 Zastêpca katechety szkolnego ks. Leopold Olcyngier przeniesiony zosta³ do katedry ³aciñskiej w Przemyœlu.
Od koñca lat dwudziestych, poprzez lata
trzydzieste do czterdziestych, pewna grupa
mieszkañców Rzeszowa, g³ównie m³odzie¿y zaanga¿owana by³a w dzia³alnoœæ spiskow¹.
Przed 1830 Rzeszowska m³odzie¿ gimnazjalna dzia³a³a w tajnym Zwi¹zku Wolnych
Strzelców kolportuj¹c nielegalne pisma
i broszury.
1830 9 V Nauczyciel humaniorum z Bochni ks. Franciszek Wassura mianowany zosta³ prefektem z dniem 30 VII.
1830 7 VI Awantury uczniów na mieœcie
z ¯ydami. Po interwencji policji uwiêziono
prowodyrów, kilku uczniów wykluczono,
a pozosta³ych winnych surowo ukarano.
1830 30 VII – 1840 19 VIII Ks. Franciszek Wassura prefektem Cesarsko–Królewskiego Gimnazjum.
1830 28 XI (¯o³ynia) – 1906 12 IX (Krzemienica) ¯yje Andrzej Karakulski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1848),
ksi¹dz, duszpasterz, dzia³acz spo³eczny i samorz¹dowy, wicedziekan, póŸniej dziekan
dekanatu rzeszowskiego (1883–1905), prezes Rady Nadzorczej Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego w Rzeszowie, cz³onek Rady Powiatowej w Rzeszowie (1876–
81), a póŸniej Rady Powiatowej w £añcucie, kawaler Orderu Cesarza Franciszka Józefa, delegat biskupi do Rady Szkolnej
Okrêgowej.
1830 29 XI Szturm na Belweder poprowadzi³ wychowanek gimnazjum rzeszowskiego Ludwik Nabielak, który dowodzi³ oddzia³em cywilnym.
1830 1 XII Powsta³o Towarzystwo Patriotyczne, które domaga³o siê szybkiego wszczêcia dzia³añ militarnych przeciwko od45
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
dzia³om rosyjskim. Jednym z jego cz³onków
by³ Ludwik Nabielak.
1830–1831 Oko³o 20% uczniów rzeszowskich próbowa³o wzi¹æ lub wziê³o udzia³
w powstaniu listopadowym. Niektórzy
z nich dotarli do powstañczych oddzia³ów.
Pozostali zostali zatrzymani przez s³u¿by
austriackie na granicy lub oddzia³y rosyjskie w Królestwie. Do powstania udali siê
m.in. Szymon Sokalski – absolwent kl. IV,
Maksym de Zieliñski – absolwent kl. IV, Walenty ¯ymirski – absolwent kl. IV (wszyscy
trzej w 1830), Miko³aj Bugno – uczeñ
kl. IV, Józef Tomaszewski – uczeñ kl IV,
Antoni Karasiewicz – kl. II, Józef Aydukiewicz – kl. I, Stanis³aw Holzer – kl. I, Marceli Krause – kl. I, Wiktor Sollman – kl. I
(w.w. w 1831). Aleksander de Stoiowski –
kl. II, Ludwik Marynowski – kl. IV, Jan Zaydel – kl. IV, Franciszek Przegrodzki –
kl. III, Franciszek Zagrodzki – kl. II, Jan
Matejski – kl. I, Jan Piasecki – kl. I. Uczniowie, którzy uczestniczyli w powstaniu nie
mogli kontynuowaæ nauki w rzeszowskim
gimnazjum, lecz w innych gimnazjach.
1830–1833 Trzyletnie rozprê¿enie wœród
uczniów, spowodowane najprawdopodobniej wydarzeniami w Królestwie Polskim.
Zakoñczy³o siê ono wykluczeniem ze szko³y jednego ucznia i karcerem innych.
1831 24–25 II Bitwa pod Grochowem stoczona podczas powstania listopadowego.
Wzi¹³ w niej udzia³ m.in. wychowanek rzeszowskiego gimnazjum Ludwik Nabielak.
1831 10 IV Bitwa pod Iganiami stoczona
podczas powstania listopadowego. Wzi¹³
w niej udzia³ m.in. Ludwik Nabielak.
1831 26 V Bitwa pod Ostro³êk¹. Ranny zosta³ m.in. Ludwik Nabielak.
1831 17 VI – 15 X Z powodu cholery azjatyckiej, która grasowa³a w ca³ej Galicji zamkniêto gimnazjum. Zaraza by³a najgwa³towniejsza miêdzy 1 a 4 sierpnia.
46
1831 Urodzi³ siê W³adys³aw Niesio³owski,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1848),
prezes Wydzia³u Towarzystwa Kasynowego (1882–87), cz³onek Rady Miejskiej
(1885–90), w³aœciciel Malawy (od 1886).
1831 (Rzeszów) – 1874 8 VII (Rzeszów)
¯yje Henryk Kretschmer, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1848), cz³onek Rady
Miejskiej (1873–74); z jego darowizny powsta³a fundacja Kretschmera wspomagaj¹ca bibliotekê gimnazjaln¹.
1831 (Korczyna) – 1905 ¯yje Micha³ Markiewicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1852), nauczyciel jêzyka polskiego,
propedeutyki filozofii, geografii, historii,
geografii i historii (jeden przedmiot), historii kraju rodzinnego (dziejów ojczystych)
w rzeszowskim gimnazjum (1875/76 –
1888/89), po spolonizowaniu szkolnictwa
w Galicji zaadoptowa³ (prze³o¿y³ i uzupe³ni³) szereg podrêczników niemieckich, prze³o¿y³ m.in. trzy tomy historii powszechnej
Antoniego Gindelego Dzieje powszechne
dla wy¿szych klas szkó³ œrednich (wydanie
I: 1878–79, wydanie II: 1885) oraz podrêcznik Wac³awa Tomka Dzieje monarchii austryjackiej (1877).
1831/32 Rok szkolny pod znakiem rygorów
w stosunku do uczestników powstania listopadowego. Tym, którzy wrócili pozwolono
z czasem kontynuowaæ naukê, ale z regu³y
w innych gimnazjach.
1832 5 VII (Rzeszów) – 1898 12 V (Rzeszów) ¯yje Ludwik Schaitter, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1849), kupiec;
praktykê handlow¹ odbywa³ m.in. w sklepie ojca Ignacego, nastêpnie w Wiedniu
(1852–53), po czym powróci³ do rodzinnej
firmy, po œmierci ojca (1885) zosta³ w³aœcicielem firmy (1887); podczas powstania styczniowego cz³onek Komisji Wojennej obwodu rzeszowskiego, wiêzieñ polityczny
(1864), cz³onek Rady Miejskiej (1885–91),
dzia³acz wielu lokalnych stowarzyszeñ.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1832 21 X Nowo mianowany prezydent
guberniany baron Krieg przeje¿d¿a³ przez
Rzeszów. Witany by³ przez grono nauczycielskie.
1832 14 XI Rzeszowskie gimnazjum odwiedzi³ Ferdynand d'Este – cywilny i wojskowy gubernator Galicji (mianowany na miejsce ks. Lobkowitza). Na czas wizyty miasto
iluminowano. Goœcia wita³a m³odzie¿ ustawiona wzd³u¿ ul. Pañskiej. Nastêpnie przedstawiali mu siê urzêdnicy i nauczyciele.
Arcyksi¹¿ê odwiedzi³ dwie klasy, w których
by³ witany ³aciñskimi oracjami.
1832 Za 208 z³ przyznane przez rz¹d pobielono i odnowiono koœció³ gimnazjalny.
1832–1836 Ignacy £ukasiewicz uczy³ siê
w rzeszowskim gimnazjum.
1833 12 II Ziemianie rzeszowscy ofiarowali
staroœcie Ludwikowi Nemethy 1465 z³r na
cele dobroczynne w dowód wdziêcznoœci
za pob³a¿liwe potraktowanie powstañców
1831 i zmniejszenie podatków w czasie nieurodzaju i cholery w 1831. Wkrótce potem
(1835) powsta³a fundacja, która przyznawa³a stypendia dla ubogich uczniów pochodzenia szlacheckiego z cyrku³u rzeszowskiego.
Stypendium by³o wyp³acane z niewielkimi
przerwami do 1899 r. W 1857 r. wynosi³o
100 z³r, w 1859 r. – 105 z³r, w 1886 – 150 z³r.
aresztu policyjnego lub wykluczenia ze
szko³y.
1834 19 VI Na mocy rozporz¹dzenia ustalono, ¿e rok szkolny zaczyna³ siê bêdzie 1 wrzeœnia, a koñczy³ 15 lipca. Zob. 1822 5 VI.
1834 Zdewastowany budynek CesarskoKrólewskiego Gimnazjum (brak konserwacji, kilkakrotne zamienianie go na koszary)
rozebrano do pierwszego piêtra i poddano
renowacji. Budow¹ zajê³o siê przedsiêbiorstwo Eliasza Reicha za 7035 z³. W lipcu
1834 za³o¿ono kamieñ wêgielny. Dla potrzeb szkolnych zajêto pomieszczenia przykoœcielne zajmowane przez dyrektora Szko³y G³ównej, lokuj¹c tam bibliotekê, kancelariê, karcer i mieszkanie woŸnego. Budynek po remoncie oddano do u¿ytku w 1835 r.
1834 Nauczyciel Wincenty Hofman zobowi¹za³ siê bezp³atnie pe³niæ funkcje organisty.
1834 Komisarzem dla nauki religii w rzeszowskim gimnazjum mianowany zosta³
ks. Andrzej Kurowski, proboszcz ze S³ociny, w miejsce ks. Franciszka Nowickiego,
proboszcza z £¹ki.
Od 1834 organizacje spiskowe m³odzie¿y
przygotowywa³y powstanie w Rzeszowie
i okolicy.
1833 Wicedyrektorem gimnazjum zosta³ ks.
Ludwik Boczkowski.
1834–1894 ¯yje Ludwik Wodzicki, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1850),
w³aœciciel maj¹tku w Tyczynie, hrabia,
przedstawiciel m³odszego pokolenia konserwatystów galicyjskich, zwolennik wspó³pracy z Austri¹, jeden z przywódców Stañczyków, jeden z za³o¿ycieli Przegl¹du Polskiego w Krakowie i jego redaktor, wspó³autor
Teki Stañczyka wydanej na ³amach „Przegl¹du Polskiego” (1869), pose³ do Sejmu
Krajowego (od 1865), jego marsza³ek (1877–
81), pose³ do Rady Pañstwa (1867).
1834 24 IV Rozporz¹dzenie prezydialne
zabraniaj¹ce uczniom uczêszczania do szynków, kawiarni i palenia tytoniu pod groŸb¹
1834–1915 (Rzeszów) ¯yje Jan Tabiñski,
uczestnik powstania styczniowego (walczy³
w oddziale Marcina Borelowskiego), zes³a-
1833 wiosna W czasie organizowania wyprawy p³ka Józefa Zaliwskiego do Królestwa, na punkcie zbornym w Kolbuszowej,
przy³apanych zosta³o 6 uczniów rzeszowskiego gimnazjum.
1833 1 IX Na potrzeby gimnazjum wynajêto nowo wybudowany dom Grossa l. 362
przy ul. Pañskiej za 700 z³.
47
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
niec (kilka lat), malarz portrecista; w latach
osiemdziesi¹tych mieszka³ w Rzeszowie;
wykonawca polichromii w prezbiterium
koœcio³a farnego i w koœciele popijarskim.
1835 2 III Zmar³ cesarz Franciszek I.
1835 23 IV Ukaza³ siê dekret zobowi¹zuj¹cy uczniów wyznania moj¿eszowego
i ewangelickiego do wykazywania siê œwiadectwem od rabina lub pastora z postêpu
w nauce religii.
1835 V Dyrektor studiów gimnazjalnych ks.
kanonik ¯migrodzki hospitowa³ gimnazjum.
1835 22 X Poœwiêcono nowy budynek
szkolny. Uroczyst¹ sumê celebrowa³ wicedyrektor ks. Ludwik Boczkowski. Aktu poœwiêcenia dokona³ w obecnoœci nauczycieli, m³odzie¿y, przedstawicieli urzêdników
i wojska. Uroczyste przemówienie wyg³osi³ prefekt ks. Franciszek Wassura. Nastêpnie odœpiewano hymn Segen Osterreichs hohem Sohne. Starosta-dyrektor Ludwik Nemethy wyda³ na rzecz dostojnych goœci uroczysty obiad. Wieczorem odby³ siê bal, a dochód z niego przeznaczono na potrzeby
miejscowego szpitala.
1835 Dyrektorzy szkó³ (starostowie) mogli
przyjmowaæ do gimnazjów kandydatów
3 miesi¹ce przed ukoñczeniem 10 roku ¿ycia
i 3 miesi¹ce po ukoñczeniu 14. Gubernium
mog³o przesuwaæ (ustalony w 1827 r. przedzia³) o 6 miesiêcy, a komisja nadworna
naukowa o jeden rok. Zob. 1827.
1835 Na wniosek starosty rzeszowskiego
Ludwika Nemethy, za zgod¹ cesarza, powsta³a fundacja stypendialna okrêgu rzeszowskiego (zob. 1833 12 II). Pierwszym
stypendyst¹ by³ Aleksander Zawadzki,
uczeñ pierwszej humaniorum, syn miejscowego dyrektora szko³y normalnej.
1836 18–19 V Uroczyœcie przyjmowano
w gimnazjum, powracaj¹cego z sejmu
w Siedmiogrodzie arcyksiêcia Ferdynanda
d'Este.
48
Zabudowania szkolne i koœció³ popijarski (1835)
1836 24 VII (Wola Jasienicka) – 1898
(Przemyœl) ¯yje Jakub Glazer, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (kl. IV), absolwent
gimnazjum w Przemyœlu i Seminarium Duchownego w Przemyœlu, ksi¹dz (1858), biskup pomocniczy (1887), wyk³adowca teologii moralnej w Seminarium Duchownym
w Przemyœlu (1868–86).
1836 3 VIII Zmar³ starosta i dyrektor Ludwik Nemethy.
1836 15 XII – 1846 II Starost¹ rzeszowskim by³ Tadeusz Lederer. Wczeœniej by³
radc¹ gubernialnym w Z³oczowie.
1836 Nadzorc¹ koœcio³a popijarskiego
w miejsce Kirchenberga zosta³ prefekt
ks. Franciszek Wassura.
1836 Gimnazjum odzyska³o mieszkanie
zajmowane dotychczas przez dyrektora
szkó³ normalnych. Umieszczono tam kancelariê, bibliotekê, karcer i mieszkanie tercjana. Zob. 1834.
1836 Gubernium poleci³o w³adzom szkolnym
chroniæ uczniów przed agitacj¹ polityczn¹
i szczególn¹ uwagê zwróciæ na uczniów, którzy przybywaj¹ z innych gimnazjów.
1837 20 II Gubernium zawiadomi³o dyrektora, ¿e wœród m³odzie¿y rozpowszechniane s¹ rewolucyjne ksi¹¿ki, broszury i pisma.
1837 12 IV (Rzeszów) – 1898 7 X (Jas³o)
¯yje W³adys³aw Zaj¹czkowski, uczeñ rze-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
szowskiego gimnazjum, matematyk,
kierownik katedry
matematyki UJ
(1862–64), profesor i kierownik
katedr w Szkole
G³ównej w Warszawie, Cesarskim
Uniwersytecie WarW³adys³aw Zaj¹czkowski,
szawskim, Szkole
mal. W. Matusz
Politechnicznej we
Lwowie, autor wielu ksi¹¿ek z teorii równañ
ró¿niczkowych, geometrii analitycznej i metod matematycznych w fizyce.
1837 19 VII (Krakowieæ) Urodzi³ siê Herman Rotter, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1871), lekarz, cz³onek Wydzia³u
Sekcji Rzeszowskiej Galicyjskiego Towarzystwa Lekarskiego, cz³onek Rady Miejskiej (1885–90).
1837 VIII W koœciele popijarskim w miejsce zbutwia³ych parkietów dêbowych po³o¿ono pod³ogê z desek.
1837 Jan Gruszka otrzyma³ œwiêcenia kap³añskie.
1837 Œledztwo prowadzone w gimnazjum
w Samborze wykaza³o istnienie tajnej organizacji patriotycznej w gimnazjach: samborskim i rzeszowskim.
1837 Polecono dyrektorowi i prefektowi
uwa¿nie obserwowaæ m³odzie¿ w szkole
i poza szko³¹.
1838 17 II (Rzeszów) – 1868 22 XI (Rzeszów) ¯yje Roman Fircowski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, aptekarz, pracownik apteki obwodowej, prowizor aptekarski,
filantrop rzeszowski, zgromadzony maj¹tek
przeznaczy³ na cele charytatywne – co roku
jeden ubogi i pracowity uczeñ wyznania
rzymskokatolickiego rzeszowskiego gimnazjum otrzymywa³ stypendium (od XX w.
dwóch uczniów).
1838 W koœciele gimnazjalnym przydzielono osobne miejsca m³odzie¿y polskiej
i niemieckiej.
1838 Urodzi³ siê Erazm Ta³asiewicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1855), radca s¹dowy w Rzeszowie, cz³onek Trybuna³u S¹dów Przysiêg³ych w Rzeszowie (1885),
cz³onek Rady Miejskiej (1885–90) i sekcji
szpitalnej Rady Miejskiej.
1838 (Morawica k. Krakowa) – 1896 (Kraków) ¯yje Andrzej Nizio³, nauczyciel jêzyka ³aciñskiego i greckiego w rzeszowskim
gimnazjum (1859/60 – 1877/71), dyrektor
Seminarium Nauczycielskiego (1871–85),
zainicjowa³ urz¹dzanie wieczorków literacko-muzycznych na terenie Seminarium,
wspó³pracownik Komisji Fizjograficznej
Towarzystwa Naukowego Krakowskiego
(1869–73), cz³onek Rady Miejskiej (1870–
76), prezes Towarzystwo Zaliczkowego
(1871–75) i jego wiceprezes (1877–84).
1837 Urodzi³ siê W³adys³aw Wawrausch,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1854),
koncypient adwokacki (1872), cz³onek Zarz¹du Towarzystwa Prawniczego w Rzeszowie (od 1872), cz³onek Rady Miejskiej
(1870–82).
1838 (£¹ka) – 1901, ¯yje Kazimierz Pankowski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (ok.
1849–1853); studiowa³ w Szkole Rolniczej
w Dublanach; profesor hodowli zwierz¹t
w Szkole Rolniczej w Dublanach, dyrektor tej¿e szko³y (1862–67), wspó³pracownik Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego; pracowa³ nad uszlachetnianiem ras zwierz¹t hodowlanych.
Ok. 1837 M³odziutki Ignacy £ukasiewicz
zwi¹zany by³ ze Stowarzyszeniem Ludu
Polskiego, a póŸniej z Konfederacj¹ Powszechn¹ Narodu Polskiego.
1839 30 III (Mokrzyszów k. Sandomierza)
– 1905 6 II (Rzeszów) ¯yje Alfons Roderyk
Als, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, cz³onek Rady Miejskiej (1873–79, 1893–1901),
49
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zastêpca przewodnicz¹cego Zarz¹du
Komisarycznego
tzw. „Wielkiego
Rzeszowa” (1902),
zastêpca prezesa
Rady Powiatowej
(1903–05), prezes
Towarzystwa Gimnastycznego Sokó³
Alfons Roderyk Als
(1897–98), prezes
Kasy Oszczêdnoœci (1901–04), dzia³acz
wielu innych rzeszowskich stowarzyszeñ,
honorowy obywatel miasta (1904), w testamencie przekaza³ w³asny ksiêgozbiór i 5 tys.
koron na utworzenie i utrzymanie czytelni
naukowej przy bibliotece TSL.
1839 25 V – 4 VI Dyrektor studiów gimnazjalnych ks. kanonik Monastyrski hospitowa³ rzeszowskie gimnazjum.
1839 14 VIII Wakacje przeniesiono na czas
od 14 VIII do koñca IX. Zob. 1834.
1840 3 II (Godowa k. Dobrzechowa) – 1923
¯yje Roman Vimpeller, absolwent rze–
szowskiego gimnazjum (1857), dyrektor Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego
(1885–96), dzia³acz spo³eczny, organizator
wieczorków muzycznych, koncertów, przedstawieñ, prezes oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Pedagogicznego (1888–96).
1840 22 XII (Strzy¿ów) – 1928 4 I (Rzeszów) ¯yje W³adys³aw Lercel, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1861) i Uniwersytetu Lwowskiego, nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, historii i geografii w rzeszowskim gimnazjum (1866–
1878 i 1886–99), dyrektor tego¿ gimnazjum
(1886–99), cz³onek Rady Miejskiej (1893–
99), inspektor okrêgowy szkó³ ludowych
w Bochni (po 1878), nauczyciel IV Gimnazjum we Lwowie, wyda³ Przyk³ady do t³umaczenia z jêzyka ³aciñskiego na polski
i z polskiego na ³aciñski (1872).
1840 Ignacy £ukasiewicz zda³ w Rzeszowie egzamin na pomocnika aptekarskiego.
1841 21 IV (Stara Wieœ) Urodzi³ siê Alojzy
Malawski, cz³onek organizacji powstañczej
gimnazjalistów, na której czele sta³ Stanis³aw Spiess, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862), powstaniec 1863 – walczy³
w oddziale ¿uawów œmierci i oddziale Anto–
niego Jeziorañskiego; po powstaniu ukoñczy³ prawo na UJ; adwokat S¹du Obwodowego w Tarnowie.
1840 19 VII Prefekt ks. Franciszek Wassura przeniesiony zosta³ na prefekta do gimnazjum w O³omuñcu.
1841 24 IV (Sieniawa) – 1910 19
VI (Lussingrande)
¯yje Stanis³aw Jerzy Madeyski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1860), uczestnik
powstania styczniowego, prawnik,
Stanis³aw Jerzy Madeyski,
pose³ do Rady Pañmal. P. Jakubowicz
stwa w Wiedniu
(1879–98) i do Sejmu Krajowego (1883–
1901), dwukrotny rektor UJ (1892 i 1893),
minister Wyznañ i Oœwiaty (1893–95), cz³onek Trybuna³u Pañstwa (1898), do¿ywotni
cz³onek Izby Panów w Radzie Pañstwa (od
1899) i jej prezydent (1908).
1840 19 VII – 1842 17 IX Wincenty Hofman zastêpc¹ prefekta.
1841 12 IX – 1905 22 III ¯yje Walery Jan
Kanty Eliasz-Radzikowski (tworzy³ g³ównie
1840 1 III (Grodzisko) – 1874 24 I ¯yje
Kazimierz Salwach, cz³onek organizacji
powstañczej gimnazjalistów, na której czele sta³ Stanis³aw Spiess, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862), powstaniec 1863 r.
– walczy³ w oddziale ¿uawów œmierci pu³kownika Franciszka Rochenbruna, doktor
filozofii (1867), nauczyciel w gimnazjach
w Krakowie i Tarnowie.
50
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w Krakowie), malarz, ilustrator; namalowa³
co najmniej dwa obrazy w koœciele pijarskim.
1841 pocz. roku szkolnego W obecnoœci
starosty i ca³ego grona nauczycielskiego
odczytano uczniom odezwê gubernatora, by
nie wstêpowali do tajnych stowarzyszeñ
i nie czytali zakazanej literatury.
1841 Salê gimnastyczn¹ podzielono na sale
lekcyjne.
1841 Ignacy £ukasiewicz rozpocz¹³ pracê
w aptece Edwarda Hübla. Przeniós³ siê na
sta³e z £añcuta do Rzeszowa.
1841 W rzeszowskim gimnazjum wprowadzono naukê kaligrafii.
1841–1883 Ks. Leopold Olcyngier (proboszcz tyczyñski) dziekanem rzeszowskim.
1842 17 I (Korczyna k. Krosna) –
1924 28 III (Przemyœl) ¯yje Józef
Sebastian Pelczar,
uczeñ rzeszowskiego gimnazjum
(1851/52 – 1857/58,
klasy I–VI), absolwent gimnazjum
Bp Józef Sebastian
przemyskiego
Pelczar,
(1860), rektor UJ,
mal. P. Jakubowicz
ordynariusz przemyski, za³o¿yciel Zgromadzenia S³u¿ebnic
Najœwiêtszego Serca Jezusowego (1894), biskup pomocniczy diecezji przemyskiej
(1899), ordynariusz diecezji przemyskiej
(1900), budowniczy koœcio³ów, zwolennik
zak³adania nowych parafii, za³o¿yciel Muzeum Diecezjalnego i Biblioteki Diecezjalnej w Przemyœlu, dzia³acz i wspó³pracownik wielu stowarzyszeñ, odznaczony Krzy¿em Komandowskim z Gwiazd¹ „Polonia
Restituta” (1923), beatyfikowany (2 VI
1991), kanonizowany (18 IV 2003).
1842 18 I (Koœciukowicze na Bia³orusi) –
1900 30 VI (Rzeszów) ¯yje Julian Suto-
wicz, student uniwersytetów w Kazaniu
i Moskwie (1860–63), powstaniec 1863 r.,
uciekinier z zaboru rosyjskiego, absolwent
Uniwersytetu Jagielloñskiego (1875), nauczyciel gimnazjum w Tarnowie (1877–82),
Z³oczowie (1882–89), nauczyciel historii
i geografii, geografii, historii kraju rodzinnego w rzeszowskim gimnazjum (1889/90
– 1899/1900), autor kilku rozpraw historycznych, m.in. Sprawa zborowska na Sejmie roku 1585 (1885), Walka Kazimierza Jagielloñczyka z Maciejem Korwinem o koronê czesk¹ (1877), Zjazd £ucki (1875).
1842 pocz. VI Hospitowa³ gimnazjum dyrektor studiów gimnazjalnych ks. kanonik
£ukasz Baraniecki.
1842 27 VI (Niedomice) Urodzi³ siê Dobies³aw de Szameit, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862); powstaniec 1863 r.,
cz³onek Rady Powiatowej w Rzeszowie
(1876).
1842 5 VIII (£añcut) – 1898 ¯yje Franciszek Bieniasz, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1872); studiowa³ nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagielloñskim;
asystent przy Katedrze Mineralogii UJ (do
1880), nauczyciel historii naturalnej w: Gimnazjum Œw. Anny w Krakowie, III Gimnazjum w Krakowie, nauczyciel w Z³oczowie
i ponownie w Krakowie, przyrodnik, geolog; opracowywa³ kilka map do Atlasu geologicznego Galicji.
1842 17 IX – 1851 17 VI Józef Bieleczky
prefektem (wczeœniej by³ profesorem humaniorum w gimnazjum w Brze¿anach), od
1849 r. dyrektorem Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum.
1842 25 IX (Medynia) – 1912 XII (Lwów)
¯yje Eugeniusz Jahl, cz³onek organizacji
powstañczej gimnazjalistów, na czele której sta³ Stanis³aw Spiess (od 1861), absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862), powstaniec 1863 r. – walczy³ w oddziale
¿uawów œmierci p³ka Franciszka Rochen51
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
bruna, uczestnik bitew pod Miechowem,
Ma³ogoszcz¹, Kobylank¹ i Borowem, oficer, adiunkt w urzêdzie podatkowym starostwa w Rzeszowie (1886–88).
1842 28 X (Stanis³awów) Urodzi³ siê Edward Titel, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862), student UJ, powstaniec 1863 r.
1842/43 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 8 nauczycieli
i dyrektor.
1842/43 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 230 uczniów w 6 zespo³ach klasowych (klasy I–VI).
1843 II Z powodu wczesnej wiosny nie opalano szko³y, a nauka odbywa³a siê przy
otwartych oknach.
1843 8 V (Radymno) – 1920 ¯yje
Stanis³aw Spiess
(Spis), uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, przywódca
organizacji spiskowej gimnazjalistów rzeszowskich, powstaniec
Stanis³aw Spiess,
1863 r., ksi¹dz (od
mal. P. Jakubowicz
1868), szef katedry
egzegetyki na UJ, szeœciokrotny dziekan
Wydzia³u Teologicznego, rektor UJ, dzia³acz spo³eczny; jako przewodnicz¹cy Rady
Szkolnej w Krakowie doprowadzi³ do za³o¿enia kilku burs; autor wielu publikacji
ksi¹¿kowych i artyku³ów, szczególnie cenionych z egzegetyki.
1843 27 X Urodzi³ siê Noe Binder, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862),
adwokat w Rzeszowie, cz³onek Rady Miejskiej (1885–90), cz³onek Komisji Szpitalnej Rady Miejskiej.
1843 25 XII (Kraków) – 1863 16 II (Miechów) ¯yje Emanuel Moszyñski, hrabia,
cz³onek organizacji powstañczej gimnazja52
listów, na której czele sta³ Stanis³aw Spiess,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862),
powstaniec 1863 r. – walczy³ w oddziale
¿uawów œmierci p³ka Franciszka Rochenbruna, poleg³ w bitwie pod Miechowem.
1843/44 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 8 nauczycieli
i dyrektor.
1843/44 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 232 uczniów w 6 zespo³ach klasowych.
1843–1848 Ludwik Nabielak, wychowanek
rzeszowskiego gimnazjum, powstaniec, dyrektorem gazowni w Barcelonie.
1844 14 I (Budy £añcuckie) Urodzi³ siê
Sebastian Mach, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1871), powstaniec 1863 r.
1844 4 V (Siedlec) Urodzi³ siê Henryk Jakliñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1868), powstaniec 1863 r.
1844 10 V (Sêdziszów M³p.) – 1887 (Skawina) ¯yje W³adys³aw Daisenberg, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862), historyk filozofii, docent, autor licznych prac
z zakresu filozofii, sêdzia w Skawinie.
1844 6 VI (Sonina) Urodzi³ siê Henryk
Ró¿a, cz³onek organizacji powstañczej gimnazjalistów, na której czele sta³ Stanis³aw
Spiess, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1862), powstaniec 1863 r. – walczy³
w oddziale ¿uawów œmierci p³ka Franciszka Rochenbruna.
1844 28 VII (Cieplice) – 1913 29 IX (Wiedeñ) ¯yje Ignacy Hanasiewicz, uczeñ rze–
szowskiego gimnazjum (1957/58 1958/59
kl. I–II, póŸniej nie ustalono), uczestnik po–
wstania styczniowego, kapitan wojsk wêgierskich (po 1865).
1844 13 XII (£añcut) – 1913 8 VI (Lwów)
¯yje Jan Karol Ca³czyñski, powstaniec
1863 r., absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1868); ukoñczy³ studia we Lwowie;
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nauczyciel gimnazjum w Sanoku, nauczyciel jêzyka polskiego, propedeutyki filozofii, historii, geografii, historii kraju rodzinnego w I Gimnazjum w Rzeszowie (1890–
1910), dyrektor Gimnazjum Realnego w Le¿ajsku (1912–13), autor m.in. publikacji Jak
powinna wygl¹daæ nowoczesna szko³a œrednia, Rzeszów 1900.
1845 VI–VII Ignacy £ukasiewicz zosta³ zaprzysiê¿ony na agenta Edwarda Dembowskiego (organizatora spisku Centralizacji
Towarzystwa Demokratycznego Polskiego
na Galicjê Zachodni¹) w okrêgu rzeszowsko-³añcuckim (obwodzie rzeszowskim).
Pod os³on¹ apteki i kó³ka teatralnego przygotowywa³ zamach na oficerów austriackich.
1845 jesieñ W³adze austriackie wpad³y na
trop dzia³alnoœci spiskowej uczniów gimnazjum, tzw. afery sztyletowej.
1845–1846 W budynku hotelu „Luftamaszyna” Ignacy £ukasiewicz spotyka³ siê
z Edwardem Dembowskim i Franciszkiem
Wiesio³owskim – przywódcami spisku organizowanego przez Centralizacjê TDP na
Galicjê.
1845/46 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 8 nauczycieli
i dyrektor.
1845/46 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 238 uczniów w 6 zespo³ach klasowych.
Przed 1846 Przygotowania do powstania
planowanego na wiosnê 1846 r. Uczestniczy³ w nich miêdzy innymi Ignacy £ukasiewicz. Bywali w Rzeszowie znani emisariusze Edward Dembowski i Maciej Goslar.
1846 16 I (Wola k. Przeworska) – 1896 16
X (Lwów) ¯yje Marceli Zboiñski, uczeñ
rzeszowskiego gimnazjum (1862/63),
uczestnik powstania styczniowego, aktor,
œpiewak, re¿yser.
1846 I po³owa II Franciszek Wiesio³owski
(przywódca spisku organizowanego przez
Centralizacjê TDP na Galicjê) przyby³ do
Rzeszowa, by skontrolowaæ stan przygotowañ do powstania. Wiesio³owski i £ukasiewicz spotykali siê w m.in. hotelu „Luftmaszyna” przy ul. Ró¿anej (ob. S³owackiego).
1846 13–17 II Ignacy £ukasiewicz dokona³ przedpowstaniowego objazdu obwodu
i wyda³ ostatnie rozkazy.
1846 17 II Mia³ siê odbyæ bal dobroczynny
organizowany przez Towarzystwo Dam Dobroczynnoœci. Mia³ on byæ zas³on¹ dla zebrania spiskowców w dniu 18 II. W³adze
austriackie zakaza³y odbycia balu i rozpoczê³y rewizje i aresztowania.
1846 16–19 II Aresztowanie grupy spiskowców sprawi³o, ¿e wybuch powstania w obwodzie rzeszowskim sta³ siê niemo¿liwy.
W okresie poprzedzaj¹cym planowane powstanie niektórzy ze spiskowców ukrywali
siê w ró¿nych miastach wystawiaj¹c przedstawienia teatralne, udaj¹c drobnych handlarzy domokr¹¿ców itp.
1846 18 II Do Rzeszowa przyby³y kolejne
oddzia³y wojska austriackiego, którym dowodzi³ gen. Legeditsch, celem aresztowania spiskowców i udaremnienia wybuchu
powstania.
1846 19 II Aresztowanie Ignacego £ukasiewicza i osadzenie w rzeszowskim, póŸniej w krakowskim wiêzieniu.
1846 III–VI Z powodu przepe³nienia rzeszowskiego wiêzienia uczestnikami rabacji
galicyjskiej, wiêŸniów dawnych (nie zwi¹zanych z rabacj¹) umieszczono w dolnej
kondygnacji budynku gimnazjalnego. Nauka odbywa³a siê tylko na pierwszym piêtrze, rano dla trzech klas ni¿szych, po po³udniu dla trzech klas wy¿szych.
1846 17 VI (Mielec) – 1912 4 II (Le¿ajsk)
¯yje Leon Pastor, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1865) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1869), ksi¹dz, czterokrotny pose³ do Rady Pañstwa w Wiedniu
53
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
(1894–1911) i dwukrotny do Sejmu Krajowego (1901–11), za³o¿yciel i przywódca
Polskiego Centrum Ludowego (1905–07),
dzia³acz Polskiego Stronnictwa Ludowego
(1907–09).
1846 pocz. drugiego pó³rocza Starostê,
radcê Tadeusza Lederera powo³ano do Gubernium we Lwowie. Na jego miejsce starost¹ i dyrektorem gimnazjum zosta³ August
Gerard Festenburg.
1846 5 VII (Desznica) – 1886 XI ¯yje W³adys³aw Glodt, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1868), ksi¹dz, proboszcz
w Zaczerniu, cz³onek Rady Powiatowej
(1881–86) i zastêpca cz³onka Wydzia³u Powiatowego (1881–86).
1846 wakacje Przeniesiono wiêŸniów z gimnazjum do zamku rzeszowskiego.
1846 13 IX (£ukawiec) Urodzi³ siê Aleksander Truszkowski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1867), syn Jana – powstañca 1830–31, powstaniec 1863, nauczyciel historii w rzeszowskim gimnazjum
(1880/81), autor artyku³u w sprawozdaniu
szkolnym (1881).
1846–1849 Profesor rzeszowskiego gimnazjum Czes³aw £oziñski stworzy³ nowy ksiêgozbiór przeznaczony dla uczniów i nauczycieli.
nych m.in. K. £obojki i J. Bendy, dyrektor
w³asnego zespo³u teatralnego (1874–77),
autor dramatów, felietonów i artyku³ów prasowych.
1846–1919 ¯yje Jan Werchratski, absolwent
Uniwersytet Lwowskiego, nauczyciel gimnazjum w Stanis³awowie, nauczyciel matematyki i historii naturalnej w rzeszowskim
gimnazjum (1890/91), póŸniej nauczyciel
Gimnazjum Akademickiego we Lwowie,
ukraiñski dzia³acz kulturalny, spo³eczny,
poeta, etnograf, etymolog, autor: podrêczników z zoologii, botaniki i mineralogii
w jêzyku ukraiñskim, kilku pionierskich
opracowañ z etymologii.
1847 29 I (Rymanów) – 1921 IX (Rzeszów)
¯yje Franciszek So³tysik, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1868), nauczyciel
jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego,
matematyki, geografii, kaligrafii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1875/76 – 1911 31 III).
1847 8 II (Rzeszów) Urodzi³ siê Jan Martynowicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1865), auskultant s¹dowy (1872),
cz³onek Zarz¹du Towarzystwa Prawniczego w Rzeszowie, zwanego te¿ Ko³em Prawników (od 1872).
1846 (Lisko, ob. Lesko) – 1889 ¯yje Zygmunt Kahane. uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1858–63); wydalony z gimnazjum za
udzia³ w powstaniu styczniowym; studiowa³a³ medycynê w Uniwersytecie Jagielloñskim (1865–70) i rolnictwo w Wy¿szej
Szkole Rolniczej w Dublanach (1873–75),
profesor w tej¿e uczelni, ekspert w zakresie
hodowli koni, odkrywca uk³adu nerwowego u tasiemców.
1847 13 III (Jas³o) – 1931 21 IX (Przemyœl)
¯yje Karol Józef Fischer, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1865) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu, ksi¹dz
(1869), biskup sufragan przemyski (od
1901), kaznodzieja, publicysta, pose³ do
Rady Pañstwa w Wiedniu (1894–1900),
cz³onek Rady Powiatowej w Rzeszowie
(1897–1902), dzia³acz lokalnych stowarzyszeñ w Przemyœlu, m.in. Towarzystwa Szko³y
Ludowej, Towarzystwa Przyjació³ Nauk i Sodalicji Mariañskiej Mêskiej, zwi¹zany szczególnie z Jas³em, Tarnowcem i Przemyœlem.
1846 (Lwów) – 1918 4 VIII ¯yje Edward
Webersfeld, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1862–63), uczestnik powstania styczniowego, aktor wêdrownych trup teatral-
1847 24 V Po prawie rocznym œledztwie
wykluczeni zostali ze szko³y za dzia³alnoœæ
54
1847 8 V – 27 XII Ignacy £ukasiewicz by³
wiêziony u karmelitów we Lwowie.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w ruchu powstañczym Jan Madejski i Konstanty Michlewski. Ponadto w wydarzeniach
1846 uczestniczyli uczniowie Roman Kapuœciñski i Jan £opatyner.
1847 II po³. VI Zwiedza³ gimnazjum podczas wizyty kanonicznej ks. biskup przemyski.
1847 koniec VI Przeje¿d¿a³ przez Rzeszów,
udaj¹c siê do Lwowa, nowy gubernator Galicji hr. Franciszek Stadion. Odwiedzi³
w gimnazjum dwie klasy humaniorów.
1847 VIII Z powodu braku dowodów zosta³o umorzone œledztwo przeciwko Ignacemu £ukasiewiczowi.
1847 30 X (Trzeœñ) Urodzi³ siê Ignacy Œlebodziñski, powstaniec 1863 r., absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1868), adiunkt
s¹dowy w Rzeszowie (po³. lat 80-tych),
cz³onek Ko³a Prawników w Rzeszowie
(1887–88).
1847 17 XII (Zaczernie) – 1924 4 V (Kraków) ¯yje Adam Ludwik Jêdrzejowicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1866)
i Wydzia³u Prawa UJ, ziemianin, polityk,
publicysta, dyrektor oddzia³u rzeszowskiego Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, pose³ do Sejmu Krajowego
(1883–1914), cz³onek Wydzia³u Krajowego (1888–90), pose³ do Rady Pañstwa (od
1890), wiceprezes Ko³a Polskiego (od
1894), do¿ywotni cz³onek Izby Panów (od
1891), wiceprezes Ko³a Polskiego (od
1894), minister dla Galicji (1898–99), cz³onek Rady Powiatowej w Rzeszowie (1881–
95), marsza³ek tej¿e Rady (VI 1888–1895),
po I wojnie œwiatowej wiceprezes Stronnictwa Prawicy Narodowej, w³aœciciel Zaczernia, Nowej Wsi i Trzebowniska.
1847 27 XII W³adze austriackie z braku
dowodów zwolni³y Ignacego £ukasiewicza.
Nakaza³y mu zamieszkaæ we Lwowie i systematycznie meldowaæ siê na policji. Zob.
1847 VIII.
1847 Wspó³organizatorem pierwszej
w dziejach Galicji wystawy malarskiej we
Lwowie by³ Szczêsny Morawski.
1847–1921 ¯yje W³adys³aw Eliasz-Radzikowski (tworzy³ g³ównie w Krakowie), brat
Walerego, rzeŸbiarz; rzeŸbi³ portrety, nagrobki, zajmowa³ siê restauracj¹ dawnej
rzeŸby, odnowi³ cztery popiersia w koœciele farnym w Rzeszowie, zajmowa³ siê konserwacj¹ prac malarskich w koœciele popijarskim w Rzeszowie.
Do 1848 jêzykiem wyk³adowym w rzeszowskim gimnazjum by³ w ni¿szych klasach niemiecki, a w wy¿szych ³aciñski. Podczas
Wiosny Ludów w miejsce niemieckiego
wprowadzono polski. Po Wioœnie Ludów
przywrócono niemiecki, a w jêzyku polskim
uczono kilku przedmiotów w klasach ni¿szych.
1848 pocz. roku Starosta August Gerard
Festenburg przeniesiony zosta³ do Stanis³a–
wowa, na jego miejsce przyby³ radca gubernialny baron Maurycy Sala.
1848 11 II (Przemyœl) – 1916 13 III (Wiedeñ) ¯yje Alfred Zgórski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1866), prawnik,
ekonomista, dzia³acz wielu instytucji oraz
stowarzyszeñ gospodarczych i spo³ecznych
we Lwowie, zastêpca (1885), a nastêpnie
dyrektor Banku Krajowego we Lwowie
(Banku Krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Ksiêstwem Krakowskim), cz³onek Rady Miasta Lwowa (1883–
93), pose³ do Sejmu Krajowego we Lwowie i do Rady Pañstwa w Wiedniu.
1848 6 IV Deputacja, której przewodniczy³
ordynat przeworski Jerzy Lubomirski
(1817–1872) zosta³a przyjêta przez cesarza
Ferdynanda I. Z³o¿y³a mu memoria³ zawieraj¹cy m.in. postulaty: zniesienia pañszczyzny, zast¹pienia urzêdników austriackich
polskimi, utworzenia gwardii narodowej
i wojska pod komend¹ Polaków, wprowadzenia jêzyka polskiego w szko³ach. Po spo55
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
tkaniu wiêkszoœæ cz³onków delegacji wróci³a do Galicji, a kilku najaktywniejszych
pozosta³o w Wiedniu, aby pilnowaæ polskich
spraw.
1848 6 IV Nowo utworzone ministerstwo
oœwiaty wyda³o rozporz¹dzenie, w którym
przekaza³o bezpoœrednie kierownictwo
szkó³, w tym gimnazjów, cia³om nauczycielskim, które pod przewodnictwem dyrektora, jako przewodnicz¹cego, mia³y tworzyæ
jednolite kolegia i kierowaæ szko³ami. Tym
samym usta³a zale¿noœæ gimnazjów od starostów. Wszystkie szko³y przesz³y pod bezpoœrednie kierownictwo ministra oœwiaty.
1848 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1848 VI W gimnazjach Galicji Zachodniej
wprowadzono jêzyk polski jako wyk³adowy (faktycznie w XI)
1848 28 VIII Ministerstwo zezwoli³o, aby
przy rzeszowskim gimnazjum powsta³a biblioteka do u¿ytku m³odzie¿y i nauczycieli,
z darów sk³adanych przez obywateli w formie pieniê¿nej i w ksi¹¿kach.
1848 22 IX (Lutory¿ k. Rzeszowa) – 1921
27 II (Kraków) ¯yje Maurycy Straszewski,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1866), filozof i pedagog, profesor UJ (od
1878), za³o¿yciel Towarzystwa Filozoficznego w Krakowie (1909), kierownik katedry filozofii Katolickiego Uniwersytetu Ludowego (1920–21), autor wielu publikacji
z dziejów filozofii m.in. Dzieje filozoficznej myœli polskiej w okresie porozbiorowym
(1912), pose³ do Rady Pañstwa w Wiedniu
(1891–97).
1848 2 XI Bombardowanie Lwowa przez
wojsko austriackie. W mieœcie wybuch³ po¿ar, podczas którego sp³on¹³ m.in. ksiêgozbiór rzeszowskiego kolegium pijarskiego
przechowywany w budynkach klasztoru
Bernardynów.
1848 20 XI C.k. Prezydium Krajowe postanowi³o wprowadziæ jêzyk polski jako
56
„naukowy” w gimnazjach Galicji Zachodniej, tj. w Bochni, Tarnowie, S¹czu i Rzeszowie. Zob. 1848 VI. S³owo „naukowy”
rozumiane by³o przez du¿¹ czêœæ spo³eczeñstwa jako „wyk³adowy”. Istnia³a jednak
mo¿liwoœæ zinterpretowania go jako „przedmiot nauczania”.
1848 27 XI Z powodu wydarzeñ rewolucyjnych rok szkolny rozpocz¹³ siê z opóŸnieniem.
1848 XI Wprowadzono now¹ organizacjê
gimnazjów. Nauczycieli nie przypisywano
do klas lecz do przedmiotów (nauczyciele
fachowi). Ponadto po polsku uczono religii, greki, matematyki i historii naturalnej,
a po niemiecku ³aciny.
1848 6 XII Nauczyciele wydali odezwê do
uczniów i spo³eczeñstwa apeluj¹c¹ o sk³adanie darów ksi¹¿kowych na rzecz biblioteki gimnazjalnej. Akcja ta spotka³a siê
z przychylnym odzewem i zapocz¹tkowa³a
systematyczn¹ restauracjê zbiorów.
1848 Rozebrana zosta³a siedemnastowieczna bursa pijarska, po³o¿ona na pó³noc od
szko³y.
1848 Ignatz von Legeditsch honorowym
obywatelem Rzeszowa.
1848 Zlikwidowano stajnie dragonów
w ogrodach, na wschód od koœcio³a popijarskiego. Umieszczono tam¿e magazyny
monopolu tytoniowego.
ok. 1848 Urodzi³ siê Filip Œwistuñ, nauczyciel historii i geografii I Gimnazjum (1875/
76 – 1900/01) oraz w szkole przemys³owej
(1885), historyk i geograf narodowoœci
ukraiñskiej, autor artyku³ów w Sprawozdaniach I Gimnazjum, m.in. Kroniki gimnazjum rzeszowskiego (1886), dzia³acz ko³a
Nauczycieli Szkó³ Œrednich w Rzeszowie,
cz³onek komitetu budowy cerkwi w Zalesiu; wkrótce po przejœciu na emeryturê
w 1901 r. zosta³ prezesem Naukowo-Literackiego Stowarzyszenia „Ha³ycko-Ruska-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ja Matycja”, a póŸniej kulturalno-oœwiatowego towarzystwa moskalofilskiego pod
nazw¹ Obszczestwo im. Mychai³a Kaczkowskoho; w latach I wojny œwiatowej rozwin¹³
o¿ywion¹ dzia³alnoœæ rusofilsk¹ we Lwowie,
wyda³ m.in. ksi¹¿kê Prikarpatskaja Ruœ.
rzeszowskiego gimnazjum (1868) i filozofii na UJ, w³aœciciel Za³ê¿a i Pobitna (od
1871), cz³onek Rady Powiatowej w Rzeszowie (1876–81), prezes Towarzystwa Zalicz–
kowego i Kredytowego w Rzeszowie
(1889–90)
Po 1848 Ulicê Expijarsk¹ zaczêto nazywaæ
Pañsk¹ (Hercen Gasse).
1849 28 VII (Dukla) Urodzi³ siê Jan Rygiel, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1870), nauczyciel gimnazjów w: Tarnopolu (1876/77), Franciszka Józefa we Lwowie
(1878/79), IV Gimnazjum we Lwowie
(1880/87), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego
i greckiego w Gimnazjum w Rzeszowie
(1889–1906), nauczyciel V Gimnazjum we
Lwowie, kierownik I Gimnazjum w Rzeszowie (28 VIII 1905 – 17 V 1906).
1848–1849 Ludwik Nabielak, by³y powstaniec, zabiega³ o wprowadzenie oœwietlenia
gazowego w Krakowie.
1848/49 Pod koniec roku szkolnego naukê
w rzeszowskim gimnazjum pobiera³o 246
uczniów.
1849 7 III (Harasimów) – 1916 15 X
(Lwów) ¯yje Tomasz Tokarski-Sas, nauczyciel przyrody i jêzyka niemieckiego w rzeszowskim gimnazjum (1876/77 – 1889/90)
i szkole panieñskiej, zastêpca dyrektora
gimnazjum (od 1885), cz³onek Rady Miejskiej (1885–90), Rady Szkolnej Miejskiej
i Rady Szkolnej Powiatowej, cz³onek zarz¹du rzeszowskiej Kasy Oszczêdnoœci, prezes rzeszowskiego ko³a Towarzystwa Pedagogicznego (od 1882), z którym zainicjowa³ powo³anie Szko³y Przemys³owej Uzupe³niaj¹cej (1881), kierownik Szko³y Przemys³owej Uzupe³niaj¹cej „Agadus Achim”
(od 1893), dyrektor gimnazjum w Sanoku
(od 1890), prezes Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego w Rzeszowie (1889–94).
1849 2 XI (Zaczernie) – 1913 23 XI (Jasionka) ¯yje Stanis³aw Jêdrzejowicz, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1868), cz³onek
Rady Powiatowej w Rzeszowie (1881–
1913), marsza³ek tej¿e Rady (1895–1913),
inicjator budowy gmachu Rady Powiatowej,
pose³ do Sejmu Krajowego, za³o¿yciel
i pierwszy prezes Towarzystwa Rolniczego
Okrêgu Rzeszowskiego, prezes Towarzystwa
Zaliczkowego i Kredytowego w Rzeszowie
(1889–94), dyrektor oddzia³u rzeszowskiego Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego; zabiega³ m.in. o zwiêkszenie
liczby szkó³ ludowych w powiecie i o usprawnienie brukowania ulic w Rzeszowie; honorowy obywatel Rzeszowa (1913).
1849 24 VI Dekret ministerstwa oœwiecenia zabraniaj¹cy uczniom: przynale¿eæ do
stowarzyszeñ tworzonych przez osoby nie
zwi¹zane ze szko³¹, zawi¹zywaæ uczniowskie stowarzyszenia, nosiæ emblematy stowarzyszeñ, uczestniczyæ w zgromadzeniach.
Uczniowie zbieraæ siê mogli w celach naukowych i to wy³¹cznie za zgod¹ i pod nadzorem nauczycieli. Za naruszenie przepisu,
po pierwszym bezskutecznym upomnieniu,
uczeñ móg³ byæ wydalony ze szko³y.
1849 Udzia³ pewnej grupy mieszkañców
Rzeszowa i okolic w wojnie o niepodleg³oœæ
Wêgier (najwiêcej w Legionie Polskim gen.
Józefa Wysockiego). Czêœæ mieszkañców
Galicji ³udzi³a siê, ¿e zwyciêskie wojska
Ludwika Kossutha (przywódcy wêgierskiego powstania) wkrocz¹ do Galicji.
1849 26 VI (Rzeszów) – 1890 II (Wiedeñ)
¯yje W³adys³aw Jêdrzejowicz, absolwent
1849 Wydany zosta³ Zarys Organizacyjny,
wprowadzaj¹cy typ gimnazjum klasyczne-
1849 Prefekt Cesarsko-królewskiego Gimnazjum przej¹³ tytu³ dyrektora szko³y (na fali
wydarzeñ zwi¹zanych z Wiosn¹ Ludów).
57
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1849–51 Z funduszy rz¹dowych zakupiono
do biblioteki gimnazjalnej 157 dzie³ w 515
tomach. Od ofiarodawców zebrano 191 z³r
31 koron, za które zakupiono 187 dzie³
w 277 tomach, ponadto ofiarodawcy przekazali 823 dzie³a w 1423 tomach.
katecheta gimnazjalny w Rzeszowie (1877/78 –
1891/92), zarz¹dca
koœcio³a popijarskiego, dyrektor
bursy gimnazjalnej, rozbudowa³
bursê o dwa boczne pawilony (1886),
Stanis³aw Gryziecki
proboszcz parafii
farnej (od 1892), wicedziekan, dziekan dekanatu rzeszowskiego (od 1905), cz³onek
Rady Miejskiej w Rzeszowie (1893–99),
cz³onek Zarz¹du Komisarycznego Rzeszowa (1902), cz³onek Rady Powiatowej
w Rzeszowie (1903–11), prezes Kasy
Oszczêdnoœci Miasta Rzeszowa (1887–
1911), prezes Banku Zaliczkowego (od
1906), aktywny dzia³acz stowarzyszeñ spo³ecznych i religijnych, m.in. kurator Stowarzyszenia Polskich Rêkodzielników
i Przemys³owców „Gwiazda” (od 1891),
prze³o¿ony duchowny Towarzystwa Pañ
Mi³osierdzia œw. Wincentego a'Paulo (od
1892), prezes Katolickiego Stowarzyszenia
Robotników „PrzyjaŸñ” (od 1897), za³o¿yciel Towarzystwa S³ug pw. œw. Zyty (1903).
1849 (Pruchnik) – 1911 15 II (lub 24 II,
Kraków) ¯yje Stanis³aw Gryziecki, ksi¹dz
(1874), wikariusz w Samborze (1874–78),
Do po³owy XIX w. liczba uczniów Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum nie przekroczy³a 370.
go, opieraj¹cego siê na ideologii Jana Fryderyka Herbarta. Zwiêkszono liczbê lat nauki do oœmiu. W rozszerzonym zakresie nauczano religii, jêzyka ³aciñskiego i greckiego, niemieckiego (póŸniej polskiego), historii, geografii, matematyki, fizyki, przyrody,
propedeutyki filozofii, rysunków, kaligrafii,
œpiewu, gimnastyki; w okresie autonomii
historii Polski. Miejsce nauczycieli klasowych zajêli specjaliœci. Uczniowie klasy
VIII byli zobligowani do zdawania egzaminu dojrza³oœci, sk³adaj¹cego siê z czêœci
pisemnej i ustnej. Do 1849 wymiar godzin
wynosi³ 10, póŸniej stopniowo zwiêkszono
go do 29 w tygodniu. Nauka trwa³a 10 miesiêcy.
1849 Ks. Jan Gruszka wyda³ pierwszy, napisany po polsku, podrêcznik do katechetyki Katechetyka umiejêtna. By³a to przet³umaczona i uzupe³niona przez niego ksi¹¿ka
F. Schmidta Wessenschaftliche Katechetik.
58
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
XIX wiek – druga po³owa
1850 10 I (Dêbowa) Urodzi³ siê Stanis³aw
Zabawski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1870), nauczyciel gimnazjum w Stanis³awowie (1877–90), nauczyciel matema–
tyki, fizyki, historii naturalnej, kaligrafii
w gimnazjum w Rzeszowie (1889/90 –
1907/08).
1850 24 I Rozporz¹dzenie ministra Wyznañ
i Oœwiecenia zabraniaj¹ce nauczycielom
gimnazjów, którzy otrzymywali p³ace z publicznych funduszy, udzielania korepetycji.
Zob. 1795 6 III.
1850 8 II Dekret ministerstwa oœwiecenia
postanawiaj¹cy, ¿e w gimnazjach, w których
ferie przypada³y na sierpieñ i wrzesieñ, zaczynaæ siê one bêd¹ 1 sierpnia, a koñczyæ
15 wrzeœnia. Zob. 1834 19 VI.
1850 12 IX Dekret ministerstwa Oœwiecenia Publicznego postanawiaj¹cy, ¿e w gimnazjach Galicji Zachodniej jêzykiem naukowym pozostaje jêzyk polski, jednak¿e geografia i historia od III do VIII klasy w³¹cznie, jêzyk ³aciñski i literatura w VII i VIII,
jêzyk grecki i literatura maj¹ byæ wyk³adane w jêzyku niemieckim. Jêzyk polski i literatura sta³y siê obowi¹zkowe dla wszystkich oœmiu klas. Jêzyk niemiecki i literatura pozosta³y obowi¹zkowe dla wszystkich
klas. Jêzyk ruski sta³ siê przedmiotem nieobowi¹zkowym je¿eli jego nauczania za¿ycz¹ sobie rodzice.
1850 30 X (Wêglówka) Urodzi³ siê Jan Œlósarz, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum
(1868–71), katecheta szkó³ lwowskich, docent teologii pastoralnej w Uniwersytecie
Lwowskim, kanonik gremialny kapitu³y metropolitalnej, radca konsystorza, egzaminator prosynodalny, cz³onek Zarz¹du G³ównego Kó³ek Rolniczych we Lwowie, autor
podrêcznika Katechizm religii katolickiej dla
m³odzie¿y szkó³ œrednich (1899, wyd. II).
1850 Tygodnik Lwowski drukowa³ w odcinkach powieœæ Szczêsnego Morawskiego
Pobitna pod Rzeszowem. Powieœæ prawdziwa z czasów konfederacji barskiej z r. 1769.
1850 W rzeszowskim gimnazjum wprowadzono naukê rysunku.
1850 W rzeszowskim gimnazjum wyd³u¿ono naukê do 8 lat. Zob. 1849.
1850 XI Feliks Jaœkiewicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum, otworzy³ sklep korzenny „Pod Capem” na rogu ul. Pañskiej
(ob. 3 Maja) i Farnej (ob. Koœciuszki).
1850/51 Przedmiotami naukowymi obowi¹zkowymi w rzeszowskim gimnazjum
by³y: nauka religii i nauka moralna, jêzyk
³aciñski, jêzyk grecki, jêzyk niemiecki, jêzyk polski, matematyka, geografia i historia, historia naturalna, fizyka.
1850/51 Pod koniec roku szkolnego w rzeszowskim gimnazjum zatrudnionych by³o
10 nauczycieli i dyrektor.
1850/51 Pod koniec roku szkolnego naukê
w rzeszowskim gimnazjum pobiera³o 228
uczniów w 6 zespo³ach klasowych.
59
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1851 4 II (Tarnów) – 1937 11 II (Kraków)
¯yje Józef Winkowski, nauczyciel jêzyka
polskiego, ³aciñskiego i greckiego w rzeszowskim gimnazjum (1879/80 – 1888/89),
cz³onek Wydzia³u Kó³ka Literacko-Muzycznego, organizator obchodów rocznic historycznych, publicysta, dzia³acz Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”, jeden z najlepszych metodyków jêzyków klasycznych;
wchodzi³ w sk³ad Komisji dla Filologii Klasycznej przy Radzie Szkolnej Krajowej; nauczyciel III Gimnazjum w Krakowie (od
1889).
1851 5 V Zaczê³a urzêdowaæ Krajowa
ZwierzchnoϾ Szkolna (Landesschulbehoerde).
1851 14 VI Feliks Dymnicki otrzyma³ œwiêcenia kap³añskie.
1851 VI Wizytowa³ gimnazjum inspektor
studiów gimnazjalnych dr Euzebiusz Czerkawski (posadê inspektora szkó³ gimnazjalnych przy namiestniku utworzono w 1850 r.).
1851 17 VI Dyrektor Józef Bieleczky otrzyma³ piêciomiesiêczny urlop zdrowotny, po
up³ywie którego, po trzydziestu latach s³u¿by, zosta³ uwolniony od obowi¹zków nauczycielskich z pensj¹ 1266 z³.
1851 17 VI – 1852 21 V (lub 13 V) Jan
Nepomucen Daszkiewicz Kundzicz (17961869) dyrektorem Cesarsko-Królewskiego
Gimnazjum w Rzeszowie. Jest on twórc¹
dwutomowej Gramatyki jêzyka polskiego.
przysió³ków Drabinianki i Staroniwy (1902), ordynator w Szpitalu Powszechnym
(1881–86), dyrektor szpitala rzeszowskiego (faktycznie od 1886,
formalnie 1909–
Stanis³aw Jab³oñski
13), dyrektor Kasy
Oszczêdnoœci, prezes Stowarzyszenia Rêkodzielników „Gwiazda” (od 1891), kierownik Zarz¹du Komisarycznego Rzeszowa (1914–16), cz³onek Rady Powiatowej
w Rzeszowie (1903–22), pose³ do Sejmu
Krajowego, dzia³acz Organizacji Obrony
Narodowej, delegat Polskiej Komisji Likwidacyjnej, honorowy obywatel miasta (1899).
1851 Dyrektor Jan Daszkiewicz wyda³ roczne sprawozdanie szkolne w jêzyku polskim.
1851 Józef Melicher (syn prefekta rzeszowskiego gimnazjum) za³o¿y³ pierwszy w monarchii austriackiej Instytut OrtopedycznoGimnastyczny rehabilitacyjnej gimnastyki
szwedzkiej w Wiedniu.
1851 Biblioteka gimnazjalna liczy³a 1167
dzie³ w 2215 tomach. Zdecydowan¹ wiêkszoœæ stanowi³y pozycje w jêzyku niemieckim.
1852 21 V – 1853 7 I Konstanty Wodak
zastêpc¹ dyrektora Cesarsko-Królewskiego
Gimnazjum w Rzeszowie.
1851 21 VI Po raz pierwszy od czasów pijarskich w³adze zezwoli³y na obchodzenie
œwiêta patrona szko³y œw. Alojzego Gonzagi.
1852 18 VI Namiestnik Galicji hr. Agenor
Go³uchowski poinformowa³ o wizycie cesarza w Galicji w paŸdzierniku.
1851 11 VIII (Hermanowa Dolna) – 1922
27 III (Rzeszów) ¯yje Stanis³aw Roch Jab³oñski, uczeñ gimnazjów (1862–69): rzeszowskiego i krakowskiego, lekarz s¹dowy
w Rzeszowie (od 1876), cz³onek Rady Miejskiej (od 1893), asesor Magistratu (od
1893), burmistrz (1896–1913), zrealizowa³
przy³¹czenie do Rzeszowa Ruskiej Wsi oraz
1852 4 VIII (Rzeszów) – 1884 19 III (Brody) ¯yje Roman Maurer, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1871) i Uniwersytetu Lwowskiego (1875), doktor historii,
nauczyciel gimnazjów we Lwowie (od
1876) i Brodach (od 1879), autor pionierskich prac z zakresu mediewistyki i dyplomatyki.
60
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1852 27 IX Namiestnik Agenor Go³uchowski poinformowa³, ¿e 14 X cesarz odwiedzi
Rzeszów.
¿ydowski) rysunek Pobitna (z kopcem tatarskim) oraz polichromie w kaplicy cmentarnej.
1852 14 X Uroczyste powitanie w Rzeszowie Franciszka Józefa I. O 9.00 ks. kanonik
Leopold Olcyngier odprawi³ w koœciele
gimnazjalnym uroczyst¹ mszê za pomyœln¹
podró¿ monarchy, na której obecni byli
wszyscy nauczyciele i ca³a m³odzie¿. Od
godziny pierwszej po po³udniu m³odzie¿
ustawiona w szeregach, z chor¹gwiami klasowymi, oczekiwa³a przybycia Franciszka
Józefa. Na Gimnazjum widnia³ napis powitalny w jêzyku ³aciñskim. Dopiero o pi¹tej
po po³udniu przyby³ cesarz. Powitali go
przedstawiciele urzêdów. O 6 po po³udniu
iluminowano budynek gimnazjalny, w jego
oknach frontowych i na bramie umieszczone by³y transparenty i powitalne napisy.
1853 25 VI (Zalesie) Urodzi³ siê Ignacy
Prosper Gumiñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1871), w³aœciciel maj¹tku
dworskiego w Zalesiu (od 1880), cz³onek
Towarzystwa Myœliwych (od 1880), cz³onek Rady Powiatowej w Rzeszowie (1881–
89), cz³onek Wydzia³u Towarzystwa Rolniczego Okrêgu Rzeszowskiego, dyrektor
oddzia³u rzeszowskiego Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.
1852 15 X O szóstej rano m³odzie¿ zgromadzi³a siê przed budynkiem szkolnym by
po¿egnaæ cesarza, który po odwiedzeniu
S¹du Obwodowego w Rzeszowie uda³ siê
o godzinie siódmej do Przemyœla.
1852 20 X (Bia³obrzegi) Urodzi³ siê Jan
Marcinkiewicz, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1874), cz³onek Rady Miejskiej
(1903–14, 1918–25) i Zarz¹du Miejskiego
(1919–25), cz³onek Zarz¹du Komisarycznego, tzw. Rady Przybocznej burmistrza
Rzeszowa (1914–18).
1852 2 XI (Rozental) – 1929 (Kraków) ¯yje
Ignacy Babski, absolwent uniwersytetu berliñskiego, nauczyciel jêzyka niemieckiego,
francuskiego, geografii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1891/92 – 1897/98 i 1902/03 –
1918/19), nauczyciel gimnazjum w Buczaczu (od 1898).
1852 Józef Melicher za³o¿y³ Towarzystwo
Sportowe w Austrii.
1852 Jan Nepomucen Szczêsny Morawski
wykona³: szkice rzeszowskich zabytków historycznych (koœcio³y, bo¿nice, cmentarz
1853 31 VII Ignacy £ukasiewicz wynalaz³
lampê naftow¹. Wprawdzie ju¿ w marcu
1853 r. pierwsza lampa cylindryczna zap³onê³a w aptece Mikolascha we Lwowie, ale
31 VII przy jej œwietle wykonano pierwsz¹
operacjê chirurgiczn¹ i tê drug¹ datê uwa¿a
siê za pocz¹tek przemys³u naftowego.
1853 3 XI Poœwiêcono przytu³ek przeznaczony dla biednych sierot i ochronkê dla
dzieci. „Pensjonat” wybudowa³ ówczesny
burmistrz Jan Aichmüller w niedalekiej odleg³oœci od starego przytu³ku dla ubogich.
Nowy przytu³ek okreœlano „domem kalek”
lub Aichmilerówk¹ (dziadowskim domem).
Kilkanaœcie lat póŸniej w³adze miejskie
przeznaczy³y budynek dla stra¿y po¿arnej.
1853 7 I – 1858 29 VII Antoni Bielikowicz
dyrektorem prowizorycznym rzeszowskiego gimnazjum.
1953 19 I Zwiedza³ gimnazjum namiestnik
Galicji hr. Agenor Go³uchowski. Podczas
wizyty przyzna³ stypendium uczniowi klasy III Janowi Nowkowi za postêpy w nauce
w kwocie 150 z³.
1853 24 II Nabo¿eñstwo dziêkczynne z udzia³em nauczycieli i m³odzie¿y za szczêœliwe
ocalenie cesarza, po zamachu na jego ¿ycie
18 II. Po nabo¿eñstwie iluminowano miasto.
1853 22 VII (Szy³y na Wo³yniu) – 1922 20
V (Kraków) ¯yje Jan Sêdzimir herbu Osto–
61
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ja, absolwent gimnazjum w Warszawie
(1873), Uniwersytetu Warszawskiego (1877)
i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1885), nauczyciel IV Gimnazjum w Warszawie (od
1878), Œw. Anny w Krakowie, gimnazjum
w Wadowicach, gimnazjum w Z³oczowie
(do V 1900), nauczyciel jêzyka polskiego,
³aciñskiego, greckiego w I Gimnazjum
w Rzeszowie, organizator Czytelni uczniów
w tym¿e gimnazjum (1900–13), nauczyciel
jêzyka ³aciñskiego i greckiego w II Gimnazjum w Rzeszowie (XI 1913–16), kierownik prywatnego gimnazjum w Che³mie (od
1916); wyda³ m.in. Æwiczenia polskie
w gimnazjach (1894), Przyczynki do badañ
Pana Tadeusza (1900), Mickiewicza „Pan
Tadeusz” (Rzeszów 1901–03), Jubileuszowe wakacje (Rzeszów 1913),
1853 22 VIII Rozporz¹dzeniem ministerialnym wprowadzono w klasie pi¹tej i szóstej
wyk³adowy jêzyk niemiecki na matematyce i naukach przyrodniczych zamiast jêzyka polskiego.
1853/54 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 12 nauczycieli,
10 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych,
3 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1853/54 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 168 uczniów w 6 zespo³ach klasowych.
1854 24 IV W koœciele farnym odby³o siê
z udzia³em m³odzie¿y nabo¿eñstwo z okazji œlubu cesarza (miasto z tej okazji wyda³o ucztê dla 120 ubogich w nowo wystawionym budynku obok cmentarza).
1854 29 V Wszed³ w ¿ycie podzia³ administracyjny Galicji na dwa okrêgi. Gimnazjum
rzeszowskie przydzielono do politycznej
w³adzy krajowej (politische Landsstelle)
w Krakowie.
1854 21 VI Po kilkuletniej przerwie obchodzono uroczystoœæ œw. Alojzego, patrona
m³odzie¿y. Mszê celebrowa³ ks. kanonik
62
Olcyngier z Tyczyna, kazanie wyg³osi³ miejscowy proboszcz ks. Franciszek Iliñski.
W nabo¿eñstwie uczestniczyli: starosta, reprezentanci gminy, nauczyciele i m³odzie¿.
Uroczystoœciom towarzyszy³y wystrza³y
moŸdzie¿owe. Po po³udniu odby³y sie nieszpory. Zob. 1851 21 VI.
1854 29 VII (Krosno) – 1924 4 XI (Kraków) ¯yje Ignacy Kranz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1874), nauczyciel
w gimnazjach w Brodach i Krakowie, przewodnicz¹cy Rady Szkolnej Okrêgowej
w Krakowie (1908–12), autor podrêczników
z arytmetyki, geometrii i tablic logarytmicznych u¿ywanych w polskich szko³ach przez
pó³ wieku, m.in. Geometrii pogl¹dowej. Podrêcznik dla ni¿szych klas szkó³ œrednich
(1907).
1854 Wojciech Kalinowski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum, po ma³¿eñstwie
z Amali¹ Hübl, córk¹ Edwarda, przej¹³ aptekê „Pod Czarnym Or³em” (tzw. aptekê Hübla).
1854 Ignacy £ukasiewicz za³o¿y³ w Bóbrce pierwsz¹ na œwiecie „kopalniê naftow¹”.
1855 11 I (£añcut)
– 1920 11 XI
(Lwów) ¯yje Józef
Baltazar Szpilman
(Spielman), absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1873)
i Uniwersytetu Jagielloñskiego
(1878), dyrektor
Józef Baltazar
Szko³y WeterynaSzpilman,
ryjnej we Lwowie
mal. W. Matusz
(1893–97), d³ugoletni rektor Akademii Weterynaryjnej we
Lwowie, redaktor „Przegl¹du Weterynaryjnego” (1886–98) i „Przegl¹du Higienicznego, wspó³za³o¿yciel i prezes Galicyjskiego
Towarzystwa Lekarzy Weterynaryjnych we
Lwowie (1886), autor wielu publikacji;
wspó³autor podrêcznika Higiena przystêpnie wy³o¿ona (1891).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1855 V Przemyski ³aciñski konsystorz mianowa³ ks. kanonika Leopolda Olcyngiera,
dziekana i proboszcza tyczyñskiego, ordynariackim komisarzem dla rzeszowskiego
gimnazjum.
1855 V Inspektor gimnazjów Galicji Zachodniej, radca szkolny Andrzej Wilhelm,
hospitowa³ rzeszowskie gimnazjum.
1855 17–18 VI Wizyta w Rzeszowie cesarza Franciszka Józefa I. Dokona³ on na b³oniach przegl¹du trzech batalionów piechoty, batalionu strzelców, dwóch dywizji kawalerii i baterii artylerii. Wizyta rozpoczê³a siê o pierwszej w po³udnie. O trzeciej
w budynku starosty przedstawili mu siê
urzêdnicy, duchowieñstwo i nauczyciele.
1855 26 VI Z powodu dezynterii zamkniêto gimnazjum.
1855 27 IX Gimnazjum rzeszowskie zwiedza³ prezydent krakowskiego okrêgu administracyjnego hr. Franciszek Mercandin.
1855 IX Ks. biskup Wierzchlejski mianowa³ wikarego z Gorlic ks. Feliksa Dymnickiego zastêpc¹ katechety w rzeszowskim
gimnazjum.
1855 10 X (Równe) Urodzi³ siê Herman
Lecker, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1877), kandydat adwokacki (1884),
póŸniej adwokat, cz³onek Rady Miejskiej
(1893–99).
1855 W rzeszowskim gimnazjum uczy³o siê
190 uczniów.
1856 3 III (Blizne) – 1926 11 XI (Lwów)
¯yje Józef Nogaj, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1875), Uniwersytetu Lwowskiego (1879), nauczyciel IV Gimnazjum
we Lwowie (1886–89), gimnazjum w Tarnopolu (1890–95), V Gimnazjum we Lwowie (1895–98), dyrektor I Gimnazjum
w Rzeszowie (1899–1905), nauczyciel jêzyka polskiego i historii kraju rodzinnego
w tym¿e gimnazjum, dyrektor V Gimnazjum
we Lwowie (od 1905), radca szkolny i wi-
zytator prywatnych
¿eñskich szkó³ œrednich lwowskich (od
1912), dzia³acz wielu regionalnych stowarzyszeñ, m.in.
prezes Ko³a Rzeszowskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkó³ Wy¿szych
Józef Nogaj
i Œrednich, cz³onek
Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, zastêpca przewodnicz¹cego Komisji dla Nauczycieli Szkó³ Ludowych (Lwów,
Rzeszów), autor kilku prac naukowych.
1856 (lub 1855, Butyny) 13 III – 1926
¯yje Emil Kalitowski, nauczyciel II Gimnazjum we Lwowie (1878–82), Akademickiego we Lwowie (1883–1900), kierownik
Gimnazjum im. Franciszka Józefa w Tarnopolu (1900–06), nauczyciel geografii i historii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1905/
06 – 1912/13), kierownik I Gimnazjum
(V–VIII 1906), dyrektor tego¿ gimnazjum
(VIII 1906 – IX 1911), V 1913 przeniesiony w stan spoczynku z tytu³em radcy rz¹du
(1911–13 na urlopie), autor podrêczników
i rozpraw, które odegra³y wa¿n¹ rolê w budzeniu siê œwiadomoœci narodu ukraiñskiego.
1856 3 VI (Krzemienica) – 1925 5 IV (Le¿ajsk) ¯yje Antoni Tyczyñski, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1876), kap³an diecezji przemyskiej (1881), wikariusz w Rzeszowie (1881–86), dzia³acz spo³eczny g³ównie na terenie Albigowej i £añcuta, nagrodzony: godnoœci¹ Expositorio canonicardi
(1897), przywilejem noszenia rokiety i mantoletu (1906), orderem Franciszka Józefa;
honorowy obywatel Le¿ajska.
1856 Pokryto blach¹ dach koœcio³a pijarskiego.
1856 Ignacy £ukasiewicz za³o¿y³ w Ulaszowicach pod Jas³em pierwsz¹ na œwiecie rafineriê.
63
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ok. 1856 (Horpina) Urodzi³ siê Julian Stefanowicz, absolwent Uniwersytetu Lwowskiego, nauczyciel Gimnazjum Franciszka
Józefa we Lwowie (do 1892), nauczyciel
jêzyka niemieckiego, ruskiego (tzn. ukraiñskiego), historii i geografii w rzeszowskim
gimnazjum (1892/93 – 1904/05), nauczyciel jêzyka niemieckiego w II Gimnazjum
w Rzeszowie (1905–07), nauczyciel V Gimnazjum we Lwowie.
1856/57 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 11 nauczycieli,
8 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych,
3 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1856/57 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 202 uczniów w 6 zespo³ach klasowych.
1857 I–V Reprezentacja miasta Rzeszowa
podjê³a w ministerstwie oœwiaty zabiegi
o powiêkszenie gimnazjum rzeszowskiego
do oœmiu klas (w perspektywie dwóch lat).
1857 3 VI (Odrzykoñ) – 1908 3 VII ¯yje
Antoni Trznadel, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1875) i studiów teologicznych w
Seminarium Duchownym w Przemyœlu, ksi¹dz
(1879), wyk³adowca teologii w Seminarium
Duchownym w Przemyœlu, profesor teologii
moralnej w UJ, autor wielu artyku³ów dotycz¹cych m.in. polityki socjalnej Koœcio³a.
1857 21 VI Ministerstwo oœwiaty w Wiedniu postanowi³o zmniejszyæ liczbê klas
w rzeszowskim gimnazjum z szeœciu do
czterech. Jako powód poda³o ma³¹ liczebnoœæ klasy szóstej.
1857 22 VI Posiedzenie Rady Miejskiej
w sprawie rzeszowskiego gimnazjum
z udzia³em dyrektora Antoniego Bielikowicza. Postanowiono wys³aæ deputacjê w sk³adzie: Ignacy Schaiter, Jan Pelar i Herz Weinberg do ministra oœwiaty hr. Leona Thuna
z proœb¹ o pozostawienie w Rzeszowie szeœcioklasowego gimnazjum.
1857 4 VII Deputacja uda³a siê w podró¿.
64
1857 5 VII Deputacja by³a na audiencji
u prezydenta krajowego hr. Clam Martinica w Krakowie.
1857 6 VII Deputacja przyby³a do Wiednia.
1857 9 VII Spotkanie deputacji z ministrem
Thunem.
1857 13 VII Deputacja podczas audiencji
u cesarza wrêczy³a proœbê Gminy m. Rzeszowa o uzupe³nienie gimnazjum.
1857 23 VIII Rz¹d Krajowy w Krakowie
telegraficznie powiadomi³, ¿e ministerstwo
tymczasowo zezwala na pozostawienie szeœcioklasowego gimnazjum.
1857 koniec VIII Gmina Miasta Rzeszowa
postanowi³a przeznaczyæ 3000 z³r rocznie
na urzymanie gimnazjum.
1857 25 X (¯o³ynia) – 1935 26 X (¯o³ynia)
¯yje Bronis³aw Karakulski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1876) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1880),
ksi¹dz, wikariusz w B³a¿owej, O³pinach,
Samborze, Bieczu, doktor teologii (1894),
zastêpca katechety gimnazjalnego w Rzeszowie (1887–89), kanclerz konsystorza
biskupiego w Przemyœlu (1889–91), katecheta w Drohobyczu (1891–92), katecheta
gimnazjalny i prefekt bursy rzeszowskiego
gimnazjum (1892–1908)); prowadzi³ rzeszowsk¹ Sodalicjê Mariañsk¹ Mêsk¹
(1899–1908); profesor historii Koœcio³a
i patrologii w Seminarium Duchownym
w Przemyœlu (od 1908), honorowy kanonik
Kapitu³y Katedralnej (1930).
1857 14 XII (Rzeszów) – 1937 3 XI (Rzeszów) ¯yje Julian £ukaszkiewicz, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1878), dzia³acz
spo³eczny, za³o¿yciel fundacji, której celem
by³o udzielanie zapomóg dzieciom rzeszowskich szewców (powsta³a w 1896 r., rozpoczê³a dzia³alnoœæ statutow¹ w 1906 r.), uczestnik prac przygotowawczych do plebiscytu na
Œl¹sku, publicysta, autor ok. 70 ksi¹¿ek i broszur adresowanych g³ównie do ludu i m³o-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
dzie¿y, za³o¿yciel Zak³adu Wychowawczego dla Ch³opców pw. œw. Antoniego przy
ul. D¹browskiego (1932–37), wspó³za³o¿ycie Towarzystwa Regionalnego Ziemi Rzeszowskiej i Muzeum Rzeszowskiego.
1857 koniec roku Podzielono pierwsz¹ klasê na dwa oddzia³y i jeden z nich umieszczono w domu Kalinowskiego.
1857/58 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 11 nauczycieli,
8 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych,
3 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1857/58 Pod koniec roku szkolnego naukê
w gimnazjum pobiera³o 231 uczniów w 6 zespo³ach klasowych.
1857/58 II pó³rocze W gimnazjum rzeszowskim wprowadzono gimnastykê jako przedmiot. Sprowadza³a siê ona do nauki tañca,
gimnastyki i nieco póŸniej musztry. Zajêcia
prowadzi³ Daniel Kisielewski. Prowadzi³ on
tak¿e naukê tañca i baletu w Kasynie Miejskim.
1857–1862 Ludwik Nabielak, wychowanek
rzeszowskiego gimnazjum, by³y powstaniec, dyrektorem fabryki gazu w Nimes.
1858 4 IV Cesarz zezwoli³ na uzupe³nienie
gimnazjum rzeszowskiego do oœmiu klas,
pod warunkiem, ¿e gmina przeznaczy na
jego utrzymanie 3000 z³r rocznie.
1858 12 IV (Kolbuszowa) Urodzi³ siê Rudolf Als, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1878), cz³onek Rady Miejskiej (1879–
85) i Towarzystwa Teatru Amatorskiego.
(1878), ksi¹dz (1882), profesor teologii i filozofii w Seminarium Duchownym w Przemyœlu (1882–1904), profesor teologii moralnej na UJ (od 1908).
1858 18 VI (Wo³oska Wieœ) – 1916 (Rostów n. Donem) ¯yje Onufry Geciów, nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego, historii i geografii, stenografii
w rzeszowskim gimnazjum (1890/91 –
1900/01), nauczyciel gimnazjum w Buczaczu (od 1901), Ko³omyi; przed wybuchem
I wojny œwiatowej, z ramienia KarpackoRosyjskiej Rady Narodowej, wyjecha³ do
Ameryki celem zorganizowania spoœród
Ukraiñców i Rosjan oddzia³u do walki z pañstwami centralnymi, podczas wojny usi³owa³ tworzyæ w Petersburgu z galicyjskich
jeñców oddzia³y przeciw Austrii.
1858 25 VI (Strzy¿ów) – 1929 9 I (Przemyœl) ¯yje W³adys³aw Józef Sarna, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1879),
kap³an diecezji przemyskiej (od 1883), dzia³acz spo³eczny, cz³onek kilku lokalnych stowarzyszeñ, historyk diecezji przemyskiej,
autor kilkudziesiêciu publikacji, w tym monografii powiatów kroœnieñskiego i jasielskiego; na ³amach „Tygodnika Rzeszowskiego” (XII 1885 – II 1886), a nastêpnie
w samodzielnej publikacji zamieœci³ Wspomnienie o ksiêdzu Feliksie Dymnickim (1886),
za³o¿ycielu bursy gimnazjalnej, w której
Sarna mieszka³.
1858 IV Rozpoczêto remont koœcio³a gimnazjalnego. Dach nad prezbiterium pokryto blach¹ ¿elazn¹ i naprawiono dachówkami pokryty dach koœcio³a. Obie kopu³y pokryto blach¹ cynkow¹, pobielono koœció³
wewn¹trz i na zewn¹trz. Dano nowe okna
i odnowiono o³tarz w kaplicy.
1858 14 VII (Rzeszów) – 1943 6 XII (Kraków) ¯yje Ignacy Schaitter, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1877), lekarz (1883),
teoretyk pszczelarstwa, w latach 1877–1910
zwi¹zany z Krakowem, lekarz s¹dowy
w Rzeszowie (1910–18), administrator rodzinnego sklepu (1913–18); w 1927 r. wyjecha³ z Rzeszowa i poœwiêci³ siê pszczelarstwu, wyk³ada³ pszczelarstwo w Wydziale
Rolniczym UJ.
1858 17 V (G³ogów) – 1915 ¯yje Jan Mazanek, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
1858 28 VII Prowizoryczny dyrektor Antoni Bielikowicz zosta³ przeniesiony do
65
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nowo utworzonego czteroklasowego gimnazjum w Krakowie.
1858 29 VII – 1862 17 IX Andrzej Oskard
dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum
(wczeœniej w latach 1852–58 by³ nauczycielem gimnazjum w Krakowie).
1858 18 X Biskup przemyski Franciszek
Ksawery Wierzchlejski podczas wizyty
w szkole udzieli³ uczniom sakramentu bierzmowania.
1858 XII Staraniem ks. Feliksa Dymnickiego odby³ sie bal, z którego dochód w wysokoœci 714 z³r przeznaczono na ubogich
uczniów.
1858 In¿. Jakub Holzer, blacharz Ludwik
Proczkowski, cieœla Jakub Marud odrestaurowali wie¿ê koœcio³a popijarskiego (pokryli
cynkow¹ blach¹).
1858/59 Pod koniec roku szkolnego w rzeszowskim gimnazjum zatrudnionych by³o
13 nauczycieli, 10 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, 3 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1858/59 Pod koniec roku szkolnego naukê
w rzeszowskim gimnazjum pobiera³o 310
uczniów w 7 zespo³ach klasowych (klasy
I–VII, przyby³a klasa siódma). Zob. 1857
I–V.
1859 5 XII (Zawoja) – 1912 4 III (Rzeszów) ¯yje Jan Bartunek, absolwent UJ
w Krakowie, nauczyciel I i II Gimnazjum
w Krakowie, gimnazjum w Wadowicach
i Tarnowie, nauczyciel jêzyka polskiego,
³aciñskiego, greckiego, matematyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1889/90 – 1910/11),
autor m.in. Preparacji do Sofoklesowskiej
Antygony, Edypa Króla i Edypa w Kolonos,
zatwierdzonej przez Radê Szkoln¹ Krajow¹
do æwiczeñ w gimnazjach.
1859 Urzêdnik starostwa Edward Poh urz¹dzi³ wraz z nauczycielami „bal bez balu”,
podczas którego zebrano 715 z³r na pomoc
66
dla biednych uczniów. Kwota ta równa³a siê
mniej wiêcej jednorocznym dochodom nauczyciela gimnazjum.
1859 Jan Andrzej Pelar rozpocz¹³ wydawanie rozpraw naukowych profesorów gimnazjum rzeszowskiego. Pierwsz¹ by³a praca
Andrzeja Oskarda Die methode des Platonischen Dialogs der Verfahren der Sophisten gegenüber.
1859 Ludwik Powidaj na ³amach „Dziennika Literackiego” opisa³ wspomnienia z czasów szkolnych, m.in. w Rzeszowie.
1859/60 W gimnazjum rzeszowskim przyby³a klasa ósma (funkcjonowa³o 9 klas od pierwszej do ósmej, w tym dwie klasy pierwsze).
Zob. 1857 I–V i 1858/59.
1859–1861 Feliks Jaœkiewicz (by³y uczeñ
rzeszowskiego gimnazjum) burmistrzem
Rzeszowa (kierownikiem gminy miejskiej).
1860 3 IV – 1913 18 X (Rzeszów) ¯yje
Józef Schaitter, syn Ludwika i Gabrieli z Tuszyñskich, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1881), kupiec; praktykowa³ w firmie
ojca (1878–81), póŸniej pracowa³ w innych
firmach, do firmy ojca powróci³ w 1893 r.,
po jego œmierci w 1898 r., zosta³ jej w³aœcicielem; prezes Stowarzyszenia Polskich
Rêkodzielników i Przemys³owców „Gwiazda” (1905–08), cz³onek Wydzia³u Kasy
Oszczêdnoœci (1898–1903), dzia³acz kilku
innych, lokalnych stowarzyszeñ.
1860 14 V (Lipnik) Urodzi³ siê Piotr £astowiecki, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1878), w³aœciciel maj¹tku w Hadlach, cz³onek
Rady Powiatowej w Rzeszowie (1903–10).
1860 1–5 VI Pierwsza matura pisemna
w rzeszowskim gimnazjum (oczywiœcie po
niemiecku).
1860 29 VI – 7 VII Pierwsza matura ustna
w rzeszowskim gimnazjum. Przewodniczy³
jej inspektor szkó³ Andrzej Wilhelm. Spoœród 20 absolwentów 3 uznano za dojrza³ych
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
z wyró¿nieniem, 14 za dojrza³ych, dwóch reprobowano na rok, jednego na pó³ roku.
1860 koniec VIII Usta³a dzia³alnoœæ krakowskiego rz¹du krajowego i gimnazjum
rzeszowskie podporz¹dkowano bezpoœrednio Namiestnictwu we Lwowie.
1860 Ignacy £ukasiewicz wynalaz³ œwider
rêczny do kruszenia twardego pod³o¿a.
1860/61 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 15 nauczycieli,
12 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych,
3 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1860/61 Pod koniec roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 470 uczniów. Podzieleni byli na 10 zespo³ów klasowych (klasy
od I do VIII; by³y dwie klasy pierwsze i dwie
drugie)).
1861 30 III Namiestnictwo wyda³o zakaz
noszenia przez m³odzie¿ jakichkolwiek odznak politycznych.
1861 koniec III W gimnazjum rzeszowskim
powsta³a tajna organizacja patriotyczna, na
czele której stan¹³ Stanis³aw Spiess, a jego
wspó³pracownikami zostali: Henryk Ró¿a,
Kazimierz Salwach, Edward Webersfeld, Marceli Zboiñski, Dobies³aw Szameit i hr. Emanuel Moszyñski.
1861 11 IV (Strzy¿ów) – 1895 22 VII ¯yje
Teodor Franciszek Jendl, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1876/77, kl. V), absolwent Gimnazjum Œw. Jacka w Krakowie
i Uniwersytetu Jagielloñskiego, neurolog,
przeniós³ na grunt najnowsze zdobycze
medycyny francuskiej, autor publikacji
w „Wiadomoœciach Lekarskich”.
1861 IV Do gimnazjum rzeszowskiego
przys³ano w odpisie zakaz rozpowszechniania i œpiewania koœcielnych pieœni rewolucyjnych Z dymem po¿arów, Bo¿e coœ Polskê i Modlitwy do Matki Boskiej.
1861 10 X Grupa uczniów œpiewa³a zakazan¹
pieœñ Bo¿e cos Polskê. Wkrótce Starostwo
otrzyma³o od w³adz zwierzchnich nakaz przeprowadzenia œledztwa. Szeœæ dni póŸniej ukarano karcerem czterech uczniów: Edwarda
Webersfelda, Tadeusza Komarnickiego, Romana Hañczakowskiego i Leona Pastora.
1861 16 XII (Rzeszów) Urodzi³ siê Tadeusz Józef Stanisz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1880), kandydat notarialny
(1885), póŸniej notariusz w G³ogowie, cz³onek wydzia³u Towarzystwa Oœwiaty Ludowej Oddzia³ w Rzeszowie, cz³onek wydzia³u
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”
Oddzia³ w Rzeszowie, prezes rzeszowskiego „Soko³a” (1900–05), cz³onek wydzia³u
Towarzystwa Kasynowego w Rzeszowie.
1861 Pozwolono m³odzie¿y rzeszowskiego
gimnazjum u¿ywaæ jêzyka polskiego w mowie potocznej.
1861 Ks. Jan Gruszka rozpocz¹³ pracê duszpastersk¹ w Rzeszowie.
1861/1862 Za dzia³alnoœæ patriotyczn¹ zostali wykluczeni ze szko³y: Jan Kisielewski,
W³adys³aw Pa³ka, Ferdynand Rikauer, Walenty Kisielewski, Ignacy Œlebodziñski,
Franciszek Szafran, Antoni Koz³owski, Feliks Opaliñski. Kilku uczniów ukarano nagannymi ocenami z obyczajów.
1861–1891 Ks. Jan Gruszka prepozytem
rzeszowskiej fary.
1861–1948 V ¯yje Filip Dencikowski, tercjan I Gimnazjum (1891–1937), za uratowanie archiwów i zbiorów szkolnych odznaczony Br¹zowym Krzy¿em Zas³ugi (1932).
1862 4 I Powsta³a Komunalna Kasa Oszczêdnoœci w Rzeszowie (Namiestnictwo we Lwowie zatwierdzi³o jej statut 9 III). By³a to
czwarta w Galicji tego typu instytucja, po
kasach we Lwowie, Krakowie i Tarnowie.
Jej celem by³o umo¿liwienie bezpiecznego
i korzystnego lokowania oszczêdnoœci mniej
zamo¿nym warstwom ludnoœci, udzielanie
kredytu drobnym wytwórcom oraz rozwijanie przez spo³eczeñstwo nawyku oszczê67
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
dzania. Siedzib¹ KKO do 1889 r. by³y pomieszczenia Kasy Miejskiej w ratuszu. Inicjatorami powo³ania KKO byli m.in. absolwenci rzeszowskiego gimnazjum Ignacy
i Ludwik Schaittrowie. Stanowiska dyrektorów (zastêpców dyrektorów) w latach
1862–1918 piastowali m.in.: absolwenci
gimnazjum Ludwik Schaitter i Roman Krogulski oraz by³y uczeñ Stanis³aw Jab³oñski.
1862 5 VI (Stara Wieœ) – 1941 14 XI (Kraków) ¯yje Ignacy Wróbel, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1882) i Wydzia³u
Prawa UJ, dzia³acz: PSL (od 1907) – cz³onek Rady Naczelnej (1910–13), PSL „Piast”
– cz³onek Rady Naczelnej (1913–14), dzia³acz PSL–Lewicy (1914–18), pose³ do austriackiej Rady Pañstwa (1911–18), cz³onek
Zarz¹du G³ównego PSL „Piast” (1925–27).
1862 17 IX – 1 X Czes³aw £oziñski zastêpc¹ dyrektora rzeszowskiego gimnazjum.
1862 IX – 1865 Andrzej Oskard (by³y dyrektor rzeszowskiego gimnazjum) dyrektorem gimnazjum w Tarnowie.
1862 1 X – 1867 15 I Ks. Tomasz Polañski
dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1862 12 X – 1933 5 IV ¯yje Anatol Wincenty Nowak, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, dzia³acz spo³eczny, rektor Seminarium Duchownego (1901–12), ordynariusz
diecezji przemyskiej (od 1924), asystent tronu papieskiego, szambelan papieski, pra³at
domowy Ojca Œwiêtego i hrabia œw. Koœcio³a Rzymskiego.
1862 17 X (D¹browa) – 1929 ¯yje Jan Kanty Steczkowski, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1880), adwokat w S¹dzie Okrêgowym w Rzeszowie (1886 – X 1888), cz³onek Wydzia³u rzeszowskiego oddzia³u Towarzystwa Oœwiaty Ludowej, ekonomista,
polityk, bankowiec lwowski, dzia³acz Stronnictwa Prawicy Narodowej, sprawowa³
funkcje kierownicze w instytucjach finansowych i gospodarczych, dyrektor Banku
Krajowego we Lwowie (1913–20), minister
68
skarbu (1917–18), premier rz¹du Rady Regencyjnej (4 IV – 2 X 1918), dyrektor Polskiej Krajowej Kasy Po¿yczkowej (1920),
minister skarbu Rzeczypospolitej (1920–
1921); jego koncepcja uzdrowienia gospodarki i zahamowania narastaj¹cej inflacji nie
wesz³a w ¿ycie (po³. 1921); prezes Banku
Gospodarstwa Krajowego (1922–27).
1862 Ludwik Schaitter syn Ignacego, absolwent rzeszowskiego gimnazjum, zosta³
prowizorem Instytutu Ubogich.
1862 W tym roku urywa siê Kronika rzeszowskiego gimnazjum, gdy¿ dyrektor Tomasz Polañski nie kontynuowa³ jej.
Przed 1863 Dzia³a³o m³odzie¿owe kó³ko
kierowane przez Stanis³awa Spiessa, przygotowuj¹ce siê do udzielenia pomocy przysz³emu powstaniu.
1863 2 II Gimnazjaliœci Kazimierz Salwach,
hr. Emanuel Moszyñski, Henryk Ró¿a,
Edward Webersfeld, Marceli Zboiñski,
Alojzy Malawski i Eugeniusz Jahl wyjechali
do Krakowa, a st¹d w grupie ok. 120 osób
przedostali siê do Królestwa Polskiego by
walczyæ w powstaniu.
1863 16 II Œmieræ Emanuela Moszyñskiego, absolwenta rzeszowskiego gimnazjum
(1862) w bitwie pod Miechowem.
1863 11–19 III Dyktatura Mariana Langiewicza nad powstaniem. W oddziale Langie–
wicza walczy³ m.in. uczeñ rzeszowskiego
gimnazjum Eugeniusz Jahl.
1863 V Dwie bitwy pod Kobylank¹ stoczone przez oddzia³ Antoniego Jeziorañskiego,
w którym znajdowa³o siê sporo powstañców
pochodz¹cych z okolic Rzeszowa. Ochotnicy z okolic Rzeszowa zasilali ponadto oddzia³y: Jordana, Waligórskiego, Czachowskiego, Liwocza, Ró¿yckiego, Niemira,
Sawy i Borelowskiego.
1863 14 VII (Mielec) – 1958 1 V (Rzeszów)
¯yje Bronis³aw Bonawentura Kijas, absolwent I Gimnazjum (1882) i uniwersytetu
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
lwowskiego, doktor prawa, radca prawny,
naczelnik S¹du Okrêgowego w Rzeszowie,
prezes Towarzystwa Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego w Rzeszowie (1911–29), cz³onek Rady Miejskiej
(1910–14 i 1918 – II 1926) i Zarz¹du Komisarycznego Miasta Rzeszowa (1926–27).
1863 W powstaniu styczniowym wziêli udzia³
oprócz wymienionych wy¿ej nastêpuj¹cy
uczniowie: Zygmunt Okoñ, Franciszek Karaœ,
Kazimierz Jab³oñski, Micha³ £anda, Ignacy
Moskwa, Franciszek Pi¹tkiewicz, Ludwik
Œmia³owski, Edward Wo³oszyñski, Emil Kotowicz, Sebastian Polak, Wincenty Stetkiewicz, Antoni Sztaba, Józef Wróbel, Ignacy Dobrodzicki, Józef Filar, Roman Kalita, Sebastian Mach, Jan Micha³ek, Jan Moleszczy, Ludwik Bozsinszky, Ignacy Hanasiewicz, Jan
Stepek, Adolf Karol Szostkiewicz, Franciszek
Gliwa, Zygmunt Kahane, Edward Bayer, Julian Duniewicz, Henryk Jakliñski, Albert So³tysik, Stanis³aw Spiess. Wœród wykluczonych
ze szko³y i aresztowanych znaleŸli siê: Micha³
Szary, Ignacy Œlebodziñski, Ludwik Szeligowski, Józef Jêdrzejowski.
1864 12 II (Przeworsk) – 1933 28 XII
(Lwów) ¯yje W³odzimierz Budzynowski,
pedagog, muzyk, kompozytor, nauczyciel
gimnazjum w Samborze (1892–99), nauczyciel jêzyka polskiego, greckiego, ³aciñskiego, niemieckiego, ukraiñskiego i muzyki
w I Gimnazjum (1901–27), nauczyciel
w Prywatnym Seminarium Nauczycielskim
¯eñskim w Rzeszowie (w tym samym czasie), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego i niemieckiego w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1916–19), dyrektor Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego w Rzeszowie (1927–31),
dzia³acz Towarzystwa Muzycznego „Lutnia” (od 1904), prezes (od 1927).
1864 5 III (Rzeszów) – 1930 ¯yje Adolf
Tannenbaum, uczeñ rzeszowskiego gimna–
zjum (1874/75 – 1881/82, kl. I–VII);
w Niemczech i Wielkiej Brytanii dorobi³ siê
ogromnej fortuny; od 1907 r. systematycz-
nie przekazywa³ do Rzeszowa znaczne kwoty na cele charytatywne; twórca Fundacji im.
Tannenbauma w Rzeszowie oraz funduszu
na rzecz ubogich mieszkañców Rzeszowa
(1926).
1864 21 III (Kraków) Urodzi³ siê Józef
Hirsch Elsner, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1885), lekarz w Rzeszowie,
cz³onek Zarz¹du Fundacji im. Adolfa Tannenbauma.
1864 22 III (Jaworzno) – 1914 6 II ¯yje
Boles³aw Grotowski, absolwent Gimnazjum
œw. Anny w Krakowie i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1887), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego
w I Gimnazjum w Rzeszowie (1887–90
i 1894–1908), nauczyciel III Gimnazjum
w Krakowie (od 1890) i II Gimnazjum
w Krakowie (przed 1894), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego i greckiego w II Gimnazjum
w Rzeszowie (1908–14), cz³onek kilku lokalnych stowarzyszeñ.
1864 25 IV (¯urawica) – 1912 25 VI (Rzeszów) ¯yje Stanis³aw Babiñski, absolwent
gimnazjum w Przemyœlu i Uniwersytetu we
Lwowie, nauczyciel w gimnazjach w Ko³omyi i Przemyœlu, nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, historii kraju rodzinnego w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1894/95 – 1911/12), cz³onek zarz¹du oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1864 16 VI (Tropia) – 1921 10 II ¯yje W³adys³aw Konstanty Wojciech Towarnicki, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1885),
cz³onek Rady Miejskiej w Rzeszowie
(1893–99), kurator Fundacji im. Jana Towarnickiego, jeden z pomys³odawców budowy budynku dla II Gimnazjum w Rzeszowie.
1864 17 VII Józef Sebastian Pelczar przyj¹³
œwiêcenia kap³añskie.
1864 15 XII (Kopytowa pow. Krosno) –
1925 28 IX (Lwów) ¯yje W³adys³aw Leon
69
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Grzêdzielski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1885), prawnik, zastêpca pos³a
(1917), pose³ do austriackiej Rady Pañstwa
(1918), wspó³organizator Polskiej Komisji
Likwidacyjnej, zastêpca przewodnicz¹cego
Wydzia³u Aprowizacyjnego PKL; bra³ udzia³
w przejmowaniu od Austriaków w³adzy
w Krakowie (31 X 1918); cz³onek Komisji
Rz¹dz¹cej dla Galicji i Œl¹ska Cieszyñskiego oraz Górnej Orawy i Spisza (1918/19),
pose³ do Sejmu Ustawodawczego (1919–22),
minister aprowizacji (VI–IX 1921), cz³onek
Trybuna³u Stanu (od 1924), dzia³acz spo³eczny w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokó³”,
Towarzystwie Szko³y Ludowej i Stronnictwie
Narodowo-Demokratycznym.
1864 W Krakowie wydana zosta³a powieœæ
Szczêsnego Morawskiego Pobitna pod Rzeszowem. Powieœæ prawdziwa z czasów konfederacji barskiej z roku 1769.
1864 Urodzi³ siê Karol Wróblewski, nauczyciel gimnazjów w Samborze (1900–01), Stryju (1901–03), Brodach (1903–07), VII Gimnazjum we Lwowie (1907–11 i formalnie
1918/19 – 1919/20, a faktycznie 1919/20),
nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego
i francuskiego w II Gimnazjum w Rzeszowie (1911/12 – 1912/13), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego, francuskiego
w I Gimnazjum w Rzeszowie (1913/14), nauczyciel gimnazjum w Dêbicy (1915/16),
gimnazjum w Mielcu (1916), gimnazjum
w Przemyœlu (1917–18); w latach 1918–19
pe³ni³ s³u¿bê wojskow¹; nauczyciel Gimnazjum Pañstwowego im. P. Skargi w Pu³tusku
(od 1920) i gimnazjum w Opatowie (1925).
1865 12 I (Rzeszów) Urodzi³ siê Herman
Kraus, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1883), lekarz, cz³onek Rady Miejskiej
(1910–1914, 1918 – II 1926, 1927–34).
1865 27 VIII (Baligród) – 1923 5 V (Rzeszów) ¯yje Henryk Hanasiewicz, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1884), adwokat
w S¹dzie Obwodowym w Rzeszowie
70
(1903–19), póŸniej w S¹dzie Okrêgowym
(1919–23), dzia³acz spo³eczny, filantrop
rzeszowski, na mocy jego testamentu (1922)
za³o¿ona zosta³a fundacja (1929), dziêki
której powsta³ Szpital im. Dzieci¹tka Jezus
(1933).
1865 W rzeszowskim gimnazjum uczy³o siê
590 uczniów.
1865–1932 28 II (Lwów) ¯yje Emanuel
Roszka, nauczyciel gimnazjum w Stanis³awowie (1892–95), nauczyciel jêzyka niemieckiego i matematyki w gimnazjum rzeszowskim (1895–1901), nauczyciel Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie (1901–
18), cz³onek Komisji Egzaminacyjnej dla
Nauczycieli Szkó³ Ludowych, nauczyciel,
póŸniej kierownik III Gimnazjum im. Stefana Batorego we Lwowie (1925).
1866 14 VII (Kru¿lowa Wy¿na) – 1923
8 X (Rzeszów) ¯yje Jakub de Villenau Forczek, absolwent UJ w Krakowie i Akademii Sztuk Piêknych w Wiedniu, nauczyciel
gimnazjum w Jaros³awiu (1896–1900), nauczyciel geografii i historii, geografii, historii kraju rodzinnego (historii Polski), rysunków, kaligrafii, slöidu w I Gimnazjum
w Rzeszowie (1895 – III 1896 i 1900–1923),
nauczyciel rysunków w II Gimnazjum
w Rzeszowie (1917/18), malarz, mi³oœnik
sztuki, kolekcjoner.
1866 Antoni Bielikowicz, by³y dyrektor rzeszowskiego gimnazjum (1853–58), wyda³
S³ownik polsko-³aciñski.
1866 Urodzi³ siê Czes³aw Frankiewicz, nauczyciel jêzyka polskiego, niemieckiego, historii i geografii (jeden przedmiot), historii,
geografii w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1912/13 – 1913/14 i 1918–19), doktor filozofii (UJ Kraków – 1912), uczestnik I wojny
œwiatowej w wojsku austriackim (VIII 1914–
1918), radca szkolnictwa œredniego w Kuratorium Pomorskim w Toruniu (1925).
1867 15 I – 1868 8 III Antoni So³tykiewicz
zastêpc¹ dyrektora rzeszowskiego gimnazjum.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1867 17 II (Bursztyn k. Halicza) – 1913
¯yje W³odzimierz Aleksander Czerkawski,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1885),
profesor, wyk³adowca ekonomii, ekonomii
politycznej i statystyki w UJ, autor cennych
prac z zakresu ekonomii, statystyki i skarbowoœci, wspó³za³o¿yciel Szko³y Nauk Politycznych w Krakowie.
1867 8 VI (Rakszawa) – 1952 27 V (Rzeszów) ¯yje Jan Antoni Dzier¿yñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1886),
doktor prawa, adwokat, cz³onek Rady Nadzorczej Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego, cz³onek Rady Miejskiej (1918–
25) i Zarz¹du Miejskiego (1918–25).
1867 19 VII (Rzeszów) – 1941 4/5 VII
(Lwów) ¯yje Roman Henryk Rencki (Roman Kamyk), absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1885), lekarz, dzia³acz spo³eczny, filantrop, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, pionier hematologii, kierownik Kliniki Internistycznej, fundator Oddzia³u PrzeciwgruŸliczego w lwowskiej Klinice, zamordowany podczas egzekucji profesorów
lwowskich (4/5 VII 1941).
1867 14 IX Pierwsze posiedzenie Rady Powiatowej w Rzeszowie. W sk³ad Rady wchodzili m. in. wychowankowie rzeszowskiego
gimnazjum Ludwik Jêdrzejowicz, Henryk
Straszewski i Ludwik Wodzicki. Na posiedzeniu wybrano Wydzia³ Powiatowy, który
sk³ada³ siê z prezesa, którym zosta³ L. Wodzicki i szeœciu cz³onków. Wœród nich znaleŸli siê L. Jêdrzejowicz i H. Straszewski.
1867 11 XII (Weso³a) – 1914 10 III (Rzêœna
Polska) ¯yje Adam Wesoliñski (Pêcherek),
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1889)
i Seminarium Duchownego w Przemyœlu
(1893), kap³an diecezji przemyskiej (od 1893),
wikary w parafii rzeszowskiej (1901–02),
dzia³acz spo³eczny w terenowych strukturach
kó³ek rolniczych, stra¿y po¿arnych, czytelni
ludowych, publicysta i redaktor prasy katolickiej, pose³ do Sejmu Krajowego (1906–08).
1867 Na mocy rozporz¹dzenia cesarskiego
utworzono Radê Szkoln¹ Krajow¹, jako
œwieck¹ w³adzê oœwiatow¹ podleg³¹ ministerstwu oœwiaty w Wiedniu.
1867 W rzeszowskim gimnazjum przywrócono naukê gimnastyki. Zajêcia prowadzi³
Jan Albrecht. Zajêcia te przypomina³y musztrê wojskow¹. Po Janie Albrechcie zajêcia
z gimnastyki organizowa³, wed³ug systemu
Buwensteinowsko-Schreiberowskiego,
Aleksander Weiss.
1867–1868 Antoni So³tykiewicz kontynuowa³ prowadzenie Kroniki gimnazjum rzeszowskiego. Zob. 1862.
1867–1870 W sk³ad Rady Miejskiej pierwszej kadencji wchodzili m.in. absolwent
i wychowanek rzeszowskiego gimnazjum
ks. Feliks Dymnicki oraz wychowankowie:
Feliks Holzer, Feliks Jaœkiewicz i Wojciech
Kalinowski.
1867–1887 Ludwik Schaitter syn Ignacego
dyrektorem Zarz¹du Kasy Oszczêdnoœci
Miasta Rzeszowa (Mo¿na znaleŸæ informacjê, ¿e by³ dyrektorem w latach 1867–1896.
1868 19 I (Rzeszów) Urodzi³ siê Józef Szaynok, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1887), przemys³owiec, dzia³acz Towarzystwa Muzeum Przemys³owego (od 1905),
w³aœciciel wytwórni maszyn i odlewni ¿elaza, zastêpca prezesa Zarz¹du Organizacji
Obrony Narodowej (od 1913), wydawca
„Gazety Rzeszowskiej” (1928–35), cz³onek
Rady Miejskiej (1925 – II 1926 i 1927–34,
niep³atny asesor: 1927–33, ³awnik: 1933–
34), asesor Tymczasowego Zarz¹du Komisarycznego Rzeszowa (1926–27).
1868 25 I (Budziwój) – 1956 21 II (Budziwój) ¯yje Antoni Bomba, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1880/81 – 1882/83,
kl. I–III), dzia³acz ruchu ludowego: Stronnictwo Chrzeœcijañsko-Ludowe, Polskie
Stronnictwo Ludowe, Polskie Stronnictwo
Ludowe – Lewica (cz³onek Rady Naczel71
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nej od 1914), Stronnictwo Ch³opskie, Zjednoczenie Lewicy Ch³opskiej „Samopomoc”,
pose³ do parlamentu austriackiego (wybierany w latach 1900, 1907 i 1911), publicysta, rolnik, dzia³acz Organizacji Obrony Narodowej (od 1914), komisarz Polskiej Komisji Likwidacyjnej na powiat rzeszowski
(1918–19), cz³onek Rady Powiatowej
w Rzeszowie (1903–28), cz³onek Wydzia³u Powiatowego (1903–19), cz³onek Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie
(1944).
1868 8 III – 1871 5 XI Franciszek Szynglarski dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1868 14 III (Kociubiñczyki) – 1932 23 XI
¯yje Edward Antoni Szaynowski (Szajnowski), absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1889), rachmistrz miejski, dyrektor magistratu, sekretarz Miejskiego Komitetu Narodowego (1914).
1868 19 IV (Korniaktów pow. £añcut) –
1939 3 VIII (Rzeszów) ¯yje Stanis³aw Bia³y, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1887), przez pracê zawodow¹ i dzia³alnoœæ
spo³eczn¹ zwi¹zany z Brzozowem, pose³ do
Rady Pañstwa w Wiedniu (1907–17), pose³
do Sejmu Krajowego (1913–14), dzia³acz
PSL (od 1908), PSL „Piast” (od 1914), ¿o³nierz I wojny œwiatowej w ramach armii
austriackiej, senator RP (1922–27), wiceprezes klubu parlamentarnego PSL.
1868 21 V (Chmielnik) – 1946 16 XII (Rzeszów) ¯yje Jan Chmielnikowski (Lampart),
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1888)
i Seminarium Duchownego w Przemyœlu
(1892), ksi¹dz, dzia³acz samorz¹dowy, pomocniczy katecheta (1894/95 – 1902/03),
nastêpnie katecheta (1903/04) w I Gimnazjum oraz prefekt bursy gimnazjalnej
(1894/95 – 1903/04), wspó³za³o¿yciel rzeszowskiego Ko³a Ksiê¿y Katechetów, etatowy katecheta II Gimnazjum (1904–29),
katecheta Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego (1905–35), Prywatnej
72
Szko³y Handlowej (1931–32), Prywatnego
Gimnazjum ¯eñskiego (1929–39), cz³onek
Rady Miejskiej (1919 – II 1926 i 1927–34)
i Rady Powiatowej (1919–28 i 1930–33).
1868 10 VI (Rzeszów) – 1936 4 XII
(Rzeszów) ¯yje
Roman Jan Krogulski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1886), adwokat; prowadzi³
kancelariê adwokack¹ w Rzeszowie; cz³onek Rady
Roman Krogulski
Miasta (1895–
1914 i 1918–36), wiceburmistrz, burmistrz
(1913–14 i 1918–35), prezydent miasta
(1935–36), cz³onek Rady Powiatowej
w Rzeszowie (1910–33), zastêpca prezesa
tej¿e Rady (1919–28), prezes rzeszowskiego oddzia³u Towarzystwa Gimnastycznego
„Sokó³” (1906–19), przewodnicz¹cy Towarzystwa Muzeum Przemys³owego (od
1905), przewodnicz¹cy Rady Szkolnej
Miejscowej (od 1913), pose³ do Sejmu Krajowego i Rady Pañstwa (1912), cz³onek Naczelnego Komitetu Narodowego (1914),
przewodnicz¹cy Miejskiego Komitetu Narodowego (1914), dzia³acz Samarytanina
Polskiego i Czerwonego Krzy¿a (1915–18),
komisarz Polskiej Komisji Likwidacyjnej
(1918–19), prezes Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego w Rzeszowie (1902–
29), przewodnicz¹cy sekcji propagandy
w Powiatowym Komitecie Narodowym
(1920), honorowy obywatel Rzeszowa (1933).
1868 28 VI (Rzeszów) – 1942 10 VIII (Janowiec k. Lwowa) ¯yje Maurycy (Moj¿esz) Allerhand, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1887), adwokat, profesor prawa cywilnego
w Uniwersytecie Lwowskim, sêdzia Trybuna³u Stanu, autor komentarzy: do kodeksu postêpowania cywilnego (1932–33), do prawa
o notariacie (1934), do prawa upad³oœciowego (1937), zamordowany w obozie Janowcu.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1868 21 VIII (Rzeszów) Urodzi³ siê Józef
Schaufel, absolwent rzeszowskiego gimna–
zjum (1890), cz³onek Rady Miejskiej 1818
– II 1926, cz³onek Tymczasowego Zarz¹du
Powiatowego (1928–30), cz³onek Tymczasowej Rady Powiatowej (1930–33 i 1933–
37), cz³onek Tymczasowego Wydzia³u Powiatowego (1933–37).
1868 10 IX (Rzeszów) – ok. 1920 ¯yje
Henryk Jan Köppel, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1887), lekarz, cz³onek Rady
Miejskiej (1910–14, 1918–20).
1868 Rzeszowskie gimnazjum zosta³o spolszczone. W okresie autonomicznym zacho–
wa³o ono profil oœmioklasowego gimnazjum
klasycznego.
1868 Dyrektor Franciszek Szynglarski zaprzesta³ prowadzenia Kroniki rzeszowskiego gimnazjum. Zob. 1862, 1867/68.
1869 25 I (Staromieœcie) – 1948 15 III (Przemyœl) ¯yje Jan Wojciech Balicki, absolwent
Szko³y Æwiczeñ (1880) i Gimnazjum w Rzeszowie (1888), kap³an diecezji przemyskiej
(od 1892), profesor, prefekt Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1898–1900 i 1909–
27), wicerektor Seminarium (1927–28), rektor (1928–34), autor kilkudziesiêciu prac,
g³ównie z zakresy estetyki, beatyfikowany
(2002).
1869 2 II (Jas³o) – 1927 6 II (Rzeszów) ¯yje
Kazimierz Jakiel, absolwent gimnazjum
w Jaœle (1887) i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1891), nauczyciel Gimnazjum œw. Jacka
w Krakowie (1891/92) i Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie (od VII 1895), gimnazjum w Drohobyczu (do VIII 1899), nauczyciel jêzyka niemieckiego w I Gimnazjum
w Rzeszowie (1892/93 – 1894/95 i 1899/
1900 – 1925/26).
1869 5 VI (Kurowce) – 1941 31 VII (Warszawa) ¯yje Dezydery Ostrowski, nauczyciel gimnazjum w Jaœle (1895–97), Samborze (1897–1900), Podgórzu (1900–05),
Œw. Jacka w Krakowie (1905–08), kierownik filii VII Gimnazjum we Lwowie (1908–
10), kierownik Gimnazjum im. Franciszka
Józefa we Lwowie (1910–12), kierownik
I Gimnazjum w Rzeszowie (IX 1911 –
II 1914), dyrektor I Gimnazjum (III–IX
1914 i IX 1915 – 1920), cz³onek Rady Przybocznej burmistrza rzeszowskiego (1916–
18), dyrektor II Gimnazjum w Rzeszowie
(mianowany w X 1912), cz³onek Rady Szkolnej Okrêgowej (1913–14), delegat Rady
Szkolnej Krajowej do Wydzia³u Szkó³ Przemys³owych Uzupe³niaj¹cych w Rzeszowie
(1913–14), dyrektor Gimnazjum œw. Magdaleny w Poznaniu (1920–31), pracownik
Ministerstwa Wyznañ i Oœwiecenia, nauczyciel Gimnazjum Œw. Jacka w Warszawie.
1869 3 VII (Szklary) – 1936 16 XI (Szklary)
¯yje Andrzej Pluta, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1881/82), dzia³acz PSL (od 1904),
PSL Zjednoczenie Niezawis³ych Ludowców
(od 1912), PSL „Piast” (od 1914), SL (od
1931), cz³onek Rady Powiatowej (1903–10),
pose³ na Sejm (1919–30), cz³onek Zarz¹du
Okrêgu PSL „Piast” w Rzeszowie (1921–23),
wiceprezes Stronnictwa Ch³opskiego, cz³onek
w³adz okrêgowych i centralnych SL, wiêzieñ
polityczny (1933–34), uczestnik manifestacji
Nowosielcach (1936).
1869 18 VII Karol Józef Fischer otrzyma³
œwiêcenia kap³añskie.
1869 Czterech konserwatywnych polityków
galicyjskich, m.in. Ludwik Wodzicki, na
³amach ³amach krakowskiego miesiêcznika
Przegl¹d Polski opublikowa³o Tekê Stañczyka – pamflet polityczny. Krytykowano
w nim tradycjê polskich powstañ i ostrzegano przed odnowieniem siê konspiracji.
1869 Powsta³ rzeszowski oddzia³ Towarzystwa Pedagogicznego. Jednym z za³o¿ycieli by³ nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum
Józef Zagórzañski.
1869 Dyrektor Franciszek Szynglarski wyst¹pi³ z inicjatyw¹ za³o¿enia bursy gimna73
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zjalnej. Do realizacji jego pomys³u przyst¹pi³ ks. Feliks Dymnicki. Powo³a³ on Komitet Bursy Gimnazjalnej, który rozpocz¹³ gromadzenie œrodków pochodz¹cych z darów
od osób prywatnych. Wed³ug informacji
zawartych w sprawozdaniu dyrekcji szko³y
bursa powsta³a w 1869 r.
1869–1873 W pracach Komisji Fizjograficznej Towarzystwa Naukowego Krakowskiego prowadzonych pod has³em „Przez
poznanie przyrody kraju do mi³oœci ojczyzny” uczestniczyli nauczyciele rzeszowskiego gimnazjum: Jêdrzej Nizio³, Jêdrzej Panek, Franciszek Szynglarski, Józef Zagórzañski i Jan Zimmerman.
1869–1916 W erze autonomicznej w rzeszowskim gimnazjum, podobnie jak w innych szko³ach, 4 X obchodzono imieniny
cesarza (Franciszka Józefa I).
Od lat 70-tych uczniowie wnosili corocznie dobrowolne datki z przeznaczeniem na
zbiory naukowe biblioteki gimnazjalnej.
1870 18 III (Jaros³aw) – 1956 24 XI
(Kraków) ¯yje
Jerzy Jakub Michalski, absolwent
rzeszowskiego
gimnazjum (1888),
profesor skarbowoœci, dyrektor
Banku Krajowego
Jerzy Jakub Michalski
Galicji i Lodomerii (1911–24), pose³ na Sejm Krajowy we
Lwowie, minister skarbu (1921–22), autor radykalnego programu naprawy gospodarki
celem powstrzymania inflacji (IX 1921), nazywany „¿elazn¹ miot³¹”, pose³ na Sejm
(1922–27), dyrektor naczelny Polskiego Banku Krajowego (od 1924), cz³onek Rady Finansowej przy Ministrze Skarbu (od 1926).
1870 14 IV (Grzêska) – 1951 19 VIII (Rzeszów) ¯yje Karol Stary, absolwent Seminarium Nauczycielskiego, dzia³acz spo³eczny,
74
jeden z pionierów wychowania fizycznego
i sportu w Rzeszowie, nauczyciel gimnastyki
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1918–25,
1931), nauczyciel wychowania fizycznego
w Prywatnym Seminarium Nauczycielskim
¯eñskim, w Szkole Ludowej im. S. Konarskiego, kierownik Szko³y Powszechnej im.
A. Mickiewicza; prowadzi³ æwiczenia gimnastyczne z uczniami I Gimnazjum; dzia³acz Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”,
wspó³organizator harcerskiej dru¿yny im.
Stefana Czarnieckiego, tzw. III Rzeszowskiej przy I Gimnazjum (1918).
1870 26 VII Namiestnictwo zatwierdzi³o
statut Towarzystwa Zaliczkowego dla Rzeszowa i Powiatu Rzeszowskiego. Stowarzyszenie powsta³o z inicjatywy Rady Powiatowej w Rzeszowie, a jego pierwszym prezesem jego zosta³ Ludwik Wodzicki.
1870 6 X (Rzeszów) – 1936 6 VI ¯yje Józef Teller (wczeœniej Izaak Józef), absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1888), lekarz
pomocniczy w szpitalu powszechnym
(1919–20), lekarz miejski (po 1921), dzia³acz spo³eczny, sta³ na czele komitetu budowy Szpitala ¯ydowskiego.
1870 7 X (Rzeszów) – 1934 29 IX (Kraków) ¯yje Jan Kazimierz Czapliñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1888),
gen. bryg. WP, cz³onek Naczelnego S¹du
Wojskowego w Warszawie (1919–21).
1870 5 XI (Koñczyce pow. Nisko) – 1941
16 IX (Worone¿) ¯yje Artur Walenty Hausner, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, dzia³acz PPSD, póŸniej PPS, dzia³acz Naczelnego Komitetu Narodowego (1914), ¿o³nierz
I Brygady Legionów (1917), pose³ (1919–
30), wiceminister w Ministerstwie Robót Publicznych (1920, 1926), wiêzieñ NKWD
(1940–41), zmar³ w wiêzieniu w Worone¿u.
1870 16 XI Powsta³a Fundacja Stypendialna œp. Romana Fircowskiego (by³ego ucznia
rzeszowskiego gimnazjum), która udziela³a pomocy sierotom po mieszczanach rzeszowskich wyznania rzymskokatolickiego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1870 20 XII (Borys³aw) Urodzi³ siê Jan Friedberg, nauczyciel Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie, nauczyciel geografii oraz historii i geografii (jeden przedmiot) w rzeszowskim gimnazjum (I–VIII 1900), nauczyciel
gimnazjum w Przemyœlu, dyrektor gimnazjum
w Ostrowiu Wielkopolskim (1920–25).
1870 Ks. Feliks Dymnicki ulokowa³ bursê
w domu Nawojskiego. Fundusze na jej
utrzymanie zebra³ je¿d¿¹c po okolicy konnym wózkiem. Ks. Dymnicki rozpocz¹³ te¿
gromadzenie œrodków na zakup parceli i budowê nowej bursy.
1870–1871 Ludwik Nabielak (wychowanek
rzeszowskiego gimnazjum, powstaniec
1830–31) wiceprezesem Komitetu Pomocy Polakom Ofiarom Wojny.
1870–1873 W sk³ad Rady Miejskiej II kadencji wchodzili m.in.: nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum Jêdrzej Nizio³ oraz wychowankowie W³adys³aw Wawrausch
i Wojciech Kalinowski.
1871 8 VI (£añcut) – 1955 5 VIII (Kraków) ¯yje Ignacy Zieliñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1889), lekarz,
uczestnik I wojny œwiatowej w armii austriackiej, organizator Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie, szef sanitarny Dowództwa Okrêgu Korpusu nr 6 we Lwowie,
genera³ brygady.
1871 15 XI – 1872 11 VIII Karol Brzeziñski
zastêpc¹ dyrektora rzeszowskiego gimnazjum.
1871 13 XII (Krosno) – 1930 VI (Kraków)
¯yje Franciszek Mirandola, w³aœæ. Franciszek Czes³aw Pik, uczeñ rzeszowskiego
gimnazjum; pracowa³ w aptece Antoniego
Karpiñskiego, póŸniej przeniós³ siê do Krakowa, pracowa³ w aptekach w Krakowie
i kilku miastach Podkarpacia; dzia³acz PPS;
po I wojnie ca³kowicie odda³ siê literaturze; poeta, prozaik, t³umacz – przet³umaczy³
ok. 200 tomów prozy w³oskiej, francuskiej,
angielskiej, niemieckiej i skandynawskiej.
1871 19 XII (Siersza k. Wieliczki) – 1958
IX ¯yje Jan Lebiedzki (Rzeszów), nauczyciel gimnazjów w Tarnowie (1897–1909),
Samborze (1909), kierownik filii gimnazjum w Stryju (1909–14), dyrektor II Gimnazjum (1914–32), kierownik zajêæ zorganizowanych prowizorycznie dla m³odzie¿y
obu rzeszowskich gimnazjów tzw. nieobowi¹zuj¹cych kursów naukowych (1 VI –
31 VIII 1915), w okresie jego urzêdowania
uczniowie I Gimnazjum uczyli siê w budynku II Gimnazjum (IX 1915 – VI 1920), kierownik Prywatnego Seminarium ¯eñskiego,
cz³onek Rady Szkolnej Powiatowej, cz³onek
Rady Naczelnej Organizacji Umys³owo Pracuj¹cych i ich Wspó³pracowników w Rzeszowie (1920–23), dzia³acz Towarzystwa Przyjació³ Polskiej Chrzeœcijañskiej M³odzie¿y
Akademickiej w Rzeszowie (od 1823).
1871 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzi³ m.in. absolwent rzeszowskiego
gimnazjum Ludwik Jêdrzejowicz. Wchodzi³
on równie¿ w sk³ad Wydzia³u Powiatowego.
1871 – 1890 19 IV ¯yje Jan Ludkiewicz,
uczeñ rzeszowskiego gimnazjum 1881/82 –
1885/86 i 1888/89 (kl. I–V i VIII), fundator;
z jego daru powsta³a fundacja Ludkiewicza.
1872 17 III (Kolbuszowa) – 1956 26 II
(Rzeszów) ¯yje Bogus³aw Józef Butrymowicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1892), poeta, filolog klasyczny, historyk
literatury, t³umacz dzie³ literackich z jêzyków: niemieckiego, angielskiego, rosyjskiego, szczególnie zas³yn¹³ jako t³umacz dramatów antycznych; przez wiêksz¹ czêœæ
¿ycia zwi¹zany by³ z Krakowem.
1872 24 IV (Trzeœnia k. Sandomierza) –
1917 (Przemyœl) ¯yje W³adys³aw Kochowski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1891), kapelan bp. J.S. Pelczara, rektor
Ma³ego Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1907–08), dziekan dobromilski
(1911–12), rektor Hospicjum Polskiego
w Rzymie (1912–15), autor licznych rozpraw z zakresu prawa kanonicznego.
75
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1872 18 V Henryk Jakub Kreczmer zapisa³
1000 z³ jako fundacjê na bibliotekê gimnazjum rzeszowskiego. Kuratorem Fundacji
zosta³a Rada Miasta Rzeszowa.
1872 9 VI (Ilkowice) Urodzi³ siê Antoni Panek, absolwent gimnazjum w Tarnowie
(1892) i Uniwersytetu Lwowskiego (1896),
nauczyciel w IV Gimnazjum we Lwowie
(1897–99), gimnazjum w Z³oczowie (1899–
1900), Prywatnym Gimnazjum w Cieszynie
(1900–03), Pañstwowym Gimnazjum w Cieszynie (1903–14), II Gimnazjum w Rzeszowie (do 1920), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego, historii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1920/21 – 1929/30), 1930 przeniesiony w stan spoczynku, przewodnicz¹cy
rady parafialnej Zwi¹zku Katolicko-Spo³ecznego w Rzeszowie (1925), zastêpca prezesa
Ligi Katolickiej w Rzeszowie (1928).
1872 21 VII (Rzeszów) – 1958 13 X (Przemyœl) ¯yje Stefan Momid³owski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1890) i Seminarium
Duchownego w Przemyœlu, kap³an diecezji
przemyskiej (od 1894), wicerektor (1923–24),
póŸniej rektor Seminarium Duchownego
w Przemyœlu (1924–28), dyrektor Muzeum
Diecezjalnego w Przemyœlu (1905–49), publicysta, dzia³acz wielu lokalnych stowarzyszeñ, honorowy pra³at papieski (1925), dziekan infu³at przemyskiej Kapitu³y Katedralnej
(1931), honorowy obywatel Przemyœla (1944).
1872 4 VIII Z inicjatywy Alfonsa Roderyka Alsa powsta³o Towarzystwo Prawnicze
w Rzeszowie, zwane te¿ Ko³em Prawników
(trzecie po Lwowie i Kutach). W sk³adzie
Zarz¹du znaleŸli siê m.in. wychowankowie
szko³y adwokat Alfons Roderyk Als, auskultant Jan Martynowicz i koncypient adwokacki W³adys³aw Wawrausch.
1872 11–31 VIII Antoni So³tykiewicz dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1872 31 VIII – 1873 1 VI Ks. Feliks Dymnicki zastêpc¹ dyrektora rzeszowskiego
gimnazjum.
76
1872 26 X (Lwów) – 1935 3 IV (Kraków)
¯yje Wac³aw Konstanty Jakub Sobieski, syn
Stanis³awa, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1892), profesor i kierownik katedry Historii Powszechnej UJ, ¿o³nierz Legionów, dzia³acz Ligi Narodowej, ekspert
na konferencji pokojowej w Wersalu (1919),
za³o¿yciel „Przegl¹du Historycznego”, autor wielu opracowañ historycznych, w tym
Dziejów Polski.
1872 25 XII (Soko³ów M³p.) – 1967 28 XI
(Nysa) ¯yje Szczepan Szydelski, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1892) i Wydzia³u Teologicznego Uniwersytetu Lwowskie–
go, ksi¹dz (1896), wybitny teolog, prof. Uniwersytetu Lwowskiego, za³o¿yciel (1924)
i d³ugoletni prezes Polskiego Towarzystwa
Teologicznego, przywódca Chadecji w Ma³opolsce Wschodniej, pose³ na Sejmu (1930–
35), wspó³za³o¿yciel Zjednoczenia Chrzeœcijañsko-Spo³ecznego (1934); w okresie
okupacji prowadzi³ tajne nauczanie.
1872 Ks. Feliks Dymnicki przeniós³ bursê
gimnazjaln¹ do Letniego Pa³acyku Lubomirskich.
1872 W rzeszowskim gimnazjum wybudowano skrzyd³o pó³nocno-wschodnie. Utworzono du¿e podwórze szkolne.
1872 Urodzi³ siê Ludwik Sroczyñski, absolwent Uniwersytetu Jagielloñskiego, kancelista w S¹dzie Powiatowym w Bochni
(1898–99), nauczyciel geografii i historii,
geografii, historii kraju rodzinnego, kaligrafii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1900/ 01
– 1910/11), kierownik filii gimnazjum
w Samborze, nauczyciel VIII Gimnazjum
im. K. Witkowskiego w Krakowie (1925).
1872 Urodzi³ siê Tadeusz Witwicki, nauczyciel szko³y realnej w Tarnopolu (1898–
1902), II Szko³y Realnej we Lwowie (1903–
12), I Gimnazjum w Rzeszowie (1911–13);
bêd¹c formalnie w I Gimnazjum przydzielony by³ najpierw do I Szko³y Realnej we
Lwowie, a póŸniej do IV Gimnazjum we
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Lwowie), nauczyciel I Szko³y Realnej we
Lwowie (od 1913), w okresie miêdzywojennym wizytator szkó³ powszechnych i seminariów nauczycielskich w Kuratorium
Okrêgu Szkolnego we Lwowie.
1873 29 I (Borys³aw) – 1941 10 VI
(Kraków) ¯yje
Wilhelm Salomon
Friedberg, nauczyciel botaniki i zoologii w rzeszowskim gimnazjum
(1896/97 – 1902/
03), gdzie prowaWilhelm Salomon
dzi³ badania nad
Friedberg,
mal. J. Ozóg-Czarnowska miocenem polskim, geolog i paleontolog, podczas pobytu w Rzeszowie opublikowa³ m.in. Studia geologiczne w okolicy Rzeszowa i £añcuta (1899) i Zag³êbie
mioceñskie Rzeszowa (1903), profesor
i kierownik Katedry Paleontologii Wszechnicy Piastowskiej w Poznaniu (1919–29), kierownik katedry paleontologii UJ (1929–33).
1873 15 IV (Jordanów) – 1950 21 VI (Rzeszów) ¯yje Boles³aw Ludwik Dzianott, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1893),
cz³onek Rady Miejskiej (1910–14, 1918 – II
1926), cz³onek Rady Przybocznej (1914–18).
1873 22 IV (Rzeszów) Urodzi³ siê Mordche (póŸniej Marek) Pelzling, absolwent
I Gimnazjum (1890), doktor praw, adwokat
w Rzeszowie, czo³owy dzia³acz PPS, przewodnicz¹cy ¯ydowskiej Partii Socjalno-Demokratycznej w Rzeszowie – autonomicznej grupy w PPS (od 1905), cz³onek Rady
Miejskiej w Rzeszowie (1919–25), za³o¿yciel ¯ydowskiego Towarzystwa Gimnastyczno-Sportowego „Bar-Kochba” (faktycznie 1910, rejestracja 1914), zaanga¿owany szczególnie w rozwój sekcji pi³ki no¿nej, wspó³za³o¿yciel i dzia³acz Towarzystwa
Budowy i Utrzymania Szpitala ¯ydowskiego (od 1921).
1873 1 VI – 1878 13 XI Stanis³aw Sobieski
dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1873 28 VI Zamkniêto gimnazjum z powodu cholery. Podczas epidemii ok. 2000 osób
wyjecha³o z Rzeszowa, a 40 sklepów ¿ydowskich w³aœciciele zamknêli. Najmniej przypadków œmiertelnych by³o na ul. Pañskiej
i na Podzamczu. Zmar³o m.in. dwóch uczniów gimnazjum.
1873 10 VIII (B³a¿owa) Urodzi³ siê W³adys³aw Edward Wasung, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1890), kurator okrêgów
szkolnych: wo³yñskiego i warszawskiego.
1873 12 IX (G³ogów M³p.) – 1962 10 VIII
(Kraków) ¯yje Maurycy Henryk Turkowski
(Turek), absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1892) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu (1896), kap³an diecezji przemyskiej, doktor teologii (1908), zastêpca katechety (1908), nauczyciel religii w Gniewczynie (1896–99), Czukwi (1899), gimnazjach w Samborze (1899–1902), Sanoku
(1902–08), zastêpca katechety (1908/09),
póŸniej katecheta (1909/10 – IX 1931)
w I Gimnazjum w Rzeszowie i dyrektor Bursy Gimnazjalnej (1908–31), nauczyciel religii w Prywatnym Gimnazjum ¯eñskim (1911–
27); we IX 1931 przeniesiony w stan spoczynku; dyrektor Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego SS. Boromeuszek w £añcucie, wikariusz przy parafii pw. œw. Marii Magdaleny
we Lwowie (1932–36), dzia³acz wielu lokalnych stowarzyszeñ, m.in. w Rzeszowie: Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej, Towarzystwa
Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego, Organizacji Pracuj¹cych Umys³owo.
1873 Na miêdzynarodowej wystawie w Wiedniu Ignacy £ukasiewicz otrzyma³ medal za
naftê i asfalt oraz dyplom uznania za zas³ugi dla przemys³u naftowego.
1873 Ks. Feliks Dymnicki naby³ dzia³kê
przy ul. Bernardyñskiej (ob. ks. J. Ja³owego) pod przysz³¹ bursê.
77
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1873 Dyrektor Stanis³aw Sobieski przez rok
kontynuowa³ prowadzenie Kroniki rzeszowskiego gimnazjum, a póŸniej tej dzia³alnoœci zaniecha³.
1873–1876 W sk³ad Rady Miejskiej III kadencji wchodzili m.in. nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum Jêdrzej Nizio³ oraz wychowankowie: W³adys³aw Wawrausch,
Henryk Kretschmer (do 1874), Wojciech
Kalinowski i Alfons Roderyk Als.
1874 15 I (Lwów)
– 1955 19 IV (Chorzów) ¯yje Tadeusz
Jan Pawe³ £opuszañski, absolwent
Gimnazjum œw. Anny w Krakowie
(1891) i Uniwersytetu Jagielloñskiego
(1895), nauczyciel
Tadeusz £opuszañski,
Gimnazjum œw. Anmal. J. Ozóg-Czarnowska
ny w Krakowie,
I Szko³y Realnej
w Krakowie (do 1899), nauczyciel matematyki, fizyki, propedeutyki filozofii w rzeszowskim gimnazjum (1899/1900 – 1902/03), nauczyciel II Szko³y Realnej w Krakowie (1903–
09), inspektor szkó³ ludowych w Krakowie
(1909–12 i 1914–15), organizator szkolnictwa polskiego na Œl¹sku Cieszyñskim z polecenia TSL, inspektor w Lublinie (1915–17),
naczelnik w Departamencie Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego Tymczasowej
Rady Stanu (1917–18), minister Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego w rz¹dzie
Leopolda Skulskiego (1919–20), podsekretarz
stanu w tym ministerstwie (1920–27), reformator szkolnictwa, dyrektor eksperymentalnego Gimnazjum i Liceum im. Su³kowskich
w Rydzynie (od 1928), podczas okupacji organizator tajnego nauczania w Krakowie.
1874 12 II (Kosina) – 1944 29 VII (Kosina) ¯yje Walenty Pucha³a, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1885) i Wydzia³u
Teologicznego Uniwersytetu Lwowskiego,
ksi¹dz (1899), najd³u¿ej zwi¹zany z Trem78
bowl¹, dzia³acz wielu lokalnych stowarzyszeñ gospodarczych, spo³ecznych i oœwiatowych, w okresie I wojny œwiatowej dzia³a³ w Centralnym Komitecie Opieki Moralnej dla UchodŸców z Galicji w Wiedniu,
senator RP (1935–38).
1874 23 V (Tyczyn) Urodzi³ siê Roman Kazimierz Siciñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1893), geometra cywilny, cz³onek
Rady Miejskiej w Rzeszowie (1919 – II 1926).
1874 8 VII Zmar³ Henryk Kretschmer. Zapisa³ 1000 z³r na bibliotekê gimnazjaln¹. Wkrótce potem powsta³a fundacja Kretschmera, której kuratorem zosta³a rzeszowska Zwierzchnoœæ Gminna. Z dochodów Fundacji zakupywano co roku dzie³a trwa³ej wartoœci, które
nastêpnie znaczono pieczêci¹ fundacji i przechowywano w osobnych szafach, zaznaczonych równie¿ imieniem fundatora.
1874 13 IX (Tyczyn) – 1925 9 IV (Lwów)
¯yje Julian Syka³a, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1893), dzia³acz Ligi Narodowej (od 1916), dzia³acz na rzecz polskoœci Œl¹ska Cieszyñskiego, dyrektor techniczny Warszawskiego Towarzystwa Kopalñ Wêgla w Zag³êbiu D¹browskim, pose³ na Sejm
(1922–25), dyrektor generalny Towarzystwa
Eksploatacji Soli Potasowych (od 1926).
1874 26 IX Zmar³ Andrzej Oskard, by³y
dyrektor rzeszowskiego gimnazjum, gimnazjum w Tarnowie i Gimnazjum Franciszka
Józefa we Lwowie.
1874 22 XI (Ulanów) – 1948 11 X (Ulanów)
¯yje Micha³ Janik, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1892), filozof, pedagog, historyk, krytyk literacki, cz³onek ministerialnej komisji badania dziejów polskiego szkolnictwa i wychowania (od 1919), cz³onek
Komisji Dziejów Oœwiaty i Szkolnictwa PAU
(od 1930); podczas okupacji bra³ udzia³
w tajnym nauczaniu we Lwowie; kurator rzeszowskiego okrêgu szkolnego (1944–45).
1874 W miejsce Komitetu Bursy Gimnazjalnej powsta³o Towarzystwo Bursy Gimnazjal-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nej, które by³o zatwierdzane przez rz¹d. Cz³onkami sta³ymi byli: delegat biskupa przemyskiego, proboszcz rzeszowski, burmistrz miasta
lub jego delegat, dyrektor gimnazjum, katecheta gimnazjalny. Cz³onkami zwyczajnymi
by³y osoby, które zadeklarowa³y wp³atê okreœlonych sum na utrzymanie bursy. Towarzystwo zakupi³o plac pod budowê bursy.
1874 Uroczyste poœwiêcenie kamienia wêgielnego pod bursê gimnazjaln¹ przy ul. Bernardyñskiej (obecnie ks. Ja³owego). Rozpoczêcie prac budowlanych.
1875 17 I (Ba¿anówka pow. Sanok) – 1952
30 VIII (Korczyna pow. Krosno) ¯yje Franciszek Nowos³awski, nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego i greckiego w I Gimnazjum (1902/03 – 1903/04) nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego i historii w II Gimnazjum (1904–31, z przerw¹ podczas I wojny œwiatowej), nauczyciel w Prywatnym
Realnym Gimnazjum ¯eñskim, ¿o³nierz
I wojny œwiatowej w armii austriackiej, autor tomików wierszy i cyklu niepublikowanych opowiadañ dotycz¹cych okupacji niemieckiej i sowieckiej.
1875 27 II (Trzebownicko) – 1967 6 II
(Przemyœl) ¯yje Wojciech Tomaka, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1895)
i Seminarium Duchownego w Przemyœlu
(1899), ksi¹dz, wyk³adowca prawa kanonicznego (ok. 1904–09) oraz katechetyki
i pedagogiki (1923–33) w Seminarium Duchownym w Przemyœlu, biskup sufragan
przemyski (od 1933), dzia³acz wielu organizacji spo³ecznych i naukowych.
1875 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego. Nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1875 29 IX (Dêbowiec) Urodzi³ siê Feliks
Paw³owski, absolwent rzeszowskiego gim–
nazjum (1895) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu (1899), duszpasterz diecezji
przemyskiej, aresztowany na S³owacji
(IX 1939), wiêzieñ obozów w Buchenwaldzie i Oœwiêcimiu.
1875 4 X Nauczyciele i uczniowie gimnazjum
uczcili imieniny cesarza udzia³em w uroczystym nabo¿eñstwie w koœciele farnym.
1875 5 X Poœwiêcenie nowego budynku
bursy gimnazjalnej, wzniesionej dziêki staraniom ks. Feliksa Dymnickiego.
1875 24 XI (Sanok) – 1939 26 XII (Rzeszów) ¯yje Kazimierz Wilusz, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1895), zastêpca przewodnicz¹cego Komitetu Powiatowego Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Rzeszowie (XI 1918), zastêpca dyrektora Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego
(do 1921), póŸniej cz³onek jego Zarz¹du,
cz³onek Rady Miejskiej (1925 – II 1926,
1927–34), asesor w Tymczasowym Zarz¹dzie Komisarycznym Rzeszowa (1926–27).
1875 Szko³ê ¿eñsk¹ (progimnazjum) przeniesiono z wynajêtego od Wojciecha Kalinowskiego (absolwenta rzeszowskiego gimnazjum) domu przy ul. Pañskiej do nowego
gmachu przy ul. Bernardyñskiej.
1875 (Haczów) – 1926 22 X (Rzeszów)
¯yje Józef Józefczyk, absolwent Uniwersytetu Jagielloñskiego, kancelista w urzêdzie
skarbowym w Czortkowie (od 1894), póŸniej w Okrêgu Skarbowym w Krakowie,
nauczyciel gimnazjów w Sanoku (od 1907),
Brzozowie, nauczyciel jêzyka niemieckiego i historii naturalnej (natury) w I Gimnazjum w Rzeszowie (1920/21 – X 1926).
1875/76 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 539, a pod koniec
roku 485 uczniów. Podzieleni byli na 12 zespo³ów klasowych (klasy od I do VIII).
1875/76 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 26 nauczycieli,
21 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych,
8 przedmiotów nadobowi¹zkowych (3 zarówno przedmiotów obowi¹zkowych jak
i nadobowi¹zkowych).
1875/76 W bibliotece nauczycielskiej by³o
1346 dzie³ w 3454 tomach, zaœ w bibliote79
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ce uczniowskiej: w czytelni polskiej 782
dzie³a w 1197 tomach, w czytelni niemieckiej 888 tomy i zeszyty, w bibliotece ubogich uczniów 337 tomów.
1876 9 I (Podgórze) – 1944 3 VII (Warszawa) ¯yje Adolf Nowaczyñski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, poeta, dramaturg,
satyryk, publicysta, ¿o³nierz Legionów,
dzia³acz Narodowej Demokracji, w okresie
okupacji wiêzieñ Pawiaka, akcja jednego
z jego dramatów rozgrywa siê w okolicach
Rzeszowa: Smocze gniazdo albo wybawienie diab³a ze szlacheckiej opresji. Dramat
z czasów Zygmuntowskich (1905).
1876 8 II (Rzeszów) – 1918 29 I (Warszawa)
¯yje Jan August Kisielewski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, dramaturg, eseista, krytyk
literacki, najwiêkszym jego sukcesem literackim by³y sztuki: W sieci i Karykatury.
1876 17 V (Rzeszów) – 1936 20 XII (Rzeszów) ¯yje Alojzy Antoni Bojdecki, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1895), notariusz,
prezes s¹du okrêgowego, cz³onek Rady Miejskiej (1927–32), wiceburmistrz Jas³a.
1876 1 IX Jak co roku rozpoczêto rok szkolny wezwaniem Ducha Œwiêtego.
1976 30 IX Po d³ugiej chorobie zmar³ katecheta gimnazjalny ks. Feliks Dymnicki. Za
zgod¹ w³adz, ze sk³adek spo³ecznych wystawiono mu nagrobek na cmentarzu, wmurowano marmurowe p³yty pami¹tkowe
w koœciele gimnazjalnym i w bursie oraz
sporz¹dzono portret olejny.
1876 IX Prof. Józef Zagórzañski zwiedza³
wystawê powszechn¹ w Filadelfii.
1876 4 X Jak co roku nauczyciele i uczniowie obchodzili imieniny cesarza udaj¹c siê
na uroczyste nabo¿eñstwo w koœciele farnym.
1876 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
50 gimnazjalistów. By³ to piêtrowy budynek, wygodny, urz¹dzony zgodnie z przeznaczeniem. Maj¹tek bursy w nieruchomoœciach wynosi³ oko³o 16.000 z³.
80
1876 W Rzeszowie osiedli³ siê Stanis³aw Jab³oñski (przysz³y burmistrz). Rok wczeœniej
otrzyma³ on dyplom doktora medycyny na UJ.
1876 Rada Miejska, realizuj¹c testament Henryka Jakuba Kreczmera zakupi³a obligacje
pañstwowe maj¹ce stanowiæ fundusz zak³adowy biblioteki rzeszowskiego gimnazjum. Za
odsetki kupiono ksi¹¿ki i szafy biblioteczne.
1876 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili m.in. wychowankowie rze–
szowskiego gimnazjum ks. Andrzej Karakulski, Dobies³aw Szamet. Wojciech Kalinowski i W³adys³aw Jêdrzejowicz.
1876 koniec roku Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej zmieni³o nazwê na Towarzystwo
Bursy Gimnazjalnej im. ks. Feliksa Dymnickiego.
1876 Urodzi³ siê Jan Orzechowicz, nauczyciel gimnazjum w Stanis³awowie (1903–04),
V Gimnazjum we Lwowie (1904–05), nauczyciel jêzyka polskiego, matematyki, fizyki i geografii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1905/06 – I 1908), nauczyciel gimnazjum w Samborze (1908–14), I Pañstwowego Gimnazjum i Prywatnej Polskiej
Szko³y Handlowej w Samborze.
1876/77 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 580, a pod koniec
518 uczniów. Podzieleni byli na 13 zespo³ów klasowych.
1876/77 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 26 nauczycieli,
22 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 7 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1876/77 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
55 uczniów. Pod koniec roku szkolnego maj¹tek bursy w nieruchomoœciach wynosi³
16.000 z³r. Dochodu by³o 5528 z³r 19 cent,
rozchodu 4742 z³r 70 cent. Pozosta³o 785 z³r
49 cnt. (Sprawozdanie z dzia³alnoœci bursy
obejmowa³o zwykle okres od pocz¹tku wrzeœnia do koñca sierpnia roku nastêpnego).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1876/77 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 1371 dzie³ w 3502 tomach,
a w bibliotece dla m³odzie¿y: w czytelni polskiej 800 dzie³ w 1242 tomach, w czytelni
niemieckiej 928 tomów i zeszytów, w bibliotece ubogich uczniów 441 tomów.
1876–1778 Ks. Jan Gruszka katechet¹ gimnazjalnym.
1876–1879 W sk³ad Rady Miejskiej IV kadencji wchodzili m.in. nauczyciele rzeszowskiego gimnazjum Stanis³aw Sobieski
i ks. Jan Gruszka oraz wychowankowie:
W³adys³aw Wawrausch. Wojciech Kalinowski i Alfons Roderyk Als.
1876–1881 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili absolwenci rzeszowskiego
gimnazjum: ks. Andrzej Karakulski, Wojciech
Kalinowski, W³adys³aw Jêdrzejowicz.
1877 23 I W³adze zatwierdzi³y statut Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im. ks. Fe–
liksa Dymnickiego.
1877 1 IX Rozpoczêto rok szkolny wezwaniem Ducha Œwiêtego.
1877 5 IX (Trzêsówka) – 1951 27 XII (Rzeszów) ¯yje Zdzis³aw Maurycy Maurer, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1895),
lekarz rzeszowski, radca w Miejskim Biurze Sanitarnym (od 1914), dyrektor Wydzia³u Zdrowia Publicznego w Rzeszowskim
Zarz¹dzie Miejskim (w okresie miêdzywojennym); ponadto pracowa³ w szpitalu i prowadzi³ praktykê prywatn¹; rzeszowski lekarz miejski (po 1945).
1877 4 X Uroczyste nabo¿eñstwo w koœciele farnym z okazji imienin cesarza.
1877 16 X (B³a¿owa) Urodzi³ siê Jan Wasung, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1895) i Akademii Rolniczej w Dublanach,
dzia³acz kó³ek rolniczych, cz³onek Rady
Naczelnej PSL (1908–13), pose³ na Sejm
Krajowy z okrêgu rzeszowskiego (1908–12);
po zakoñczeniu I wojny œwiatowej wycofa³
siê z ¿ycia politycznego.
1877 18 XI (Rzeszów) Urodzi³ siê Joachim
Saul Silber, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1896). cz³onek Rady Miejskiej
(1927–39).
1877 19 XI Nauczyciele i uczniowie obchodzili imieniny cesarzowej El¿biety (odnotowane po raz pierwszy). El¿bieta (1837–
1898) by³a córk¹ Maksymiliana Józefa Bawarskiego i ¿on¹ Franciszka Józefa I.
1877 Kotlarz Leon Brodnicki odnowi³ krzy¿
na dzwonnicy koœcio³a pijarskiego.
1877 Ignacy £ukasiewicz otrzyma³ dyplom
honorowy za produkty z ropy na Krajowej
Wystawie Rolniczo-Przemys³owej we Lwowie.
1877 Komitet teatru amatorskiego przekaza³ bibliotece szkolnej 114 ksi¹¿ek.
1877 Urodzi³ siê Walenty Toczek, nauczyciel religii w gimnazjum w Drochobyczu
(przed 1904 i 1906–21), nauczyciel religii
i jêzyka ³aciñskiego w I Gimnazjum w Rzeszowie (1904/05 – 1905/06).
1877/78 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 676 uczniów, a pod
koniec 572. Podzieleni byli na 14 zespo³ów
klasowych.
1877/78 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 28 nauczycieli,
24 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1877/78 Na pocz¹tku roku szkolnego
w bursie gimnazjalnej mieszka³o 48 uczniów,
a pod koniec 47. Przychody bursy wynosi³y
4764 z³r 98 cnt, a rozchody 3339 z³r 58 cnt.
Pozosta³o 1425 z³r 40 cnt.
1877/78 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 1391 dzie³ w 3564 tomach i zeszytach, w bibliotece m³odzie¿y: w czytelni
polskiej 792 dzie³a w 1220 tomach, w czytelni niemieckiej 1072 tomy, w bibliotece
ubogich uczniów 328 tomów.
1877–1881 Ludwik Wodzicki marsza³kiem
Sejmu Krajowego.
81
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1878 19 I (Budziwój) Urodzi³ siê Franciszek Kotula, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1899), cz³onek Rady Powiatowej
w Rzeszowie (1903–10).
1878 4 V Rada Szkolna Krajowa wyda³a
rozporz¹dzenie reguluj¹ce odprawianie nabo¿eñstwa w imieniny cesarza.
1878 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego – nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1878 22 IX (Le¿ajsk) – 1929 31 I (Warszawa) ¯yje Stefan Papp, kasjer w Zarz¹dzie
Sanitarnym w Kosowie (1902–04), Bolechowie (1905–06), nauczyciel jêzyka polskiego, geografii i historii, historii Polski
w I Gimnazjum w Rzeszowie (1905/06
i 1909/10 – 1911/12), nauczyciel jêzyka polskiego, niemieckiego, historii, historii Polski, geografii w II Gimnazjum w Rzeszowie (1906–09), nauczyciel gimnazjum
w Gorlicach (od 1912), Pañstwowego Gimnazjum Mêskiego im. St. Staszica w Warszawie, VI Klasycznej Szko³y Œredniej Mêskiej Stefanii Muszyñskiej w Warszawie.
1878 4 X Imieniny cesarza. Nabo¿eñstwo
w koœciele gimnazjalnym.
1878 23 X (Monasterzyska p. Buczacz) - 1942
31 VII (Rzeszów) ¯yje W³adys³aw Schneiberg, absolwent Gimnazjum im. Franciszka
Józefa we Lwowie (1897) i Uniwersytetu
Lwowskiego (1903), nauczyciel IV Gimnazjum we Lwowie (1902-04), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego, logiki, propedeutyki w II Gimnazjum w Rzeszowie (1904/05 - 1913/14 i 1918/19 - 1926/
27), uczestnik I wojny œwiatowej w wojsku
austriackim (1914-18), prezes rzeszowskiego
oddzia³u Towarzystwa Nauczycieli Szkó³
Wy¿szych i Œrednich (od 1922), nauczyciel
jêzyka ³aciñskiego, niemieckiego, matematyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1927-31),
1931 przeniesiony w stan spoczynku.
1878 4 XI (Babica) – 1966 4 XII (Warszawa) ¯yje Bronis³aw Stanis³aw Pi¹tkiewicz,
82
uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1890/91
– 1991/92, kl. I–II), dzia³acz harcerski, prekursor zastosowania fotogrametrii dla potrzeb gospodarczych i przy wykopaliskach
archeologicznych, kierownik Oddzia³u Fotogrametrii w Ministerstwie Robót Publicznych (1924–32), za³o¿yciel Polskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego (1930),
profesor fotogrametrii, kierownik katedry
fotogrametrii w Politechnice Warszawskiej
(1946–60).
1878 13 XI – 1885 21 VIII Walenty Kozio³
dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1878 18 XI (Kolbuszowa) Urodzi³ siê W³adys³aw Emil Samo³yk, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1898), cz³onek Rady
Przybocznej (1939).
1878 18 XI – 12 XII Wizytacja szko³y przez
inspektora szkó³ œrednich Antoniego Czarkowskiego.
1878 W Galicji przekszta³cono okrêgowe
rady szkolne w powiatowe rady szkolne,
w miejsce Okrêgowej powsta³a Powiatowa
Rada Szkolna w Rzeszowie.
1878 Urodzi³ sie Eugeniusz Flis, nauczyciel gimnazjów w Nowym S¹czu (1902–04),
Pogórzu (1904–05), Przemyœlu (1906–07),
Tarnopolu (1907–08), nauczyciel historii
naturalnej w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1908/09 – 1912/13), od XII 1911 przydzielony do Gimnazjum w Jaros³awiu jako jego
kierownik, dyrektor gimnazjum w Jaros³awiu (od 1913), nauczyciel Pañstwowego
Gimnazjum im. Bergera w Poznaniu (1925).
1878 Urodzi³ siê Szczêsny Jasiewicz, nauczyciel IV Gimnazjum we Lwowie (1904),
nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego,
greckiego, logiki, propedeutyki, stenografii w II Gimnazjum w Rzeszowie (1905–
08), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego, propedeutyki filozofii (filozofii), stenografii, logiki, psychologii w I Gimnazjum
w Rzeszowie (1908/09 – 1924/25); na po-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
cz¹tku I wojny œwiatowej sprawowa³ opiekê nad budynkiem szkolnym (IX 1914 –
V 1915); organizator wspólnych zajêæ dydaktycznych dla m³odzie¿y obu rzeszowskich gimnazjów, tzw. nieobowi¹zuj¹cych
kursów naukowych (1 VI – 31 VIII 1915),
pomocnik kancelaryjny dyrektora I Gimnazjum (1911 – III 1920 i I – VIII 1922), kierownik I Gimnazjum w Rzeszowie (III 1920
– I 1921), dyrektor I Gimnazjum (IX 1922
– VIII 1925), cz³onek Rady Szkolnej Powiatowej w Rzeszowie (1920–25), kierownik Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego
w Rzeszowie (1920/21 – 1921/22), dyrektor II Gimnazjum Pañstwowego im. Karola
Szajnochy we Lwowie (od 1925), wyk³adowca Studium Pedagogicznego we Lwowie.
1878/79 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum, do 14 zespo³ów klasowych,
uczêszcza³o 654 uczniów, a pod koniec 576.
1878/79 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 28 nauczycieli,
23 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1878/79 Na pocz¹tku roku szkolnego
w bursie gimnazjalnej mieszka³o 60 uczniów,
a pod koniec 59. Przychodu by³o 6389 z³r
30 cnt, rozchodu 4890 z³r 33 cnt. W kasie
bursy pozosta³o 1498 z³r 97 cnt.
1878/79 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 1249 dzie³ w 3277 tomach, w Bibliotece dla m³odzie¿y: w czytelni polskiej
792 dzie³a w 1220 tomach, w czytelni niemieckiej 1070 tomów, w bibliotece ubogich
uczniów 328 dzie³.
1878–1892 Ks. Stanis³aw Gryziecki katechet¹ gimnazjalnym i prefektem bursy
w Rzeszowie.
1879 4 I Rada Szkolna Krajowa wyda³a rozporz¹dzenie polecaj¹ce dyrekcjom, aby nie
przyjmowali do szkó³ uczniów, którzy nie
wyka¿¹ siê metryk¹ chrztu.
1879 23 II Rada Szkolna Krajowa wyda³a
rozporz¹dzenie zabraniaj¹ce uczniom przys³uchiwania siê publicznym rozprawom s¹dowym.
1879 25 II (S¹dowa Wisznia) Urodzi³ siê
Eustachy (Ostap) Iwanowicz Œwitlik (Swyt³yk), absolwent II Gimnazjum w Przemyœlu (1900) i uniwersytetu w Czerniowcach
(1906), nauczyciel gimnazjum z ruskim jêzykiem nauczania w Ko³omyi (1906–14),
¿o³nierz I wojny œwiatowej, nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego
i ruskiego w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1923/24 – 1926/27), nauczyciel jêzyka ruskiego w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1924–27); VI 1933 przeniesiony w stan
spoczynku; nauczyciel w Ar³amowskiej
Woli pow. S¹dowa Wisznia (do 1951).
1879 18 III Zmar³ zastêpca nauczyciela Jan
Szyd³owski.
1879 23 III Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej Krajowej, podaj¹ce do wiadomoœci reskrypt Ministra Wyznañ i Oœwiecenia,
w sprawie obchodów 25. rocznicy zaœlubin
Franciszka Józefa I.
1879 23 IV W przeddzieñ srebrnego wesela
cesarskiej pary ksiê¿a katecheci w obszernych
przemówieniach do m³odzie¿y wyliczyli dobrodziejstwa i ³aski jakie ca³a monarchia
i Galicja zawdziêczaj¹ dynastii Habsburgów.
1879 24 IV Szko³a uroczyœcie obchodzi³a
25-rocznicê zaœlubin cesarza. O godz. 8 rano
nauczyciele i m³odzie¿ w odœwiêtnych strojach zgromadzili siê w koœciele gimnazjalnym, przybranym w zieleñ, kwiaty i festony. Odprawione zosta³o solenne nabo¿eñstwo
„Te Deum”, na zakoñczenie którego uczestnicy zaœpiewali hymn „Bo¿e wspieraj...”.
1879 25 IV Rada Szkolna Krajowa poda³a
do wiadomoœci nazwy szkó³, którym cesarz
udzieli³ podziêkowania za uczczenie srebrnego wesela cesarskiej pary. Wœród wymienionych znalaz³o siê rzeszowskie gimnazjum.
83
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1879 1 V (Babica) – 1948 3 VI (Rzeszów)
¯yje Józef Kubicki ps. „Porêba”, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1901), ¿o³nierz
I wojny œwiatowej, wicestarosta rzeszowski,
prawnik, redaktor odpowiedzialny pisma
„Przyjaciel Ch³opa”, dzia³acz PSL „Piast”,
cz³onek Zarz¹du Powiatowego SL (od 1931),
sekretarz tego Zarz¹du (od 1935), organizator strajku ch³opskiego (1937), dzia³acz SL
„Roch” (od 1940), powiatowy delegat Rz¹du w Rzeszowie (1943), cz³onek Powiatowej Rady Narodowej (od VIII 1944), skarbnik Zarz¹du Wojewódzkiego PSL (1945–47).
1879 5 V Zmar³ profesor Ludwik Kawecki.
1879 13 V Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej, powo³uj¹ce siê na reskrypt ministerialny, stwierdzaj¹ce, ¿e abiturienci zwolnieni z po³owy op³aty szkolnej maj¹ sk³adaæ tylko po³owê taksy przy egzaminie dojrza³oœci.
1879 19 V Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej aprobuj¹ce ksi¹¿ki Stanis³awa Sobieskiego Æwiczenia ³aciñskie na klasê II, wydanie II oraz Æwiczenia ³aciñskie na klasê III.
1879 25 V Prezydium Rady Szkolnej Krajowej poinformowa³o, ¿e cesarz przyj¹³
objawy szczerej mi³oœci okazane podczas
obchodów srebrnego wesela cesarskiej pary
m.in. od gimnazjum rzeszowskiego.
1879 3–7 VI Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci.
1879 21 VI (Godowa) – 1952 (Rzeszów)
¯yje W³adys³aw Ludwik Krajewski, absolwent gimnazjum w Jaœle (1898) i UJ w Krakowie (1903), nauczyciel III Gimnazjum
w Krakowie (1902–03), gimnazjum w Jaœle (1903–08), Nowym S¹czu (1908–09),
nauczyciel matematyki i fizyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1909–1931), X 1931
przeniesiony w stan spoczynku, nauczyciel
Prywatnego Gimnazjum i Liceum ¯eñskiego w Rzeszowie (1934–39).
1879 30 VI Uroczyste nabo¿eñstwo z okazji zakoñczenia roku szkolnego.
84
1879 3 VII Pocz¹tek ustnej czêœci egzaminu dojrza³oœci.
1879 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego: nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha œw.
1879 5 X Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym z okazji imienin cesarza.
1879 19 XI Imieniny cesarzowej.
1879 28 XI Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej Krajowej zezwalaj¹ce na u¿ywanie przy
nauce historii austriackiej w klasie VIII
ksi¹¿ki prof. W. Tomka Dzieje monarchii
austryacko-wêgierskiej dla szkó³ œrednich,
któr¹ prze³o¿y³ i uzupe³ni³ Micha³ Markiewicz w Rzeszowie w 1877 r.
1879 Urodzi³ siê Aleksander Grzywak, absolwent Uniwersytetu Lwowskiego, nauczyciel w Miejskim Zak³adzie Sierot im. Franciszka Józefa we Lwowie (1904–06), gimnazjum w Sanoku, Sokalu (do VIII 1912),
nauczyciel matematyki, historii naturalnej
(przyrody, nauk przyrodniczych) w I Gimnazjum w Rzeszowie (1912/13 – 1918/19),
nauczyciel geografii i historii naturalnej
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1817–19),
nauczyciel w Pañstwowym Gimnazjum Mêskim w Ostrowiu Wielkopolskim (1925).
1879 Urodzi³ siê Boles³aw Karpiñski, nauczyciel jêzyka polskiego i ³aciñskiego
w I Gimnazjum w Rzeszowie (1909/10 –
1910/11), nauczyciel: gimnazjum w Pogórzu (1911–12), Tarnowie (od 1912), a w po³owie lat dwudziestych Pañstwowego Gimnazjum im. Komeniusza i Prywatnego Gimnazjum i Liceum Humanistycznego Niemieckiego Zwi¹zku Szkolnego w Lesznie.
1879 Urodzi³ siê Stanis³aw Szeliski, naczelnik stacji Mileszowce na Bukowinie, nauczyciel gimnazjów w Tarnowie (1907–10)
i Z³oczowie (1910–13), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego
w I Gimnazjum w Rzeszowie (1913/14 –
1919/20), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego,
niemieckiego, francuskiego w II Gimnazjum
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w Rzeszowie (1921–30), 1930 przeniesiony w stan spoczynku.
1879/80 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum, do 13 zespo³ów klasowych, 624 uczniów, a pod koniec roku 583.
1879/80 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 28 nauczycieli,
22 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1879/80 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 2464 dzie³a w 5129 tomach i zeszytach, w czytelni dla ubogich uczniów
by³o 328 tomów plus 45 zakupionych, stan
czytelni polskiej i niemieckiej w tym roku
nie jest znany.
1879/80 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 62 uczniów,
a pod koniec 56. Przychody bursy wynios³y
5776 z³r 6 ct, a rozchody 4289 z³r 58 ct.
W kasie pozostawa³o 1487 z³r 6 ct.
1879–1882 W sk³ad Rady Miejskiej V kadencji wchodzili m.in.: nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum Franciszek Mrniak oraz
wychowankowie: Rudolf Als, W³adys³aw
Wawrausch i Wojciech Kalinowski,
W latach siedemdziesi¹tych do budynku
rzeszowskiego gimnazjum dobudowane
zosta³o skrzyd³o pó³nocne (pó³nocnowschodnie). Zob. 1872.
W latach siedemdziesi¹tych w rejonie gimnazjum i by³ego klasztoru zasadzono szpa–
ler kasztanów.
W latach siedemdziesi¹tych Feliks Jaœkiewicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum,
przeniós³ sklep z rogu ul. Pañskiej i Farnej
do kamienicy Jaœkiewiczów przy ul. Pañskiej.
Od pocz¹tku lat osiemdziesi¹tych do koñca dziewiêædziesi¹tych datki uczniów na
wyposa¿enie biblioteki traktowane by³y jako
obowi¹zkowe. Prawie ka¿dy uczeñ wp³aca³
po 1 z³r rocznie.
1880 6 I Okólnik Rady Szkolnej Krajowej
w sprawie zaprowadzenia jednolitej pisowni niemieckiej w szko³ach œrednich.
1880 8 II (Budziwój) – 1962 17 VII (Wroc³aw) ¯yje Kazimierz Kotula, absolwent
rzeszowskiego gimnazjum (1901) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1905),
ksi¹dz, redaktor, doktor teologii (Wiedeñ
1910–11), profesor Seminariów Duchownych w Przemyœlu i Wroc³awiu, kapelan biskupa J.S. Pelczara (1908–09)), dzia³acz
kó³ek rolniczych, Towarzystwa Oœwiaty
Ludowej, Towarzystwa Szko³y Ludowej
i chrzeœcijañskich stowarzyszeñ robotniczych w powiecie przemyskim, kapelan
podczas walk polsko-ukraiñskich o Przemyœl (1918), pose³ na Sejm Ustawodawczy
(1919–22), autor kilku ksi¹¿ek.
1880 16 II (Bóbrka) – 1935 7 VI (Rzeszów)
¯yje Ludwik Teofil Bieñkowski, pedagog,
historyk, geograf, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1900), nauczyciel jêzyka
polskiego, ³aciñskiego, historii i geografii,
historii Polski, rysunków w II Gimnazjum
(1907–11 i 1919–24) oraz historii i geografii, historii, geografii, przysposobienia woj–
skowego w I Gimnazjum (1923/24 – 1930/
31), cz³onek Wydzia³u Organizacji Obrony
Narodowej (1912), w³aœciciel ksiêgarni, inicjator za³o¿enia Muzeum Ziemi Rzeszowskiej, autor opracowañ naukowych z dziedziny numizmatyki.
1880 21 II Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej zaliczaj¹ce w poczet ksi¹¿ek dozwolonych do u¿ytku szkolnego dzie³o prof.
dra Antoniego Gindelego Dzieje powszechne dla wy¿szych klas szkó³ œrednich prze³o¿one przez Micha³a Markiewicza tom III
Dzieje nowo¿ytne, Rzeszów 1878. Zob.
1879 28 XI.
1880 30 III (Czarna Sêdziszowska) – 1942
12 X (Oœwiêcim) ¯yje Roman Sitko, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1900) i Seminarium Duchownego w Tarnowie (1904),
85
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
kap³an diecezji tarnowskiej, teolog, duszpasterz, wychowawca, kanclerz Kurii Diecezjalnej (1922–26), rektor Wy¿szego Seminarium Duchownego w Tarnowie (1936–
41), szambelan papieski (1928), kawaler
Orderu „Polonia Restituta”; wiêziony (od
1941) przez gestapo w Krakowie, Tarnowie
i Oœwiêcimiu, gdzie zgin¹³ œmierci¹ mêczeñsk¹; b³ogos³awiony (1999).
1880 31 V – 4 VI Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1880 22–28 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Przewodniczy³ jej cz³onek Rady
Szkolnej Krajowej ks. Bazyli Ilnicki.
1880 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1880 7 VII Reskrypt Rady Szkolnej Krajowej zaliczaj¹cy w poczet ksi¹¿ek dozwolonych do u¿ytku w klasach wy¿szych szkó³
œrednich dzie³o prof. dra Antoniego Gindelego Dzieje powszechne dla wy¿szych klas
œrednich prze³o¿one przez Micha³a Markiewicza, tom I Dzieje nowo¿ytne, Rzeszów
1879 i tom II Dzieje œredniowieczne, Rzeszów 1878. Zob. 1880 21 II i 1879 28 XI.
1880 27 VII (Tyczyn) Urodzi³ siê W³odzimierz Ludwik Marian Hanasiewicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1898),
wspó³twórca rozwoju górnictwa i hutnictwa
na Górnym Œl¹sku,
1880 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego – nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1880 4 IX Nauczyciele i m³odzie¿ witali na
dworcu kolejowym cesarza. Franciszek Józef podczas podró¿y inspekcyjnej do Galicji (1–19 IX) przeje¿d¿a³ przez Rzeszów,
udaj¹c siê z Krakowa do Lwowa.
1880 10 IX Zakoñczenie egzaminów wstêpnych do szko³y.
1880 5 X Imieniny cesarza – nabo¿eñstwo
w koœciele gimnazjalnym.
1880 19 XI Imieniny cesarzowej.
86
1880 19 XI Z Inicjatywy w³aœciciela dóbr
w Zalesiu Ignacego Gumiñskiego powsta³o
Towarzystwo Myœliwych. W sk³ad Zarz¹du
weszli: Ignacy Gumiñski, Bronis³aw Bielañski, Gustaw Hinzinger, Feliks Jaœkiewicz
i Henryk Christiani. Kadencja Zarz¹du trwa³a trzy lata. Siedziba Towarzystwa mieœci³a
siê przy ul. Krakowskiej (ob. ks. Ja³owego).
1880 25 XI – 1956 VIII (Rzeszów) ¯yje
Stanis³aw Piekarczyk, absolwent Gimnazjum Œw. Anny w Krakowie (1902) i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1907), nauczyciel w gimnazjach w Pogórzu (1907–10),
Œw. Jacka w Krakowie (1910–13), ¯ó³kwi
(1913–19), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego
i greckiego w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1920–23), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, matematyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1922/23 – 1938/39
i 1944/45 – 1950/51), nauczyciel Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego w Rzeszowie,
w 1951 r. przeniesiony w stan spoczynku,
cz³onek Towarzystwa Regionalnego Ziemi
Rzeszowskiej, kolekcjoner.
1880 Bronis³aw Karakulski przyj¹³ œwiêcenia kap³añskie.
1880/81 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 28 nauczycieli,
23 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1880/81 Pod koniec roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum, do 14 zespo³ów klasowych, 388 uczniów.
1880/81 W bibliotece znajdowa³o siê 2513
dzie³a w 5201 tomach i zeszytach, w bibliotece dla ubogich uczniów by³y 473 ksi¹¿ki
szkolne.
1881 1 I Dziêki zabiegom profesora gimnazjum Tomasza Tokarskiego powsta³a Szko³a
Przemys³owa Uzupe³niaj¹ca. T. Tokarski
przez dziewiêæ lat (1881–1890) by³ jej kierownikiem. Szko³a sk³ada³a siê z dwóch klas
przygotowawczych oraz I i II klasy przemy-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
s³owej, podzielonej na dwa oddzia³y
(o specjalizacjach – budownictwo i technologia). Do I wojny œwiatowej mieœci³a siê
przy ul. Bernardyñskiej.
1881 6 I (Jaszczwia
k. Sanoka) – 1943
18 X (Londyn) ¯yje
Edward Sas Ignacy
Dubanowicz, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1899),
dzia³acz Zwi¹zku
M³odzie¿y Polskiej
„Zet”, Ligi NarodoEdward Dubanowicz,
wej, Stronnictwa
mal. H. Majewska
Narodowego, pose³
na Sejm Krajowy we Lwowie (1913–14),
¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii austriackiej, cz³onek Tymczasowej Komisji Rz¹dz¹cej by³ej Galicji we Lwowie (1918–19),
pose³ na Sejm (1919–27), profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, wspó³twórca konstytucji marcowej – przewodnicz¹cy komisji konstytucyjnej, przeciwnik sanacji, wiêzieñ ³agru w Kazachstanie (1940–41),
wspó³organizator Stronnictwa Chrzeœcijañsko-Narodowego.
1881 29 IV – 7 V Wizytacja inspektora szkó³
œrednich Antoniego Czerkawskiego.
1881 10 V Nauczyciele i m³odzie¿ obchodzili uroczystoœæ zaœlubin nastêpcy tronu
arcyksiêcia Rudolfa z królewn¹ belgijsk¹
Stefani¹. O godz. 8 rano odby³o siê solenne
nabo¿eñstwo z „Te Deum” w przystrojonym
w zieleñ, drzewa, kwiaty i festony koœciele
gimnazjalnym. Na jego zakoñczenie zebrani odœpiewali „Bo¿e wspieraj....” Po nabo¿eñstwie grono nauczycieli z³o¿y³o na rêce
starosty ¿yczenia dla nowo¿eñców.
1881 20 V 30–lecie s³u¿by w zawodzie nauczycielskim obchodzi³ prof. Franciszek
Mrniak. O 9 rano odby³o sie uroczyste nabo¿eñstwo, po którym z³o¿ono jubilatowi
¿yczenia.
1881 20 V (Tuszów Narodowy) –
1943 4 VII (Gibraltar) ¯yje W³adys³aw Eugeniusz
Sikorski, uczeñ
rzeszowskiego
gimnazjum (1893/
94–1895/96, kl.
I–III) i SeminaW³adys³aw Sikorski
rium Nauczycielmal. P. Jakubowicz
skiego, dzia³acz
niepodleg³oœciowy, wspó³za³o¿yciel Zwi¹zku Walki Czynnej (1908), dowódca Zwi¹zku Strzeleckiego (1910), cz³onek Naczelnego Komitetu Narodowego (od 1914), szef
Departamentu Wojskowego NKN (od
1916), dowódca dywizji podczas walk
z Ukraiñcami, dowódca armii podczas wojny polsko-bolszewickiej, dwukrotny premier (1922–23 i 1939–43), Naczelny Wódz
(1939–43), minister spraw wewnêtrznych
(1922–23), minister spraw wojskowych
(1924–25, 1939–42), minister sprawiedliwoœci ((1939–42), dowódca Okrêgu Korpusu we Lwowie (1925–26), zgin¹³ w katastrofie lotniczej w Gibraltarze.
1881 21 V Biesiada grona nauczycielskiego z okazji 30-lecia s³u¿by Franciszka
Mrniaka. Zob. 1881 20 V.
1881 30 V – 3 VI Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1881 13 VI (Przemyœl) – 1934 (Kraków)
¯yje Artur W³adys³aw Antoni Schröder, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1902),
literat, poeta, krytyk artystyczny.
1881 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1881 1 VII Pocz¹tek ustnej czêœci egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem cz³onka Rady Szkolnej Krajowej Marcelego Studziñskiego.
1881 25 XII (Radomyœl n. Sanem) – 1949
19 I (Olszany, Dolny Œl¹sk) ¯yje Eugeniusz
Stefan Okoñ, absolwent rzeszowskiego gim87
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nazjum (1902) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu (1906), ksi¹dz, pose³ do Sejmu Krajowego (od 1913), dzia³acz ludowy,
organizator wyst¹pieñ ch³opskich (tzw. Republika Tarnobrzeska – XI 1918), organizator i prezes Ch³opskiego Stronnictwa Radykalnego (1919–28), pose³ na Sejm (1919–
27), wiêzieñ polityczny (1919 i 1927–28),
podczas okupacji hitlerowskiej organizowa³
akcje pomocy ¯ydom.
1881 Stanis³aw Jab³oñski zosta³ ordynatorem w Szpitalu Powszechnym.
1881/82 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 62 uczniów,
a pod koniec roku 57. Bursa utrzymywa³a
12 ubogich uczniów za darmo, a 29 dawa³a
pomieszczenie, œwiat³o i opa³. Przychód bursy wynosi³ 4118 z³r 81 ct, a rozchód 3577
z³r 57 ct. W kasie pozostawa³o 541 z³r 24 ct
1881–1888 W sk³ad Rady Powiatowej
w Rzeszowie wchodzili m.in. nauczyciel
rzeszowskiego gimnazjum Franciszek
Mrniak (do I 1887) oraz wychowankowie:
Adam Jêdrzejowicz, Stanis³aw Jêdrzejowicz, Ignacy Guminski, ks. W³adys³aw
Glodt (do XI 1886) i Wojciech Kalinowski.
1881–1888 Sk³ad Wydzia³u Powiatowego
wchodzili m.in wychowankowie rzeszowskiego gimnazjum Adam Jêdrzejowicz
i Wojciech Kalinowski, zastêpcami cz³onków byli wychowankowie Ignacy Gumiñski i ks. W³adys³aw Glodt (do XI 1886).
1882 6 II (Wysoka pow. Rzeszów) – 1943 24
III (Kraków) ¯yje Jan Brodacki, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, absolwent prawa na
Uniwersytecie £ódzkim, dzia³acz PSL „Piast”
(1914–31) – cz³onek Rady Naczelnej, dzia³acz Stronnictwa Ludowego (od 1931) – cz³onek Naczelnego Komitetu Wykonawczego,
redaktor naczelny „Piasta” (1928–33), pose³
na Sejm przez trzy kadencje (1922–35), bliski wspó³pracownik Wincentego Witosa.
1882 7 II (Rzeszów) – 1962 22 IV ¯yje Jan
Jakub Laub, absolwent rzeszowskiego gim88
nazjum (1901); studiowa³ w UJ w Krakowie, Wiedniu i Getyndze (1902–05), pracowa³ naukowo w Würzburgu, Heidelbergu, w Uniwersytecie La Plata w Argentynie, i we Fryburgu, w pracy swojej zastosowa³ teoriê wzglêdnoœci, wspó³pracowa³
z Albertem Einsteinem, w okresie miêdzywojennym pracowa³ w ministerstwie spraw
zagranicznych Argentyny.
1882 18 II (Kraków) Urodzi³ siê Józef Pollak, nauczyciel II Gimnazjum w Rzeszowie
(1904–05), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego
i niemieckiego w I Gimnazjum w Rzeszowie (1905/06 – 1906/07); pe³ni³ s³u¿bê wojskow¹ (X 1906 – IX 1907); nauczyciel gimnazjum w Dêbicy (od 1908), Pañstwowego
Gimnazjum ¯eñskiego im. Klementyny
z Tañskich Hoffmanowej w Warszawie i Wy¿szej Szko³y Handlowej w Warszawie (1925),
autor kilku powieœci, m.in. Figle Amora,
Nad topiel¹, Œlepcy, Zb³¹kany pielgrzym.
1882 27 III (Rzeszów) – 1942 25 IV (Warszawa) ¯yje Zygmunt Kisielewski ps. „Zygmunt £ukaszunas”, „Zys³aw”, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, uczestnik rewolucji 1905 r., wspó³organizator Zwi¹zku
Ch³opskiego, ¿o³nierz Legionów, dzia³acz
Polskiej Organizacji Wojskowej, dzia³acz
PPS (1919–25), kierowa³ dzia³em literackim Polskiego Radia (1928–39), autor powieœci, zbiorów opowiadañ, nowel, utworów z pogranicza reporta¿u.
1882 14 VII Reskrypt ministra Wyznañ
i Oœwiecenia nakazuj¹cy, aby warunkiem
przyjêcia ucznia do klasy pierwszej gimnazjum by³o ukoñczenie dziewi¹tego roku ¿ycia.
1882 3 VIII (Rzêdzianowice) – 1959 13 VI
(Rzeszów) ¯yje Walenty Sanecki, absolwent
Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie
(1901), nauczyciel szkó³ powszechnych,
Seminarium Nauczycielskiego w Rudniku
(1919–29), Seminarium Nauczycielskiego
w Rzeszowie (1929–38), nauczyciel fizyki,
matematyki, chemii, zajêæ praktycznych
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie
(1934/35, 1938–/39 i 1944/45 – 1950/51).
1882 26 VIII (Trzebownisko) – 1945 27 X
(Broken Hill, Zambia) ¯yje Franciszek Tomaka, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum, ksi¹dz
(1917), jezuita, misjonarz w Rodezji Pó³nocnej (od 1925), podczas II wojny œwiatowej
kapelan polskich uchodŸców w Lusace.
1882 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego – uroczyste nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha
Œwiêtego.
1882 4 X Uroczyste nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym z okazji imienin cesarza.
1882 19 XI Imieniny cesarzowej.
1882 21 XII W gimnazjum obchodzono
600 rocznicê panowania dynastii Habsburgów w Austrii. O 8. rano odby³o siê uroczyste nabo¿eñstwo i odœpiewano „Te Deum”
w koœciele gimnazjalnym przybranym
w zieleñ. Na zakoñczenie zebrani odœpiewali „Bo¿e wspieraj...” W nabo¿eñstwie
uczestniczy³ m.in. starosta. Po uroczystoœciach w koœciele, w jednej z sal, prof. Filip
Œwistuñ wyg³osi³ mowê o znaczeniu uroczystoœci, na zakoñczenie której wzniós³ trzykrotny okrzyk na czeœæ cesarza, który m³odzie¿ powtórzy³a. Po przemówieniu odby³a siê akademia. Jeden z deklamowanych
wierszy zosta³ u³o¿ony przez nauczyciela
Józefa Winkowskiego. W po³udnie grono
nauczycielskie, na czele z dyrektorem, z³o¿y³o na rêce starosty ¿yczenia pomyœlnoœci
i wyrazy ho³du dla Najjaœniejszego Pana
i jego Najdostojniejszego Domu.
1882 24 XII (Rzeszów) – 1945 (Kraków) ¯yje
Karol Stefan Holzer, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1902), architekt, ¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii austriackiej i kampanii
wrzeœniowej, in¿ynier miejski w Magistracie
(1919), w³aœciciel cegielni w Przybyszówce,
projektant kilkunastu rzeszowskich kamienic,
wspó³pracowa³ przy projektowaniu budowli
Centralnego Okrêgu Przemys³owego.
1882 Prezesem oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Pedagogicznego zosta³ dotychczasowy wiceprezes Tomasz Tokarski. Oddzia³ liczy³ 78 cz³onków, a biblioteka Towarzystwa – 172 tomy.
1882/83 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 571 uczniów, a pod
koniec – 535. Funkcjonowa³o 14 zespo³ów
klasowych (klasy od I do VIII). Wœród
uczniów 480 wyznawa³o religiê rzymskokatolick¹, 9 greckokatolick¹, a 46 by³o wyznania moj¿eszowego. Polaków by³o 541,
Rusinów 9, Czechów 3 i Niemców 2.
1882/83 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 28 nauczycieli, 23 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1882/83 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 2581 dzie³ w 4691 tomach i zeszytach.
1882–1885 W sk³ad Rady Miejskiej VI kadencji weszli w wiêkszoœci ci sami radni co
do Rady Miejskiej IV kadencji, m.in.: Franciszek Mrniak oraz wychowankowie: Rudolf Als, W³adys³aw Wawrausch i Wojciech
Kalinowski.
1882–1887 Wojciech Kalinowski burmistrzem.
1883 I Rozpocz¹³ pracê Komitet Jubileuszowy Odsieczy Wiednia w Rzeszowie. Komi–
tet zaktywizowa³ swoj¹ dzia³alnoœæ w lipcu.
W jego sk³ad wchodzili m.in.: Wojciech Kalinowski, Ludwik Schaitter, ks. Jan Gruszka.
1883 8 III (Babica k. Rzeszowa) – 1960
23 X (Krynica) ¯yje Roman Grzegorz Molenda, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1902); rozpocz¹³ studia we Lwowie, a ukoñczy³ w Wiedniu; nauczyciel gimnazjów
w Bochni (1907/08) i Jaœle, dyrektor Gimnazjum im. I. Paderewskiego w Poznaniu
(w okresie miêdzywojennym).
1883 24 III (B³a¿owa) – 1936 15 IV (Poznañ) ¯yje Jan Gabriel Grochmalicki, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1902),
89
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
¿o³nierz Legionu Wschodniego i armii austriackiej podczas I wojny œwiatowej, zoolog, embriolog, zwi¹zany najpierw z Uniwersytetem Lwowskim, póŸniej z Uniwersytetem Poznañskim – profesor zwyczajny
(1921), autor licznych prac z zakresu malakologii i systematyki skorupiaków.
1883 1 IV (Dêbina pow. £añcut) – 1918 9
II ¯yje Franciszek Dubiel, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1902), dzia³acz
Polskich Dru¿yn Strzeleckich (od 1912),
¿o³nierz Legionów (1914–17) i armii austriackiej (1917–18), na wieœæ o pokoju
brzeskim pope³ni³ samobójstwo.
1883 24 IV (Rzeszów) Urodzi³ siê Jan Leœniak, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1903), nauczyciel jêzyka polskiego i ³aciñskiego w I Gimnazjum (1907/08 – 1909/10),
nauczyciel gimnazjów w Mielcu (od 1910)
i Jaros³awiu (1925), cz³onek Rady Miejskiej
w Rzeszowie (od VIII 1944).
1883 26 V Józef Sebastian Pelczar, wychowanek rzeszowskiego gimnazjum, po³o¿y³
kamieñ wêgielny pod budowê nowego uniwersyteckiego gmachu w Krakowie – Collegium Novum.
1883 11–12 V Wizytowa³ szko³ê inspektor
szkó³ œrednich Antoni Czerkawski.
1883 15–19 V Czêœæ pisemna egzaminu
dojrza³oœci.
1883 28 V – 2 VI Czêœæ ustna egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem cz³onka Rady
Szkolnej Krajowej Marcelego Studziñskiego.
1883 21 VII (Dobrków) Urodzi³ siê Witold
Kazimierz Bunikiewicz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1904), literat, autor m.in. powieœci ¯ycie w kolorach (1936),
ukazuj¹cej ¿ycie szko³y galicyjskiej na prze³omie stuleci.
1883 22 VII W³adys³aw Sarna otrzyma³ sakrament kap³añstwa.
1883 28 VIII Rada Miasta Rzeszowa powo³a³a Szko³ê Przemys³ow¹ Uzupe³niaj¹c¹
„Agadus Achim” (Przymierze Braci) dla
terminatorów ¿ydowskich. Kierowali ni¹
Józef Fechtdegen i Tomasz Tokarski.
1883 29 VIII (Nienadówka) Urodzi³ siê
Micha³ Cisek, absolwent I Gimnazjum
(1904), ksi¹dz, prowincja³ oo. Jezuitów.
1883 29 VIII (Wojnicz) – 1964 18 VIII
(Rzeszów) ¯yje Bronis³aw W³adys³aw Wilusz, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1903) i Wydzia³u Prawa UJ, uczestnik
I wojny œwiatowej w armii austriackiej
i wojny polsko-bolszewickiej, wiceprezes
oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³” (od 1936), cz³onek
Zarz¹du Towarzystwa Zaliczkowego
i Kredytowego, dzia³acz Stronnictwa Narodowego, cz³onek Rady Miejskiej (1939
i 1944); prowadzi³ kancelariê adwokack¹
w Rzeszowie (od 1928 wspólnie z bratem,
od 1938 samodzielnie).
1883 12 VI Podczas wizytacji koœcio³a parafialnego, biskup przemyski £ukasz Ostoja Solecki, w koœciele gimnazjalnym, udzieli³ m³odzie¿y sakramentu bierzmowania.
1883 1 IX (Palikówka) Urodzi³ siê Antoni
Wawrzkowicz, absolwent I Gimnazjum
(1905) i Szko³y Politechnicznej we Lwowie,
dzia³acz PSL „Piast”, póŸniej SL (od 1931),
wiceprezes Zarz¹du Powiatowego SL
w Rzeszowie (1935–37), pose³ na Sejm
z okrêgu rzeszowskiego (1938–39).
1883 21 VI W dzieñ œw. Alojzego – patrona rzeszowskiej m³odzie¿y gimnazjalnej, jak
co roku, odby³o siê uroczyste nabo¿eñstwo.
1883 12 IX M³odzie¿ gimnazjum bra³a
udzia³ w obchodach 200 rocznicy odsieczy
wiedeñskiej.
1883 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego
uroczystym nabo¿eñstwem i odœpiewaniem
hymnu narodowego (austriackiego).
1883 14 IX (Giedlarowa), Urodzi³ siê Micha³ Pelc, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1903), cz³onek Zarz¹du Sodalicji
90
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Mariañskiej Panów. Prezes Zarz¹du rzeszowskiego oddzia³u Towarzystwa œw. Wincentego a'Paulo Konferencji Panów (1934).
1883 19 IX (Zalesie) – 1938 20 I (Zalesie)
¯yje Jan Gumiñski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1901) i Studium Rolniczego UJ (1904), w³aœciciel maj¹tku dworskiego w Zalesiu (od 1909), cz³onek Powiatowego Komitetu Narodowego w okresie
I wojny œwiatowej, cz³onek Tymczasowego Zarz¹du Powiatowego (1928–30), dzia³acz kilku stowarzyszeñ gospodarczych,
m.in. Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego; po jego zjednoczeniu z Towarzystwem
Kó³ek Rolniczych i utworzeniu Ma³opolskiego Towarzystwa Rolniczego w Krakowie jego pierwszy prezes (1919–21); przyczyni³ siê do jego zjednoczenia z Towarzystwem Gospodarskim Wschodniej Ma³opolski i utworzenia Ma³opolskiego Towarzystwa
Rolniczego z siedzib¹ we Lwowie (1928);
wspó³za³o¿yciel i prezes Rady Nadzorczej
Spó³dzielni Rolniczo-Handlowej „Gospodarz” w Rzeszowie, aktywny dzia³acz Towarzystwa Myœliwych; du¿¹ wagê przywi¹zywa³ do rozwoju higieny i opieki lekarskiej.
1883 13 X (Lutory¿) Urodzi³ siê Walenty
P¹czek, absolwent I Gimnazjum (1908)
i Seminarium Duchownego w Przemyœlu,
kapelan wojskowy podczas I i II wojny œwiatowej oraz w okresie miêdzywojennym.
1883 1 XI Rozpoczêcie nauki w Szkole
Przemys³owej Uzupe³niaj¹cej „Agadus
Achim” (wieczorowej). Kierownictwo nad
ni¹ sprawowa³ m.in. Tomasz Tokarski. Zajêcia odbywa³y siê w budynku szko³y ludowej przy ul. Bernardyñskiej. Szko³a istnia³a do ok. 1890 r. Zob. 1883 28 VIII.
1883 W mieœcie budowane by³y m.in. domy
Roderyka Alsa i Jana Jamrozika (fryzjera
i perukarza).
1883 Kontynuowa³o dzia³alnoœæ Kó³ko
Nauczycielskie Szkó³ Œrednich i Kó³ko
Nauczycielskie Szkó³ Ludowych.
1883 Urodzi³ siê Jan Wojtunik, nauczyciel
gimnazjum w Brze¿anach (1909–10), Buczaczu (1911–12), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego, historii, kaligrafii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1912/13 – 1937/38), pomocnik kancelaryjny dyrektora (1925–33), p.o dyrek-
Jan Wojtunik z uczniami klasy V (1930 r.)
91
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
tora I Gimnazjum (VIII 1933 – II 1935),
kierownik Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego w Rzeszowie (XI 1925 – 1927), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego i greckiego w II Gimnazjum w Rzeszowie (1916–19, 1929–30),
cz³onek Zarz¹du Obwodu Zwi¹zku Harcerstwa Polskiego (od 1937), nauczyciel gimnazjum w Drohobyczu (od 1938), w latach
II wojny œwiatowej przeniós³ siê w okolice
Jas³a.
1883 Urodzi³ siê Tadeusz Miêkisz, nauczyciel szko³y realnej w Tarnowie (do 1913), nauczyciel historii, geografii, historii i geografii (jeden przedmiot), gimnastyki w I Gimnazjum (1913/14 – 1924/25), nauczyciel historii i geografii w II Gimnazjum w Rzeszowie (1917–18), nauczyciel Pañstwowego Gimnazjum im. królowej Zofii w Sanoku (od 1925).
1883 Urodzi³ siê Stanis³aw Bodurek, nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, kaligrafii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1909/10 – 1911/12), nauczyciel gimnazjum w Brzozowie (od 1912), Pañstwowego Gimnazjum im. S. Goszczyñskiego
w Nowym Targu.
1883/84 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 66 uczniów, a na
koñcu 63. Przychód bursy wynosi³ 5199 z³r
78 ct, rozchód 4832 z³r 56 ct, w kasie pozo–
stawa³o 367 z³r 22 ct.
1883–1905 Ks. Andrzej Karakulski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (proboszcz
w Przybyszówce, póŸniej w Krzemienicy)
dziekanem dekanatu rzeszowskiego.
zjum (1902/03 – 1905/06, kl. III–VIII), absolwent Akademii Rolniczej w Dublanach,
asystent i adiunkt w tej¿e uczelni (1911–13),
¿o³nierz I wojny w armii austriackiej; przebywa³ w niewoli w Rosji; pracownik Hodowli Roœlin Braci Kleszczyñskich (1922–
67), kierownik hodowli roœlin zbo¿owych
w stacji hodowlanej w Polanówce; kierowa³ pracami naukowymi hodowli buraków
pastewnych i marchwi w Radziemicach
k. Krakowa; wyhodowa³ kilkadziesi¹t odmian roœlin.
1884 5 IV (Bratkowice) – 1946 ¯yje Wojciech Rogala, absolwent rzeszowskiego
gimnazjum (1902) i Uniwersytetu Lwowskiego, profesor geologii UJK we Lwowie
(1920–45); zajmowa³ siê badaniem utworów kredowych Podola i Roztocza, z³ó¿
naftowych na Podkarpaciu oraz fauny kredowej i trzeciorzêdowej Karpat fliszowych,
autor kilkudziesiêciu publikacji poœwiêconych geologii stratygraficznej.
1884 12 V (Babica) – 1958 12 II (Czudec)
¯yje Antoni Szmigiel, uczeñ I Gimnazjum
(1895/96 – 1903/04, kl. I–VII.), absolwent
Wydzia³u Prawa UJ, sekretarz Zarz¹du Powiatowego PSL w Rzeszowie (1910–13),
¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii austriackiej, z ramienia PSL „Piast” pose³ do Sejmu Ustawodawczego (1919–22) i do Sejmu I kadencji (1922–27), dzia³acz posanacyjnego Zjednoczenia Ludu, cz³onek Rady Naczelnej PSL „Nowe Wyzwolenie” (1946–47).
1884 VI Pogrzeb ks. kanonika Leopolda
Olcyngiera w Tyczynie.
1884 7 II (G³ogów M³p.) – 1961 III (Nowy
S¹cz) ¯yje Jan Brzuza, absolwent I Gimnazjum (1904), naczelnik Wydzia³u Instrukcyjnego w Ministerstwie Skarbu, wspó³za³o¿yciel Banku Polskiego i PKO; podpisa³
protokó³ w sprawie nadu¿yæ finansowych ministra skarbu Gabriela Czechowicza (1931).
1884 VII Dyrektorem rzeszowskiej Kasy
Oszczêdnoœci zosta³ burmistrz Wojciech
Kalinowski.
1884 5 IV (£¹ka) Urodzi³ siê Zygmunt Mazurkiewicz, uczeñ rzeszowskiego gimna-
1884 4 X Imieniny cesarza – nabo¿eñstwo
w koœciele gimnazjalnym.
92
1884 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego – uroczyste nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha œw.
1884 8 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1884 26 X (Rakowiec) Urodzi³ siê Miko³aj
Jackow (Jackiw), absolwent Uniwersytetu
we Lwowie (1908); studiowa³ te¿ w Wiedniu i Czerniowcach), nauczyciel Gimnazjum
Akademickiego we Lwowie (1913–20), filii XV Gimnazjum (1910–13), pracownik
spó³ki przemys³owo-handlowej „Odbudowa” we Lwowie (1920–26) i fabryki broni
Arma we Lwowie (1926–27), nauczyciel
gimnazjum w Nisku (1927–29), gimnazjum
z ruskim (ukraiñskim) jêzykiem wyk³adowym w Przemyœlu (1932/33), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego, niemieckiego, historii,
geografii w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1933/34 – 1938/39), jêzyka niemieckiego
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1937).
1884 28 X (Hruszów pow. Rawa Ruska) –
1962 6 X (Kraków) ¯yje Artur Józef Kopacz,
absolwent I Gimnazjum (1904) i Wydzia³u
Filozoficznego UJ w Krakowie, pedagog, nauczyciel w Nowym S¹czu, Trembowli, Stanis³awowie, £añcucie, W¹growcu (Poznañskie), S³upcy (okrêg £ódŸ), dyrektor Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego w W¹growcu (1926), dyrektor Pañstwowych Kursów Nauczycielskich we Lwowie (od 1928),
dyrektor VII Gimnazjum we Lwowie (od
1932), podczas okupacji organizowa³ pomoc
dla ludnoœci ¿ydowskiej we Lwowie, kurator Okrêgu Szkolnego w Rzeszowie (1945–
47), pierwszy prezes zarz¹du Towarzystwa
Przyjació³ Nauki i Sztuki w Rzeszowie
(1945–47), wyk³adowca historii ustroju
w Studium Administracyjnym w Rzeszowie
(1945–47), dzia³acz Stronnictwa Demokratycznego, dyrektor liceum bibliotekarskiego
w Krakowie (po 1947).
1884 6 XI (Babica) – 1958 11 VIII (Rzeszów) ¯yje Andrzej Kuœ, absolwent I Gimnazjum (1906) i Uniwersytetu Lwowskiego (1910), doktor filologii klasycznej i archeologii (1918), nauczyciel IV Gimnazjum
we Lwowie, V Gimnazjum we Lwowie,
Gimnazjum w Stanis³awowie (do 1916), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, grec-
kiego, propedeutyki filozofii, historii, nauki
o Polsce i Œwiecie w I Gimnazjum w Rzeszowie (1916–24 i 1944–49), nauczyciel
jêzyka ³aciñskiego i historii w II Gimnazjum
w Rzeszowie (1923–28 i 1944–49), nauczyciel gimnazjów w Stanis³awowie, Katowicach, Nowym Bytomiu i Cieszynie, Gimnazjum i Liceum Handlowego w Rzeszowie (po 1949) podczas okupacji organizator tajnego nauczania w powiecie rzeszowskim, dzia³acz PSL–Piast (1918–31) – przewodnicz¹cy Zarz¹du Powiatowego w Rzeszowie (do 1928), dzia³acz SL (1931–45),
Batalionów Ch³opskich (1940–42) i AK
(1942–45), PSL (1945–47) – cz³onek Tymczasowego Zarz¹du Wojewódzkiego (1946–
47), dzia³acz WiN, wiêzieñ polityczny (5–7
VII 1946, IX 1946 – III 1947 i 1950).
1884 19 XI Imieniny cesarzowej.
1884 13 XII (Kraków) – 1948 27 IX (Rzeszów) ¯yje Jan Antoni Danielski, absolwent
I Gimnazjum (1904); studiowa³ na Wydziale
Prawa (1904–06) i Wydziale Filozofii
(1906–09) Uniwersytetu Jagielloñskiego,
absolutorium uzyska³ na Uniwersytecie
Lwowskim (1909); nauczyciel Prywatnego
Gimnazjum Realnego Mêskiego w Strzy¿owie (1912–17), gimnazjum w Krasnymstawie (1917), gimnazjum w Samborze (1918),
nauczyciel matematyki, fizyki, historii naturalnej (przyrody, biologii), geografii, historii, jêzyka niemieckiego w I Gimnazjum
i Liceum w Rzeszowie (1918/19 – 1938/39
i 1944/45 – 1947/48), nauczyciel przyrody
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1919–33),
biolog, mi³oœnik genealogii i heraldyki; wraz
z nauczycielem historii Ludwikiem Bieñkowskim za³o¿y³ w I Gimnazjum muzeum szkolne, które sta³o siê zal¹¿kiem Muzeum Miejskiego, opiekun wyposa¿onej w wiele okazów pracowni przyrodniczej, opracowa³ biogramy zas³u¿onych mieszkañców Rzeszowa.
1884 Urodzi³ siê Eugeniusz Kosiñski, nauczyciel jêzyka polskiego, historii i geografii (jeden przedmiot), historii, geografii, matematy93
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ki, fizyki, kaligrafii, gier i zabaw w I Gimnazjum w Rzeszowie (1909/10 – 1924/25), nauczyciel matematyki i fizyki w II Gimnazjum
w Rzeszowie (1917/18), zastêpca dyrektora
Spó³dzielni Jajczarskiej (1917–24), dyrektor
tej¿e Spó³dzielni (1924–25), cz³onek Rady
Naczelnej Organizacji Umys³owo Pracuj¹cych i ich Wspó³pracowników w Rzeszowie
(1920–25), w VI 1925 wybrany do Rady Miejskiej w Rzeszowie, nauczyciel V Pañstwowego Gimnazjum im. Hetamna St. ¯ó³kiewskiego we Lwowie (od 1925).
1884/85 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum, do 14 zespo³ów klasowych,
uczêszcza³o 620 uczniów, a przy koñcu 592
(533 wyznawa³o religiê rzymskokatolick¹,
4 greckokatolick¹, 55 by³o wyznania moj¿eszowego; Polaków by³o 583, Rusinów 4,
Czechow 3, Niemców 2).
1884/85 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 29 nauczycieli,
24 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 7 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1884/85 – 1898/99 Uczniowie wp³acili na
potrzeby biblioteki gimnazjalnej ogó³em
9797 z³r.
1885 31 I Reskrypt Rady Szkolnej Krajowej (wydany na mocy rozporz¹dzenia ministra oœwiecenia z 15 XI 1884 r.) ustalaj¹cy wysokoœæ op³at w szko³ach œrednich obowi¹zuj¹cych od roku szkolnego 1885/86.
Op³atê dla czterech klas ni¿szych ustalono
na 20 z³r, a dla wy¿szych klas 24 z³r rocznie.
1885 16 II (Stany pow. Nisko) – 1964 9 VIII
(Rzeszów) ¯yje Marian Szewera, absolwent
I Gimnazjum (1905); studiowa³ w Uniwersytecie Lwowskim i Jagielloñskim; uczestnik I wojny œwiatowej w wojsku austriackim
(1914–18); walczy³ w wojsku polskim
(1918–19); nauczyciel w Pañstwowym Gimnazjum im. Ks. Adama Jerzego Czartoryskiego w Pu³awach (1920–25), wydawca miesiêcznika „Praca” dla m³odzie¿y w Pu³awach,
94
nauczyciel jêzyka
polskiego, psychologii, propedeutyki
filozofii w I Gimnazjum i Liceum w
Rzeszowie (1925/6
– 1930/31 i 1944/45
– 1954/55), nauczyciel Pañstwowego
Gimnazjum w KroMarian Szewera
œnie (1931–36), nauczyciel jêzyka polskiego w II Gimnazjum
i Liceum w Rzeszowie (1936/37 – 1938/39
i 1944/45 – 1954/55), organizator tajnego nauczania podczas okupacji; przeniesiony
w stan spoczynku (1953).
1885 III Powsta³o Towarzystwo Pañ Mi³osierdzia œw. Wincentego a Paulo w Rzeszowie, celem opieki nad ubogimi, chorymi
i opuszczonymi. Stowarzyszenie liczy³o
25 osób. Opiekunem duchowym (dyrektorem) zosta³ ks. Jan Gruszka (z urzêdu by³
nim proboszcz parafii farnej).
1885 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej Marii Anny.
1885 15–16, 18–20 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci.
1885 29 V – 5 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem cz³onka Rady
Szkolnej Krajowej Marcelego Studziñskiego.
1885 10 V Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej zezwalaj¹ce, w zwi¹zku z pracami
remontowymi przy rzeszowskim gimnazjum,
na wczeœniejsze rozpoczêcie wakacji.
1885 7 VI (Ropczyce) – 1939 10 IX (Tuczempy l. Jaros³awia) ¯yje Józef Liwo, absolwent I Gimnazjum (1906), ¿o³nierz I wojny œwiatowej armii austriackiej, wojny polsko-ukraiñskiej i polsko-bolszewickiej; prowadzi³ kancelariê adwokack¹ w Rzeszowie
(od 1923); redaktor tygodnika „Ziemia Rzeszowska” (1924–28), cz³onek Zarz¹du Komisarycznego Rzeszowa (1926–27), cz³onek
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rady Miejskiej (1934–39), dzia³acz regionalnych towarzystw, pose³ na Sejm (1930–
35); poleg³ podczas kampanii wrzeœniowej.
1885 21 VIII – 1886 1 VIII Tomasz Tokarski zastêpc¹ dyrektora rzeszowskiego gimnazjum.
1885 16 VI Zakoñczenie roku szkolnego – nabo¿eñstwo, odœpiewanie hymnu narodowego.
1885 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego. Uroczyste nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha
Œwiêtego.
1885 14 VII (£¹ka) – 1939 22 X (Lwów) ¯yje
Wawrzyniec Wilk, absolwent I Gimnazjum
(1906) i Uniwersytetu we Lwowie (1910),
nauczyciel V Gimnazjum we Lwowie (1910–
11), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego,
historii, kaligrafii, gier i zabaw w I Gimnazjum w Rzeszowie (1911/12 – 1932/33), kierownik (VII–VIII 1925) I Gimnazjum, póŸniej dyrektor (IX 1925 – VII 1933), nauczyciel jêzyka polskiego w II Gimnazjum w Rzeszowie (1917–18), cz³onek Rady Miejskiej
(1919–26 i 1927–34), cz³onek Zarz¹du Komisarycznego Rzeszowa (1926–27), dzia³acz
Zwi¹zku LudowoNarodowego (1919–28),
póŸniej Stronnictwa Narodowego (1928–39),
wspó³za³o¿yciel Sk³adnicy Kó³ek Rolniczych
(1916), a póŸniej zastêpca dyrektora (1934–
35), wspó³za³o¿yciel ko³a Umys³owo Pracuj¹cych w Rzeszowie (1919), a nastêpnie sekretarz Rady Naczelnej (od 1920), dzia³acz
Towarzystwa Szko³y Handlowej (1923),
a nastêpnie Kuratorium zarz¹dzaj¹cego t¹
szko³¹ (od 1923), wspó³za³o¿yciel Spó³dzielni Jajczarskiej (1917), a nastêpnie jej dyrektor (ok. 1921–24 i ok. 1925–30), wspó³za³o¿yciel Banku Spó³dzielczego Ziemi Rzeszowskiej (1925), dzia³acz Towarzystwa Rolniczego Okrêgu Rzeszowskiego, dzia³acz Spó³dzielni Budowlano-Mieszkaniowej, a póŸniej
cz³onek Rady Nadzorczej (od 1924), po
opuszczeniu Rzeszowa dyrektor Zwi¹zku
Handlowego Sk³adnici Kó³ek Rolniczych we
Lwowie (1933–39).
1885 23 VII Reskrypt ministra Wyznañ
i Oœwiecenia zabraniaj¹cy ze wzglêdów
zdrowotnych u¿ywania w szko³ach œrednich
zeszytów i tabliczek kratkowanych.
1885 po³. VIII Po¿egnanie dyrektora gimnazjum Walentego Kozio³a.
1885 3 IX Zakoñczenie egzaminów wstêpnych.
1885 29 IX Zmar³ zastêpca nauczyciela Stefan Kraszewski.
1885 22 X (Ruda
pow. Ropczyce) –
1975 26 XII (Londyn) ¯yje Stanis³aw Kot, absolwent I Gimnazjum
(1904), ¿o³nierz
Legionów, profesor UJ, historyk
oœwiaty i wychoStanis³aw Kot,
wania, dzia³acz lumal. H. Majewska
dowy, wspó³pracownik Frontu Morges (1937), ambasador
Polski w Zwi¹zku Radzieckim (1941–42),
w rz¹dzie polskim na emigracji: minister
(1939–40 i 1942–43), minister spraw wewnêtrznych (1940–41), minister informacji
i dokumentacji (1943–44), ambasador Tymczasowego Rz¹du Jednoœci Narodowej w Rzymie
(1945–47); po sfa³szowanych wyborach
w Polsce pozosta³ na emigracji w Wielkiej
Brytanii; prezes Rady Naczelnej PSL na
emigracji (1955–63).
1885 4 X Imieniny cesarza.
1885 11 XI (Ruska Wieœ) Urodzi³ siê Jan
Lew, absolwent rzeszowskiego gimnazjum
(1908), cz³onek Rady Miejskiej (1918 –
II 1926).
1885 19 XI Imieniny cesarzowej.
1885 28 XI Reskrypt ministra Wyznañ
i Oœwiecenia nakazuj¹cy, aby dzieñ 19 XI –
dzieñ imienin cesarzowej, by³ bezwarunkowo dniem wolnym od nauki szkolnej.
95
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1885 XI Komitet budowy bursy gimnazjalnej wyda³ odezwê do mieszkañców Rzeszo–
wa z proœb¹ o pomoc w rozbudowie bursy.
1885 10 XII Na mocy reskryptu Ministerstwa Wyznañ i Oœwiecenia poprawa egzaminu dojrza³oœci mog³a nast¹piæ po czasie
nie krótszym ni¿ rok.
1885 13 XII (Kraczkowa) – 1958 20 V
(Przemyœl) ¯yje Jan Kwolek, absolwent
I Gimnazjum (1904) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1910), ksi¹dz, historyk,
archiwista, d³ugoletni pracownik Kurii Biskupiej w Przemyœlu: notariusz s¹du, sekretarz konsystorza (1916–24), sêdzia (1924–
34), oficja³ s¹du (1934–58), profesor prawa kanonicznego w Wy¿szym Seminarium
Duchownym w Przemyœlu (1918–58), dyrektor przemyskiego Archiwum Diecezjalnego (1917–55), wspó³organizator i wiceprezes Towarzystwa Przyjació³ Nauk
w Przemyœlu, szambelan papieski (1931),
autor cennych prac naukowych.
1885 24 XII (£ukawiec) – 1939 ¯yje Tomasz Malicki, absolwent I Gimnazjum (1908)
i Wydzia³u Prawa w uniwersytecie lwowskim, dzia³acz gimnazjalnych kó³ niepodleg³oœciowych, Polskiej Organizacji Wojskowej (1915–18), starosta w Tarnowie
(1919–20) i w Krakowie (1921), zastêpca
starosty w Tarnopolu (1925), komisarz
w Trembowli (1925–26), polityk zwi¹zany
z sanacj¹, starosta w Tarnopolu (1926–37),
wojewoda tarnopolski (1937–39); zgin¹³
w 1939 r.
Józef Ja³owy
96
1885 27 XII (Skurowa k. Brzostku) –
1954 8 II (Rzeszów) ¯yje Józef Ja³owy, absolwent Seminarium Duchownego w Przemyœlu
(1909), ksi¹dz, doktor teologii (1916),
nauczyciel gimna-
zjum w Jaœle (do 1913), nauczyciel religii
i jêzyka ³aciñskiego w I Gimnazjum w Rzeszowie (1913/14 – 1914/15 i 1918/19 –
1923/24), nauczyciel Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego (1924–27 i 1928–37),
póŸniej Liceum Pedagogicznego w Rzeszowie (1937–39, 1944–49), Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego,
Szko³y Powszechnej im. Marii Konopnickiej i kilku innych szkó³ powszechnych,
uczestnik I wojny œwiatowej (od V 1915)
w wojsku austriackim (kapelan w Preszburgu, kapelan rezerwowego szpitala w Jaros³awiu), budowniczy koœcio³a pod wezwaniem Chrystusa Króla (1931–37), pierwszy
jego rektor (1936), proboszcz (1949), cz³onek Rady Miejskiej (1939 i 1944-47), dzia³acz lokalnych stowarzyszeñ religijnych
i charytatywnych – m.in. wiceprezes Ko³a
Zjednoczenia Chrzeœcijañsko-Spo³ecznego
w Rzeszowie, publicysta – autor kilkudziesiêciu pozycji ksi¹¿kowych i artyku³ów.
1885 XII – 1886 II Na ³amach Tygodnika
Rzeszowskiego W³adys³aw Sarna publikowa³ Wspomnienie o ksiêdzu Feliksie Dymnickim.
1885 W rzeszowskim gimnazjum przerwano naukê gimnastyki, poniewa¿ nauczyciel
tego przedmiotu nie podda³ siê wprowadzonemu dla tego przedmiotu egzaminowi kwalifikacyjnemu.
1885 Prefekt gimnazjalny ks. Stanis³aw
Gryziecki powo³a³ komitet odnowy koœcio³a pijarskiego.
1885 Kierownikiem Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego zosta³ inspektor szkolny Roman Vimpeller.
1885/86 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum, do 14 zespo³ów klasowych,
uczêszcza³o 656 uczniów, a pod koniec roku
szkolnego 583 (wœród nich 573 mówi³o po
polsku, a 10 po niemiecku; 514 by³o wyznania rzymskokatolickiego, 5 grekokatolickiego, 59 moj¿eszowego).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1885/86 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 29 nauczycieli, 25
nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 6 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1885/86 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 63 uczniów i na
koñcu równie¿ 63 (na miejsce 5 uczniów,
którzy opuscili zak³ad przyjêto 5 nowych).
Przychód bursy wynosi³ 5469 z³r 2 ct, pozosta³o z ubieg³ego roku 152 z³r 47 ct, razem 5621 z³r 49 ct. Rozchód na utrzymanie
domu 3154 z³r 8 ct, na budowê skrzyde³
3525 z³r 85 ct, razem 6679 z³r 93 ct.
1885/86 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 2946 dzie³ w 5478 tomach, w bibliotece
dla ubogich uczniów by³o 372 ksi¹¿ki,
w tym 33 nowo zakupione.
1885–1890 W sk³ad Rady Miejskiej VII kadencji wchodzili m.in.: nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum Tomasz Tokarski oraz
wychowankowie: Erazm Ta³asiewicz, W³adys³aw Niesio³owski, Noe Binder, Herman
Rotter, Ludwik Schaitter, Feliks Jaœkiewicz,
Wojciech Kalinowski i Stanis³aw Jab³oñski.
1885 – 1938 VIII (Zakopane) ¯yje Wincenty Wysocki, absolwent UJ w Krakowie, nauczyciel IV Gimnazjum w Krakowie (1909–
10), nauczyciel jêzyka polskiego, greckiego, historii i geografii, historii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1910/11 – 1920/21),
nauczyciel Seminarium Nauczycielskiego
Mêskiego w Krakowie (1921–22) V Gimnazjum w Krakowie (1922–24), sekretarz
Zarz¹du G³ównego Towarzystwa Szko³y
Ludowej w Krakowie (1926–38). autor artyku³ów w sprawozdaniach szkolnych
I Gimnazjum.
1885 (Kosina) – 1974 ¯yje Zdzis³aw Zabielski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum
(1896/97 – 1898/99, kl. II–IV), absolwent
Uniwersytetu Jagielloñskiego, asystent Hodowli Zwierz¹t w Studium Rolniczym w Krakowie (1934), kierownik Stacji Zootechnicznej Pañstwowego Instytutu Naukowego Go-
spodarstwa Wiejskiego w Pu³awach (1925),
profesor Hodowli Zwierz¹t na Wydziale
Rolnym UMCS w Lublinie (1945–56); pracowa³ nad uszlachetnieniem zwierz¹t krajowego pochodzenia, m.in. byd³a czerwonego w Ma³opolsce.
1886 I Jubileusz 25-lecia pobytu w Rzeszowie obchodzi³ ks. Jan Gruszka.
1886 27 II Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej, zaliczaj¹ce w poczet ksi¹¿ek
szkolnych Dzieje powszechne dla wy¿szych
klas szkó³ œrednich dra Gindelego prze³o¿one przez Markiewicza, wydanie 2 przerobione, tom I Dzieje staro¿ytne, Rzeszów
1885. Zob. 1879 28 XI, 1880 21 II, 1880
7 VII.
1886 II W Rzeszowie obchodzono piêæsetn¹ rocznicê po³¹czenia Litwy z Polsk¹
(chrztu Jagie³³y i jego ma³¿eñstwa z Jadwig¹). Organizatorami obchodów byli
m.in. ks. Jan Gruszka, ks. Stanis³aw Gryziecki i Józef Winkowski.
1886 II Nak³adem hr. Rogera £ubieñskiego, drukarnia Edwarda Franciszka Arvaya
wyda³a Wspomnienie o ksiêdzu Feliksie
Dymnickim W³adys³awa Sarny.
1886 9 III Reskrypt Ministerstwa Wyznañ
i Oœwiecenia zmieniaj¹cy skalê ocen. Zniesiony zosta³ stopieñ znakomity, w ocenach
z obyczajów (zachowania) zniesiono ocenê
wzorow¹, wprowadzono natomiast po stopniu chwalebne (pierwszym stopniu) stopieñ
zadowalaj¹ce (drugi stopieñ).
1886 5 IV (¯arnowa k. Strzy¿owa) – 1955
14 V (Bydgoszcz) ¯yje Józef Mat³osz, absolwent I Gimnazjum (1909), legionista,
¿o³nierz I wojny œwiatowej w ramach Legionu Wschodniego (1914) i armii austriackiej, dziennikarz, dzia³acz Zwi¹zku Ludowo Narodowego (1919–28), póŸniej Stronnictwa Narodowego (1928–39), pose³ na
Sejm (1922–27 i 1930–35), podczas okupacji pe³nomocnik Rady G³ównej Opiekuñczej w powiecie che³mskim.
97
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1886 3 V Po³o¿ono kamieñ wêgielny pod
rozbudowê bursy gimnazjalnej (dwa boczne pawilony zwane te¿ skrzyd³ami). W tym
samym miesi¹cu roboty ruszy³y pe³n¹ par¹.
1886 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej Marii Anny.
1886 17–21 V Pisemna czêœæ egzaminów
dojrza³oœci.
1886 31 V – 10 VI Ustna czêœæ egzaminów dojrza³oœci pod przewodnictwem inspektora szkó³ œrednich Antoniego Czerkawskiego.
1886 V W³adys³aw Lercel zosta³ mianowany dyrektorem gimnazjum (obj¹³ obowi¹zki w sierpniu).
1886 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1886 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1886 30 VI, 1 VII, 1–2 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1886 VI Uczniowie gimnazjum przekazali
dary pieniê¿ne na pomnik dla poleg³ych
w 1863 r.
1886 1 VII Feliks Jaœkiewicz przekaza³
sklep synowi Stanis³awowi.
1886 21 VII Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej Krajowej (wydane na mocy rozporz¹dzenia ministra oœwiecenia) podwy¿szaj¹ce op³aty szkolne. W miejscowoœciach maj¹cych poni¿ej 25 tys. mieszkañców op³ata
w szko³ach œrednich pañstwowych wynios³a 15 z³r za jedno pó³rocze.
1886 23 VII (Sosnowiec) – 1970 16 XI
(Kraków) ¯yje W³adys³aw Szafer, absolwent I Gimnazjum (1905), ¿o³nierz
I wojny œwiatowej w ramach armii austriackiej, botanik, prekursor ochrony przyrody,
profesor UJ (od 1919), wspó³twórca projektu organizacji ochrony przyrody w Polsce
(1919), podczas okupacji prowadzi³ tajne nauczanie – pe³ni³ obowi¹zki tajnego rektora
98
UJ, krytyk doktryn
³ysenkowskich
z biologii, wiceprezes PAN (1957–
62), autor wniosku
do Sejmu PRL o zapisie w Konstytucji
niezbywalnego prawa ka¿dego obywatela do czystego poW³adys³aw Szafer,
wietrza, autor wielu
mal. J. Sienkiewicz
prac z zakresu paleobotaniki, geografii roœlin, florystyki, anatomii roœlin i ochrony przyrody.
1886 VII Rozpoczê³a siê restauracja koœcio³a popijarskiego. W VII i VIII trwa³y roboty malarskie.
1886 1 VIII – 1899 12 III W³adys³aw Lercel dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1886 22 VIII Reskrypt Rady Szkolnej Krajowej zaliczaj¹cy w poczet ksi¹¿ek dozwolonych do u¿ytku szkolnego m.in. ksi¹¿kê
Antoniego Gindelego prze³o¿on¹ przez
Micha³a Markiewicza Dzieje powszechne
dla wy¿szych szkó³ œrednich wyd. II, tom III
Dzieje nowo¿ytne. Zob. 1879 28 XI, 1880
21 II, 1880 7 VII, 1886 27 II.
1886 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
1886 15 IX Nauczyciele i m³odzie¿ witali
na dworcu kolejowym cesarza, który przeje¿d¿a³ przez Rzeszów.
1886 21 IX (Rzeszów) – 1914 Urodzi³ siê
Boles³aw Karol Kropaczek, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1905); ukoñczy³
studia przyrodnicze w Wiedniu i tam uzyska³ doktorat, zajmowa³ sie badaniami geologii okolic Rzeszowa, zw³aszcza fauny fliszowej i ³upków meniliwych Babicy; autor
map geologicznych, kierownik stacji geologicznej w Borys³awiu.
1886 4 X Imieniny cesarza.
1886 14 XI Uroczyste nabo¿eñstwo w odnowionym koœciele pijarskim, po³¹czone
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
z ods³oniêciem i poœwiêceniem dwóch nowych
obrazów: œw. Alojzego i œw. Stanis³awa Kostki, namalowanych przez Walerego Eliasza.
1886 19 XI Imieniny cesarzowej.
1886 XI Wybrany zosta³ komitet budowy
gmachu Kasy Oszczêdnoœci. Wszed³ do niego m.in. Ludwik Schaitter.
1886 Prasa rzeszowska kilkakrotnie porusza³a problem przepe³nienia bursy gimnazjalnej.
1886 Nadbudowano drug¹ kondygnacjê
bursy gimnazjalnej. Pracami kierowa³ Komitet Budowy Bursy Gimnazjalnej na czele
z prezesem Henrykiem Straszewskim z Boguchwa³y, wspó³pracowa³ z nim katecheta
i prefekt bursy ks. Stanis³aw Gryziecki.
1886 Urodzi³ siê Bronis³aw Piêta, absolwent
Uniwersytetu Jagielloñskiego, nauczyciel
gimnazjum w Pogórzu (1908–11), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, niemieckiego w I Gimnazjum w Rzeszowie (1911/12 – 1918/19), nauczyciel jêzyka
³aciñskiego, greckiego, œpiewu w II Gimnazjum w Rzeszowie (1912–1919), nauczyciel Pañstwowego Gimnazjum Mêskiego
w Toruniu (1925).
1886 – ok. 1970 ¯yje Aleksander Birnbach,
urzêdnik kolejowy w Rzeszowie (przed 1918),
cz³onek i wiceprezes „Lutni” (1918–29),
skrzypek w Szkole Muzycznej (1924–25),
nauczyciel œpiewu i matematyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1923/24 i 1927/28),
nauczyciel œpiewu, gry na instrumentach
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1922–29),
nauczyciel Pañstwowego Seminarium ¯eñskiego w Przemyœlu (od 1929).
1886/87 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 623 uczniów, pod
koniec – 565. Funkcjonowa³o 14 zespo³ów
klasowych.
1886/87 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 29 nauczycieli,
25 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹z-
kowych, a 7 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1886/87 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 66 uczniów,
a pod koniec 65.
1886/87 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 3015 dzie³ w 5625 tomach. W bibliotece dla ubogich uczniów by³o 305 ksi¹¿ek
szkolnych, w tym 33 nowo zakupione.
1886/87 Opiekê nad czytelni¹ niemieck¹
uczniów sprawowa³ Ludwik Salo.
1886/87 – 1888/89 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Andrzej G¹siorowski.
1886/87 – 1889/90 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ Leon Krókowski.
1886/87 – 1889/90, 1891/92 – 1893/94, 1896/
97 – 1902/03 Opiekê nad czytelni¹ dla biednych uczniów sprawowa³ Franciszek So³tysik.
1886–1950 Urodzi³ siê Jan Kinel, uczeñ
rzeszowskiego gimnazjum (1897/98 – kl. I),
absolwent gimnazjum lwowskiego i UJK we
Lwowie, nauczyciel historii naturalnej
w Tarnopolu i Lwowie, pracownik Zak³adu
Zoologii UJK, sekretarz naukowy (od 1922)
nastêpnie dyrektor muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie, Kustosz Muzeum Zoologicznego Uniwersytetu Wroc³awskiego,
specjalista w systematyce i biologi chrz¹szczy wodnych, wspó³za³o¿yciel i cz³onek
zarz¹du Polskiego Zwi¹zku Entomologicznego i redaktor 19 tomów jego wydawnictw.
1887 I Zmar³ Franciszek Mrniak, profesor
gimnazjalny, by³y kierownik szko³y ¿eñskiej, by³y cz³onek Rady Miejskiej i Rady
Powiatowej.
1887 17 II Wojciech Kalinowski zrezygnowa³ z urzêdu burmistrza.
1887 18 III Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej polecaj¹ce do bibliotek szkó³ œrednich Krótki rys dziejów powszechnych, przerobione dzie³o Karola Ploetza przez A. Szar³owskiego i J. Sutowicza., Stanis³awów 1886.
99
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1887 IV Delegacje Rady Miejskiej i Rady
Powiatowej wziê³y udzia³ w pogrzebie Józefa
Ignacego Kraszewskiego (1812–1887) w Krakowie. W ich sk³adzie znalaz³ siê m.in. Adam
Jêdrzejowicz. W dniu pogrzebu na budynkach
rzeszowskich powiewa³y flagi ¿a³obne.
Narodowej Demokracji, prezes Klubu Poselskiego ND (1928–35), wiêzieñ Pawiaka
(1941) i Oœwiêcimia, gdzie zakoñczy³ ¿ycie.
1887 IV Ks. Bronis³aw Karakulski przeniesiony zosta³ z Biecza do Rzeszowa.
1887 4 X Imieniny cesarza.
1887 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
cesarzowej Marii Anny.
1887 31 V – 4 VI Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1887 6–12 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora
szko³y realnej w Krakowie Marcelego Studziñskiego.
1887 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1887 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1887 30 VI – 1 VII i 29–31 VIII Egzaminy
wstêpne do klasy I.
1887 VI Na powitanie cesarskiej pary udali
siê do Krakowa przedstawiciele Rady Powiatowej, m.in. Adam Jêdrzejowicz i Stanis³aw Jêdrzejowicz.
1887 3 IX Pocz¹tek roku szkolnego – uroczyste nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha
Œwiêtego.
1887 15 X Otwarto szpital w nowym gmachu (przeniesiono do niego w ca³oœci wyposa¿enie z ul. Ró¿anej). Poœwiêcenia dokona³ ks. kanonik Jan Gruszka.
1887 22 X Przy odbiorze nowego szpitala
cz³onkowie komisji, bez zgody Rady Miejskiej, urz¹dzili przyjêcie. Obecni na nim byli
m.in. delegat Wydzia³u Krajowego dr Franciszek Hoszard, starosta Adam Fedorowicz,
marsza³ek rzeszowskiej Rady Powiatowej
Stanis³aw Jêdrzejowicz, burmistrz dr Wiktor Zbyszewski, ks. Kanonik Jan Gruszka.
Spotka³o siê to z krytyk¹ mieszkañców a tak¿e „Tygodnika Rzeszowskiego” (rozrzutnoœæ).
Burmistrz pod presj¹ wp³aci³ 200 z³r (koszty
przyjêcia) do kasy Rady, a wkrótce potem
Rada uchwali³a zwrócenie mu tej kwoty.
1887 X Wybrano radê nadzorcz¹ maj¹cej
powstaæ fabryki garbarskiej. W jej sk³adzie
znalaz³ siê m.in. Stanis³aw Jêdrzejowicz.
1887 VI W rzeszowskim gimnazjum podczas matury naruszono przepisy.
1887 X – 1889 Ks. Bronis³aw Karakulski zastêpc¹ katechety gimnazjalnego w Rzeszowie.
1887 VI Uczniowie rzeszowskiego gimnazjum odbyli wycieczkê do Lubeni i Bogu–
chwa³y.
1887 X Ks. Bronis³aw Karakulski obj¹³ zarz¹d bursy gimnazjalnej.
1887 3 VIII (Zator k. Oœwiecimia) – 1942
6 III (Oœwiecim) ¯yje Roman Franciszek Rybarski, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (póŸniejszego I Gimn. 1898/99 – 1903/04, kl.
I–VI), absolwent II Gimnazjum (1906), profesor, kierownik Katedry Ekonomii Politycznej na UJ (do 1924), historyk skarbowoœci
i gospodarki, prawnik, podsekretarz stanu
w ministerstwie skarbu (1919–21), autor wielu prac poœwiêconych bie¿¹cym problemom
gospodarczym II Rzeczypospolitej, dzia³acz
100
1887 2 XI – 1971 I (Rzeszów) ¯yje Marcin
Wo³owiec, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum
(póŸniejszego I Gimn. 1901/02 – 1903/04,
kl I–III), absolwent II Gimnazjum (1909),
uczestnik I wojny œwiatowej, nauczyciel Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego (od
1920), dyrektor tego¿ Seminarium (1929–
1936), nauczyciel Seminarium ¯eñskiego
(1922–1926), dyrektor Liceum Pedagogicznego (1937–39 i 1944–47), zastêpca przewodnicz¹cego komisji egzaminacyjnej
w zakresie szkolnictwa œredniego Powiato-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
wej Komisji Oœwiaty i Kultury (w okresie
okupacji), cz³onek Rady Miejskiej (1944),
autor artyku³ów przyczynkarskich dotycz¹cych historii regionu.
1887 19 XI Imieniny cesarzowej.
1887 Prasa rzeszowska donios³a, ¿e m³odzie¿
gimnazjalna u¿ala siê na zimno w klasach.
1887 Renowacja rzeszowskiego gimnazjum.
1887/88 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 591 uczniów,
a pod koniec 492. Funkcjonowa³o 14 zespo³ów klasowych.
1887/88 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 27 nauczycieli,
24 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 6 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1887/88 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 72 uczniów,
a pod koniec 63 (w tym bezp³atnie na wikcie bursowym 15, bezp³atnie na w³asnym
garnuszku 23).
1887/88 w Bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 3399 dzie³, w 6404 tomach i 1643 zeszyty, w bibliotece dla ubogich uczniów
znajdowa³o siê 305 ksi¹¿ek szkolnych.
1887/88 Opiekê nad czytelni¹ niemieck¹
uczniów sprawowa³ Jan Novak.
1887–1911 Ks. Stanis³aw Gryziecki prezesem Kasy Oszczêdnoœci w Rzeszowie.
1888 I Wydzia³ lekarski Uniwersytetu Jagielloñskiego mianowa³ dra Stanis³awa Momid³owskiego asystentem kliniki chorób dzieci.
1888 I Na skutek mrozów zamkniête by³o
rzeszowskie gimnazjum.
1888 5 II (G³ogów) – 1959 22 X (Warszawa) ¯yje Ludwik Chmaj, absolwent I Gimnazjum (1908), historyk filozofii i wychowania, profesor pedagogiki w Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie (1938–
39), w okresie okupacji prowadzi³ tajne na-
uczanie w zakresie szko³y wy¿szej i œredniej, wiêzieñ £ubianki i Butyrek, odby³ karê
10 lat pracy przymusowej w ZSRR, cz³onek Polskiej Akademii Umiejêtnoœci, póŸniej Polskiej Akademii Nauk, najcenniejsza
jego publikacja to Pr¹dy i kierunki pedagogiki wspó³czesnej (1938, 1962).
1888 1 III (K¹kolówka) – 1916 3 XI (S³onim) ¯yje Albin Fleszar ps. „Satyr”, uczeñ
I Gimnazjum (1898/00 – 1905/06 z przerwami, kl. I–II, IV, VI–VII), geolog, dzia³acz
Zwi¹zku Walki Czynnej i Zwi¹zku Strzeleckiego, organizator oddzia³ów Zwi¹zku Strzeleckiego w okolicach Rzeszowa, oficer Legionów, walczy³ pod Krzywop³otami,
£owczówkiem, Kostiuchnówk¹, pope³ni³
samobójstwo na wieœæ o dymisji Józefa Pi³sudskiego, autor kilku publikacji z geologii.
1888 9 III (Wysoka) – 1955 16 VI (Frysztak) ¯yje Wojciech Blajer, absolwent I Gimnazjum (1909) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu, wikariusz w B³a¿owej i Sêdziszowie, budowniczy koœcio³a i proboszcz
we Frysztaku, cz³onek ZWZ–AK.
1888 III Prezesem Rady Powiatowej w Rzeszowie wybrany zosta³ Adam Jêdrzejowicz.
1888 17 IV Imieniny nastêpcy tronu arcyksiêcia Rudolfa. Odby³o siê solenne nabo¿eñstwo
w koœciele gimnazjalnym, po którym dyrektor zwolni³ uczniów z nauki szkolnej.
1888 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
cesarzowej Marii Anny.
1888 13 V (Stara Sól) – 1941 1 X (Przemyœl) ¯yje Jan Dzik (od 1925 Jan Damian),
absolwent gimnazjum w Samborze (1908)
i Akademii Sztuk Piêknych w Krakowie
(1914), nauczyciel w gimnazjum z ruskim jêzykiem wyk³adowym w Przemyœlu (1913–18),
I Gimnazjum w Przemyœlu (1918–19), nauczyciel rysunków i prac rêcznych w II Gimnazjum w Rzeszowie (1919–23, 1925–28,
1931–34), nauczyciel rysunków, kaligrafii
(pisma), gimnastyki, zajêæ praktycznych,
101
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
historii, geografii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1920/21 – 1934/35), 1935 przeniesiony w stan spoczynku.
1888 25 V (Pobitne) – 1938 VIII ¯yje Piotr
Wiêcek, absolwent I Gimnazjum (1907),
dzia³acz stowarzyszeñ gospodarczych, cz³onek Rady Naczelnej Sk³adnicy Kó³ek Rolniczych (od 1920), cz³onek Rady Miejskiej
(1930–39), wiceprezydent miasta (I 1935 –
III 1936).
1888 V W³adze Rzeszowa z³o¿y³y petycjê
do Ko³a Polskiego w austriackiej Radzie
Pañstwa, prosz¹c o zwolnienie z rocznego
zasi³ku p³aconego dla gimnazjum rzeszowskiego.
1888 V Zjazd kole¿eñski wychowanków
rzeszowskiego gimnazjum, którzy sk³adali
egzamin dojrza³oœci w 1868 r.
1888 7–12 VI Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci.
1888 14–19 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora
szko³y realnej w Krakowie Marcelego Studziñskiego.
1888 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
cesarza Ferdynanda.
1888 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1888 30 VI, 1 VII, 1 i 2 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1888 VI Zastêpc¹ lekarza wiêziennego
w Rzeszowie, w miejsce dra Juliusza Bandrowskiego, mianowany zosta³ dr Stanis³aw
Jab³oñski.
1888 VI Zatwierdzenie wyboru dra Adama
Jêdrzejowicza na prezesa Rady Powiatowej
w Rzeszowie. Nowy prezes (marsza³ek)
obj¹³ urzêdowanie.
1888 VI Na pogrzeb hr. W³adys³awa Badeniego, cz³onka Wydzia³u Krajowego, wyjecha³o trzech pos³ów rzeszowskich, m.in.
Adam Jêdrzejowicz.
102
1888 7 VII Rada Szkolna Krajowa zaliczy³a
w poczet ksi¹¿ek do u¿ytku szkolnego dozwolonych ksi¹¿kê wychowanka rzeszowskiego
gimnazjum W³adys³awa Zaj¹czkowskiego
Pocz¹tki arytmetyki i algebry, zastosowa³ do
u¿ytku szkó³ œrednich W³adys³aw Zaj¹czkowski czêœæ II na klasê III i IV, Lwów 1888.
1888 25 VIII (Krasne pow. Rzeszów) – 1943
25 IV (Oranienburg) ¯yje Franciszek R¹b,
absolwent I Gimnazjum (1912), uczestnik
walk polsko–ukraiñskich i wojny polsko-bolszewickiej, adwokat, doktor praw, dzia³acz
Zwi¹zku Ludowo-Narodowego (1919–28),
póŸniej Stronnictwa Narodowego (1928–39),
pose³ na Sejm (1922–27), w latach 20-tych
zwi¹zany z £odzi¹, od 1934 z Rzeszowem,
gdzie prowadzi³ kancelariê adwokack¹ (od
1937), wiceprezes Zarz¹du Okrêgu Stronnictwa Narodowego w Rzeszowie, wiceprezes
Rady Nadzorczej Sk³adnicy Kó³ek Rolniczych
w Rzeszowie (1936–37), cz³onek Rady Miasta (1939), cz³onek Polskiego Komitetu Opiekuñczego w Rzeszowie (1940–41), zmar³
w obozie w Oranienburgu.
1888 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego –
uroczyste nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha
Œwiêtego.
1888 IX Dr Stanis³aw Jab³oñski mianowany
zosta³ lekarzem wiêziennym w Rzeszowie.
1888 IX Adam Jêdrzejowicz zosta³ wybrany sekretarzem biura marsza³ka Sejmu Kra–
jowego.
1888 4 X Imieniny cesarza. Nabo¿eñstwo
w koœciele gimnazjalnym.
1888 X Jan Kanty Steczkowski, adwokat
przy S¹dzie Okrêgowym i dzia³acz spo³eczny (przysz³y minister skarbu i premier rz¹du Rady Regencyjnej), opuœci³ Rzeszów.
1888 7 XI (Rzeszów) Urodzi³ siê Aron (Artur) Wang, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1908), doktor, w³aœciciel domu
goœcinnego „Pod Czerwon¹ Bram¹” na koñcu ul. Grunwaldzkiej, cz³onek Rady Miej-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
skiej (1927-39), prezes Bar-Kochby - ¯ydowskiego Towarzystwa Gimnastycznego
i Sportowego (1933), cz³onek Komitetu Rozbudowy Miasta Rzeszowa (1935), cz³onek
Zarz¹du Towarzystwa Budowy i Utrzymania Szpitala ¯ydowskiego (1937), cz³onek
Zarz¹du Tymczasowego Komunalnej Kasy
Oszczêdnoœci (1938), prezes Towarzystwa
Opieki nad Sierotami ¯ydowskimi (1938),
sekretarz oddzia³u rzeszowskiego Stowarzyszenia Adwokatów ¯ydów (II–IX 1939).
1888 19 XI Imieniny cesarzowej. Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym.
1888 26 XI (£añcut) – 1918 22 XI ¯yje
Stefan Mieczys³aw ¯muda, absolwent
I Gimnazjum (1909), ¿o³nierz Legionów,
poleg³ w walkach o Lwów (22 XI 1918).
1888 25 XII (Rzeszów) – 1916 14 II (Kostiuchnówka) ¯yje Stanis³aw Wiktor Reich,
syn Samuela, absolwent I Gimnazjum
(1904), doktor praw, prowadzi³ w³asn¹ praktyk¹ adwokack¹ w Rzeszowie, ¿o³nierz
II Brygady Legionów, walczy³ w Karpatach,
nad Styrem i Stodochem, zgin¹³ pod Kostiuchnówk¹.
1888 27 XII (Soko³ów), Urodzi³ siê Sylwester Jan Bazylski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1908), ksi¹dz, cz³onek Tymczasowej Rady Powiatowej w Rzeszowie
(1930–33), cz³onek Rady Powiatowej
w Rzeszowie (1933–37).
1888 W rzeszowskim gimnazjum powsta³o
ko³o „Or³a Bia³ego”.
1888 Prezesem oddzia³u rzeszowskiego
Towarzystwa Pedagogicznego zosta³ Roman Vimpeller. Oddzia³ liczy³ wówczas
43 cz³onków.
1888 Urodzi³ siê Czes³aw Wilk, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1899/1990 – 1900/
01, kl. I–II), dzia³acz socjalistyczny, przewodnicz¹cy Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego w Rzeszowie (1923), cz³onek
Rady Miejskiej (1927–34).
1888 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili m.in. wychowankowie rzeszowskiego gimnazjum: Stanis³aw Jêdrzejowicz, Adam Jêdrzejowicz, Henryk Straszewski i Wojciech Kalinowski.
1888/89 Na pocz¹tku roku uczêszcza³o do
gimnazjum 549 uczniów, a pod koniec 479.
Funkcjonowa³o 13 zespo³ów klasowych.
1888/89 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 25 nauczycieli,
22 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 6 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1888/89 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 72 uczniów,
a pod koniec 66. Wœród nich by³o konwiktorów 23, bezp³atnie na wikcie bursowym
13, bezp³atnie na w³asnym garnuszku 30.
1888/89 W bibliotece szkolnej by³o 5118 dzie³
w 6559 tomach i 1615 zeszytów, atlasów 11,
globusów 4, map 104. W bibliotece dla biednych uczniów by³o 309 ksi¹¿ek szkolnych
1888/89 Opiekê nad czytelni¹ niemieck¹
uczniów sprawowa³ Feliks G³owacki.
1888–1895 Adam Jêdrzejowicz prezesem
Rady Powiatowej w Rzeszowie (i marsza³–
kiem powiatu).
1888 (Œwilcza) – 1957 (Detroit) ¯yje Józef
Czach, uczeñ I Gimnazjum (1902/03 –
1903/04), absolwent II Gimnazjum (1910),
uczestnik I i II wojny œwiatowej, wiêzieñ
obozu koncentracyjnego w Dachau, kapelan kombatantów polskich w USA.
1889 2 I (Wadowice) – 1948 1 III (Warszawa) ¯yje W³adys³aw Nikloborc, uczeñ
I Gimnazjum (do 1912), ¿o³nierz legionów
i wojny polsko-bolszewickiej, matematyk,
profesor, pracownik kolejno: Politechniki
Lwowskiej, Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, cz³onek PAU, twórca teorii
funkcji hiperharmonicznych.
103
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1889 6 I (Boguchwa³a) – 1956 4 IV (Boguchwa³a) ¯yje Stanis³aw Leon ¯ytkiewicz,
absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1910),
ksi¹dz, kapelan VI batalionu Legionów Polskich, obecny na wszystkich polach bitewnych I Brygady Legionów, kapelan frontu
w wojnie polsko-bolszewickiej, dziekan
Kurii Polowej, kapelan prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Moœcickiego (1927–39),
rezydent w Boguchwale (po 1944), kawaler Orderu Virtuti Militari.
1889 5 II Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym za œp. nastêpcê tronu arcyksiêcia
Rudolfa. Dzieñ ten by³ wolny od nauki.
1889 22 II (Lwów) – ok. 1982 (Kijów) ¯yje
Taras Franko, syn Iwana, absolwent Gimnazjum Akademickiego we Lwowie (1907),
studiowa³ we Lwowie i w Wiedniu, uczestnik I wojny œwiatowej (1914–18) i walk na
wschodzie (1918–20), nauczyciel gimnazjum w Stanis³awowie (1912), gimnazjum
z ruskim jêzykiem nauczania we Lwowie
(1912–14 i 1922–28), nauczyciel æwiczeñ
cielesnych (gimnastyki, gier i zabaw, przysposobienia sportowego), jêzyka ruskiego
(ukraiñskiego) w I Gimnazjum w Rzeszowie (1928/29 – 1938/39), nauczyciel jêzyka ruskiego w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1928–29, 1937–38), dyrektor Muzeum
Iwana Franki w Kijowie (po 1945).
1889 16 IV Rada Szkolna Krajowa zaliczy³a
w poczet ksi¹¿ek dozwolonych do u¿ytku
szkolnego ksi¹¿kê Pocz¹tki arytmetyki do
u¿ytku szkó³ œrednich zastosowane przez dra
W³adys³awa Zaj¹czkowskiego czêœæ I, wydanie II na klasê I i II. Lwów, nak³ad Towarzystwa Pedagogicznego. Zob. 1888 7 VI.
1889 22 IV (Tarnobrzeg) – ok. 1970 (Wroc³aw) ¯yje Roman Stanis³aw Karakiewicz,
absolwent I Gimnazjum (1908), inspektor
Dolnoœl¹skiego Oddzia³u Polskich Kolei
Pañstwowych we Wroc³awiu.
1889 25 IV (Mazury pow. Kolbuszowa) –
1956 3 X (Warszawa) ¯yje Jan Dec, absolwent I Gimnazjum (1909), ¿o³nierz Legionów (1914–17), dzia³acz PSL „Wyzwolenie” (od 1917), Zwi¹zku M³odzie¿y Wiejskiej, Batalionów Ch³opskich, PSL (cz³onek
Rady Naczelnej), PSL–Lewicy (1947–49),
ZSL (od 1949), publicysta partii ch³opskich.
Taras Franko (stoi w œrodku) z m³odzie¿¹ przed lekcj¹ gimnastyki na podwórzu szkolnym (1932 r.)
104
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1889 4 V Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym za duszê œp. cesarzowej Marii Anny.
1889 14 V Zarejestrowane zosta³o rzeszowskie ko³o Towarzystwa Nauczycieli Szkó³
Wy¿szych i Œrednich. Prezesem zosta³ dyrektor Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego Roman Vimpeller.
1889 3–7 VI Pisemna czêœæ egzaminu doj–
rza³oœci.
1889 15–22 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem dra Józefa Rostafiñskiego z Uniwersytetu Jagielloñskiego.
1889 28 VI Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym za duszê œp. cesarza Ferdynanda.
1889 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego –
uroczyste nabo¿eñstwo i odœpiewanie hymnu narodowego.
1889 30 VI, 1 VII, 1–2 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1889 15 VIII (Rzeszów) – ok. 1970 (Rzeszów) ¯yje Stefan Roch Juszczak, absolwent I Gimnazjum (1907), ¿o³nierz I wojny
œwiatowej w armii austriackiej (1914–18),
dyrektor Spó³dzielni Rolniczo-Handlowej
„Gospodarz” (1925), cz³onek Zarz¹du Komisarycznego Rzeszowa (1926–27), radca
w Ministerstwie Handlu, podczas II wojny
dzia³acz Rady G³ównej Opiekuñczej w Rzeszowie.
1889 1 IX – 1890 31 VIII Ogólny przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 5942 z³
82 ct, rozchód 4298 z³r 18 ct., pozosta³o na
rok 1890/91 1644 z³r 64 ct.
1889 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym
i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1889 6 IX (Góra Ropczycka) – 1951 20 V
(Rzeszów) ¯yje Ludwik £aszewski, absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie (1907), nauczyciel szkó³ powszechnych (do 1921), Seminarium Nauczycielskiego, nastêpnie Liceum Pedagogicznego
w Rzeszowie (1921–39), nauczyciel œpiewu w I Gimnazjum w Rzeszowie (1933/34
– 1936/37, prowadzi³ równie¿ chór), kierownik Towarzystwa Muzycznego „Lutnia”.
1889 4 X Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym w dzieñ imienin cesarza.
1889 19 XI Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym w dzieñ imienin cesarzowej.
1889 Urodzi³ siê Tadeusz Pluta, nauczyciel
jêzyka ³aciñskiego, greckiego i kaligrafii
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1912–26),
Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego,
Szko³y Handlowej, nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego matematyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1927/28 – 1930/31), nauczyciel Pañstwowego Gimnazjum w Brodach (od 1931).
1889 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili m.in. wychowankowie rzeszowskiego gimnazjum: prezes – Adam Jêdrzejowicz i cz³onkowie: Stanis³aw Jêdrzejowicz, Henryk Straszewski (do 24 IV)
i Wojciech Kalinowski.
1889 Boles³aw Wys³ouch zacz¹³ wydawaæ
„Przyjaciela Ludu”. Pismo przekonywa³o
czytelników, aby do Sejmu Krajowego
i Rady Pañstwa wybieraæ deputowanych
pochodzenia ch³opskiego, którzy najlepiej
bêd¹ reprezentowaæ interesy wsi. W „Przyjacielu Ludu” publikowa³ m.in. Antoni
Bomba (od 1995), dzia³acz ch³opski z Budziwoja.
1889/90 Na koñcu roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 457 uczniów. Funkcjo–
nowa³o 13 zespo³ów klasowych.
1889/90 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 25 nauczycieli,
22 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 6 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1889/90 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 67 uczniów,
a pod koniec równie¿ 67.
105
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1889/90 W bibliotece szkolnej by³o 3629 dzie³
w 6759 tomach i 1783 zeszytów, 12 atlasów,
4 globusy 104 mapy. W bibliotece dla ubogich uczniów by³o 346 ksi¹¿ek szkolnych.
1889/90 Opiekê nad bibliotek¹ nauczycielsk¹ sprawowa³ Andrzej G¹siorowski.
1889/90 – 1892/93 Opiekê nad czytelni¹
niemieck¹ uczniów sprawowa³ Józef Piz³o.
1889–1894 W³adys³aw Jêdrzejowicz prezesem Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego w Rzeszowie.
W latach osiemdziesi¹tych do Koœcio³a
Œwiêtej Trójcy wstawiono obraz Œwiêtej
Trójcy wykonany przez Jana Nepomucena
Szczêsnego Morawskiego.
W latach osiemdziesi¹tych w koœciele
œw. Krzy¿a wmurowana zosta³a tablica upamiêtniaj¹ca ks. Feliksa Dymnickiego. Ulicê Ró¿ankê nazwano ul. Dymnickiego.
1890 29 I (Lwów) – 1977 10 X (£ódŸ) ¯yje
Stanis³aw Franciszek Zaj¹czkowski, absolwent I Gimnazjum (1908), ¿o³nierz I wojny
œwiatowej w armii austriackiej (1914–16);
przebywa³ w niewoli rosyjskiej (1916/18),
wróci³ do kraju w 1921 r.; profesor zwyczajny historii œredniowiecznej powszechnej
w Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie
(1937), dziekan Wydzia³u Humanistycznego tego¿ uniwersytetu (1937), prorektor
(1939), pracownik Archiwum Pañstwowego w Wilnie (1939–45), dziekan Wydzia³u
Humanistycznego Uniwersytetu £ódzkiego
(1946–48), dziekan Wydzia³u FilozoficznoHistorycznego tego¿ uniwersytetu (1956–
60), autor kilkudziesiêciu publikacji z zakresu historii œredniowiecza, archiwistyki,
Ÿród³oznawstwa i geografii historycznej.
1890 3 I Nabo¿eñstwo za spokój duszy nastêpcy tronu arcyksiêcia Rudolfa.
1890 9 III (Przybyszówka) – 1966 24 VII
(Rzeszów) ¯yje Józef R¹czy, absolwent
I Gimnazjum (1910), studiowa³ w Uniwer106
sytecie Lwowskim, nauczyciel w gimnazjum
w Kamionce Strumi³owskiej (1916–19), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego
i greckiego w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1919 – II 1923), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, greckiego, geografii, historii, matematyki, propedeutyki filozofii, pisma (kaligrafii) w I Gimnazjum i Liceum
w Rzeszowie (1922/23 – 1938/39 i 1944/45
– 1950/51), w okresie okupacji pracowa³
w Publicznej Rzemieœlniczej Szkole ¯eñskiej w Rzeszowie i prowadzi³ niezorganizowane tajne nauczanie.
1890 9–20 IV Wizytowa³ szko³ê c.k. inspektor szkó³ œrednich dr Ludomi³ German.
1890 19 IV Zmar³ we Lwowie Jan Aleksander Maksymilian Ludkiewicz. Zapisa³ na
rzecz rzeszowskiego gimnazjum kwotê 500
z³r na pomoc dla ubogich uczniów. Dyrek–
tor szko³y kwotê tê ulokowa³ m.in. na listach
zastawnych Galicyjskiego Towarzystwa
Kredytowego Ziemskiego i na ksi¹¿eczce
wk³adkowej Galicyjskiej Kasy Oszczêdnoœci we Lwowie. Zysk z lokat przeznaczany
by³ (zwykle co roku) na pomoc 1–2 biednym uczniom. W gotówce lub w ksi¹¿kach.
1890 5 V Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym za œp. cesarzow¹ Mariê Annê.
1890 12–18 V Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1890 31 V – 8 VI Ustna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci pod przewodnictwem inspektora dra Ludomi³a Germana.
1890 24 V (Rzeszów) – 1967 28 VIII (Rzeszów) ¯yje W³adys³aw Ignacy Uzarski, absolwent I Gimnazjum (1910); w 1914 r. kupi³
od Ludwika Bieñkowskiego dawn¹ ksiêgarniê Pelara i prowadzi³ j¹ do 1949 r.; zastêpca
cz³onka Zarz¹du G³ównego Zwi¹zku Ksiêgarzy Polskich, jeden z dyrektorów Komunalnej Kasy Oszczêdnoœci w Rzeszowie i Narodowego Banku Polskiego Oddzia³ w Rzeszowie, cz³onek Rady Miejskiej (1927–34).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1890 2 VI – 1977 (K¹kolówka) ¯yje Jan
WoŸniak, absolwent I Gimnazjum (1910),
¿o³nierz ZWZ–AK, radca prawny (po 1945).
1890 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym
i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1890 3 VI (Kraków) – 1916 6/7 VII (Maniewicze) ¯yje Tadeusz Józef Ludwik Furgalski ps. „Wyrwa”, absolwent I Gimnazjum
(1909), przyrodnik, geolog, dzia³acz Zwi¹zku Walki Czynnej (od 1908), oficer Zwi¹zku Strzeleckiego (od 1912) i Legionów
(1914–16) – bra³ udzia³ w wyprawie na Kielce oraz w bitwach m.in. pod: Nowym Korczynem, Opatowcem, Krzywop³otami, Konarami, nad: Bugiem, Stochodem i Styrem,
pod Kostiuchnówk¹, poleg³ w miejscowoœci Maniewcze.
1890 3 IX Ka¿dy nowy uczeñ zobowi¹zany
by³ zap³aciæ taksê wstêpn¹ 2 z³r. 10 ct. oraz
z³o¿yæ 1 z³r. jako datek na zbiory naukowe.
1890 28 VI Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym na œp. cesarza Ferdynanda.
1890 30 VI Rok szkolny zakoñczono nabo¿eñstwem i odœpiewaniem hymnu narodowego.
1890 30 VI – 1 VII i 1–2 IX Egzaminy
wstêpne do szko³y.
1890 4 VII Uroczystoœci z okazji sprowadzenia na ziemie polskie prochów Mickiewicza i z³o¿enia ich na Wawelu. Miasto
udekorowano, sklepy w œródmieœciu zamkniêto, na ulicach zapalono powleczone
kirem latarnie. Na uroczystoœci pogrzebowe do Krakowa wyjecha³y delegacje Rady
Miejskiej, Towarzystwa Gimnastycznego
„Sokó³”, rzeszowskiego oddzia³u Towarzystwa Pedagogicznego, reprezentacja gminy
¿ydowskiej oraz uczniów gimnazjum.
1890 6 VIII (Rzeszów) – 1980 9 I (Londyn) ¯yje Marian Zygmunt Boles³awowicz,
absolwent I Gimnazjum (1912), ¿o³nierz Legionów, wojny polsko-bolszewickiej, wojny obronnej 1939 r., Polskich Si³ Zbrojnych
na Zachodzie, genera³ brygady, odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari, Krzy¿em
Walecznych, Krzy¿em Niepodleg³oœci z
Mieczami, Orderem Polonia Restituta Komandoria z Gwiazd¹.
1890 3 IX (Markuszowa) Urodzil siê Józef
W³adys³aw Korabiowski, absolwent I Gimnazjum (1910), cz³onek Rady Miejskiej
w Rzeszowie (1934–39).
1890 15 IX Minister Wyznañ i Oœwiaty wyda³ rozporz¹dzenie zobowi¹zuj¹ce szko³y
do dbania o rozwój fizyczny m³odzie¿y.
1890 17 X Rada Szkolna Krajowa wyda³a
okólnik dotycz¹cy dbania w szko³ach o roz–
wój si³ fizycznych m³odzie¿y.
1890 IX Uczniowie rzeszowskiego gimnazjum zebrali datki na budowê pomnika Mickiewicza w Rzeszowie.
1890 IX Tomasz Tokarski, znany w Rzeszowie pedagog i dzia³acz spo³eczny, zosta³
przeniesiony do Sanoka na stanowisko dyrektora tamtejszego gimnazjum.
1890 4 X Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym z okazji imienin cesarza.
1890 16 X Pierwsze posiedzenie rzeszowskiego ko³a Towarzystwa Nauczycieli Szkó³
Wy¿szych i Œrednich.
1890 19 XI Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym w dzieñ imienin cesarzowej.
1890 18 XII (Rzeszów) – 1963 15 X (Rzeszów) ¯yje Jan Stefan Kotowicz ps. „Twardy”, absolwent I Gimnazjum (1910), dzia³acz
Zwi¹zku Strzeleckiego (od 1912), ¿o³nierz Legionów – uczestnik bitew m.in. pod Laskami,
Borzechowem, Krzywoplotami, wspó³organizator Pu³ku Ziemi Rzeszowskiej (1918),
uczestnik walk z Ukraiñcami i wojny polskobolszewickiej, zastêpca dowódcy 17 PP
w Rzeszowie (w latach 20-tych), uczestnik
kampanii wrzeœniowej, dowódca 27 Wo³yñskiej Dywizji Piechoty AK w czasie akcji „Bu107
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
rza”, wiêziony w Lublinie i we Wronkach
(1945), od 1949 r. mieszka³ w Rzeszowie.
stwowej. Uczniowie œlizgali siê w czasie
wolnym od nauki pod nadzorem nauczycieli.
1890 26 XII (Przemyœl) – 1940 (Katyñ) ¯yje
Stefan Hakalla, absolwent I Gimnazjum
(1908), uczestnik I wojny œwiatowej i wojny
polsko-bolszewickiej, dzia³acz Narodowego
Zwi¹zku Robotniczego (1920) i Narodowej
Partii Robotniczej w Rzeszowie (1920), kandydat w wyborach do Sejmu z listy Chrzeœcijañskiego Zwi¹zku Jednoœci Narodowej
(1922), prezes ko³a SN w Rzeszowie (1928–
32), prezes Zarz¹du Powiatowego SN (1932–
37), prezes rzeszowskiego oddzia³u Soko³a
(od 1936), wiêzieñ Kozielska (1939–40), zamordowany w Katyniu.
1890–1900 W Gimnazjum istnia³a tajna
organizacja. Dzia³a³ w niej m.in. Tomasz
W¹sik (uczeñ 1892/93 – 1899/1900, absolwent 1900).
1890 Hieronim Lubomirski ofiarowa³ Stefanowi Momid³owskiemu prospekty Wiedemanna.
1890/91 Na pocz¹tku roku szkolnego do szko³y uczêszcza³o 493 uczniów, a pod koniec –
447. Funkcjonowa³o 13 zespo³ów klasowych.
1890/91 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 26 nauczycieli,
21 na-uczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1890/91 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 69 uczniów,
a pod koniec 64. Wœród nich by³o konwiktorów 7, konwiktorów ubogich 21, bezp³atnie na wikcie bursowym 12, bezp³atnie na
w³asnym garnuszku 24.
1890/91 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 4040 dzie³ w 7591 tomach i 1914 zeszytów. W bibliotece ubogich uczniów by³o 266
ksi¹¿ek szkolnych.
1890/91 – 1891/92 Opiekê nad czytelni¹
Polsk¹ uczniów sprawowa³ Karol Ca³czyñski.
1890/91 – 1893/94 Opiekê nad bibliotek¹ nauczycielsk¹ sprawowa³ Ludwik Kozakiewicz.
1890/91 zima Urz¹dzono dla m³odzie¿y
szkolnej œlizgawkê obok dworca kolei pañ108
1891 1 I (B³a¿owa) – 1976 13 II (Nowy York)
¯yje Antoni Brzêk, absolwent I Gimnazjum
(1909), ekonomista, prawnik, ¿o³nierz Legionów, pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych (od 1919), sekretarz generalny Konsulatu RP (1922–40) w Nowym Yorku i Chicago, autor artyku³ów dotycz¹cych wychodŸstwa polskiego w prasie polonijnej.
1891 30 I Nabo¿eñstwo za œp. arcyksiêcia
Rudolfa – nastêpcê tronu.
1891 14 III (Rzeszów) – 1963 12 XII (Ottawa, Kanada) ¯yje Józef Zaj¹c, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (1901/02 – 1902/03,
kl. I–II), dzia³acz Zwi¹zku Strzeleckiego
(1912–14), ¿o³nierz Legionów, II Korpusu
Polskiego, armii Hallera, uczestnik wojny
polsko-bolszewickiej, genera³ brygady (od
1924), naczelny dowódca Lotnictwa i OPL
(od 1937), uczestnik kampanii wrzeœniowej,
dowódca Polskich Si³ Powietrznych we
Francji, zastêpca dowódcy I Korpusu Polskiego w Szkocji, dowódca WP na Bliskim
Wschodzie, dowódca I Korpusu PancernoMotorowego w Szkocji, genera³ dywizji (od
1942), po wojnie na emigracji.
1891 26 IV (Jawornik Polski) – 1965 8 X
(Jawornik Polski) ¯yje Jakub Makara, absolwent I Gimnazjum (1912) i Seminarium
Duchownego w Przemyœlu, ksi¹dz (1917),
katecheta – m.in. w Szkole Przemys³owej
¯eñskiej w Rzeszowie (1925/26), od 1926 r.
zwi¹zany z Jaros³awiem.
1891 3 V Setna rocznica Konstytucji 3 Maja.
Z tej okazji w mieœcie naszym, podobnie
jak w kilkunastu innych oœrodkach galicyjskich, jedn¹ z centralnych ulic (dawn¹
ul. Pañsk¹) przemianowano na 3 Maja. Od
tego momentu ranga majowego œwiêta
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w Rzeszowie systematycznie ros³a. Obchody rocznicy odbywa³y siê co roku.
1891 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne w koœciele
gimnazjalnym za spokój duszy œp. cesarzowej Marii Anny.
1891 11–15 V Pisemna czêœæ egzaminów
dojrza³oœci.
1891 25 V Wspólna wycieczka (majówka)
uczniów ca³ej szko³y pod nadzorem nauczycieli.
1891 25–29 V Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego
inspektora szkó³ œrednich dra Ludomi³a
Germana.
1891 27 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne w koœciele gimnazjalnym za spokój duszy œp. cesarza Ferdynanda.
1891 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Uroczyste nabo¿eñstwo i odœpiewanie hymnu narodowego.
1891 5 VIII Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej, zaliczaj¹ce w poczet ksi¹¿ek dozwolonych do u¿ytku szkolnego ksi¹¿kê Pocz¹tki arytmetyki do potrzeb szkó³ œrednich zastosowa³ dr W³adys³aw Zaj¹czkowski czêœæ I
na klasê I i II wydanie III. Czêœæ II na klasê III
i IV wydanie II. Zob. 1888 7 VII, 1889 16 IV.
1891 3 VI – 1 VII i 1–2 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1891 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego – msza œw. w Koœciele gimnazjalnym i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1891 16 IX Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej wprowadzaj¹ce w rzeszowskim gimnazjum naukê gimnastyki i poruczaj¹ce j¹ Onufremu Geciowowi. Nauczyciel ten, bêd¹c przeci¹¿ony prac¹, wyrêcza³ siê jednak uczniami
klasy szóstej. Po kilku miesi¹cach w³adze szkolne, nie mog¹c tego tolerowaæ, powierzy³y zajêcia Towarzystwu Gimnastycznemu „Sokó³”.
1891 4 X Imieniny cesarza.
1891 14 X (Tarnopol) Urodzi³ siê Maksymilian W³odzimierz Bryliñski, absolwent
I Gimnazjum (1910), literat ukraiñski.
1891 9 XI Rozporz¹dzenie ministra Wyznañ
i Oœwiaty, zezwalaj¹ce, aby od pocz¹tku
roku szkolnego 1892/93 nauka religii moj¿eszowej odbywa³a siê w rzeszowskim gimnazjum w wymiarze 8 godzin tygodniowo.
1891 12–19 XI Lustracji szko³y dokona³
krajowy inspektor szkó³ œrednich dr Ludomi³ German.
1891 19 XI Imieniny cesarzowej.
1891 4 XII Reskrypt Rady Szkolnej Krajowej potwierdzaj¹cy rozporz¹dzenie ministra
z 16 IX.
1891 13 XII (Jersey City, USA) – 1938 ¯yje
Witold Kulesza, absolwent I Gimnazjum
(1910), ¿o³nierz Legionów, profesor i kierownik Zak³adu Botaniki i Fitopatologii
w Uniwersytecie Poznañskim, autor pionierskich prac o w¹trobowcach, a tak¿e publikacji z dziedziny florystyki Pomorza, stosunków fitogeograficznych i fitosocjologicznych nad polskim morzem, klucza do
oznaczania drzew i krzewów Polski oraz
artyku³ów o ochronie przyrody.
1891 W spisie zabytków ujêtych by³o 7 obiektów znajduj¹cych siê w Rzeszowie: koœció³ parafialny, koœció³ i klasztor oo. Bernardynów, koœció³ pijarski, zamek, pa³acyk
letni Lubomirskich, synagoga staromiejska,
synagoga nowomiejska i tzw. „Alte Schule”.
1891 Powsta³ pomys³ zamiany kaplicy œw.
Józefa Kalasantego na salê gimnastyczn¹
gimnazjum. Sprzeciwi³ siê konserwator
W³odzimierz Demetrykiewicz.
1891 Po œmierci ks. Jana Gruszki administratorem parafii rzeszowskiej zosta³ ks. Walenty Mazanek, kapelan kaplicy zamkowej
w Rzeszowie.
1891 Powsta³o Stowarzyszenie Polskich
Rêkodzielników i Przemys³owców „Gwiaz109
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
da”. Prezesem zosta³ dr Stanis³aw Jab³oñski, kuratorem ks. Stanis³aw Gryziecki. Zebrania odbywa³y siê w wynajêtym pomieszczeniu przy pl. Wolnoœci, póŸniej w kamienicy Kalinowskich przy ul. 3 Maja.
1891/92 Na pocz¹tku roku szkolnego do
szko³y uczêszcza³o 536 uczniów, a pod koniec 489. Funkcjonowa³o 13 zespo³ów klasowych.
1991/92 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 25 nauczycieli,
21 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 7 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1891/92 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 4413 dzie³ w 7846 tomach i 2081 zeszytów.
1891/92 zima Urz¹dzono œlizgawkê dla
m³odzie¿y obok dworca kolei pañstwowej.
Uczniowie korzystali z niej w czasie wolnym od nauki, pod opiek¹ nauczycieli.
1892 24 I (Markuszowa) Urodzi³ siê Bernard Adam Korabiowski, absolwent I Gimnazjum (1912), ¿o³nierz I wojny œwiatowej,
wojny polsko-bolszewickiej i kampanii
wrzeœniowej, oficer zawodowy, major – weterynarz, odznaczony Krzy¿em Walecznych.
1892 30 I Rozporz¹dzenie ministra Wyznañ
i Oœwiaty zezwalaj¹ce na wprowadzenie
w rzeszowskim gimnazjum od roku szkolnego 1892/93 nauki jêzyka francuskiego
jako przedmiotu nadobowi¹zkowego i poruczaj¹ce jego nauczanie Ignacemu Babskiemu (reskrypt Rady Szkolnej Krajowej
potwierdzi³ to 11 II 1892).
1892 14 II (Palikówka) – 1963 18 X (Prêgowo k. Gdañska) ¯yje Bronis³aw Panek,
absolwent I Gimnazjum (1912), ¿o³nierz
Legionów, wojny polsko-bolszewickiej
i kampanii wrzeœniowej, oficer zawodowy,
podpu³kownik, podczas II wojny œwiatowej
przebywa³ w obozie jenieckim w Woldenbergu, odzanaczony Orderem Virtuti Militari V klasy i Krzy¿em Walecznych II klasy.
110
1892 18 III (Podzwierzyniec k. £añcuta) –
1961 2 VIII (Kraków) ¯yje Józef Bieniasz,
uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (póŸniejszego I Gimnazjum 1901/02 – 1903/04, klasy III–V), uczeñ gimnazjum w Nowym S¹czu, maturê zda³ eksternistycznie w gimnazjum w £añcucie (1916), ¿o³nierz I wojny
œwiatowej w armii austriackiej (1914–18),
studiowa³ w UJ w Krakowie i UJK we Lwowie (1920–26), prozaik, autor ok. 20 powieœci dla dzieci i m³odzie¿y, m.in. Wilki
wyj¹, Leœne wygi, Tutul, król karpackiej
puszczy, Turul, w³adca puszczy, publicysta,
podczas okupacji dzia³a³ w ruchu oporu,
wyda³ tak¿e Edukacjê Józia Bar¹cza (1931),
której akcja rozgrywa siê w Rzeszowie.
1892 29 III (Be³¿ec) – 1975 26 II
(Rzeszów) ¯yje
Mieczys³aw Zygmunt Adamowski,
absolwent Uniwersytetu Lwowskiego (1914), uczestnik I wojny œwiatowej (1914–18)
Mieczys³aw Adamowski,
i walk o granice
mal. P. Jakubowicz
Polski (1918–21),
nauczyciel II Gimnazjum im. K. Morawskiego w Przemyœlu (1921–29), dyrektor Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego im. M. Konopnickiej w Przemyœlu (1929–35), dyrektor I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie
(1935–39 i 1944–47), nauczyciel jêzyka
³aciñskiego w tej¿e szkole (1934/35 – 1938/
39 i 1944//45 – 1946/47), podczas okupacji prowadzi³ tajne nauczanie; przeniesiony
w stan nieczynny (VI 1947); nauczyciel
III Pañstwowego Gimnazjum i Liceum ¯eñskiego w Rzeszowie (od XII 1947), pracownik Zarz¹du Powiatowego ZNP (1950–57),
nauczyciel bibliotekarz w I Liceum w Rzeszowie (1950/51 – 1963/64), pierwszy prezes Towarzystwa Regionalnego Ziemi Rzeszowskiej (1935), dzia³acz Towarzystwa Li-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
terackiego im. A. Mickiewicza, autor publikacji z zakresu literatury i historii, w tym
historii I Gimnazjum i Liceum.
1892 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej Marii Anny.
1892 9–13 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci.
1892 20 V – 4 VI Ustna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich dra Ludomi³a
Germana.
1892 14 VI Wspólna wycieczka ca³ej szko³y pod opiek¹ grona nauczycielskiego.
1892 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1892 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego –
uroczyste nabo¿eñstwo i odœpiewanie hym–
nu narodowego.
1892 30 VI – 1 VII i 1–2 IX Egzaminy
wstêpne do klasy I
1892 4 VII (Strojañce k. Lwowa) – 1976 19
V (Warszawa) ¯yje Julian Krzy¿anowski,
uczeñ I Gimnazjum (1903/04 – 1905/06, kl.
I–III), absolwent gimnazjum w Sanoku (1911),
studiowa³ polonistykê na UJ w Krakowie
(1911–14 i 1920–21), podczas I wojny œwiatowej internowany na Syberii, historyk i teoretyk literatury, folklorysta, edytor, profesor
Uniwersytetu Warszawskiego, autor wielu publikacji ze wspomnianych dziedzin, w tym
wielokrotnie wznawianych podrêczników
i syntez literackich, cz³onek PAU (od 1934),
póŸniej PAN (1948 – czynny, 1960 – rzeczywisty), podczas okupacji nauczyciel tajnego nauczania, uczestnik powstania warszawskiego.
z³r 90 ct., a rozchód 4265 z³r 39 ct. Pozosta³o na rok 1893/94 271 z³r 90 ct.
1892 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego – nabo¿eñstwo i wezwanie Ducha Œwiêtego.
1892 4 X Imieniny cesarza.
1892 19 XI Imieniny cesarzowej.
1892 4 XII (K¹kolówka) – ok. 1977 ¯yje
W³adys³aw WoŸniak, absolwent I Gimnazjum (1913) i Wydzia³u Prawa UJ w Krakowie, ¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii
austriackiej (1914–18), wojny polsko-bolszewickiej i ZWZ–AK, sêdzia, prezes S¹du
Powiatowego w Tyczynie.
1892 6 XII (Grodzisko Dolne) – 1957 29 X
(Grodzisko Dolne) ¯yje Stanis³aw Kulanowski, kap³an diecezji przemyskiej (1918), wychowawca m³odzie¿y, katecheta w Ulanowie
i Zarzeczu (1920–24), wikariusz parafii farnej w Rzeszowie (od 1924), uczy³ religii
w kilku rzeszowskich szko³ach powszechnych
i œrednich, m.in. w I Gimnazjum i Liceum
(1931/32 – 1938/39 i 1944/45 – X 1950),
II Gimnazjum (1932), dzia³acz wielu regionalnych towarzystw, tymczasowy katecheta
w I Gimnazjum (od 1930), katecheta w tym¿e
gimnazjum (1931–50), prefekt Bursy Gimnazjalnej (1930), dyrektor Bursy Gimnazjalnej
(1931–50, z krótkimi przerwami podczas okupacji), obroñca bursy, wiêzieñ polityczny Zak³adu Karnego w Rzeszowie (1950–52).
1892 od 12 XII Nauka gimnastyki odbywa³a siê w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”, a udziela³ jej egzaminowany
nauczyciel tego¿ Towarzystwa.
1892 20 VII Jan Balicki przyj¹³ œwiêcenia
kap³añskie.
1892 Ks. Bronis³aw Karakulski obj¹³ etat
katechety w Gimnazjum w Rzeszowie oraz
po³¹czone z nim funkcje dyrektora Bursy
Gimnazjalnej im. Ks. F. Dymnickiego i rektora koœcio³a gimnazjalnego.
1892 1 IX – 1893 31 VIII W okresie tym
przychód bursy gimnazjalnej wynosi³ 4537
1892/93 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 615 uczniów, a pod
1892 19 VII Jan Chmielnikowski przyj¹³
œwiêcenia kap³añskie.
111
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
koniec 562. Funkcjonowa³o 14 zespo³ów
klasowych.
1893 15–19 V Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1992/93 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 27 nauczycieli,
22 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1893 12–17 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora
II Gimnazjum we Lwowie, jako delegata
Rady Szkolnej Krajowej, Emanuela Wolfa.
1892/93 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
4623 dzie³, w 8145 tomach i 2334 zeszytów.
1892/93 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na œlizgawce urz¹dzonej i utrzymywanej przez rzeszowski oddzia³ Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1892/93 – 1893/94 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ Józef Szafran.
1892/93 – 1900/01 Towarzystwo Gimnastyczne „Sokó³” prowadzi³o lekcje gimnastyki z 6 klasami rzeszowskiego gimnazjum,
w wymiarze 6 godzin tygodniowo.
1892–1911 Ks. Stanis³aw Gryziecki proboszczem parafii rzeszowskiej.
1892–1911 Ks. S. Gryziecki prze³o¿onym
duchowym Towarzystwa Pañ Mi³osierdzia
œw. Wincentego a Paulo w Rzeszowie.
1892 (Boguchwa³a) – 1938 16 II ¯yje Jan
Tkaczow, uczeñ I Gimnazjum, cz³onek POW,
¿o³nierz I wojny œwiatowej w ramach armii
austriackiej, dzia³acz ZLCh „Samopomoc”,
Zwi¹zku M³odzie¿y Komunistycznej, Komunistycznej Partii Polski, wiêzieñ polityczny (1933–36), uczestnik wojny domowej
w Hiszpanii (1937–38).
1893 9–14 I Wizytowa³ szko³ê krajowy inspektor szkó³ œrednich dr Ludomi³ German.
1893 9 IV (£añcut) Urodzi³ siê Stanis³aw
Dziubek, absolwent I Gimnazjum (1912),
wspó³za³o¿yciel i prezes rzeszowskiego ko³a
Zjednoczenia Chrzeœcijañsko-Spo³ecznego
(od 1934), cz³onek Rady Miejskiej (1934–39).
1893 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej Marii Anny.
112
1893 28 VI Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarza Ferdynanda.
1893 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego,
uroczyste nabo¿eñstwo i odœpiewanie hymnu narodowego.
1893 30 VI – 1 VII i 1–2 IX Egzaminy
wstêpne do klasy I.
1893 17 VII Zarz¹dzenie Prezydium Rady
Szkolnej Krajowej polecaj¹ce, aby ucznio–
wie wstêpuj¹cy do szko³y przedstawiali
dowód, ¿e byli szczepieni na ospê. Wyj¹tek
mo¿na by³o zastosowaæ w stosunku do
uczniów, u których bez w¹tpliwoœci mo¿na
by³o stwierdziæ, ¿e przebyli tê chorobê.
1893 17 VIII (Rzeszów) – 1945 15 XII (Rzeszów) ¯yje W³adys³aw Pañczak ps. „Adam”,
absolwent Seminarium Nauczycielskiego
w Rzeszowie (1913), ukoñczy³ Wy¿szy Kurs
Nauczycielski we Lwowie (1924), Pañstwowy Instytutu Robót Rêcznych w Warszawie
(1931), ¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii
austriackiej i wojny polsko-bolszewickiej, nauczyciel szkó³ powszechnych w powiecie rzeszowskim (1913, 1920–24) i w Rzeszowie (po
1924), Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego (do 1936), nauczyciel zajêæ praktycznych
i rysunków w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1936/37 – 1938/39), sekretarz ko³a TSL
w Rzeszowie, ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej,
ZWZ-AK Obwodu i Inspektoratu Rzeszowskiego, podczas okupacji pracowa³ w Urzêdzie Pracy w Rzeszowie, nauczyciel w tajnym
nauczaniu w zakresie szko³y œredniej.
1893 1 IX – 1894 31 VIII W okresie tym
przychód w bursie gimnazjalnej wyniós³
5775 z³r 36 ct., a rozchód 5744 z³r 43,5 ct.
Pozosta³o na rok 1894/95 30 z³r 92,5 ct.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1893 3 IX Pocz¹tek roku szkolnego.
1893 3 IX (Brzostek) – 1939 (Warszawa)
¯yje Teodor Wiktor Furgalski, absolwent
I Gimnazjum (1912), Wojskowej Szko³y
Sztabu Generalnego (1919) i Kursu Dokszta³caj¹cego Wy¿szej Szko³y Wojskowej
(1922), dzia³acz Strzelca, ¿o³nierz Legionów (1914–17) i armii austriackiej (1917–
18), p³k dypl. WP, dowódca 8 Dywizji Piechoty i obroñca Modlina (IX 1939).
1893 13 IX (Rzeszów) – przed 1960 ¯yje
Alfred (vel Stanis³aw) Hochfeld (s. Wilhelma), absolwent I Gimnazjum (1912), ¿o³nierz Legionów i kampanii wrzeœniowej
(obrona wybrze¿a).
1893 22 IX (Kolbuszowa) – ok. 1980 (Warszawa) ¯yje Franciszek Stanis³aw Januszewski, absolwent I Gimnazjum (1913), ¿o³nierz
I wojny œwiatowej w armii austriackiej
i wojny polsko-bolszewickiej, nauczyciel
gimnazjów woj. warszawskiego, uczestnik
tajnego nauczania we W³ochach k. Warszawy, Pruszkowie i Warszawie (1940–24), po
1945 r. pracownik zak³adów wydawniczych
PZWS i PWN.
1893 4 X Imieniny cesarza.
1893 19 XI Imieniny cesarzowej.
1893/94 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 638 uczniów, a pod koniec 582. Funkcjonowa³o 14 zespo³ów klasowych.
1893/94 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 79 uczniów,
a pod koniec 75. Wœród nich by³o 6 konwiktorów, 16 konwiktorów ubogich, 17 umieszczonych bezp³atnie na wikcie bursowym,
36 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym
garnuszku.
1893/94 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
4861 dzie³ w 8131 tomach i 2457 zeszytów.
1893/94 Nauka gimnastyki, podobnie jak
w poprzednim roku, odbywa³a siê w sali
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”,
a udziela³ jej egzaminowany nauczyciel
tego¿ Towarzystwa.
1893/94 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na œlizgawce urz¹dzonej i prowadzonej przez rzeszowski oddzia³ Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1893/94 – 1894/95 Opiekê nad czytelni¹ niemieck¹ uczniów sprawowa³ Filip Œwistuñ.
1893–1897 Karol Stary prowadzi³ przy Towarzystwie Gimnastycznym „Sokó³” zajêcia ruchowe z gimnastyki.
1893–1899 W sk³ad Rady Miejskiej IX kadencji wchodzili m.in.: nauczyciele W³adys³aw Lercel i ks. Stanis³aw Gryziecki oraz
wychowankowie: Stanis³aw Jaworski, W³adys³aw Towarnicki, Herman Lecker, Alfons
Roderyk Als i Stanis³aw Jab³oñski.
1894 1 II (GwoŸnica) – 1973 (Rzeszów)
¯yje Jan Przyboœ, absolwent Seminarium
Nauczycielskiego i Studium Wychowania
Fizycznego Uniwersytetu Poznañskiego,
nauczyciel gimnastyki, przysposobienia wojskowego, wychowania fizycznego w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1923/24 –
1924/25, 1937/38 – 1938/39 i 1953/54 –
1957/58 i na emeryturze 1958–62), nauczyciel gimnastyki i przysposobienia wojskowego w II Gimnazjum w Rzeszowie (1923–
24 i 1926–39), uczestnik wojny 1939 r.,
wiêzieñ obozu Sachsenhausen – Oranienburg, pracownik Wydzia³u Oœwiaty w Rzeszowie (1947–53), od 1958 na emeryturze.
1894 2 II (Rzeszów) – 1965 24 III (Rzeszów)
¯yje Marian Szpunar, absolwent Seminarium
Nauczycielskiego Mêskiego w Rzeszowie,
Pañstwowego Wy¿szego Kursu Nauczycielskiego we Lwowie (1921), Wy¿szej Szko³y
Pedagogicznej w Opolu (zaocznie 1954), ¿o³nierz II Brygady Legionów, dzia³acz skautowy, prezes Zarz¹du Powiatowego Zwi¹zku
Nauczycielstwa Polskiego w Rzeszowie (od
1931), komendant okrêgowy „Strzelca”, nauczyciel Szko³y Podstawowej im. St. Konarskiego w Rzeszowie (1918–21), SP im.
113
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
St. Jachowicza w Rzeszowie (1921–39), kierownik szko³y w Kolbuszowej, nauczyciel SP
im. H. Sienkiewicza w Rzeszowie (1942–48),
nauczyciel jêzyka polskiego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1948/49 – 1964/
65), cz³onek Rady Miejskiej w Rzeszowie
(1927–34), prezes rzeszowskiego oddzia³u
Zwi¹zku Podoficerów WP w stanie spoczynku (od 1934).
1894 14 III Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej Krajowej (na podstawie najwy¿szego
postanowienia z 6 I 1894 r. i reskryptu ministra Wyznañ i Oœwiecenia z 16 I 1894 r.),
wprowadzaj¹ce jednakowe ubranie (mundurki) dla uczniów szkó³ œrednich w Galicji. Rozporz¹dzenie pozostawi³o dwuletni
okres przejœciowy.
1894 9–16 III Lustracja szko³y przez krajowego inspektora szkó³ œrednich dra Ludomi³a Germana.
1894 III–IV Uroczyste obchody setnej
rocznicy insurekcji koœciuszkowskiej.
1894 15 IV Józef Sebastian Pelczar za³o¿y³
w Krakowie Zgromadzenie S³u¿ebnic Najœwiêtszego Serca Jezusowego (zakon sercanek), które podjê³o opiekê nad s³u¿¹cymi
i chorymi mieszkaj¹cymi przy rodzinach.
Zgromadzenie szybko rozprzestrzeni³o siê po
diecezjach Galicji, Królestwa Polskiego, a tak¿e podjê³o pracê wœród francuskiej polonii.
1894 15 IV Rada Szkolna Krajowa, w myœl
rozporz¹dzenia ministra Wyznañ i Oœwiecenia z 15 X 1893 r., poleci³a corocznie
w lutym pobieraæ od uczniów datek 50 ct
na pokrycie wydatków zwi¹zanych z prawid³owym odbywaniem zabaw szkolnych.
1894 4 V Nabo¿eñstwo za spokój duszy œp.
cesarzowej Marii Anny.
1894 10 V Wspólna wycieczka ca³ej m³odzie¿y pod opiek¹ nauczycieli.
1894 15 V (Soko³ów M³p.) – 1964 9 VII
(Warszawa) ¯yje Jan Pude³ek, absolwent I
Gimnazjum (1912), ¿o³nierz Legionów
114
(1914–17) i armii austriackiej (1917–18),
adiutant marsza³ka Józefa Pi³sudskiego
(1919–21), dzia³acz kombatancki, zgromadzi³ bogat¹ bibliotekê pamiêtników i wydawnictw zwi¹zanych z legionami, opublikowa³ m.in. Ze wspomnieñ ¿o³nierza I Brygady i oficera Adiutantury Generalnej Naczelnika Pañstwa (1914–1921).
1894 15–19 V Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1894 1–8 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich dra Ludomi³a Germana.
1894 6 VI (Soko³ów M³p.) Urodzi³ siê Jakub Partyka, absolwent I Gimnazjum
(1912), ¿o³nierz Legionów i wojny polskobolszewickiej, oficer zawodowy, kapitan.
1894 7 VI (Newark, New Yersey) – 1955
(Rzeszów) ¯yje Józef Grzegorczyk, absolwent UJ w Krakowie (1922), sekundariusz
szpitala powszechnego, lekarz Kasy Chorych, lekarz szkolny w trzech szko³ach:
w Seminarium Nauczycielskim, I i II Gimnazjum (1922–39), lekarz Ubezpieczalni
Spo³ecznej (1939–45), po 1945 r. lekarz
w Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej i Wojewódzkiej Przychodni Specjalistycznej.
1894 9 VI (Rzeszów) Urodzi³ siê Feliks
Marian Robakiewicz, absolwent I Gimnazjum (1913), ¿o³nierz Legionów, wojny
polsko-bolszewickiej i kampanii wrzeœniowej, oficer zawodowy, podpu³kownik, odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy
i Krzy¿em Walecznych
1894 10 VI Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej Krajowej, wprowadzaj¹ce nowe formularze na „Zawiadomienia szkolne”, które ma
siê wydawaæ zamiast osobnych œwiadectw
uczniom klasy IV szkó³ ludowych, którzy
zamierzaj¹ zg³osiæ siê na egzaminy wstêpne do klasy pierwszej szkó³ œrednich.
1894 24 VI (Soko³ów M³p.) – 1963 1 XII
(Rzeszów) ¯yje Jan Dostych, absolwent
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
I Gimnazjum (1914), zwi¹zany z Rzeszowem
i Soko³owem, dzia³acz Zwi¹zku Strzeleckiego (od 1912), ¿o³nierz Legionów (1914–16)
– w bitwie pod Krzywop³otami straci³ nogê,
wspó³za³o¿yciel Ko³a Inwalidów Wojennych
RP w Rzeszowie (1918), prezes Zarz¹du
Powiatowego Bezpartyjnego Bloku Wspó³pracy z Rz¹dem (od 1928), a póŸniej Zarz¹du Powiatowego Obozu Zjednoczenia Narodowego w powiecie kolbuszowskim (od
1935), pose³ na Sejm z okrêgu rzeszowskiego (1935–38), ¿o³nierz ZWZ–AK, prezes Zarz¹du Okrêgowego Zwi¹zku Inwalidów Wojennych w Rzeszowie (1944–50).
1894 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1894 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1894 1 VII i 1–2 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1894 13 VII (Staroniwa) Urodzi³ siê Stanis³aw Fedorczyk, absolwent I Gimnazjum
(1914), ¿o³nierz Legionów i wojny polskobolszewickiej, odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy (1928) i Krzy¿em Walecznych IV klasy.
1894 1 IX – 1895 31 VIII W okresie tym
przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 5636
z³r 15 ct, a rozchód 5472 z³r 55 ct. Pozosta³o w kasie na 1895/96 rok 164 z³r 60 ct.
1894 3 IX Pocz¹tek roku szkolnego.
1894 3 X Klemens Biliñski, emerytowany
profesor gimnazjum otworzy³ prywatne Seminarium Nauczycielskie ¯eñskie. Szko³a
mieœci³a siê w domu burmistrza Jab³oñskiego przy ul. Zamkowej. Przerabiano w niej
program czteroletni w ci¹gu dwóch lat, a od
1899 r. w ci¹gu trzech.
1894 27 X (Rzeszów) Urodzi³ siê Jan Adam
Uzarski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1913), cz³onek Zarz¹du Powiatowego Komitetu Bezpartyjnego Bloku Wspó³pracy z Rz¹dem w Rzeszowie (od 1928).
1894 4 X Imieniny cesarza.
1894 30 X (Ho³oczyny k. Zaleszczyk) Urodzi³ siê Miko³aj Puszkar, absolwent gimnazjum w Kocmaniu (1918) i Uniwersytetu
w Pradze (1925), doktor filozofii (1930),
nauczyciel Ridnej Szko³y Ukraiñskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Jaworowie
(1925–27), gimnazjum w £añcucie (1928–
31), nauczyciel jêzyka niemieckiego i propedeutyki filozofii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1931/32 – 1933/34, kontrakty
przed³u¿ano z przyczyn politycznych co jeden rok), nauczyciel jêzyka niemieckiego
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1934–35).
1894 19 XI Imieniny cesarzowej.
1894 Ks. Jan Chmielnikowski zosta³ pomocniczym katechet¹ Gimnazjum oraz prefektem Bursy Gimnazjalnej.
1894 (Tyczyn) Urodzi³ siê Tomasz Gunia,
katecheta w szkole ludowej w Tyczynie
(1908–10), katecheta i nauczyciel jêzyka
polskiego w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1910/11 – 1912/13), katecheta w szkole
realnej w Tarnobrzegu (1913–26).
1894/95 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 692 uczniów,
a pod koniec 631. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1994/95 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 31 nauczycieli,
25 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1894/95 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 78 uczniów,
a pod koniec równie¿ 78 uczniów. Wœród
nich by³o 3 konwiktorów, 17 konwiktorów
ubogich, 23 umieszczonych bezp³atnie na
wikcie bursowym, 35 umieszczonych bezp³atnie na w³asnym garnuszku.
1894/95 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
5064 dzie³ w 8345 tomach i 2470 zeszytów.
115
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1894/95 Przez ca³y rok w Towarzystwie
Gimnastycznym „Sokó³” odbywa³a siê nauka gimnastyki, której udziela³ egzaminowany nauczyciel tego¿ Towarzystwa.
1894/95 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na œlizgawce
urz¹dzonej i utrzymywanej przez rzeszowski oddzia³ Towarzystwa Gimnastycznego
„Sokó³”.
1894/95 – 1897/98 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ Stanis³aw Babiñski.
1894/95 – 1899/1900 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Józef Sanojca.
1894–1906 Ks. Andrzej Karakulski prezesem Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego w Rzeszowie. W 1906 r. Towarzystwo liczy³o 1236 cz³onków.
1894–1960 ¯yje W³adys³aw Dubas, absolwent Gimnazjum œw. Anny w Krakowie i Uniwersytetu Jagielloñskiego, nauczyciel jêzyka
³aciñskiego, greckiego, historii, geografii, matematyki, historii naturalnej w I Gimnazjum
w Rzeszowie (1909/10 – 1938/39), nauczyciel jêzyka polskiego, ³aciñskiego, historii, propedeutyki w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1927–39), nauczyciel Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego w Rzeszowie (od 1912).
1895 6 II Rada Szkolna Krajowa wyda³a
rozporz¹dzenie, aby 4 V, kiedy odbywa siê
nabo¿eñstwo za duszê cesarzowej Marii
Anny i 28 VI, kiedy odbywa sie nabo¿eñstwo za duszê cesarza Ferdynanda, lekcje
szkolne rozpoczyna³y siê nabo¿eñstwem
o godz. 11. przed po³udniem.
1895 11 II (Warszawa) – 1944 VIII lub IX
(Warszawa) ¯yje Jerzy Fiszhaut (Fischaut),
absolwent Gimnazjum Filologicznego
w Lublinie (1913), Uniwersytetu Warszawskiego (1925), uczestnik I wojny œwiatowej
w armii rosyjskiej (1916–18), pracownik
Towarzystwa Ubezpieczeñ „Piast” w Warszawie (1921), „Europa” (1922), Warszaw116
skiego Oddzia³u Banku Handlowego
w £odzi (1923–24), nauczyciel gimnazjum
w Tomaszowie Lubelskim (1926), £ukowie
(1927–32), Pañstwowego Gimnazjum im.
St. Czarnieckiego w Che³mie (do 1937),
nauczyciel matematyki i fizyki w I Gimnazjum w Rzeszowie (1937/38 – 1938/39),
zgin¹³ w Powstaniu Warszawskim.
1895 1 IV Po krótkiej chorobie zmar³ profesor Ludwik Kozakiewicz. Pracowa³ w zawodzie nauczycielskim od 1861 r.
1895 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
cesarzowej Marii Anny.
1895 13–17 V Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci. Zdawa³o go 33 abiturientów
publicznych i 4 eksternistów, razem 37.
1895 16 V Wycieczka ca³ej m³odzie¿y szkolnej pod opiek¹ grona nauczycielskiego.
1895 24–31 V Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego
inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego. Z abiturientów publicznych 5 uznano za dojrza³ych z odznaczeniem, 20 za
dojrza³ych, 7 za niedojrza³ych z poprawk¹,
1 za niedojrza³ego reprobowanego na 1 rok.
Razem 33. Spoœród eksternistów 1 uznano
za dojrza³ego, 1 za niedojrza³ego z poprawk¹, 1 za niedojrza³ego reprobowanego
bez terminu, 1 odst¹pi³ od egzaminu.
1895 6 VI (Rzeszów) – 1942 19 V (Dachau)
¯yje Henryk Wêglowski, uczeñ I Gimnazjum (1907–08, 1911–14, kl. I–II, IV–VII),
¿o³nierz Legionów, powstaniec œl¹ski, prezes Akademickiego Ko³a Rzeszowiaków
w Krakowie (1922–24), dzia³acz organizacji kombatanckich w Rzeszowie (Zwi¹zek
Strzelecki – prezes od 1927, Zwi¹zek Legionistów Polskich – cz³onek Zarz¹du od
1934, póŸniej prezes), dzia³acz BBWR,
cz³onek Rady Miejskiej (1927–36), cz³onek
Zarz¹du Miejskiego (1927–1935), ³awnik
w Radzie Miejskiej (1935–36), cz³onek
Tymczasowego Zarz¹du Powiatowego
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
(1928–30), cz³onek Tymczasowej Rady Powiatowej (1930–33), cz³onek Rady Powiatowej (1933–37), lekarz pomocniczy w rzeszowskim szpitalu (1926–28), cz³onek Komitetu Rozbudowy Miasta Rzeszowa (od 1935),
aresztowany przez Niemców w 1939 r., zmar³
w obozie koncentracyjnym w Dachau.
1894 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1895 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1895 1 VII i 1–2 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1895 1 IX – 1896 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 5308 z³r 60 ct, a rozchód
5810 z³r 25 ct, niedobór 501 z³r 65 ct.
1895 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1895 25 IX Wybory do Sejmu Krajowego.
W powiecie rzeszowskim ziemianin Adam
Jêdrzejowicz ze Staromieœcia pokona³ kandydata ch³opskiego, Tomasza Szajera ze
S³ociny.
1895 4 X Imieniny cesarza.
1895 19 XI Imieniny cesarzowej.
1895 Rozpoczêto budowê wielkich koszar
kawaleryjskich na Wygnañcu, przy ul. Jasielskiej (ob. D¹browskiego), na gruncie
zakupionym przez miasto od Adama Jêdrzejowicza.
1895 Nauczycielem rysunków w rzeszowskim gimnazjum by³ Jakub Foczek.
1895 W „Przyjacielu Ludu” publikowa³ m.in.
Antoni Bomba, dzia³acz ch³opski z Budziwoja. Pismo stara³o siê przekonaæ czytelników,
aby do Sejmu Krajowego i Rady Pañstwa
wybieraæ deputowanych pochodzenia ch³opskiego, którzy najlepiej bêd¹ reprezentowaæ
interesy wsi. Bomba zamieszcza³ tak¿e artyku³y w „Wieñcu” i „Pszczó³ce”, wydawanych
przez ks. Stanis³awa Stoja³owskiego.
1895/96 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 736 uczniów,
a pod koniec 641. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1895/96 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 32 nauczycieli,
26 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 10 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1895/96 Na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o w bursie 84 uczniów, a pod koniec 76.
Wœród nich by³o 6 konwiktorów, 26 konwiktorów ubogich, 26 bezp³atnie umieszczonych na wikcie bursowym, 21 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym garnuszku.
1895/96 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
5812 dzie³a w 9245 tomach i 2584 zeszytów.
1895/96 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na œlizgawce
urz¹dzonej przez Towarzystwo Gimnastyczne „Sokó³”.
1895/96 Nauka gimnastyki odbywa³a siê
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1896/96 – 1900/01 Opiekê nad czytelni¹
niemieck¹ uczniów sprawowa³ Emanuel
Roszka.
1895–1914 Stanis³aw Jêdrzejowicz prezesem Rady Powiatowej w Rzeszowie (marsza³kiem powiatu).
1896 3 I (Dzików k. Tarnobrzega) – 1940
(Katyñ) ¯yje Tadeusz Karakiewicz, uczeñ
I Gimnazjum, legionista, uczestnik wojny
polsko-bolszewickiej, oficer zawodowy
Wojska Polskiego, amatorsko uprawia³ sport
samochodowy, wiêzieñ Kozielska, zamordowany w Katyniu.
1896 9 II (Rzeszów) Urodzi³ siê Jakub Herman Alter, absolwent rzeszowskiego gimnazjum (1914), dzia³acz syjonistyczny, wspó³za³o¿yciel Hehaluc Pionier (dzia³aj¹cego
w Rzeszowie pod nazw¹ Oddzia³ Towarzystwa dla Wyszkolenia i Wychowania M³odzie117
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
¿y ¯ydowskiej dla Emigracji do Palestyny
w 1927 r.), cz³onek Rady Miejskiej (1927–39).
1896 9 III Rozporz¹dzenie Ministra Wyznañ
Religijnych i Oœwiecenia Publicznego, reguluj¹ce warunki, na jakich kobiety mog¹ byæ
dopuszczane do egzaminu dojrza³oœci.
1896 14–28 III Lustracje szko³y odby³ c.k.
krajowy inspektor szkó³ œrednich Emanuel
Dworski.
1896 4 V Nabo¿eñstwo za duszê œp. cesarzowej Marii Anny.
1896 4 V Okólnik Rady Szkolnej Krajowej
zezwalaj¹cy na zwolnienie od noszenia
mundurka tych uczniów klas pierwszych,
którzy udowodni¹ swoje ubóstwo.
1896 11–16 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Egzamin sk³ada³o 38 abiturientów
publicznych i 4 eksternów, razem 42.
1896 22 V Nabo¿eñstwo za duszê œp. arcyksiêcia Karola Ludwika.
1896 24 V (Pilzno)
– 1982 3 IX (Warszawa) ¯yje Stanis³aw Józef Konopka, absolwent I Gimnazjum (1914), lekarz, historyk medycyny, ¿o³nierz Legionów (1914–15)
i armii austriackiej
Stanis³aw Konopka,
(1916–18), uczestmal. W. Matusz
nik walk o Lwów
(1918–19), uczestnik kampanii wrzeœniowej
jako lekarz, ¿o³nierz ZWZ–AK, wiêzieñ
Majdanka, Gross-Rosen i Litomierzyc, za³o¿yciel i dyrektor G³ównej Biblioteki Lekarskiej w Warszawie (1945–70), twórca
Polskiej bibliografii lekarskiej XIX wieku.
1896 26 V – 4 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego. Spoœród abiturientów publicznych za dojrza³ych z odznaczeniem uznano 2, za doj118
rza³ych 24, do egzaminu poprawczego przeznaczono 10, reprobowano na 1 rok 1, reprobowano bez terminu 1. Spoœród eksternów za dojrza³ych uznano 1, do egzaminu
poprawczego przeznaczono 1, reprobowano
na 1 rok 1, reprobowano bez terminu 1.
1896 11 VI Rozporz¹dzenie Ministra Wyznañ
i Oœwiaty nakazuj¹ce, aby we wszystkich szko³ach œpiewano „Hymn ludu” wed³ug melodii
normalnej, przepisanej dla kapeli wojskowych
przez Ministerstwo Wojny, na podstawie najwy¿szego zatwierdzenia z dnia 6 III 1890,
a zgodnej z oryginaln¹ melodi¹ Haydna.
1896 27 VI Nabo¿eñstwo za duszê œp. cesarza Ferdynanda.
1896 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego –
uroczyste nabo¿eñstwo i odœpiewanie hymnu ludowego.
1896 1 VII i 1–2 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1896 14 VII (Wysoka Strzy¿owska) – 1983
29 III (Rzeszów) ¯yje Antoni Niemiec, uczeñ
rzeszowskiego gimnazjum, ¿o³nierz I wojny
œwiatowej w armii austriackiej, wojny polskobolszewickiej, dzia³acz ludowy, uczestnik
kampanii wrzeœniowej, dzia³acz „lubelskiego”
SL, wiceprezes (1950–51), prezes (1951–56)
wojewódzkiego Komitetu Wykonawczego
ZSL w Rzeszowie, zwolennik kolektywizacji.
1896 1 IX – 1897 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychody bursy wynios³y 6309 z³r 15 ct, a rozchody 5897 z³r
68 ct. Pozosta³o w kasie 411 z³r 47 ct.
1896 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1896 7 IX (¯migród Nowy) – 1977 20 XII
(Rzeszów) ¯yje Marian Kilarski, uczestnik
I wojny œwiatowej w wojsku austriackim
(1914–18) i walk o granice Polski (1919–20);
studiowa³ w Uniwersytecie Lwowskim (1926–
30), magisterium uzyska³ w UMCS w Lublinie (1949); oficer zawodowy (1920–39), urzêdnik (1939–44), nauczyciel i zastêpca dyrek-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
tora w Technikum Ekonomicznym w Rzeszowie (1944–58), nauczyciel matematyki i dyrektor I Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1958/59 – 1961/62), na emeryturze dyrektor Wojewódzkiego Uniwersytetu Robotniczego Zwi¹zku M³odzie¿y Socjalistycznej.
1896 10 IX (Rzeszów) – 1951 XII (Wroc³aw) ¯yje Tadeusz Micha³owski, absolwent
I Gimnazjum (1914), uczestnik I wojny
œwiatowej w armii austriackiej (1914–18),
oficer zawodowy, uczestnik kampanii wrzeœniowej jako zastêpca dowódcy 22 Pu³ku
Artylerii Polowej (stacjonuj¹cego w Jaros³awiu), ¿o³nierz ZWZ–AK, uczestnik powstania warszawskiego, jeniec obozu
w Woldenbergu (1944–45).
1896 4 X Imieniny cesarza.
1896 8 XI (Rzeszów) – 1966 11 XII ¯yje
Tadeusz Marcin Barowicz, absolwent I Gimnazjum (1916), uczestnik I wojny œwiatowej
w armii austriackiej, cz³onek Polskiego Komitetu Opiekuñczego w Rzeszowie (1940–44).
1896 19 XI Imieniny cesarzowej.
1896 28 XI M³odzie¿ uczci³a pamiêæ Adama Mickiewicza wieczorkiem wokalnomuzycznym.
1896 28 XI Udzia³ m³odzie¿y w miejskich
obchodach Mickiewiczowskich. Odt¹d odbywa³y siê systematycznie co roku.
1896 Renowacja zewnêtrznej strony koœcio³a pijarskiego. Projekt he³mów wykona³
Zygmunt Hendel, renowacji dokonali Kazimierz Ho³ubowicz i Franciszek St¹¿kiewicz, restauracjê rzeŸb na fasadzie wykona³ Adam Górnicki z pracowni Jana Czuby
w Tarnowie.
1896 Powsta³a Fundacja ks. Juliana £ukaszkiewicza. Celem jej by³o udzielanie zapomóg dzieciom rzeszowskich szewców wyznania rzymskokatolickiego.
1896–1913 Stanis³aw Jab³oñski burmistrzem.
Od 1893 r. by³ on asesorem Magistratu.
1896/97 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 722 uczniów, a pod
koniec 663. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów
klasowych.
1896/97 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 29 nauczycieli,
23 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1896/97 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 83 uczniów,
a pod koniec 84. Wœród nich by³o 34 konwiktorów, 25 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 25 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym garnuszku.
1896/97 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, a czêœciowo na œlizgawce
urz¹dzonej przez rzeszowski oddzia³ Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1896/97 Nauka gimnastyki odbywa³a siê
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1896/97 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
5947 dzie³ w 9418 tomach i 2982 zeszytów.
1897 1 I (Rzeszów) – 1972 29 XI (Rzeszów)
¯yje Mieczys³aw Krzy¿anowski, uczeñ
I Gimnazjum (1907/08 – 1910/11 kl. I–IV)
i II Gimnazjum (1911/12 – 1916/17), absolwent uniwersytetu lwowskiego (1929),
nauczyciel prywatnego gimnazjum w Strzy¿owie (1931–38), liceum pedagogicznego
w Sokalu (1938–39), Liceum Ogólnokszta³c¹cego ¯eñskiego (III) w Rzeszowie (1944–
49), nauczyciel biologii i chemii w I Liceum
Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1949/50
– 1963/64).
1897 22 II (Zabratówka) Urodzi³ siê W³adys³aw Magryœ, uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (krótko), ¿o³nierz I wojny œwiatowej w ramach armii austriackiej, s³u¿y³
w ¿andarmerii s¹dowej w Rzeszowie, bêd¹cej zacz¹tkiem Policji Pañstwowej
(1918), ¿o³nierz wojny polsko-bolszewickiej, na pocz¹tku XXI w. by³ najstarszym
119
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
¿yj¹cym ¿o³nierzem w garnizonie rzeszowskim (w Wólce Hanzlowskiej).
1897 21–30 IV Lustracja szko³y przeprowadzona przez krajowego inspektora szkó³
œrednich Emanuela Dworskiego.
1897 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej Marii Anny.
1897 10–14 V Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci. Przyst¹pi³o do niej 23 abiturientów, w tym 19 publicznych, 1 prywatysta
i 3 eksternów.
1897 1–4 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego in–
spektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego. 13 abiturientów uznano za dojrza³ych, 5 przeznaczono do egzaminu poprawczego 1, reprobowano na 1 rok, 1 prywatysta przeznaczony zosta³ do egzaminu poprawczego, 1 eksterna reprobowano bez terminu, 1 przerwa³ egzamin z powodu choroby, 1 nie zg³osi³ siê.
1897 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1897 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1897 1 VII i 1–2 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1897 VII Ks. Jan Balicki uzyska³ doktorat
z teologii na Uniwersytecie Gregoriañskim
w Rzymie.
1897 1 IX – 1898 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychody bursy gimnazjalnej wynios³y 5746 z³r 69 ct, a rozchody
5663 z³r, 50 ct. Reszty 83 z³r. 19 ct. u¿yto
na pokrycie niedoboru z roku 1896/97.
1897 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1897 3 X Powsta³o Katolickie Stowarzyszenie Robotników „PrzyjaŸñ” (stowarzyszenie o charakterze zawodowym). Prezesem
zosta³ ks. Stanis³aw Gryziecki. Celem stowarzyszenia by³o poprawienie doli robot120
ników pod wzglêdem materialnym, moralnym i umys³owym. Lokal jego znajdowa³
siê przy ul. Zamkowej. Stowarzyszenie dzia³a³o do ok. 1939 r.
1897 4 X Imieniny cesarza.
1897 30 X Okólnik Rady Szkolnej Krajowej potwierdzaj¹cy rozporz¹dzenie ministra
w sprawie hymnu z 11 VI 1896.
1897 19 XI Imieniny cesarzowej.
1897 28 XI M³odzie¿ uczci³a pamiêæ Adama Mickiewicza wieczorkiem wokalnomuzycznym.
1897 Karol Stary wprowadzi³ tzw. korpusy
wakacyjne dla m³odzie¿y, na których nacisk
k³adziono na æwiczenia fizyczne i szkolenie wojskowe. Korzystali z nich tak¿e
uczniowie rzeszowskiego gimnazjum.
1897 W Rzeszowie podjê³y dzia³alnoœæ felicjanki. Sprowadzi³ je ks. Stanis³aw Gryziecki. Prowadzi³y ochronkê (przedszkole)
im. Leona XIII przy ulicy Sandomierskiej
(Grunwaldzkiej 32). Ochronka by³a w³asnoœci¹ gminy i spe³nia³a rolê dzisiejszego
¿³obka, wzglêdnie przedszkola. Felicjanki
(zwykle by³o ich piêæ) kierowa³y ochronk¹,
zarz¹dza³y jej finansami, opiekowa³y siê
dzieæmi, prowadzi³y z nimi zajêcia dydaktyczno-wychowawcze, prowadzi³y kuchniê,
z krótk¹ przerw¹ podczas I wojny œwiatowej, do 1948 r. (obecnie na miejscu ochronki
znajduje siê centrum telekomunikacyjne).
1897 Jan Czuba z Tarnowa, dziêki staraniom
proboszcza parafii farnej ks. Stanis³awa
Gryzieckiego, wykona³ now¹ figurê Jana
Nepomucena przy ul. Podzamcze (ob. D¹browskiego). Sta³a tam do 1969 r.
1897/98 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 794 uczniów,
a pod koniec 724. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1897/98 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 32 nauczycieli,
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
26 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1797/98 Na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o w bursie gimnazjalnej 91 uczniów,
a pod koniec 83. Wœród nich by³o 34 konwiktorów, 22 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 27 bezp³atnie umieszczonych w bursie na w³asnym garnuszku.
1897/98 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
5844 dzie³ w 9588 tomach i 3251 zeszytów.
1897/98 Nauka gimnastyki odbywa³a siê
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1897/98 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na œlizgawce
urz¹dzonej przez miejscowy oddzia³ Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1897–1898 Alfons Roderyk Als prezesem
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1897–1987 ¯yje Jaari Meir, uczeñ I Gimnazjum, po I wojnie opuœci³ miasto, kilkukrotny delegat na Kongresy Syjonistyczne,
pose³ w parlamencie Izraela, dzia³acz Zwi¹zku ¯ydów Rzeszowa w Izraelu.
1898 28 I (Stryj) – 1973 2 VI (Rzeszów)
¯yje Boles³aw Karol Wechowski, absolwent
gimnazjum w Stryju (1917) i Uniwersytetu
Lwowskiego (1933); s³u¿y³ w wojsku w 45.
pu³ku piechoty w Stryju (1919–21); nauczyciel szko³y powszechnej w Stryju (1921–
29 i 1936–39), Prywatnej Szko³y Handlowej w Stryju (1929–33), szko³y œredniej we
W³odzimierzu Wo³yñskim (1939–40), Gimnazjum Mechanicznego we W³odzimierzu
Wo³yñskim (1940–44), II Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1945/46 – 1948/49),
nauczyciel historii i nauki o Polsce w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (w s³u¿bie
czynnej 1945/46 – 1946/47, 1949 – 1957/
58 i na emeryturze 1958/59 – 1966/67).
1898 16–17 II i 25–27 IV Lustracja szko³y
przez krajowego inspektora szkó³ œrednich
Emanuela Dworskiego.
1898 22 II (Niechobrz) – 1952 16 I (Warszawa) ¯yje Józef Kalandyk, uczeñ I Gim–
nazjum ((1909/10 – IV 1914, kl. I–V)), ¿o³nierz I wojny œwiatowej w ramach I Brygady Legionów (1914–17) i wojska austriackiego (1917–18), ¿o³nierz zawodowy,
obroñca Warszawy podczas kampanii wrzeœniowej, jeniec wojenny m.in. w obozie
w Woldenbergu, autor kilku publikacji z zakresu wojskowoœci.
1898 4 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój
duszy œp. cesarzowej Anny Marii.
1898 7 V Urodzi³ siê Stanis³aw LewiñskiBrochwicz, pedagog, publicysta, nauczyciel
jêzyka polskiego i historii w oœmioklasowym Gimnazjum im. T. Koœciuszki w Wieluniu (1925), ¿o³nierz armii „Andersa”, nauczyciel I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1 IX 1947 – 30 XI 1948), kierownik
Wojewódzkiego Oœrodka Dydaktyczno–
Naukowego Jêzyka Polskiego w Rzeszowie,
kierownik literacki w Teatrze im. W. Siemaszkowej (1 II 1951 – 3 VI 1952).
1898 9–13 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Zdawa³o go 27 abiturientów publicznych, 1 prywatysta i 6 eksternów, razem 34 osoby.
1898 21 V M³odzie¿ gimnazjum szczególnie uroczyœcie obchodzi³a 100 rocznicê urodzin Adama Mickiewicza.
1898 26 V (D¹browa) – 1972 (Bydgoszcz)
¯yje Adam D³ugosz ps. „Dêbina”, uczeñ
I Gimnazjum (1910/11 – 1913/14, kl. I–IV),
uczestniczy³ w rozbrajaniu Austriaków w Rzeszowie w XI 1918 r., uczestnik walk polsko-ukraiñskich (1919–20), wojny polskobolszewickiej i kampanii wrzeœniowej, ¿o³nierz ZWZ-AK – zastêpca komendanta
Obwodu AK Rzeszów, po zajêciu Rzeszowa
przez Armiê Czerwon¹ komendant miasta
z ramienia AK, wiêzieñ NKWD (1944–45).
1898 6–11 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego
121
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego. Spoœród abiturientów publicznych
3 uznano za dojrza³ych z odznaczeniem,
20 za dojrza³ych, 1 za niedojrza³ego z poprawk¹, 3 niedojrza³ych reprobowano na
jeden rok, 1 prywatysta zosta³ przeznaczony do egzaminu poprawkowego, 3 eksternów uznano za dojrza³ych, 1 za niedojrza³ego z poprawk¹, jednego niedojrza³ego reprobowano na jeden rok.
1898 23 VI (Zg³obieñ) – 1945 wiosna ¯yje
Piotr Baran ps. „Blizbor”, „Dziadek”, „Jan”,
uczeñ I Gimnazjum (1910/11 – 1913/14,
kl. I–IV)), ¿o³nierz legionów (1914–17)
i armii austriackiej (1918), uczestnik wojny
polsko-bolszewickiej, dowódca 17 pu³ku piechoty w randze podporucznika (1925–31),
uczestnik kampanii wrzeœniowej, ¿o³nierz
ZWZ i AK, komendant Podobwodu AK Rzeszów–Po³udnie (1944–45), zamordowany
przez funkcjonariuszy UB wiosn¹ 1945 r.
1898 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój duszy œp. cesarza Ferdynanda.
1898 1 VII i 1 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1898 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1898 1 IX – 1899 31 VIII Sprawozdanie
kasowe bursy gimnazjalnej za ten okres wykaza³o przychód 12116 K 61 h, rozchód
12001 K 5 h. Z reszty 115 K 59 h u¿yto na
pokrycie niedoboru z roku 1897/98 13 K
98 h., na kolejny rok pozosta³o 101 K 58 h.
1898 3 IX Uroczyste rozpoczêcie
roku szkolnego.
Micha³ Bar
122
1898 3 IX (Markowa) – 1974 10 VII
(Rzeszów) ¯yje
Micha³ Bar, absolwent Gimnazjum
Realnego w £añcucie (1922) i Uniwersytetu Lwow-
skiego (1926), nauczyciel Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego Gminy Ewangelickiej w Stanis³awowie (1926–31), nauczyciel matematyki, fizyki, astronomii w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1931/32 –
1938/39 i 1944/45 – 1965/66), matematyki
w II Gimnazjum w Rzeszowie (1934), dyrektor II Liceum dla Pracuj¹cych (1966–69).
1898 7 IX Ks. arcybiskup Hryniewiecki
udzieli³ m³odzie¿y sakramentu bierzmowania w koœciele gimnazjalnym.
1898 8 IX Uroczysta koronacja figury Matki
Boskiej Rzeszowskiej w koœciele Bernardynów przez by³ego bpa wileñskiego Karola Hryniewieckiego, w asyœcie przedstawicieli w³adz: Adama Fedorowicza reprezentuj¹cego Namiestnictwo, marsza³ka powiatu Stanis³awa Jêdrzejowicza i burmistrza
Stanis³awa Jab³oñskiego. Ks. Wawrzyniec
Pliszak, katecheta w seminarium, urz¹dzi³
w jednej z sal, w³asnym sumptem, kaplicê.
1898 8 IX (Nowa Grobla pow. Jaros³aw) –
1967 7 VI (Rzeszów) ¯yje Marian Czarnek,
uczeñ I Gimnazjum (1911/12 – 1913/1914,
kl III–V), ¿o³nierz legionów (1916–17), sêdzia (aplikacja – Rzeszów 1924–27); po uzyskaniu aplikacji pracowa³ w Soko³owie i Kroœnie; pose³ na Sejm z okrêgu Sanok (1938–39).
1898 16 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój duszy œp. cesarzowej El¿biety.
1898 18 IX (Jaros³aw) – 1975 22 IX (Kraków) ¯yje Tadeusz Klus, uczeñ I Gimnazjum (1908/09 – 1912/13, kl. I–VI), absolwent II Gimnazjum (1916) i Politechniki
Lwowskiej (1929), uczestnik I wojny œwiatowej w ramach armii austriackiej, wojny
polsko-ukraiñskiej i wojny polsko-bolszewickiej; in¿ynier leœnik, podczas okupacji
niemieckiej nadleœniczy w DLP w Rzeszowie, kierownik biura inspekcyjnego DLP
w Rzeszowie (1944–45), autor wielu prac
z in¿ynierii leœnictwa.
1898 4 X Imieniny cesarza.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1898 6 X Reskrypt ministra Wyznañ i Oœwiecenia nakazuj¹cy, aby dzieñ imienin cesarzowej by³ w przysz³oœci dniem wolnym od
nauki szkolnej i aby urz¹dzano w tym dniu
uroczyste nabo¿eñstwo.
1898 19 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1898 Prowadzeniem kuchni w bursie gimnazjalnej zaczê³y zajmowaæ siê siostry sercanki.
1898–1899 Ministrem dla Galicji w rz¹dzie
F. A. Thuna by³ Adam Jêdrzejowicz, rodem
z Zaczernia.
1898/99 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 812 uczniów, a pod
koniec 754. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów
klasowych.
1898/99 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 29 nauczycieli,
25 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1898/99 W bibliotece szkolnej znajdowa³o siê
6064 dzie³ w 9852 tomach i 3512 zeszytów.
1898/99 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 90 uczniów,
a pod koniec 92. Wœród nich by³o 35 konwiktorów, 26 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 31 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym garnuszku.
1898/99 Nauka gimnastyki odbywa³a siê
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1898/99 – 1899/1900 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ W³adys³aw Dropiowski.
1898/99 – 1899/1900 Profesor Emanuel
Roszka sporz¹dzi³ Wykaz ksi¹¿ek znajduj¹cych siê w bibliotece rzeszowskiego gimnazjum. Wszystkich dzie³ razem znajdowa³o
siê 1230 w 2397 tomach. Dzie³ w jêzyku
polskim by³o 407, tj. 33,17%; w jêzyku niemieckim 732, tj. 59,51%; w jêzyku ³aciñskim 84, tj. 6,83% i w jêzyku francuskim 6,
tj. 0,49%. Dzie³ wydanych w latach dziewiêædziesi¹tych by³o 14,3%, w latach osiemdziesi¹tych – 17,3%, siedemdziesi¹tych –
18,4%, pozosta³e wydane by³y wczeœniej.
Najstarsze dzie³o Arystotelesa Thomus physikus pochodzi³o z 1594 r.
1898 – 1980 20 VI (Rzeszów) ¯yje Stanis³aw Dihm, absolwent Uniwersytetu Jagielloñskiego, nauczyciel Miejskiego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego w Wadowicach (1923–30), nauczyciel geografii i historii w II Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1930–36 i 1949–55), nauczyciel geografii, historii, geografii i historii, matematyki, zagadnieñ z ¿ycia wspó³czesnego (zagadnieñ spo³eczno-wychowawczych), chemii w I Gimnazjum i Liceum (1936–39
i 1944–49), wyk³adowca Studium Nauczycielskiego w Rzeszowie.
1899 8 I (Rzeszów) – 1963 16 IX (Warszawa) ¯yje Jan Jarosz, absolwent I Gimnazjum
(1918), Akademii Handlowej w Krakowie
(1922) i Wydzia³u Prawa UJ (1926), uczestnik walk o niepodleg³oœæ (1918–21), wicedyrektor Departamentu Finansowego w Ministerstwie Górnictwa i Energetyki (1949–54).
Bursa gimnazjalna pod koniec XIX w.
1898/99 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na stawie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1899 30 I (Rzeszów) – 1982 24 I (Rzeszów)
¯yje Stanis³aw Wiktor Samo³yk, absolwent
I Gimnazjum (1917), ¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii austriackiej (1917–18), uczestnik walk o Lwów (1918/19), sekretarz Za123
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
rz¹du (póŸniej Wydzia³u) Resovii (1921 –
ok. 1930), prezes Zarz¹du (1939 i po 1945),
cz³onek Rady Przybocznej (IX 1939), g³ówny ksiêgowy Komunalnej Kasy Oszczêdnoœci w Rzeszowie (lata 30-te), dyrektor KKO
(przed 1939 – 1951), zastêpca dyrektora
II Oddzia³u Miejskiego Narodowego Banku Polskiego w Rzeszowie (1951–64), p.o
dyrektora (1953–54).
1899 12 III – 1905 28 VIII Józef Nogaj
dyrektorem rzeszowskiego gimnazjum.
1899 19 III Józef Sebastian Pelczar zosta³
biskupem pomocniczym diecezji przemyskiej.
1899 15 IV M³odzie¿ urz¹dzi³a wieczorek
wokalno-muzyczny ku czci S³owackiego.
Odt¹d wieczorki z tej okazji odbywa³y siê
systematycznie co rok.
1899 19 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne (poprzedzaj¹ce naukê) za duszê œp. Jana Ludkiewicza, twórcy fundacji dla ubogiej m³odzie¿y
rzeszowskiego gimnazjum.
1899 22 IV Okólnik Rady Szkolnej Krajowej zawiadamiaj¹cy, ¿e corocznie, w dniach
9 i 10 wrzeœnia, maj¹ siê odbywaæ nabo¿eñstwa ¿a³obne za spokój duszy œp. cesarzowej i królowej El¿biety. Dzieñ 9 IX uznany zosta³ za nowy dzieñ normalny dworski.
Natomiast mia³y ustaæ w przysz³oœci nabo¿eñstwa ¿a³obne za duszê cesarzowej i królowej Marii Anny odprawiane 4 maja.
1899 23 IV (G³ogów) – 1967 7 II (Kraków)
¯yje Juliusz Kijas, absolwent II Gimnazjum
(1917) i UJ w Krakowie (1922), nauczyciel
jêzyka polskiego i historii w II Gimnazjum
w Rzeszowie (1922–31), opiekun czytelni,
skautów, wspó³organizator amatorskiego
teatru „Reduta”, nauczyciel X Gimnazjum
we Lwowie (po 1931), wyk³adowca gramatyki polskiej w Uniwersytecie Lwowskim,
podczas okupacji bra³ udzia³ w tajnym nauczaniu w Rzeszowie i we Lwowie, nauczyciel jêzyka polskiego w I Pañstwowym Liceum i Gimnazjum w Rzeszowie (1944/45
– 1945/46), pracownik naukowy UJ (od
124
1946) – prowadzi³ badania w zakresie dydaktyki, historii i historii literatury, najwiêcej uwagi poœwiêci³ Trylogii Sienkiewicza.
1899 23 IV (Stryj) – 1972 17 II (Rzeszów)
¯yje Marian Aleksiewicz, uczestnik I wojny
œwiatowej w armii austriackiej (1917–18); s³u¿y³ w armii polskiej (1919–20); absolwent
Uniwersytetu Lwowskiego (1929), nauczyciel
w gimnazjum z ruskim jêzykiem nauczania
w Tarnopolu (1929–30), nauczyciel historii,
przysposobienia wojskowego, geografii, wiadomoœci o Polsce i œwiecie wspó³czesnym
(wiedzy o Polsce) w I Gimnazjum i Liceum
w Rzeszowie (1930/31 – 1938/39, 1944/45,
1949/50 – 1951/52, 1959/60 – 1971/72), zastêpca wakacyjny dyrektora I Gimnazjum
(VII–VIII 1937), dyrektor Prywatnego Gimnazjum i Liceum w Soko³wie M³p. (1945–48),
kierownik XI-letniej Szko³y ¯eñskiej w Rzeszowie (1948–50), Prezes Zarz¹du ZNP
w Rzeszowie (1951–53), kierownik sekcji historii i wychowania obywatelskiego WODKO,
pracownik Okrêgowego Oœrodka Metodycznego w Rzeszowie (1957–68), cz³onek Zarz¹dów Polskiego Towarzystwa Historycznego
Oddzia³ w Rzeszowie, Polskiego Towarzystwa
Archeologicznego Odzia³ w Rzeszowie, Rzeszowskiego Towarzystwa Przyjació³ Nauk,
autor ok. 40 rozpraw naukowych i popularnonaukowych.
1899 2–10 V Zwiedza³ szko³ê krajowy inspektor szkó³ œrednich Emanuel Dworski.
1899 9–15 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Sk³ada³o go 42 uczniów publicznych i 4 eksternistów.
1899 15 V (Wólka NiedŸwiedzka) Urodzi³
siê Mieczys³aw Zacharski, absolwent I Gimnajum (1917) i Wydzia³u Lekarskiego UJ
w Krakowie (1927), lekarz epidemiolog,
uczestnik kampanii wrzeœniowej, ordynator
oddzia³u zakaŸnego szpitala miejskiego
w Elbl¹gu (1951–61).
1899 24 V – 3 VI Ustna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowe-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
go inspektora szkó³ œrednich Emanuela
Dworskiego. 6 abiturientów uznano za dojrza³ych z odznaczeniem, 26 za dojrza³ych,
10 uczniom publicznym i 3 eksternom pozwolono w terminie wrzeœniowym przyst¹piæ do powtórnego egzaminu, 1 ucznia publicznego reprobowano na jeden rok.
1899 1 VI Zmar³ profesor W³adys³aw Puchiewicz.
1899 6 VI Podczas wizytacji kanonicznej
parafii rzeszowskiej ks. biskup Józef Sebastian Pelczar odprawi³ mszê dla m³odzie¿y
w koœciele gimnazjalnym, a nastêpnie, odwiedzi³ szko³ê.
1899 28 VI Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarza Ferdynanda.
1899 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1899 1–2 VI i 1 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1899 5 VII Stanis³aw Jab³oñski zosta³ honorowym obywatelem Rzeszowa.
1899 1 IX – 1900 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód Bursy Gimnazjalnej wyniós³ 10312 K 25 h, rozchód 12314
K 92 h. Niedobór wyniós³ 2002 K 67 h.
1899 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1899 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
1899 10 IX Biskup Józef Sebastian Pelczar
poœwiêci³ trzy dzwony w koœciele Bernardynów: ku czci b³. Jana z Dukli, Szymona
z Lipnicy i œw. Hipolita.
1899 4 X Imieniny cesarza.
1899 5 X (Soko³ó³ M³p.) – 1920 VI/VII
(Brody) ¯yje Franciszek Czosnek, absolwent I Gimnazjum (1917), pocz¹tkuj¹cy
malarz, ¿o³nierz I wojny œwiatowej w armii
austriackiej (1917–18), zgin¹³ w wojnie
polsko-bolszewickiej.
Franciszek Czosnek na froncie w³oskim,
pierwszy z lewej
1899 8 XI Reskrypt ministra Wyznañ i Oœwiecenia nakazuj¹cy, aby w przypadku, gdy
imieniny cesarzowej El¿biety przypadaj¹ na
niedzielê, uroczyste nabo¿eñstwa odbywa³y siê 18 lub 20 XI, a dzieñ ten by³ wolny
od nauki szkolnej.
1899 18 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1899 26 XI Uroczysty wieczorek wokalnomuzyczny na czeϾ Adama Mickiewicza.
1899 Spotkanie kierowników organizacji
„Or³a Bia³ego” w Rzeszowie. Obecni byli
reprezentanci: Jaros³awia – Stanis³aw Szpaczyñski, Jas³a – Tadeusz Gru¿ewski oraz
Rzeszowa – W³adys³aw Sikorski i Witold
Topolski.
1899 Wilhelm Friedberg opublikowa³ Studia
geologiczne w okolicy Rzeszowa i £añcuta.
1899/1900 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 842 uczniów,
a pod koniec 792. Funkcjonowa³o 18 zespo³ów klasowych.
125
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1899/1900 Pod koniec roku szkolnego
w gimnazjum zatrudnionych by³o 34 nauczycieli, 29 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1899/1900 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na stawie
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1899/1900 Na pocz¹tku roku szkolnego
mieszka³o w bursie 96 uczniów, a pod koniec roku 81.
1899/1900 – 1911/12 Uczniowie wp³acili
na potrzeby biblioteki gimnazjalnej ogó³em
19.424 korony.
1899–1913 Karol Stary prowadzi³ dla m³odzie¿y gimnazjalnej i rzemieœlniczej gry
i zabawy ruchowe na boisku magistrackim
w ogrodzie miejskim.
W drugiej po³owie XIX w. maj¹tek w Staromieœciu kupi³ od Marii Bobrownickiej
Adam Jêdrzejowicz.
1899/1900 Miejsce stypendium utworzonego przez Ludwika Nemethy zajê³o stypendium Ministra Skarbu.
W latach dziewiêædziesi¹tych XIX w. gimnastyka w gimnazjum rzeszowskim by³a
nadprogramowa, æwiczy³a jedna trzecia
uczniów.
1899/1900 Pocz¹wszy od tego roku szkolnego wysokoœæ wp³at na zbiory naukowe
wynosi³a 2 korony rocznie od ucznia.
Pod koniec XIX w. w Rzeszowie by³o dwie
apteki: Wojciecha Kalinowskiego i Anto–
niego Karpiñskiego.
1899–1908 Ks. Bronis³aw Karakulski, absolwent rzeszowskiego gimnazjum, prowadzi³ Sodalicjê Mariañsk¹ Mêsk¹.
126
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
XX wiek – lata 1900–1918
Pocz. XX w. Ksiêgozbiór „kretschmerowski” stanowi³ oko³o 5% wszystkich dzie³ bi–
blioteki gimnazjalnej.
Na pocz¹tku XX w. maj¹tek fundacji Romana Fircowskiego (by³ego ucznia rzeszowskiego gimnazjum) powiêkszy³ siê na tyle, ¿e zaczêto wyp³acaæ stypendia dla dwóch uczniów.
1900 2 I (Rzeszów) – 1993 21 IX ¯yje Kazimierz Krzy¿anowski, absolwent I Gimnazjum (1918); studiowa³ w politechnice lwowskiej (1919–20) i UJK (1920–26); nauczyciel szkó³ lwowskich: XI Gimnazjum (1926/
27), VIII Gimnazjum (1927/28), Korpusu
Kadetów (1928–39), nauczyciel tajnego nauczania we Lwowie, po 1944 r. nauczyciel
w: II Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie,
Technikum Mechaniczno-Elektrycznym
w Rzeszowie i Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej
w Rzeszowie.
³owski, uczestnik walk o Lwów (1818/19),
absolwent I Gimnazjum (1920) i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1924), nauczyciel
w gimnazjach w Jaros³awiu (1924–27), Nisku (1927–36), Ko³omyi (1936–42), podczas okupacji bra³ udzia³ w tajnym nauczaniu w Iwierzycach, nauczyciel historii, geografii, zagadnieñ z ¿ycia wspó³czesnego,
nauki o Polsce i œwiecie wspó³czesnym
w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie
(1944/45 – 1946/47), pomocnik kancelaryjny dyrektora (1945–47), hufcowy rzeszowskiego hufca harcerzy (1945–47), nauczyciel Pañstwowego Gimnazjum i Liceum dla
Doros³ych w K³odzku (1947–49), wizytator w Kuratorium Okrêgu Szkolnego we
Wroc³awiu (1949–61), nauczyciel w Studium Nauczycielskim nr 1 we Wroc³awiu
(od 1961).
1900 28 II (Futoma) – 1973 24 XII (Londyn) ¯yje Józef Macio³ek ps. „¯uraw”,
uczeñ rzeszowskiego gimnazjum (krótko),
¿o³nierz I wojny œwiatowej w ramach armii
austriackiej i wojny polsko-bolszewickiej,
dzia³acz SL (od 1938), ¿o³nierz kampanii
wrzeœniowej, ZWZ–AK – dzia³a³ w okolicach B³a¿owej, komendant Podobwodu
Rzeszów-Po³udnie (1944–45), dzia³acz
NIE, DSZ, WiN – zastêpca prezesa Obszaru Po³udniowego (1945–46), emisariusz do
Wielkiej Brytanii (1946), kierowa³ Delegatur¹ Zagraniczn¹ WiN (1946–54).
1900 6 III (Boguchwa³a) – 1972 ¯yje Józef Tkaczow, absolwent I Gimnazjum
(1921), ukoñczy³ studia medyczne w Krakowie, lekarz spo³ecznik w Boguchwale,
wiêzieñ Pustkowa i Sachsenhausen, organizator i dyrektor szpitala MSW w Rzeszowie (do 1972), cz³onek Komitetu Wojewódzkiego PZPR (od 1949), prezes Zwi¹zku Zawodowego Pracowników S³u¿by
Zdrowia w województwie rzeszowskim,
prezes Zarz¹du Wojewódzkiego Polskiego
Czerwonego Krzy¿a i Komitetu Antyalkoholowego.
1900 2 III (Iwierzyce pow. Ropczyce) –
1982 21 I (Wroc³aw) ¯yje Stanis³aw Soko-
1900 9–17 III Zwiedza³ szko³ê krajowy inspektor szkó³ œrednich Emanuel Dworski.
127
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1900 10 III Zmar³ profesor Julian Sutowicz.
1900 18 III (£¹ka) – 1943 19 VII (Oœwiêcim) ¯yje Józef Gancarz, absolwent I Gimnazjum (1920) i Wydzia³u Bud. Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej, uczestnik
walk o granice (1918–20), wiêzieñ obozu
w Oœwiêcimiu, za zorganizowanie pierwszej
zbiorowej ucieczki – powieszony.
1900 2 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne w koœciele
gimnazjalnym za duszê œp. Juliana Sutowicza.
1900 19 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed
nauk¹ szkoln¹ za duszê œp. Jana Ludkiewicza, twórcy fundacji dla ubogiej m³odzie¿y
rzeszowskiego gimnazjum.
1900 7–12 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Sk³ada³o go 52 uczniów publicznych, 1 prywatysta i 7 eksternów.
1900 15 V (Soko³ów M³p.) – 1931 15 X
(Kraków) ¯yje £ucjan Konstanty Andrzej
Dañczak, absolwent I Gimnazjum (1918),
in¿ynier architekt – projektowa³ m.in. willê
Angermana w Boguchwale, urbanista, malarz, grafik, konserwator dzie³ sztuki, dzia³acz organizacji niepodleg³oœciowej „Zarzewie”, ¿o³nierz Legionów (1918) i wojny
polsko-bolszewickiej, dzia³acz plebiscytowy na Górnym Œl¹sku, kierownik Dzia³u
Regulacji Miasta w Urzêdzie Miejskim
w Czêstochowie i architekt miejski w tym
mieœcie (1929–31).
1900 21–31 V Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego.
6 abiturientów uznano za dojrza³ych z odznaczeniem, 37 za dojrza³ych, pozwolono przyst¹piæ w terminie wrzeœniowym do egzaminu
z jednego przedmiotu 8 uczniom publicznym
i 2 eksternistom, reprobowano na rok 5 uczniów publicznych i 1 prywatystê, reprobowano bez terminu jednego eksternistê.
1900 7 VI Obchody 500-lecia Uniwersytetu Jagielloñskiego (odnowienia Akademii
Krakowskiej).
128
1900 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1900 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1900 30 VI, 2 VII, 1 IX Egzaminy wstêpne
do klasy I.
1900 1 IX – 1901 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy wyniós³
12257 K 8 h, a rozchód 12786 K 10 h. Niedobór wyniós³ 529 K 2 h.
1900 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego – nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym.
1900 10 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój duszy cesarzowej El¿biety.
1900 15 IX (Rzeszów) – 1971 (Rzeszów)
¯yje Mieczys³aw Karol Marcinkiewicz,
absolwent I Gimnazjum (1918), asystent
w Katedrze Budownictwa Ogólnego Politechniki Lwowskiej, od 1932 zamieszka³y
na sta³e w Rzeszowie, kolekcjoner porcelany.
1900 20 IX Uroczyste obchody 70-rocznicy urodzin cesarza Franciszka Józefa I.
1900 30 IX (Dziedzice) – 1920 6 IX (Krasne) ¯yje Edward Smolarz, absolwent I Gimnazjum (1920), uczestnik walk o Lwów (1918)
i wojny polsko-bolszewickiej, poleg³ pod
Krasnem k. Lwowa (6 IX 1920).
1900 2 X (Zbara¿) – 1981 10 XII (Wroc³aw) ¯yje Ewaryst Zdzis³aw Dêbicki, absolwent I Gimnazjum (1918) i Seminarium
Duchownego w Przemyœlu (1924), ksi¹dz,
wiêzieñ (1939), wyk³adowca prawa kanonicznego w Seminarium Duchownym we
Wroc³awiu (od 1952), oficja³ s¹du duchownego (od 1952), cz³onek Kapitu³y Wroc³awskiej (od 1953).
1900 4 X Imieniny cesarza.
1900 23–28 X i 7–13 XI Wizytacja gimnazjum przez krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1900 17 XI Uroczysty wieczorek na czeϾ
reformatora polskiego szkolnictwa Stanis³awa Konarskiego.
1900 19 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1900 17 XII Józef Sebastian Pelczar zosta³
ordynariuszem diecezji przemyskiej.
wi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1900/1901 Na pocz¹tku roku szkolnego
w bursie gimnazjalnej mieszka³o 90 uczniów,
a pod koniec 83. Wœród nich by³o 37 konwiktorów, 28 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 18 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym garnuszku.
1900/1901 Nauka gimnastyki odbywa³a siê
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1900/1901 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na stawie
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
Ulica 3-Maja – pocz¹tek XX w.
1900 Kó³ka „promienistych” istnia³y w I Gimnazjum i Seminarium Nauczycielskim.
1900 Z inicjatywy dyrektora gimnazjum Józefa Nogaja, ze sk³adek nauczycieli i uczniów, powsta³ fundusz na sprawienie tablicy pami¹tkowej ks. Stanis³awa Konarskiego. Zosta³ on ulokowany w rzeszowskiej
Miejskiej Kasie Oszczêdnoœci.
1900 Z ramienia Stronnictwa Chrzeœcijañsko-Ludowego pos³em do austriackiej Rady
Pañstwa zosta³ Antoni Bomba.
ok. 1900 Z inicjatywy prof. Wilhelma Friedberga zawi¹za³o siê nieformalne Kó³ko
Przyrodnicze. Pracowali w nim m.in. Leopold Walecki, Kamil Bogacki, Jan Grochmalicki i Wojciech Rogala. Kó³ko rozwija³o o¿ywion¹ dzia³alnoœæ referatow¹ i dyskusyjn¹.
1900/1901 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 885 uczniów,
a pod koniec 824. Funkcjonowa³o 19 zespo³ów klasowych.
1900/1901 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 35 nauczycieli,
29 nauczycieli uczy³o przedmiotów obo-
1900/1901 Opiekê nad bibliotek¹ nauczycielsk¹ sprawowa³ Emanuel Roszka.
1900/1901 – 1905/06 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ Stanis³aw Babiñski.
1900–1905 Tadeusz Stanisz prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1900 (Rzeszów) – 1940 15 V (Mauthausen)
¯yje Stefan Przyboœ, absolwent II Gimnazjum
(1920), dzia³acz Polskiej Organizacji Wojskowej, pedagog, nauczyciel jêzyka polskiego
i historii w I Gimnazjum w Rzeszowie (1922/
23 – 1926/27), nauczyciel jêzyka polskiego
i psychologii w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1927–35), opiekun kó³ka teatralnego, wspó³twórca amatorskiego teatru „Reduta” (1925),
cz³onek komitetu redakcyjnego „Ziemi Rzeszowskiej” (1925–28), dyrektor gimnazjum
w Samborze (od 1938), wiêzieñ Buchenwaldu i Mauthausen, gdzie zmar³.
1901 13 I Intronizacja biskupa ordynariusza diecezji przemyskiej Józefa Sebastiana
Pelczara.
1901 14 I (Rzeszów) – ok. 1975 ¯yje Józef
Wiktor Szymaszek, absolwent I Gimnazjum
(1919), uczestnik walk o Ma³opolskê Wschodni¹ (1918) i wojny polskobolszewickiej
(1920); po II wojnie prowadzi³ prywatne
biuro przy ul. Koœciuszki.
129
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1901 20 I Uroczysty wieczorek wokalnomuzyczny na czeϾ Adama Mickiewicza.
1901 27 I (Staromieœcie) – 1978 9
VI (Rzeszów) ¯yje
Edward Brydak ps.
„Andrzej”, „Korab”,
„Stefan”, uczeñ
I Gimnazjum (1912/
13 – V 1916, kl.
I–IV) i II Gimnazjum oraz Szko³y
Edward Brydak
Handlowej w Rzeszowie, uczestnik akcji rozbrajania wojsk
austriackich (1918), walk o Lwów (1918),
wojny polsko-bolszewickiej (1919–20), sêdzia w S¹dzie Grodzkim w Rzeszowie (od
1931), prezes Zarz¹du Ko³a i Zarz¹du Okrêgu Towarzystwa Szko³y Ludowej, komendant obwodu SZP w Rzeszowie (1939), zastêpca komendanta obwodu ZWZ (1940),
komendant Obwodu ZWZ (1941), póŸniej
AK (1942–44), zastêpca komendanta Inspektoratu AK Rzeszów (1944), wiêzieñ polityczny (1944–45).
1901 15 III (GwoŸnica Dolna k. Strzy¿owa) – 1970 6 X
(Warszawa) ¯yje Julian Przyboœ, absolwent I Gimnazjum
(1920) i polonistyki
na UJ, uczestnik
walk o Lwów i wojny polsko-bolszeJulian Przyboœ,
mal. I. Wojnickawickiej, poeta, eseMarkielowska
ista, przedstawiciel
Awangardy Krakowskiej, kierowa³ dzia³em
poezji w „Nowych Widnokrêgach” we Lwowie (1940–41), kierownik Wydzia³u Informacji i Propagandy WRN w Rzeszowie (1944),
pose³ do KRN, prezes Zwi¹zku Zawodowego Literatów Polskich, pracownik placówki
dyplomatycznej w Szwajcarii (1947–51), dyrektor Biblioteki Jagielloñskiej (od 1951).
130
1901 26 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed
lekcjami za duszê œp. Jana Ludkiewicza,
twórcy fundacji dla ubogiej m³odzie¿y gimnazjum.
1901 6–11 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Sk³ada³o go 44 uczniów, w tym
39 publicznych i 5 eksternów.
1901 28 V – 4 VI Ustna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela
Dworskiego. Za dojrza³ych z odznaczeniem
uznano 8 uczniów, za dojrza³ych 27, pozwolono przyst¹piæ w terminie wrzeœniowym do
powtórnego egzaminu z jednego przedmiotu
5 uczniom publicznym i 1 eksternowi, reprobowano na rok 2 uczniów publicznych
i 1 eksterna.
1901 29 V Okólnik Rady Szkolnej Krajowej nakazuj¹cy, aby przestrzegaæ przepisów
dotycz¹cych umundurowania m³odzie¿y,
a w razie oporu uczniów wymierzaæ odpowiednie kary.
1901 24 VI Sejm Krajowy, na wniosek pos³a dra Stanis³awa Jab³oñskiego, bêd¹cego
jednoczeœnie burmistrzem Rzeszowa, uchwali³ w³¹czenie do Rzeszowa Ruskiej Wsi oraz
przysió³ków Staroniwy i Drabinianki.
1901 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1901 1–2 VII i 2 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1901 29 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
1901 VII Oœmiodniowa wycieczka 58 uczniów w Tatry pod przewodnictwem profesorów: Friedberga, Grotowskiego, £opuszañskiego i Roszki.
1901 1 IX – 1902 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 12849 K 37 h, a rozchód
12447 K 34 h. Niedobór zmniejszony o 402
K 3 h wyniós³ 126 K 99 h.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1901 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku szkolnego – msza w koœciele gimnazjalnym.
1901 10 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój duszy œp. cesarzowej El¿biety.
1901 15–17 IX Nabo¿eñstwa jubileuszowe
z procesj¹ w dniach 16 i 17 IX dla uczniów
szko³y.
1901 4 X Imieniny cesarza.
1901 28 X (Soko³ów) – 1983 22 II ¯yje
Andrzej Boles³aw Dañczak, absolwent I Gimnazjum (1920) i Uniwersytetu Jagielloñskiego (historia i polonistyka 1924), uczestnik
walk o granice (1918–20), nauczyciel Gimnazjum i Liceum im. Kochanowskiego w Radomiu (1924–39, 1946/47), wiêziony przez
Niemców (1939–40), pracowa³ w tajnym
nauczaniu w Soko³owie, nauczyciel Publicznej Szko³y Zawodowej nr 1 w Krakowie
(1947–69), dzia³acz Zarz¹du Wojewódzkiego Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego.
1901 19 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1901 30 XI Uroczysty wieczorek na czeϾ
Adama Mickiewicza.
1901 6 XII Okólnik Rady Szkolnej Krajowej zabraniaj¹cy uczniom szkó³ œrednich
udzia³u w demonstracjach ulicznych, pochodach i zbiegowiskach.
1901 Przeszed³ w stan spoczynku Filip Œwistuñ, nauczyciel jêzyka niemieckiego, historii i geografii (jeden przedmiot), historii kraju rodzinnego w rzeszowskim gimnazjum (od
po³ lat 60-tych do 1901); publikowa³ w Sprawozdaniach rzeszowskiego gimnazjum,
w latach I wojny œwiatowej rozwin¹³ o¿ywion¹ dzia³alnoœæ rusofilsk¹ we Lwowie.
1901 Toczy³y siê negocjacje dotycz¹ce warunków przy³¹czenia do Rzeszowa Ruskiej
Wsi, Staroniwy i Drabinianki. Radê Miejsk¹
reprezentowa³ Alfons Roderyk Als, a Radê
Powiatow¹ Adam Jêdrzejowicz.
1901 Ks. Andrzej Karakulski zosta³ kanonikiem honorowym kapitu³y katedralnej
w Przemyœlu.
Po 1901 Emerytowany nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum Filip Œwistun zosta³ prezesem Naukowo-Literackiego Stowarzyszenia „Ha³ycko-Ruskaja Matycja”, a póŸniej
kulturalno-oœwiatowego towarzystwa moskalofilskiego pod nazw¹ Obszczestwo im.
Mychai³a Kaczkowskoho.
1901/02 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 972 uczniów, a pod
koniec 923. Funkcjonowa³o 21 zespo³ów
klasowych.
1901/02 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 41 nauczycieli,
36 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1901/02 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 94 uczniów,
a pod koniec 92. Wœród nich by³o 38 konwiktorów, 37 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 17 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym wikcie.
1901/02 Nauka gimnastyki odbywa³a siê
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1901/02 zima M³odzie¿ œlizga³a siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na stawie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1901/02 – 1902/03 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Julian Mazurek.
1901–1904 Alfons Roderyk Als prezesem
Kasy Oszczêdnoœci.
1901–1905 Józef Nogaj prezesem rzeszowskiego ko³a Towarzystwa Nauczycieli Szkó³
Wy¿szych i Œrednich.
1901/02 – 1912/13 Towarzystwo Gimnastyczne „Sokó³” prowadzi³o lekcje gimnastyki z m³odzie¿¹ w 6 klasach, w wymiarze
12 godzin tygodniowo.
1901/02 – 1913/14 Opiekê nad czytelni¹
niemieck¹ uczniów sprawowa³ Kazimierz
Jakiel.
131
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1902 13 I (Kopyczyñce) – 1990 17 VIII
¯yje Bronis³awa Majgierowa, absolwentka
Gimnazjum SS Urszulanek w Stanis³awowie
(1922) i Uniwersytetu Lwowskiego (1926),
nauczycielka prywatnego gimnazjum w Przemyœlanach (1926–29), gimnazjum w Buczaczu (od 1929), Prywatnego Gimnazjum
Ewangelickiego w Stanis³awowie (do 1939),
Prywatnego Gimnazjum i Liceum ¯eñskiego (1944–49), II Liceum Ogólnokszta³c¹cego (1949–50), nauczycielka historii, jêzyka
polskiego, wiedzy o Polsce w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (w s³u¿bie czynnej 1950/51 –
1967/68 i po przejœciu na emeryturê do 1971).
1902 20 II Uroczyste obchody 25-rocznicy
wst¹pienia na tron papieski Leona XIII.
1902 II W zwi¹zku z powiêkszeniem Rzeszowa rozwi¹zane zosta³y rady gminne
w przy³¹czanych miejscowoœciach. Namiestnictwo w porozumieniu z Wydzia³em
Krajowym na wniosek Starostwa ustanowi³o tymczasowy zarz¹d (komisaryczny)
„wielkiego Rzeszowa”. Jego przewodnicz¹cym zosta³ Stanis³aw Jab³oñski, zastêpc¹ Alfons Roderyk Als, a cz³onkami m.in. Roman Krogulski (przedstawiciel Rzeszowa)
i Stanis³aw Gryziecki (przedstawiciel Staroniwy). Po up³ywie trzech lat z ka¿dego
ko³a wyborczego miano wylosowaæ po³owê radnych i zastêpców dla dokonania nowych wyborów. W praktyce w wymienionym sk³adzie Zarz¹d funkcjonowa³ do XII
1902 r., tj. do czasu nowych wyborów.
1902 13 IV (Rzeszów) – 1920 19 VIII
(£om¿a) ¯yje Tadeusz Wojciech Teofil Dzier¿yñski, absolwent I Gimnazjum (1920), poleg³ w bitwie warszawskiej w wojnie z bolszewikami.
1902 15 IV (Mazury gm. Rani¿ów) – 1982
¯yje Stanis³aw Sondej, absolwent I Gimnazjum (1922) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu (1926), uczestnik walk o Lwów
(1919) i wojny polsko bolszewickiej (w V Armii gen. W³. Sikorskiego), cz³onek ZWZ-AK,
132
wikariusz, a nastêpnie proboszcz w Osieku k.
¯migrodu (1934–82).
1902 8–18 IV Wizytacja gimnazjum przez
krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego.
1902 19 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed
lekc-jami za œp. Jana Ludkiewicza – twórcê
fundacji dla m³odzie¿y rzeszowskiego gimnazjum.
1902 5–10 V pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Zdawa³o j¹ 68 uczniów publicznych i 4 eksternów, za dojrza³ych z odznaczeniem uznano 13, za dojrza³ych 45, do
egzaminu poprawczego z jednego przedmiotu przeznaczono 11, reprobowano na rok 3.
1902 21 V – 4 VI Ustna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela
Dworskiego.
1902 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1902 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Uroczyste nabo¿eñstwo i rozdanie œwiadectw.
1902 30 VI – 1 VII i 1 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1902 VII Wycieczka 20 uczniów w Tatry
i do Zakopanego pod opiek¹ prof. Friedberga i £opuszañskiego.
1902 2 VIII (Buczacz) – 1918 21 XI
(Lwów) ¯yje Tadeusz Cze¿owski, uczeñ
I Gimnazjum (1916/17 – 1917/18, kl. IV–V),
poleg³ pod Lwowem 21 XI 1918.
1902 1 IX – 1903 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 13152 K 87 h, a rozchód
14006 K 04 h, niedobór 853 K 17 h.
1902 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1902 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1902 4 X Imieniny cesarza.
1902 4 XI (Kraków) Urodzi³a siê Anna Klementyna Zakrzewska-Czekowska, absolwentka Uniwersytetu Lwowskiego z tyt. dr (1936),
nauczycielka Prywatnego Gimnazjum im.
J. S³owackiego we Lwowie (1927/28), Prywatnego Gimnazjum SS Nazaretanek (1928/
29), Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Brzeœciu (1932–34), podczas okupacji nauczycielka zorganizowanego tajnego
nauczania w Warszawie, nauczycielka jêzyka polskiego w I Gimnazjum i Liceum
w Rzeszowie (1945–46), nauczycielka Gimnazjum i Liceum w Dzier¿oniowie.
1902 19 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1902 29 XI Uroczysty wieczorek na czeϾ
Adama Mickiewicza.
1902 15 XII (Wysoka k. Strzy¿owa) – 1987
23 VIII (Rabka) ¯yje Janina Anna Krzy¿anowska, absolwentka WKN w Poznaniu
i zaocznie Uniwersytetu Jagielloñskiego
(1952), nauczycielka szkó³ powszechnych
(1921–48), nauczycielka biologii w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1948/49 –
1955/56), i II Liceum Ogólnokszta³c¹cego
w Rzeszowie (1955–62).
1902 Prof. Wilhelm Friedberg przeprowadzi³ ekspertyzê pod k¹tem rejonów wystêpowania wody pitnej w okolicach Rzeszowa. Badania te uzupe³niono badaniami in¿.
Marcina Maœlanki. Pozwoli³y one stwierdziæ, ¿e dostateczna iloœæ wody pitnej znajduje siê w dwóch rejonach: w okolicach
Zaczernia i Nowej Wsi oraz w dolinie Wis³oka na po³udnie od miasta.
1902 Kurator Fundacji im. Jana Towarnickiego, W³adys³aw Towarnicki zaproponowa³ c.k.
Radzie Szkolnej Krajowej zbudowanie gmachu dla nowego gimnazjum w Rzeszowie.
1902/03 Na pocz¹tku roku szkolnego do gimnazjum uczêszcza³o 1056 uczniów, a pod
koniec 987. Funkcjonowa³o 22 zespo³y klasowe. Klas pierwszych by³o 5, drugich 4,
trzecich 3, czwartych 3, pi¹tych 2, szóstych 2,
siódmych 2 i jedna ósma.
1902/03 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 41 nauczycieli,
35 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1902/03 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 89 uczniów,
a na koñcu 87. Wœród nich by³o 42 konwiktorów, 28 bezp³atnie umieszczonych na wikcie bursowym, 17 bezp³atnie umieszczonych
na w³asnym wikcie.
1902/03 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 3859 dzie³ w 8876 tomach oraz 4305
sprawozdañ szkolnych.
1902/03 Nauczyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³” uczy³ gimnastyki w wymiarze 12 godzin tygodniowo.
1902/03 zima Uczniowie œlizgali siê czêœciowo na Wis³oku, czêœciowo na stawie
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1902/03 – 1903/04 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ B³a¿ej Grobicki.
1902–1929 Roman Krogulski prezesem Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego
w Rzeszowie.
1903 25 I (K¹kolówka) – ok. 1970 (K¹kolówka) ¯yje Pawe³ Sobkowicz ps. „Nur”,
absolwent I Gimnazjum (1926) i Szko³y
Podchor¹¿ych Rezerwy, ¿o³nierz kampanii
wrzeœniowej, dowódca plutonu Batalionów
Ch³opskich w K¹kolówce, ¿o³nierz Armii
Krajowej, uczestnik akcji „Burza”, prawnik
(studia w UJ w Krakowie), wiceprokurator
w Prokuraturze Wojewódzkiej w Krakowie.
1903 12 II (Stanis³awów) – 1986 22 VII
¯yje W³adys³aw Witek, absolwent gimnazjum na Zasaniu w Przemyœlu i Uniwersytetu Lwowskiego (1925), nauczyciel gimnazjów w Tarnobrzegu, Jaros³awiu i IX Gimnazjum we Lwowie, dyrektor gimnazjum
133
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
i liceum w Sokalu (1934–39), nauczyciel tajnej oœwiaty w Sokalu (1941–44), nauczyciel
gimnazjum i liceum w £añcucie (1944–45
i 1953–59), dyrektor liceum ogólnokszta³c¹cego w Bia³ogardzie (1945–53), dyrektor
II Liceum Ogólnokszta³c¹cego dla Pracuj¹cych w Rzeszowie (1959–62), nauczyciel
geografii, biologii, fizyki, astronomii, chemii
w I Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1959/60 – 1970/71) dyrektor I LO (1962–
71), na emeryturze nauczyciel astronomii,
chemii i przysposobienia do ¿ycia w rodzinie w I Liceum w Rzeszowie (do 1979).
1903 3 III Gimnazjum obchodzi³o uroczystoœæ 25-lecia pontyfikatu papie¿a Leona XIII.
1903 11 III Zmar³ nauczyciel Henryk Komperda.
1903 14 III Uroczysty wieczorek ku czci
Juliusza S³owackiego.
1903 20 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed
lekcjami za duszê œp. Jana Ludkiewicza –
twórcy fundacji dla ubogiej m³odzie¿y rzeszowskiego gimnazjum.
1903 27 IV Z inicjatywy ks. Stanis³awa Gryzieckiego powsta³o w Rzeszowie Towarzystwo S³ug pod wezwaniem œw. Zyty, w celu
niesienia pomocy materialnej i moralnej
katolickim s³u¿¹cym, szczególnie w czasie
choroby i braku pracy, oraz dla poprawy
relacji miêdzy pracodawcami a s³u¿¹cymi,
a tak¿e ochrony katolickich s³u¿¹cych pracuj¹cych w domach ¿ydowskich przed wynarodowieniem. Przewodnicz¹c¹ zosta³a
Waleria Zabawka, a opiekunem duchowym
ks. Stanis³aw Gryziecki.
1903 11–15 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Egzamin sk³ada³o 49 uczniów publicznych i 3 eksternów, razem 52 uczniów.
1903 2–12 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem delegata
Rady Szkolnej Krajowej radcy Walentego
Kozio³a. Za dojrza³ych z odznaczeniem
uznano 2 abiturientów, za dojrza³ych 38, do
134
egzaminu poprawkowego z jednego przedmiotu przeznaczono 8 uczniów publicznych
i 1 eksternistê, reprobowano na rok 2 uczniów, od egzaminu odst¹pi³ 1 eksternista.
1903 27 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1903 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1903 30 VI – 1 VI i 1 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1903 21 VIII Rozporz¹dzenie ministra Wyznañ i Oœwiecenia dotycz¹ce przerw miêdzylekcyjnych. Po ka¿dej godzinie nauki
musia³a nast¹piæ pauza, a czas jej trwania
powinien byæ taki, aby umo¿liwiæ nale¿yte
przewietrzenie sal szkolnych.
1903 1 IX – 1904 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym dochód bursy wyniós³
14200 K 54 h, rozchód 14666 K 55 h, niedobór 466K 01 h.
1903 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1903 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
1903 11 IX Okólnik Rady Szkolnej Krajowej stwierdzaj¹cy, ¿e d³ugoœæ przerw miêdzylekcyjnych ustala konferencja nauczycielska za zgod¹ Rady Szkolnej Krajowej.
1903 4 X Imieniny cesarza.
1903 19 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1903 19 X (Widenthal) Urodzi³ siê Stanis³aw Ingram absolwent I Gimnazjum (1925),
dzia³acz Komunistycznego Zwi¹zku M³odzie¿y (od 1923).
1903 Wilhelm Friedberg opublikowa³, pod
patronatem Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejêtnoœci, mapy geologiczne i tekst
objaœniaj¹cy – zeszyt XVI Atlasu geologicznego Galicji, który obejmowa³ szeœæ arkuszy mapy w skali 1 : 75.000, tj. Rudnik i Rani¿ów, Ropczyce i Dêbicê, Rzeszów i £añcut.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1903 W Rzeszowie osiedli³ siê Henryk Hanasiewicz i pracowa³ jako adwokat w S¹dzie Obwodowym.
1903/04 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 1094 uczniów, a pod
koniec 1016. Funkcjonowa³o 25 zespo³ów
klasowych. Klas pierwszych by³o 5, drugich
4, trzecich 4, czwartych 3, pi¹tych 3, szóstych 2, siódmych 2, ósmych 2.
1903/04 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 47 nauczycieli, 41
nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1903/04 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 3962 dzie³ w 9099 tomach i 4555 sprawozdañ szkolnych.
1903/04 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 95 uczniów,
a pod koniec 94. Wœród nich by³o 42 konwiktorów, 38 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 14 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym wikcie.
1903/04 zima Uczniowie œlizgali siê w czasie wolnym na Wis³oku, na stawku w ogrodzie miejskim i na stawie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1903/04 Nauka gimnastyki udzielana by³a
w wymiarze 12 godzin tygodniowo.
1903/04 Wzros³a liczba wycieczek klasowych.
Najczêœciej odbywa³y siê do lasu w S³ocinie
i G³ogowie.
1903/04 – 1904/05 Opiekê nad czytelni¹ rusk¹
uczniów sprawowa³ Julian Stefanowicz.
1903/04 – 1907/08 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Ludwik Sroczyñski.
1903–1910 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili: prezes Stanis³aw Jêdrzejowicz (wychowanek rzeszowskiego gimnazjum), zastêpca prezesa Alfons Roderyk Als
(wychowanek, do 1905); wœród cz³onków
znaleŸli siê nauczyciel ks. Stanis³aw Gryziecki i piêciu wychowanków: Stanis³aw
Jab³oñski, Antoni Bomba, Franciszek Ko–
tula, Andrzej Pluta, i Piotr £astowiecki.
1903–1910 Sk³ad Wydzia³u Powiatowego
wchodzili: wychowanek gimnazjum prezes
– Stanis³aw Jêdrzejowicz, zastêpca prezesa
wychowanek Alfons Roderyk Als (do 1905),
cz³onek Antoni Bomba, zastêpcy cz³onków:
nauczyciel ks. Stanis³aw Gryziecki i wychowanek Piotr £astowiecki.
1903–1910 W sk³ad Rady Miejskiej XI kadencji wchodzili wychowankowie I Gimnazjum Roman Krogulski i Stanis³aw Jab³oñski.
1904 8 I Uroczysty wieczorek na czeϾ
Adama Mickiewicza.
1904 9 I Rozporz¹dzenie Rady Szkolnej
Krajowej ustalaj¹ce dla klasyfikacji okresowej nastêpuj¹ce terminy: w pierwszym pó³roczu – do ok. 20 X, do ok. 10 XII i z koñcem I pó³rocza (klasyfikacja kursowa),
w drugim pó³roczu – do ok. 20 III, do ok. 10 V
i z koñcem pó³rocza (klasyfikacja kursowa).
1904 26 I Rozporz¹dzenie ministra Wyznañ
i Oœwiecenia zawiadamiaj¹ce Radê Szkolna
Krajow¹, ¿e cesarz 28 XII 1903 zezwoli³ na
otwarcie II gimnazjum powiatowego w Rzeszowie z pocz¹tkiem roku szkolnego 1904/
05. Ponadto minister zarz¹dzi³, ¿e II Gimnazjum bêdzie utworzone przez od³¹czenie po
dwa oddzia³y równorzêdne klas od I do IV
i po jednym oddziale równorzêdnym klas od
V do VIII od tutejszego gimnazjum, które
w przysz³oœci jako „I” nale¿y oznaczaæ.
1904 10–24 III Lustracja szko³y przez krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego.
1904 13 IV Nauczyciel historii naturalnej
Józef Machowski odby³ wycieczkê z uczniami klasy III do Nowych Bud ko³o S³ociny.
1904 23 IV Nauczyciel Józef Machowski
odby³ wycieczkê z uczniami klasy VI w okolice Tyczyna (S³ocina, Matysówka, Borek
Stary, w¹wozy kielnarowskie, Czerwonki,
Kamieniec).
135
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1904 26 IV Nauczyciel Machowski odby³
wycieczkê z uczniami klasy I do lasku w Mi³ocinie.
1904 22 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed
lekcjami za duszê œp. Jana Ludkiewicza.
1904 27 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
uczniów zmar³ych w II pó³roczu (4 uczniów).
1904 9–14 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Egzamin sk³ada³o 74 uczniów publicznych i 4 eksternów.
1904 17 V (Staromieœcie) – 1971 16 V (Rzeszów) ¯yje Stanis³aw Borek, absolwent szko³y powszechnej w Staromieœciu, uczeñ I Gimnazjum, ¿o³nierz AK i dzia³acz NIE, DSZ
i WiN; zorganizowa³ kancelariê Zarz¹du Okrêgowego WiN Rzeszów, wiêzieñ polityczny w
Rzeszowie, Potulicach i Wronkach (1947–53).
1904 26 V (Kopcie) – 1943 31 III (£añcut)
¯yje Józef Têcza, absolwent I Gimnazjum
(1925) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1930), proboszcz w Dukli, kapelan Armii
Krajowej w £añcucie, zgin¹³ 31 III 1943 r.
1904 3–18 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego
inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego. Za dojrza³ych z odznaczeniem uznano 12 uczniów, za dojrza³ych 53 uczniów,
do egzaminu poprawczego z 1 przedmiotu
wyznaczono 12 uczniów, w tym 4 eksternistów, reprobowano na 1 rok 1 ucznia.
1904 4 VI Wycieczka uczniów klasy III i IV
kolej¹ do £añcuta. Zwiedzali wystawê przemys³ow¹ i park hr. Potockiego.
1904 6 VI Wycieczka do £añcuta uczniów
klasy V i VI.
1904 18 VI (¯urawica k. Przemyœla) – 1968
(Warszawa) ¯yje Józef Go³¹b, absolwent
I Gimnazjum (1922), hydrogeolog; wywieziony do Sachsenhausen podczas Sonderaktion Krakau (1939); profesor uniwersytetów:
Jagielloñskiego, Warszawskiego i £ódzkiego; pracowa³ m.in. nad melioracj¹ Polesia,
136
prowadzi³ badania terenowe tak¿e w okolicy
Rzeszowa (Niechobrz), a ich wyniki przedstawi³ m.in. w artyku³ach Przyczynki do znajomoœci geologii Niechbrza oraz Ogólna
charakterystyka zespo³ów zwierzêcych
w miocenie Niechobrza.
1904 27 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
cesarza Ferdynanda.
1904 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego –
nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym
i rozdanie œwiadectw.
1904 29 VI Roman Sitko przyj¹³ sakrament
kap³añstwa.
1904 30 VI – 1 VII i 1 IX Egzaminy wstêpne do klasy I.
1904 16 VII (Przemyœl) – 1969 (Przemyœl)
¯yje Mieczys³aw Dziedzic ps. „Hrabia”, nauczyciel Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego w Dobromilu (1926/27), Prywatnego Gimnazjum im. M. Konopnickiej
w Przemyœlu (1929–31), II Gimnazjum i Liceum w Przemyœlu (1934–39), podczas okupacji nauczyciel Szko³y Handlowej i tajnego nauczania w szkolnictwie œrednim, cz³onek ZWZ-AK, WiN, wiêzieñ polityczny u³askawiony w 1956 r., nauczyciel, póŸniej dyrektor II Gimnazjum i Liceum w Przemyœlu
(1944–47)), nauczyciel fizyki i chemii
w I Liceum w Rzeszowie (1956/57 – 1957/
58), nauczyciel w Studium Nauczycielskim
w Rzeszowie (1958–64).
1904 11 VIII (Tyczyn) Urodzi³ siê Marian
Konkol, absolwent I Gimnazjum (1922),
prawnik, sêdzia, cz³onek ZWZ–AK w Tyczynie, adwokat w Rzeszowie (po 1945).
1904 1 IX – 1905 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym dochód bursy gimnazjalnej wyniós³ 11543 K 85 h, rozchód 14235
K 37 h, niedobór 2.691 K 53 h.
1904 3 IX rzeszowskie gimnazjum otrzyma³o nazwê I Gimnazjum, w zwi¹zku z powstaniem II Gimnazjum.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1904 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1904 3 IX Rozpoczê³y siê zajêcia w II Gimnazjum. Uczêszcza³a do niego m³odzie¿
oddelegowana z I Gimnazjum. Nowej szkole przydzielono po dwa oddzia³y z klas I–IV
i po jednym z klas V–VIII, ³¹cznie 496
uczniów. W latach 1904–1918 liczba uczniów
waha³a siê od 441 do 557.
1904 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
1904 26 IX Alfons Roderyk Als zosta³ honorowym obywatelem Rzeszowa.
1904 1 X Do I Gimnazjum uczêszcza³o 653
uczniów (dla porównania w roku poprzednim – 1082).
1904 4 X Imieniny cesarza.
1904 7, 10, 11 X Procesja nauczycieli i uczniów do koœcio³a parafialnego, po godzinach
lekcyjnych, w zwi¹zku z obchodami piêædziesi¹tej rocznicy og³oszenia dogmatu Niepokalanego Poczêcia Najœwiêtszej Marii
Panny (10 X spowiedŸ, 11 X komunia).
1904 28 X (Brzozów) Urodzi³ siê Juliusz
Józef Bronis³aw Daniec, absolwent I Gimnazjum (1922), uczestnik wojny polskobolszewickiej, organizator i dyrektor SA
„Dal” i SA „Bacuti” w Warszawie, ¿o³nierz
I Korpusu Polskiego.
1904 29 X Szko³a obchodzi³a 50-rocznicê
og³oszenia dogmatu Niepokalanego Poczêcia. Po uroczystym nabo¿eñstwie w koœciele parafialnym nauczyciele i m³odzie¿ wziêli
udzia³ w uroczystej procesji parafialnej.
Zob. 7, 10, 11 X.
ski Józef S. Pelczar, wiceprezydent Rady
Szkolnej Krajowej dr E. P³a¿ek. Dyrektorem do 1911 r. by³ dr Mieczys³aw Warmski. Kadra sk³ada³a siê z pedagogów przeniesionych z innych gimnazjów, g³ównie
z I Gimnazjum. W II Gimnazjum realizowano program nauczania obowi¹zuj¹cy
w austriackich gimnazjach klasycznych.
1904 21 XII Uroczysty wieczorek na czeϾ
Adama Mickiewicza.
1904 Remont budynku I Gimnazjum.
1904 Z inicjatywy dyrektorów gimnazjów
rzeszowskich powsta³ komitet dla organizowania powszechnych wyk³adów uniwersyteckich. Odbywa³y siê one w ka¿d¹ niedzielê
w gmachu „Soko³a” (op³ata 10 halerzy).
1904/05 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 653 uczniów, a pod koniec 610. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych (klasy od I do VIII).
1904/05 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 32 nauczycieli,
26 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1904/05 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 95 uczniów,
a pod koniec 86. Wœród nich by³o 32 konwiktorów, 35 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 19 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym wikcie.
1904/05 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 4050 dzie³ w 9284 tomach oraz 4799
sprawozdañ szkolnych.
1904 19 XI Imieniny cesarzowej El¿biety.
1904/05 Do gabinetu fizycznego zakupiono
aparat fotograficzny z obiektywem aplant.
1904 22–26 XI Lustracja szko³y przez krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego.
1904/05 M³odzie¿ œlizga³a siê na Wis³oku, na
stawku w ogrodzie miejskim i na stawie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1904 23 XI Uroczyste otwarcie II Gimnazjum. Wziêli w nim udzia³ m.in. namiestnik
Galicji Alfred hr. Potocki, biskup przemy-
1904/05 Nauka gimnastyki, w wymiarze
12 godzin tygodniowo, odbywa³a siê w sali
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
137
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1904/05 Opiekê nad czytelni¹ polsk¹ ucz–
niów sprawowa³ Henryk Krzy¿anowski.
1905 I Z inicjatywy ks. St. Gryzieckiego
Towarzystwo S³ug pw. œw. Zyty zorganizowa³o przy ul. Bernardyñskiej schronisko,
zapewniaj¹ce, w zamian za pracê na rzecz
Towarzystwa, mieszkanie i utrzymanie (czasowo) dla s³u¿¹cych poszukuj¹cych pracy.
W Domu S³ug (schronisku dla s³u¿¹cych)
podjê³y dzia³alnoœæ michalitki. Sprowadzi³
je ks. Gryziecki, za³o¿yciel i kurator Towarzystwa S³ug pw. œw. Zyty. Siostry (zwykle
by³o ich trzy) opiekowa³y siê s³u¿¹cymi chorymi, poszukuj¹cymi pracy i dokszta³caj¹cymi siê (do 1911). Pocz¹tkowo schronisko mieœci³o siê w wynajêtym domu przy ul. Bernardyñskiej. By³ to budynek stary, ciasny i zagrzybiony.
1905 20 II (Kraków) Urodzi³ sie Kazimierz
Machalski, absolwent I Gimnazjum (1924)
i UJ w Krakowie (1931), prezes gimnazjalnej „Czytelni” i Akademickiego Ko³a Rze–
szowiaków (1926), Bratniej Pomocy Studentów (1929/30), podinspektor szkolny
w Kielcach (1939), po 1945 nauczyciel gimnazjów w Gliwicach i Zabrzu, dyrektor liceum w Zabrzu (1950–65).
1905 23 II (Niechobrz) – 1967 17 VII (Rzeszów) ¯yje Kazimierz Kawa, absolwent
I Gimnazjum (1927) i uniwersytetu poznañskiego (1934), nauczyciel w gimnazjum salezianów w Oœwiêcimiu (1934–38), gimnazjum i liceum w Solcu (1938–39), nauczyciel zorganizowanego tajnego nauczania
(1942–44), nauczyciel matematyki II Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1944–49),
nauczyciel matematyki w I Liceum w Rzeszowie (1949/50 – 1958/59 i 1960/61).
1905 14 III (Kraków) – 1958 4 I (Warszawa) ¯yje £ucjan Horowitz, absolwent I Gimnazjum (1923), dyrektor koncernu Wspólnota Interesów i Polskiego Eksportu ¯elaza
(1934–39), ¿o³nierz 2 Dywizji Piechoty we
Francji (1940); s³u¿y³ w Polskich Si³ach
Zbrojnych w Anglii i i Bliskim Wschodzie;
138
uczestnik kampanii w³oskiej (1944–45),
wicedyrektor departamentu ekonomicznego
Ministerstwa Przemys³u (1946), zastêpca
dyrektora ds. eksportu Centrali Zbytu Produktów Przemys³u Wêglowego w Katowicach (1946–47), dyrektor departamentu planowania i koordynacji w Ministerstwie Przemys³u i Handlu (1947), zastêpca podsekretarza stanu ds. handlu zagranicznego, dyrektor departamentu planowania i i koordynacji w Ministerstwie Handlu Zagranicznego, dyrektor departamentu artyku³ów przemys³owych w Ministerstwie Handlu Wewnêtrznego (1949–53), radca (od 1957)
nastêpnie dyrektor generalny w Ministerstwie Handlu Zagranicznego.
1905 8 IV (Budziwój) – 1939 IX ¯yje Tomasz Magier³o, absolwent I Gimnazjum
(1925), poleg³ w kampanii wrzeœniowej jako
oficer artylerii w Armii „Modlin”.
1905 15–30 IV Piêciu uczniów I Gimnazjum wziê³o udzia³ w pielgrzymce galicyjskiej m³odzie¿y szkolnej do Rzymu. Po powrocie, od 8 maja, pod kierunkiem prof.
Sêdzimira, zdawali relacje kolegom.
1905 1 V Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed lekcjami za duszê œp. Jana Ludkiewicza.
1905 1 V (Nienadówka) Urodzi³ siê Józef
Marsza³, absolwent I Gimnazjum (1925),
dzia³acz Komunistycznego Zwi¹zku M³odzie¿y (od 1923).
1905 8 V Za³o¿one zosta³o Towarzystwo
Muzeum Przemys³owego w Rzeszowie.
Jego celem by³o popieranie produkcji przemys³owej i rêkodzielniczej, a tak¿e artystycznej. Przewodnicz¹cym zosta³ dr Roman Krogulski. Muzeum objê³o w posiadanie jedn¹ salê w gmachu Soko³a.
1905 9–13 V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Egzamin sk³ada³o 40 uczniów publicznych i 6 eksternów.
1905 wiosna i lato W œrody i soboty po po³udniu m³odzie¿ udawa³a siê pod opiek¹
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nauczyciela Józefa Machowskiego do Zwiêczycy (13 razy). Tam przy pomocy 6 przodowników odbywa³y sie zabawy i gry ruchowe wed³ug wskazówek zawartych
w podrêczniku dra Tokarskiego. Na zabawy uczêszcza³o oko³o 200 uczniów, g³ównie z klas ni¿szych.
1905 2–10 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego. Za
dojrza³ych z odznaczeniem uznano 2 uczniów,
za dojrza³ych 29, do egzaminu poprawkowego z jednego przedmiotu przeznaczono 10 uczniów publicznych i 1 eksternistê, reprobowano na 1 rok 1 ucznia publicznego i 1 eksternistê, od egzaminu odst¹pi³o 2 eksternistów.
1905 21 VI Szko³a obchodzi³a uroczystoœæ
swojego patrona œw. Alojzego Gonzagi.
1905 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1905 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1905 28 VIII – 1906 17 V Jan Rygiel zastêpc¹ dyrektora rzeszowskiego gimnazjum.
1905 30 VIII, 1 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1905 1 IX – 1906 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 17476 K 6 h, rozchód 16254
K 97 h. W kasie pozosta³o 1221 K 9 h.
1905 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1905 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój
duszy œp. cesarzowej El¿biety.
1905 20 IX Wycieczka klas VI a i b do Siedlisk w celach geologicznych (ogl¹danie odkrywek miocenu).
1905 25 IX (Kaznów) Urodzi³ siê W³adys³aw Grabarczyk, absolwent gimnazjum humanistycznego w D¹biu nad Nerem (1928)
i Uniwersytetu Poznañskiego (1935), nauczyciel Prywatnego Gimnazjum OO. Salezjanów w Ostrzeszowie Wlkp. i Gimna-
zjum i Liceum w Chojnicach (1936–39),
uczestnik wojny obronnej 1939 r., podczas
okupacji pracownik Hurtowni Wêgla i Drzewa R.Z. Zdzienieckiego w Rzeszowie, nauczyciel matematyki i geografii w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1945–49),
II Gimnazjum i Liceum Ogólnokszta³c¹cym
(1945–55), kierownik Wydzia³u Matematyki w Studium Nauczycielskim w Rzeszowie
(1955–71), kierownik Oœrodka Dydaktyczno-Naukowego Matematyki (1944–52), kierownik sekcji WODKO (1952–55).
1905 4 X Imieniny cesarza.
1905 5 XI (G³ogów M³p.) – 1974 18 XI
(Kraków) ¯yje Ignacy Zarêbski, uczeñ I Gimnazjum (1916/17 – 1920/21, kl. I–V), organizator i nauczyciel tajnego nauczania, kierownik oddzia³u Pañstwowych Zak³adów
Wydawnictw Szkolnych w Krakowie (1945–
51), profesor Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej w Krakowie, kierownik Katedry Historii Polski (od 1954), kierownik Zak³adu Historii Oœwiaty i Wychowania (od 1972), wicedyrektor Biblioteki Jagielloñskiej (1959–
65), prezes krakowskiego oddzia³u Polskiego Towarzystwa Historycznego (1962–71).
1905 19 XI Imieniny œp. cesarzowej El¿biety.
1905 21 XI Wycieczka 50 uczniów klas
wy¿szych do Przeworska celem zwiedzenia
tamtejszej cukrowni.
1905 8 XII (Stanis³awów) – 1942 12 X (Sachsenhausen) ¯yje Rudolf Albin Ottenbreit, absolwent IX Gimnazjum we Lwowie (1925)
i Uniwersytetu Lwowskiego (1931), nauczyciel w gimnazjum z ruskim jêzykiem nauczania we Lwowie (1929–31), nauczyciel jêzyka
polskiego, propedeutyki filozofii, historii
w I Gimnazjum w Rzeszowie (1931/32 –
1938/39), zamordowany w Sachsenhausen.
1905 Krakowianin Teodor Hoffman zaprojektowa³ gmach filii Banku Austro-Wêgierskiego przy ul. 3 Maja (ob. PKO SA). Budynek wznoszono w latach 1905–1907 (na
139
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
miejscu rozebranego konwiktu). Parcela pod
budowê zosta³a zakupiona od Teofila, Franciszka i Wawrzyñca Cziklów – spadkobierców Jana Melichera (prefekta rzeszowskiego gimnazjum).
lityczny okresu sanacyjnego, wiêzieñ obozów koncentracyjnych w Auschwitz i Sachsenhausen (1943–45), dzia³acz Polskiej
Partii Robotniczej (1945–48) i Polskiej
Zjednoczonej Partii Robotniczej (po 1948).
1905 Alfons Roderyk Als w testamencie
przekaza³ w³asny ksiêgozbiór i 5 tys. koron
z przeznaczeniem na utworzenie i utrzymanie czytelni naukowej przy bibliotece Towarzystwa Szko³y Ludowej.
1906 8 I (Rzeszów) – 1993 29 IV ¯yje Stanis³awa Bochenek, absolwentka prywatnego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego w Rzeszowie (1927), WKN (1936) i zaocznie UJ w Krakowie (1960), nauczycielka szkó³ powszechnych w powiecie Sarny
(1927–39), póŸniej szkó³ powszechnych
w powiecie rzeszowskim i Rzeszowie, liceum w Strzy¿owie (1951/52), Czudcu
(1952/53), I Liceum dla Pracuj¹cych w Rzeszowie (1953–61), nauczycielka biologii,
chemii i geografii w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1961/62 – 1971/72); 31 VIII 1972
przesz³a na emeryturê.
1905 W domu ucznia Rudolfa Burdy gromadzi³a siê m³odzie¿ obu rzeszowskich gimnazjów na konspiracyjnych zebraniach.
1905/06 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 669 uczniów, a pod koniec roku 619. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów
klasowych.
1905/06 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 35 nauczycieli,
28 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1905/06 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 87 uczniów,
a pod koniec 81. Wœród nich by³o 33 konwiktorów, 32 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym, 16 bezp³atnie umieszczonych na w³asnym wikcie.
1905/06 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4171 dzie³ w 9425 tomach i 5197
sprawozdañ szkolnych.
1905/06 – 1906/07 Opiekê nad czytelni¹
rusk¹ uczniów sprawowa³ Józef Prys³opski.
1905–1911 Ks. Stanis³aw Gryziecki (proboszcz rzeszowski) dziekanem dekanatu
rzeszowskiego.
1906 1 I (Budziwój) – 2008 9 VI ¯yje Mieczys³aw Tadeusz Bomba, absolwent I Gimnazjum (1925) i Wydzia³u Filozoficznego
Uniwersytetu Lwowskiego, dzia³acz Komunistycznego Zwi¹zku M³odzie¿y (od 1923),
Komunistycznej Partii Polski, wiêzieñ po140
1906 11 I Ks. Kanonik Stanis³aw Gryziecki
z³o¿y³ protest przeciwko lokalizacji nowego cmentarza. Obawia³ siê on, ¿e usytuowanie miejsca pochówków na skraju parafii
spowoduje powstanie nowych cmentarzy po
przeciwnych jej stronach (w Zwiêczycy, Staroniwie), a to os³abi jednoœæ parafii. Ks. Gryziecki domaga³ siê rozszerzenia obszaru starego cmentarza. Protest spowodowa³, ¿e
Rada Miejska uniewa¿ni³a uchwa³ê z grudnia 1905 r. i gotowa by³a podj¹æ rozmowy
z Romanem Potockim nad uniewa¿nieniem
transakcji.
1906 16–26 I Lustracja szko³y przez krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela
Dworskiego.
1906 21 I (Po³omia) – 1988 5 VII (Rzeszów) ¯yje Tadeusz Ludwik Stanisz, absolwent I Gimnazjum (1924) i Uniwersytetu
Jagielloñskiego (1929), historyk, pedagog,
dzia³acz spo³eczno-oœwiatowy, nauczyciel
prywatny w Krakowie (1931–34), nauczyciel Gimnazjum i Liceum w Krasnymstawie
(1934–39), wiêzieñ Izbicy, Lublina, Oœwiêcimia, Litomierzyc i Flossenburga (1942–
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
45), dzia³acz Zwi¹zku Bojowników o Wolnoœæ i Demokracjê (ZBOWiD), Polskiego
Stronnictwa Ludowego (1945–49), Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (po 1949),
Towarzystwa Wiedzy Powszechnej oddzia³
w Rzeszowie, Polskiego Towarzystwa Historycznego oddzia³ w Rzeszowie, dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie (1956–59), nauczyciel i bibliotekarz Studium Nauczycielskiego (1959–65), wyk³adowca WSP w Rzeszowie (1965–71), dziekan Wydzia³u Filologicznego dla Studiów Zaocznych, autor publikacji z zakresu historii i kultury regionu.
1906 6 II Dodatkowa matura poprawcza pod
przewodnictwem Emanuela Dworskiego.
1906 21–22 III Dokoñczenie lustracji przez
Emanuela Dworskiego i konferencja polustracyjna.
1906 12 IV (Wola Rani¿owska) – 1974 5 X
(Rzeszów) ¯yje Wojciech Woœ, absolwent
I Gimnazjum (1927) i Uniwersytetu Lwowskiego (1933), nauczyciel gimnazjum
w £ucku (1933–39), podczas okupacji nauczyciel szko³y powszechnej i tajnego nauczania, nauczyciel jêzyka polskiego i przysposobienia wojskowego w I Gimnazjum
i Liceum (1946–49), komendant hufca
szkolnego przysposobienia wojskowego,
p.o. dyrektora I Gimnazjum i Liceum (VI
1947–1949), dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej (1950–53), dyrektor Technikum Budowlanego (1953–65 i 1968–69),
dyrektor oœrodka metodycznego (1965–68),
asystent WSP (1969–70).
1906 19 IV W obecnoœci krajowego inspektora szkó³ œrednich Emanuela Dworskiego,
obj¹³ obowi¹zki nowy kierownik gimnazjum
Emil Kalitowski. Funkcjê kierownika sprawowa³ do 17 V.
1906 po³. V Pisemna czêœæ egzaminu dojrza³oœci. Do egzaminu przyst¹pi³o 45 uczniów publicznych i 4 eksternistów.
1906 17 V – 1911 9 IX Dr Emil Kalitowski
dyrektorem I Gimnazjum.
1906 28 V Zbiorowa wycieczka do lasów
czudeckich pod opiek¹ nauczycieli. Uczestniczy³o 400 osób podzielonych na 4 grupy.
Zgodê na przyjêcie uczniów wyrazi³a w³aœcicielka Czudca Aleksandrowa Wiktorowa.
1906 V–VI Codziennie po po³udniu od
5 do 8 odbywa³y siê zabawy m³odzie¿y szkolnej pod kierownictwem nauczycieli Józefa
Machowskiego i Stanis³awa Bucha³y.
1906 6 VI (Wojni³ów) – 1987 11
VIII (Rzeszów)
¯yje Pawe³ Jakubowicz, absolwent
Seminarium Nauczycielskiego
w Stanis³awowie
(1927), Instytutu
Nauczycielskiego
Pawe³ Jakubowicz,
w
Warszawie
autoportret
(1934), zaocznie
Wydzia³u Pedagogicznego Uniwersytetu
Warszawskiego, nauczyciel szkó³ powszechnych (1931–35), gimnazjum i liceum
w Jaros³awiu (1935–39), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, nauczyciel szko³y œredniej
w Wojni³owie, (1939–41), dyrektor Szko³y
Zawodowej w Rudniku (1942–44), nauczyciel tajnego nauczania w Rudniku, nauczyciel gimnazjum i liceum w Le¿ajsku (1944–
48), wizytator KOS w Rzeszowie (1948–
1949), naczelnik DOSZ (1949–50), dyrektor I Liceum w Rzeszowie (1950–1958),
nauczyciel rysunków i fizyki w tej¿e szkole, nauczyciel Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie (1958–1970) i Wy¿szej
Szko³y Pedagogicznej w Rzeszowie, malarzamator, autor m.in. osiemnastu obrazów w galerii portretów I LO.
1906 2–13 VI Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem Emanuela
Dworskiego. Za dojrza³ych z odznaczeniem
uznano 5 uczniów, za dojrza³ych 25 uczniów
publicznych i 1 eksterna, do egzaminu poprawkowego z jednego przedmiotu po fe141
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
riach przeznaczono 10 uczniów publicznych
i 1 eksterna. Reprobowano na rok 5 uczniów
publicznych i 1 eksterna, reprobowano bez
ograniczeñ 1 eksternistê.
1906 21 VI Uroczystoœæ patrona szko³y
œw. Alojzego Gonzagi.
1906 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1906 29 VI i 1 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1906 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym
i rozdanie œwiadectw.
1906 1 IX – 1907 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 13341 K 97 h, rozchód 12428
K 49 h, pozosta³o w kasie 913 K 48 h.
1906 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1906 10 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za spokój duszy œp. cesarzowej El¿biety.
1906 IX Wycieczka piesza uczniów klasy
VI z nauczycielem Machowskim do kamienio³omów w Niechobrzu.
1904 4 X Imieniny cesarza.
1906 21 X (Rzeszów) Urodzi³ siê Zygmunt
Feliks Maria Konopka, absolwent I Gimnazjum (1925), uczestnik kampanii wrzeœniowej jako rotmistrz kawalerii, ogrodnik.
1906 26 X (Œwilcza) – 1986 ¯yje Józef Kubicz, absolwent I Gimnazjum (1925) i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie
(1930), lekarz dermatolog, (studia medyczne we Lwowie 1936–41), profesor (1955),
dziekan Akademii Medycznej we Wroc³awiu (1956–60), dyrektor kliniki wroc³awskiej (od 1961), przewodnicz¹cy Oddzia³u
Wroc³awskiego Polskiego Towarzystwa
Dermatologicznego (1961–78), przewodnicz¹cy Oddzia³u Wroc³awskiego Polskiego
Towarzystwa Fizjologicznego (1957–60),
142
prowadzi³ badania z zakresu wirusologii,
farmakologii, morfologii i biofizyki, autor
ponad stu publikacji.
1906 X Zawi¹za³a siê Czytelnia uczniowska. Pierwsze jej posiedzenie rozpocz¹³
prof. Sêdzimir od odczytania i skomentowania fragmentu Pana Tadeusza. Czytelnia
funkcjonowa³a najpierw w sali pozaszkolnej a nastêpnie w gimnazjum.
1906 1 XI Zmar³ w Stanis³awowie nauczyciel Piotr Rafa³ Dubik.
1906 19 XI Imieniny œp. cesarzowej El¿biety.
1906 24 XI Uczniowie uczcili pamiêæ Adama Mickiewicza uroczystym wieczorkiem
w sali „Soko³a”.
1906 9 XII Powsta³ Zwi¹zek KatolickoSpo³eczny w Rzeszowie. Prezesem zosta³
ks. Stanis³aw Gryziecki. Za³o¿ycielem Zwi¹zku w diecezji przemyskiej by³ Józef Sebastian Pelczar. Celem stowarzyszenia by³o
religijne i spo³eczne uaktywnienie œwieckich. Zwi¹zek prowadzi³ dzia³alnoœæ w Rzeszowie do 1909 r.
1906 17 XII (Jas³o)
– 1993 12 VI ¯yje
Roman W³adys³aw
Krajewski, absolwent I Gimnazjum
(1924), geolog, specjalista w dziedzinie geologii in¿ynierskiej (budowa
kopalñ), profesor
Roman Krajewski,
Akademii Górnimal. I. Wojnickaczo-Hutniczej
Markielowska
w Krakowie, kierownik Zak³adu i Katedry Geologii Stosowanej (od 1946), Katedry Kopalnianej
(1953–1969), kierownik Instytutu Hydrologii i Geologii In¿ynierskiej (1970–77), autor wielu publikacji, m.in. Z³o¿y ¿elaziaków
ilastych we wschodniej czêœci powiatu ko-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
neckiego (1947), Geologicznej obs³ugi kopalñ (1955), wspó³autor Zarysu nauki
o z³o¿ach (1964).
1906 23 XII (Rzeszów) – 1990 14 VIII
(Kraków) ¯yje Adam Wiktor Przyboœ, absolwent II Gimnazjum (1925) i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1930), historyk, nauczyciel szkó³ œrednich w Krakowie (do
1933), nauczyciel jêzyka francuskiego i niemieckiego w II Gimnazjum w Rzeszowie
(1933–36), doraŸnie pracowa³ w I Gimnazjum w Rzeszowie, nauczyciel gimnazjum
w Tarnopolu (1936–39); w latach 1939–1942
i w 1944 r. mieszka³ w Rzeszowie; wspó³za³o¿yciel Towarzystwa Przyjació³ Nauki
i Sztuki w Rzeszowie (1945), kierownik
ogniska metodycznego Kuratorium Okrêgu
Szkolnego w Rzeszowie (1945–47); od
1947 r. mieszka³ w Krakowie; profesor PAN
i WSP w Krakowie; zabiega³ o utworzenie
Studium Terenowego krakowskiej WSP
w Rzeszowie (1963), wiêkszoœæ publikacji
poœwiêci³ zagadnieniom historii Polski
XVI–XVIII w.
1906 27 XII (Brzozów) – 1976 2 I ¯yje
Stefan Jan Daniec, absolwent I Gimnazjum
(1029), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej
i Polskich Si³ Zbrojnych na Zachodzie,
uczestnik kampanii francuskiej (1940), walk
o Tobruk w ramach Samodzielnej Brygady
Strzelców Karpackich (1941), kampanii
w³oskiej, w tym bitwy pod Monte Cassino,
emigrant w USA.
1906 29 XII (D¹browa pow. Rzeszów) –
1969 7 III ¯yje W³adys³aw D³ugosz, absolwent gimnazjum zakonnego w Dêbowcu jako ekstern (1928), absolwent UJ (1935),
nauczyciel gimnazjum bernardyñskiego
w Radecznicy k. Zamoœcia (1934–38), praktykant bezp³atny I Gimnazjum i Liceum
w £odzi, podczas okupacji nauczyciel zorganizowanego tajnego nauczania w Czudcu i D¹browie, nauczyciel jêzyka polskiego, logiki, psychologii w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1949/50 – 1961/
62), dzia³acz sportowo-kulturalny, mi³oœnik
folkloru, prezes Oddzia³u Towarzystwa Teatrów i Chórów Ludowych, prezes Oddzia³u Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza (1956–59).
1906 Biskup przemyski Józef Sebastian Pelczar w liœcie pasterskim wykazywa³ potrzebê
tworzenia organizacji katolicko-spo³ecznych.
1906 Po rekolekcjach dla nauczycieli, odprawionych przez wywodz¹cego siê z Rzeszowa ks. Stefana Momid³owskiego, profesora Seminarium Duchownego w Przemyœlu, powsta³a Sodalicja Mariañska Pañ (ok.
30 osób).
Od 1906 Fundacja ks. Juliana £ukaszkiewicza rozpoczê³a przyznawanie zapomóg. Zapomogê otrzymywa³o rocznie jedno dziecko szewca wyznania rzymskokatolickiego.
1906/07 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 639 uczniów, a pod koniec 568. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1906/07 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 36 nauczycieli,
28 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 10 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1906/07 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 77 uczniów, a pod
koniec 75. Wœród nich by³o 62 konwiktorów, 8 bezp³atnie umieszczonych na wik–
cie bursowym, 5 bezp³atnie umieszczonych
na w³asnym garnuszku.
1906/07 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4264 dzie³a w 9538 tomach oraz
5502 sprawozdania szkolne.
1906/07 – 1907/08 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ Mateusz Kasprzak. M. Kasprzak by³ nauczycielem jêzyka polskiego i ³aciñskiego w I Gimnazjum
w Rzeszowie (1906/07 – 1907/08), nastêpnie nauczycielem gimnazjum w Brodach
(1908–11) i Z³oczowie (od 1911).
143
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1906–1919 Roman Krogulski prezesem
oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1907 24 I (Zwiêczyca) Urodzi³ siê W³adys³aw Kulski, absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Bia³ej (1930) i Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego
w Warszawie (1932–34), nauczyciel przysposobienia wojskowego w I Gimnazjum
i Liceum (1938/39), wiêzieñ obozu w Oranienburgu (1940–45).
1907 21 II (Borek Stary) Urodzi³ sie Józef
Opio³a, absolwent I Gimnazjum (1927) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu, podczas
okupacji proboszcz w Szebniach, niós³ pomoc
jeñcom radzieckim, Polakom i ¯ydom.
1907 II Wycieczka uczniów klasy V i VI
pod opiek¹ nauczyciela Machowskiego do
gazowni miejskiej.
1907 9 III Zmar³ we Lwowie emerytowany
profesor gimnazjalny Józef Sanojca.
1907 16 III Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. Józefa Sanojcy.
1907 20 V (Sambor) Urodzi³ siê Szymon
Markus Wang, absolwent I Gimnazjum
(1925), dzia³acz Komunistycznego Zwi¹zku M³odzie¿y (od 1923).
1907 V Wycieczka piesza uczniów klasy II
z nauczycielami Józefem Machowskim i Romanem Pilarzem do lasku w Hermanowej.
1907 V–VI Codziennie od 5 do 8 po po³udniu na dziedziñcu szkolnym odbywa³y siê
zabawy pod kierownictwem nauczyciela
Janusza Polcyna.
1907 V–VI Egzamin dojrza³oœci sk³ada³o 82
uczniów publicznych i 1 eksternista. Za dojrza³ych z odznaczeniem uznano 4 uczniów, za
dojrza³ych 21 i 1 eksternistê, do egzaminu poprawczego z jednego przedmiotu wyznaczono
2 uczniów, reprobowano na rok 2 uczniów.
1907 2–3 VI Wycieczka 42 uczniów klas
wy¿szych pod opiek¹ nauczyciela Józefa
144
Machowskiego do Rymanowa, Krosna,
Korczyny i Odrzykonia.
1907 5 VI Zjazd absolwentów klasy VIII
z 1882 r. w 25-lecie matury. W imieniu uczestników radca S¹du Krajowego Bronis³aw Kijas z³o¿y³ dyrektorowi szko³y 400 koron na
za³o¿enie fundacji. Na fundacjê tê Adolf
Tannenbaum z Hamburga przyrzek³ ofiarowaæ 5000 koron.
1907 8–10 VI Wycieczka uczniów pod opiek¹
nauczycieli Mateusza Kasprzaka i Stanis³awa
Stobieckiego do Krakowa i Wieliczki. Stanis³aw Stobiecki – nauczyciel jêzyka polskiego, matematyki, historii naturalnej w I Gimnazjum w Rzeszowie (1906/07 – 1907/08),
nauczyciel III Gimnazjum w Krakowie (od
1908), zastêpca inspektora w Zamoœciu.
1907 21 VI Uroczystoœæ patrona szko³y œw.
Alojzego Gonzagi.
1907 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1907 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego –
nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym i rozdanie œwiadectw.
1907 1 VII Egzamin wstêpny do klasy I.
1907 16 VII (Staromieœcie) – 1970 29 V
(Warszawa) ¯yje Bronis³aw Kloc, absolwent I Gimnazjum (1926), prawnik, adwokat rzeszowski (1934–39), dzia³acz ZMW
RP „Wici” (od 1931), SL (od 1932), p.o.
prezesa ZP SL w Rzeszowie (1935–36),
prezes ZP SL (1936–37), cz³onek Rady
Miasta (1939), wspó³twórca PSL „Nowe
Wyzwolenie” (1946), pose³ do Sejmu Ustawodawczego (1947–52).
1907 11 VIII (Rudna Wielka) – 1976 (Sao
Paulo) ¯yje Ludwik Gotkowski, absolwent
I Gimnazjum (1926), prawnik (studia w Uniwersytecie Jagielloñskim), dzia³acz socjalistyczny, wiêzieñ okresu sanacyjnego, emigrant w Meksyku i Brazylii, pracownik konsulatu w Sao Paulo.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1907 VIII/IX Zgodnie z decyzj¹ Rady
Szkolnej Krajowej nie organizowano egzaminu wstêpnego powakacyjnego, a chêtnych
skierowano do II Gimnazjum.
1907 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1907 9 IX Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarzowej El¿biety.
1907 9 IX Wycieczka uczniów klasy VII
pod opiek¹ prof. Jana Sêdzimira do Chmielnika. Odkrywki geologiczne wyjaœnia³
uczeñ Tadeusz Furgalski. Uczniowie zwiedzili ponadto mleczarniê w Chmielniku.
1907 14 IX Wycieczka uczniów klasy VI,
pod opiek¹ nauczyciela Machowskiego, do
Boguchwa³y, Lutory¿a i Niechobrza. Poznawano kamienio³omy wapienne.
1907 16 IX Nabo¿eñstwo za zmar³ego podczas wakacji ucznia Tadeusza Stañkowskiego. P. Laura Przybylska z Przemyœla, dla
uczczenia œmierci siostrzeñca, z³o¿y³a na
potrzeby biednych uczniów 50 koron.
1907 29 IX (Rzeszów) – 1943 3 XI (Z³otniki k. Mielca) ¯yje W³adys³aw Kyc ps.
„Jan”, „Waga”, absolwent I Gimnazjum
(1927), ¿o³nierz ZWZ-AK, przy ul. Dymnickiego prowadzi³ sk³ad opa³u, w którym
zorganizowa³ sk³adnicê i punkt rozdzielczy
konspiracyjnego pisma „Na posterunku”,
prowadzi³ tajne nauczanie, wiêzieñ Zamku
Rzeszowskiego (1943) i Montelupich w Krakowie, po bestialskim œledztwie rozstrzelany w Z³otnikach k. Mielca.
1907 IX Grono obywateli ¿yczliwych szkole za³o¿y³o tani¹ kuchniê. Z obiadów po 20
halerzy (póŸniej po 24 i 30 halerzy) korzysta³o ponad 50 uczniów szko³y. W prowadzeniu kuchni wyró¿ni³a siê p. Stanis³awa
Wasilkowska.
1907 4 X Imieniny cesarza.
1907 9–10 X Z obawy przed zawleczeniem
ospy odby³o siê ochronne szczepienie 300
starszych uczniów dokonane przez lekarza
Adama Zagórskiego.
1907 16 XI Uczczono pamiêæ Adama Mickiewicza. Rano odby³a siê msza œw. Nastêpnie o godz 10 w sali „Soko³a” uroczystoœæ
dla uczniów kl. I–IV. Po po³udniu w tej¿e
sali uroczystoϾ z szerszym programem dla
uczniów klas starszych. Uczniowie gimnazjum przygotowali przedstawienie sceniczne. Nadzór sprawowa³ prof. Forczek.
1907 23 XI (G³ogów M³p.) – 1944 jesieñ
(Jasionka) ¯yje Kazimierz Nitka, absolwent
I Gimnazjum (1927) i UJ w Krakowie (1032),
nauczyciel tajnego nauczania, od 1941
w „KuŸnicy”, komendant Placówki AK G³ogów, zastrzelony przez radzieckie w³adze
bezpieczeñstwa na lotnisku w Jasionce.
1907 28 XI Poranek mickiewiczowski. Od
tego roku poranki z tej okazji odbywa³y siê
systematycznie.
1907 30 XI Na pogrzeb Wyspiañskiego
wyjecha³a do Krakowa delegacja uczniów pod
opiek¹ nauczyciela Mateusza Kasprzaka.
1907 5 XII (Matysówka) Urodzi³ siê Jan
Sitek, ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, jeniec wojenny (Osnabrück 1939–42); uciek³
przez Francjê i Hiszpaniê do Szkocji; ¿o³nierz II Korpusu Polskiego, uczestnik bitwy
pod Monte Cassino, emigrant w Wielkiej
Brytanii (1946–73), dozorca w I Liceum
Ogólnokszta³c¹cym (1976–82).
1907 8 XII (Lecka) Urodzi³ siê Aleksander
Gruba ps. „Sêp”, uczeñ I Gimnazjum (1922/
23 – I klasa), matura w tajnym nauczaniu, rolnik, zastêpca komendanta placówki ZWZ–AK
w B³a¿owej, szef dywersji Obwodu AK Rzeszów, zes³aniec na Syberiê (1944–47), wiêzieñ polityczny w Polsce (1047–49), wiceprezes „Samopomocy Ch³opskiej” w B³a¿owej.
1907/08 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 562 uczniów,
a pod koniec 520. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
145
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1907/08 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 35 nauczycieli,
27 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1907/08 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 83 uczniów,
a pod koniec 72. Wœród nich by³o 66 konwiktorów, 4 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym i 2 garnuszkowych.
1907/08 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4301 dzie³ w 9698 tomach oraz
5503 sprawozdañ szkolnych.
1907/08 Uczniowie sami urz¹dzili tor tenisowy i tor krokietowy. Ponadto w szkole
ustawiono krêgielniê wisz¹c¹. Te trzy zabawy stanowi³y g³ówn¹ atrakcjê dla m³odzie¿y. Popularne wówczas dyscypliny: palant i pi³ka no¿na, nie mog³y siê rozwijaæ
z powodu braku miejsca.
1908 7 I (Œwilcza) – 1944 V (Monte Cassino) ¯yje Franciszek Lachcik, absolwent
I Gimnazjum (1928) i uniwersytetu lwowskiego, ¿o³nierz II Korpusu Polskiego, poleg³ pod Monte Cassino.
1908 10 II Uroczystoœæ poœwiêcona Stanis³awowi Wyspiañskiemu. Program, na który sk³ada³y siê pieœni i fragment „Boles³awa Œmia³ego”, re¿yserowa³ prof. Eugeniusz
Grzêdzielski.
1908 31 III Wycieczka grupy uczniów z klas
V i VI pod opiek¹ Józefa Machowskiego
do Rakszawy. Zwiedzono fabrykê sukna
i m³yn parowy.
1908 25 IV Wycieczka uczniów klasy V
z prof. Józefem Machowskim do Odrzykonia. W Wêglówce ogl¹dali uczestnicy wiercenie nowego szybu.
1908 IV Uczniowie pod opiek¹ prof. Machowskiego przygotowali przedstawienie
sceniczne na dochód „Pomocy kole¿eñskiej”. Przedstawienia przygotowywaæ by³o
146
stosunkowo ³atwo, poniewa¿ w szkole dzia³a³ chór oraz organizowano kurs nauki instrumentalnej.
1908 koniec IV – koniec VI Pod opiek¹
nauczyciela Janusza Polcyna odbywa³y siê
zabawy. W tenisa, krêgle i krykieta grali
uczniowie poszczególnych klas wed³ug
ustalonego porz¹dku.
1908 16 V Wycieczka uczniów klas IV a i b
pod opiek¹ profesorów Mateusza Kasprzaka i Eugeniusza Grzêdzielskiego do Odrzykonia.
1908 22 V – 3 VI Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem delegata Rady Szkolnej
Krajowej, dyrektora V Gimnazjum we Lwowie Józefa Nogaja. Sk³ada³o go 73 uczniów
publicznych i 4 eksternistów. Za dojrza³ych
z odznaczeniem uznano 10 uczniów, za dojrza³ych 58 uczniów publicznych i 4 eksternów, reprobowano na pó³ roku 5 uczniów
publicznych.
1908 29 V (Nosówka) – 1987 1 III
(Mielec) ¯yje W³adys³aw Jaksan, absolwent I Gimnazjum (1928) i Wydzia³u Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1934), naczelW³adys³aw Jaksan
nik Poczty w Mielcu (1937–39), ¿o³nierz: kampanii wrzeœniowej, armii polskiej na zachodzie – Francja
(1939–40), Wielka Brytania (1940–42), armii gen. Andersa w Zwi¹zku Radzieckim
(1942), II Korpusu Polskiego, Polskiego
Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia
(1946–47), wiêzieñ UB (1950), pracownik
administracyjny: firm inwestycyjnych
w Rzeszowie (1947–60), Centralnego
Zwi¹zku Spó³dzielni Budownictwa Mieszkaniowego (1960–66), Mieleckiej Spó³dzielni Mieszkaniowej (od 1966).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1908 4 VI (G³ogów M³p.) Urodzi³ siê Tadeusz Jaroñ, absolwent I Gimnazjum (1926)
i Wydzia³u Prawa UJ (1930), pracownik
Ministerstwa £¹cznoœci w Warszawie (1934),
naczelnik wydzia³u eksploatacji pocztowej
obrotu zagranicznego (od 1935), dzia³acz
Œwiatowego Zwi¹zku Pocztowego, delegat
Polski na kilka kongresów ŒZP (Buenos
Aires 1939, Pary¿ 1947, Ottawa 1957, Tokio 1969, Lozanna 1974).
1908 21 VI Uroczystoœæ patrona szko³y œw.
Alojzego Gonzagi.
1908 27 VI Nabo¿eñstwo za duszê œp. cesarza Ferdynanda.
1908 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1908 30 VI – 1 VII Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1908 1 IX – 1909 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 14324 K 42 h, rozchód 13126 K
73 h. Pozosta³o w kasie 1197 K 69 h. Z tego
na remont budynku przeznaczono 673 K 83
h. W kasie pozosta³o 523 K 87 h na zap³acenie raty d³ugu zaci¹gniêtego na restauracjê
budynku w kwocie 6 tysiêcy koron.
1908 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1908 14 IX Wycieczka uczniów klas starszych na wystawê rolniczo-przemys³ow¹ do
Jaros³awia.
1908 2 X (Zarzecze) – 1980 2 V (Rzeszów)
¯yje Franciszek Mac, uczeñ I Gimnazjum
(1922/23 – 1930/31), policjant w Przemyœlu, ¿o³nierz Polskich Si³ Zbrojnych na Zachodzie (¿andarmeria), uczestnik inwazji na
Francjê (1944).
1908 5 X Imieniny cesarza.
1908 20 X (Czortków) – 2000 12 VI (Rzeszów) ¯yje Mieczys³aw Perdeus, absolwent
I Gimnazjum w Rzeszowie (1931) i Uniwersytetu Jagielloñskiego (1935), nauczyciel
gimnazjów w Ko³omyi (1936), Horochowie
(1936–38), Zdo³bunowie (1938–39), pracownik firmy prywatnej w Rzeszowie (1939–
44), nauczyciel jêzyka niemieckiego w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1944/45 –
1971/72) i w Studium Jêzyków Obcych filii
UMCS w Rzeszowie (1972–83).
1908 26 X Solenne nabo¿eñstwo z okazji
z³otego jubileuszu kap³añstwa papie¿a Piusa X.
1908 28 XI Wieczorek na czeϾ Adama
Mickiewicza.
1908 5 XII (Œwilcza) – 1986 ¯yje Stanis³aw Kubicz, uczeñ I Gimnazjum (1920/21
– III 1922, kl. I–II), absolwent Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1938),
uczestnik kampanii wrzeœniowej, profesor
(1959), organizator i kierownik Zak³adu
Radiologii i Radioterapii w Instytucie Matki
i Dziecka (od 1953), wspó³za³o¿yciel Europejskiego Towarzystwa Radiologów Dzieciêcych z siedzib¹ w Pary¿u, wiceprzewodnicz¹cy sekcji refleksoterapii przy Polskim Towarzystwie Lekarskim, autor ponad stu publikacji.
1908/09 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 521 uczniów,
a pod koniec 486. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1908/09 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 32 nauczycieli,
27 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 8 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1908/09 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 85 uczniów,
a pod koniec 78. Wœród nich by³o 72 konwiktorów, 4 bezp³atnie umieszczonych na
wikcie bursowym i 2 garnuszkowych.
1908/09 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4450 dzie³ w 9853 tomach oraz
5779 sprawozdañ szkolnych.
1908/09 – 1909/10 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ uczniów sprawowa³ Jan Leœniak.
147
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1908/09 – 1917/18 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Szczêsny Jasiewicz.
skiego, dyrektora I Gimnazjum w Nowym
S¹czu. Maturê zda³o chlubnie 7 uczniów,
a 26 uznano za dojrza³ych.
1909 3 I (Nosówka) – 1942 V (Oœwiêcim)
¯yje Jan Wiech, absolwent I Gimnazjum
(1932) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu, wikariusz w Przybyszówce, cz³onek
ZWZ–AK, zgin¹³ w Oœwiêcimiu.
1909 24–28 V Prawie wszystkie klasy odby³y jednodniowe wycieczki (las s³ociñski,
g³ogowski, kielnarowski, Hermanowa, Nosówka, Boguchwa³a).
1909 13 II Pisemny egzamin dojrza³oœci
abiturientów reprobowanych w terminie
g³ównym na pó³ roku.
1909 15 II Ustny egzamin dojrza³oœci abiturientów reprobowanych w terminie g³ównym na pó³ roku.
1909 20 III Uroczysty wieczorek z okazji
setnej rocznicy urodzin Juliusza S³owackiego, podczas którego przeprowadzono zbiórkê na sprowadzenie szcz¹tków Wieszcza do
kraju. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokó³”
bezp³atnie przeznaczy³o na uroczystoœæ
swoj¹ salê.
1909 18 IV – 28 VI Sezon zabaw w gimnazjum. Odbywa³y siê one na podwórzu gimnazjalnym i w ogrodzie miejskim. Grano
przede wszystkim w tenisa, krykieta, krêgle, palanta, serso, balon rêczny, wolant,
rzucano bumerangiem i chodzono na szczud³ach.
1909 20 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne przed
lekcjami za duszê œp. Jana Ludkiewicza.
1909 10–12 V Pisemna czêœæ egzaminu
dojrza³oœci.
1909 15 V Przedstawienie sceniczne przygotowane przez m³odzie¿ (Przekupka warszawska) Dochód 160 K. Z tego 100 K przekazano Towarzystwu Nauczycieli Szkó³
Wy¿szych we Lwowie na „Fundusz Kolonii Wakacyjnych”, a 60 przeznaczono na
cele miejscowej „Pomocy kole¿eñskiej”.
1909 24–28 V Ustna czêœæ egzaminu dojrza³oœci pod przewodnictwem delegata
Rady Szkolnej Krajowej Stanis³awa Rzepiñ148
1909 25 V Jednodniowa wycieczka klas Ia,
Ib i IIa pod opiek¹ nauczycieli Janusza Polcyna i Jana Leœniaka do Odrzykonia i Krosna.
1909 27 V Wycieczka klasy VIIa pod opieka nauczycieli W³odzimierza Budzynowskiego i Jana Leœniaka do Siedlisk.
1909 1–3 VI Wycieczka 19 uczniów pod
opiek¹ p. Leœniaka i ks. Franciszka Zawiszy w Pieniny.
1909 24 VI Józef Ja³owy przyj¹³ œwiêcenia
kap³añskie z r¹k biskupa Józefa Sebastiana
Pelczara.
1909 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1909 30 VI i 1 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1909 30 VIII (Chmielnik) – 1979 24 X
(Chmielnik) ¯yje Ludwik Ba³da, absolwent
I Gimnazjum (1912) i uniwersytetu poznañskiego – filologi polskiej (1938) i pedagogiki (1939), nauczyciel prywatnej szko³y
w Poznaniu, szko³y w Chmielniku (1940–
43), XI Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Krakowie – Nowej Hucie, wspó³organizator
i cz³onek Powiatowej Komisji Egzaminacyjnej „KuŸnica”, redaktor i drukarz konspiracyjnej gazetki „Na Posterunku”.
1909 1 IX – 1910 31 VIII W tym okresie
sprawozdawczym przychód bursy gimnazjalnej wyniós³ 16188 K 98 h, rozchód
15121 K 24 h. Kwota pozosta³a 1067 K 71 h
zosta³a przeznaczona na zap³acenie raty d³ugu ci¹¿¹cego na budynku bursowym, a reszta przekazana na rok 1910/11.
1909 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1909 9 IX Nabo¿eñstwo za spokój duszy
cesarzowej El¿biety.
1909 17 IX (G³ogów M³p.) – 2006
17 VI (Rzeszów)
¯yje Micha³ Pikor,
absolwent I Gimnazjum (1932)
oraz Wydzia³u Prawa i Administracji
UJ, ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej
Micha³ Pikor
(Armia Kraków),
jeniec obozu oficerskiego Kraków–£obzów
(IX–X 1939), ¿o³nierz ZWZ-AK (1940–
44), wiêzieñ – zak³adnik w wiêzieniu rzeszowskim (XI–XII 1942), ¿o³nierz Ludowego Wojska Polskiego (1944–47), adwokat
w Rzeszowie (od 1947), cz³onek Rady Adwokackiej Wojewódzkiej Izby Adwokackiej
w Rzeszowie (1951–76), rzecznik dyscyplinarny Rady Adwokackiej (1964–70), wicedziekan Rady (1970–76).
1909 Stanis³aw Jab³oñski zosta³ dyrektorem
Szpitala Powszechnego (faktycznie kiero–
wa³ t¹ instytucj¹ od 1886).
1909 Roz³am w rzeszowskim „Zecie” (na
czele „Zetu” stali Edward Dubanowicz,
Andrzej Nowak i Józef Liwo) i „Pecie”
Wiêkszoœæ cz³onków przesz³a do m³odzie¿y „promienistej”, pewna grupa do „zarzewiaków”. Aktywistami m³odzie¿y promienistej byli Stanis³aw Kot, Franciszek Dorosz i Jan Szczyrek.
1909 Do biblioteki Towarzystwa Szko³y Ludowej wp³yn¹³ zbiór ksi¹¿ek przekazanych
w testamencie przez Alfonsa Roderyka Alsa.
1909 W³aœcicielem maj¹tku dworskiego
w Zalesiu by³ Jan Gumiñski.
1909 4 X Imieniny cesarza.
Pod koniec pierwszego dziesiêciolecia
XX w. dzia³a³o w Rzeszowie ko³o zwolenników Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, któremu przewodzi³ burmistrz
Stanis³aw Jab³oñski, a najaktywniejszymi
cz³onkami byli Teofil Nieæ i Wawrzyniec
Wilk.
1909 17 X Z upowa¿nienia ks. biskupa Józefa S. Pelczara, ks. kanonik Stanis³aw Gryziecki dokona³ poœwiêcenia nowego cmentarza na Pobitnem.
1909/10 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 547 uczniów,
a pod koniec 524. Funkcjonowa³o 16 zespo³ów klasowych.
1909 19 XI Nabo¿eñstwo za spokój duszy
cesarzowej El¿biety.
1909/10 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 36 nauczycieli,
30 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 7 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1909 27 XI Uroczysty wieczorek ku uczczeniu pamiêci trzech wieszczów, przygotowany przez m³odzie¿ obu rzeszowskich gimnazjów. Stopniowo kult Mickiewicza, póŸniej S³owackiego i Krasiñskiego (najs³abszy w Rzeszowie) zosta³y po³¹czone jako
kult Trzech Wieszczy.
1909 29 XI (G³ogów M³p.) Urodzi³ siê Kazimierz Ka³kowski, absolwent I Gimnazjum
(1929) i Wydzia³u Prawno-Ekonomicznego Uniwersytetu Poznañskiego (1933), pracownik Prokuratorii Generalnej RP (1947–
49), po 1949 adwokat w Kolbuszowej, póŸniej w Rzeszowie.
1909/10 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 81 uczniów, a pod
koniec 82. Wszyscy uczniowie bursy byli
konwiktorami z nisk¹ op³at¹ miesiêczn¹,
5 zaœ mieszka³o bezp³atnie.
1909/10 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 4640 dzie³a i 6092 sprawozdania.
1910 12 I (£añcut) – 2003 ¯yje Jan Górecki, absolwent I Gimnazjum (1928); studiowa³ w UJ w Krakowie; dzia³acz komuni149
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
styczny, wiêzieñ polityczny okresu sanacyjnego, w czasie wojny przebywa³ w Zwi¹zku Radzieckim, genera³ Ludowego Wojska
Polskiego.
i na b³oniach wojskowych. Wœród wszystkich dyscyplin najwiêksz¹ popularnoœæ
wœród m³odzie¿y zdoby³a pi³ka no¿na.
W szkole powsta³y dwie dru¿yny.
1910 16 I Z inicjatywy Zarz¹du Towarzystwa Muzeum Przemys³owego odby³o siê
zebranie przedstawicieli rzeszowskich towarzystw i redaktorów pism celem przygotowania uroczystoœci 500-lecia zwyciêstwa
w bitwie pod Grunwaldem. Reprezentowane by³y towarzystwa: „Sokó³”, „Kasyno”,
„Gwiazda”, „PrzyjaŸñ”, Ochotnicza Stra¿
Po¿arna, „Lutnia”, Zwi¹zek Przemys³owy,
Towarzystwo Szko³y Ludowej, Zwi¹zek
Stowarzyszeñ Robotniczych oraz cechy rêkodzielnicze. Przewodniczy³ Roman Krogulski. Powo³ano komitet, który mia³ koordynowaæ prace przygotowawcze na czele
z Romanem Krogulskim. Termin uroczystoœci ustalono na 26 VI.
1910 20 IV Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. Jana Ludkiewicza.
1910 5 III M³odzie¿ kl. VIII przygotowa³a
w sali „Soko³a” przedstawienie – Zaczarowane ko³o L. Rydla, celem uzyskania funduszy na pomoc dla biednych uczniów.
1910 8 III (£¹ka) – 1940 IV (Katyñ) ¯yje
Franciszek Œwieboda, absolwent I Gimnazjum (1932) i Szko³y Podchor¹¿ych Piechoty (1933), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej,
zamordowany w Katyniu.
1910 20 III (Boguchwa³a) Urodzi³ siê Wojciech Hada³a, absolwent I Gimnazjum
(1932), uczestnik kampanii wrzeœniowej,
internowany na Wêgrzech (1939–44), wywieziony do Niemiec (1944), po 1945 r. pracowa³ w Rzeszowie.
1910 26 III (Pogwicdów) – 1948 28 I ¯yje
Józef Zuba, absolwent I Gimnazjum (1932)
i Seminarium Duchownego w Przemyœlu,
wikariusz w Wielowsi k. Tarnowa, cz³onek
ZWZ-AK, zgin¹³ w 1948 r.
1910 10 IV Pocz¹tek sezonu zabaw. Odbywa³y siê one do koñca roku szkolnego na
podwórzu szkolnym, w ogrodzie miejskim
150
1910 3 V Prof. Boles³aw Karpiñski przygotowa³ z uczniami obchody 3 Majowe, podczas których wystawiono scenê wiêzienn¹
z Dziadów.
1910 19 V Dzieñ wycieczkowy. Klasy
pierwsze i drugie wyjecha³y do lasów strzy¿owskich, klasy: IVb, Va, VIa i VIb w lasy
g³ogowskie, kl. IIIa do Hermanowej, a IVa
do Rakszawy, celem zwiedzenia warsztatów
tkackich, klasa IIIa uda³a siê do Babicy
i Straszydla, klasa Vb do B³a¿owej.
1910 23 V Krajowy inspektor do nauki rysunków Antoni Stefanowicz odby³ konferencjê z dyrektorami i nauczycielami rysunków
obu rzeszowskich gimnazjów.
1910 31 V (Borek Nowy) Urodzi³ siê Jan
Rabczak ps. „D¹b”, absolwent I Gimnazjum
(1932), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, organizator placówki ZWZ-AK w Tyczynie,
uczestnik akcji „Burza”, 22 X 1944 r. za
przynale¿noœæ do AK skazany na karê œmierci, zbieg³ z miejsca egzekucji, amnestionowany (1947), u³askawiony przez S¹d najwy¿szy w Warszawie (15 II 1968).
1910 2–4 VI Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1910 13 VI Wyjazd pi³karzy pod opiek¹
nauczyciela Stanis³awa Bodurka na mecz do
Dêbicy.
1910 24 VI Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem krajowego inspektora szkó³
œrednich radcy Tadeusza Lewiñskiego.
1910 26 VI Uroczystoœci grunwaldzkie
z udzia³em ok. 20 tys. ludzi z Rzeszowa i okolic. Najwa¿niejszym wydarzeniem uroczystoœci by³o ods³oniêcie g³azu-pomnika grunwaldzkiego u zbiegu ul. Bernardyñskiej
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
i Sandomierskiej. Przemówienia okolicznoœciowe wyg³osili Roman Krogulski i burmistrz Stanis³aw Jab³oñski. Wieczorem,
w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”,
odby³ siê uroczysty koncert (wystêpy chórów, wiersze, odczyt J. Pêckowskiego).
1910 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1910 30 VI i 1 IX Egzaminy wstêpne do
klasy I.
1910 25 VIII (Rzeszów) – 1964 6 I (Rzeszów) ¯yje Ludwik Pisarek, absolwent
I Gimnazjum (1931), architekt, kierownik
oddzia³u planowania wiejskiego w Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego w Rzeszowie (1945–49), organizator
oddzia³u rzeszowskiego Centralnego Biura
Projektów Architektonicznych i Budowlanych w Warszawie (zal¹¿ek „Miastoprojektu”), zaprojektowa³ m.in. budynek Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego (ob. jeden z budynków Urzêdu Miejskiego) przy ul. Ofiar Getta oraz gmach
Urzêdu Wojewódzkiego.
1910 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1910 9 IX Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarzowej El¿biety.
1910 4 X Imieniny cesarza.
1910 27 X Pamiêæ Marii Konopnickiej (po
jej œmierci) uczczono w I Gimnazjum msz¹
¿a³obn¹ i porankiem w sali „Soko³a”.
1910 19 XI Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarzowej El¿biety.
1910 jesieñ Na walnym zgromadzeniu Towarzystwa Muzeum Przemys³owego postanowiono utworzyæ przy Towarzystwie sta³e muzeum. Powo³ano komisjê, która mia³a zaj¹æ
siê t¹ spraw¹. W jej sk³ad weszli m.in. in¿.
Józef Szaynok i prof. Ludwik Bieñkowski.
1910 3 XII Wieczorek ku uczczeniu pamiêci
trzech wieszczów.
1910 XII Rozpoczêto naukê zrêcznoœci na
dwóch warsztatach kolumnowych sprowadzonych od Wernera z Kopenhagi. Odbywa³a siê ona trzy razy w tygodniu, a kierowa³ ni¹ prof. Jakub Forczek.
1910/11 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 549 uczniów, a pod koniec 497. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1910/11 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 36 nauczycieli,
28 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 9 przedmiotów nadobowi¹zkowych i wzglêdnie obowi¹zkowych.
1910/11 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 82 uczniów,
a pod koniec 79. Wszyscy uczniowie byli
konwiktorami za niewielka op³at¹, a 2 przebywa³o bezp³atnie.
1910/11 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4746 dzie³ w 9978 tomach i 6375
sprawozdañ szkolnych.
1910/11 Wznowi³o dzia³alnoœæ, po przerwie
zwi¹zanej z odejœciem prof. Friedberga, kó³ko przyrodnicze. Jego opiekunem by³ Eugeniusz Flis.
1910/11 – 1913/14 Opiekê nad czytelni¹ polsk¹ uczniów sprawowa³ Wincenty Wysocki.
1910–1919 W sk³ad Rady Powiatowej
w Rzeszowie wchodzili m.in.: prezes – wychowanek I Gimnazjum Stanis³aw Jêdrzejowicz oraz cz³onkowie: nauczyciel ks. Stanis³aw Gryziecki (do 1911) i wychowankowie: Stanis³aw Jab³oñski, Antoni Bomba
i Roman Krogulski.
1911 4 II Egzamin dojrza³oœci w terminie
zimowym.
1911 24 II Zmar³ nagle w Krakowie proboszcz rzeszowski ks. Stanis³aw Gryziecki.
1911 27 II W pogrzebie ks. Gryzieckiego
wziêli udzia³ nauczyciele i m³odzie¿ gimnazjalna.
151
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1911 1 III Nabo¿eñstwo za duszê œp. ks. Stanis³awa Gryzieckiego odprawi³ katecheta ks.
Maurycy Turkowski.
1911 17 III (Tyczyn) – 1988 14 II (Strony
Brook p. Nowym Yorkiem) ¯yje Roman
Karst w³aœæ. Adolf Tuchman, absolwent
I Gimnazjum (1929), krytyk literacki, publicysta, t³umacz, sybirak (1940–42), ¿o³nierz I Armii Wojska Polskiego walcz¹cej
na froncie wschodnim, po II wojnie œwiatowej wspó³pracowa³ z wieloma czasopismami i z Polskim Radiem, emigrant polityczny – w 1969 r. wyjecha³ z Polski z fal¹ tzw.
emigracji pomarcowej.
1911 23 III (Rzeszów) Urodzi³ siê Roman
Wincenty Ignacy Daniec, absolwent I Gimnazjum (1929), adwokat w Warszawie, dzia³acz endecki w latach trzydziestych i podczas
okupacji, zes³aniec w Donbasie (1944–47).
1911 6 IV (Boguchwa³a) Urodzi³ siê Franciszek ¯arów, absolwent I Gimnazjum
(1933), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej
i Polskich Si³ Zbrojnych na Zachodzie, po
wojnie pozosta³ w Wielkiej Brytanii, od
1951 wyemigrowa³ do USA (Chicago).
1911 20 IV Pocz¹tek sezonu zabaw. Odbywa³y siê one pod nadzorem prof. W³adys³awa Szybowskiego na podwórzu gimnazjalnym, w ogrodzie miejskim i na b³oniach
wojskowych. Najwiêcej zwolenników
wœród m³odzie¿y zyska³a gra w tenisa i pi³ka no¿na.
1911 10 V Nabo¿eñstwo za duszê œp. Jana
Ludkiewicza.
1911 24–27 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1911 29 V Wycieczka kl. Ia do £añcuta
i G³uchowa.
1911 30 V Wycieczka uczniów klasy Ib pod
opiek¹ prof. Eugeniusza Kosiñskiego do
Nosówki oraz klas Va i Vb pod, opiek¹ prof.
Jana Kie³basy i Wincentego Wysockiego, do
Boguchwa³y, Niechobrza i Czudca.
152
1911 17–18 VI Wycieczka klasy VIIa pod
opiek¹ prof. W³adys³awa Krajewskiego do
Krosna, Dukli, Iwonicza i Miejsca Piastowego.
1911 19–23 VI Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem kierownika filii
IV Gimnazjum we Lwowie W³adys³awa
Dropiowskiego. 3 uczniów zosta³o uznanych za dojrza³ych z odznaczeniem, 28 za
dojrza³ych, 2 abiturientów reprobowano na
pó³ roku, 1 odst¹pi³ od egzaminu.
1911 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1911 13 VII (Zaczernie) Urodzi³ siê Stanis³aw
Mierzwa, absolwent I Gimnazjum (1929)
i Seminarium Duchownego w Przemyœlu
(1931), doktor teologii (Innsbruck 1936), specjalizowa³ siê w Papieskim Instytucie Nauk
Biblijnych w Rzymie (1938/39), profesor teologii dogmatycznej w Seminarium Duchownym we Wroc³awiu (1954–84).
1911 16 VIII (Rzeszów) – 1966 21 VII
(Pary¿) ¯yje Julian Hochfeld, absolwent
I Gimnazjum (1929), prawnik, ekonomista,
socjolog, prof. Uniwersytetu Warszawskie–
go; zajmowa³ siê teori¹ socjologii i socjologi¹ polityki; dzia³acz PPS (od 1930), póŸniej PZPR (od 1948), ¿o³nierz Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie, pose³ do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm (1947–61),
wicedyrektor departamentu nauk spo³ecznych UNESCO w Pary¿u (1962–66).
1911 29 VIII (Soko³ów) – 1980 8 VI (Rzeszów) ¯yje Eugeniusz Didyk, absolwent
gimnazjum w £añcucie (1929) i Wy¿szej
Szko³y Handlowej we Lwowie, dzia³acz ruchu oporu podczas okupacji, wiêzieñ polityczny po „wyzwoleniu”, nauczyciel II Liceum Ogólnokszta³c¹cego w £añcucie,
I Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie
(1952–54), asystent w AGH i Uniwersytecie Warszawskim.
1911 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1911 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
nierz BCh i AK – szef referatu propagandy
Obwodu AK Rzeszów (1943–44).
1911 9 IX – 1920 20 III Dezydery Ostrowski dyrektorem I Gimnazjum.
1911 25 XI (Tarnów) – 1972 18 V (Bydgoszcz) ¯yje Marian Józef Wis³ocki, absolwent I Gimnazjum (1930), asystent w Klinice Chorób Wewnêtrznych Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie (1931–
35), lekarz weterynarii w Piaskach, pow
Gostyn, woj, poznañskie (1935–42),
w Piotrkowie Kujawskim (1942–72), dr weterynarii, wiceprezes Zarz¹du G³ównego
Zrzeszenia Lekarzy Weterynarii.
1911 22 IX Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem kierownika gimnazjum. Zg³osi³o siê 2 uczniów (w tym jedna kobieta –
prywatystka). Oboje zostali uznani za dojrza³ych.
1911 28 IX – 2 X Wizytacja kanoniczna
parafii rzeszowskiej przez sufragana przemyskiego biskupa Karola Fischera (wychowanka szko³y). 28 IX grono pedagogiczne
i uczniowie wyznania chrzeœcijañskiego witali biskupa przed koœcio³em parafialnym.
29 X biskup udzieli³ sakramentu bierzmowania oko³o 400 uczniom. 2 X rano odprawi³ mszê w koœciele gimnazjalnym, a nastêpnie odwiedzi³ szko³ê.
1911 IX Wyremontowany dzwon koœcio³a
pijarskiego zabrzmia³ po raz pierwszy
z okazji powitania biskupa przemyskiego
Karola Fischera.
1911 IX–X Organizowane by³y gry towarzyskie. Uczestniczy³o w nich oko³o 80 osób.
1911 4 X Imieniny cesarza.
1911 4 XI Powsta³a „Czarna Jedynka” – najstarsza dru¿yna skautowa w Rzeszowie, jej
patronem by³ Micha³ Wo³odyjowski. Pocz¹tkowo dru¿yna liczy³a 29 skautów w 4 patrolach. Dru¿ynowym zosta³ Juliusz Szpunar.
1911 11 XI Wieczorek mickiewiczowski
w sali „Soko³a”. Lekcje obywa³y siê do
godz. 10, nastêpnie wystawiono program dla
uczniów m³odszych, a wieczorem dla
uczniów starszych i publicznoœci.
1911 29 XI Nabo¿eñstwo okolicznoœciowe
w rocznicê powstania.
1911 28 XII (Nisko) – 1994 11 V ¯yje Józefa Dudziñska, absolwentka gimnazjum
w Nisku (1931) i Uniwersytetu Lwowskiego (1937), nauczycielka w Prywatnym Gimnazjum SS Urszulanek we Lwowie (1937–
39), nauczycielka tajnego nauczania w Nisku (1940–44), gimnazjum i liceum w Nisku (1944–47), gimnazjum w Przeworsku
(1948–50), II Gimnazjum w Rzeszowie
(1950–52), nauczycielka jêzyka ³aciñskiego, francuskiego, propedeutyki, higieny,
wychowania obywatelskiego w I Gimnazjum w Rzeszowie (1957/58 – 1968/69),
pracownik Zarz¹du Wojewódzkiego ZNP
(1952–56), instruktor jêzyka ³aciñskiego
w WODKO (1956–57).
1911 XII – 1912 II Prof. Jan J¹czek organizowa³ naukê zrêcznoœci – g³ównie stolarstwa. Korzysta³o z niej oko³o 60 uczniów.
1911 Tadeusz Stanisz, notariusz w G³ogowie,
przekaza³ zawi¹zuj¹cemu siê w Rzeszowie
muzeum dar w postaci 36 dokumentów.
1911 18 XI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
1911 Prezesem Katolickiego Stowarzyszenie
Robotników „PrzyjaŸñ” zosta³, po œmierci
ks. St. Gryzieckiego, ks. Micha³ Tokarski.
1911 21 XI (Wysoka Strzy¿owska) Urodzi³
siê Stanis³aw Kut ps. „Socha”, „Andrzej”,
uczeñ I Gimnazjum, dzia³acz SL (od 1932),
uczestnik strajku ch³opskiego w 1937 r., ¿o³-
1911 Towarzystwo Rolnicze Okrêgowe
Rzeszowskie liczy³o ok. 700 cz³onków. Prezesami od 1879 r. byli m.in. W³adys³aw Jêdrzejowicz i Jan Gumiñski.
153
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1911 Na komendanta rzeszowskiej organizacji skautowej z ramienia „Soko³a” zosta³
powo³any Karol Stary.
1911/12 – 1913/14 Opiekê nad czytelni¹
rusk¹ uczniów sprawowa³ W³odzimierz
Budzynowski.
1911 Zmiany w Radzie Nadzorczej Banku
Zaliczkowego w Rzeszowie. Po œmierci prezesa, ks. Stanis³awa Gryzieckiego, nowym
prezesem zosta³ ks. Micha³ Tokarski, wiceprezesem w miejsce Stanis³awa Kluza zosta³ Edward Arvay.
1911–1914 Ks. Jan Chmielnikowski prezesem Kasy Oszczêdnoœci w Rzeszowie.
1911 W wyborach do Rady Pañstwa z powiatu rzeszowskiego wybrany zosta³ m.in.
popierany przez PSL Antoni Bomba.
Po 1911 W³aœcicielem dawnej ksiêgarni
Jana A. Pelara, po œmierci Jadwigi Jaroszowej, zosta³ Ludwik Bieñkowski, nauczyciel
I Gimnazjum i prowadzi³ j¹ do 1914 r.
1911/12 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 551 uczniów,
a pod koniec 501. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1911/12 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 35 nauczycieli,
29 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 7 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1911/12 Pod koniec roku szkolnego mieszka³o w bursie gimnazjalnej 83 uczniów,
3 za darmo, a 80 za op³at¹ 6 do 40 koron.
1911/12 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4829 pozycji (od ostatniego roku
liczba pozycji wzros³a o 83 dzie³a) W bibliotece dla uczniów dzia³ polski zwiêkszy³
siê o 85 dzie³ i liczy³ 1787, dzia³y ruski i niemiecki pozosta³y bez zmian.
1911/12 Dyrekcja szko³y rozpoczê³a wspó³pracê z miejscow¹ komend¹ skautowsk¹.
Udzieli³a jej zasi³ku 200 koron na specjalne cele i wprowadzi³a w jej sk³ad nauczyciela szko³y Kazimierza Kapuœciñskiego.
Komenda skautowska postanowi³a najpierw
wykszta³ciæ kadry, a dopiero póŸniej pozyskiwaæ masy uczniowskie.
154
1911–1924 Jerzy Michalski, absolwent
I Gimnazjum, dyrektorem Banku Krajowego Galicji i Lodomerii we Lwowie.
1912 11 I (Niechobrz) Urodzi³ siê Henryk
Kawalec, absolwent I Gimnazjum (1934),
Dywizyjnej Szko³y Podchor¹¿ych w Jaros³awiu (1935), student UJK we Lwowie
i UJ w Krakowie, absolwent UJ (1946), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej 1939 r., referent Polskiego Komitetu Opieki (ekspozytury Rady G³ównej Opiekuñczej 1940–44),
dzia³acz ruchu oporu.
1912 12 I 68 uczniów rozpoczê³o naukê
strzelania, rok póŸniej by³o ich 73. Z ramienia w³adz wojskowych nadzorowa³ j¹ kapitan obrony krajowej Kazimierz Horoszkiewicz, a z ramienia szko³y prof. Eugeniusz
Kosiñski.
1912 19 I (Niechobrz) Urodzi³ siê Stanis³aw Kawa, absolwent I Gimnazjum
(1934), Szko³y Oficerów Rezerwy w Grudzi¹dzu i Szk. Art. Oficerów Zawodowych
w Toruniu, ¿o³nierz Armii „Pomorze” (IX
1939), armii polskiej we Francji i I Korpusu Polskiego w Wielkiej Brytanii, wyk³adowca pó³wy¿szej Szko³y Technicznej
w Glasgow.
1912 22 I Nabo¿eñstwo okolicznoœciowe
w rocznicê powstania.
1912 24 I (B³a¿owa) – 1975 ¯yje Julian
Pleœniak, uczeñ I Gimnazjum (1924/25 –
1930/31, kl. I–VII), absolwent Seminarium
Duchownego w Przemyœlu, cz³onek ZWZAK, pracowa³ w tajnym nauczaniu.
1912 I Odby³ sie egzamin skautów na patrolowych. Zda³o go 16 uczniów i zaczêli
oni organizowaæ dru¿yny.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1912 1 II (D¹browa) – 1998 2 X
(Rzeszów) ¯yje
Romuald Rodzoñ,
absolwent I Gimnazjum (1931),
i Uniwersytetu
Lwowskiego
(1935), Szko³y
Podchor¹¿ych ReRomuald Rodzoñ
zerwy Piechoty
12 Dywizji w Tarnopolu (1936), nauczyciel
prywatnego gimnazjum w Sokalu (1936–
38), prywatnego gimnazjum w Radecznicy
(1938–39), cz³onek ZWZ-AK, nauczyciel
tajnego nauczania w D¹browie (1942–44),
nauczyciel jêzyka ³aciñskiego i niemieckiego w II Gimnazjum i Liceum (1944–49,
1957–77), nauczyciel jêzyka ³aciñskiego,
propedeutyki filozofii, logiki, zajêæ „S³u¿ba Polsce” w I Gimnazjum i Liceum (1944–
45, 1949–57), dyrektor II Liceum Ogólnokszta³c¹cego (1957–72), wiceprzewodnicz¹cy komitetów odbudowy pomników
T. Koœciuszki i A. Mickiewicza.
1912 15 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem kierownika gimnazjum. Zg³osi³o siê 2 uczniów, obaj zostali uznani za
dojrza³ych.
1912 26 II (Kraków) – 1939 9 IX (Cikowice) ¯yje Stefan Wiktor Dañczak, absolwent
I Gimnazjum (1930) i Politechniki Lwowskiej (dyplom – 1939), architekt, malarz (ok.
100 prac), ¿o³nierz 5 pu³ku Strzelców Podhalañskich, poleg³ w Cikowicach w Puszczy Niepo³omickiej.
1912 21 II (Tyczyn) – 1967 6 IV (Kraków)
¯yje Kazimierz Lisowicz, absolwent I Gimnazjum (1931) i Seminarium Duchownego
w Przemyœlu (1936), wikariusz w ¯o³ynii,
Jaros³awiu, £añcucie, administrator w Strachocinie (1943–48), proboszcz w Dubiecku (od 1948), dziekan dynowski.
1912 27 II (Zarzecze) Urodzi³ siê Jan Wilk,
absolwent I Gimnazjum (1931), ¿o³nierz
Polskich Si³ Zbrojnych na Zachodzie, prowadzi³ zajêcia z ¿o³nierzami I Korpusu Polskiego w zakresie budowy i obs³ugi stacji
nadawczo-odbiorczych, in¿ynier specjalista
w zakresie ³¹cznoœci satelitarnej, emigrant
w Kanadzie, opublikowa³ historiê rozwoju
nauki satelitarnej w Kanadzie.
1912 2 III Uroczyste obchody setnej rocznicy urodzin Zygmunta Krasiñskiego. Za zezwoleniem Rady Szkolnej Krajowej by³ to
dzieñ wolny od nauki. Rano odby³o siê uroczyste nabo¿eñstwo, nastêpnie przedstawienie (poranek) dla uczniów klas m³odszych,
wieczorem przedstawienie wieczorne dla
uczniów klas starszych i publicznoœci.
1912 4 III Zmar³ prof. Jan Bartunek.
1912 3 V Nabo¿eñstwo okolicznoœciowe
w rocznicê uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
1912 7 V (B³a¿owa) – 1985 7 XII (Rzeszów) ¯yje W³adys³aw Sowa-Kamieniecki
ps. „Me-wa”, absolwent I Gimnazjum
(1935) i Wydzia³u Prawa Uniwersytetu Jana
Kazimierza we Lwowie (1939), cz³onek
ZWZ, komendant Batalionów Ch³opskich
w powiecie brzozowskim (1942/43), dowódca plutonu dywersyjnego AK w B³a¿owej z siedzib¹ w Futomie (1943–44), uczestnik akcji „Burza”, wiêzieñ polityczny
(1948–52), radca prawny, adwokat.
1912 23 V Majówka. Wycieczki wszystkich
klas pod opiek¹ nauczycieli w okolice Rzeszowa (dzieñ dyrektorski).
1912 29 V Zmar³ nauczyciel szko³y Jan
Kie³basa.
1912 1 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. Jana
Kie³basê.
1912 1 VI Na strzelnicy kasarni obrony krajowej odby³ siê konkurs strzelecki dla
uczniów. Wziê³o w nim udzia³ 28 osób.
1912 6 VI (Mrowla) Urodzi³ siê W³adys³aw
Pa³ka, absolwent I Gimnazjum (1931) i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie,
155
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
prawnik, ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej
i ZWZ-AK, adwokat na Œl¹sku (po 1945).
1912 8–15 VI Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora gimnazjum myœlenickiego Stanis³awa Pardyaka. Przyst¹pi³o do niego 49 uczniów publicznych i 1 prywatysta, bezpoœrednio przed egzaminem
ustnym odst¹pi³o 2 uczniów. Za dojrza³ych
z odznaczeniem uznano 14 uczniów, za dojrza³ych 31 uczniów publicznych i 4 prywatystów, reprobowano na pó³ roku 4 uczniów
publicznych.
1912 9 VI (Bystrzyca) Urodzi³ siê Aleksander Wiater, absolwent I Gimnazjum (1934);
studiowa³ w uniwersytecie lwowskim
(1936–37), warszawskim (1937–39) i toruñskim (1946); prawnik, dowódca plutonu
ZWZ-AK w Bystrzycy.
1912 11 VI Minister Wyznañ i Oœwiecenia
poleci³, aby do przepisów dyscyplinarnych
dla uczniów szkó³ œrednich dodaæ nowy
paragraf maj¹cy na celu zapobie¿enie strajkom. Minister upowa¿ni³ Radê Szkoln¹
Krajow¹ do zamykania ca³ych szkó³ albo
poszczególnych klas w razie strajków.
1912 25 VI Zmar³ prof. Stanis³aw Babiñski.
1912 28 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarza Ferdynanda.
1912 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1912 VI W gimnazjum by³o 29 skautów.
zgrupowanych w 4 patrole.
Ks. Dominik Bialic
156
1912 31 VII (B³a¿owa) – 1987 ¯yje Dominik Ignacy Bialic,
absolwent I Gimnazjum (1931) i Seminarium Duchownego w Przemyœlu
(1934), dr teologii
(1938 Innsbruck),
wikariusz w Strzy¿owie (1939–40),
¯urawicy (1940–44), katecheta w Gimnazjum i Liceum Handlowym w Przemyœlu
(1944–48) oraz w szko³ach podstawowych
im. A. Mickiewicza i H. Sienkiewicza, wyk³adowca w Seminarium Duchownym
w Przemyœlu (od 1949), kanonik kapitu³y katedralnej (od 1959), opiekun archiwum i biblioteki kapitulnej, dyrektor muzeum diecezjalnego (1947–77), autor wielu publikacji.
1912 6 VIII (Borek Stary) Urodzi³ siê Tadeusz Opio³a, absolwent I Gimnazjum (1935),
studiowa³ w Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie, deportowany do irkuckiej
guberni (II 1940), ¿o³nierz III Dywizji im.
R. Traugutta (1943–45), ekonomista, bankowiec.
1912 20 VIII – 16 IX Remont budynku
szkolnego. Do u¿ytku m³odzie¿y by³o tylko 8 sal. 17 IX wszystkie 17 sal.
1912 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym.
1912 9 IX Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarzowej El¿biety. Dzieñ wolny od
nauki szkolnej.
1912 17–18 IX Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora Dezyderego
Ostrowskiego.
1912 24 IX (Jaworzyna pow. Kutno) – 1970
12 V ¯yje Czes³aw Skonieczny, absolwent
Seminarium Nauczycielskiego w £owiczu
(1932), nauczyciel szko³y powszechnej
w M³awie (1935–39), ¿o³nierz wojny obronnej 1939 r., jeniec wojenny (Brunszwik, Hadamar, Murszan), nauczyciel szko³y podstawowej w Padwi (od 1945), dyrektor Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Mielcu (1950–52),
wizytator szkó³ podstawowych Wydzia³u
Oœwiaty Prezydium WRN (od 1952), nauczyciel matematyki w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1960/61 – 1968/
69), zastêpca dyrektora I Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (od 1962), dy-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
rektor Korespondencyjnego Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1965–70)
1912 IX–X Nauczyciel Eugeniusz Kosiñski organizowa³ zabawy ruchowe na boisku
szkolnym.
1912 4 X Szko³a odchodzi³a imieniny cesarza.
1912 15 X Obchody 95 rocznicy œmierci
Tadeusza Koœciuszki.
1912 18 X Uroczyste obchody 300-lecia
œmierci Piotra Skargi. Rano odby³o siê nabo¿eñstwo, a po nim obchody w sali „Soko³a”. Dzieñ by³ wolny od nauki.
tetu M. Kopernika w Toruniu (1948), nauczycielka I Gimnazjum i Liceum ¯eñskiego
w Rzeszowie (1944–50), nauczycielka bibliotekarka i nauczycielka jêzyka francuskiego
i ³aciñskiego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym
w Rzeszowie (1951/52 – 1971/72).
1912 31 XII Okólnik Rady Szkolnej Krajowej, w zwi¹zku z epidemi¹ ospy, nakazuj¹cy dyrektorom nieprzyjmowanie uczniów
do szkó³, je¿eli nie przed³o¿¹ dowodów
szczepienia na ospê.
1912 Pos³em do Rady Pañstwa z obwodu
wyborczego Rzeszów – Ropczyce – Sêdziszów zosta³ Roman Krogulski.
1912 X Naukê gimnastyki wizytowa³ inspektor nauki gimnastyki prof. Maryan Tokarski.
1912 W³adys³aw Lercel, emerytowany nauczyciel, zosta³ prezesem Zwi¹zku Katolicko-Spo³ecznego w Rzeszowie.
1912 1 XI W zwi¹zku z jubileuszem ks. Piotra Skargi powsta³a Szkolna Kasa Oszczêdnoœci. Opiekowa³ siê ni¹ prof. Aleksander
Grzywak. Posiadane œrodki lokowa³a ona
(15 i 30 ka¿dego miesi¹ca) w rzeszowskiej
Miejskiej Kasie Oszczêdnoœci. Uczeñ móg³
wycofaæ w³asne sk³adki tylko w przypadku, gdy opuszcza³ szko³ê i po maturze. Celem Szkolnej Kasy Oszczêdnoœci by³o obudzenie w uczniach zmys³u oszczêdnoœci
i dostarczenie im funduszy po maturze na
pocz¹tek samodzielnego ¿ycia.
1912 W Rzeszowie by³o ok. 200 skautów.
Powsta³y: I Dru¿yna Skautowa im. Wo³odyjowskiego w I Gimnazjum (do jej powstania
przyczyni³ siê Karol Stary), II Dru¿yna Skautowa im. Stefana Czarnieckiego w II Gimnazjum, Dru¿yna Skautowa ¯eñska im. Zofii
Chrzanowskiej (35 skautek).
1912 18 XI Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarzowej El¿biety. Dzieñ wolny od
nauki szkolnej.
1912–1913 W zwi¹zku z przebudow¹ ul. Jagielloñskiej wyburzono dom, który dawniej
nale¿a³ do Kalinowskich. W miejscu rozebranych parterowych domów naprzeciw
I Gimnazjum wybudowano dwie nowe kamienice.
1912 29 XI Obchody rocznicy powstania
listopadowego.
1912/13 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 565 uczniów, a pod koniec 502. Funkcjonowa³o 14 zespo³ów klasowych.
1912 2 XII Wieczorek Mickiewiczowski:
nauka do godz. 9.00, póŸniej nabo¿eñstwo,
a nastêpnie obchody w sali Soko³a. Obchody w „Sokole” powtórzono drugi raz po
po³udniu dla zaproszonych goœci.
1912/13 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 35 nauczycieli,
32 nauczycieli uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych, a 3 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1912 4 XII (Lwów) – 1981 4 III ¯yje Jadwiga Olga Lippman; studiowa³a w Uniwersytecie Lwowskim; absolwentka Uniwersy-
1912/13 Pod koniec roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 80 uczniów,
z tego 3 za darmo, a reszta za op³at¹ od
157
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
6 do 25 koron. Ponadto dwóch uczniów dochodz¹cych otrzymywa³o za darmo obiad.
1912/13 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4937 pozycji (w stosunku do
ostatniego roku wiêcej o 108 dzie³)
1912/13 Dyrekcja szko³y zarz¹dzi³a, aby
uczniowie nie ukazywali siê na ulicy w porze zimowej (od 1 X do 31 III) po godzinie
7-ej wieczorem, a w porze letniej po godzinie 9 wieczorem. Po wymienionych godzinach uczniowie mogli przebywaæ na ulicy
tylko w obecnoœci rodziców.
1912/13 W sprawie chodzenia do miejscowych kinoteatrów dyrekcja zarz¹dzi³a, ¿e na
ka¿dy nowy program nie wolno uczniom iœæ
pierwszego dnia, gdy¿ wtedy przeprowadza
siê cenzurê programu. W nastêpnych dniach
uczniowie mog¹ chodziæ na przedstawienia,
je¿eli dyrekcja tego nie zabroni, ale nie
mog¹ przebywaæ na nim d³u¿ej ni¿ do godziny 8-mej, nawet jeœli s¹ z osobami doros³ymi.
1912/13 Liczba skautów waha³a siê od 110
do 75. Reprezentantem grona pedagogicznego w komendzie skautowskiej by³ prof.
Aleksander Grzywak.
1912/13 W warsztatach szkolnych pracowa³o ok. 60 uczniów.
1913 22 I M³odzie¿ gimnazjum szczególnie uroczyœcie obchodzi³a 50 rocznicê powstania styczniowego.
1913 2 II (£ukawiec) – 1941 po IV (ZSRR)
¯yje Józef Nowak, absolwent I Gimnazjum
(1932) I Uniwersytetu Jana Kazimierza we
Lwowie, pracownik Prokuratorii Generalnej Skarbu w Warszawie, ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, deportowany w g³¹b
Zwi¹zku Radzieckiego (IV 1941), zagin¹³
bez wieœci.
1913 14 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Dezyderego Ostrowskiego.
158
1913 14 II Okólnik Rady Szkolnej Krajowej przypominaj¹cy, ¿e obowi¹zkiem
uczniów jest noszenie strojów szkolnych
(mundurków) podczas lekcji i po lekcjach,
a w strojach skautowskich mo¿na przebywaæ jedynie podczas æwiczeñ skautowskich.
1913 23 III Stanis³aw Jêdrzejowicz zosta³
honorowym obywatelem Rzeszowa.
1913 III Z inicjatywy Stanis³awa Jab³oñskiego, Teofila Niecia i dra Franciszka So³tysika powsta³a Organizacja Obrony Narodowej w Rzeszowie. Prowadzi³a dzia³alnoœæ
konspiracyjn¹, stara³a siê kszta³towaæ opiniê publiczn¹ przeciw Austrii.
1913 III Naukê religii wizytowa³ komisarz
biskupi ks. Micha³ Tokarski.
1913 3 IV Uczniowie wystawili przedstawienie w sali „Soko³a” pod nazw¹ „Wieczoru styczniowego” w 50. rocznicê powstania.
1913 po³. IV – koniec VI Nauczyciel Eugeniusz Kosiñski organizowa³ zabawy ruchowe na boisku szkolnym. Uczestniczy³o
w nich oko³o 80 osób.
1913 IV Naukê rysunków wizytowa³ krajowy inspektor dla nauki rysunków radca Antoni Stefanowicz.
1913 3 V Obchody rocznicy uchwalenia
Konstytucji 3 Maja.
1913 19 V (Budziwój) – 1969 3 II (Rzeszów) ¯yje Augustyn Paœkiewicz ps. „Ptaszor”, „Drozd”, „Malinowski”, absolwent
I Gimnazjum (1934), uczestnik kampanii
wrzeœniowej, ¿o³nierz AK (1943–45), dzia³acz NIE, DSZ, WiN – kierownik Rady WiN
Rzeszów (1946–47), kierownik Rzeszowskiego Rejonu WiN (1947), wiêzieñ Bia³ej (1948),
Rzeszowa (1951) i Wronek (1952–56).
1913 29 V (Œwilcza) – 1943 ¯yje Tomasz
Trala, absolwent I Gimnazjum (1935) i UJ
w Krakowie (1939), ¿o³nierz ZWZ-AK
w Œwilczy, zgin¹³ w 1943 r.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1913 30 V Rada Szkolna Krajowa, w oparciu o rozporz¹dzenie Ministra WRiOP, wyda³a okólnik ustalaj¹cy pocz¹tek roku szkolnego na 1 wrzeœnia, koniec na 30 VI, koniec pierwszego pó³rocza na 31 I, ferie œwi¹t
Bo¿ego Narodzenia w Galicji Zachodniej
od 22 XII do 7 I, ferie wielkanocne w Galicji zachodniej od wtorku wielkiego tygodnia
do œrody po Niedzieli Wielkanocnej.
i skautki pod opiek¹ swoich dru¿ynowych.
Z ramienia „Soko³a” opiekunami skautów
byli Karol Stary i Anna Sanocka.
1913 V Z inicjatywy nauczyciela Wawrzyñca Wilka zawi¹za³o siê, licz¹ce 15 cz³onków, ko³o kolarzy.
1913 20 VII (Wójcza) Urodzi³ siê Wincenty
Fortuna, absolwent gimnazjum w Piñczowie
(1934), pedagogium w Warszawie, zaocznie
WSP w Katowicach (1965), nauczyciel szkó³
powszechnych (1938–39 i 1944–48), uczestnik wojny obronnej 1939 r., nauczyciel szko³y
rolniczej w Trzcianie (1948–49), 11-letniej
szko³y TPD w Rzeszowie (1949–67), nauczyciel matematyki w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1967/68 – 1973/
74), kierownik sekcji Okrêgowego Oœrodka
Metodycznego w Rzeszowie (od 1973).
1913 3 VI Odby³a siê majówka uczniów
(dzieñ dyrektorski).
1913 8 VI Zmar³ we Lwowie emerytowany
profesor I Gimnazjum Jan Karol Ca³czyñski.
1913 10 VI Dzieñ ¿a³oby z powodu œmierci,
8 VI we Lwowie, emerytowanego profesora
Jana Karola Ca³czyñskiego, który przepracowa³ w szkole 20 lat. Nabo¿eñstwo ¿a³obne odby³o siê w koœciele gimnazjalnym.
1913 14 VI Zawody strzeleckie dla uczniów
gimnazjum (22 zawodników).
1913 16–19 VI Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora Dezyderego
Ostrowskiego. Egzamin zda³o 29 abiturientów, w tym 5 zosta³o uznanych za dojrza³ych z odznaczeniem.
1913 17–18 VI Korzystaj¹c z dni wolnych
podczas matury, klasa VIIb pod opiek¹ prof.
Babskiego wyjecha³a na wycieczkê do Odrzykonia.
1913 21 VI Uroczystoœæ patrona szko³y œw.
Alojzego Gonzagi.
1913 28 VI Nabo¿eñstwo za spokój duszy
œp. cesarza Ferdynanda. Dzieñ wolny od
nauki szkolnej.
1913 29 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
1913 VI Na boisku „Soko³a” odby³a siê rewia skautowa, w której brali udzia³ skauci
1913 10 VII Po rezygnacji burmistrza Stanis³awa Jab³oñskiego Rada Miasta wybra³a
jego nastêpc¹ Romana Krogulskiego.
1913 10 VII – 1914 13 IX, 1918 21 III –
1933 13 VII Roman Krogulski burmistrzem.
1913 25 VII (Rac³awówka) – ok. 1962 ¯yje
Teofil Witek, uczeñ I Gimnazjum (1924/25
– 1928/29), dzia³acz Komunistycznej Partii Polski i Czynu Robotniczo-Ch³opskiego,
wiêzieñ Oœwiêcimia, kierownik Wydzia³u
Propagandy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednocznej Partii Robotniczej w Krakowie, redaktor „S³owa Polskiego” we Wroc³awiu i „Za Wolnoœæ i Lud” w Warszawie.
1913 VII 42 skautów uczestniczy³o w „zlocie zwi¹zkowym” we Lwowie.
1913 VII Harcerze wys³ali dwóch delegatów na Zjazd skautów do Birmingham (Jana
Dobrzañskiego z kl. VI i Maryana Nowiñskiego z kl. VII).
1913 4 VIII (G³ogów M³p.) Urodzi³ siê
Marian Dominik Œwietlik, absolwent I Gimnazjum (1931), lotnik w Polskich Si³ach
Zrojnych na Zachodzie.
1913 10 VIII (Rzeszów) Urodzi³a siê Jadwiga Nalborczyk, absolwentka Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego
w Rzeszowie (1934), Instytutu Pedagogicz159
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nego we Wroc³awiu (1948) i zaocznie WSP
w Krakowie (1963), nauczycielka szkó³ powszechnych powiatów kolbuszowskiego
i rzeszowskiego (1939–47), nauczycielka geografii w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1949/50 – 1971/72), II Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1960–71).
1913 29 XI Obchody rocznicy powstania
listopadowego – nabo¿eñstwo w koœciele
gimnazjalnym.
1913 11 VIII (Babica) – 1943 ¯yje Aleksander Pasternak, absolwent I Gimnazjum (1935),
dzia³acz ruchu oporu, zgin¹³ w 1943 r.
1913 XII Dyrektor I Gimnazjum Dezydery
Ostrowski zarz¹dzi³, ¿e uczniowie mog¹ chodziæ na naukê tañców tylko za pisemn¹ zgod¹
rodziców oraz za zgod¹ dyrekcji szko³y.
1913 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1913 6–7 IX Udzia³ m³odzie¿y w miejskich
uroczystoœciach 50 rocznicy œmierci tutejszego rêkodzielnika Marcina Borelowskiego.
1913 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. cesarzow¹ El¿bietê.
1913 22 IX Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora szko³y.
1913 IX–X Prof. Eugeniusz Kosiñski organizowa³ dla uczniów zabawy ruchowe.
1913 4 X Imieniny cesarza Franciszka Józefa I.
1913 18 X Uroczyste obchody stulecia bohaterskiej œmierci ks. Józefa Poniatowskiego. Nabo¿eñstwo o godz. 11 i wieczorek
w murach gimnazjum.
1913 28–29 X Lustracja gimnazjum przez
krajowego inspektora szkó³ œrednich Stanis³awa Rzepiñskiego.
1913 3 XI Rada Szkolna Krajowa przypomnia³a ustawê z 3 VI 1887, która nie pozwala przyjmowaæ do klasy pierwszej gimnazjum
ucznia wczeœniej ni¿ w 10 roku ¿ycia.
1913 19 XI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp.
cesarzow¹ El¿bietê.
1913 19 XI Dr Roman Krogulski, burmistrz
Rzeszowa, zosta³ wybrany przewodnicz¹cym Rady Szkolnej Miejscowej (Miejskiej
Rady Szkolnej w Rzeszowie).
160
1913 1 XII Rada Szkolna Krajowa poleci³a
œciœle przestrzegaæ przepisy dotycz¹ce udzia³u m³odzie¿y w balach i zabawach publicznych.
1913 6 XII Podczas Wieczorku Mickiewiczowskiego m³odzie¿ wystawi³a „Warszawiankê” Wyspiañskiego.
1913 22 XII (Bratkowice) – 1951 1 III ¯yje
Józef Rzepka, absolwent I Gimnazjum (1935),
prawnik, organizator i komendant placówki
ZWZ-AK w Bratkowicach, G³ogowie (1940–
1944), adiutant inspektora AK (1943), uczestnik akcji „Burza”, po wojnie pracowa³ w Katowicach, aresztowany w 1947 r. i za dzia³alnoœæ w WiN skazany wyrokiem S¹du Wojskowego w Warszawie w paŸdzierniku
1946 r. na karê œmierci.
1913 Ks. Józef Ja³owy zosta³ katechet¹
w I Gimnazjum w Rzeszowie.
1913 Towarzystwo Zaliczkowe i Kredytowe
w Rzeszowie liczy³o 1681 cz³onków, 70%
cz³onków stanowili rolnicy, 10% rêkodzielnicy i pracownicy umys³owi. Fundusz udzia³owy wynosi³ 293,5 tys. koron, na lokatach
znajdowa³o siê 1515,5 tys. koron, po¿yczek
udzielono na ogóln¹ sumê 1801,7 tys. koron.
W okresie galicyjskim prezesami byli m.in.:
nauczyciel rzeszowskiego gimnazjum Andrzej Nizio³, Ignacy Schaitter, Henryk Straszewski, Roman Krogulski, Rudolf Als, a dyrektorem m.in. Alfons Roderyk Als.
Do 1913 prezesem Okrêgu Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokó³ by³ Roman Krogulski.
1913 Fundacja Rzeszowska Romana Fircowskiego (wychowanka I Gimnazjum)
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
dysponowa³a maj¹tkiem o wartoœci 3,4 tys.
koron.
1913 Fundacja ks. Juliana £ukaszkiewicza
(wychowanka I Gimnazjum) dysponowa³a
maj¹tkiem o wartoœci 5,1 tys. koron.
1913 Rz¹d przyzna³ 11000 koron na restauracjê fasady koœcio³a pijarskiego. Kwoty tej nie
wyasygnowano z powodu wybuchu wojny.
1913 Zmar³ Józef Machowski, absolwent
uniwersytetu lwowskiego, asystent w gabinecie mineralogii, geologii i geognostyki na
Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu
Lwowskiego, nauczyciel historii naturalnej
i matematyki w I Gimnazjum w Rzeszowie
(1903/04 – 1907/08), nauczyciel gimnazjum
w Przemyœlu (1908–13), pierwszy w Rzeszowie propagator darwinowskiego ewolucjonizmu.
1913/14 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 558 uczniów, a pod koniec 492. Funkcjonowa³o 15 zespo³ów klasowych.
1913/14 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 35 nauczycieli,
30 uczy³o przedmiotów obowi¹zkowych,
a 5 przedmiotów nadobowi¹zkowych.
1913/14 Ze wzglêdu na kryterium lokalowe, budynek I Gimnazjum zaliczany by³ do
grupy najgorszych budynków szkó³ œrednich
w Galicji.
1913/14 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 82 uczniów i pod
koniec równie¿ 82. Jeden uczeñ mieszka³
bezp³atnie, pozostali uiszczali od 6 do 30 koron miesiêcznie, w zale¿noœci od zamo¿noœci. Ponadto dwaj uczniowie dochodzili na
bezp³atne obiady i kolacje.
1913/14 W inwentarzu biblioteki nauczycielskiej znajdowa³o siê 5001 pozycji (65
wiêcej ni¿ rok wczeœniej. W bibliotece dla
uczniów dzia³y niemiecki i ruski nie po–
wiêkszy³y siê, dzia³ polski powiêkszy³ siê
zaœ do 1906 pozycji).
1913/14 Liczbê godzin gimnastyki w szkole zwiêkszono z 12 do 14 tygodniowo. Odbywa³y siê one tak jak dotychczas w sali
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1913/14 Liczba harcerzy w I Gimnazjum
waha³a siê od 60 do 80. Skupieni byli
w dwóch dru¿ynach.
1913/14 W warsztatach szkolnych, nadzorowanych przez prof. Babskiego, uczestniczy³o 54 uczniów. Dominowa³o stolarstwo
i tokarstwo.
1913/14 Naukê strzelania pobiera³o 73 uczniów. Kierowa³ ni¹ porucznik obrony krajowej Karol Schimak, a z ramienia szko³y
nadzorowali: prof. Czes³aw Frankiewicz
i Aleksander Grzywak.
1914 22 I Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym w rocznicê powstania styczniowego.
1914 4 II (Lutory¿) Urodzi³ siê Julian Kazimierz P¹czek, absolwent I Gimnazjum (1934)
i Akademii Weterynaryjnej we Lwowie
(1939), lekarz weterynarii, ¿o³nierz kampanii
wrzeœniowej, od 1944 r. w Ludowym Wojsku
Polskim (Garwolin, Kielce), wyk³adowca Studium Wojskowego przy Akademii Medycznej we Wroc³awiu (1969–72), pu³kownik.
1914 9 II – 1943 ¯yje Stanis³aw Szybisty ps.
„Stefan”, uczeñ I Gimnazjum (1925/26 –
1928/29, kl. I–IV), dzia³acz Zwi¹zku M³odzie¿y Wiejskiej RP „Wici” i Komunistycznego
Zwi¹zku M³odzie¿y Polskiej, ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, organizator i dzia³acz Czynu Ch³opsko-Robotniczego (1940–41), dowódca okrêgu Gwardii Ludowej Rzeszów
(1942), dowódca obwodu GL Kraków (1943),
15 XII 1943 aresztowany przez gestapo.
1914 12 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora szko³y.
1914 18 II (Trzciana) – 1994 13 II (Bytów)
¯yje Józef Frankiewicz ps. „Marcin”, „Wapieñ”, „Korzeñ”, absolwent I Gimnazjum
(1933), prawnik, aplikant S¹du Grodzkiego
w Rzeszowie, uczestnik kampanii wrzeœnio161
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
wej, ¿o³nierz SZP, ZWZ, AK – w akcji „Burza” dowodzi³ jednym z oddzia³ów AK
Zgrupowania Rzeszów – Miasto, dzia³acz
NIE, DSZ i WiN – kierowa³ Rad¹ WiN Rzeszów, nadzoruj¹c budowê siatki powiatowej
(1945–46), kierownik kolbuszowskiej Rady
WiN (1946).
1914 1 III (Mazury gm. Rani¿ów) Urodzi³
siê ks. Józef Sondej, absolwent I Gimnazjum
(1934); studiowa³ w Wy¿szym Instytucie
Teologicznym w Przemyœlu; ksi¹dz (1939),
katecheta w II Liceum w Rzeszowie (1949),
proboszcz parafii Chrystusa Króla (od 1955–
94); na terenie tej parafii, gdy J. Sondej by³
proboszczem powsta³o szeœæ nowych punktów duszpasterskich; dziekan Dekanatu –
Rzeszów II (od 1966), infu³at stolicy apostolskiej, honorowy obywatel Rzeszowa (1995),
na emeryturze (od 1994).
1914 23 III (Borek Nowy) – 1984 24 XI (Kraków) ¯yje Eugeniusz Lisowski ps. „Jasko”,
uczeñ I Gimnazjum (I–VI klasa), absolwent
II Gimnazjum w Przemyœlu, studiowa³ w UJK
we Lwowie, w Krakowie i Poznaniu, prawnik, ekonomista, ¿o³nierz 17 pu³ku piechoty
w kampanii wrzeœniowej oraz SZP, ZWZ i AK.
1914 3 IV (Rzeszów) Urodzi³ siê Stanis³aw
Adam Krajewski, absolwent I Gimnazjum
(1932), oficer zawodowy, w kampanii wrzeœniowej ranny w okolicach Krasnegostawu,
jeniec wojenny w Docnau, emigrant w Wielkiej Brytanii, dzia³acz polskich organizacji
emigracyjnych.
1914 4 IV Na zjeŸdzie w Krakowie PSL-Lewicy do Rady Naczelnej z powiatu rzeszowskiego wybrany zosta³ m.in. Antoni Bomba.
1914 po³. IV – koniec VI Prof. Eugeniusz
Kosiñski organizowa³ dla uczniów zabawy
ruchowe. Uczestniczy³o w nich oko³o 50 uczniów. Wœród starszych uczniów najwiêcej
zwolenników mia³ tenis, natomiast wœród
m³odszych – palant i serso.
1914 22 IV (Hochregist k. Grazu) – 1972
12 III (Rzeszów) ¯yje Maria Piotrowska,
162
absolwentka Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej w Krakowie (1954 zaocznie) i filologii
rosyjskiej (1960), nauczycielka szko³y podstawowej przy Liceum Pedagogicznym
w Rzeszowie (1956–59), nauczycielka jêzyka polskiego i rosyjskiego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1959/60 –
1963/64), nauczycielka Liceum Ogólnokszta³c¹cego w K³odzku (od 1964).
1914 2 V Uroczyste nabo¿eñstwo w koœciele
gimnazjalnym, a nastêpnie poranek przygotowany wspólnie przez oba rzeszowskie
gimnazja w przeddzieñ rocznicy Konstytucji 3 Maja.
1914 20 V Szkolna majówka. Uczniowie
wszystkich klas pod opiek¹ wychowawców
udali siê na wycieczki do podrzeszowskich
miejscowoœci.
1914 27 V Zawody strzeleckie dla uczniów
szko³y.
1914 V W³adys³aw Uzarski odkupi³ ksiêgarniê od Ludwika Bieñkowskiego (prowadzi³ j¹ do 1950).
1914 I po³. roku. Do du¿ego podwórza
I Gimnazjum w³¹czono parcelê zajmowan¹
przez magazyny monopolu tytoniowego.
1914 15–20 VI Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora gimnazjum
w Gródku Jagielloñskim, dra Jana Kreinera. Zda³o go 44 abiturientów.
1914 17 VI W egzaminie dojrza³oœci uczestniczy³ wiceprezydent Rady Szkolnej Krajowej dr Ignacy Dembowski.
1914 20 VI (£¹ka) – 1939 IX ¯yje Stanis³aw
Koszuliñski, uczeñ I Gimnazjum (1926/27 –
1930/31 kl. I– IV), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, poleg³ w Lasach Janowskich.
1914 22 VI Uroczystoœæ patrona szko³y
œw. Alojzego.
1914 27 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. cesarza Ferdynanda (dzieñ wolny od nauki
szkolnej).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1914 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Uroczyste nabo¿eñstwo i rozdanie œwiadectw.
1914 28 VI po po³udniu Nadzwyczajne posiedzenie Rady Miejskiej pod przewodnictwem burmistrza Romana Krogulskiego
z powodu zabójstwa austriackiego nastêpcy tronu Franciszka Ferdynanda w Sarajewie. Rada uchwali³a adres do cesarza z wyrazami ¿alu.
1914 30 VI Podczas konferencji grono nauczycielskie da³o wyraz ¿a³obie z powodu
zamordowania w Sarajewie arcyksiêcia
Franciszka Ferdynanda.
1914 28 VII Austro-Wêgry wypowiedzia³y
wojnê Serbii i og³osi³y mobilizacjê.
1914 28 VII Burmistrz Roman Krogulski
zwo³a³ posiedzenie Rady Miejskiej, podczas
którego z³o¿y³ na rêce obecnego na sesji
starosty Romana ¯urawskiego adres wiernopoddañczy.
1914 koniec VII Budynek szkolny zajê³o
wojsko.
1914 31 VII – 1 VIII Sprzêt klasowy zosta³
wyniesiony na korytarze i na podwórze,
w salach lekcyjnych rozœcielono s³omê
i przyjmowano w nich rezerwistów, którzy
oczekiwali na odjazd na front. Na podwórzu szkolnym dymi³y kuchnie polowe.
1914 prze³om VII i VIII Powsta³a w Rzeszowie tajna Organizacja Obrony Narodowej. By³a to ekspozytura tajnego Centralnego Komitetu Narodowego we Lwowie.
W jej sk³ad weszli m.in. Roman Krogulski
i Antoni Bomba. OON wezwa³a spo³eczeñstwo do zbierania darów na skarb narodowy.
1914 6 VIII do 11 VIII Rada Szkolna Krajowa poleci³a dyrekcjom szkó³ skierowaæ
m³odzie¿ do pracy na roli celem ratowania
plonów, lub do rzemios³a. Wkrótce potem
powsta³ Powiatowy Komitet Pracy w Rzeszowie. Jego cz³onkiem zosta³ dyrektor
Ostrowski. Komitet poprzez og³oszenia rozplakatowane w mieœcie i rozes³ane do gmin
wezwa³ m³odzie¿, aby zg³asza³a siê do komitetu. Zg³osi³o siê ok. 50 uczniów, w tym
26 z I Gimnazjum. Okaza³o siê, ¿e tylko trzy
podmioty gospodarcze zg³osi³y zapotrzebowanie na robotników pochodzenia studenckiego. Do Czudca, Nosówki i Mi³ocina
wys³ano 42 uczniów, w tym 16 z I Gimnazjum. Prawie wszyscy okazali sie nieprzydatni. Wkrótce odes³ano ich do domów, niektórzy niezadowoleni z warunków pracy
sami odeszli.
1914 po 6 VIII Przybyli do Rzeszowa Albin Fleszar i Tadeusz Furgalski (absolwenci I Gimnazjum) jako oddelegowani przez
Józefa Pi³sudskiego komendanci, przywo¿¹c rozkaz o mobilizacji cz³onków organizacji paramilitarnych.
1914 12 VIII W Rzeszowie powsta³a ekspozytura Centralnego Komitetu Narodowego. Stworzyli j¹ dzia³acze: Soko³a, Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, PSL
„Piast”, TSL i lokalnych stowarzyszeñ. Na
spotkaniu za³o¿ycielskim uchwalono odezwê do spo³eczeñstwa nawo³uj¹c do jednoœci dzia³ania na rzecz walki o niepodleg³oœæ
Polski i do sk³adania ofiar materialnych na
jej rzecz. Wœród podpisuj¹cych odezwê
znaleŸli siê: dr Roman Krogulski, Boles³aw
Dzianott, Jakub Forczek, Aleksander Grzywak, dr Stanis³aw Jab³oñski, Karol Stary,
Józef Szaynok, Edward Szajnowski, dr Franciszek So³tysik, ks. Micha³ Tokarski, Wawrzyniec Wilk, ks. Stanis³aw ¯ytkiewicz.
1914 14 VIII Roman Krogulski – burmistrz
Rzeszowa i pose³ do Rady Pañstwa, wyjecha³ do Krakowa na naradê polskich parlamentarzystów, przedstawicieli Centralnego
Komitetu Narodowego (CKN) i Komisji
Skonfederowanych Stronnictw Niepodleg³oœciowych (KSSN). Owocem tej narady
by³o utworzenie 16 VIII Naczelnego Komitetu Narodowego, który mia³ koordynowaæ dzia³ania Polaków.
1914 16 VIII W Krakowie zawi¹za³ siê
Naczelny Komitet Narodowy z³o¿ony
163
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
z przedstawicieli wszystkich stronnictw politycznych. W jego sk³ad wchodzi³o 20 cz³onków i 20 zastêpców. Jednym z nich by³ burmistrz Rzeszowa Roman Krogulski. Kierownikiem departamentu wojskowego
w NKN-ie by³ wychowanek I Gimnazjum
W³adys³aw Sikorski. NKN postanowi³
utworzyæ dwa legiony polskie i zwróci³ siê
o zatwierdzenie tej decyzji. Formalna zgoda Austriaków nast¹pi³a kilka dni póŸniej.
1914 18 VIII Powsta³ Miejski Komitet Narodowy w Rzeszowie jako organ Prezydium
Rady Miasta Rzeszowa. W jego sk³adzie znaleŸli siê wychowankowie I Gimnazjum: burmistrz dr Roman Krogulski (prezes) i Edward
Szajnowski (sekretarz) oraz jego dyrektor
Dezydery Ostrowski (cz³onek). Wkrótce
potem MKN uchwali³ podatek narodowy
(dobrowolny) w wysokoœci 100% podatku
pañstwowego. MKN aktywnie dzia³a³ do
momentu zajêcia Rzeszowa przez wojska
rosyjskie. Dziêki temu zg³aszaj¹cy siê
ochotnicy do legionów byli na miejscu mundurowani, szkoleni i wyposa¿ani.
1914 18 VIII (Mielec) – 1978 27 V
(Gdañsk) ¯yje Mieczys³aw Tadeusz Józef
Liwo ps. „Milik”, „Jezierski”, absolwent
I Gimnazjum (1932), prawnik, uczestnik
kampanii wrzeœniowej, ¿o³nierz ZWZ-AK,
aplikant w kancelarii adwokackiej Józefa
Winscha w Rzeszowie (1946–47), dzia³acz
WiN na RzeszowszczyŸnie – kierownik
WiN na miasto Rzeszów (1946), zastêpca
kierownika Rejonu WiN Rzeszów (1946),
póŸniej kierownik rzeszowskiego Rejonu
WiN, wiêzieñ Wronek i Strzelec Opolskich
(1947–57).
nie dydaktycznych, aby nie pozostawali bezczynnymi. Dyrektor, poprzez plakaty i zawiadomienia rozsy³ane w teren, wezwa³ uczniów
do stawienia siê w szkole. Zg³osi³o siê 80.
Sporz¹dzono ich ewidencjê. Sensownych
zajêæ nie mo¿na by³o zorganizowaæ, gdy¿
budynek szkolny i wszystkie okoliczne place oraz b³onia zajête by³y przez wojsko.
1914 24 VIII Na posiedzeniu Rady Miasta
postanowiono, na wniosek burmistrza Krogulskiego, przekazaæ z funduszów miejskich
50 tys. koron na Legiony Polskie oraz 10 tys.
koron na rzeszowski Miejski Komitet Narodowy (MKN).
1914 25 VIII Na posiedzeniu przedstawicieli Rady Miasta oraz dzia³aczy niepodleg³oœciowych powo³ano Powiatowy Komitet Narodowy w Rzeszowie na czele z Adamem Jêdrzejowiczem (ojcem Jana – marsza³ka Rady Powiatowej). Komitet dzieli³
siê na sekcje. Na czele sekcji skarbowej
stan¹³ Adam Jêdrzejowicz, a na czele wojskowej Marian Jêdrzejowicz. PKN w Rzeszowie obejmowa³ swoim zasiêgiem powiaty rzeszowski i strzy¿owski. PKN aktywnie
dzia³a³ do zajêcia Rzeszowa przez wojska
rosyjskie, póŸniej reaktywowa³ dzia³alnoœæ,
która nie mia³a ju¿ takiej dynamiki i wygas³a w 1916 r.
1914 28 VIII Pod komend¹ Jana Kotowicza odjecha³o do Krakowa 330 strzelców.
1914 1 IX W I Gimnazjum przeprowadzono egzaminy poprawcze (dyrektor dysponowa³ wy³¹cznie kancelari¹). Na 19 uprawnionych zg³osi³o siê 10.
1914 ok. 20 VIII 2 kompania Zwi¹zku
Strzeleckiego odjecha³a do Krakowa. Wraz
z ni¹ odjecha³a wiêkszoœæ dzia³aczy Zwi¹zku Strzeleckiego, m.in. kapelan okrêgu
ks. Stanis³aw ¯ytkiewicz.
1914 pocz. IX Zarz¹dzenie ministra Wyznañ i Oœwiecenia zobowi¹zuj¹ce dyrekcje
szkó³ do niezw³ocznego przeprowadzenia
egzaminu dojrza³oœci dla tych uczniów, którzy mieli go sk³adaæ we IX 1914 i II 1915,
a zostali powo³ani do wojska.
1914 koniec II dekady VIII Rada Szkolna
Krajowa zobowi¹za³a dyrekcje szkó³ do zorganizowania dla uczniów zajêæ, niekoniecz-
1914 2 IX Rada Szkolna Krajowa przenios³a siê ze Lwowa do Krynicy Zdroju i próbowa³a kontynuowaæ swoj¹ dzia³alnoœæ.
164
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1914 3, 5, 7 IX Egzamin maturalny. Zdawa³o go 6 osób.
1914 12 IX Burmistrz Roman Krogulski
zwo³a³ posiedzenie Rady Miejskiej, na którym postanowiono urzêdnikom bior¹cym
pobory miesiêczne wyp³aciæ nale¿noœæ za
trzy miesi¹ce, emerytom równie¿ za trzy
miesi¹ce, a pozosta³ym za miesi¹c.
1914 13 IX Burmistrz R. Krogulski wyjecha³ do Krakowa. Rada Miasta powierzy³a
kierowanie miastem wiceburmistrzowi dr.
Tomaszowi Pelcowi. Obowi¹zki starosty po
Krogulskim obj¹³ dr Miko³aj Machowski.
Tomasz Pelc, z upowa¿nienia Rady Miejskiej, poleci³ rachmistrzom miejskim, m.in.
Edwardowi Szajnowskiemu, zabraæ gotówkê w kwocie 90 tys. koron i efekty bankowe
na kwotê 1 miliona 538 tys. 660 koron i 65
halerzy i wywieŸæ je do Wiednia na czas
rosyjskiej okupacji.
1914 14 IX rano Egzamin poprawczy z³o¿y³o 6 kandydatów. Wieczorem nauczyciele zaczêli siê rozje¿d¿aæ. W Rzeszowie pozostali: Kazimierz Jakiel, Szczêsny Jasiewicz, Eugeniusz Kosiñski, W³adys³aw Krajewski, Stanis³aw Szeliski, Wawrzyniec
Wilk i Wincenty Wysocki. Opiekê nad budynkiem obj¹³ Szczêsny Jasiewicz. W budynku mieszka³ ci¹gle pomocnik tercjana
Filip Dencikowski.
1914 15 IX Na posiedzeniu Rady Miasta,
jako organ przyboczny burmistrza, powo³ano oœmioosobow¹ Radê Przyboczn¹, maj¹c¹ zbieraæ siê codziennie. Z niej to, na
wniosek Stanis³awa Jab³oñskiego, na czas
zagro¿enia miasta, wy³oniono Komitet Bezpieczeñstwa Publicznego. Powo³ano tak¿e
miejsk¹ Stra¿ Obywatelsk¹.
1914 21 IX Do Rzeszowa wesz³y pierwsze
oddzia³y rosyjskie.
1914 22 IX – 7 X Pierwsza okupacja rosyjska. Rosjanie budynku szkolnego nie u¿ywali, nie represjonowali nauczycieli, którzy
pozostali w mieœcie.
1914 26 X Dyrektor gimnazjum otrzyma³
pismo wzywaj¹ce go do powrotu do szko³y.
5 XI na Morawach, zorientowawszy siê
w sytuacji, zawróci³ i osiad³ w Pradze.
1914 X Austriacki komendant miasta pozostawi³ na stanowisku starostê Miko³aja Machowskiego. PóŸniej odwo³a³ burmistrza
Adama Midowicza, powierzaj¹c to stanowisko Stanis³awowi Jab³oñskiemu.
1914 pocz¹tek XI (przed 7 XI) W³adze austriackie rozwi¹za³y Radê Miejsk¹. Mianowa³y komisarzem rz¹dowym Stanis³awa
Jab³oñskiego. Jego organem doradczym
by³a Rada Przyboczna (dwunastoosobowa),
do której wesz³o kilkunastu pozosta³ych
w mieœcie radnych. Zob 1914 15 IX.
1914 4 XI (Wiedeñ) Urodzi³ siê
Tadeusz Stanis³aw
Jan Tondera, absolwent I Gimnazjum (1933) i Wydzia³u Mechanicznego Politechniki
Lwowskiej, cz³onek ZWZ-AK, weTadeusz Tondera
rkmistrz w Miejmal. B. Tondera
skich Zak³adach
Ceramicznych w Rzeszowie (1939–45), zastêpca dyrektora tych¿e zak³adów (1945),
Dyrektor Miejskich Zak³adów Wodoci¹gowych (1945), kierownik techniczny Miejskich Zak³adów Ceramicznych w Nowym
Targu (1948–50); sprawowa³ kierownicze
stanowiska w przemyœle terenowym, m.in.:
kierownika Dzia³u Produkcji w Wojewódzkim Zarz¹dzie Przemys³u Terenowego
w Rzeszowie (1950–55), naczelnego in¿yniera WZPT (1955), kierownika Zarz¹du
Przemys³ów Ró¿nych (1955–57), kierownika Dzia³u Produkcji w WZPT (1957–58);
dzia³acz klubu Resovia – cz³onek Wydzia³u (1945–48), kierownik Publicznej Szko³y
Œredniej Zawodowej w Rzeszowie (1944–
46), nauczyciel kilku rzeszowskich szkó³,
165
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nauczyciel akademicki WSI, póŸniej Politechniki Rzeszowskiej (1969–80), kierownik Dzia³u Ochrony Œrodowiska w Wojewódzkim Przedsiêbiorstwie Turystycznym
w Rzeszowie (1983–89), senior Klubu Absolwenta I Liceum (od 2000).
1914 7 XI Do Rzeszowa ponownie wesz³y
wojska rosyjskie. Rosjanie pocz¹tkowo pozostawili Machowskiego na stanowisku starosty, a Jab³oñskiego na stanowisku burmistrza. PóŸniej starost¹ zosta³ baron Majendorf, a jego zastêpc¹ policmajster Rubaszkin.
Okupacja rosyjska trwa³a prawie piêæ miesiêcy. Komendantem wojskowym miasta by³
p³k Aleksandrow, a jego pomocnikiem Polak z pochodzenia kapitan D¹browski.
1914 7 XI – 1915 11 V Druga okupacja rosyjska.
1914 7 XI Rosjanie zakwaterowali siê w budynku szko³y. Po kilku dniach opuœcili go.
1914 XI W bitwie pod Krzywop³otami wyró¿ni³ siê VI batalion 1 pu³ku piechoty Legionów, sk³adaj¹cy siê z ochotników z Rzeszowa i okolic, a dowodzony przez Kazimierza
Herwina-Pi¹tka. Dowódc¹ jednej z kompanii
by³ Leopold Lis-Kula. Batalion poniós³ wielkie straty. Ranny zosta³ dowódca I plutonu Jan
Kotowicz, wœród poleg³ych byli rzeszowscy
gimnazjaliœci: Tomasz Przesz³owski, Stanis³aw Baran, Antoni Kiszka, Tomasz Paœko,
W³odzimierz Holzer i Wawrzyniec P¹czek.
1914 prze³om XI i XII Zarz¹dzaj¹cy szko³¹
prof. Szczêsny Jasiewicz zorganizowa³ jej
sprz¹tanie, a nastêpnie og³osi³ wpisy do gimnazjum na dzieñ 15 XII 1914.
1914 2 XII (Niechobrz) Urodzi³ siê Walenty Sikora, absolwent I Gimnazjum (1933),
dzia³acz Komunistycznej Partii Polski, ¿o³nierz 38 Pu³ku Strzelców Lwowskich (stacjonuj¹cych w Przemyœlu) w kampanii
wrzeœniowej, cz³onek Czynu Robotniczo–
Ch³opskiego (1940–41), wiêzieñ Oœwiêcimia (1941–45).
166
1914 13 XII Budynek szkolny zajê³o wojsko
rosyjskie. Prof. Jasiewicz próbowa³ kontynuowaæ pracê w lokalu prywatnego seminarium
¿eñskiego, jednak to siê nie powiod³o.
1914 13 XII (Zarzecze) Urodzi³ siê Franciszek Mac, absolwent I Gimnazjum (1934)
i Dywizyjnej Szko³y Podchor¹¿ych w Jaros³awiu (1935), student Akademii Handlowej
w Krakowie (1936–39), ¿o³nierz kampanii
wrzeœniowej, Brygady Strzelców Kadrowych w Glasgow (1941–42); jako oficer brytyjski szkoli³ oddzia³y murzyñskie w Nigerii, walczy³ jako pilot (1943–45), po 1947
wróci³ do kraju.
1914 31 XII (Staromieœcie) Urodzi³ siê Stanis³aw Sobina, absolwent I Gimnazjum
(1934) i Dywizyjnego Kursu Podchor¹¿ych
Rezerwy Piechoty w Przemyœlu (1935), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej.
1914 Na pocz¹tku wojny walczy³o 10 nauczycieli I Gimnazjum pod koniec 3.
1914–1915 Karol Stary zorganizowa³ przy
Szkole Zawodowej w Pradze na Smichovie
trzymiesiêczny kurs kroju i szycia dla Polek, g³ównie z rodzin kolejarskich Rzeszowa i £añcuta.
1914/1915 Przerwa w pracy I Gimnazjum
wywo³ana dzia³aniami wojennymi.
1914/1915 Do Legionów udali siê: Boles³aw Czuhajowski, Henryk Domino, Jan
Dostych, Patrycy Dziurzyñski, Ludwik Lubas, Franciszek Machowski, Stanis³aw Machowski, Jan Moszkowicz, Alfred Pastuszeñko, Czes³aw Pawluœ, Jan Podgórny,
Kazimierz Ras³awski, Stanis³aw Wiêckowski, Wojciech Chuchla, W³adys³aw Pasierb,
Ludwik Piêkoœ (poleg³), Józef Pitak, W³adys³aw Rzeszutek (poleg³), Walenty Stachowicz, Stanis³aw Tatkowski, Marcin Tomaka, Bronis³aw Warzybok, Henryk Wêglowski, W³adys³aw Adam, Józef Bêben, Jan
Dobrzañski (poleg³), Ludwik Dudek, Jan
Gra¿yñski, Antoni Kassyan, Józef Kruczek,
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Józef Paczeœniak, Marian Pattek (poleg³),
Tomasz Przesz³owski (poleg³), Józef Ryba,
W³adys³aw Turkiewicz, W³adys³aw W¹troba, Walenty Weso³owski, W³adys³aw Zieliñski, Mieczys³aw Boczar, W³adys³aw
Cmela, Tadeusz Dundaczek, Józef Kalandyk, Antoni Patroœ, Marian R¹czy, Nicefor
Sowa, Kazimierz Swigoñ, Andrzej Zió³ko,
Piotr Baran, Mieczys³aw Grzêdzielski, Witalis Juszczak (poleg³), Eugeniusz Skuciñski, Maksymilian Wojciechowski, Piotr
Karnas, Emilian Wilk, Jan Wróbel. Oprócz
tego w opracowaniach regionalnych odnotowani s¹ nauczyciele, absolwenci i uczniowie walcz¹cy w legionach (1914–17): Marian Boles³awowicz (a), Antoni Brzêk (a),
Marian Czarnek (u), £ucjan Dañczak (a),
Artur Hausner (u), Jan Dec (a), Franciszek
Dubiel (a), Stanis³aw Fedorczyk (a), Albin
Fleszar (u), Tadeusz Furgalski (a), Teodor
Furgalski (a), Alfred (vel Stanis³aw) Hochfeld (a), Jan Kalandyk (u), Zygmunt Kisielewski (u), Stanis³aw Kot (a), Jan Kotowicz
(a), Józef Mat³osz (a), W³adys³aw Nikloborc
(u), Alfred Nowaczyñski (u), Bronis³aw
Panek (a), Jakub Partyka (a), Jan Pude³ek
(a), Stanis³aw Reich (a), Feliks Robakiewicz
(a), Wac³aw Sobieski (a), Marian Szpunar
(n), Józef Zaj¹c (u), Mieczys³aw ¯mud (a),
Stanis³aw ¯ytkiewicz (a). Zob. ponadto
1918 po³. I.
1914/15 W armii austriackiej s³u¿yli uczniowie, maturzyœci z wczeœniejszego rocznika:
Otto Alwin, W³adys³aw Bursztyn, Leon Czepielewski, Czes³aw Dañczak, Chaim Drucker, Leon Dziubek, Pawe³ Gliwa, Franciszek
Gwizdak, Mieczys³aw Kocój, Adam Koœciuszko, Stanis³aw Kosiñski, Wojciech
Kozdêba, Jan Majka, Jan Mochylski, Adam
Moska³a, Jakub Puretz, Franciszek Rz¹sa,
Wojciech Szczepañski, Tomasz Wiercioch,
Stanis³aw Wojciechowski, Stanis³aw Wysiatycki; uczniowie, którzy ukoñczyli klasê
siódm¹: Franciszek Bardzik, Tadeusz Barowicz, Hirsch Bloch, Stanis³aw Dundaczek,
Roman Jab³oñski, W³adys³aw Kloc, Mie-
czys³aw Kraus, Stanis³aw Milan, Edward
Murdzia, Józef Popek, W³adys³aw Przyby³o, Julian Ramocki, Maryan Szczêœcikiewicz, Jan Szwagiel (poleg³ w V 1915), W³adys³aw Tasior; uczniowie, którzy ukoñczyli szóst¹ klasê: Józef Drzewicki, W³adys³aw
Frankiewicz, Stanis³aw Goldas, Józef Kawalec, Franciszek Kraus, Roman Pezdan,
Kazimierz Pilat, Jan Szmorhna; uczniowie,
którzy ukoñczyli pi¹ta klasê: Bronis³aw
Chrzan, Józef Dziadecki, Leon Dziurzyñski, Franciszek Gierulski, Leon Kupfermann, Antoni Machowski, Stanis³aw Raszka, Leon Rosengarten, Feliks Wiœniowski
(zmar³ w szpitalu na zakaŸn¹ chorobê);
uczniowie, którzy ukoñczyli czwart¹ klasê:
Roman Burz, Józef Ka³ucki, Tadeusz Kamler, Ignacy Krowiak, Stanis³aw Kustra, Jan
Lewicki, Jan Schneiberg, Jan Tomaka,
Pawe³ Wilk; uczeñ, który ukoñczy³ trzeci¹
klasê: Tomasz Kocór.
W roku szkolnym 1914–1915 w walkach
legionowych uczestniczy³o 55 uczniów,
a w armii austriackiej walczy³o 63.
1914 na 1915 zima Tadeusz Furgalski dowódc¹ batalionu zapasowego Legionów.
1914–1918 W miejsce Rady Miejskiej, miastem zarz¹dza³ zarz¹d komisaryczny – tzw.
Rada Przyboczna. Jej przewodnicz¹cym by³
wychowanek I Gimnazjum Stanis³aw Jab³oñski, a cz³onkami: nauczyciel ks. Micha³
Tokarski oraz wychowankowie Jan Marcinkiewicz i Boles³aw Dzianott.
1914–1918 Na 187 uczniów I Gimnazjum
uczestnicz¹cych w I wojnie œwiatowej,
114 walczy³o w szeregach armii austriackiej, a 73 w formacjach legionowych.
1914–18 W I wojnie œwiatowej, w ramach
armii austriackiej, uczestniczyli odnotowani
imiennie w regionalnych opracowaniach nauczyciele, absolwenci i uczniowie: Mieczys³aw Adamowski (n), Marian Aleksiewicz (n),
Józef Bieniasz (u), Franciszek Chyc (n), Józef Czach (u), Franciszek Czosnek (a), Edward
167
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Dubanowicz (a), Czes³aw Frankiewicz (n),
Taras Franko (n), Teodor Furgalski (a), Stefan Hakalla (a), Karol Stefan Holzer (a),
ks. Józef Ja³owy (n), Stanis³aw Januszewski
(a), Stefan Juszczak (a), Józef Kalandyk (u),
Jan Kalandyk (u), Marian Kilarski (n), Stanis³aw Konopka (a), Bernard Korabiowski (a),
Józef Kubicki (a), Józef Liwo (a), Józef Macio³ek (u), W³adys³aw Magryœ (u), Józef Mat³osz (a), Tadeusz Micha³owski (a), Antoni
Niemiec (u), Franciszek Nowos³awski (n),
W³adys³aw Pañczak (n), Jan Pude³ek (a), W³adys³aw Szafer (a), Marian Szewera (a, n),
Antoni Szmigiel (u), W³adys³aw Schneiberg
(a, n), Eustachy (Ostap) Œwitlik (n), ks. Walenty P¹czek (a), Jan Tkaczow (u), Bronis³aw
Wilusz (a), Marcin Wo³owiec (u), W³adys³aw
WoŸniak (a), Stanis³aw Zajêczkowski (a),
Ignacy Zieliñski (a). W armii rosyjskiej walczy³ Jerzy Fiszhaut (n). Por. 1914/15 W armii
austriackiej s³u¿yli uczniowie..., Zob. ponadto: 1917 II, 1917 III, 1917 15 X, 1918 po³. I.
Podczas I wojny œwiatowej Bursê Gimnazjaln¹ zamieniono na szpital.
1914/15 – 1919/20 Budynek I Gimnazjum
przeznaczony by³ na cele wojskowe.
1915 8 I (Wiœniowa) – 2004 26 II
(Mediolan) ¯yje
Franciszek Tadeusz S³odyk, absolwent I Gimnazjum
(1934), wiêzieñ
obozu pracy k. Archangielska
(1940–41), ¿o³Franciszek T. S³odyk
nierz Armii Andersa (1941–42) i II Korpusu Polskiego –
uczestnik kampanii w³oskiej (1942–44),
ranny pod Monte Cassino, w latach 1949–
63: dyrektor produkcji, wicedyrektor, a nastêpnie dyrektor w najwiêkszej w Ameryce
Po³udniowej firmy produkcyjnej ¿ywic syntetycznych i laminatów „Plasiversal” w San
Nicolas w Argentynie, dzia³acz organizacji
168
polonijnych w Ameryce £aciñskiej i we
W³oszech, fundator pracowni chemicznej
w I Liceum nosz¹cej jego imiê (2000).
1915 5 II (Mrowla) Urodzi³ siê Bronis³aw
Grzesik, absolwent I Gimnazjum (1935) i Seminarium Duchownego w Tarnowie (1941),
wikariusz w Grybowie, £¹cku (1941–45),
Lubzinie (1945), Ratnowicach k. Otmuchowa, Nysie (1947–48), proboszcz w Opawicach, Chomi¹¿u pow. G³ubczyce i Gliwicach, autor wspomnieñ Mój przypadek ze
„star¹ bud¹” anno domini 1927.
1915 6 III (Boguchwa³a) – 1944 28 VII
¯yje Józef Klimczak, absolwent I Gimnazjum (1935), ¿o³nierz Armii Krajowej – komendant placówki, zgin¹³ podczas akcji
„Burza”.
1915 10 III (Trzebownisko) Urodzi³ siê Józef Kogutek, absolwent I Gimnazjum
(1934) i Dy-wizyjnej Szko³y Podchor¹¿ych
Rezerwy Piechoty w Przemyœlu, ¿o³nierz
kampanii wrzeœniowej, organizator Polskiej
Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej
w Trzebownisku i Rzeszowie, major Ludowego Wojska Polskiego.
1915 III–IV Tadeusz Furgalski obj¹³ dowództwo I batalionu 1. PP Legionów (bitwa pod Kanarami), a nastêpnie 5. PP Legionów, z którym walczy³ nad Bugiem, Stochodem i Styrem.
1915 1 IV (Kielanówka) Urodzi³ siê W³adys³aw Wawrzyniec Repak, absolwent I Gimnazjum (1934), studiowa³ prawo w UJK we
Lwowie (1937–38) i w uniwersytecie w Hamburgu (1949), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej, jeniec wojenny (1939–45), emigrant
w Niemczech (1945–50) i USA (po 1950).
1915 23 V Przyby³ do Rzeszowa wiceprezydent Rady Szkolnej Krajowej dr Ignacy
Dembowski i poleci³ prof. Jasiewiczowi
bezzw³ocznie postaraæ siê o lokal i przeprowadziæ wpisy do gimnazjum (jednego na
ca³y Rzeszów). Rok szkolny 1914/15 mia³
byæ przesuniêty w czasie.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1915 V Obowi¹zki starosty przej¹³ od Miko³aja Machowskiego Adam Leszczyñski.
Machowski zosta³ zastêpc¹ burmistrza Stanis³awa Jab³oñskiego.
1915 1 VI Odprawione zosta³o nabo¿eñstwo
rozpoczynaj¹ce przesuniêty w czasie rok
szkolny 1914/15. Zajêcia rozpoczê³y siê
w bursie gimnazjalnej, opró¿nionej przez wojsko. Brakowa³o nauczycieli, pomocy, a ponadto z ró¿nych powodów nie stawi³o siê wielu
uczniów.
1915 2 VI Ministerstwo Wyznañ i Oœwiecenia zaleci³o wprowadziæ w starszych klasach gimnazjalnych musztrê.
1915 4 VI Do wojska zosta³o powo³anych
8 nauczycieli gimnazjalnych.
wa³ siê na Ziemiach Odzyskanych (1946–49),
wiêziony w Przemyœlu, Rzeszowie, Sieradzu,
Rawiczu i Wronkach (1949–55).
1915 VII Najwiêkszym problemem gimnazjum by³ brak odpowiedniej iloœci pomieszczeñ w bursie gimnazjalnej.
1915 VIII Rada Szkolna Krajowa, w porozumieniu z Ministerstwem Wyznañ i Oœwiecenia, rozporz¹dzeniem z 25 VIII 1915 postanowi³a, ¿e 15 IX 1915 maj¹ byæ otwarte
szko³y œrednie. W roku szkolnym 1915/16
ma byæ przerobiony materia³ dwóch lat, do
pó³rocza – jednego roku, w drugim pó³roczu – drugiego roku. Rok szkolny mia³ siê
zakoñczyæ 31 VII. Nauka w VI, VII i VIII
1915 (zob. 1915 1 VI) zosta³a potraktowana jako nieobowi¹zuj¹ce kursy naukowe.
1915 5 VI Burmistrz Stanis³aw Jab³oñski
i jego Rada Przyboczna wezwali w³aœcicieli
sklepów, które wczeœniej Rosjanie polecili
komisarycznie otworzyæ i uruchomiæ, by odebrali z³o¿one na ich rachunkach utargi
i z³o¿yli oœwiadczenie o zrzeczeniu siê do nich
pretensji.
1915 VIII Oszacowano straty materialne
I Gimnazjum: budynek, szopa i parkan 9775
K, umeblowanie szkolne 10725 K, zbiory
naukowe 13900 K, ca³oœæ 34400 K.
1915 koniec VI Otwarte by³y wszystkie klasy w gimnazjum (jedynym w Rzeszowie bez
numeru). Kierownictwo obj¹³ dyrektor
II Gimnazjum Jan Lebiedzki.
1915 1 IX Do I Gimnazjum zapisanych by³o
380 uczniów, których podzielono na 11 oddzia³ów. Utworzono jeden oddzia³ klasy I
z nauk¹ ca³oroczn¹ i 10 oddzia³ów kl. II–VII
z planem dwuklasowym w jednym roku.
Klasy VIII nie utworzono z powodu ma³ej
liczby kandydatów. Tych, którzy przybyli
skierowano do II Gimnazjum.
1915 8 VII (Rzeszów) Urodzi³ siê Stanis³aw Œwiêch, absolwent I Gimnazjum
(1934) i Dywizyjnej Szko³y Podchor¹¿ych
Rezerwy Kawalerii w Grudzi¹dzu (1935),
dzia³acz ruchu oporu.
1915 26 VII (Wiedeñ) – 1981 I (Olsztyn)
¯yje Leszek Stanis³aw Nowak ps. „Leszek”,
„Elan”, absolwent I Gimnazjum (1934), prezes Ko³a M³odzie¿y Wszechpolskiej na Politechnice Lwowskiej (1938–39), dzia³acz
Stronnictwa Narodowego i Narodowej Organizacji Wojskowej – komendant placówki
NOW w powiecie rzeszowskim (1943–44),
wiceprezes Zarz¹du Powiatowego SN
w Rzeszowie (1945), wiceprezes Zarz¹du
Podokrêgu SN w Rzeszowie (1946), ukry-
1915 1 IX Pocz¹tek roku szkolnego w obu
rzeszowskich gimnazjach.
1915 6–15 IX Nie by³o zajêæ z powodu
przeprowadzki gimnazjum z bursy do budynku II Gimnazjum, który zosta³ oddany
do u¿ytku obu rzeszowskich gimnazjów.
Nauka w ka¿dym z nich odbywa³a siê na
przemian trzy dni w tygodniu – na pierwsz¹
zmianê i trzy dni – na drug¹.
1915 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. cesarzowej El¿biety.
1915 od po³. IX W budynku II Gimnazjum
uczyli siê na zmianê uczniowie obu rzeszowskich gimnazjów.
169
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1915 16 IX Egzamin wstêpny dla klasy I.
1915 4 X Imieniny cesarza.
1915 12 X Do s³u¿by wojskowej w armii austriackiej powo³ani zostali: Ferdynand Beck
(kl. VI), Jan Kryda (VI), Franciszek Kubal (VI),
Tytus Stefan (VI), Adam Wiêckowski (V).
1915 X Tadeusz Furgalski otrzyma³ awans
na majora.
1915 19 XI Imieniny œp. cesarzowej El¿biety.
1915 26 XI Wieczorek mickiewiczowski –
ograniczy³ siê w tym roku do murów szko³y.
1915/16 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 5055 dzie³. (w ostatnim roku
wzrost o 55).
1915/16 Bursa Gimnazjalna zajêta by³a na
szpital wojskowy.
1915/16 Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³” przeznaczony zosta³ na
szpital, dlatego æwiczenia gimnastyczne,
prowadzone przez Karola Starego, odbywa³y siê w sali szko³y ludowej na Wygnañcu
(1 godzina w tygodniu dla ka¿dej klasy).
1915 23 XII – 1916 2 I Skrócone ferie Bo¿ego Narodzenia.
1916 6 I (Rzeszów) – 2008 II (Rzeszów)
¯yje Kazimierz Rudolf Fic, absolwent
I Gimnazjum (1934) i Wydzia³u Prawa UJ
(1938), student muzykologii UJ (1938–39),
¿o³nierz Kedywu w Podokrêgu AK Rzeszów, organizator szko³y muzycznej w Rzeszowie (Instytut im. Fr. Chopina 1944)),
wspó³za³o¿yciel i wicedyrektor Pañstwowej
Szko³y Muzycznej II stopnia i Liceum Muzycznego w Rzeszowie (1959–76).
1915 Roman Krogulski doprowadzi³ do reaktywowania Samarytanina Polskiego (staj¹c na jego czele) i Czerwonego Krzy¿a.
1916 9 I Powsta³o Towarzystwo Prywatnej
Szko³y Handlowej z prezesem Romanem
Krogulskim na czele.
1915–1916 W wiêkszoœci szkó³ w Galicji
przerabiano materia³ dwóch klas w ci¹gu
jednego roku. Wiêkszoœæ obiektów szkolnych zajêtych by³o przez wojsko.
1916 16 I Zmar³ w Wiedniu by³y krajowy
inspektor szkolny Emanuel Dworski.
1915 29 XI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za tych
uczniów gimnazjum, którzy polegli na polu
chwa³y.
1915 2 XII Obchody rocznicy wst¹pienia
na tron Franciszka Józefa – dzieñ wolny od
nauki.
1915/16 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do szko³y 399 uczniów, przy
koñcu pierwszego pó³rocza 344, na pocz¹tku drugiego pó³rocza 368, a pod koniec 321.
Funkcjonowa³o 12 zespo³ów klasowych.
Zob. 1915 1 IX.
1915/16 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum zatrudnionych by³o 30 nauczycieli.
1915/16 Towarzystwo Gimnastyczne
„Sokó³” prowadzi³o lekcje gimnastyki dla
uczniów I Gimnazjum w wymiarze 9 godzin
tygodniowo.
1915/16 Do Legionów uda³ siê jeden uczeñ,
a do armii austriackiej wcielono 15 uczniów.
170
1916 24 I Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê.
œp. radcy dworu dra Emanuela Dworskiego.
1916 30 I Pogrzeb Floriana Wêglowskiego. Zw³oki jego sprowadzono z Rafaj³owej.
Pogrzeb sta³ siê manifestacj¹ patriotyczn¹
mieszkañców Rzeszowa.
1916 15 II Rozdanie uczniom œwiadectw
ukoñczenia (odpowiedniego) roku szkolnego.
1916 15 II (po po³udniu) – 16 II Przerwa
w nauce (wojenne „wakacje” trwa³y pó³tora dnia).
1916 16 II Do s³u¿by wojskowej w Legionach uda³ siê Szymon Lib z kl. IV.
1916 17 II Pocz¹tek II pó³rocza (kolejnego
roku szkolnego).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1916 26 II (Rzeszów) Urodzi³ siê Kazimierz
Marian Eustachiewicz, absolwent I Gimnazjum (1933), ¿o³nierz kampanii wrzeœniowej i Polskich Si³ Zbrojnych na Zachodzie
– lotnik, zgin¹³ podczas lotu bojowego.
1916 od II Raz w miesi¹cu zwalniano
uczniów klas starszych od nauki w celu przeprowadzenia æwiczeñ polowych (musztry).
1916 15 III Starosta odwo³a³ burmistrza
Stanis³awa Jab³oñskiego, a na jego miejsce
wyznaczy³ komisarza rz¹dowego Miko³aja
Machowskiego.
1916 1 IV Szczepienie wszystkich uczniów
przeciwko ospie przeprowadzi³ fizyk miejski dr Józef Teller.
1916 2–5 V Uczniowie uczestniczyli w akcji „tygodnia Czerwonego Krzy¿a”.
1916 3 V Nabo¿eñstwo i uroczysty poranek z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Dzieñ wolny od nauki.
1916 10 V Do s³u¿by wojskowej w armii
austriackiej powo³ani zostali: Emilian Cibicki (kl. VII), Jan Wilczak (VII), Stanis³aw
Bia³ek (VI), Antoni Koba (V), Jan Lis (V),
Jan £ach (V), Stanis³aw Moch (V), W³adys³aw Stolarski (V), Antoni Trêdowicz (V),
Wojciech Wielgosz (V). Przyznano im
awansem œwiadectwa ukoñczenia klasy, do
której uczêszczali.
1916 12 V Nauczyciele i uczniowie wziêli
udzia³ w uroczystym nabo¿eñstwie dziêkczynnym w pierwsz¹ rocznicê uwolnienia
Rzeszowa spod okupacji rosyjskiej.
1916 18–19 V Lustracja szko³y przez krajowego inspektora szkó³ dra Karola Opuszyñskiego.
1916 V–VI Kilku uczniów I Gimnazjum zdawa³o maturê „wojenn¹” w II Gimnazjum, poniewa¿ szko³a nie przeprowadza³a egzaminów
dojrza³oœci z powodu braku klasy najwy¿szej.
1916 21 VI Œwiêto patrona szko³y œw. Alojzego Gonzagi.
1916 24 VI Roman Krogulski zwo³a³ posiedzenia Miejskiego Komitetu Narodowego i Powiatowego Komitetu Narodowego
w Rzeszowie.
1916 29 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1916 30 VI Egzamin wstêpny do klasy I.
Zg³osi³o siê 48 uczniów, zda³o 40.
1916 5 VII (Trzciana) – 1951 1 III (Warszawa) ¯yje Mieczys³aw Marian Kawalec
ps. „Iza”, „Psarski”, „¯bik”, absolwent I Gimnazjum (1934), harcerz, prawnik, ¿o³nierz
kampanii wrzeœniowej i ZWZ-AK, komendant Obwodu Rzeszowskiego AK (1944 –
I 1945), dzia³acz NIE, DSZ – komendant
Obwodu Rzeszów (1945), dzia³acz WiN –
cz³onek IV Zarz¹du G³ównego (1947), pe³ni³ obowi¹zki prezesa ZG WiN (XII 1947 –
I 1948), stracony w wiêzieniu mokotowskim.
1916 pocz. VII Bitwa pod Kostiuchnówk¹.
VI batalionem, wchodz¹cym w sk³ad 7 ppl,
sk³adaj¹cym siê z rzeszowiaków dowodzi³
Albin Satyr-Fleszar. W pu³ku 5 piechoty legionów, kompani¹ 3 dowodzi³ Leopold LisKula, zadaniem kompanii by³o zapobie¿enie okr¹¿eniu oddzia³ów polskich.
1916 7 VII W bitwie pod Kostiuchnówk¹
poleg³ dowódca IV batalionu Legionów
major Tadeusz Wyrwa-Furgalski. W tej samej bitwie poleg³ Stanis³aw Wiktor Reich,
syn rzeszowskiego adwokata Samuela.
1916 10 VII Zakoñczenie nauki w klasach
skombinowanych – solenne nabo¿eñstwo i rozdanie œwiadectw. Nie czekano na 31 VII, gdy¿
budynek potrzebny by³ na cele wojskowe.
1916 11 VII Józef Pi³sudski wyda³ rozkaz,
w którym poœmiertnie awansowa³ Tadeusza
Furgalskiego do stopnia podpu³kownika.
1916 VII/VIII Po bitwie pod Kostiuchnówk¹ przywieziono do Rzeszowa 214 rannych legionistów.
1916 19 VIII (Rzeszów) Urodzi³ siê Les³aw
Jan Czarnek, uczeñ I Gimnazjm (1926/27–
171
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1933/34, kl. I–VIII), absolwent Wydzia³u
Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we
Lwowie (1939), ¿o³nierz armii „Karpaty”,
armii polskiej we Francji i I Korpusu Polskiego w Anglii.
1916 31 VIII Z powodu œmierci ks. dziekana Romana Malinowskiego Ordynariat Biskupi obrz. ³aæ. w Przemyœlu powierzy³ nadzór nad nauk¹ religii obrz. ³aæ w I Gimnazjum ks. dziekanowi Micha³owi Tokarskiemu, proboszczowi w Rzeszowie.
1916 VIII Do s³u¿by wojskowej w armii
austriackiej odeszli uczniowie, którzy ukoñczyli klasê VII: Gustaw Ba³ut, Franciszek
Brzuza, £ucyan £ukawski, Bronis³aw
Mroczkowski, Pawe³ Sito.
1916 2 IX Egzamin wstêpny do klasy I.
1916 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego. Na
pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do szko³y 370 uczniów. Do klasy pierwszej zapisa³o
siê tylko 57 uczniów, w tym zaledwie 8 ze wsi.
1916 6 IX Na zjeŸdzie dzia³aczy Towarzystwa Kó³ek Rolniczych w gmachu „Soko³a” powsta³a Sk³adnica Kó³ek Rolniczych.
Celem stowarzyszenia by³o podniesienie
dobrobytu cz³onków poprzez handel artyku³ami rolnymi i przemys³owymi. Prezesem
zosta³ Jan Gumiñski (a), w³aœciciel Zalesia,
w sk³ad Zarz¹du weszli: Zygmunt Ta³asiewicz, Kazimierz Gruszczyñski i Stanis³aw
Klisiewicz. Liczba cz³onków – za³o¿ycieli
wynosi³a 71. Siedziba sk³adnicy oraz sklepy spo¿ywczy i b³awatny mieœci³y siê na
rogu ul. Jagielloñskiej i 3 Maja.
1916 9 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne w rocznicê œmierci cesarzowej El¿biety.
1916 15 XI W Vervey w Szwajcarii zmar³
Henryk Sienkiewicz.
1916 17 XI Dyrektor gimnazjum przekaza³
uczniom informacjê o œmierci Henryka
Sienkiewicza.
1916 20 XI Imieniny œp. cesarzowej El¿biety.
1916 21 XI W Wiedniu w zamku
Schönbrunn zmar³ Franciszek Józef I.
1916 22 XI 1000 W Rzeszowie potwierdzi³a siê wiadomoœæ o œmierci Franciszka Józefa. Natychmiast przerwano naukê.
1916 22 XI Wieczorem, w oktawê œmierci,
planowane by³o nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp.
Henryka Sienkiewicza dla wszystkich rzeszowskich szkó³ œrednich mêskich i ¿eñskich.
Zosta³o odwo³ane z powodu œmierci cesarza.
1916 23 XI Z powodu œmierci cesarza nie
by³o zajêæ lekcyjnych. Nauczyciele i uczniowie wziêli udzia³ w nabo¿eñstwie ¿a³obnym.
1916 29 XI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. Franciszka Józefa. Dzieñ wolny od zajêæ lekcyjnych.
1916 30 XI W dniu pogrzebu cesarza nauczyciele i uczniowie wziêli udzia³ w szkolnym
nabo¿eñstwie ¿a³obnym. W szkole przemawia³ do uczniów prof. Jakub Forczek.
1916 1 XII Przesuniête (z powodu œmierci
cesarza) nabo¿eñstwo w rocznicê powstania listopadowego.
1916 4 XII Odby³o siê prze³o¿one nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. Henryka Sienkiewicza.
1916 5 XI Akt 5 listopada.
1916 9 XII Obchody Mickiewiczowskie.
Nabo¿eñstwo i poranek w sali kasynowej.
Wieczorek dla szerszej publicznoœci równie¿ w sali kasynowej. Dyrektor zarz¹dzi³
dzieñ wolny od nauki.
1916 12 XI Wszystkie szko³y rzeszowskie
wziê³y udzia³ w obchodach miejskich z okazji Aktu 5 listopada.
1916 31 XII Fundusz na sprawienie tablicy
pami¹tkowej ks. Stanis³awa Konarskiego
wynosi³ 377 k 18 h.
1916 4 X Po raz ostatni obchodzono imieniny cesarza Franciszka Józefa.
172
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1916/17 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 370 uczniów,
a pod koniec 322. Funkcjonowa³o 13 zespo³ów klasowych.
1916/17 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 29 nauczycieli.
1916/17 Egzamin dojrza³oœci w terminie
nadzwyczajnym zda³o 17 uczniów, jednego reprobowano na pó³ roku.
1916/17 W inwentarzu biblioteki nauczycielskiej znajdowa³y siê 5092 dzie³a.
1916/17 W porze ciep³ej, po po³udniu w soboty, æwiczenia cielesne na wolnym powietrzu z m³odzie¿¹ odbywa³ nauczyciel gimnastyki z ramienia „Soko³a” Karol Stary.
1916/17 Do armii austriackiej wcielono
30 uczniów.
1916/17 Bursa gimnazjalna by³a nieczynna, a budynek przeznaczony by³ na szpital
rezerwowy.
1916/17 – 1917/18 Opiekê nad czytelni¹
polsk¹ dla uczniów starszych sprawowa³
Wincenty Wysocki, a dla uczniów m³odszych Wawrzyniec Wilk.
1916/17 – 1918/19 Towarzystwo Gimnastyczne „Sokó³” prowadzi³o lekcje gimnastyki dla uczniów I Gimnazjum w wymiarze 12 godzin tygodniowo.
1917 22 I W rocznicê powstania styczniowego odby³o siê uroczyste nabo¿eñstwo za
poleg³ych w wojnie œwiatowej nauczycieli
i uczniów.
1917 29 I ¯o³nierze austriaccy zabrali trzy
dzwony z koœcio³a farnego i trzy z koœcio³a
Bernardynów oraz 3 z koœcio³a gimnazjalnego (3 z koœcio³a w Przybyszówce, 2 w S³ocinie, 2 w Staromieœciu i Zalesiu). Uszanowali tylko zabytkowy ma³y zabytkowy
dzwon z 1683 r. w koœciele popijarskim.
1917 II Do s³u¿by wojskowej w armii austriackiej odeszli: uczniowie klasy VIII: Stanis³aw
Braun, Jan Czekajski, Stanis³aw Decowski,
Moj¿esz Lieberman, W³adys³aw Rybowicz,
uczniowie kl. VII: Mayer Alweiss, Walenty
Jasionowski, Bronis³aw Klus, Tomasz Mika,
Franciszek Strzêpek, uczniowie klasy V: Tadeusz Osiniak i Marcin Zagu³a. Przed odejœciem do wojska uczniowie klasy VIII otrzymali œwiadectwo dojrza³oœci, a pozostali œwiadectwo tej klasy, do której uczêszczali.
1917 8 III (Rzeszów) – 1940 9 VI
(Rzeszów) ¯yje
Jan Józef Stefan
Tondera ps. „Jaœ”,
absolwent I Gimnazjum (1937),
aspirant Zawodowej Stra¿y Po¿arnej w Rzeszowie
Jan Tondera,
(1939); we wrzemal. B. Tondera
œniu 1939 r. ukry³
czêœæ stra¿ackich wozów bojowych przed
Niemcami; uczestnik obrony Lwowa
(IX 1939), adiutant majora W³adys³awa Bartusika ps. „Broda” – szefa lokalnej grupy
konspiracyjnej, dzia³aj¹cej w okolicach
Rzeszowa i Dêbicy; zorganizowa³ zbiórkê
broni i amunicji, któr¹ przechowywa³ na
terenie Miejskich Zak³adów Ceramicznych
w Rzeszowie; zamordowany w Zamku Rzeszowskim.
1917 16 III Reskrypt Ministerstwa Wyznañ
i Oœwiecenia znosz¹cy doroczne uwolnienie od nauki w dniach 4 X i 19 XI, a wprowadzaj¹cy je w dniach 4 XI – imieniny Franciszka Józefa, 27 IV – imieniny cesarzowej
Zyty, 9 V – urodziny cesarzowej. Minister
Wyznañ i Oœwiecenia zastrzeg³ sobie mo¿liwoœæ wprowadzenia dni wolnych w rocznicê œmierci cesarza (21 XI) i oraz w rocznicê wst¹pienia na tron cesarza Karola I.
Z rozporz¹dzenia tego wynika³o, ¿e 9 IX
(rocznica œmierci cesarzowej El¿biety) bêdzie wolny od nauki, a 28 VI (rocznica
œmierci Ferdynanda I) bêdzie dniem nauki.
173
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1917 19 III (Wiœniowa) – 1946 ¯yje W³adys³aw Majka ps. „Cukier”, „Partyzant”,
absolwent I Gimnazjum (1937), dowódca
oddzia³u dywersyjnego Batalionów Ch³opskich w obwodzie Dêbica (1943), zgin¹³
w niewyjaœnionych okolicznoœciach (1946).
1917 III Do s³u¿by wojskowej w armii austriackiej odeszli: uczniowie klasy VIII: Tadeusz Miszke, Józef Oleksin, Stanis³aw Samo³yk, uczniowie klasy VII: Franciszek
Czosnek, Franciszek K³osowski, Edward
Stafiej, uczniowie klasy VI: Leon Drucker,
Juliusz Tatkowski, Stanis³aw Zaj¹c, uczniowie klasy V: Józef Wo³ek, Józef Prêdki,
Szymon Oehlebaum oraz uczeñ kl. IV Marian O¿óg. Przed odejœciem do wojska
uczniowie klasy VIII otrzymali œwiadectwo
dojrza³oœci, a pozostali œwiadectwo tej klasy, do której uczêszczali.
1917 27 IV Po raz pierwszy obchodzono imieniny cesarzowej Zyty. M³odzie¿ uczestniczy³a w uroczystym nabo¿eñstwie w koœciele gimnazjalnym. By³ to dzieñ wolny od nauki.
1917 3 V Poranek i uroczyste nabo¿eñstwo
w rocznicê uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Po po³udniu tradycyjny pochód rzeszowskiej m³odzie¿y szkolnej do krzy¿a pami¹tkowego na drodze do Przybyszówki. Dyrektor zarz¹dzi³ dzieñ wolny od nauki.
1917 9 V Po raz pierwszy obchodzono urodziny cesarzowej Zyty. Nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym. Dzieñ wolny od nauki.
1917 29–31 V Pisemny egzamin dojrza³oœci (termin zwyczajny)
1917 18–19 VI Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem Jana Lebiedzkiego,
dyrektora II Gimnazjum w Rzeszowie. Egzamin zda³o 11 uczniów, jednego kandydata reprobowano na pó³ roku.
1917 21 VI Uroczystoœæ patrona szko³y œw.
Alojzego Gonzagi.
1917 30 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
174
1917 2 VII W walkach na Bukowinie poleg³ uczeñ szko³y Stanis³aw Moch (ur.
13 VIII 1888 r.).
1917 16 VIII Na froncie wschodnim poleg³
w dwudziestym roku ¿ycia by³y uczeñ Maryan Pattek.
1917 20 VIII W bitwie pod Socz¹, pod Dragowicami ko³o Monte Santo, poleg³ Stanis³aw Urbanek zastêpca nauczyciela (ur.
30 III 1883 r.).
1917 VIII Na froncie w³oskim poleg³ absolwent szko³y Stanis³aw Goldas (ur. 3 VIII
1896 r.).
1917 VIII Dwudniowa wycieczka prof. Wysockiego z 6 uczniami do Nowego Targu,
Czorsztyna, Niedzicy, Szczawnicy i Piwnicznej.
1917 1 IX Egzamin wstêpny do klasy O.
Zg³osi³o siê 29 kandydatów, przyjêto 21.
1917 3 IX Naukê w I Gimnazjum rozpoczêto jak co roku uroczystym nabo¿eñstwem. Uczniowie pobierali naukê w budynku II Gimnazjum przy ul. Krakowskiej.
Uczniowie obu szkó³, tak jak w poprzednim roku szkolnym, mieli lekcje trzy razy
w tygodniu rano i trzy razy po po³udniu.
Nauka odbywa³a siê w normalnej liczbie
godzin i wed³ug normalnego planu.
1917 6 IX Zakoñczy³ pracê, po 40 latach,
nauczyciel religii moj¿eszowej Selig Kammerling. Otrzyma³ od w³adz pañstwowych
dar w kwocie 1200 koron rocznie.
1917 8 IX Zmar³ od rany w g³owê odniesionej ko³o Mte San Gabriele absolwent
szko³y Jan Dobrzañski (ur. 19 IV 1898 r.)
1917 10 IX Uczniowie obchodzili rocznicê
œmierci cesarzowej El¿biety (dzieñ wolny
od zajêæ).
1917 27 IX Egzamin dojrza³oœci (termin
zwyczajny) Sk³ada³ go jeden kandydat
i zosta³ uznany za dojrza³ego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1817 8 X Nabo¿eñstwo za spokój duszy
poleg³ych na wojnie nauczycieli i uczniów.
1917 19 XII Nabo¿eñstwo za spokój duszy
poleg³ych na wojnie nauczycieli i uczniów.
1917 15 X Odeszli do s³u¿by wojskowej
uczniowie: Józef Gunia z kl. VIII, Mieczys³aw Rybarski z kl. VIII, Józef Stopa z kl.
VIII, Stanis³aw Wêglowski z kl. VIII, Andrzej Janusz z kl. VII, Kazimierz Kruczek
z kl. VII, Tomasz Czy¿ z kl. VI (wkrótce
powróci³ do szko³y Rybarski).
1917 22 XII – 1918 14 I Przed³u¿one
o 7 dni ferie œwi¹teczne dla m³odzie¿y celem zaoszczêdzenia opa³u (decyzja Ministra
Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia).
1917 15 X Nabo¿eñstwo z okazji setnej
rocznicy œmierci Koœciuszki (dzieñ wolny
od zajêæ lekcyjnych). Wieczorem uczniowie „Czytelni” przygotowali wieczorek w
sali Kasyna.
1917 X–XII W Rzeszowie powsta³a Polska Organizacja Wojskowa (POW), któr¹
kierowa³ por. Tadeusz Stefan Münnich,
a jednym z jej organizatorów by³ wychowanek szko³y Jan Kotowicz.
1917 3 XI Uroczyste nabo¿eñstwo z okazji
zwyciêstwa pañstw centralnych na froncie
w³oskim (dzieñ wolny od zajêæ).
1917 4 XI Po raz pierwszy uczniowie obchodzili imieniny cesarza Karola (dzieñ
wolny od zajêæ).
1917 19 XI Nabo¿eñstwo dziêkczynne za
wybawienie cesarza Karola z niebezpieczeñstwa utoniêcia.
1917 20 XI Uczniowie obchodzili rocznicê
œmierci cesarza Franciszka Józefa (dzieñ
wolny od zajêæ).
1917 22 XI Zaktywizowa³a swoj¹ dzia³alnoœæ Organizacja Obrony Narodowej. Prezesem Zarz¹du zosta³ Stanis³aw Jab³oñski,
a wiceprezesami Teofil Nieæ i Roman Krogulski, sekretarzem Arciszewski.
1917 28 XI Nabo¿eñstwo za poleg³ych
w powstaniu listopadowym. Spotkanie – referaty i wiersze.
1917 11 XII Obchody dni Grottgerowskich.
W kinie „Muzeum” odby³ siê wyk³ad prof.
Wysockiego poœwiêcony twórczoœci artysty.
1917 Profesor I Gimnazjum W³odzimierz
Budzynowski reaktywowa³ szko³ê muzyczn¹. Mieœci³a siê ona przy ul. Koœciuszki w dawnym budynku Kasyna Miejskiego.
1917 Reaktywowano, po trzyletniej przerwie, dwie dru¿yny skautów. Dru¿ynowymi byli Jan Mach i Stefan Mokrzycki.
1917 Jadwiga Luœniak za³o¿y³a pierwszy
zastêp skautek w Rzeszowie.
1917 W I Gimnazjum jako nauczyciele rysunków zostali zaanga¿owani dwaj malarze
po wy¿szych studiach: Stanis³aw ¯urawski
i Antoni Józef Kamiñski, pochodz¹cy z Rzeszowa.
1917 Zawi¹za³ siê komitet, który postanowi³ odrestaurowaæ koœció³ popijarski pod
wezwaniem œw. Krzy¿a.
1917 Nauczyciel Zygmunt Kammerling z³o¿y³ na rêce dyrektora szko³y uzbierane przez
siebie 134 K na pomoc dla biednych
uczniów ¯ydów.
1917/18 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 385 uczniów. Rozmieszczono ich w 8 klasach g³ównych
i 5 oddzia³ach równoleg³ych (razem 13 zespo³ów klasowych). Pod koniec roku
uczêszcza³o 330 uczniów.
1917/18 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 30 nauczycieli.
1917/18 Egzamin dojrza³oœci w terminach
nadzwyczajnych (tzw. wojenna matura) odbywa³ siê w kilku terminach. Zda³o go 18 uczniów, w tym dwóch uznano za dojrza³ych
z odznaczeniem.
1917/18 Do Legionów uda³o siê 17 uczniów,
a do armii austriackiej wcielono 6 uczniów.
175
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1917/18 W tym roku szkolnym odbywa³y
siê g³ównie pó³dniowe wycieczki poszczególnych klas z wychowawcami.
1918 po³. I Zg³osili siê do Legionów i odeszli ze szko³y: Karol Angerman z kl. VIII,
£ucjan Dañczak z kl VIII, Eugeniusz Skuciñski z kl. VIII, Ignacy St¹por z kl. VIII,
W³adys³aw £uszczki z kl. VII, Sobies³aw Moœcicki z kl. VII, Stanis³aw Oleksin z kl. VII,
Wincenty Brudek z kl. VI, Franciszek Filipek z kl. VI, Józef Gancarz z kl. VI, Tomasz G³owiak z kl. VI, Józef Rerutkiewicz
z kl. VI, Edward Smolarz z kl. VI, Stanis³aw Soko³owski z kl. VI, Kazimierz Tu³ecki
z kl. VI, Józef Domino z kl. Vb, Józef U³anowski z kl. Vb (po zajœciach lutowych powrócili do szko³y: Angermen, Rerutkiewicz,
Smolarz i U³anowski, pozosta³ych odes³ano do wojska austriackiego).
1918 22 I Nabo¿eñstwo za poleg³ych
w powstaniu styczniowym. Spotkanie – odczyt i wiersze.
1918 12 II Zmar³ Klemens Biliñski, emerytowany nauczyciel.
1918 14 II Przedstawiciele Wydzia³u Powiatowego dr Roman Krogulski, ks. Jan
Chmielnikowski, dr Wilhelm Hochfeld,
dr Henryk Wachtel z³o¿yli protest u starosty rzeszowskiego przeciw oderwaniu od
Polski Che³mszczyzny i Podlasia. Do protestu przy³¹czy³a siê Rada Przyboczna burmistrza Rzeszowa.
1918 15 II Egzamin dojrza³oœci (termin zwyczajny) – 1 kandydat, uznany za dojrza³ego.
1918 26 II Zarejestrowana zosta³a Spó³dzielnia Rolniczo-Handlowa „Gospodarz”. Inicjatorem jej powo³ania by³o Okrêgowe Tow.
Rolnicze, które przekaza³o lokal we w³asnej
siedzibie. Celem spó³dzielni by³o wspieranie
lokalnego rolnictwa w zakresie zaopatrzenia
i zbytu produktów rolnych. W jej w³adzach
znaleŸli siê: Jan Gumiñski (a) – w³aœciciel
Zalesia, ks. Stanis³aw Siara – proboszcz
w Krasnem, dr Zygmunt Ta³asiewicz – sêdzia.
176
1918 27 II (Strzy¿ów) Urodzi³ siê Kazimierz W³adys³aw Piotr Wiêcek, absolwent
I Gimnazjum (1936), dzia³acz Polskiego
Komitetu Opieki w Rzeszowie, wiêziony
w Tarnowie (1940), Sachsenhausen (1940–
41), Oranienburgu (1941–45), od 1949 na
emigracji w USA, dzia³acz organizacji polonijnych, cz³onek Rady Naczelnej Polskiego Stowarzyszenia By³ych WiêŸniów Politycznych Obozów Koncentracyjnych w USA
i prezes oddzia³u chicagowskiego tego stowarzyszenia (11 lat), przewodnicz¹cy chicagowskiego Ko³a Przyjació³ Harcerstwa.
1918 17 III (Rzeszów) – 1984 4 X ¯yje
Adam Kamiñski, absolwent I Gimnazjum
(1937), wiêziony przez policjê niemieck¹
(od 1942), doktor weterynarii, adiunkt
w Katedrze i Klinice Chirurgii Wydzia³u
Weterynaryjnego Akademii Rolniczej we
Wroc³awiu, autor kilku artyku³ów i publikacji dla studentów, dzia³acz sportowy.
1918 21 III Reskryptem namiestnika Galicji
otwarto posiedzenie Rady Miejskiej
w Rzeszowie w sk³adzie przedwojennym.
Burmistrz Roman Krogulski z³o¿y³ protest na
rêce starosty Adama Leszczyñskiego przeciwko oderwaniu Che³mszczyzny od Królestwa
Polskiego. Zwo³anie Rady by³o równoznaczne z rozwi¹zaniem zarz¹du komisarycznego.
1918 III–XII Kontynuowa³a pracê Rada
Miejska XII kadencji. W jej sk³ad wchodzili
m.in. nauczyciele I Gimnazjum: ks. Jan
Chmielnikowski i ks. Micha³ Tokarski oraz
wychowankowie: Roman Krogulski (burmistrz), Boles³aw Dzianott, Bronis³aw Kijas, Herman Kraus, Henryk Köppel, Józef
Schaufel i Stanis³aw Jab³oñski.
1918 4 IV – 2 X Jan Kanty Steczkowski
(absolwent rzeszowskiego gimnazjum) premierem rz¹du Rady Regencyjnej.
1918 27 IV Uczniowie obchodzili imieniny cesarzowej Zyty (dzieñ wolny od zajêæ).
1918 3 V Bardzo uroczyste obchody dnia
3 maja.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1918 8 V Zmar³ Zygmunt (Selig) Kammerling, nauczyciel religii moj¿eszowej i jêzyka hebrajskiego w I i II Gimnazjum (od
I 1878), cz³onek Wydzia³u Towarzystwa ku
Zaopatrzeniu Ubogich Starców Izraelickich
w Rzeszowie.
1918 9 V Uczniowie obchodzili urodziny
cesarzowej Zyty (dzieñ wolny od zajêæ).
1918 22–24 V Pisemny egzamin dojrza³oœci (termin zwyczajny).
1918 póŸna wiosna Powsta³ Okrêg III (rzeszowski) POW, a jego komendantem zosta³
Tadeusz Münich (pocz¹tki dzia³alnoœci
POW datuje siê na prze³om 1917 i 1918 r.).
Okrêg obejmowa³ powiaty œrodkowej Galicji. POW opiera³a siê na kadrze Zwi¹zku
Strzeleckiego i Legionów, a zasadnicz¹ jej
czêœæ stanowili uczniowie szkó³ œrednich.
G³ównym celem POW by³o wyszkolenie
kadr i przygotowanie wyst¹pienia zbrojnego przeciwko Austro-Wêgrom.
1918 12–13 VI Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora II Gimnazjum Jana Lebiedzkiego. Zdawa³o go 15 uczniów publicznych, 1 prywatysta i 1 eksternista. Jednego ucznia publicznego reprobowano na pó³ roku. 7 abiturientów uznano za dojrza³ych z odznaczeniem, a 9 za dojrza³ych.
1918 15 VI Wczeœniejsze ni¿ zwykle zakoñczenie roku szkolnego z powodu trudnoœci aprowizacyjnych w miastach.
1918 17 VI Egzamin wstêpny do klasy I.
Zg³osi³o siê 122 kandydatów, przyjêto 95.
1918 lato W³adze austriackie przeprowadzi³y w Rzeszowie aresztowania nakierowane na dzia³aczy POW.
1918 2 IX Egzamin wstêpny do klasy I.
1918 3 IX Pocz¹tek roku szkolnego.
1918 9 IX Po raz ostatni obchodzono I Gimnazjum rocznicê œmierci cesarzowej El¿biety. By³o to zarazem ostatnie œwiêto dworskie w tej szkole.
1918 21 i 27 IX Egzamin dojrza³oœci (termin zwyczajny) pod przewodnictwem dyrektora szko³y. Zdawa³y 3 osoby, jedn¹ reprobowano, 2 uznano za dojrza³e.
1918 12 X Nauczyciele i m³odzie¿ wraz
z ca³ym miastem œwiêtowali proklamowanie Polski przez Radê Regencyjn¹ pañstwem samodzielnym i niepodleg³ym.
1918 13 X Wiec pod pomnikiem Tadeusza
Koœciuszki na rynku, na którym mieszkañcy zademonstrowali po raz pierwszy masowo swoje aspiracje niepodleg³oœciowe, popieraj¹c manifest Rady Regencyjnej. Przemawia³ m.in. burmistrz Roman Krogulski.
1918 20 X – 12 XI Nie odbywa³y siê lekcje
z powodu hiszpanki.
1918 24 IX Ks. biskup Fischer udzieli³
uczniom bierzmowania.
1918 31 X Obraduj¹cy pod przewodnictwem Romana Krogulskiego Wydzia³ Organizacji Obrony Narodowej postanowi³
przej¹æ w³adzê od dowódcy garnizonu wojskowego i starosty powiatowego.
1918 31 X wieczorem Przedstawiciele Organizacji Obrony Narodowej zdo³ali podporz¹dkowaæ sobie wojsko. W nocy powo³ali Milicjê Miejsk¹, na czele z ppor. Janem
Kotowiczem oraz Stra¿ Obywatelsk¹. Poszerzono Zarz¹d OON, przyjmuj¹c m.in.
komendanta POW, przedstawicieli oficerów
polskich w armii austriackiej i przedstawicieli niektórych partii (m.n. Antoniego
Bombê).
1918 1 XI Udaj¹cy siê z Krakowa do Lwowa, celem objêcia w³adzy w imieniu Polskiej Komisji Likwidacyjnej, pos³owie
Aleksander Skarbek, W³adys³aw Grzêdzielski i hr. Zygmunt Lasocki byli witani na stacji kolejowej w Rzeszowie w imieniu przedstawicieli w³adz miejskich i ludnoœci.
1918 2 XI Komitet Powiatowy Polskiej Komisji Likwidacyjnej przej¹³ w³adzê w powiecie rzeszowskim. Nazywany by³ on tak177
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
¿e rz¹dem powiatowym lub Rz¹dem Polskim Ziemi Rzeszowskiej. Celem jego by³o
zorganizowanie w Rzeszowie i powiecie
rzeszowskim polskiej administracji. Na jego
czele stan¹³ Roman Krogulski, który pe³ni³
funkcjê starosty. Jego zastêpc¹ zosta³ Kazimierz Wilusz, sprawy wojskowe nadzorowali Stanis³aw Jab³oñski i p³k Celestyn
Brückner, a opiekê zdrowotn¹ Teofil Nieæ.
¯andarmeri¹ mia³ kierowaæ Antoni Bomba,
lecz zosta³ szybko zwolniony ze wzglêdu
na radykalne pogl¹dy spo³eczne. Celem
utrzymania bezpieczeñstwa powo³ano Pu³k
Ziemi Rzeszowskiej, a celem poprawienia
aprowizacji Radê Gospodarcz¹, któr¹ kierowa³ wiceprezes s¹du dr Kazimierz Gruszczyñski, a pomagali mu dr Zygmunt Ta³asiewicz i prof. Wawrzyniec Wilk. Starosta
wyda³ rozporz¹dzenie o stanie wyj¹tkowym,
s¹dach doraŸnych i karze œmierci. Wprowadzono tak¿e godzinê policyjn¹.
1918 3 XI Dyrektor Gimnazjum z³o¿y³ przysiêgê na wiernoœæ wolnej ojczyŸnie na rêce
komisarza powiatowego Polskiej Komisji
Likwidacyjnej.
1918 4 XI Nauczyciele rzeszowskich szkó³
postanowili wycofaæ naukê niemieckiego
z klas III i IV szkó³ ludowych pospolitych,
a w zamian wprowadziæ dzieje ojczyste i geografiê Polski.
1918 ok. 5 XI Zewnêtrznym przejawem
wolnoœci, która zawita³a do naszego miasta
by³o zrzucenie przez mieszkañców austriackich or³ów z fasad budynków Starostwa
i I Gimnazjum (prawdopodobnie 5 XI).
Wkrótce potem w³adze miejskie, nie czekaj¹c na wytyczne z Krakowa i ze Lwowa,
a tym bardziej z Warszawy, zaktywizowa³y
siê, zajmuj¹c siê g³ównie sprawami gospodarczymi i porz¹dkowymi. Chc¹c zapewniæ
miastu ¿ywnoœæ, wziê³y pod kontrolê m³yny i piekarnie, a tak¿e zajê³y siê dowozem
produktów i ich reglamentacj¹. Ponadto nakaza³y, pod groŸb¹ kary, w³aœcicielom realnoœci codziennie rano sprz¹taæ obejœcie.
178
1918 6 XI Na specjalnym posiedzeniu Rady
Pedagogicznej nauczyciele z³o¿yli przysiêgê na wiernoœæ Wolnej OjczyŸnie. Fakt ten
zaznaczono w kronice szko³y i do³¹czono
podpisy wszystkich wówczas obecnych.
1918 13 XI – 1919 17 I Klasy VI–VIII nie
mia³y nauki z powodu udzia³u czêœci uczniów w walkach o Lwów i pe³nienia przez
pozosta³ych pomocniczej s³u¿by wojskowej
na miejscu.
1918 16 XI Powsta³a III Mêska Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego. Organizatorem jej by³ uczeñ gimnazjum Józef Go³¹b.
1918 17 XI Dwie kompanie Pu³ku Piechoty
Ziemi Rzeszowskiej: „legionowa” pod dowództwem ppor. Jana Kotowicza i „studencka”, z³o¿ona g³ównie z gimnazjalistów pod
dowództwem ppor. Józefa Kury³owicza do³¹czy³y do przeje¿d¿aj¹cych przez miasto na
odsiecz Lwowa wojsk pp³k. Micha³a Tokarzewskiego-Karaszewicza. Po dojechaniu do
Przemyœla kompanie zosta³y w³¹czone do
5 PP Legionów. Dowództwo kompanii studenckiej obj¹³ komendant okrêgu POW
w Rzeszowie Tadeusz Münich. Do Legionów
uda³o siê 37 uczniów: Marian Dyszkiewicz
(poleg³), Karol Bochenek, Adolf Freundlich,
Jan G³owiak, Szymon Guzik, W³adys³aw
Jaroñ (poleg³), Mieczys³aw Ka³kowski, Kazimierz Kruczek, Jan Kubiczek, Stanis³aw
Oleksin (poleg³), Kazimierz Partyka, Józef
Szymaszek, Tadeusz Wójcik, Józef Baran,
Roman Bia³as, W³adys³aw Dziubiñski, Józef
Gancarz, Stanis³aw Grzêdzielski, Stanis³aw
Kwak, Jan Pado, Stanis³aw Otwinowski, Julian Przyboœ, Kazimierz Sikorski, Jan Skóra, Edward Smolarz (poleg³), Stanis³aw Soko³owski, Jan Cachel (zgin¹³ w VI 1921 r.
w powstaniu œl¹skim), Jan Cender, Roman
Chrzanowski, Tadeusz Cze¿owski (poleg³),
Karol Kowalewicz, Tomasz Nalepa, Franciszek Piêkoœ, Kazimierz Rudolf, Maciej Sieñko, Andrzej Œlêzak, Antoni Uzarski.
1918 17 XI – 1919 22 I 37 uczniów I Gimnazjum, II Gimnazjum i Seminarium Na-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
uczycielskiego walczy³o o Lwów i o Galicjê Wschodni¹.
1918 20 XI Kompanie rzeszowskie dotar³y
do Lwowa.
1918 21 XI W³adys³aw Sikorski zosta³
g³ównym kwatermistrzem w tworzonym
przez gen. Tadeusza Rozwadowskiego Dowództwie Wschód.
1918 23 XI Uroczysty pogrzeb na cmentarzu £yczakowskim ochotników z Rzeszowa: Stanis³awa ¯mudy, Tadeusza Cze¿owskiego, Jerzego £obosa i Franciszka Ca³ka.
1918 29 XI Obchodzono rocznicê powstania listopadowego.
1918 16 XII Po przeprowadzeniu wyborów
Rada Miasta dokooptowa³a grupê reprezentantów z IV ko³a wyborczego do czasu przeprowadzenia nowych wyborów. Z czwartej
kurii do Rady weszli m.in. nauczyciel I Gimnazjum Wawrzyniec Wilk i wychowanek Jan
Lew.
1918 18 XII W Rzeszowie obradowa³ zjazd
120 delegatów PSL-Lewicy, którzy wybrali szeœciu kandydatów do Sejmu Ustawodawczego. Jednym z nich zosta³ wychowanek gimnazjum Antoni Bomba.
1918 XII Na zgromadzeniu powiatowym
PSL-Piast wysuniêto na pocz¹tek przedwyborczej listy Andrzeja Plutê, Antoniego
Szmigla i Henryka Skrzypka.
1918 XII Liderami PSL-Lewicy w powiecie rzeszowskim byli: Antoni Bomba, Piotr
Kawalec i Jan Tepper.
1918 Pierwsza Dru¿yna skautów „Czarna
Jedynka” przyjê³a za swojego patrona Józefa Pi³sudskiego.
1918/19 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 419 uczniów, a pod koniec 371. Funkcjonowa³o 13 zespo³ów klasowych.
1918/19 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 31 nauczycieli.
1918/19 Egzamin dojrza³oœci w terminach
nadzwyczajnych (matura wojenna) zdawa³o
17 uczniów, 15 uznano za dojrza³ych 2 reprobowano.
1918/19 Wojsko opuœci³o budynek gimnazjum przy ul. 3 maja. Brak by³o jednak œrodków na jego umeblowanie i odrestaurowanie. Zajêcia odbywa³y siê w budynku
II Gimnazjum. Jedynie w niedzielê i œwiêta
w budynku I Gimnazjum gromadzi³a siê
m³odzie¿ na egzorty.
1918/19 W budynku bursy gimnazjalnej
mieœci³ siê szpital rezerwowy, a nastêpnie
przekazano go na u¿ytek wojsk polskich.
1918/19 – 1919/20 Opiekê nad Czytelni¹
uczniów sprawowa³ Wincenty Wysocki (by³
kuratorem tej organizacji m³odzie¿owej).
1918–1919 Roman Krogulski delegatem
(komisarzem) Polskiej Komisji Likwidacyjnej (zob. 21 XI 1918 r.).
1918–52 W³adys³aw Szafer kierownikiem
Katedry Botaniki Systematycznej w Uniwersytecie Jagielloñskim.
179
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Okres miêdzywojenny
1919 5 I (Rzeszów) Urodzi³ siê Zdzis³aw Bogumi³ Larski, absolwent I Gimnazjum (1937)
i Wydzia³u Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu i Politechniki we Wroc³awiu (1947),
dzia³acz Polskiego Komitetu Opiekuñczego
w Rzeszowie (XII 1940–1944), profesor weterynarii (1979), mikrobiolog i wirusolog w
Instytucie Chorób ZakaŸnych i Inwazyjnych
Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie,
autor ponad stu prac, w tym kilkunastu w wydawnictwach zagranicznych; opracowa³ krajow¹ szczepionkê przeciwko chorobie cieszyñskiej œwiñ, w Polsce i USA prowadzi³ badania nad wirusem polio, pierwszy na œwiecie
uzyska³ namno¿enie w hodowli tkanek in vitro wirusa zapalenia mózgu i rdzenia œwiñ.
1919 22 I Wrócili do szko³y uczestnicy
wyprawy na odsiecz Lwowa.
1919 22 I Odchodzono rocznicê powstania
styczniowego.
1919 26 I Wybory do Sejmu Ustawodawczego. Powiat rzeszowski wchodzi³ razem
z powiatami ropczyckim i strzy¿owskim
w sk³ad 43 okrêgu. W Rzeszowie PSL-Piast
uzyska³ 51 g³osów, PSL-Lewica 6 g³osów,
PPSD – 1282, Zwi¹zek Ludowo-Narodowy
– 1095, Stronnictwo Katolicko-Ludowe –
213, lista Malisza – 204, lista Wilusza – 308,
lista Tomaszewskiego – 127, syjonistyczna
– 329. Razem g³osowa³o 3615 osób. Frekwencja wynios³a 43%. W powiecie rzeszowskim PSL-Piast uzyska³ 28512 g³osów,
PSL-Lewica 4496, PPSD 5171, Zwi¹zek
Ludowo-Narodowy 1744, Stronnictwo Ka180
tolicko–Ludowe 2313, lista Malisza 445,
Wilusza 339, Tomaszewskiego 1408, syjonistyczna 3574. Razem g³osowa³y w powiecie 48002 osoby. Pos³ami z tego okrêgu zostali cz³onkowie PSL-Piast: Henryk Skrzypek, Antoni Szmigiel (u), Andrzej Pluta (u),
Tomasz Dy³o, Jan Babicz i Tomasz Œwierad.
1919 28 I Odby³o siê pierwsze posiedzenie
Rady Miejskiej w nowym czterdziestooœmioosobowym sk³adzie. W Radzie funkcjonowa³y kluby: Klub Chrzeœcijañsko-Narodowy,
Klub Radnych ¯ydowskich i Klub Radnych
PPS. W sk³ad Rady wchodzili radni wybrani
w 1910 r., radni wybrani w wyborach uzupe³niaj¹cych w 1913 r. i radni dokooptowani
w grudniu 1918 r. (faktycznie w styczniu
1910 r.). W sk³ad Rady weszli m.in. nauczyciele I Gimnazjum ks. Jan Chmielnikowski
i ks. Micha³ Tokarski oraz wychowankowie
Roman Krogulski (burmistrz), Boles³aw
Dzianott, Bronis³aw Kijas, Henryk Köppel,
Herman Kraus, Jan Lew, Józef Schaufel, Stanis³aw Jab³oñski, Marek Pelzling.
1919 12 II Naczelnik Pañstwa og³osi³ œwiêto
z powodu otwarcia Sejmu Polskiego. Dzieñ
wolny od nauki. Œwiêto to obchodzono
w Polsce tylko raz.
1919 13 II Egzamin dojrza³oœci (termin
zwyczajny). Zdawa³ jeden uczeñ i uznany
zosta³ za dojrza³ego.
1919 28 II OpóŸniona klasyfikacja za pierwsze pó³rocze uczniów klas VI, VII i VIII. Zob.
1919 22 I.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1919 1–17 III Z powodu tyfusu plamistego
w³adze zamknê³y wszystkie szko³y w mieœcie.
1919 II – 1922 XI W Sejmie Ustawodawczym z 43 okrêgu wyborczego zasiada³o
6 pos³ów z PSL „Piast”, wœród nich wychowankowie szko³y: Antoni Szmigiel i Andrzej
Pluta. Zob. 1918 26 I.
1919 16 III Uroczysty pogrzeb poleg³ego
pod Torczynem p³ka Leopolda Lisa-Kuli.
Uczestniczy³ w nim przedstawiciel Naczelnika Pañstwa p³k Kazimierz Fabrycy.
1919 19 III Imieniny Naczelnika Pañstwa
– dzieñ wolny od nauki.
1919 24 III W gimnazjum obchodzono
rocznicê przysiêgi Koœciuszki.
1919 27 III Wyra¿aj¹c radoœæ z odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci uczniowie
za³o¿yli „Fundacjê wolnoœciow¹”. Z³o¿yli
na ten cel sk³adki w wysokoœci 2462,62 K.
Do tego do³o¿ono: z „Pomocy kole¿eñskiej”
1000 K. z drobnych datków publicznoœci
sk³adanych do r¹k dyrektora 278,18 K, 3%
od asygnat po¿yczki pañstwowej polskiej,
zakupionej przez uczniów – 259,20 K, czêœæ
dochodu z wieczorku Koœciuszkowskiego
– 800 K. Za uzyskan¹ w ten sposób kwotê
4800 K zakupiono asygnaty po¿yczki pañstwowej polskiej i z³o¿ono w Dyrekcji Gimnazjum. Postanowiono, ¿e dochody z lokaty bêd¹ przeznaczane corocznie 1 XI dla
jednego ucznia wskazanego przez konferencjê nauczycielsk¹.
1919 5 i 6 IV Staraniem Czytelni uczniowskiej urz¹dzono wieczorki ku czci Koœciuszki w sali Kasyna.
1919 1 V (Jawornik Polski) Urodzi³ siê Kazimierz Bury, uczeñ I Gimnazjum (1944/45
– II klasa) ranny podczas walk w pod Nowym Targiem (1945).
1919 3 V Poranek patriotyczny z okazji
rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Przygotowa³a go „Czytelnia uczniowska”.
By³ to dzieñ wolny od nauki.
1919 18 V Rozporz¹dzenie Ministerstwa
Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego ustanawiaj¹ce w szko³ach œrednich instytucjê wychowawców, którzy za wype³nianie czynnoœci administracyjnych i rozszerzonych zadañ wychowawczych otrzymywali
wynagrodzenie. Do tej pory klas¹ opiekowa³
siê bezp³atnie nauczyciel nazywany gospodarzem klasy (w jêzyku potocznym nazwa
ta utrzymywa³a siê jeszcze przez wiele lat).
1919 26–29 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1919 29 V Odby³ siê wiec rodzicielski, podczas którego postanowiono zwróciæ siê do
w³adz pañstwowych o œrodki na tymczasowe ulokowanie gimnazjum w wynajêtym
budynku i o œrodki na budowê nowego gmachu, gdy¿ stary by³ zbyt zniszczony i niezdrowy. Prezydium wiecu przes³a³o rezolucjê do Ministerstwa Oœwiaty Publicznej
i Rady Szkolnej Krajowej. Szacowano wówczas, ¿e na budowê nowego gmachu potrzeba 3.000.000 koron.
1919 1 VI (Siedliska) Urodzi³ siê Henryk
Cios ps. „Nurt”, absolwent I Gimnazjum
i Liceum (1939) i Wydzia³u Prawa UJ w Krakowie, ¿o³nierz ZWZ-AK, prowadzi³ tajne
nauczanie w Siedliskach, radca prawny.
1919 6 VI Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. Jana
Ludkiewicza.
1919 26–27 VI Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora szko³y.
Zdawa³o 13 uczniów publicznych i 1 eksternista.
1919 27 VI Ponowna dyskusja w Sejmie
Ustawodawczym nad rozruchami w Rzeszowie. Sprawê powierzono specjalnej komisji sejmowej, w sk³ad której weszli m.in.
Wincenty Witos, ks. Eugeniusz Okoñ (a)
i Schipper.
1919 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1919 3 VII Grupa trzydziestu skautów pod
opiek¹ panów: Starego, Woiñskiego i Wañczyka uda³a siê na wycieczkê do Warszawy.
181
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1919 23 VII (Dynów) – 1945 5 V (Zatoka
Lubecka) ¯yje Emilian Marian Barañski
uczeñ I Gimnazjum (1934/35 – 1937/38 kl.
I–IV), aresztowany podczas ³apanki (1 V
1940), zgin¹³ zatopiony przez aliantów
z 18 tysi¹cami wiêŸniów w Zatoce Lubeckiej.
1919 31 VII (Bia³oboki pow. przeworski) – 1952 9 VII
(Mokotów) ¯yje Tadeusz Cieœla, uczeñ
I Gimnazjum w Jaros³awiu (1930/31–
1934/35, kl. I– V)
i I Gimnazjum
w Rzeszowie (1935/
Tadeusz Cieœla
36 – 1937/38, kl.
V–VIII, absolwent 1938), ¿o³nierz kampanii
wrzeœniowej w armii „Karpaty”, kurier na granicy s³owackiej (1939/40), wiêzieñ Auschwitz
(1940-44), Flosenburga i Letimeritz (do IV
1945), organizator przerzutu patriotów polskich na Zachód (1945-48), kurier sekcji wywiadowczej II Korpusu Polskiego (1946-48),
kierownik Biura Planowania w Monachium
(1948-49), organizator siatki kurierskiej utworzonej celem utrzymania sta³ej ³¹cznoœci
z krajem (1949), wiêzieñ aresztu Ministerstwa
Bezpieczeñstwa Publicznego w Warszawie
(od 1949), skazany przez S¹d Rejonowy
w Warszawie na karê œmierci (21 XII 1950),
rozstrzelany w wiêzieniu w Mokotowie.
1919 VII Organizacja Obrony Narodowej
w Rzeszowie przyjê³a nowy statut. Organizacjê reprezentowa³ Wydzia³ z³o¿ony z 50 cz³onków reprezentuj¹cych wszystkie warstwy
spo³eczne i Zarz¹d z³o¿ony z 20 cz³onków.
Zarz¹d dzieli³ siê na trzy sekcje: organizacyjn¹, gospodarcz¹ i polityczn¹. Z powodu
choroby z funkcji przewodnicz¹cego ust¹pi³
dr Jab³oñski, prezesem zosta³ dr Teofil Nieæ,
a wiceprezesami wybrano Skórczyñskiego
i dra Gruszczyñskiego.
1919 3 VIII W sali Soko³a odby³o siê nadzwyczajne walne zgromadzenie umys³owo
182
pracuj¹cych w Rzeszowie. Jako delegatów
na zjazd krajowy powstaj¹cej organizacji wybrano prof. I Gimnazjum Wilka i p. Reszkê.
Postanowiono podj¹æ akcjê maj¹c¹ na celu
nak³onienie Sejmu i rz¹du do utworzenia
województwa w Rzeszowie. Wy³oniono komitet, któremu postawiono zadanie porozumienia siê z zainteresowanymi powiatami.
1919 3 VIII Wycieczka skautek do Warszawy pod opiek¹ Szczêsnego Jasiewicza.
1919 7 VIII Komitet, zawi¹zany celem
wspierania projektu utworzenia województwa w Rzeszowie, wybra³ na przewodnicz¹cego burmistrza Romana Krogulskiego. Na
17 VIII zapowiedziano zjazd burmistrzów
i delegatów zainteresowanych projektem
miast i miasteczek.
1919 14 VIII Na posiedzeniu Powiatowej
Rady Aprowizacyjnej przewodnicz¹cym
wybrano dra Kazimierza Gruszczyñskiego,
a zastêpc¹ prof. Wawrzyñca Wilka.
1919 24 VIII Wiec w sali Soko³a w sprawie Górnego Œl¹ska. Obradom przewodniczy³ burmistrz Roman Krogulski. Referat
wyg³osi³ p. Wilusz. Uchwalono rezolucjê
domagaj¹c¹ siê zbrojnej interwencji pañstwa polskiego. Wiec zakoñczono odœpiewaniem Roty pod pomnikiem Tadeusza Koœciuszki.
1919 I po³. IX Na posiedzeniu Wydzia³u
Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im. Feliksa Dymnickiego, pod przewodnictwem
prezesa dra Adama Jêdrzejowicza, postanowiono podj¹æ starania o odzyskanie bursy
z r¹k wojska. Wojsko reprezentowa³ komendant szpitala dr Czes³aw Jakubowski.
1919 15 IX Z powodu opóŸnionych ¿niw
i z³ego stanu aprowizacji rok szkolny rozpocz¹³ siê dopiero 15 IX.
1919 15 X Ignacy Schaittter zawar³ umowê
z Micha³em Franciszkiem Gottmanem
o utworzeniu spó³ki na osiem lat z mo¿liwoœci¹ odkupienia jej przez Gottmana.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1919 30 X (Krasne k. Rzeszowa) Urodzi³
siê Jan R¹b, absolwent I Gimnazjum (1938),
Seminarium Duchownego w Przemyœlu
i Wydzia³u Teologicznego UJ w Krakowie
(1946), doktor teologii (1974), katecheta
(1944–50) w: Mrowli, Przybyszówce i Iwoniczu, proboszcz w Iwoniczu Zdroju (od
1950), autor kilkunastu publikowanych
i niepublikowanych prac dotycz¹cych historii Koœcio³a i historii regionalnej.
1919 7 XI (Rzeszów) Urodzi³ siê Julian
Trojanowski, uczeñ I Gimnazjum (1931/32
– 1933/34, kl. I–III) i II Gimnazjum dla Pracuj¹cych (1945–47), absolwent Pañstwowego Studium Poligraficznego w Warszawie
(1962), pracownik Rzeszowskich Zak³adów
Graficznych (od 1947), zastêpca dyrektora
(1968–72), dyrektor (1953–68, 1972–85).
1919 jesieñ Powsta³ rzeszowski oddzia³
Zwi¹zku Inwalidów Wojennych RP. Jego
za³o¿ycielem by³ Jan Dostych.
1919 12 XII Przeje¿d¿a³ przez Rzeszów
Naczelnik Pañstwa, który udawa³ siê do
Lwowa.
1919 25–26 XII Pose³ ze Szklar Andrzej
Pluta po powrocie z Warszawy przebywa³
podczas œwi¹t w Rzeszowie.
1919 Do I Gimnazjum uczêszcza³o 419
uczniów.
1919 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili m.in. zastêpca prezesa wychowanek Roman Krogulski oraz cz³onkowie: nauczyciele: ks. Jan Chmielnikowski
i ks. Micha³ Tokarski oraz wychowankowie:
Antoni Bomba i Stanis³aw Jab³oñski.
1919–22 Jan Kreiner prezesem rzeszowskiego ko³a Towarzystwa Nauczycieli Szkó³
Wy¿szych i Œrednich.
1919–24 Zdzis³aw Maurer prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
1920 3 I (Pobitno) Urodzi³ siê Jan Boles³aw
Krajewski, absolwent I Gimnazjum (1937),
¿o³nierz Polskich Si³ Zbrojnych na Zachodzie (Francja, Wielka Brytania), in¿ynier
mechanik okrêtowy, emigrant w Wielkiej
Brytanii, póŸniej w Australii.
1920 9 I Ziemia Rzeszowska skrytykowa³a
dzia³alnoœæ komitetu zabiegaj¹cego o utworzenie w Rzeszowie województwa z burmistrzem Krogulskim na czele, który nie zwo³ywa³ posiedzeñ komitetu od paŸdziernika
1919 r. Zaapelowa³a o utworzenie w Ma³opolsce szeœciu województw. W takim przypadku, stolica jednego z nich mieœci³aby siê
w Rzeszowie.
1920 11 I W sali „Soko³a” odby³o siê doroczne walne zgromadzenie cz³onków
Sk³adnicy Kó³ek Rolniczych w Rzeszowie.
Do Rady Naczelnej z nominacji weszli:
z Towarzystwa Ma³opolskiego: ks. Stanis³aw Siara, Feliks Wilk, dr Piotr Wiêcek (a),
z Towarzystwa Rolniczego prof. Wawrzyniec Wilk (a, n), ze Zwi¹zku W³oœciañskiego Merklinger. Na zgromadzeniu wybrano
ponadto: Jana Gumiñskiego (a), Jenke, dra
Andrzeja Kusia (a, n) i dra Solarskiego.
1919–20 Stanis³aw Leon ¯ytkiewicz kapelanem frontu w wojnie polsko-bolszewickiej.
1920 15 I Ustawa o ustanowieniu marki
polskiej œrodkiem p³atniczym na ca³ym terytorium Rzeczypospolitej. Do tej pory nauczyciele podobnie jak inni urzêdnicy na
terenie by³ej Galicji otrzymywali pobory
w koronach austriackich. Natomiast po wydaniu ustawy p³acono im zwykle w markach
polskich. Korona pozosta³a dopuszczalnym
œrodkiem p³atniczym i stopniowo by³a wycofywana z obiegu. Za 100 koron p³acono
70 marek polskich.
1919–21 Roman Rybarski podsekretarzem
stanu w Ministerstwie Skarbu.
1920 17 I (Jasionka) – 2002 10 I (Rzeszów)
¯yje Walenty Bal, uczeñ I Gimnazjum w Rze-
1919/20 – 1924/25 Opiekê nad III Mêsk¹
Dru¿yn¹ Harcersk¹ im. Stefana Czarnieckiego sprawowa³ Szczêsny Jasiewicz.
183
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
szowie (1933/34 –
1934/35, kl. I–II),
absolwent II Gimnazjum i Liceum
w Przemyœlu oraz
Seminarium Duchownego w Przemyœlu (tymczasowo
przeniesionego do
Brzozowa 1944),
Ks. Walenty Bal
kap³an (od 1944),
wikariusz w Borku Starym (1945–48), póŸniej w parafii farnej w Rzeszowie (1948–54),
administrator rzeszowskiej parafii farnej
(1954–56), rektor koœcio³a gimnazjalnego
(od 1954), katecheta m³odzie¿y I Liceum
(w murach szko³y 1951/52 i 1 I 1957 – 31 VIII
1961, póŸniej poza szko³¹), proboszcz parafii œw. Krzy¿a (1970–98), dziekan dekanatu
Rzeszów I (1983–98), pra³at papieski (1992),
protonotariusz apostolski – infu³at (2001),
honorowy obywatel Rzeszowa (1994).
1920 14 II Wszystkie rzeszowskie szko³y
uczci³y dotarcie wojsk polskich do morza.
1920 26 I (Grabki Ma³e) Urodzi³a siê Jadwiga Hess, absolwentka Liceum Pedagogicznego w Krakowie (1946) i WSP w Krakowie (1964 zaocznie), nauczycielka szkó³
podstawowych w Braniewie, Sielnicy
(1946–50) i Rzeszowie (1950–62), nauczycielka jêzyka polskiego i nauczycielka bibliotekarka w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym
w Rzeszowie (1962/63 – 1978/79), komendantka Hufca ZHP w Braniewie (1946–49),
cz³onek Miejskiej Rady Narodowej w Rzeszowie (1954–56).
1920 6 III W koœciele parafialnym odby³o
siê nabo¿eñstwo ¿a³obne w pierwsz¹ rocznicê œmierci Leopolda Lisa-Kuli.
1920 2 II Na walnym zgromadzeniu Organizacji Umys³owo Pracuj¹cych i ich Wspó³pracowników w Rzeszowie odbytym pod
przewodnictwem dra Zygmunta Ta³asiewicza wybrano 50-osobow¹ Radê Naczeln¹.
W jej sk³adzie znaleŸli siê nauczyciele szko³y: ks. Micha³ Tokarski, Jan Lebiedzki, Wincenty Wysocki, Eugeniusz Kosiñski, Wawrzyniec Wilk oraz wychowankowie: Edward
Szaynowski, dr Roman Krogulski, dr Zdzis³aw Maurer, dr Marian Czarnek.
184
1920 20 II Okólnik Rady Szkolnej Krajowej zalecaj¹cy, aby ze wzglêdu na trudn¹
sytuacjê finansow¹, sprawozdania szkolne
ograniczyæ do czêœci urzêdowej, a nawet
czasowo zaniechaæ druku, zaœ rêkopisy zachowaæ w archiwach szkolnych.
1920 24 II Na posiedzeniu Rady Naczelnej
Organizacji Umys³owo Pracuj¹cych w Rzeszowie w sk³ad Wydzia³u wybrano m.in.
nauczycieli I Gimnazjum: Szczêsnego Jasiewicza, Wawrzyñca Wilka i Wincentego
Wysockiego oraz wychowanków: Romana
Krogulskiego i Zdzis³awa Maurera. Postanowiono podj¹æ zabiegi celem uzyskania lokalu w Towarzystwie Kasynowym. Zob.
1920 2 II.
1920 II Rada Szkolna Krajowa postanowi³a, ¿e od 1 III nauka w szko³ach bêdzie siê
rozpoczynaæ o 8.00.
1920 18 III Zarz¹d Organizacji Obrony
Narodowej zaprosi³ zaprzyjaŸnione organizacje na zebranie do sali Soko³a celem doprowadzenia do rezygnacji burmistrza Romana Krogulskiego.
1920 20 III – 1921 3 I Szczêsny Jasiewicz
kierownikiem I Gimnazjum.
1920 III Zarz¹d Towarzystwa Prywatnego
Gimnazjum Realnego ¯eñskiego powierzy³
kierownictwo zak³adem prof. Jasiewiczowi.
1920 III Wybrano Zarz¹d i Wydzia³ Towarzystwa Szko³y Ludowej na 1920 r. Prezesem zosta³ Szczêsny Jasiewicz, a w sk³adzie
Wydzia³u znaleŸli siê m.in. nauczyciele
I Gimnazjum: ks. dr Jan Chmielnikowski,
dr Andrzej Kuœ, Wawrzyniec Wilk i Tadeusz Pluta oraz wychowankowie: Stefan Hakalla, dr Roman Krogulski i dr Zdzis³aw
Maurer.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1920 III Dyrektor I Gimnazjum Dezydery
Ostrowski przesuniêty zosta³ do VI klasy
rangi, a do VII klasy przesuniêto prof. W³odzimierza Budzynowsiego z I Gimnazjum.
1920 7 IV (Siedliska) Urodzi³ siê W³adys³aw
Materna ps. „Granit”, absolwent I Gimnazjum
i Liceum (1939), ¿o³nierz ZWZ-AK, organizator i nauczyciel tajnego nauczania w Siedliskach, nauczyciel Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Tyczynie (po 1945), radca prawny.
1920 11–14 IV Kontrakcja grupy wojsk dowodzonych przez W³adys³awa Sikorskiego
w rejonie Czernobyla.
nano krytyki dzia³alnoœci poprzedniego prezesa Romana Krogulskiego. Prezesem by³
wówczas dr Zdzis³aw Maurer.
1920 17 V Z powodu krytyki czêœci radnych i prasy burmistrz Roman Krogulski
i Zarz¹d Miasta podali siê do dymisji.
1920 28 V (B³a¿owa) – 1944 27 VII (Wilczak k. B³a¿owej) ¯yje Kazimierz Antoni
S³aby, uczeñ I Gimnazjum (1938/39), uczeñ
„KuŸnicy”, ¿o³nierz ZWZ-AK, poleg³
27 VII 1944 w Wilczaku pod B³a¿ow¹.
1920 17 IV (Lipnica k. Kolbuszowej)
Urodzi³ siê Adam
Sudo³, uczeñ I Gimnazjum (1931/321935/36), absolwent Ma³ego Seminarium w Przemyœlu (1939) i Seminarium DuKs. Adam Sudo³
chownego w Przemyœlu z tymczasow¹ siedzib¹ w Brzozowie
(1944), ksi¹dz (1944) w parafiach w: Miechocinie (1945-47), Majdanie Królewskim
(1947-49), parafii farnej w Rzeszowie
(1949–51), parafii farnej w Kroœnie (1951–
53), parafiach: w Hy¿nem (1951), Niewodnej k. Strzy¿owa (1953–57), Stalowej Woli
(1957–62), Przeworsku (1962–64), proboszcz w: Muninie (1964–67), parafii farnej w Sanoku (1967–95), honorowy obywatel Sanoka (1994), od 1995 na emeryturze.
1920 wiosna – jesieñ Podczas najwiêkszych
zmagañ w wojnie polsko-bolszewickiej 60 uczniów gimnazjum posz³o jako ochotnicy do
walki: Stefan Bobola, Mieczys³aw Domino,
Henryk Kogut, Stanis³aw Kotowicz, Roman
Stêga, Stanis³aw Surowiec, Erazm Wilk, Roman £oziñski, Kazimierz Tatkowski, Stanis³aw G³owacki, Józef Kruczek, Juliusz Daniec,
Seweryn Dañczak, Józef Go³¹b, Adam Hreczañski, Tomasz K³eczek (poleg³), Antoni
Kuœnierz, Leon Laufer, Micha³ Prêdki, Wojciech Rusin, Stanis³aw Sondej, Franciszek Stopa, Juliusz Nowos³awski, Stanis³aw Pikor (poleg³), Leopold Ungeheuer, Józef Bialic, Bronis³aw Gawe³, Stanis³aw Siekierzyñski, Tadeusz Ma³ecki, Stanis³aw Borowiec, Wincenty
Brudek, Jan Cender, Marjan Gabrjel, Boles³aw Glodt, Jan Go³ojuch, Tadeusz Dzier¿yñski (poleg³), Andrzej Janusz, Stanis³aw Karpiñski, W³adys³aw Ko³odziej, Tadeusz Koœciuszko, Franciszek Kraus, Edward Kwak,
Tomasz Nalepa, Witold Or³owski, Jan Pado,
Franciszek Piêkoœ, Ludwik Pisula, Leon Ro¿kiewicz, Kazimierz Rudolf, Maciej Sieñko,
Ludwik Sieradzki, Józef Sikorski, Jan Skóra,
Józef Strecker, Józef Tkaczow, Henryk Urban,
Józef Wo³ek, Józef Zawiœlak, Tomasz G³owiak, Ludwik Tatkowski (poleg³), Uczniowie
klas VII i VIII poszli w komplecie. Dlatego nauka w tych klasach rozpoczê³a siê dopiero trzy
tygodnie po rozejmie w Rydze 10 XI 1920 r.
1920 17 IV Na walnym zgromadzeniu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³” doko-
1920 4 VI Na mocy rozporz¹dzenia Ministra Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Pu-
1920 14 IV Okólnik Rady Szkolnej Krajowej utrzymuj¹cy w mocy dotychczasowy
przepis, wed³ug którego nauczyciel tymczasowy musia³ posiadaæ zgodê Rady Szkolnej Okrêgowej na zawarcie zwi¹zku ma³¿eñskiego. Natomiast nauczyciel sta³y o zgodê
tak¹ ubiegaæ siê nie musia³.
185
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
blicznego (WRiOP) utworzono, w miejsce
Rady Szkolnej Okrêgowej, Radê Szkoln¹
Powiatow¹ w Rzeszowie.
1920 5 VI (Rzeszów) – 1977 12 V (Rzeszów) ¯yje Zygmunt Jachimowski ps. „Jerzy”, „Uczniowski”, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1938), sekretarz w tej¿e
szkole (od 1945), kierownik okrêgu rzeszowskiego M³odzie¿y Wielkiej Polski (od
1945), wiceprezes Zarz¹du Powiatowego
Stronnictwa Narodowego w Rzeszowie (od
1946), wiêzieñ polityczny (1949–56).
1920 19 VI Zakoñczenie nauki w roku
szkolnym.
1920 21–22 VI Egzaminy uczniów do
szko³y.
1920 23 VI Konferencja zamykaj¹ca rok
szkolny.
1920 24 VI Nabo¿eñstwo dziêkczynne na
zakoñczenie roku szkolnego.
1920 9 VII W sali Soko³a odby³ siê wiec
uczniów szkó³ œrednich. Uchwalono na nim
przymus zg³aszania siê do wojska uczniów
klas najstarszych. Uchylaj¹cy siê od s³u¿by
mieli byæ pozbawieni praw kole¿eñskich
i wykluczani ze szkó³.
1920 11 VII Ks. dziekan Micha³ Tokarski
uroczyœcie poœwiêci³ nowy dzwon „Micha³”.
1920 12 VII Na zwo³anym z inicjatywy starosty A. Koncowicza zebraniu z udzia³em
przedstawicieli w³adz pañstwowych, wojskowych, samorz¹dowych, prawie wszystkich partii politycznych, stowarzyszeñ i organizacji dzia³aj¹cych w mieœcie i w powiecie powo³ano Powiatowy Komitet Obrony
Pañstwa (nazywany te¿ Powiatowym Komitetem Wojskowo-Obywatelskim). Na
jego czele stan¹³ mjr S. Zapalski, zastêpc¹
zosta³ starosta A. Koncowicz, a sekretarzem
Wincenty Wysocki (n). W sk³ad Komitetu
weszli ponadto: Roman Krogulski (a),
dr Andrzej Kuœ (n, a), W. Tepper, Jan Jêdrzejowicz (a), Walter, dr Zdzis³aw Maurer
186
(a), dr Teofil Nieæ, J. Szwarczyk, dr Zygmunt Ta³asiewicz, ks. Micha³ Tokarski (n).
Wydzia³em propagandy kierowa³ R. Krogulski, werbunkowym Z. Maurer, pomocy dla
¿o³nierzy w polu J. Jêdrzejowicz, finansowym Z. Ta³asiewicz.
1920 13 VII Rzeszowskie Ko³o Towarzystwa Nauczycieli Szkó³ Wy¿szych i Œrednich
poprosi³o dowództwo wojskowe o wyznaczenie terminu przegl¹du wojskowego. Zdolni
do s³u¿by mieli iœæ do wojska, pozostali wykonywaæ zadania pomocnicze powierzone
przez w³adze wojskowe.
1920 27 VII Kolejny oddzia³ ochotników
rzeszowskich – 2 kompania ochotnicza z³o¿ona z rzeszowskiej m³odzie¿y szkolnej –
odjecha³ z miasta. ¯egna³y go rodziny oraz
przedstawiciele Komitetu Obrony Pañstwa.
1920 VII–VIII Do wojska zg³osili siê wszyscy uczniowie dwóch najstarszych klas
I Gimnazjum, II Gimnazjum, Seminarium
Nauczycielskiego i Szko³y Rolniczej. Ochotnicy ci znaleŸli siê w ró¿nych oddzia³ach, zarówno frontowych jak i wartowniczych.
1920 VII–VIII Rozpoczêto restauracjê budynku szkolnego przy ul. 3 Maja. Z powodu
braku funduszy nie zosta³a ona dokoñczona.
1920 4 VIII (Kraków) Urodzi³ siê Roman
Gumiñski, Uczeñ I Gimnazjum (1933/34,
kl. I), absolwent IV Gimnazjum i Liceum
w Krakowie, ¿o³nierz ZWZ-AK – zastêpca
szefa „Uprawy” w Inspektoracie Rzeszów,
a nastêpnie szef „Uprawy” w Podokrêgu
Rzeszów, ¿o³nierz II Korpusu Polskiego
(1945–46), nastêpnie Polskiego Korpusu
Przysposobienia i Rozmieszczenia (1946–
47), specjalista w zakresie produkcji aluminium (W. Brytania, Kanada), doradca ds.
technicznych Zarz¹du G³ównego instytutu
doœwiadczalnego ALCAN w Montrealu
(1979–83).
1920 6 VIII W³adys³aw Sikorski dowódc¹
5 armii. 5 armia od 15 VIII skutecznie wi¹za³a si³y 15 i 3 Armii Czerwonej.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1920 15 VIII W bitwie pod Radzyminem
poleg³ m.in. Jan Cachel, podchor¹¿y, uczeñ
V klasy I Gimnazjum (1917/18), uczestnik
walki o Lwów (ranny w XI 1918).
1920 30 VIII W³adys³aw Sikorski dowódc¹
3 armii. 3 armia prowadzi³a skutecznie dzia³ania na Wo³yniu i Polesiu.
1920 VIII Wœród poleg³ych na froncie bolszewickim znaleŸli siê m.in. Tadeusz Dzier¿yñski, Henryk Bieczyñski, Niemczycki,
Zaborowski, Jan Wisz, Ludwik Tatkowski,
Franciszek Czosnek.
1920 8 X Rozpoczêcie nauki w roku szkolnym 1920/21. OpóŸnienie wynika³o z przeznaczenia budynku na kwatery dla uchodŸców ze wschodniej Ma³opolski w czasie
najazdu bolszewickiego.
1920 21 X Wycieczka kl. IV, V i VII do
Rakszawy do fabryki sukna.
1920 29 X W szko³ach œrednich na terenie
by³ej Galicji ustanowiono op³atê szkoln¹ (od
1 IX 1920): w klasach ni¿szych od I do IV
360 marek rocznie, w klasach wy¿szych
600 marek rocznie. Op³aty nale¿a³o wnosiæ
w dwóch ratach: pierwsz¹ ratê do 1 XII,
drug¹ do 1 V.
1920 10 XI Rozpoczêli naukê uczniowie
klas VII i VIII po powrocie z wojny polsko-bolszewickiej.
1920 18 XI Nauczyciele i uczniowie wziêli
udzia³ w pogrzebie ucznia Tadeusza Dzier¿yñskiego, poleg³ego w wojnie z bolszewikami.
1920 15 XII (Futoma) – 1944 26 VII ¯yje
Stanis³aw Pêpek, uczeñ I Gimnazjum (1933/
34 – 1837/38, kl. I–IV), poleg³ w akcji „Burza”.
1920 27 XII Powróci³ do Rzeszowa pierwszy transport ¿o³nierzy 17 pu³ku piechoty.
W imieniu miasta wita³ go burmistrz Krogulski.
1920 Z inicjatywy dzia³aczy spó³dzielczych,
m.in. Zygmunta Ta³asiewicza i Jana Gumiñ-
skiego (a) powsta³a spó³ka z ograniczon¹
odpowiedzialnoœci¹ „KuŸnica”, w sk³ad której wchodzili jako udzia³owcy: Sk³adnica
Kó³ek Rolniczych, Spó³ka Hodowców Drobiu, Spó³dzielnia Rolniczo-Handlowa „Gospodarz”, gmina miasta Rzeszowa i inni prywatni udzia³owcy. Spó³ka wykupi³a od wojska zak³ad mechaniczny przy ul. Batorego
i uruchomi³a w nim wytwórniê maszyn
i warsztaty reparacyjne. Zak³ad w okresie
prosperity zatrudnia³ 90 pracowników.
1920 60 uczniów klas starszych I Gimnazjum walczy³o w wojnie polsko-bolszewickiej. Ich m³odsi koledzy pe³nili dy¿ury
i warty w Ochotniczym Pogotowiu Harcerskim, Stacji Posi³kowej Czerwonego Krzy¿a i Gwardii Obywatelskiej. Zob. 1920 wiosna-jesieñ.
1920 W bursie gimnazjalnej, po zwolnieniu jej przez rezerwowy szpital wojskowy,
zamieszkali wychowankowie I Gimnazjum.
1920 Dyrektorem I Gimnazjum, po odejœciu Dezyderego Ostrowskiego do Poznania, zosta³ Jan Kreiner, a po nim Szczêsny
Jasiewicz.
1920 Podsekretarzem stanu w Ministerstwie
Robót Publicznych by³ Artur Walenty Hausner (wychowanek rzeszowskiego gimnazjum).
1920 Juliusz Kaden-Bandrowski wyda³ opowiadanie Podpu³kownik Lis-Kula.
1920 Fundacja im. dr Ludkiewicza, której
odsetki przeznaczone by³y dla biednych
uczniów, zosta³a zamkniêta z powodu dewaluacji œrodków.
1920/21 Gimnazjum otrzyma³o dotacjê pañstwow¹ na restauracjê w kwocie 105.000 koron austriackich. Wystarczy³o to zaledwie
na pobielenie œcian od wewn¹trz.
1920/21 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 426 uczniów,
a pod koniec 390. Funkcjonowa³o 11 zespo³ów klasowych.
187
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1920/21 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 20 nauczycieli.
1920/21 Ustny egzamin dojrza³oœci w terminie jesiennym odby³ siê pod przewodnictwem kierownika szko³y Szczêsnego Jasiewicza, w terminie zimowym pod przewodnictwem dyrektora szko³y, radcy szkolnego
dra Jana Kreinera, a w terminie letnim pod
przewodnictwem dyrektora II Gimnazjum
w Rzeszowie Jana Lebiedzkiego. Œwiadectwo dojrza³oœci uzyska³o 36 abiturientów.
1920/21 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê oko³o 6000 dzie³ (by³a nieuporz¹dkowana). Biblioteka uczniów: niemiecka liczy³a 832 dzie³a (brak 362) nadto ok.
50 nie nadaj¹cych siê do oprawy; biblioteka polska 850 dzie³ w 1000 tomach.
1920/21 III Mêska Dru¿yna Harcerska im.
Stefana Czarnieckiego liczy³a 37 cz³onków.
Posiada³a izbê i kramik w budynku szkolnym.
1920/21 Dyrekcje szkó³ œrednich mêskich
i ¿eñskich zorganizowa³y naukê tañców
w sali gimnastycznej Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego pod nadzorem dyrektorów
szkó³ œrednich. Naukê prowadzi³ prof. seminarium mêskiego Antoni Or³owski. Celem tej
akcji by³o wyeliminowanie nieprawid³owoœci
istniej¹cej przy prywatnej nauce tañców.
1920/21 Gry i zabawy dwa razy w tygodniu
prowadzi³ prof. Jan Wojtunik.
1920/21 Dziêki staraniom ks. dra Stanis³awa Trzeciaka, emerytowanego profesora
Akademii Piotrogrodzkiej, szko³a uzyska³a
od Amerykañskiego Czerwonego Krzy¿a
ubrania i bieliznê dla 80 uczniów.
1920/21 Starsi uczniowie dwa razy w tygodniu odbywali æwiczenia artyleryjskie w koszarach artyleryjskich pod opiek¹ profesorów.
1920–1949 W³adys³aw Szafer prezesem
Pañstwowej Ochrony Przyrody.
1921 3 I – 1922 1 IX Dr Jan Kreiner dyrektorem I Gimnazjum.
188
1921 27 II Czytelnia uczniów przygotowa³a wieczorek, wystawiaj¹c m.in. „Grób Agamemnona”.
1921 6 II Tydzieñ Górnoœl¹ski zakoñczy³
siê koncertem muzyki wojskowej przed
gmachem Starostwa.
1921 8 II W miejsce zlikwidowanej Rady
Szkolnej Krajowej powsta³o Kuratorium
Okrêgu Szkolnego (KOSL) we Lwowie.
1921 19 III UroczystoϾ manifestacyjna za
przy³¹czeniem Górnego Œl¹ska do Polski.
Przemawiali profesorowie Tadeusz Miêkisz
i Leon Feliks-Gliksman.
1921 20 III Z inicjatywy Powiatowego Komitetu Obrony Pañstwa w koœciele farnym
odby³o siê nabo¿eñstwo dziêkczynne dla
uczczenia uchwalenia konstytucji.
1921 1 IV W³adys³aw Sikorski szefem Sztabu Generalnego. Wkrótce potem rozpocz¹³
reorganizacjê Wojska Polskiego na czas
pokoju.
1921 2 IV PSL-Piast zorganizowa³o wiec
w Rzeszowie z udzia³em premiera Wincentego Witosa. W imieniu w³adz miejskich goœcia
wita³ burmistrz Krogulski, a w imieniu Zarz¹du Powiatowego PSL-Piast prof. Andrzej
Kuœ. Witos w gmachu starostwa przyjmowa³
delegacje miejscowych organizacji PSL-Piast.
1921 po³. IV Do Rady Naczelnej Organizacji Umys³owo Pracuj¹cych w Rzeszowie
wybrano m.in. nauczycieli I Gimnazjum:
Eugeniusza Kosiñskiego, Wincentego Wysockiego, Wawrzyñca Wilka, ks. Maurycego Turkowskiego, ks. Józefa Ja³owego, Szczêsnego Jasiewicza oraz wychowanków: Edwarda Szajnowskiego, Romana Krogulskiego,
Mariana Czarnka i Zdzis³awa Maurera.
1921 30 IV Posiedzenie nowej Rady Naczelnej Organizacji Umys³owo Pracuj¹cych
w Rzeszowie. Jednym z wiceprezesów wybrano ks. Józefa Ja³owego; w sk³ad Wydzia³u weszli m.in. Wawrzyniec Wilk jako se-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
kretarz, Edward Szajnowski jako gospodarz
i Roman Krogulski jako cz³onek. Ks. Maurycy Turkowski zosta³ zastêpc¹ cz³onka.
1921 1 V Wojsko opuœci³o bursê gimnazjaln¹. Do koñca roku szkolnego pozosta³a
ona nieczynna.
1921 4 V Uroczystoœæ ku uczczeniu 100 rocznicy œmierci Napoleona Bonaparte. Przemówienie prof. Leona Feliks-Gliksmana.
1921 4 V (Dynów) – 1945 5 V (Zatoka Lubecka) ¯yje Stanis³aw Florian Barañski,
uczeñ I Gimnazjum (1935/36 – 1938/39, kl.
I–III), aresztowany (1 I 1940), zgin¹³ zatopiony przez aliantów z 18 tysi¹cami wiêŸniów w Zatoce Lubeckiej.
1921 5 V Czytelnia uczniów przygotowa³a
wieczorek, wystawiaj¹c m.in. „Powrót pos³a”.
1921 9 V Okólnik Kuratorium Okrêgu Szkolnego lwowskiego zalecaj¹cy dyrektorom
szkó³ œrednich wydawanie sprawozdañ
szkolnych wed³ug œciœle ustalonego wzoru.
Dziêki przestrzeganiu tego zalecenia mo¿na porównaæ procesy zachod¿ace w szko³ach œrednich okresu miêdzywojennego.
1921 25 V Wycieczka klas IV, V, VI i VII
do Sandomierza.
1921 12 VI Nauczyciele i uczniowie wziêli
udzia³ w pogrzebie ucznia Stanis³awa Oleksina, uczestnika walk pod Lwowem i ochotnika w wojnie z bolszewikami, który zgin¹³
w powstaniu œl¹skim.
1921 17–18 VI Wycieczka klas III i IV do
Krakowa i Wieliczki.
1921 21 VI Œwiêto patrona szko³y œw. Alojzego Gonzagi.
1921 VI Minister skarbu w gabinecie Wincentego Witosa Jan Kanty Steczkowski (absolwent 1880) przedstawi³ w Sejmie program gospodarczy, którego celem by³a poprawa sytuacji finansowej pañstwa. Program
zak³ada³ radykalne Oszczêdnoœci w administracji, zwiêkszenie eksportu zbo¿a, zdo-
bycie francuskich po¿yczek przez zastaw
terenów roponoœnych w Ma³opolsce Wschodniej, wydzier¿awienie obcemu kapita³owi
kolei, a nawet czêœci Puszczy Bia³owieskiej.
Nie uda³o siê jednak przyci¹gn¹æ obcego
kapita³u i powstrzymaæ mechanizmu inflacyjnego.
1921 21 VIII (Nowy Kamieñ k. Niska) Urodzi³ sie Józef Jakub W¹sik, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1938), Liceum Pedagogicznego w Brzozowie (1945) i Uniwersytetu Wroc³awskiego (prawo, 1954), profesor (1985), kierownik katedry prawa karnego wykonawczego Wydzia³u Prawa i Administracji Uniwersytetu Wroc³awskiego), prodziekan Wydzia³u Prawa i Administracji,
zastêpca dyrektora Instytutu Kryminologicznego, autor ponad stu prac naukowych;
praca Kara do¿ywotniego wiêzienia w Polsce przyczynila siê do eliminacji tej kary
w 1969 r.
1921 6 IX Ks. dziekan Micha³ Tokarski
podejmowa³ ks. biskupa Fischera, który
wraca³ z Mrowli po udzieleniu m³odzie¿y
sakramentu bierzmowania.
1921 14 IX (Kêpa Rudnicka) – 1944 VI
¯yje Jan Mieczys³aw Gutek, uczeñ I Gimnazjum (1934/35 – 1938/39), poleg³ w walkach partyzanckich w lasach lubelskich.
1921 19 IX – 1922 5 III Jerzy Michalski
ministrem skarbu w pierwszym rz¹dzie Antoniego Ponikowskiego. Program ministra
skarbu, nazwanego „¿elazn¹ miot³¹” przedstawiony w Sejmie zak³ada³: likwidacjê wielu etatów w administracji, ograniczenie wydatków na realizacjê reformy rolnej, wydzier¿awienie niektórych pañstwowych przedsiêbiorstw kapita³owi prywatnemu, wprowadzenie jednorazowej daniny maj¹tkowej i podatku od wzbogacenia na wojnie, a tak¿e
ograniczenie ustawy o oœmiogodzinnym dniu
pracy. Te wyrzeczenia mia³y umo¿liwiæ stabilizacjê marki polskiej i zmniejszenie ogromnego deficytu bud¿etowego. Michalski uzy189
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ska³ tylko czêœciow¹ akceptacjê Sejmu dla
tych dzia³añ. Skutek by³ taki, ¿e zastosowanie pó³œrodków spowodowa³o zahamowanie
inflacji jedynie przejœciowo.
1921 14 X Na podstawie reskryptu Ministerstwa Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia
Publicznego L. 21599/II szko³a otrzyma³a
nazwê I Gimnazjum Pañstwowe im. ks. Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie (Prot.
Podawczy L. 522/21).
1921 pocz¹tek X Uroczystoœci celem
uczczenia 11 rocznicy œmierci Marii Konopnickiej.
1921 10 X Nabo¿eñstwo ¿a³obne w koœciele farnym za uczniów poleg³ych w obronie
Warszawy i Lwowa.
1921 9 XI Pogrzeb profesora Franciszka
So³tysika.
1921 Szko³y ludowe pospolite i szko³y wydzia³owe na terenie by³ej Galicji zaczêto
nazywaæ szko³ami powszechnymi.
1921 Zlikwidowana zosta³a Rada Dru¿ynowa, a hufcem kierowali odt¹d hufcowi –
kolejno: Juliusz Szpunar, W³adys³aw Szczygie³, Szczêsny Jaœiewicz, Wawrzyniec Wilk,
Aleksander Jamrozek, Mieczys³aw Kijas.
1921 Zastêpca dyrektora Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego Kazimierz Wilusz
zg³osi³ wniosek o likwidacjê tej instytucji
oszczêdnoœciowo-po¿yczkowej. W powo³anym komitecie likwidacyjnym obok K. Wilusza znalaz³ siê m.in. Roman Krogulski.
1921/22 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do szko³y 430 uczniów, a pod
koniec 397. Funkcjonowa³o 12 zespo³ów
klasowych.
1921/22 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 69 uczniów
(20 op³aca³o pobyt, 42 dostarcza³o prowiant
i czêœciowo op³aca³o, 1 mieszka³ za darmo).
1921/22 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 22 nauczycieli
190
(w tym 1 na urlopie dla poratowania zdrowia).
1921/22 Zatrudniona by³a pierwsza w historii szko³y nauczycielka – Wincenta Indycka, która uczy³a przedmiotu nadobowi¹zkowego – jêzyka francuskiego.
1921/22 M³odzie¿ z³o¿y³a na dzieci sybiraków i repatriantów 10.000 marek polskich,
a na ofiary g³odu w Rosji 8.700 marek polskich.
1921/22 – 1924/25 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Tadeusz Miêkisz.
1921/22 – 1924/25 Opiekê nad Czytelni¹
uczniów sprawowa³ Wawrzyniec Wilk.
1921/22 – 1924 III, 1924/25 Opiekê nad
bibliotek¹ (czytelni¹) polsk¹ uczniów sprawowa³ Wawrzyniec Wilk.
1922 24 I (Krasne) – 1944 22 X (Rzeszów)
¯yje W³adys³aw Wojciech Skubisz ps. „Pingwin”, uczeñ I Gimnazjum (1937/38 – 1938/
39), II–III klasa), dowódca plutonu sabota¿owo-dywersyjnego na stacji kolejowej
w Rzeszowie, wykonawca zamachu na gestapowców Friedricha Pottenbauma (Pottebauma) i Hansa Flaschke, aresztowany
przez radzieckie w³adze bezpieczeñstwa
i rozstrzelany za posiadanie broni.
1922 25 I Obchody rocznicy powstania styczniowego przygotowane przez Czytelniê.
1922 10 III – 6 VI Jerzy Michalski ministrem skarbu w drugim rz¹dzie Antoniego
Ponikowskiego.
1922 13 III (Rzeszów) – 2008 23 VI ¯yje
Józef Karol Szajna, uczeñ I Gimnazjum (1934/
35 – 1935/36, kl. I), nastêpnie II Gimnazjum,
¿o³nierz 17 pu³ku piechoty we wrzeœniu 1939
r., dzia³acz Szarych Szeregów i Zwi¹zku
Walki Zbrojnej, wiêzieñ obozów w Oœwiêcimu, Brzezince i Buchenwaldzie (1941–45),
œwiatowej s³awy aktor, plastyk, malarz, scenograf, re¿yser; prace jego prezentowane
by³y na kilkuset indywidualnych wystawach
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w Polsce i na œwiecie, znajduj¹ siê w zbiorach najwiêkszych polskich muzeów, a tak¿e w najbardziej znanych muzeach œwiatowych; dyrektor, kierownik artystyczny, re¿yser i scenograf Teatru Ludowego w Nowej
Hucie (1963–66), dyrektor Teatru Klasycznego w Warszawie (1971–82); wœród wielu
otrzymanych przez artystê wyró¿nieñ znajduje siê honorowe obywatelstwo Rzeszowa
(1998) i doktorat honoris causa Uniwersytetu Rzeszowskiego (2007).
wacji, pe³ni³ wysokie funkcje w Ludowym
Wojsku Polskim, genera³ dywizji (1972), minister Administracji, Gospodarki Terenowej
i Ochrony Œrodowiska (1981–83), prezes
Najwy¿szej Izby Kontroli (od 1983), cz³onek Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej
PZPR (1975–81), w stanie wojennym cz³onek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego
(1981–83).
1922 19 III Msza polowa na intencjê Naczelnika Pañstwa.
1922 1 IX – 1925 1 VIII Szczêsny Jasiewicz dyrektorem I Gimnazjum.
1922 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1922 28 III Dzieñ po œmierci Stanis³awa
Jab³oñskiego na nadzwyczajnym posiedzeniu zebra³a siê Rada Miejska. Postanowi³a
udekorowaæ miasto w dzieñ jego pogrzebu,
urz¹dziæ pogrzeb na koszt miasta, a jedn¹
z ulic nazwaæ imieniem zmar³ego. W pogrzebie by³ego burmistrza uczestniczy³o trzy
i pó³ tysi¹ca mieszkañców.
1922 9 IV Poranek „Trzech Wieszczów”
przygotowany przez Czytelniê.
1922 3 V Udzia³ m³odzie¿y w nabo¿eñstwie
i pochodzie pod Krzy¿ celem uczczenia
rocznicy Konstytucji 3 Maja.
1922 20 V Uroczystoœci na czeœæ Polonii
amerykañskiej, nabo¿eñstwo ¿a³obne za poleg³ych Amerykanów polskiego pochodzenia.
1922 30 V Majówka m³odzie¿y w lesie g³ogowskim.
1922 31 V Nabo¿eñstwo za duszê by³ego
profesora Jana Sêdzimira (zm. 20 V).
1922 25 VI (Z³oczów) – 1999 ¯yje Tadeusz Hupa³owski, absolwent gimnazjum i liceum w Z³oczowie; egzamin dojrza³oœci
z³o¿y³ w I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie (1944); absolwent Oficerskiej Szko³y Piechoty w Przemyœlu i Krakowie (1945), Wydzia³u Dyplomatyczno-Konsularnego Akademii Nauk Politycznych w Warszawie
(1949) i Akademii Wojskowej w Czechos³o-
Dyrektor Szczêsny Jasiewicz
i Stefan Przyboœ (z lewej) w otoczeniu uczniów
1922 3 IX – 1936 29 IX Roman Sitko kanclerzem Kurii Diecezjalnej w Tarnowie.
1922 3–4 IX Wycieczka 100 uczniów klas
V–VIII na Targi Wschodnie do Lwowa.
1922 15 IX Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem wizytatora szkó³ œrednich
okrêgu lwowskiego dra Kazimierza Soœnickiego. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y
2 osoby, 1 eksternistkê reprobowano na rok.
1922 16 IX Uczniowie klas V–VIII witali
wycieczkê uczniów z Francji.
1922 IX Gimnazjum otrzyma³o dotacjê pañstwow¹ w kwocie 300.000 marek polskich.
Nie wystarczy³a ona nawet na pobielenie
klas (zniszczone zosta³y m.in. przez uchodŸców wojennych). Zob. 1920 VII–VIII.
1922 16 X Rozpoczê³a siê nauka tañców dla
uczniów rzeszowskich szkó³ œrednich w sali
191
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
gimnastycznej Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego. Prowadzi³ j¹ dyrektor Seminarium Józef Zagrodzki.
1922 25 X Nabo¿eñstwo ¿a³obne za poleg³ych
uczniów wszystkich rzeszowskich szkó³.
1922 5 XI Powsta³o Ko³o Pog³êbiania Zasad Katolickich „Sodalicja Mariañska” licz¹ce 28 cz³onków. Moderatorem zosta³ ks.
dr Turkowski.
1922 5 XI Wybory do Sejmu. Powiaty: rzeszowski, ³añcucki, przeworski, jaros³awski
i ni¿añski tworzy³y 47 okrêg wyborczy.
Zg³oszono w nim 15 list wyborczych. Pos³ami zostali: Andrzej Pluta (PSL-Piast) –
wychowanek gimnazjum, Jan Pieni¹¿ek
(PSL-Piast), Jan Sobek (PSL-Piast), Brunon
Gruszka (PSL-Piast), Marcin Socha (PSLPiast), Kazimierz Ch³apowski (Chrzeœcijañski Zwi¹zek Jednoœci Narodowej), Feiwel
Stempel (Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-¯ydowskie). Frekwencja w okrêgu
wynios³a 69,02%, w powiecie rzeszowskim
72,84, a w Rzeszowie 62,88%. W Rzeszowie PSL-Piast uzyska³ 23 g³osy, PPS 1237,
PSL-Wyzwolenie 14, Zwi¹zek Proletariatu
Miast i Wsi (komuniœci) 27, NPR 40, Chrzeœcijañski Zwi¹zek Jednoœci Narodowej
1792, Polskie Centrum 157, PSL-Lewica 11,
Centrum Mieszczañskie 471, Ch³opskie
Stronnictwo Radykalne 5, Kombatanci
Wyb. Inwalid. I Zdemobil. Wojsk 27, Kombatanckie Zjednoczenie Stronnictw Narodowo-¯ydowskich 3575. W powiecie rzeszowskim PSL-Piast uzyska³ 27861 g³osy, PPS
3633, PSL-Wyzwolenie 364 Zwi¹zek Proletariatu Miast i Wsi (komuniœci) 30, NPR
57, Chrzeœcijañski Zwi¹zek Jednoœci Narodowej 5337, Polskie Centrum 1562, PSLLewica 374, Centrum Mieszczañskie 742,
Ch³opskie Stronnictwo Radykalne 2282
Kombatanci Wyb. Inwalid. I Zdemobil. 178.
Kombatanckie Zjednoczenie Stronnictw
Narodowo-¯ydowskich 5054.
1922 12 XI Wybory do Senatu. Województwo lwowskie stanowi¹ce jeden okrêg wy192
borczy wybiera³o 9 senatorów. Do Senatu
wesz³o 4 polityków PSL-Piast: Andrzej Kêdzior, Julian Ignacy Nowak, Józef Jachowicz,
Stanis³aw Bia³y (absolwent), trzech endeków:
Adam Ernst, Witold Czartoryski, Maksymilian Thullie, dwóch ¯ydów: Maksymilian
Bienestock, Juliusz Artur Wurzel. W Rzeszowie PSL-Piast otrzyma³o 329 g³osów, PPS
486, Zwi¹zek Proletariatu Miast i Wsi 1,
Chrzeœcijañski Zwi¹zek Jednoœci Narodowej
2648, Centrum Mieszczañskie 3, Komitet
Zjedn. Stronnictw Narodowoœci ¯ydowskich
2752. W powiecie rzeszowskim PSL-Piast
uzyska³o 21911 g³osów, PPS 1314, PSL-Wyzwolenie 42, Zwi¹zek Proletariatu Miast
i Wsi 2, NPR 3, Chrzeœcijañski Zwi¹zek Jednoœci Narodowej 6284, Polskie Centrum 215,
PSL-Lewica 92, Centrum Mieszczañskie 8,
Ch³opskie Stronnictwo Radykalne 152, Lista Angermana 25, Komitet Zjed. Stronnictw
Narod. ¯ydowskich 3145.
1922 21 XI Po raz pierwszy w gimnazjum
œwiêtowano dzieñ œw. Stanis³awa Kostki
(zrezygnowano z obchodów dnia œw. Alojzego Gonzagi).
1922 21 XI Uroczystoœci Mickiewiczowskie w 100 rocznicê wydania I tomiku poezji wieszcza.
1921 XI Ko³o Sportowe Resovia przekszta³ci³o siê w Klub Sportowy. Sekretarzem Zarz¹du zosta³ Stanis³aw Samo³yk (absolwent).
1922 XI – 1928 III Pos³ami I kadencji byli
m.in. wychowankowie gimnazjum Jerzy
Michalski, Julian Syka³a (do IV 1925), Antoni Szmigiel (z listy PSL „Piast”).
1922 3 XII Henryk Hanasiewicz stworzy³
fundacjê, której przekaza³ swój maj¹tek.
Fundacja mia³a s³u¿yæ dzieciom. (Henryk
Hanasiewicz zapisa³ gminie miasta trzy realnoœci z budynkiem i otaczaj¹cym go ogrodem o ³¹cznej powierzchni 5270 m2, z przeznaczeniem na szpitalik dla dzieci u³omnych
fizycznie narodowoœci polskiej wyznania
chrzeœcijañskiego. Ponadto Hanasiewicz
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
193
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
przeznaczy³ na potrzeby zak³adu realnoœæ
w Staroniwie o obszarze 2,89 ha). Wykonawc¹ testamentu fundatora zosta³ burmistrz
Roman Krogulski.
1922 5 XII Obchody rocznicy powstania listopadowego: referat, wiersze, wystêp chóru.
1922 16 XII – 1923 26 V W³adys³aw Sikorski prezesem Rady Ministrów i ministrem spraw wewnêtrznych.
1922 19 XII W koœciele parafialnym odby³o siê nabo¿eñstwo za duszê œp. prezydenta
Rzeczpospolitej Gabriela Narutowicza zamordowanego w zamachu. Dla szkó³ œrednich odby³y siê oddzielne nabo¿eñstwa
19 i 20 XII. Po ich zakoñczeniu m³odzie¿
zwolniono z zajêæ.
1922 XII Gimnazjum otrzyma³o dotacjê
pañstwow¹ 3 mln marek polskich na remont.
Nie mog³a byæ ona wykorzystana z powodu
nieodpowiedniej pory roku.
1922 W I Gimnazjum odby³o siê zebranie poœwiêcone ratowaniu zabytków Rzeszowa. Postanowiono m.in. powo³aæ Muzeum. Wy³oniono tymczasowy zarz¹d w sk³adzie: Ludwik
Bieñkowski, Jan Danielski i ks. Józef Ja³owy.
1922 Powsta³a sodalicja uczniów I Gimnazjum. Moderatorem zosta³ ks. Maurycy Tur–
kowski.
1922 Roman Rybarski wyda³ dzie³o Marka
i z³oty polski.
1922 Wspó³za³o¿ycielem Polskiego Towarzystwa Botanicznego by³ W³adys³aw Szafer.
1922 W³adys³aw Schneiberg prezesem rzeszowskiego ko³a Towarzystwa Nauczycieli
Szkó³ Wy¿szych i Œrednich.
1922/23 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 439 uczniów,
a pod koniec 353. Funkcjonowa³o 12 zespo³ów klasowych.
1922/23 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 21 nauczycieli.
194
1922/23 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
68 uczniów. Bezp³atnie 2, za po³owê op³aty
1, za op³at¹ w gotówce 20, dostarczaj¹cych
prowiantu 45. Dyrektorem bursy by³ ks. dr
Turkowski, a prefektem ks. dr Ja³owy.
1922/23 Biblioteka nauczycieli liczy³a ponad 6000 dzie³, biblioteka dla uczniów: polska 915 dzie³ w 1207 tomach, niemiecka 848
dzie³ oraz 50 zniszczonych).
1922/23 III Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 39 cz³onków. Opiekowa³ siê ni¹ dyrektor Szczêsny
Jasiewicz.
1922/23 – 1938/39 Religii moj¿eszowej
w I i II Gimnazjum uczy³ Abraham Goliger,
zgin¹³ on w nieznanych okolicznoœciach
podczas II wojny œwiatowej.
1922/23 – 1925/26 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) niemieck¹ uczniów sprawowa³
Józef Józefczyk.
1922/23 – 1930/31 Moderatorem Ko³a Sodalicji Mariañskiej by³ ks. Maurycy Turkowski.
1923 21 I Obchody rocznicy powstania styczniowego: wystêp chóru, referat, wiersze.
1923 26 I Powsta³o Towarzystwo Przyjació³
Polskiej Chrzeœcijañskiej M³odzie¿y Akademickiej w Rzeszowie. Celem jego by³a opieka nad ubog¹ m³odzie¿¹. W sk³ad Wydzia³u
weszli m.in.: Jan Jêdrzejowicz (a) – prezes,
Antoni Koncowicz – I wiceprezes, dr Roman
Krogulski (a) – II wiceprezes, ks. Micha³
Tokarski (n) – III wiceprezes, dr Szczêsny
Jasiewicz (n) – IV wiceprezes i skarbnik,
Wawrzyniec Wilk (a, n) – sekretarz, Osip –
gospodarz oraz cz³onkowie: Kijas (a), Lebiedzki (n), £odwin, dr Ta³asiewcz, Vascu;
zastêpcy: Schnebergowa, Arvayowa, R¹b,
Kramer, Zagrodzki, ks. Kisielewicz.
1923 I Pose³ Andrzej Pluta zorganizowa³
wiec w Rzeszowie.
1923 21 II Obchody 450 rocznicy urodzin
Miko³aja Kopernika – referat.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1923 4 III W sali Soko³a prof. Juliusz Kijas
wyg³osi³ odczyt „Powstanie styczniowe
a wspó³czesna dyplomacja europejska”.
1923 11 III Prof. dr Ruczka wyg³osi³ odczyt „Demokratyzacja spo³eczeñstwa polskiego w czasie powstania styczniowego”.
1923 18 III Uroczysty pochód z okazji miêdzynarodowego uznania wschodnich granic
Polski.
1923 23 III Mec. dr Krogulski wyg³osi³
odczyt „Skutki powstania styczniowego
i jego wp³yw na spo³eczeñstwo polskie”.
1923 27 III Po dwóch godzinach nauki odby³o siê nabo¿eñstwo za spokój duszy œp.
Metropolity ks. arcybiskupa Bilczewskiego.
1923 27 III (Chmielnik) – 1943 19 X (Zalesie) ¯yje Stefan Józef Rudnicki ps. „Orlik”, uczeñ I Gimnazjum (1937/38 – 1938–
39, III i IV klasa), ¿o³nierz ZWZ-AK, zgin¹³
w Zalesiu ko³o „Czarnego Krzy¿a”.
1923 27 III W koœciele farnym odby³o siê
nabo¿eñstwo w pierwsz¹ rocznicê œmierci
Stanis³awa Jasieñczyka Jab³oñskiego.
1923 2 IV (Soko³ów M³p.) Urodzi³a siê Stanis³awa Soja, absolwentka Prywatnego
Gimnazjum ¯eñskiego w Rzeszowie (1945)
i Uniwersytetu Wroc³awskiego (1951), nauczycielka szko³y podstawowej w Nowej
Wsi pow. Z³otoryja (1945/46), we Wroc³awiu (1944–49), w Liceum Pedagogicznym
i Studium Nauczycielskim w Rzeszowie
(1950–62), nauczycielka jêzyka polskiego
w I Liceum w Rzeszowie (1962/63 – 1977/
78), cz³onek Zarz¹du Powiatowego Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego.
1923 22 IV W sali Rady Miejskiej odby³o
siê Walne Zgromadzenie cz³onków Towarzystwa Szko³y Ludowej, które postanowi³o rozpocz¹æ starania o utworzenie prywatnej szko³y handlowej w Rzeszowie. Do Zarz¹du utworzonego Towarzystwa Szko³y
Handlowej weszli m.in. absolwent Roman
Krogulski jako prezes Zarz¹du oraz nauczyciel i absolwent Wawrzyniec Wilk jako cz³onek. Do komisji rewizyjnej wszed³ m.in.
nauczyciel i absolwent Ludwik Bieñkowski.
1923 27 IV Zamiast pierwszej lekcji odby³o
siê nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. pra³ata Butkiewicza, zamordowanego przez bolszewików.
1923 2 V Pochód m³odzie¿y pod Krzy¿.
1923 3 V Pochód i defilada dla uczczenia
Konstytucji 3 Maja.
1923 14–16 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1923 17 V Majówka uczniów gimnazjum.
1923 25 V Po¿egnanie klasy VIII.
1923 29 V Otwarcie boiska tenisowego.
1923 30 V Program uroczysty przygotowany przez Czytelniê uczniowsk¹ z okazji
imienin dyrektora szko³y.
1923 4–6 VI Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora gimnazjum
w Sokalu Henryka Kopji. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 22 osoby. Jedn¹ eksternistkê reprobowano na pó³ roku.
1923 9 VI Staraniem grona nauczycielskiego i m³odzie¿y w œcianê koœcio³a gimnazjalnego wmurowano tablicê pami¹tkow¹ ku czci
profesorów i uczniów poleg³ych z okresu
wojny œwiatowej, walk legionowych
i wojen polskich. Treœæ tablicy: PAMIÊCI
Profesorów i uczniów Pañstwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie poleg³ych w wojnie œwiatowej zakoñczonej chwalebnym Zmartwychwstaniem Ojczyzny. Dragan Hugo – Serbia listopad 1914,
Urbanek Stanis³aw, profesor – Socza 1917,
Przesz³owski Tomasz, uczeñ – Krzywop³oty
1914, Wiœniowski Feliks, ucz. – 1914, Szwagiel Jan, ucz. – Rymanów 1915, Piêkoœ Ludwik, ucz. – Wo³yñ 1916, Rzeszutek W³adys³aw, ucz. – Wo³yñ 1916, Tasior W³adys³aw,
ucz. – Wo³yñ 1916, Moch Stanis³aw, ucz. –
Bukowina 1917, Goldas Stanis³aw, ucz. –
W³ochy 1917, Pattek Marjan, ucz. – 1917,
195
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Dobrzañski Jan, ucz. – Mte St. Gabriel 1917,
Cze¿owski Tadeusz, ucz. – Lwów 1918, Dyszkiewicz Marjan, ucz. – Lwów 1919, Jaroñ
W³adys³aw, ucz. – Ko³omyja 1919, Dzier¿yñski Tadeusz, ucz. – £om¿a 1920, Smolarz Edward, ucz. – Lwów 1920, Tatkowski
Ludwik, ucz. – £om¿a 1920, K³eczek Tomasz, ucz. – Warszawa 1920, Prêdki Józef,
ucz. – W³ochy 1920, Pikor Stanis³aw, ucz. –
1920. Czeœæ Bohaterom. We wrzeœniu 1922
Grono Nauczycielskie i M³odzie¿.
1923 23 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1923 23 VI (Boguchwa³a) Urodzi³ siê W³adys³aw ¯arów, uczeñ I Gimnazjum (1938/
39 – III klasa), ¿o³nierz ZWZ-AK.
1923 2–21 VII Trzecia Mêska Dru¿yna
Harcerska im. Stefana Czarnieckiego na
obozie harcerskim w Paw³opolu k. Zyznowa (20 cz³onków). Pomocy materialnej
udzieli³ harcerzom Kazimierz Bylicki, w³aœciciel dóbr Zyznów.
1923 22 VII (Niechobrz) – 1944 ¯yje Wiktor Tadeusz B³a¿ewski, uczeñ I Gimnazjum
(1935/36 – 1938/39, kl. I–III), ¿o³nierz
ZWZ-AK, zgin¹³ po wyzwoleniu w 1944 r.
1923 9 VIII (Brzozów) – 1991 X ¯yje Zbigniew Dydek; ukoñczy³ I Gimnazjum (1939);
absolwent liceum dla pracuj¹cych w Rzeszowie (1949) i Wydzia³u Prawa Uniwersytetu
we Wroc³awiu (1962), ¿o³nierz AK (1942–44)
i Ludowego Wojska Polskiego (1944–48), kierownik Wydzia³u Organizacyjnego Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego (1956–61), zastêpca przewodnicz¹cego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej
(1961–69), zastêpca dyrektora PKO Oddzia³
Wojewódzki (1969–71), sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego (1971–73), zastêpca dyrektora Muzeum
Okrêgowego w Rzeszowie (od 1973), pose³
na Sejm V kadencji (1971–73).
1923 12 VIII Ks. dziekan Micha³ Tokarski
poœwiêci³ rozbudowane boisko Resovii.
W uroczystoœci uczestniczy³ miêdzy innymi
196
burmistrz Roman Krogulski. W inauguracyjnym meczu Resovia uleg³a Cracovii 2 : 6.
1923 2 IX (Rudnik n. Sanem) Urodzi³ siê
Zbigniew Samborski, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1945), profesor medycyny
weterynaryjnej (1976), pracownik Wydzia³u Weterynaryjnego Uniwersytetu Wroc³awskiego (1945–70), kierownik Kliniki Po³o¿niczej Instytutu Chorób NiezakaŸnych Akademii Rolniczej w Lublinie (1970–71), kierownik Katedry Patologii Rozrodu Zwierz¹t
i Kliniki Po³o¿niczej Wydzia³u Weterynaryjnego Akademii Rolniczej we Wroc³awiu.
1923 15 IX Wycieczka 48 uczniów klas
wy¿szych na Targi Wschodnie.
1923 27 IX Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora szko³y. Sk³ada³a go i zda³a 1 osoba (kobieta).
1923 29 IX (B³a¿owa) Urodzi³ siê Stefan
Micha³ Sieñko ps. „Ikar” (ob. Andrzej Kazimierowicz), uczeñ I Gimnazjum (1935/36
– 1938/39, kl. I–IV), ¿o³nierz ZWZ-AK, po
wojnie do amnestii ukrywa³ siê, dziennikarz
tygodnika „Gromada – Rolnik Polski”.
1923 IX Uczniowie I Gimnazjum ufundowali tablicê pami¹tkow¹ ks. St. Konarskiego. RzeŸbê popiersia wykona³ artysta Weso³owski.
1923 8 X Zmar³ profesor Jakub Forczek.
10 X nauczyciele i uczniowie uczestniczyli
w pogrzebie, a 12 X odby³o siê nabo¿eñstwo ¿a³obne.
1923 10 X Opozycjoniœci z Chrzeœcijañskiego Klubu Opozycyjnego (z Teofilem Nieciem na czele) wrócili do Klubu Chrzeœcijañsko-Narodowego. Rada Miejska powiêkszy³a sk³ad Zarz¹du do oœmiu cz³onków.
Asesorem zosta³ m.in. nauczyciel I Gimna–
zjum Wawrzyniec Wilk.
1923 15 X Obchodzono 150 rocznicê powstania Komisji Edukacji Narodowej
i œmierci ks. St. Konarskiego. Z uroczystoœci¹ po³¹czono ods³oniêcie tablicy pami¹tkowej, przedstawiaj¹cej popiersie ks. St.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Konarskiego. Nastêpnie odby³ siê poranek
dla m³odzie¿y w sali „Soko³a” a wieczorem
uroczystoœæ dla szerszej publicznoœci.
1923 Józef Sabastian Pelczar odznaczony
Krzy¿em Komandorskim z Gwiazd¹ „Polonia Restituta”.
1923 8 XI (B³a¿owa) Urodzi³ siê Jerzy Stanis³aw WoŸniak, uczeñ I Gimnazjum (1935/36
– 1938/39, kl. I–IV), ¿o³nierz ZWZ-AK, lekarz we Wroc³awiu.
1923/24 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 427 uczniów, a pod koniec 400. Funkcjonowa³o 12 zespo³ów klasowych.
1923 13 XI Œwiêto Patrona Zak³adu obchodzone uroczystym nabo¿eñstwem wspólnie
z II Gimnazjum w koœciele farnym.
1923/24 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 24 nauczycieli
(w tym jeden na urlopie dla poratowania
zdrowia).
1923 21 XI Poranek z okazji rocznicy powstania listopadowego.
1923 21 XI W imieniu klubu radnych ¿ydowskich dr Józef Schaufel oœwiadczy³, ¿e wycofuje poparcie dla burmistrza Romana Krogulskiego. Stwierdzi³, ¿e radni ¿ydowscy dotychczas popierali burmistrza, nie chc¹c dopuœciæ do rozwi¹zania Rady Miasta.
1923 11 XII M³odzie¿ I Gimnazjum wziê³a
udzia³ w poranku dla uczczenia 100 rocznicy urodzin Kornela Ujejskiego, zorganizowanym przez uczniów II Gimnazjum.
1923 16 XII (Wide³ka) – 1973 6 IX (Mi³ocin) ¯yje Franciszek Orzech, absolwent
I Liceum Ogólnokszta³c¹cego dla Pracuj¹cych w Rzeszowie (1951) i UJ w Krakowie
(1955), nauczyciel Zasadniczej Szko³y Metalowo-Elektrycznej w Rzeszowie (1955–
60), nauczyciel jêzyka rosyjskiego i higieny w I Liceum w Rzeszowie (1959/60 –
1970/71), dyrektor Gminnej Szko³y Zbiorczej w Trzebownisku, zgin¹³ tragicznie.
1923 XII Z PSL-Piast wyst¹pi³a grupa pos³ów, a wœród nich Andrzej Pluta. Pluta rozpocz¹³ na terenie Rzeszowszczyzny kampaniê przeciwko polityce Wincentego Witosa, krytykuj¹c sojusz PSL-Piast z endecj¹.
1923 W Pañstwowym Gimnazjum im. St.
Konarskiego za³o¿ono ko³o Komunistycznego Zwi¹zku M³odzie¿y (KZM). Nale¿eli
do niego uczniowie klasy VI: Szymon
Wang, Mieczys³aw Bomba, Józef Kubicz,
Stanis³aw Ingram i Józef Marsza³.
1923/24 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 69 uczniów,
a pod koniec 62.
1923/24 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 30 cz³onków.
1923/24 Sodalicja uczniów I Gimnazjum
liczy³a 31 cz³onków i 10 kandydatów.
1923/24 Nauka tañców dla m³odzie¿y szkó³
œrednich odbywa³a siê w sali gimnastycznej Seminarium Nauczycielskiego.
1923/24 Opiekê nad bibliotek¹ (czytelni¹)
rusk¹ uczniów sprawowa³ Józef Józefczyk.
1924 1 I (Nienadówka) Urodzi³ siê Stefan
Tadeusz Marczyk, uczeñ I Gimnazjum i Liceum (1936/37 – 1938/39, klasy I–III), ma³¹
maturê zda³ w I Liceum (1944), a du¿¹ w Liceum dla Pracuj¹cych (1946), absolwent Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Muzycznej w Krakowie (1951), dyrygent w Filharmonii Narodowej, dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii £ódzkiej, kierownik artystyczny Pañstwowej Filharmonii w Szczecinie, z orkiestrami: warszawsk¹, ³ódzk¹ i szczeciñsk¹ dawa³
koncerty w krajach Europy i Ameryki, wyk³adowca Akademii Muzycznej w Poznaniu.
1924 10 I Poranek z okazji rocznicy powstania styczniowego.
1924 22 I W Rzeszowie zawi¹za³ siê Komitet Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego dla powiatu rzeszowskiego. Powsta³ on w porozumieniu z w³adzami
197
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
cywilnymi i wojskowymi. Do Wydzia³u
wszed³ m.in. Jan Przyboœ jako sekretarz.
1924 23 I (Rzeszów) – 2007 ¯yje Leopold
Raznowiecki-Rzepka, absolwent I Gimnazjum (1944), Riazañskiej Szko³y Oficerskiej
w Przemyœlu i Krakowie (1945) i studiów
politechnicznych w Moskwie (1953), genera³ brygady (1967), pe³ni³ wysokie funkcje
w Ludowym Wojsku Polskim, m.in. szefa
Wojsk In¿ynieryjnych Ministerstwa Obrony Narodowej (1978–83) i kierownika Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (od
1983).
1924 26 I W sali Soko³a odby³o siê zgromadzenie delegatów PSL „Piast” okrêgu rzeszowskiego z udzia³em m.in. pos³a Jana Brodackiego. Konkurencyjne zebranie zorganizowa³ secesjonista z „Piasta” Andrzej Pluta.
1924 10 II Uczniowie I Gimnazjum wziêli
udzia³ w przedstawieniu dramatu Mindowe
J. S³owackiego, przygotowanym przez uczniów II Gimnazjum.
1924 17 II – 1925 14 XI W³adys³aw Sikorski ministrem spraw wojskowych w rz¹dzie
W³adys³awa Grabskiego.
1924 19 III Dzieñ wolny od nauki z powodu jubileuszu ks. dr. Józefa Pelczara, biskupa przemyskiego (25-lecie sakry biskupiej).
Uroczys-ty poranek przygotowa³a Sodalicja m³odzie¿y.
1924 20 III Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem wizytatora Okrêgu Szkolnego lwowskiego dra Kazimierza Soœnickiego. Sk³ada³a go 1 osoba i uzyska³a wynik pozytywny (kobieta).
1924 23 III Prof. Fr. Szeliski wyg³osi³ w Towarzystwie Szko³y Ludowej wyk³ad „Kulturalne znaczenie œwiata staro¿ytnego”.
1924 28 III Zmar³ Józef Sebastian Pelczar.
1924 30 III Prof. dr J. Kijas wyg³osi³ w Towarzystwie Szko³y Ludowej wyk³ad „Z zagadnieñ etycznych: o komizmie”.
198
1924 III–VI, 1925/26 – 1926/27 Opiekê
nad bibliotek¹ (czytelni¹) polsk¹ uczniów
sprawowa³ Stefan Przyboœ.
1924 6 IV Dr A. Ruczka wyg³osi³ w Towarzystwie Szko³y Ludowej wyk³ad „Z tajemnic duszy dzieciêcej”.
1924 17 IV (Kowel) – 2002 21 XII (Warszawa) ¯yje Kazimierz Dejmek, uczeñ I Gimnazjum (1937/38 – 1938/39, kl. I–II) i Szko³y Handlowej w Rzeszowie (1940–42), ¿o³nierz Batalionów Ch³opskich, aktor, re¿yser,
debiutowa³ rol¹ Jaœka w Weselu S. Wyspiañskiego w Teatrze Narodowym w Rzeszowie
(1944), uczy³ siê w Studium Teatralnym
w Rzeszowie, egzamin aktorski zda³ eksternistycznie w Pañstwowej Wy¿szej Szkole Teatralnej w £o-dzi (1946), pracowa³ w Teatrze
Wojska Polskiego w £odzi (1946–1949), Teatrze Nowym w £odzi (1949–61), w Teatrze
Narodowym w Warszawie (1962–68), gdzie
wystawi³ m.in. Dziady Mickiewicza, zdjête
z afisza decyzj¹ w³adz pañstwowych na pocz¹tku 1968 r., w latach 1969–74 re¿yserowa³ za granic¹, re¿yser i dyrektor Teatru Narodowego w £odzi (1974–79), dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie (1981–95), prezes Zwi¹zku Artystów Scen Polskich (1988–
89), minister kultury i sztuki (1993–96), pose³
na Sejm (1993–97).
1924 25 IV Towarzystwo Szko³y Ludowej
zorganizowa³o wiec oœwiatowy w sali „Soko³a”. Poruszono miêdzy innymi sprawê
pomocy dla komitetów budowy domów ludowych w oœrodkach parafialnych. Obradom przewodniczy³ Jan R¹b. G³os zabierali: Merkinger, Bieñkowski i Fabjan.
1924 30 IV Œwiêto sadzenia drzewek. Po
nabo¿eñstwie sadzono drzewka po obu stronach goœciñca krakowskiego i nazwano tê
czêœæ drogi Alej¹ Konarskiego. Przemówienie do uczestników akcji wyg³osi³ inspektor szkolny Jan R¹b.
1924 IV Rozpoczê³y siê pertraktacje pomiêdzy Janem Stapiñskim a secesjonistami
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
z PSL-Piast na czele z Andrzejem Plut¹
i J. Brylem.
1924 1 VI Popis gimnastyczny uczniów
I i II Gimnazjum na boisku II Gimnazjum.
1924 2 V Tradycyjny pochód m³odzie¿y pod
Krzy¿.
1924 3 VI Majówka gimnazjalna w Pstr¹gowej. Pomocy materialnej udzieli³ pe³nomocnik dóbr w Pstr¹gowej Kazimierz Koz³owski.
1924 3 V Pochód i defilada dla uczczenia
Konstytucji 3 Maja.
1924 11 V Na zjeŸdzie w Rzeszowie zwolenników J. Stapiñskiego oraz A. Pluty
i J. Bryla z ca³ej Polski powsta³ Zwi¹zek
Ch³opski. Za program ZCh przyjêto program PSL-Lewicy z 1919 r. Prezesem Zarz¹du G³ównego zosta³ Andrzej Pluta.
1924 11 V W sali szko³y œw. Scholastyki
Sodalicja Mariañska Pañ obchodzi³a jubileusz 20-lecia. Na uroczystoœæ przyby³ m.in.
ks. dr Momid³owski z Przemyœla. Prezesow¹ Sodalicji by³a wówczas Kijasowa,
a gospodyni¹ Przybosiowa.
1924 18 V Na walnym zgromadzeniu Spó³dzielni Jajczarskiej prezes Jan Gumiñski podziêkowa³ prof. Wawrzyñcowi Wilkowi,
który z koñcem 1923 ust¹pi³ z funkcji dyrektora Spó³dzielni.
1924 27 V Na posiedzeniu Rady Miejskiej
w Rzeszowie poruszono m.in. kwestiê braku ³awek w szko³ach, a to z tego powodu, ¿e
rozporz¹dzenie szkolne wymaga³o, aby w klasie zwiêkszyæ liczbê uczniów do 50–60.
1924 29 V Uroczyste poœwiêcenie sztandaru I Gimnazjum. Ufundowa³ go katecheta
ks. dr Józef Ja³owy, a wykona³a pracownia
szat liturgicznych p. Œlusarczykowej. Mszê
odprawi³ ks. Maurycy Turkowski, a kazanie wyg³osi³ ks. Stefan Momid³owski, wychowanek szko³y. Podziêkowanie dla ofiarodawcy z³o¿y³ uczeñ Kazimierz Machalski z kl. VIII (prezes Czytelni).
10–13 VI Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora szko³y. Zda³o go
23 abiturientów, a 4 reprobowano na pó³
roku.
1924 12 VI (Dynów) – 2002 7 V
(w drodze do Mauthausen) ¯yje Antoni Witalis Barañski, absolwent
I Gimnazjum i Liceum
(1945),
ochotnik w s³u¿bie
wartowniczej RzeAntoni Witalis Barañski
szowskiego Hufca
Przysposobienia Wojskowego (IX 1939),
obroñca Lwowa (IX 1939), ¿o³nierz AK,
studiowa³ w Akademii Handlowej w Krakowie (1945–47), Pañstwowym Instytucie
Administracji Przemys³owej w Gliwicach
i Wy¿szej Szkole Ekonomicznej w Katowicach, przez 44 lata pracowa³ w resorcie budownictwa, m.in. jako dyrektor Wojewódzkiego Budownictwa Miejskiego Nowe Tychy i dyrektor ds. eksportu Katowickiego
Zrzeszenia Przedsiêbiorstw Budownictwa
Ogólnego w Katowicach – „Kabex”; cz³onek Towarzystwa Opieki nad Oœwiêcimiem
(od 1992), sekretarz Zarz¹du Wojewódzkiego w Katowicach, nastêpnie wiceprezes, póŸniej prezes (od 1997), wiceprezes Zarz¹du
G³ównego TOnO (1993–2002), prezes Zarz¹du G³ównego TOnO ((IV – V 2002).
1924 V Urzêdnik Banku Przemys³owego
Oddzia³ w Rzeszowie Stanis³aw Samo³yk
zosta³ mianowany pe³nomocnikiem tego¿
banku.
1924 30 VI Na mocy rozporz¹dzenia Ministerstwa WRiOP Rada Szkolna Okrêgowa
zwolni³a 104 nauczycieli. Zasadniczym powodem redukcji etatów by³y oszczêdnoœci
bud¿etowe zwi¹zane z reform¹ gospodarcz¹.
1924 1 VI Po¿egnanie klasy VIII.
1924 31 VI Imieniny dyrektora gimnazjum.
199
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1924 VI Zjazd kole¿eñski uczniów I Gimnazjum w 20-lecie matury. Udzia³ w zjeŸdzie Ministra Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego, absolwenta gimnazjum
Tadeusza £opuszañskiego.
1924 VI Komitet Zbiórki na Ekspedycjê Pi³karsk¹ w Rzeszowie (Komitet Zbiórki na
Olimpiadê), powsta³y z inicjatywy KS Resovia, przekaza³ Komitetowi „Olimpijczyka”
w Krakowie kwotê 858.250 tys. marek. Sekretarzem komitetu by³ Stanis³aw Samo³yk.
1924 7–27 VII Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego przebywa³a
na obozie w Sokolcu k. Korczyny w dobrach
gen. Szeptyckiego (14 uczestników).
1924 20 VIII (Rzeszów) Urodzi³ siê Jerzy
Stefan Kurnal, absolwent I Gimnazjum
i Liceum w Rzeszowie (1945) oraz Szko³y
Handlowej w Warszawie Oddzia³ w £odzi
(1948), ekonomista, kierownik Katedry Teorii Organizacji i Zarz¹dzania Szko³y G³ównej Planowania i Statystyki w Warszawie
(1965–77), profesor zwyczajny (1976), wiceprezes Zarz¹du G³ównego Towarzystwa
Naukowego Organizacji i Kierownictwa,
autor kilkudziesiêciu publikacji.
1924 1 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
1924 9 IX Walne zebranie cz³onków spó³dzielni budowlano-mieszkaniowej. Do Rady
Nadzorczej weszli m.in.: nauczyciele I Gimnazjum ks. dr Maurycy Turkowski, i prof.
Wawrzyniec Wilk. Cz³onkiem zarz¹du wybrany zosta³ wychowanek szko³y, adwokat
dr Marian Czarnek, a zastêpc¹ cz³onka nauczyciel Józef Józefczyk.
1924 18 IX Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora szko³y. Przyst¹pi³ jeden eksternista i zosta³ reprobowany
na rok.
1924 16 X Ks. biskup Karol Fischer udzieli³ m³odzie¿y sakramentu bierzmowania.
1924 18 X Uczniowie szko³y ze sztandarem
uczestniczyli w uroczystoœci poœwiêcenia
sztandaru 17 pu³ku piechoty w Rzeszowie.
200
1924 24 X Poranek ku czci œp. Henryka
Sienkiewicza z okazji sprowadzenia zw³ok
do Polski. Program powtórzono wieczorem
dla szerszej publicznoœci.
1924 27 X – 1925 14 II Nauka tañców
w sali gimnastycznej Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego.
1924 6–8 XI Wyk³ad w kinie „Olimpia” pt.
Lotnictwo.
1924 9 XI Obchody szóstej rocznicy odzyskania niepodleg³oœci.
1924 13 XI Uroczystoœæ patrona szko³y œw.
Stanis³awa Kostki obchodzona by³a wspólnie z II Gimnazjum w koœciele farnym.
1924 27 XI Radni miejscy: Adam Andres,
dr Teofil Nieæ, prof. Wawrzyniec Wilk (n, a)
wnieœli rezygnacjê, która zosta³a przyjêta. By³o
to kilka dni po wyborach uzupe³niaj¹cych. Dziêki solidarnym g³osom ¯ydów na listê dra Czarnego przepad³a wówczas lista kompromisowa z dr. Zygmuntem Ta³asiewiczem na czele.
1924 30 XI Poranek w rocznicê powstania
listopadowego.
1924 7 XII Udzia³ uczniów I Gimnazjum
w poranku ku czci Chopina urz¹dzonym
przez uczniów II Gimnazjum i uczennice
gimnazjum ¿eñskiego.
1924 Papie¿ Pius XI usankcjonowa³ œwiêto
koœcielne Matki Bo¿ej Królowej Polski (3 V).
1924 Do Rady Nadzorczej Banku Spó³dzielczego Ziemi Rzeszowskiej nale¿eli m.in. nauczyciele szko³y ks. Micha³ Tokarski i ks.
Józef Ja³owy oraz wychowankowie: Józef
Liwo, Jan Gumiñski, Jan Jêdrzejowicz.
1924 Szczepan Szydelski za³o¿y³ Polskie
Towarzystwo Teologiczne i zosta³ jego
pierwszym prezesem.
1924–28 Józef Liwo redaktorem naczelnym
„Ziemi Rzeszowskiej”.
1924 Jerzy Michalski dyrektorem naczelnym Polskiego Banku Krajowego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1924/25 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 422 uczniów, a pod
koniec 400. Funkcjonowa³o 12 zespo³ów
klasowych.
1924/25 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 22 nauczycieli
(w tym 1 na urlopie dla poratowania zdrowia).
1924/25 W bursie gimnazjalnej zarówno na
pocz¹tku jak i na koñcu roku szkolnego
mieszka³o 67 uczniów.
1924/25 Biblioteka dla nauczycieli liczy³a
5343 dzie³.
1924/25 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. St. Czarnieckiego liczy³a 29 cz³onków.
1925 11 II Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora szko³y. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 4 osoby.
1925 21–25 II 1925 Czytelnia uczniowska
urz¹dzi³a turniej szachowy pod opiek¹ prof.
Stanis³awa Piekarczyka.
1925 II Powsta³a Stacja Nadawczo-Odbiorcza. By³ to rodzaj organizacji m³odzie¿owej, która interesowa³a siê rozwojem techniki radiowej. Spotyka³a siê celem wspólnego s³uchania audycji i koncertów. Opiekunem zosta³ Eugeniusz Kosiñski.
1925 19–23 III Wizytacja szko³y przez wizytatora okrêgu lwowskiego dra Jana Kopacza.
1924/25 Sodalicja liczy³a 29 cz³onków
i 9 kandydatów.
1925 7 IV Odby³o siê œwiêto sadzenia drzewek przy drodze do Przybyszówki. W uroczystoœciach wziêli udzia³: burmistrz Roman
Krogulski i ks. dr Józef Ja³owy.
1924/25 Zajêcia z przysposobienia wojskowego odbywa³y siê raz w tygodniu dla klasy VI i VII. Z ramienia wojska prowadzili
je kpr. Antoni Krupa i ppor Aleksander Romotowski.
1925 26 IV W sali Soko³a obchodzono
20-lecie Towarzystwa S³ug pod wezwaniem
œw. Zyty. Uczestniczyli m.in. ks. Józef Ja³owy i starosta Tadeusz Spiss. Podczas uroczystoœci odznaczono ok. 40 cz³onkiñ.
1924/25 Z powodu ³agodnej zimy gry i zabawy prowadzone by³y pod go³ym niebem
przez ca³y rok.
1925 IV Wybrany zosta³ nowy Wydzia³
„Resovii”. Sekretarzem zosta³ ponownie
Stanis³aw Samo³yk.
1925 23 I (Grodno) Urodzi³ siê W³adys³aw
Ch³odnicki, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1946) dyrektor Uniwersytetu Ludowego we Wzdowie k. Brzozowa, cz³onek
Zarz¹du Wojewódzkiego Zwi¹zku M³odzie¿y Wiejskiej w Rzeszowie.
1925 3 V Obchody rocznicy Konstytucji
3 Maja. Nabo¿eñstwo na boisku II Gimnazjum, nastêpnie defilada.
1925 7 V Boisko szkolne zosta³o powiêkszone przez przy³¹czenie do placu szkolne-
1925 24 I Poranek w rocznicê powstania
styczniowego.
1925 I Naczelnym dyrektorem Banku Ziemi Rzeszowskiej zosta³ prof. Wawrzyniec
Wilk.
1925 I W Rzeszowie powsta³o ko³o Polskiego Stronnictwa Chrzeœcijañskiej Demokracji. Tworzyli go m.in. ks. Micha³ Tokarski,
ks. Józef Ja³owy, ks. Jan Chmielnikowski,
prof. Wawrzyniec Wilk.
Rozgrywki w koszykówkê na boisku szkolnym
pod koniec lat dwudziestych
201
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
go czêœci podwórza nale¿¹cego do Starostwa. Mury i budynek, znajduj¹ce siê na tym
podwórzu, przesuniêto kosztem 1900 z³,
który pokryto ze sk³adek uczniów. Dziêki
przychylnoœci starosty dra Tadeusza Spissa
szko³a uzyska³a obszerne boisko do gier
i zabaw ruchowych oraz plac pod budowê
w³asnej sali gimnastycznej. W zamian za to
odst¹pi³a starostwu korytarz ³¹cz¹cy budynek starostwa z koœcio³em. Zmian tych dokonano za zgod¹ w³adz wojewódzkich oraz
Kuratorium Okrêgu Szkolnego lwowskiego.
1925 10 V Po¿egnanie uczniów klasy VIII.
1925 23 V Œwiêto sportowe. Rano nabo¿eñstwo w koœciele farnym, o godzinie 15 zawody na boisku Resovii.
1925 18–20 V Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora II Gimnazjum w Rzeszowie Jana Lebiedzkiego.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 22 abiturientów, w tym 5 z odznaczeniem.
1925 30 V Imieniny dyrektora zak³adu.
1925 4 VI Majówka szkolna – wycieczka
do S³ociny i Malawy.
1925 14 VI Staraniem komitetu obywatelskiego wy³onionego z 16 rzeszowskich towarzystw, odby³ siê obchód Boles³awowy (z okazji 900 rocznicy koronacji Boles³awa Chrobrego) po³¹czony z uczczeniem 400 rocznicy
ho³du pruskiego. W organizacjê wieczorów
Boles³awowskich zaanga¿owali siê szczególnie dzia³acze endecji, m.in. dr Józef Liwo.
1925 14 VI W sali Hotelu Udzia³owego
odby³o siê VII Doroczne Walne Zgromadzenie Cz³onków Spó³dzielni Jajczarskiej.
Przewodniczy³ prezes Jan Gumiñski. Funkcjê sekretarza pe³ni³ wówczas cz³onek Zarz¹du Oleksin. Sprawozdanie w imieniu
Zarz¹du z³o¿y³ Eugeniusz Kosiñski. Zarz¹d
i Rada Nadzorcza otrzyma³y absolutorium.
W miejsce wylosowanych ostatnio dwóch
cz³onków Rady Nadzorczej wybrano na jeden rok dwóch nowych: dra Ta³asiewicza
202
(by³ cz³onkiem RN) i prof. Wilka. Do komisji rewizyjnej na 1925 r. wybrano m.in.
ks. Józefa Ja³owego.
1925 15 VI W wyborach do Rady Miasta
(w IV kole) g³osowa³o ogó³em 3700 osób.
Na listê komitetu obywatelskiego g³os odda³o 2600 osób. Socjaliœci razem z syjonistami otrzymali poni¿ej jednej trzeciej g³osów. Na radnych wybrano m.in.: dra Romana Krogulskiego (a), ks. dziekana Micha³a
Tokarskiego (n), in¿. Józefa Szaynoka (a),
dra Andrzeja Kusia (n, a), dra Kazimierza
Wilusza (a) i prof. Wawrzyñca Wilka (n, a).
1925 21–27 VI Wystawa wyrobów rêcznych, rysunków i malowide³. 21 VI wystawê zwiedzi³ naczelnik Wydzia³u szk. Kuratorium Okrêgu Szkolnego lwowskiego
dr Marian Janelli.
1925 22 VI (Kraków) Urodzi³ siê Józef
Balicki, absolwent I Gimnazjum i Liceum
(1946) i studiów medycznych w Krakowie,
dyrektor szpitala w B³a¿owej.
1925 11–31 VII Trzecia Mêska Dru¿yna
Harcerska im. Stefana Czarnieckiego przebywa³a na obozie w Lutory¿u, w maj¹tku
fundacyjnym Boguchwa³a.
1925 1 VIII – 1933 12 VIII Wawrzyniec
Wilk dyrektorem I Gimnazjum.
1925 5 VIII (£¹czki Kucharskie) Urodzi³
siê Zdzis³aw Trojnacki, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1946) oraz Wydzia³u Lekarskiego UMCS w (1952), lekarz, adiunkt
w I Klinice Po³o¿nictwa i Chorób Kobiecych
Akademii Medycznej w Lublinie, autor kilkudziesiêciu prac z zakresu ginekologii operacyjnej i niep³odnoœci ma³¿eñskiej.
1925 14/15 VIII Nieznany ofiarodawca z³o¿y³ p³ytê Nieznanego ¯o³nierza na klombie
przy Koœciele Œwiêtego Krzy¿a przy ul.
3 Maja. Ze wzglêdu na stosunkowo w¹sk¹
ulicê lokalizacja p³yty budzi³a wiele zastrze¿eñ i dlatego postanowiono przenieœæ j¹ do
koœcio³a garnizonowego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1925 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1925 11 IX Odczyt o lotnictwie w obecnoœci wizytatora dra Jana Kopacza.
1925 IX Ustny egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem wizytatora dra Jana Kopacza.
Zdawa³o 2 osoby, obie uznano za dojrza³e.
1925 IX Otwarto muzeum przyrodnicze dla
u¿ytku uczniów wszystkich szkó³ i dla publicznoœci. Mo¿na je by³o zwiedzaæ w ka¿d¹
niedzielê od 10 do 12.
1925 4 X W stuletni¹ rocznicê œmierci Franciszka Karpiñskiego Czytelnia uczniowska
urz¹dzi³a wieczorek.
1925 9 X Magistrat miasta Rzeszowa przyzna³ szkole subwencjê 300 z³ na urz¹dzenie
muzeum szkolnego. Zakupiono za nie
11 sto³ów, model kontyny i 10 ramek.
1925 8 XI W uroczystoœæ „Nieznanego ¯o³nierza” odby³o siê nabo¿eñstwo i poranek.
1925 13 XI Uroczystoœæ patrona szko³y –
nabo¿eñstwo w koœciele gimnazjalnym.
1925 1 XII – 1926 15 III Pod nadzorem
lekarza szkolnego Józefa Grzegorczyka
do¿ywiano codziennie uczniów (bu³ka
i szklanka mleka).
1925 XII Turniej szachowy zorganizowany przez Czytelniê uczniowsk¹.
1925 XII – 1928 19 III W³adys³aw Sikorski dowódc¹ Okrêgu Korpusu we Lwowie.
1925 Ks. Micha³ Tokarski wznowi³ wydawanie „Wiadomoœci Parafialnych Rzeszowskich” (1925–1939).
1925 Na czele rady parafialnej Zwi¹zku
Katolicko-Spo³ecznego w Rzeszowie sta³
profesor gimnazjalny Antoni Panek.
1925 Juliusz Kaden Bandrowski wyda³ opowiadania Miasto mojej matki, w których nawi¹za³ do dzieciñstwa spêdzonego w Rzeszowie.
1925 Ks. Stefan Momid³owski honorowym
pra³atem papieskim.
1925 Ks. Micha³ Tokarski otrzyma³ tytu³
kanonika honorowego przemyskiej kapitu³y katedralnej.
1925 Ks. Franciszek Tomaka misjonarzem
w Rodezji Pó³nocnej (ob. Zambii).
1925/26 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 431 uczniów,
pod koniec 399. Funkcjonowa³o 11 zespo³ów klasowych.
1925/26 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 21 nauczycieli
(w tym 2 na urlopie dla poratowania zdrowia).
1925/26 W bursie gimnazjalnej na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o 68 uczniów,
a pod koniec 67.
1925/26 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 5367 dzie³.
1925/26 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 30 cz³onków.
1925/26 Sodalicja Mariañska uczniów liczy³a 29 cz³onków i 17 kandydatów.
1925/26 Kurs dykcji i wymowy przeprowadzili prof. Stefan Przyboœ i Tadeusz Mazurkiewicz (z II Gimnazjum).
Ulica 3 Maja w po³owie lat dwudziestych
1925/26 Zbiór muzealny I Gimnazjum liczy³ 382 pozycje. Opiekowa³ siê nim prof.
Ludwik Bieñkowski.
203
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1925/26 – 1926/27 Opiekê nad Czytelni¹
uczniów sprawowa³ Stefan Przyboœ.
1925/26 – 1930/31 Opiekê nad III Mêsk¹
Dru¿yn¹ Harcersk¹ im. Stefana Czarnieckiego sprawowa³ Wawrzyniec Wilk.
1925/26 – 1930/31 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Marian Szewera.
1925/26 – 1930/31 Opiekê nad Muzeum
Szkolnym sprawowa³ Ludwik Bieñkowski.
1925/26 – 1931/32 Opiekê nad Stacj¹
Nadawczo-Odbiorcz¹ sprawowa³ Stanis³aw
Piekarczyk.
1925/26 – 1933/34 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) rusk¹ uczniów sprawowa³ Ostap
Œwitlik (Swit³yk).
1926 I Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego wystawi³a wspólnie z innymi dru¿ynami Szopkê harcersk¹
J. Brauna.
1926 9 II Setna rocznica œmierci Staszica,
nabo¿eñstwo i poranek przygotowany przez
Czytelniê uczniowsk¹.
1926 18 II Starosta rzeszowski zwo³a³ posiedzenie Rady Miejskiej, przeczyta³ decyzjê wojewody o rozwi¹zaniu Rady i powo³a³ Radê Przyboczn¹ (Zarz¹d Komisaryczny). Kierownikiem Tymczasowego Zarz¹du Gminy zosta³ wychowanek I Gimnazjum
Roman Krogulski, zaœ asesorami zostali
m.in. nauczyciel Wawrzyniec Wilk oraz
wychowankowie Józef Szaynok i Kazimierz
Wilusz. W sk³ad Rady Przybocznej weszli
m.in. nauczyciele I Gimnazjum Andrzej Kuœ
i ks. Micha³ Tokarski oraz wychowankowie:
Józef Liwo i Bronis³aw Kijas.
1926 25 IV (Siedliska k. Rzeszowa) – 2007
21 XI (Rzeszów) ¯yje Tadeusz Bieda, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1947) oraz
Wydzia³u Humanistycznego Uniwersytetu
Wroc³awskiego (1952), doktor historii, kierownik Oddzia³u Akt Miejskich Wojewódzkiego Archiwum Pañstwowego we Wroc³awiu (1952–59), kierownik Oddzia³u Terenowego WAP w Rzeszowie (1959–70), dyrektor WAP w Rzeszowie (1970–78), kierownik Oddzia³u Gromadzenia Zabezpieczania
i Opracowania Zasobu WAP w Rzeszowie
(od 1978), od 1973 na emeryturze.
1926 28 IV Wyk³ad i „obrazy œwietlne”
o Górnym Œl¹sku w kinoteatrze „Olimpia”.
1926 IV Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego zorganizowa³a kurs samarytañski pod opiek¹ dra Teofila Niecia.
1926 2 V Udzia³ m³odzie¿y w „Œwiêcie
sportowym” na boisku Resovii.
1926 3 V Udzia³ szko³y w uroczystoœci pañstwowej z okazji rocznicy Konstytucji 3 Maja
w koœciele farnym i pod pomnikiem Koœciuszki.
1926 5 V Po¿egnanie klasy VIII.
1926 5 V Delegacja uczniów wziê³a udzia³
w mszy za poleg³ych uczniów Seminarium
Nauczycielskiego Mêskiego.
1926 8 V Delegacja uczniów ze sztandarem
wziê³a udzia³ w ods³oniêciu tablicy pami¹tkowej w Seminarium.
1926 17–18 V Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem Jana Lebiedzkiego –
dyrektora II Gimnazjum w Rzeszowie.
Œwiadectwo dojrza³oœci uzyska³o 27 osób.
1926 III Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego wyœwietli³a
w kinoteatrze „Olimpia” przeŸrocza z ¿ycia
obozowego harcerzy.
1926 1–23 VII Trzecia Mêska Dru¿yna
Harcerska im. Stefana Czarnieckiego przebywa³a na obozie harcerskim w Czudcu
w maj¹tku p. Wiktora.
1926 15 IV Wystêp w szkole artysty dramatycznego K. Mareckiego.
1926 5 VII (Zadwórz k. Lwowa) – 1988 (Rzeszów) ¯yje Maria Twardy, absolwentka Tech-
204
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nikum Ekonomicznego w Rzeszowie, zastêpca dyrektora ds. administracji w Pañstwowej
Szkole Budowlanej w Rzeszowie (1970–82),
specjalista ds. techniczno-gospodarczych
w I Liceum (1983 – 1987/1988).
1926 20 X ¯a³obna sesja Rady Miejskiej
w zwi¹zku z tragiczn¹ œmierci¹ kuratora
Okrêgu Szkolnego Lwowskiego Stanis³awa
Sobiñskiego. Rada postanowi³a nadaæ jego
imiê II Gimnazjum w Rzeszowie.
1926 5 VII (Nienadówka) – 15 V 2002 (Rzeszów) ¯yje Piotr Plizga, absolwent gimnazjum ogrodniczego w Prusach k. Krakowa
(1949), Seminarium Nauczycielskiego
w Rzeszowie (1958) i historii w Wy¿szej
Szkole Nauczania Socjalizmu przy KC
PZPR w Warszawie (1968), nauczyciel
Szko³y Podstawowej w Rudnej Wielkiej
(II 1952 – 1953/54)), kierownik Szko³y Podstawowej w ¯yznowie (1954–68), inspektor szkolny w Strzy¿owie (1968–70), nauczyciel i kierownik internatu w Technikum
Rolniczym w Zarzeczu (1970–71), kierownik Dzia³u Informacji i Dokumentacji WDK
w Rzeszowie (1971/72), nauczyciel historii
i propedeutyki w I Liceum w Rzeszowie
(1971/72 – 1985/86), nauczyciel Liceum
Ogólnokszta³c¹cego Zaocznego w Rzeszowie, Zaocznego Technikum Kolejowego
w Rzeszowie, Zespo³u Szkó³ nr 2 w Rzeszowie (od 1986).
1926 22 X Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. Kuratora Okrêgu Szkolnego Lwowskiego Stanis³awa Sobiñskiego. W pogrzebie
kuratora we Lwowie wziê³a udzia³ delegacja m³odzie¿y ze sztandarem pod opiek¹
prof. Ludwika Bieñkowskiego.
1926 15 IX Rozpoczêcie nauki w gimnazjum.
1926 23 X Urz¹d Wojewódzki we Lwowie
zatwierdzi³ Fundacjê im. Adolfa Tannenbauma. W sk³ad jej zarz¹du weszli: adwokat dr
Henryk Wachtel – g³ówny organizator
przedsiêwziêcia, lekarz dr Józef Elsner (a)
i adwokat dr Henryk Hopfen – przedstawiciel zlikwidowanej Spó³dzielni „Ben Jehuda”, która przekaza³a nieodp³atnie pod budowê Domu Ludowego posiadany plac.
1926 28 X M³odzie¿ szko³y wys³ucha³a
w kinie „Olimpia” odczytu o lotnictwie.
1926 7 XI Delegacja m³odzie¿y wziê³a
udzia³ w œwiêcie Przysposobienia Wojskowego.
1927 7–13 XI Tydzieñ lotniczy.
1926 16 IX Adolf Tannenbaum podpisa³
w Londynie akt fundacyjny fundacji, której
g³ównym zadaniem by³o wybudowanie, a nastêpnie utrzymanie Domu Ludowego.
1926 11 XI Odby³o siê uroczyste nabo¿eñstwo w ósm¹ rocznicê odzyskania niepodleg³oœci, a nastêpnie poranek. Przemówienie wyg³osi³ prof. Ludwik Bieñkowski.
1926 IX Rozpoczêto budowê Domu Ludowego dziêki œrodkom przeznaczonym przez
Adolfa Tannenbauma.
1926 11 XI We Lwowie mar³ Józef Nogaj,
by³y dyrektor szko³y.
1926 4 X Uczniowie szko³y zwiedzili „Wystawê rolnicz¹” w Rzeszowie.
1926 14 X – 17 XII Tañce dla uczniów klas
VI–VIII w sali gimnastycznej Seminarium
Nauczycielskiego.
1926 22 X Zmar³ profesor Józef Józefczyk.
Dwa dni póŸniej uczniowie ze sztandarem
szko³y uczestniczyli w pogrzebie.
1926 13 XI W dniu patrona m³odzie¿y
szkolnej œw. Stanis³awa Kostki, odby³o siê
uroczyste nabo¿eñstwo i poranek. Przemawia³ prof. Antoni Panek.
1926 14 XI Odczyt dla m³odzie¿y o potrzebie oszczêdnoœci.
1926 17 XI Odby³o siê nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê Józefa Nogaja, by³ego dyrektora
szko³y, zmar³ego we Lwowie 11 XI 1926 r.
205
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1926 11 XII – 1927 31 III Zorganizowano
do¿ywianie dla 30 uczniów pod nadzorem
dra Józefa Grzegorczyka.
1926 15 XII – 1927 7 IV Raz w miesi¹cu
organizowano dla uczniów k¹piel w ³aŸni
miejskiej.
bliotece polskiej uczniów 1056 dzie³ w 1353
tomach, w bibliotece niemieckiej uczniów
635 dzie³ w 881 tomach, w bibliotece ruskiej
uczniów 635 dzie³ w 881 tomach.
1926/27 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 32 cz³onków.
1926 Zosta³o udostêpnione do zwiedzania
muzeum przyrodnicze w I Gimnazjum.
1926/27 Sodalicja Mariañska liczy³a
25 cz³onków i 11 kandydatów.
1926 Ks. Józef Ja³owy podczas audiencji
u papie¿a Piusa XI otrzyma³ b³ogos³awieñstwo na budowê kaplicy obok Mêskiego
Seminarium Nauczycielskiego.
1926/27 W drugim roku istnienia, muzeum
przyrodnicze zwiedzi³o 1310 osób, tj. o 550
wiêcej ni¿ rok wczeœniej.
1926 Z inicjatywy ks. Stanis³awa Kulanowskiego powsta³o Rzeszowskie Stowarzyszenie M³odzie¿y Polskiej (mêskiej).
1926 Podsekretarzem stanu w Ministerstwie
Robót Publicznych by³ Artur Walenty Hausner.
1926 Jerzy Michalski cz³onkiem Rady Finansowej przy ministrze skarbu.
1926 Andrzej Pluta zosta³ wiceprezesem
Stronnictwa Ch³opskiego (Zwi¹zek Ch³opski, którego prezesem by³ Pluta, po³¹czy³
siê wtedy ze Stronnictwem Ch³opskim).
1926 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie wchodzili m.in. zastêpca prezesa – wychowanek Roman Krogulski, a tak¿e cz³onkowie: nauczyciele ks. Jan Chmielnikowski
i ks. Micha³ Tokarski oraz wychowanek
Antoni Bomba.
1926/27 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 408 uczniów,
a na koñcu 389. Funkcjonowa³o 12 zespo³ów klasowych.
1926/27 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 21 nauczycieli.
1926/27 W bursie gimnazjalnej na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o 70 uczniów,
a pod koniec 63.
1926/27 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 5416 dzie³ w 10138 tomach, w bi206
1926/27 – 1930/31 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) niemieck¹ uczniów sprawowa³
Ostap Œwitlik.
1927 20 I II Gimnazjum otrzyma³o imiê
patrona – Stanis³awa Sobiñskiego, kuratora
okrêgu lwowskiego, skrytobójczo zamordowanego przez Ukraiñców. Zob. 1926 20 X.
1927 29 I W salach Kasyna odby³o siê po¿egnanie by³ego starosty Spiessa. Zorganizowali je miejscowi cz³onkowie Obozu
Wielkiej Polski: Czarnek, Liwo i Ta³asiewicz.
1927 6 II Zmar³ profesor Kazimierz Jakiel.
Dwa dni póŸniej ca³a szko³a ze sztandarem
wziê³a udzia³ w pogrzebie.
1927 15 III (B³a¿owa) Urodzi³ siê Józef
Bialic, absolwent I Gimnazjum i Liceum
(1945) i Akademii Rolniczej w Lublinie,
dyrektor Zak³adu Naukowo-Badawczego
Melioracji i U¿ytków Zielonych w Biebrzy
k. Grajewa (1964–71), dyrektor Zak³adu
Doœwiadczalnego Uprawy, Nawo¿enia
i Gleboznawstwa w Wierzbnie k. Gorzowa
Wielkopolskiego (od 1971), autor publikacji dotycz¹cych rolnictwa.
1927 19 III Z okazji imienin Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego odby³a siê pogadanka.
1927 27 III Z inicjatywy profesora UJ Stanis³awa Kota, kuratora Akademickiego
Zwi¹zku Rzeszowiaków w Krakowie, odby³o siê konstytucyjne zebranie starszych
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rzeszowiaków. Utworzono „Zwi¹zek Rzeszowiaków”. Na przewodnicz¹cego wybrano radcê Jopka, na sekretarza Osmeckiego.
Statutowym celem Zwi¹zku by³a praca dla
dobra ziemi rzeszowskiej.
1927 16 IV Na ³amach Nowego G³osu ukaza³a siê odezwa Komitetu Budowy Pomnika œp. p³ka Leopolda Lisa-Kuli, w której
wzywano mieszkañców miasta i okolic do
zbierania œrodków na ten cel. Przewodnicz¹c¹ Komitetu zosta³a Aleksandra Pi³sudska, a cz³onkami: biskup W³adys³aw Bandurski, Józef Beck, ks. dr Jan Chmielnikowski (n, a), kpt. 17 p.p. W³adys³aw Ciepielowski, gen. bryg., wiceminister spraw wojskowych Kazimierz Fabrycy, Hanna Hubicka, pp³k Lek. Kmdt. Of. Szko³y Sanit. Warszawa Stefan Hubicki, cz³onek prezydium
Rady Ministrów Henryk Józefski, mjr 17 pp
Jan Kotowicz (a), Roman Krogulski (a), por.
37 pp Wiktor Kula, pp³k Tadeusz Lechnicki, pp³k. Adolf Maciesza, p³k S.G. Dyr. Dptu
w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Ignacy Matuszewski, minister poczt i telegrafów
Bogus³aw Miedziñski, Józef Nadzieja, zastêpca szefa korp. Kontr. P³k K.K Bronis³aw Nakoniecznikow-Klukowski, mjr S.G
Oddz. I Szt. Gen Tadeusz Niezabitowski,
gen. bryg., Szef Sztabu Generalnego Tadeusz Piskor, gen. dyr. Inspektor Armii Edward
Rydz-Œmig³y, pp³k S.G. Szef Oddz. II Szt.
Gen. Tadeusz Schätzel, Wac³aw Sieroszewski, Dyrektor Departamentu MWRiOP Jan
Skotnicki, poeta Andrzej Strug, gen. bryg
dca 24 Dyw. P. Jaros³aw Wac³aw Wieczorkiewicz, ks. Stanis³aw ¯ytkiewicz (a). Sekretarzem Komitetu zosta³ por. Sakowski.
1927 2 V Po¿egnanie uczniów klasy VIII
zorganizowane na boisku szkolnym.
1927 3 V Obchody rocznicy 3 Maja.
1927 8–11 V Czytelnia uczniowska wystawia³a „Zaczarowane ko³o” Rydla.
1927 16–18 V Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora szko³y Waw-
rzyñca Wilka. 24 osoby otrzyma³y œwiadectwa dojrza³oœci.
1927 2 VI „Majówka” (w czerwcu) w lasach g³ogowskich.
1927 12, 15, 19 i 21 VI Wybory do Rady
Miejskiej w ko³ach czwartym, trzecim, drugim i pierwszym. W ka¿dym kole wybrano
12 radnych i 6 zastêpców. £¹cznie 48 radnych i 24 zastêpców. Burmistrzem zosta³
wychowanek I Gimnazjum Roman Krogulski, niep³atnymi asesorami m.in. wychowankowie: Józef Szaynok i Kazimierz Wilusz.
Ponadto w sk³ad Rady weszli m.in.: nauczyciele Marian Szpunar i ks. Jan Chmielnikowski oraz wychowankowie Jakub Alter,
dr Aron Wang i Czes³aw Wilk.
1927 11 VI Pogadanka o spó³dzielczoœci.
1927 19 VI Uroczystoœæ poœwiêcone Marii
Rodziewiczównie.
1927 26 VI Poranek poœwiêcony Juliuszowi S³owackiemu z okazji sprowadzenia jego
szcz¹tków do Polski. Dzieñ sportowy i jednoczeœnie dzieñ przysposobienia wojskowego m³odzie¿y.
1927 26–27 VI Wystawa prac rysunkowych
uczniów.
1927 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1927 VI Ks. Jan Chmielnikowski na posiedzeniu Rady Miejskiej zg³osi³ wniosek, aby
kosztem 10 tysiêcy z³otych zbudowaæ w Rzeszowie pomnik Leopolda Lisa-Kuli oraz
kosztem 2800 z³ wznieœæ nagrobek na jego
mogile na cmentarzu komunalnym.
1927 10–21 VII 10 osób z Trzeciej Mêskiej
Dru¿yny Harcerskiej im. Stefana Czarniec–
kiego uczestniczy³o w obozie wêdrownym
Rytro – Szczawnica – Pieniny – Spisz – Za–
kopane.
1927 1 IX Uroczyste nabo¿eñstwo rozpoczynaj¹ce rok szkolny.
1927 12 IX Odczyt o lotnictwie.
207
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1927 6 X Obchody 30 rocznicy œmierci
Adama Asnyka – odczyt.
1927 19 X Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp. kuratora Stanis³awa Sobiñskiego.
1927 22 X Nabo¿eñstwo za duszê œp. prof.
Józefa Józefczyka.
1927 23 X Film propagandowy Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej w kinoteatrze „Wanda”.
1927 29 X Uroczystoœæ ku czci „Nieznanego ¯o³nierza”.
1927 3 XI Pogadanki o potrzebie oszczêdnoœci.
1927 5 XI Udzia³ przedstawicieli uczniów
ze sztandarem w nabo¿eñstwie za poleg³ych
uczniów II Gimnazjum.
1927 11 XI Œwiêto pañstwowe w 9 rocznicê odzyskania niepodleg³oœci – nabo¿eñstwo, poranek, pochód.
1927 14 XI Poranek z okazji œwiêta patrona szko³y œw. Stanis³awa Kostki.
1927 20 XI Koœció³, szko³ê i bursê gimnazjaln¹ odwiedzi³ by³y uczeñ szko³y biskup
Anatol Nowak.
1927 27 XI W 300 rocznicê zwyciêstwa floty polskiej pod Oliw¹ – przemówienie prof.
Ludwika Bieñkowskiego.
1927 10 XII 77 rocznica œmierci gen. Józefa
Bema – przemówienie prof. Bieñkowskiego.
1927 koniec roku W sk³ad Rady Miejskiej
wchodzili m.in.: nauczyciele I Gimnazjum
Wawrzyniec Wilk, Marian Szpunar i ks. Jan
Chmielnikowski oraz wychowankowie: in¿.
Józef Szaynok, Jakub Alter, Alojzy Bojdecki, Herman Kraus, Joachim Saul Silber,
W³adys³aw Uzarski, Aron Wang, Kazimierz
Wilusz i Czes³aw Wilk.
1927 Zacz¹³ ukazywaæ siê „Przyjaciel Ch³opa”. T³oczy³a go Drukarnia Udzia³owa. Redaktorem odpowiedzialnym by³ Franciszek
208
Wrzeszczycki. Nastêpnie redakcjê przej¹³ Józef Kubicki (a), wydawnictwo Antoni Szmigiel (u), a druk firma J.A. Pelara. Pismo wychodzi³o pod egid¹ Zarz¹du Powiatowego
Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”.
1927 Juliusz Kaden-Bandrowski (urodzony w Rzeszowie w 1885 r.) wyda³ opowiadanie Na progu, w którym znalaz³y siê ciep³e s³owa o rzeszowskim gimnazjum oraz
o poleg³ych w walkach legionistach Albinie Fleszarze, Jakubie Daraszu, Tadeuszu
Wyrwie-Furgalskim.
1927 Dyrektor Pañstwowego Mêskiego
Seminarium Nauczycielskiego Józef Zagrodzki ofiarowa³ 1000 z³ na budowê Koœcio³a Chrystusa Króla. Proboszcz koœcio³a
farnego Micha³ Tokarski przekaza³ grunt
pod budowê. Niedu¿¹ parcelê do tego gruntu
do³o¿y³a Rada Powiatowa.
1927/28 Na pocz¹tku roku szkolnego do
gimnazjum uczêszcza³o 361 uczniów, a pod
koniec 357. Funkcjonowa³o 7 zespo³ów klasowych: kl. I – 1, kl. II – 2, kl. V – 1, kl. VI
– 1, kl. VII – 1, kl. VIII – 1.
1927/28 Na pocz¹tku roku szkolnego
w bursie gimnazjalnej mieszka³o 68 uczniów, a pod koniec 61.
1927/28 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 17 nauczycieli.
1927/28 Biblioteka nauczycielska liczy³a 5452
dzie³a w 10181 tomach, biblioteka uczniów
polska 718 dzie³ w 960 tomach, biblioteka
uczniów niemiecka 635 dzie³ w 881 tomach,
biblioteka uczniów ruska 26 dzie³ w 67 tomach.
1927/28 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 28 cz³onków.
1927/28 Sodalicja Mariañska liczy³a 21 cz³onków i 17 kandydatów.
1927/28 Muzeum przyrodnicze zwiedzi³o
445 osób.
1927–1928 Ks. Józef Ja³owy pe³ni³ pos³ugê duszpastersk¹ wœród emigrantów pol-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
skich w Stanach Zjednoczonych i zbiera³
œrodki na budowê koœcio³a Chrystusa Króla.
1927/28 – 1930/31 Opiekê nad Czytelni¹
uczniów sprawowa³ Marian Szewera.
1927/28 – 1930/31 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) polsk¹ uczniów sprawowa³ Tadeusz Pluta.
1928 7 I Pogrzeb by³ego dyrektora W³adys³awa Lercela.
1928 6 II Udzia³ uczniów w nabo¿eñstwie
za œp. prof. Kazimierza Jakla.
1928 8 II M³odzie¿ zwiedzi³a wystawê przeciwalkoholow¹.
1928 8–18 II Przerwa w nauce szkolnej
spowodowana mrozami dochodz¹cymi do
40 stopni.
1928 10 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora szko³y Wawrzyñca
Wilka. Zdawa³ 1 uczeñ i otrzyma³ œwiadectwo dojrza³oœci.
1928 II Gruboœæ pokrywy lodowej dochodzi³a do 80–100 centymetrów. Z powodu
mrozu wyginê³y ryby i ptaki na Wis³oku.
1928 4 III Wybory do Sejmu. W okrêgu
47 zg³oszono 12 list wyborczych. Ze Stronnictwa Ch³opskiego mandaty zdobyli: Andrzej Pluta (u), Eugeniusz Opolski, Marcin
Socha, Jan Sobek.; z PSL-Piast Jan Pieni¹¿ek; z BBWR Jakub Bojko, z PPS Antoni
Chudy. W Rzeszowie BBWR uzyska³ 2704
g³osów, PPS 1417, PSL-Wyzwolenie 9, Stronnictwo Ch³opskie 9, Zwi¹zek Ch³opski 41,
Zjednoczenie Narodowe ¯ydowskie w Ma³opolsce 3019, lista Ruska 2, Katolicko-Narodowa 1158, Polski Katolicki Blok PSL 49,
Piast i Chrzeœcijañsko Demokratyczna Katolicka Unia Ziem Zachodnich 128, Ogólno¯ydowski Narodowy Blok Wyborczy 342,
PPS-Lewica 436. Frekwencja wynios³a
65,78%. W powiecie rzeszowskim BBWR
uzyska³ 9862 g³osy, PPS 6137, PSL-Wyzwolenie 394, Stronnictwo Ch³opskie 25217,
Zwi¹zek Ch³opski 2379, Zjednoczenie Narodowe ¯ydowskie w Ma³opolsce 4224, lista Ruska 2, lista Katolicko-Narodowa 4285,
Polski Katolicki Blok PSL 2862, Piast
i Chrzeœcijañsko Demokratyczna Katolicka
Unia Ziem Zachodnich 1484, Ogólno¯ydowski Narod. Blok Wyborczy 431, PPSLewica 1278. Frekwencja wynios³a 79,30%.
1928 19 III Imieniny marsza³ka Józefa Pi³sudskiego – przemówienie prof. Bieñkowskiego, pochód.
1928 22 IV (Rzeszów) – 1967 10 XII (Suwczyna pow. Bielsko) ¯yje Stanis³aw Grzesik,
absolwent Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Soko³owie (1947) i AWF w Warszawie (1950),
pedagog, trener, dzia³acz sportowy, sêdzia,
prezes Okrêgowego Zwi¹zku Gimnastyki
Sportowej, cz³onek Prezydium Zwi¹zku Akrobatyki Sportowej w Warszawie, nauczyciel
wychowania fizycznego w I Liceum w Rzeszowie (1950/51 – 1963/64), kierownik Studium Wychowania Fizycznego przy Wy¿szej
Szkole In¿ynierskiej w Rzeszowie (od 1 II
1964), zgin¹³ w wypadku samochodowym.
1928 30 IV W dniu œwiêta ksi¹¿ki polskiej
odczyt ucznia kl. VII Ludwika Ba³dy.
1928 30 IV – 6 V W jednej z sal I Gimnazjum urz¹dzono wystawê ksi¹¿ki polskiej.
Eksponatów dostarczy³a ksiêgarnia Uzarskiego, dekoracjê nadzorowa³ prof. ¿eñskiej
szko³y przemys³owej Andrzej Durek. a obrazów na ubranie sali dostarczy³ prof. II Gimnazjum Antoni Kamiñski. Wystawê zwiedzi³o
150 osób starszych i 1300 m³odzie¿y.
1928 3 V Obchody rocznicy uchwalenia
Konstytucji 3 Maja.
1928 5 V Po¿egnanie uczniów klas VIII.
1928 15–16 V Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca
Wilka. 20 abiturientów otrzyma³o œwiadectwo dojrza³oœci.
1928 3 VI Œwiêto spó³dzielczoœci.
209
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1928 8 VI Udzia³ uczniów ze sztandarem
w pogrzebie Kazimierza Kruczka, by³ego
ucznia i uczestnika walk o Lwów.
1928 6 X Udzia³ m³odzie¿y w przedstawieniu „Koœciuszko pod Rac³awicami” w koszarach 20 pu³ku u³anów.
1928 26 VI Majówka.
1928 10 XI Œwiêto Odrodzonej Ojczyzny –
nabo¿eñstwo i poranek. Czytelnia uczniów
ufundowa³a kamieñ pami¹tkowy i zasadzi³a
drzewo wolnoœci na podwórzu gimnazjalnym.
1928 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1928 14 VII (Palikówka) Urodzi³ siê Tadeusz Gunia, absolwent I Gimnazjum i Liceum
(1948) oraz geologii na Uniwersytecie Wroc³awskim (1952), prodziekan Wydzia³u Nauk
Przyrodniczych Uniwersytetu Wroc³awskiego (1971–73), dziekan tego Wydzia³u (1973–
75), profesor (1974); zajmuje siê problemami stratygraficznymi i surowcowymi Sudetów i ich przedpola; autor ponad stu publikacji: monografii, studiów, rozpraw oraz
opracowñ wykonanych dla potrzeb poszukiwañ geologicznych i górnictwa.
1928 15 VII – 4 VIII Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego
zorganizowa³a obóz w Lutory¿u (16 osób).
1928 VII Do muzeum szkolnego zakupiono szafy. Jego eksponaty rozlokowano
w dwóch salach.
1928 VIII Na skutek poufnych spotkañ pos³ów Andrzeja Pluty i Jana Pieni¹¿ka na terenie powiatu rzeszowskiego nast¹pi³o zbli¿enie miêdzy partiami ch³opskimi oraz miêdzy SCh a PPS.
1928 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
1928 11 IX W ramach tygodnia LOPP odczyt o lotnictwie wyg³osi³ uczeñ kl. VIII Roman Daniec.
1928 12 XI Udzia³ m³odzie¿y w przedstawieniu kinematograficznym „Potêga Polski”.
1928 13 XI Poranek ku czci patrona szko³y
œw. Stanis³awa Kostki.
1928 16 XI Powsta³ Powiatowy Komitet
BBWR w Rzeszowie. Przewodnicz¹cym
zosta³ burmistrz Roman Krogulski, a cz³onkami zarz¹du Micha³ Mróz i Jan Uzarski.
W zebraniu organizacyjnym uczestniczyli
prosanacyjni przedstawiciele gmin z Przybyszówki, Boguchwa³y, Zaczernia, Chmielnika, Œwilczy, £ukawca, Niechobrza, Nowej Wsi, Jasionki, Bratkowic, Bia³ej i Straszydla.
1928 18 XI Podczas obchodów dziesiêciolecia niepodleg³oœci ks. Jaroñski – dziekan
korpusu przemyskiego, poœwiêci³ koœció³
garnizonowy. Uroczyst¹ mszê celebrowa³
ks. Micha³ Tokarski, a kazanie wyg³osi³
ks. Stefan Momid³owski z Przemyœla.
1928 18 XI Zwi¹zek Katolicko-Spo³eczny
w Rzeszowie przekszta³ci³ siê w Ligê Katolick¹. Liczy³a ona ok. 250 cz³onków. Prezesem zosta³ absolwent dr Witold Czarnek,
1928 19 IX Zjazd kole¿eñski abiturientów
z 1878 r.
1928 21 IX Wycieczka zabawowa z okazji
„Œwiêta dziecka”.
1928 29 IX Wyk³ad dla klas VIII o alkoholizmie.
1928 30 IX Udzia³ delegacji m³odzie¿y
w ods³oniêciu pomnika Ignacego £ukasiewicza (by³ego ucznia) w Kroœnie.
210
Fotografia ze zjazdu kole¿eñskiego w Rzeszowie
19 wrzeœnia 1928 r. (1878-1928)
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zastêpc¹ prof. Antoni Panek. Liga dzieli³a
siê na piêæ sekcji: organizacyjn¹, odczytow¹, biblioteczno-prasow¹, propagandy indywidualnej, celów praktycznych.
osuszono pomieszczenia w bocznym
skrzydle budynku.
1928 29 XI Poœwiêcenie sztandaru dru¿yny harcerskiej.
1928 2 XII Stefan Hakalla prezesem Ko³a
(Zarz¹du Miejskiego) Stronnictwa Narodowego w Rzeszowie. Jednym z liderów by³
Franciszek R¹b.
1928 XII – 1929 III Organizowane by³o do¿ywianie, z którego skorzysta³o 28 uczniów.
1928 Ukoñczono budowê domu ludowego
ze œrodków przeznaczonych przez Adolfa
Tannenbauma. Koszt budowy wyniós³ 12 tysiêcy funtów. W budynku znalaz³y siedzibê: szko³a powszechna, œrednia, biblioteka,
sala widowiskowa oraz liczne stowarzyszenia dzia³aj¹ce pod patronatem izraelickiej
gminy wyznaniowej.
1928 W sk³ad Tymczasowego Zarz¹du Powiatowego w Rzeszowie wchodzili m.in.
wychowankowie I Gimnazjum Roman Krogulski, Jan Gumiñski, Piotr Fic, Józef Schaufel i Piotr Wiêcek.
Uczeñ klasy IV Tadeusz
Tondera (1928/29) –
cztery srebrne paski na
mundurku szkolnym
1928/29 Na pocz¹tku roku szkolnego
do gimnazjum uczêszcza³o 335 uczniów, a pod koniec
321. Funkcjonowa³o 10 zespo³ów klasowych.
1928/29 Pod koniec roku szkolnego
w gimnazjum by³o zatrudnionych 17 nauczycieli.
1928/29 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 70 uczniów,
a pod koniec 64.
1928/29 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 58 cz³onków.
1928/29 Sodalicja Mariañska liczy³a 27 cz³onków, 7 kandydatów i 4 aspirantów.
1928 W sk³ad tymczasowego Wydzia³u Powiatowego wchodzili m.in. cz³onkowie: wychowankowie I Gimnazjum: Roman Krogulski, Jan Gumiñski, Józef Chmiel, Wilhelm Hochfeld, Karol P¹czek, Jan Draus.
1928/29 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 4956 dzie³ w 10505 tomach.
Z zapisu œp. prof. Jakla biblioteka otrzyma³a 156 dzie³. W bibliotece uczniów polskiej
by³o 837 dzie³ w 110 tomach, w bibliotece
uczniów ruskiej 26 dzie³ w 67 tomach,
w bibliotece uczniów niemieckiej 728 dzie³
w 93 tomach.
1928 Wspó³za³o¿ycielem Miêdzynarodowego Biura Ochrony Przyrody by³ W³adys³aw Szafer.
1928/29 Do muzeum szkolnego przekazanych zosta³o 69 monet srebrnych i miedzianych polskich.
1928/29 Na ma³ym boisku urz¹dzono dwa
kwietniki, a na wielkim zasadzono 10 lip i
9 drzew morwowych. Oprócz tego Czytelnia uczniów wmurowa³a tam kamieñ pami¹tkowy z okazji dziesiêciolecia niepodleg³oœci i zasadzi³a „D¹b wolnoœci”.
1928/29 W czwartym roku istnienia muzeum przyrodnicze zwiedzi³o 493 osoby.
1928/29 W porozumieniu ze Starostwem
odnowiono pod wielkim podwórzem kana³,
który by³ zasypany od 30 lat i w ten sposób
1928–1930 Józef Liwo redaktorem Ziemi
Rzeszowskiej.
1928–35 Roman Rybarski prezesem klubu
poselskiego Narodowej Demokracji.
1929 6 I Ukonstytuowa³ siê Zarz¹d Powiatowy Stronnictwa Narodowego. Pierwszym
211
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
jego prezesem zosta³ Józef Liwo. Trzecim
z kolei prezesem by³ Stefan Hakalla.
1929 26 VI Dzieñ sportowy.
1929 12 I Wyk³ad o gruŸlicy i jej zwalczaniu.
1929 po³. roku Powsta³ okrêg rzeszowski
Stronnictwa Narodowego. Jednym z jego organizatorów by³ Józef Liwo.
1929 31 I UroczystoϾ imienin prezydenta
Ignacego Moœcickiego.
1929 7–8 II Odczyt o abstynencji.
1929 15 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca Wilka. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³ 1 abiturient.
1929 26 II Zwiedzanie wystawy przeciwalkoholowej.
1929 II i III Z powodu mrozów dochodz¹cych do 35 stopni przerywano dwa razy
naukê na kilka dni, gdy¿ mimo dwukrotnego palenia w piecach nie mo¿na by³o osi¹gn¹æ temperatury plus 10 stopni.
1929 5 III Udzia³ m³odzie¿y w przedstawieniu „Bernadetta”.
1929 19 III Uroczystoœæ imienin marsza³ka Józefa Pi³sudskiego.
1929 22 III Udzia³ m³odzie¿y w przedstawieniu kinematograficznym „Nie damy ziemi wileñskiej”.
1929 13–14 IV Uczniowie nale¿¹cy do Czytelni uczniów odegrali w sali „Soko³a” „Króla Edypa” Sofoklesa.
1929 3 V Œwiêto 3 Maja.
1929 4 V Wyk³ad lektora Uniwersytetu
Lwowskiego Fr. Fr¹czkowskiego „Znaczenie i zasady piêknej mowy w ¿yciu codziennym i publicznym”.
1929 5 V Festyn szkolny. Zgromadzone œrodki przeznaczono na wycieczkê do Poznania.
1929 22–24 V Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca Wilka.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 28 uczniów.
1929 27 V Po¿egnanie absolwentów.
1929 9 VI Udzia³ uczniów w œwiêcie przysposobienia wojskowego.
212
1929 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1929 9–28 VII 15 cz³onków Trzeciej Mêskiej Dru¿yny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego wziê³o udzia³ w II narodowym
zlocie harcerskim w Poznaniu.
1929 31 VIII (Rzeszów) Urodzi³ siê Les³aw
Grzegorczyk, absolwent I Gimnazjum i Liceum (1946) oraz Wydzia³u Lekarskiego
(UJ) (Akademii Medycznej) w Krakowie
(1952), profesor (1977), lekarz dermatolog,
specjalista medycyny pracy, kierownik Zespo³u Nauczania Klinicznego krakowskiej
AM w Rzeszowie (od 1970) przekszta³conej w Katedrê Nauczania Klinicznego
(1982), autor ok. 200 rozpraw naukowych.
1929 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Msza w koœciele gimnazjalnym.
Udzia³ pocztu sztandarowego.
1929 10–12 IX Wycieczka do Poznania.
Zob. 1929 5 V.
1929 6 X Wyjazd uczniów klas VI i VII na
æwiczenia przysposobienia wojskowego do
Przemyœla.
1929 7 X Film w kinoteatrze „Wanda” –
„Mogi³a wœród lodowców”.
1929 8 X Odczyt o lotnictwie z okazji tygodnia LOPP.
1929 26 i 28 X Wyk³ad prof. Józefa R¹czego „O oszczêdnoœci”.
1929 31 X Wyk³ad prof. R¹czego dla drugiej grupy uczniów „O oszczêdnoœci”.
1929 11 X Obchody 150-lecia œmierci Kazimierza Pu³askiego (odczyt, wiersze).
1929 11 XI 12-lecie odzyskania niepodleg³oœci, uroczyste nabo¿eñstwo, poranek,
przemówienie prof. Bieñkowskiego, pieœni
patriotyczne, referat ucznia.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Przedstawienie „Wenancjusz” przygotowane przez uczniów I Gimnazjum
1929 13 XI Œwiêto patrona szko³y œw. St.
Kostki.
1929 1 XII – 1930 1 IV Zorganizowano
do¿ywianie dla 20 niezamo¿nych uczniów.
1929 7 XII Przedstawienie w „Sokole” pt.
„Wenancjusz” urz¹dzone przez Sodalicjê
uczniów.
1929 8 XII (Borek Nowy) Urodzi³ siê Marian Piech, absolwent I Liceum (1949) i UJ
w Krakowie (1953); studia magisterskie na
Wydziale Rolniczym Wy¿szej Szko³y Rolniczej we Wroc³awiu; pracownik naukowy
w WSR we Wroc³awiu (1954–61), Wy¿szej
Szko³y Rolniczej w Szczecinie (od 1964;
od 1972 AR w Szczecinie), profesor, autor
oko³o 200 publikacji.
1929 11 XII Film w kinoteatrze „Wanda”
„Monte Sancto”.
1929 Do prawego skrzyd³a budynku II Gimnazjum dobudowano salê gimnastyczn¹ ze
scenk¹ teatraln¹. Ze scenki tej korzystali
tak¿e uczniowie I Gimnazjum, wspó³pracuj¹c z kolegami z Gimnazjum II.
1929 Prezesem Ogniska Zwi¹zku Rzeszowian zosta³ prof. Stanis³aw Kot.
1929 Ks. dr Maurycy Turkowski, z ramienia Towarzystwa Nauczycieli Szkó³ Wy¿szych i Œrednich, wyst¹pi³ z referatem na
miêdzynarodowej konferencji w Hadze.
1929 Zosta³ oddany do u¿ytku Dom Ludowy Fundacji Adolfa Tannenbauma. Mieœci³y siê w nim m.in. placówki oœwiatowe
¯ydowskiego Towarzystwa Szko³y Ludowej, Œredniej i Zawodowej w Rzeszowie,
¯ydowskie Towarzystwo Muzyczne i Dramatyczne, ¯ydowskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oœwiatowe „Tarbut”, Towarzystwo
„Haszachar”, Stowarzyszenie ¯ydowskich
Akademików „Makabea”, organizacje: Hanoar Hacijoni, Haszomer Hacair, Hechaluc,
Brith Trumpeldor, Poalej Syjon, sala widowiskowa, biblioteka, sala gimnastyczna.
1929 Podjêto prace nad uruchomieniem fundacji Henryka Hanasiewicza, po wygaœniêciu do¿ywocia dla chorej ¿ony fundatora.
1929/30 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 321 uczniów,
a pod koniec 310. Funkcjonowa³o 10 zespo³ów klasowych.
1929/30 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 18 nauczycieli.
213
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1929/30 Wybudowanio werandê na jednym
z ganków i wprowadzono instalacjê elektryczn¹ w gabinecie przyrodniczym, w œwietlicy harcerskiej, w Muzeum szkolnym
i w bocznym korytarzu.
1929/30 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
na pocz¹tku roku szkolnego 69 uczniów,
a pod koniec 60.
1929/30 Biblioteka nauczycielska liczy³a
5002 dzie³ w 10561 tomach. Biblioteka
uczniów polska liczy³a 1110 dzie³ w 1400
tomach, biblioteka uczniów ruska 26 dzie³
w 67 tomach, biblioteka uczniów niemiecka 728 dzie³ w 1053 tomach.
dagogicznym (1952/53), II Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1953/54), III Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1959/60), Zasadniczej Szkole
Odzie¿owej (1960–67), I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1966/67 – 1971), Politechnice
Rzeszowskiej (od 1971), kierownik artystyczny i horeograf zespo³u „Po³oniny”.
1930 12 I Wyk³ad dra Witolda Czarnka
„O zawodzie prawniczym”.
1930 13 I Wieczór recytatorski Rychterówny.
1930 16 I Film „Œl¹sk Ÿrenica Polski”.
1930 26 I Wyk³ad o wojskowoœci majora
W³adys³awa Ciepielowskiego.
1929/30 Emerytowany nauczyciel Antoni
Pabjan ofiarowa³ do biblioteki 31 dzie³ autorów klasycznych.
1930 30 I Imieniny prezydenta Ignacego
Moœcickiego; nabo¿eñstwo, referat ucznia,
wystêp chóru.
1929/30 Trzecia Mêska Dru¿yna Harcerska
liczy³a 58 cz³onków.
1930 8 II Wyk³ad o trzeŸwoœci ks. Antoniego Cz¹stki.
1929/30 Sodalicja Mariañska uczniów liczy³a 20 cz³onków, 10 kandydatów i 12 aspirantów.
1930 9 II Wyk³ad o studiach weterynaryjnych dra Bergera.
1929/30 – 1930/31 Zatrudniona by³a druga
w historii szko³y nauczycielka – Stanis³awa
Wójtowiczówna, etatowa nauczycielka II Gimnazjum w Rzeszowie, która uczy³a œpiewu,
muzyki, prowadzi³a chór i orkiestrê oraz
opiekowa³a siê gabinetem muzycznym.
1930 13 II Film propagandowy o trzeŸwoœci.
1930 12 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca Wilka.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 3 osoby.
1930 14 i 15 II 10-lecie odzyskania dostêpu do morza – referat ucznia.
1929/30 – 1938/39 Opiekê nad Kas¹ Oszczêdnoœci (od 1934 Szkoln¹ Kas¹ Oszczêdnoœci) sprawowa³ Józef R¹czy.
1930 16 II Wyk³ad „O studiach medycznych” dra Dziubka i „O studiach farmaceutycznych” mgra Lipczyñskiego.
1929–39 Józef Liwo prezesem okrêgu rzeszowskiego Stronnictwa Narodowego.
1921 21 II Wyk³ad „Na progu nowej epoki” J. Œwiêcickiego.
1930 4 I Uczniowie obejrzeli filmy „Jak
Janek spêdza dzieñ” i „GruŸlica koœci”.
1930 6 i 7 I Harcerze odegrali „Szopkê harcersk¹”, a dochód z niej przeznaczyli na
obóz letni.
1930 10 I (Szczyrk) Urodzi³a siê Alicja Haszczak, absolwentka Liceum Pedagogicznego
w Pszczynie (1948) i AWF (1952), nauczycielka wychowania fizycznego w Liceum Pe214
1930 2 III Wyk³ad „O studiach technicznych” in¿. Sikory.
1930 19 III Imieniny Marsza³ka J. Pi³sudskiego – nabo¿eñstwo, referat ucznia, wiersze, chór.
1930 20 III Film „Niepodleg³oœæ Polski”.
1930 13 IV Udzia³ w uroczystoœciach Jana
Kochanowskiego w II Gimnazjum.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1930 3 V Œwiêto 3 Maja, udzia³ ze sztandarem w nabo¿eñstwie, na placu æwiczeñ 17 pp,
nastêpnie w defiladzie.
1930 9–10 V Kó³ko historyczne wystawi³o
„Do¿ywocie” Fredry.
1930 16 V Po¿egnanie abiturientów.
1930 17 V – 5 VII Trzecia Mêska Dru¿yna
Harcerska prowadzi³a pokazow¹ hodowlê
jedwabników dostêpn¹ do zwiedzania.
1930 19–21 V Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca Wilka.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 24 osoby.
1930 24 V Tydzieñ lotniczy. Odczyt o lotnictwie.
1930 pocz. VI 3 Mêska Dru¿yna Harcerska otworzy³a antykwarniê dla uczniów
I Gimnazjum.
1930 1 VI Udzia³ delegacji ze sztandarem
w uroczystoœci poœwiêcenia sztandaru Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego.
1930 8–9 VI Udzia³ „Przysposobienia Wojskowego” i harcerzy w Œwiêcie Przysposobienia Wojskowego.
1930 15–17 VI Wystawa prac rysunkowych
i malowide³ uczniów.
1930 19 VI Dzieñ harcerza.
1930 25 VI Dzieñ wycieczkowy.
1930 27 VI Dzieñ sportowy.
1930 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1930 4–27 VII Udzia³ Trzeciej Mêskiej
Dru¿yny Harcerskiej im. S. Czarnieckiego
w obozie w Zaborowie k. Czudca (25 osób).
1930 30 VII Przeprowadzono losowanie
24 radnych, po szeœciu z ka¿dego ko³a, którzy pozostaæ mieli w Radzie Miejskiej przez
nastêpne trzy lata. Radnymi nadal pozostali
m.in.: nauczyciel I Gimnazjum Marian Szpunar oraz wychowankowie Aron Wang, W³adys³aw Uzarski, Kazimierz Wilusz, Herman
Kraus, Joachim Silber, Jakub Alter i Czes³aw
Wilk. (Pozosta³ych 24 radnych, zgodnie
z ustaw¹ gminn¹ z 1866 r., zakoñczy³o pracê.
Wylosowano tak¿e 12 zastêpców radnych.)
1930 17 IX Poranek filmowy w kinoteatrze
„Henryka” – Pomorze.
1930 18 IX Wybory do Rady Miejskiej
w III kole. Wybrani zostali m.in. wychowankowie I Gimnazjum: dr Kazimierz Wilusz,
dr Roman Krogulski i dr Piotr Wiêcek.
1930 IX Po wyborach (uzupe³niaj¹cych) do
Rady Miejskiej burmistrzem zosta³ ponownie Roman Krogulski. Radni chrzeœcijañscy
utworzyli trzy kluby: Klub Mieszczañski
Chrzeœcijañski z ks. Janem Chmielnikowskim (n) na czele, Klub Radnych PPS z Karolem Krwawiczem i Klub Radnych PPS
Frakcji Rewolucyjnej z Czes³awem Wilkiem
(u). Zaœ radni ¿ydowscy dwa kluby: Klub
Mieszczañski ¯ydowski z Hermanem Krausem (a) i Klub ¯ydowski Syjonistyczny
z dr. Feliksem Hopfenem.
1930 8 XI Zwiedzanie wystawy drobiu.
1930 10 XI W 10 rocznicê rozejmu polskobolszewickiego Czytelnia uczniów przygotowa³a spotkanie (wiersze, chór, odczyt
o walkach i rozejmie z bolszewikami).
1930 11 XI Nabo¿eñstwo i poranek z okazji rocznicy odzyskania niepodleg³oœci.
1930 13 XI Uroczystoœci patrona szko³y
œw. St. Kostki. Sodalicja Mariañska uczniów
urz¹dzi³a akademiê w sali gimnastycznej
II Gimnazjum.
1930 16 XI Wybory do Sejmu. W okrêgu
47 Okrêgowa Komisja Wyborcza uniewa¿ni³a jako nieformalne wszystkie listy wyborcze z wyj¹tkiem BBWR i endecji. Stronnictwa ludowe wezwa³y swoich zwolenników, aby g³osowali na endecjê, a partie lewicowe i ¿ydowskie zaapelowa³y o bojkot
wyborów. BBWR zdoby³ piêæ mandatów
poselskich (Andrzej Lubomirski, Rudolf
215
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Burda, Franciszek Sieradzki, Micha³ Szajer, Adam Habuda), a endecja dwa (Józef
Liwo (a), Micha³ Stêpak).
1930 22 XI (£¹ka k. Rzeszowa) Urodzi³ siê
Tadeusz Paw³owski, absolwent I Liceum (1951)
i Wydzia³u Prawa UJ w Krakowie (1961),
oficer zawodowy (1956–61), radca prawny,
wyk³adowca w studium wojskowym Krakowskiej Akademii Medycznej w Rzeszowie.
1930 29 XI Uroczysty poranek w 100 rocznicê powstania listopadowego (referat, wiersze, pieœni). Wieczorem delegacja m³odzie¿y z³o¿y³a wieñce na grobach powstañców.
1930 29 XI (Rzeszów) Urodzi³ siê Wies³aw
Bomba, absolwent Technikum Admin.-Gospod. w Rzeszowie (1951) i Wy¿szej Szko³y
Wychowania Fizycznego we Wroc³awiu
(1967), nauczyciel wychowania fizycznego
w liceach ogólnokszta³c¹cych w: Kolbuszowej (1954–56), Czudcu (1956–64), I Liceum
w Rzeszowie (1964/65 – 1973/74), Technikum Elektrycznym w Krakowie (1974–76),
Szkole Chor¹¿ych Po¿arnictwa w Krakowie
(1976–78), wizytator KOS w Rzeszowie
(1979), nauczyciel w Studium Wychowania
Fizycznego WSP w Rzeszowie (od 1979).
1930 XI Uroczyste odchody setnej rocznicy
wybuchu powstania listopadowego. Ks. Micha³ Tokarski odprawi³ mszê ¿a³obn¹ w koœciele parafialnym w intencji powstañców.
1930 XI – 1935 IX W Sejmie III kadencji
zasiada³ m.in. Szczepan Szydelski (popierany do 1932 przez Polskie Stronnictwo
Chrzeœcijañskiej Demokracji).
1930 1 XII (£añcut) Urodzi³ siê Tadeusz Krupiñski, absolwent I Liceum (1951) i Uniwersytetu Wroc³awskiego (1956), pracownik naukowy tego¿ uniwersytetu, profesor, antropolog, kierownik Zak³adu Antropologii (od
1971), dziekan (od 1981), autor kilkudziesiêciu prac naukowych, w tym kilku monografii.
1930 3 XII Koncert na nowych organach
w koœciele gimnazjalnym.
216
1930 4 XII Film „Odrodzenie Polski”.
1930 7 XII Udzia³ m³odzie¿y w pogrzebie
emerytowanego profesora Micha³a Krzeczkowskiego.
1930 XII – 1931 III Organizowane by³o
w szkole do¿ywianie uczniów ubogich.
1930 Rada Miasta utworzy³a fundacjê „Bazary B³ogos³awionego Adolfa Tannenbauma”. Kwota przekazana przez darczyñcê
wynios³a 500 funtów (20.000 z³). Z funduszu tego miano zbudowaæ pomieszczenia
us³ugowe i handlowe, a nastêpnie wydzier¿awiæ je za niewielk¹ op³at¹ biednym, pocz¹tkuj¹cym rzemieœlnikom i handlarzom,
zarówno izraelitom jak i chrzeœcijanom.
Z pobranych op³at miano przeprowadzaæ remont bazaru, a nadwy¿kê corocznie rozdzielaæ wœród ubogich obydwu religii.
1930 Ks. dr Maurycy Turkowski, z ramienia Towarzystwa Nauczycieli Szkó³ Wy¿szych i Œrednich, wyst¹pi³ z referatem na
miêdzynarodowej konferencji w Brukseli.
1930 Moderatorem Sodalicji Panów po ks.
Józefie Cieœliku zosta³ ks. Micha³ Tokarski.
Zarz¹dem kierowa³ Micha³ Pelc (a).
1930 Ksi¹dz Walenty Pucha³a burmistrzem
Trembowli.
1930 W sk³ad Tymczasowej Rady Powiatowej wchodzili m.in. cz³onkowie: nauczyciel ks. Jan Chmielnikowski oraz wychowankowie: Roman Krogulski, Piotr Fic, Józef Schaufel i ks. Sylwester Bazylski.
1930–1931 15 VI Ukazywa³o siê pismo
„Pod Znakiem Chrystusa” (miesiêcznik).
Wyd. i red. odp. ks. dr Józef Ja³owy. Wychodzi³o z Drukarni Udzia³owej w Rzeszowie.
1930/1931 Nast¹pi³o udŸwiêkowienie kin
„Wanda” i „Muzeum”.
W latach trzydziestych lekarzem powiatowym w Rzeszowie by³ Józef Grzegorczyk.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1930–1931 Ukazywa³ siê miesiêcznik „Pod
znakiem Chrystusa” (póŸniej „Pod znakiem
Chrystusa i Maryi”) – czasopismo sodalicyjne, pod red. ks. Józefa Ja³owego, wychodz¹ce z Drukarni Udzia³owej. Ks. Ja³owemu pomagali cz³onkowie Sodalicji Seminarium Nauczycielskiego Mêskiego.
1930/31 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 327 uczniów,
a pod koniec 304. Funkcjonowa³o 10 zespo³ów klasowych.
1930/31 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 20 nauczycieli.
1930/31 III Mêska Dru¿yna Harcerska liczy³a 59 cz³onków.
1930/31 Sodalicja Mariañska liczy³a 36 cz³onków, w tym 22 sodalistów, 8 kandydatów
i 6 aspirantów.
1930/31 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
na pocz¹tku roku szkolnego 60 uczniów
i pod koniec równie¿ 60.
1930/31 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 5036 dzie³ w 10611 tomach,
w bibliotece polskiej uczniów 1241 dzie³
w 1550 tomach, w bibliotece ruskiej uczniów
26 dzie³ w 67 tomach, w bibliotece niemieckiej uczniów 728 dzie³ w 1053 tomach.
1930/31 Kontynuowa³a dzia³alnoœæ Samopomoc uczniów ¿ydowskich.
1930/31 Opiekê nad bibliotek¹ pedagogiczn¹ sprawowa³ Marian Szewera.
1930/31 – 1931/32 Opiekê nad Samopomoc¹ Uczniów ¯ydowskich sprawowa³
Abraham Goliger. Prezesem by³ uczeñ Moj¿esz Emmer.
1931 pocz¹tek roku In¿. Stefan Tondera
prezesem Klubu Sportowego Resovia. Kierownikiem sekcji pi³ki no¿nej zosta³ wtedy
J. Mac, sekcji tenisowej – dr Wiêckowski,
sekcji lekkiej atletyki – Taras Franko (n).
1931 1 I (Palikówka) – 2005 13 IV (Warszawa) ¯yje Zdzis³aw Œwieboda, absolwent
I Gimnazjum i Liceum (1948) i Wydzia³u
Prawa UJ w Krakowie (1952), wiceprezes
S¹du Powiatowego w £añcucie (1953–58),
prezes S¹du Powiatowego w Rzeszowie
(1963–68), wiceprezes S¹du Wojewódzkiego w Rzeszowie (od 1968), prezes tego¿ s¹du,
sêdzia S¹du Najwy¿szego w Warszawie (od
1976), pracownik filii UMCS w Rzeszowie,
autor kilkudziesiêciu rozpraw.
1931 12 I (Soko³ów M³p.) Urodzi³a siê Helena Œwi¹toniowska, absolwentka Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Soko³owie M³p.
(1950), WSP w Katowicach (I stopieñ 1953),
studium ekstenistycznego UMCS w Lublinie (1964), nauczycielka Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Tyczynie (1950–53), nauczycielka chemii i fizyki w I Liceum w Rzeszowie (1953/54 – 1985/85, póŸniej doraŸnie
na zastêpstwach), wizytator metodyk Kuratorium Oœwiaty i Wychowania w Rzeszowie (od 1975), pracownik Oœrodka Doskonalenia Nauczycieli w Rzeszowie.
1931 24 I Op³atek organizacji szkolnych
z udzia³em grona nauczycielskiego i rodziców.
1931 27 I Ko³o Historyczne i Krajoznawcze urz¹dzi³o spotkanie z referatem z okazji rocznicy powstania styczniowego.
1931 30 I Poranek i nabo¿eñstwo w dzieñ
imienin prezydenta Ignacego Moœcickiego.
Zespó³ muzyczny I Gimnazjum (1931 r.)
1931 8 II Udzia³ delegacji uczniów ze sztandarem w nabo¿eñstwie z okazji 9 rocznicy
koronacji papie¿a Piusa XI.
217
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1931 8 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca Wilka.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 2 osoby.
1931 10 II Ko³o Historyczne i Krajoznawcze urz¹dzi³o spotkanie w rocznicê odzyskania dostêpu do morza. Referat „Dzieje
Pomorza” wyg³osi³ uczeñ kl. VII Moj¿esz
Emmer.
1931 26 II Magistrat Miasta Rzeszowa zarz¹dzeniem 1931L.579 zmieni³ numer budynku, w którym mieœci siê szko³a – 3 Maja
15. Wczeœniej budynek wchodzi³ w sk³ad
budynków OO. Pijarów.
1931 14 III (Babica k. Rzeszowa) – 2005
29 V ¯yje Sylwester Wójcik, absolwent I Liceum (1950) i Wydzia³u Prawa UJ w Krakowie (1954), pracownik naukowy UJ, specjalista z zakresu prawa cywilnego, (od
1954), profesor zwyczajny (1980), kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Prawa Rolnego (od 1969), zastêpca dyrektora Instytutu Prawa Cywilnego UJ (od 1970), prorektor (1975–81), pracownik naukowy Filii
UMCS w Rzeszowie, autor ponad stu publikacji.
wy Koœcio³a stan¹³ ks. infu³at Micha³ Tokarski, zastêpc¹ zosta³ dyrektor Seminarium
Marcin Wo³owiec, a cz³onkami burnistrz
(póŸniej prezydent) miasta dr Roman Krogulski i prezes Ligi Katolickiej Józef Czarnek, skarbnikiem ks. Józef Ja³owy. Kierownikiem robót budowlanych by³ Karol Holzer, a wykonawcami: majster budowlany
Wojciech Gerula i majster ciesielski Józef
Ungehauer.
1931 16 V Œwiêto ksi¹¿ki.
1931 19–21 V Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora szko³y Wawrzyñca Wilka. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 24 abiturientów.
1931 22 V Sprzeda¿ znaczków – zysk przeznaczony na „Szko³ê polsk¹”.
1931 28 V Wyk³ad „O drogach wiod¹cych
do potêgi gospodarczej Polski”.
1931 3 VI Wycieczka krajoznawcza do Krakowa i Wieliczki.
1931 6 VI Poœwiêcenie nowych organów.
Udzia³ w nabo¿eñstwie m³odzie¿y oraz
pocztu sztandarowego.
1931 15 III Pracownicy szko³y i m³odzie¿
wys³ali ¿yczenia marsza³kowi Pi³sudskiemu.
1931 14 VI Œwiêto Przysposobienia Wojskowego.
1931 17 III Zwiedzanie „Wystawy ochrony przyrody”.
1931 20 VI Zawody sportowe miêdzyszkolne i odczyt o lotnictwie.
1931 19 III Nabo¿eñstwo i poranek z okazji imienin Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego.
1931 21 VI Udzia³ III Mêskiej Dru¿yny
Harcerskiej w miejskich obchodach Dnia
Harcerstwa.
1931 21 III Poranek przyrodniczy w kinoteatrze „Henryka”.
1931 28 IV Sprzeda¿ znaczków – zysk przeznaczony na Flotê Narodow¹.
1931 29 IV Film „Pomorze i flota polska”.
1931 3 V Poranek z okazji rocznicy Konstytucji 3 Maja.
1931 6 V Ks. Józef Ja³owy rozpocz¹³ budowê Koœcio³a Chrystusa Króla (dysponowa³
kwot¹ 5000 z³). Na czele Komitetu Budo218
1931 24–26 VI Obóz Przysposobienia Wojskowego.
1931 7 VII (Staromieœcie) Urodzi³a siê Bronis³awa Socha, uczennica Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego w Rzeszowie (1945/46),
absolwentka II Liceum w Rzeszowie (1950)
i fizyki w Wy¿szej Szkole Pedagogicznej
w Krakowie (1953), nauczycielka fizyki
i chemii w I Liceum w Rzeszowie (1953/54 –
1991/92, póŸniej doraŸnie na zastêpstwach).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1931 26 VII (Strójców) Urodzi³a siê Janina W¹tor, absolwentka WSP w Krakowie
(1956), nauczycielka szkó³ podstawowych
(1951/52, 1956–58), nauczycielka w I Liceum w Rzeszowie (1967/68 – 1972/73), kierownik sekcji historii Okrêgowego Oœrodka
Metodycznego w Rzeszowie, wizytator
KOiW, nauczyciel metodyk w rzeszowskim
Oddziale Doskonalenia Nauczycieli.
1931 4 IX Udzia³ uczniów w akademii ku
czci ministrów Czerwiñskiego i Ho³ówki.
1931 5 IX Nabo¿eñstwo za duszê œp. ministra Czerwiñskiego.
1931 27 IX Delegacja Sodalicji Mariañskiej
i Hufca Przysposobienia Wojskowego uczniów wziê³a udzia³ w obchodach 600 rocznicy bitwy pod P³owcami.
1931 IX Powsta³a Samopomoc Uczniów.
Celem organizacji by³o wspieranie ubogich
uczniów zapomogami, po¿yczkami oraz
udostêpnianie podrêczników. Opiekunem
zosta³ prof. Jan Wojtunik, a prezesem uczeñ
Tadeusz Tondera.
1931 1 X – 1950 22 X Ks. Stanis³aw Kulanowski rektorem koœcio³a gimnazjalnego
i dyrektorem bursy gimnazjalnej. Obowi¹zki te sprawowa³ jako katecheta etatowy
w I Gimnazjum (z krótk¹ przerw¹ podczas
okupacji).
1931 15 X (Grzêska) – 1988 25 XII (Rzeszów) ¯yje Stanis³aw Pi¹tek, absolwent Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Przeworsku
(1951) i AWF we Wroc³awiu (1954), nauczyciel wychowania fizycznego w Technikum Geodezyjnym w Jaros³awiu (1954–62), III Liceum
Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie ((1968–72),
I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie
(1961/62 – XII 1988), trener m³odzie¿owej
kadry narodowej w koszykówce (1966–84),
wychowa³ kilku reprezentantów Polski.
1931 18 X Hufiec Przysposobienia Wojskowego wzi¹³ udzia³ w Uroczystoœciach Morza i Pomorza.
1931 8 XI Na pierwszym po I wojnie zebraniu delegatów kó³ Zwi¹zku Okrêgowego TSL w Rzeszowie wybrano zarz¹d. ZnaleŸli sie w nim wychowankowie szko³y:
Roman Krogulski – prezes, Edward Brydak
zastêpca prezesa, Mieczys³aw Kijas (sêdzia)
– skarbnik. Wychowanek Stefan Hakalla
zosta³ cz³onkiem Komisji Rewizyjnej.
1931 11 XI Poranek z okazji œwiêta niepodleg³oœci.
1931 13 XI Œwiêto patrona szko³y Stanis³awa Kostki.
1931 27 XI Wyk³ad dla m³odzie¿y o spisie
ludnoœci.
1931 8 XII (Rzeszów) Urodzi³ siê Kazimierz
Emil Oczoœ, uczeñ I Gimnazjum i Liceum
(1944–48), absolwent Pañstwowej Szko³y
Przemys³owej w Rzeszowie (Liceum Mechaniczne 1951) i Politechniki Krakowskiej
(1957), pracownik naukowy Politechniki
Krakowskiej, Terenowego Studium Wydzia³u
Mechanicznego Politechniki Krakowskiej
w Rzeszowie (1963 WSI Rzeszów, 1974 Politechnika Rzeszowska): prodziekan (1964–
70), dziekan (1970–74), rektor (1972–81,
1983–87 i 1993–96), prorektor ds. nauki
i rozwoju (1981–82), pierwszy profesor zwyczajny na PRz (1990), autor ponad 250 publikacji i kilkudziesiêciu patentów.
1931 15 XII „Samopomoc” przy wspó³pracy Prywatnego Gimnazjum ¯eñskiego wystawi³a „Zemstê” A. Fredry.
1931 20 XII Wyk³ad o obronie przeciwgazowej w miastach.
1931 XII – 1932 IV Organizowane by³o
w szkole do¿ywianie dla ubogich uczniów.
1931 Szkolny aparat radiowy zosta³ przerobiony na pr¹d sta³y. Audycje dla m³odzie¿y odbywa³y siê raz w tygodniu.
1931 Ks. dr Maurycy Turkowski, z ramienia Towarzystwa Nauczycieli Szkó³ Wy¿szych i Œrednich, wyst¹pi³ z referatem na
miêdzynarodowej konferencji w Pary¿u.
219
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1931 Ukazywa³ siê miesiêcznik „Student”
(nieregularnie). By³ to organ Ligi Morskiej
i Kolonialnej. Jego kuratorami byli m.in.
Stanis³aw Dihm i Jan Wilk.
1931 Ze wzglêdu na chorobê ks. Maurycego Turkowskiego katechet¹ w I Gimnazjum
i opiekunem Bursy Gimnazjalnej zosta³
ks. Stanis³aw Kulanowski.
1931 Ks. Julian £ukaszkiewicz naby³ dwumorgow¹ parcelê przy ul. D¹browskiego
i przyst¹pi³ do budowy zak³adu dla ubogich
ch³opców ucz¹cych siê ró¿nych rzemios³.
1931 Józef Bieniasz wyda³ Edukacjê Józia
Bar¹cza. Przedstawi³ w niej dzieje kszta³cenia syna ch³opskiego. Akcja ksi¹¿ki rozgrywa siê w Rzeszowie.
1931 Ks. Stefan Momid³owski dziekanem infu³atem przemyskiej Kapitu³y Katedralnej.
1931 Prezesem Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego by³ wychowanek szko³y
Jan Jêdrzejowicz (w 1929 cofniêto decyzjê
o likwidacji). W Zarz¹dzie zasiada³ m.in
wychowanek Bronis³aw Wilusz, a w Radzie
Nadzorczej wychowanek Jan Dzier¿yñski.
1931/32 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 340 uczniów,
a pod koniec 321. Funkcjonowa³o 9 zespo³ów klasowych (dwie klasy pierwsze i po
jednej od II do VIII). Ze wzglêdu na kryzys
gospodarczy zwiêkszono liczbê uczniów
w klasach. Przyk³adowo w klasie Ia – by³o
46 uczniów, w Ib – 45, w II – 60.
1931/32 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 18 nauczycieli
(w tym 1 na urlopie dla poratowania zdrowia).
1931/32 W bursie gimnazjalnej na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o 62 uczniów,
a pod koniec 58.
1931/32 III Mêska Dru¿yna Harcerska im.
Stefana Czarnieckiego liczy³a 48 cz³onków.
1931/32 Sodalicja Mariañska liczy³a 37 cz³onków, w tym 16 sodalistów, 8 kandydatów
i 13 aspirantów.
„Irydion” wystawiony przez uczniów I Gimnazjum w sali „Soko³a” 14 IV 1932 r.
220
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1931/32 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 6036 dzie³ w 11 893 tomach, w bibliotece polskiej uczniów 1255 dzie³ w 1564
tomach, w bibliotece ruskiej uczniów 26 dzie³
w 67 tomach, w bibliotece niemieckiej
uczniów 991 tomów, w bibliotece pedagogicznej 154 dzie³a.
1931/32 Za 15.000 z³ uzyskane z Ministerstwa Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Pu–
blicznego po³o¿ono now¹ posadzkê parkietow¹ w piêciu salach, betonow¹ w przedsionkach na parterze, piêtrze i na schodach,
poprawiono i pomalowano dach na budynku g³ównym, pokryto now¹ blach¹ dach na
nawie koœcio³a, pomalowano okna oraz
przebudowano studniê na ma³ym podwórzu.
1931/32 Opiekê nad bibliotek¹ pedagogiczn¹ sprawowa³ Jan Danielski.
1931/32 Zastêpc¹ przewodnicz¹cego zarz¹du miêdzyszkolnej organizacji Ko³a Przyjació³ Harcerstwa by³ Wawrzyniec Wilk.
1931/32 – 1932/33 Opiekê nad Czytelni¹
uczniów sprawowa³ Rudolf Ottenbreit.
1931/32 – 1932/33 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) niemieck¹ uczniów sprawowa³
Miko³aj Puszkar.
1931/32 – 1933/34 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) rusk¹ uczniów sprawowa³ Miko³aj Puszkar.
1931–1932 Ks. Jan Chmielnikowski, wraz
z Sodalicj¹ uczennic Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego ¯eñskiego, wydawa³
czasopismo „Królowej Swej”.
1931–1935 Andrzej Pluta prezesem Zarz¹du Powiatowego Stronnictwa Ludowego
w Rzeszowie.
1931/32 – 1935/36 Opiekê nad III Mêsk¹
Dru¿yn¹ Harcersk¹ im. Stefana Czarnieckiego sprawowa³ Micha³ Bar.
1931/32 – 1938/39 Opiekê nad bibliotek¹
nauczycielsk¹ sprawowa³ Jan Danielski.
1931/32 – 1938/39 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) polsk¹ uczniów sprawowa³ Rudolf Ottenbreit.
1931/32 – 1938/39 Moderatorem Ko³a Sodalicji Mariañskiej by³ ks. Stanis³aw Kulanowski.
1931/32 – 1938/39 Opiekê nad Muzeum
Szkolnym sprawowa³ Marian Aleksiewicz.
1931–1950 Ks. Stanis³aw Kulanowski dyrektorem Bursy Gimnazjalnej.
1932 15 I (Lutory¿) Urodzi³ siê
Kazimierz Opaliñski, absolwent Liceum Pedagogicznego w Rzeszowie
(1950) i pedagogiki w Wy¿szej
Szkole Pedagogicznej w RzeszoKazimierz Opaliñski
wie (1971), nauczyciel przysposobienia wojskowego (póŸniej przysposobienia obronnego) w I Liceum
(1955/56 – 1991/92), zastêpca dyrektora
(1980/81 – 1990/91).
1932 29 I Zwiedzanie przez uczniów wystawy przemys³owej.
1932 30 I Nabo¿eñstwo i poranek z okazji
imienin prezydenta Ignacego Moœcickiego.
1932 15 II Znowelizowano statut Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im. ks. Feliksa
Dymnickiego.
1932 17 II Egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca Wilka.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 3 osoby.
1932 20 II Wyk³ad dla uczniów „Sztuka
Wilna”.
1932 11 III Ustawa o ustroju szkolnictwa
(zwana niekiedy jêdrzejowiczowsk¹). Na jej
podstawie w miejsce oœmioletniego gimnazjum wprowadzono czteroletnie gimnazjum
i dwuletnie liceum.
221
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1932 13 III Powo³any zosta³ Komitet Rodzicielski, zwany te¿ Ko³em Rodziców
Uczniów I Gimnazjum.
1932 18 III Wyk³ad dra Henryka Wêglowskiego „O uczniach i ¿o³nierzach I Gimnazjum”. Projekcja filmu „Z ¿ycia Marsza³ka
Pi³sudskiego”.
1932 19 III Nabo¿eñstwo, poranek oraz
defilada przysposobienia wojskowego
z okazji imienin Marsza³ka Pi³sudskiego.
1932 30 IV Wyk³ad o gazach bojowych.
1932 3 V Nabo¿eñstwo i poranek z okazji
rocznicy Konstytucji 3 Maja.
1932 7 V Wizytacja kanoniczna ks. bpa dra
Franciszka Bardy. W szkole odby³ siê poranek na czeœæ dostojnego goœcia.
1932 23–25 V Egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora Wawrzyñca
Wilka. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o
35 osób.
1932 V Sufragan diecezji przemyskiej ks.
Franciszek Barda poœwiêci³ kamieñ wêgielny pod koœció³ seminaryjny. W sk³ad komitetu budowy koœcio³a Chrystusa Króla wchodzili: ks. Micha³ Tokarski – przewodnicz¹cy, Marcin Wo³owiec – dyrektor Seminarium
Nauczycielskiego, Roman Krogulski – burmistrz Rzeszowa, Józef Czarnek – prezes
Ligi Katolickiej i ks. Józef Ja³owy – sekretarz i skarbnik komitetu (zob. 6 V 1931).
1932 1 VI (Mrowla) Urodzi³ siê Edward
Homa, absolwent I Liceum (1951) oraz studiów polonistycznych I stopnia WSP we
Wroc³awiu i II stopnia w WSP w Opolu
(1961), jêzykoznawca, dialektolog, wyk³adowca i kierownik Zak³adu Filologii Polskiej w WSP w S³upsku, kierownik Zak³adu Jêzyka Polskiego i wicedyrektor Instytutu Filologii Polskiej (od 1981), prorektor
WSP w Szczecinie (od 1984).
1932 8 VI Wyk³ad o obronie przeciwgazowej.
Wrêczenie poœwiêconego sztandaru Sodalicji Mariañskiej ufundowanego przez ks. Maurycego Turkowskiego.
Od lewej na pierwszym planie: uczeñ Pieni¹¿ek, ks. M. Turkowski
222
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Uczniowie I Gimnazjum z nauczycielem Tarasem Franko w Olszynkach nad Wis³okiem z ³odzi¹ pychówk¹
(16 VI 1932)
1932 11 VI Wyk³ad o ratowaniu zatrutych
gazem.
1932 12 VI Ks. dr Szydelski, profesor uniwersytetu i senator ze Lwowa, dokona³ poœwiêcenia sztandaru Sodalicji, ofiarowanego przez ks. dra Turkowskiego. Poœwiêcenie
odby³o siê w po³¹czeniu ze zjazdami absolwentów sprzed 40 i 50 lat. Dochód z wbijania gwoŸdzi w kwocie 1.000 z³ przeznaczono na sp³atê organów. Na organach w dni powszednie grali uczniowie Pawe³ Lis i Mieczys³aw Pieni¹¿ek, a w niedzielê organista
koœcio³a poreformackiego p. Wójcik.
1932 13 VI Ks. Micha³ Tokarski poœwiêci³
plac i rozpocz¹³ budowê sierociñca œw. Antoniego. Po piêciu miesi¹cach stan¹³ dwupiêtrowy gmach pokryty cynowym dachem.
stytutu Muzyki im. F. Chopina w Rzeszowie i Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Muzycznej w Krakowie (1955), pianista, zdobywca I nagrody na V Miêdzynarodowym
Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina
w Warszawie (1955), medalu Harriet Cohen dla najlepszego pianisty (1957), Z³otego Medalu Fundacji Paderewskiego
w Nowym Yorku i wielu innych nagród
i wyró¿nieñ; wystêpowa³ na najs³ynniejszych salonach koncertowych piêciu kontynentów; honorowy obywatel Rzeszowa
(14 XII 1999).
1932 9 VII Wojewoda lwowski zatwierdzi³
statut Fundacji im. H. Hanasiewicza.
1932 25 VI Majówka.
1932 5–26 VII Trzecia Mêska Dru¿yna
Harcerska urz¹dzi³a obóz letni pod namiotami w Puszczy Œwiêtojañskiej k. Dukli.
Obóz liczy³ 18 uczestników, a opiekunem
by³ prof. Micha³ Bar.
1932 27 VI Dzieñ remontu.
1932 1 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
1932 28 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1932 2 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. prezydentowej Moœcickiej oraz pogadanka o jej zas³ugach.
1932 16 VI Dzieñ sportu.
1932 1 VII (Chodzie¿) Urodzi³ siê Adam
Harasiewicz, absolwent I Licem (1951), In-
223
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1932 4 IX „Samopomoc” pod kierownictwem prof. Jana Wojtunika odegra³a komediê Ba³uckiego „Radcy pana radcy”.
1932 17 IX Wieczorny uroczysty capstrzyk
z udzia³em wojska na rynku rzeszowskim
w dniu poprzedzaj¹cym ods³oniêcie pomnika Leopolda Lisa-Kuli.
1932 17 IX Hufiec Przysposobienia Wojskowego wzi¹³ udzia³ w „Œwiêcie sportowym” ku czci bohatera miasta p³k. LisaKuli. W koœciele gimnazjalnym odby³o siê
nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê bohatera.
1932 18 IX Ods³oniêcie pomnika Leopolda Lisa-Kuli d³uta Edwarda Wittinga. Prze–
mówienia wyg³osili genera³owie Kazimierz
Sosnkowski i Edward Rydz-Œmig³y. Na trybunie honorowej zasiad³a matka poleg³ego
oraz ¿ona marsza³ka Pi³sudskiego – Aleksandra. W uroczystoœci uczestniczyli: marsza³kowie Sejmu Kazimierz Œwitalski i Senatu W³adys³aw Raczkiewicz, szef BBWR
Walery S³awek, ministrowie Janusz Jêdrzejowicz i Józef Beck.
1932 18 IX M³odzie¿ szko³y bra³a udzia³
w ods³oniêciu pomnika Leopolda Lisa-Kuli.
Hufiec Przysposobienia Wojskowego wzi¹³
udzia³ w defiladzie przed obecnym na uroczystoœci prezydentem Ignacym Moœcickim.
Wojewódzkiego Zwi¹zku M³odzie¿y Polskiej w Rzeszowie (1951–52), Komendy
Hufca ZHP (1955–56), nauczyciel szkó³
podstawowych w powiecie strzy¿owskim
(1957–71), kierownik Szko³y Podstawowej
nr 19 w Rzeszowie, nauczyciel historii i propedeutyki w I Liceum w Rzeszowie (1982/
83 – 1985/86).
1932 11 XI Uroczystoœci odzyskania niepodleg³oœci.
1932 13 XI Œwiêto Patrona Szko³y.
1932 Ks. dr Maurycy Turkowski, z ramienia Towarzystwa Nauczycieli Szkó³ Wy¿szych i Œrednich, wyst¹pi³ z referatem na
miêdzynarodowej konferencji w Londynie.
1932 Ukaza³o siê drugie wydanie opowiadania Juliusza Kadena–Bandrowskiego
Podpu³kownik Lis–Kula.
1932 Nast¹pi³o udŸwiêkowienie kina „Henryki”.
1932 W³adys³aw Szafer wspó³twórc¹ projektu utworzenia Bia³owieskiego Parku Narodowego.
1932 IX – 1933 VI Stacja odbiorcza radia,
któr¹ opiekowa³ siê prof. Stanis³aw Piekar–
czyk oddana by³a do dyspozycji Czytelni
w godzinach popo³udniowych.
1932 9 X Udzia³ szko³y w uroczystoœciach
rozpoczynaj¹cych „Dwutygodnie morza”.
1932 10 X Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê
œp. Franciszka ¯wirki i Stanis³awa Wigury.
1932 18 X (Wola Jasienicka) Urodzi³ siê
Boles³aw KuŸnar, absolwent liceum ogólnokszta³c¹cego i pedagogicznego w Brzozowie (1951) i socjologii w Wy¿szej Szkole Nauczania Socjalizmu przy KC PZPR
w Warszawie (1967), pracownik Zarz¹du
224
Uczeñ klasy VIII Tadeusz
Tondera (1932/33) –
cztery z³ote paski na
mundurku szkolnym
1932/33 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o
do szko³y 275 uczniów, a pod koniec
250. Funkcjonowa³o 8 zespo³ów
klasowych (brak
klasy pierwszej,
dwie klasy drugie).
1932/33 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum
by³o zatrudnionych 18 nauczycieli (w tym
2 na urlopie dla poratowania zdrowia). Pracowa³a równie¿ jedna praktykantka przedegzaminacyjna.
1932/33 Jan Damian (Dzik) odnowi³ bezinteresownie obrazy w koœciele gimnazjalnym.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1932/33 Zbiory muzealne I Gimnazjum liczy³y 1280 eksponatów.
1933 23 I Poranek z okazji rocznicy powstania styczniowego.
1932/33 – 1933/34 In¿. ¯urowski przewodnicz¹cym Zarz¹du Ko³a Rodziców Uczniów
(Ko³a Rodzicielskiego).
1933 20 I Pose³ Liwo wyg³osi³ w Sejmie
przemówienie dotycz¹ce ustawy przed³u¿aj¹cej czas urzêdowania organów samorz¹dowych w Ma³opolsce. Wyrazi³ sprzeciw
wobec odwlekania wyborów.
1932–1935 Ukazywa³a siê „Szara Pi¹tka”
– dwumiesiêcznik (przez pewien czas miesiêcznik) harcerzy wydawany przez V Rzemieœlnicz¹ Dru¿ynê harcerzy im. Borelowskiego. Redaktorem odpowiedzialnym by³
Tadeusz Nitka, a redaktorem naczelnym
dru¿ynowy Tadeusz B¹k. Od 1933 wydawc¹
i redaktorem by³ T. B¹k, od 1934 redaktorem Jan Liszcz, a wydawc¹ Komenda Hufców Harcerskich w Rzeszowie, zaœ opiekunem prof. W³adys³aw Pañczak. Pismo wychodzi³o pocz¹tkowo w Drukarni Udzia³owej, póŸniej w Drukarni Gärtnera i znowu
w Drukarni Udzia³owej.
1933 7 I W sali Rady Miasta, jak co roku,
odby³o siê losowanie stypendium przyznawanego przez fundacjê ks. J.A. £ukaszkiewicza. Stypendium udzielane by³o drog¹
losowania, by unikn¹æ protekcji. Przewodnicz¹cym kuratorium fundacji by³ wówczas
ks. Micha³ Tokarski, reprezentantem Chrzeœcijañskiej Rady Miasta Machowski, a sekretarzem kuratorium M. Uzarski.
1933 29 I Ko³o Stronnictwa Narodowego
w Staroniwie urz¹dzi³o tradycyjny op³atek.
Uczestniczyli w nim m.in. pose³ Liwo, redaktor Ziemi Rzeszowskiej Kuraœ i sekretarz Zarz¹du Powiatowego SN Draus.
1933 1 II Poranek z okazji imienin prezydenta Ignacego Moœcickiego.
1933 5 II Staraniem Ko³a „Moc Serdecznoœci M³odzie¿y”, z prezesem Nitk¹ na czele, odby³a siê w Domu Ludowym w Staroniwie akademia na czeœæ Piusa XI. Odczyt
wyg³osi³ ks. Józef Ja³owy.
1933 11 II Poranek z okazji rocznicy odzyskania dostêpu do morza.
1933 19 II Uroczyste otwarcie i poœwiêcenie (przez ks. pra³ata Micha³a Tokarskiego)
Szpitalika dzieciêcego im. Dzieci¹tka Jezus
(zwany by³ te¿ Domem Zdrowia dla Dzieci
im. Dzieci¹tka Jezus). Szpital mieœci³ siê
przy obecnej ul. Hanasiewicza, w willi po
Dru¿yna hokejowa I Gimnazjum przed meczem z £añcutem
225
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Hanasiewiczu. By³a to jednopiêtrowa willa
z ogrodem i budynkiem gospodarczym zawieraj¹ca stajnie, wozownie i trupiarniê.
Willa mieœci³a salê operacyjn¹ z poczekalni¹, pokój przyjêæ pacjentów, trzy sale dla
chorych dzieci i kilka pomieszczeñ gospodarczych, zaœ w suterenach sypialnie dla
zakonnic, kuchnie i mieszkanie dla stró¿a.
Do koñca 1933 r. leczono w nim 97 dzieci.
1933 18 III Poranek z okazji imienin Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego.
1933 24 II (Wola Ma³a) Urodzi³ siê Józef
Moskwa, absolwent WSP w Krakowie
(1969 zaocznie), nauczyciel szkól podstawowych i Liceum TPD w £añcucie (1954–
62), II Liceum w Rzeszowie (1962–64), nauczyciel jêzyka rosyjskiego w I Liceum
w Rzeszowie (1962/63 – 1969/70), nauczyciel Szko³y Podstawowej nr 7 w Rzeszowie
(od 1970), nauczyciel metodyk (od 1970).
1933 26 III Mi³oœnicy turystyki górskiej
zawi¹zali Ko³o Polskiego Towarzystwa Tatrzañskiego w Rzeszowie. Zebranie organizacyjne odby³o siê w budynku Seminarium
Nauczycielskiego Mêskiego. W sk³ad Komitetu Organizacyjnego weszli m.in: dyrektor Seminarium Marcin Wo³owiec i profesor I Gimnazjum Jan Wojtunik.
1933 II W pierwszych w Rzeszowie zawodach hokejowych na torze ³y¿wiarskim Re–
sovii hokeiœci z I Gimnazjum pokonali 7 : 2
reprezentacjê gimnazjum ³añcuckiego.
1933 19 III Udzia³ m³odzie¿y w uroczystoœciach imieninowych zorganizowanych
przez Komitet Obywatelski.
1933 19 III Imieniny Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego. W defiladzie wojskowej wzi¹³
udzia³ hufiec Przysposobienia Wojsko-wego.
1933 III „Samopomoc” urz¹dzi³a próbne
przedstawienie kina-ruchomego, które z po–
wodu znacznych kosztów nie mog³o siê dalej rozwijaæ.
1933 III Pose³ Liwo wniós³ interpelacjê
w Sejmie w sprawie konfiskaty przez cenzurê „Ziemi Rzeszowskiej”.
1933 III Józef Bieniasz wyda³ powieœæ autobiograficzn¹ Maturanci – drug¹ z trzytomowego cyklu, bêd¹c¹ kontynuacj¹ Edukacji Józia Bar¹cza.
1933 2 IV Czytelnia uczniów urz¹dzi³a wieczór liryki wspó³czesnej.
Zdobywca dwóch bramek w meczu z £añcutem
Jan Tondera
1933 II Na wniosek biskupa ordynariusza
Anatola Nowaka Pius XI mianowa³ ks. Micha³a Tokarskiego infu³atem.
1933 7 III Nabo¿eñstwo za duszê œp. Leopolda Lisa-Kuli.
1933 12 III Z inicjatywy Ligi Parafialnej
ks. Józef Ja³owy wyg³osi³ w sali Soko³a
odczyt „Próba analizy wspó³czesnej myœli
religijnej”.
226
1933 23 IV Ks. Micha³ Tokarski odprawi³
uroczyst¹ mszê pontyfikaln¹.
1933 3 V Rocznica Konstytucji: poranek
w szkole, msza w koœciele gimnazjalnym,
udzia³ m³odzie¿y w nabo¿eñstwie polowym,
defilada wojskowa z udzia³em hufca Przysposobienia Wojskowego.
1933 3 V (Wo³awel, ZSRR) Urodzi³a siê
Emilia Opalowa, absolwentka WSP w Krakowie (zaocznie), nauczycielka szkó³ podstawowych w Rzeszowie (1951–65), nauczycielka jêzyka rosyjskiego w I Liceum
w Rzeszowie (1965/66 – 1973/74), nauczy-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Po¿egnanie maturzystów (19 V 1933)
cielka Studium Jêzyków Obcych Filii UMCS
w Rzeszowie (od 1974).
1933 I po³. V Na walnym zebraniu Zwi¹zku Legionistów Odzia³ Rzeszów wybrano:
zarz¹d, prezesa, komisje rewizyjn¹ i delegatów na zjazd okrêgowy. Jednym z delegatów zosta³ absolwent szko³y Jan Dostych.
1933 19 V Odczyt o Lidze Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej oraz po¿egnanie maturzystów.
1933 25 V Ks. infu³at dr Stefan Momid³owski dokona³ uroczystego poœwiêcenia Trzech
Krzy¿y dla buduj¹cego siê koœcio³a seminaryjnego na placu budowy.
1933 28 V Odby³o siê doroczne zebranie
Towarzystwa Ochrony M³odzie¿y. Prezesem by³ wówczas dr Kubiczek, sekretarzem
Wilk, a skarbnikiem ks. Józef Ja³owy.
1933 V Z inicjatywy ks. Micha³a Tokarskiego Akcja Katolicka wyda³a ulotki przeciw–
komunistyczne.
1933 12 VI Ksi¹dz kanonik Julian £ukaszkiewicz otrzyma³ odznakê honorow¹ 2 Pu³ku Szwole¿erów Rokitañskich w Starogardzie za zas³ugi dla tego¿ pu³ku.
1933 13 VI Dzieñ sportu poprzedzaj¹cy
rozdanie œwiadectw.
1933 14 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1933 17 VI – 8 VII III dru¿yna Harcerska
im. S. Czarnieckiego przebywa³a na obozie
namiotowym w Rymanowie Zdroju (14 osób).
1933 19 i 20 VI Odby³y siê nabo¿eñstwa ¿a³obne w Rzeszowie za duszê zamordowanego przez ukraiñskich nacjonalistów ministra
spraw wewnêtrznych Bronis³awa Pierackiego.
1933 8 VII (Rzeszów) – 1994 29 IV (Rzeszów) ¯yje Kazimierz WoŸniak, absolwent
I Liceum w Rzeszowie (1951) i Wydzia³u
Mechanicznego Politechniki Krakowskiej,
wyk³adowca na Wydziale Mechanicznym
Politechniki Rzeszowskiej (od 1970), przewodnicz¹cy Zarz¹du Oddzia³u Wojewódzkiego Stowarzyszenia In¿ynierów i Techników Mechaników Polskich w Rzeszowie
i cz³onek Zarz¹du G³ównego tego stowarzyszenia, pose³ na Sejm (1989–91).
1933 13 VII – 1935 6 II Roman Krogulski
prezydentem Rzeszowa (zgodnie z ustaw¹
samorz¹dow¹ z 23 III 1933).
1933 19 VII Ministerstwo Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego przenios³o
Wawrzyñca Wilka, dyrektora I Gimnazjum
w stan nieczynny z dniem 1 VIII 1933 r.
i w stan spoczynku z dniem 30 XI 1933 r.,
z powodu stwierdzonej przez Komisjê Le227
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
karsk¹ I instancji przy Urzêdzie Wojewódzkim trwa³ej niezdolnoœci do prawid³owego
pe³nienia s³u¿by.
1933 11 VIII (Rzeszów) – 1999 14 I (Pontedera) ¯yje Jerzy Marian Grotowski, uczeñ
I Liceum (1945/46, kl. I), póŸniej II Liceum,
absolwent Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Aktorskiej w Krakowie (1955), re¿yser i reformator teatru, dyrektor Teatru 13 Rzêdów
w Opolu, od 1962 r. zwanego „Laboratorium”
(1959–64), dyrektor teatru Laboratorium we
Wroc³awiu; wraz ze swym zespo³em wypracowa³ metodê gry aktorskiej odwo³uj¹c¹ siê
do zachowañ archetypicznych oraz nowy typ
spektaklu, w którym intensywnoœæ ekspresji
i bogactwo metaforyki w grze aktorów wraz
z ascez¹ œrodków w inscenizacji (teatr ubogi)
ma daæ widzom mo¿liwoœæ pe³niejszego prze¿ycia teatralnego; profesor zwyczajny Ecole
Supérieure d'Art Dramatique w Marsylii
(1971); po stanie wojennym przebywa³ na emigracji, wyk³adowca Uniwersytetu Columbia
w Nowym Yorku, póŸniej Uniwersytetu Kalifornijskiego, doktor honoris causa uniwersytetów w Pittsburgu (1973), Chicago (1985)
i Wroc³awiu (1991); jako pierwszy Polak od
czasów Adama Mickiewicza powo³any na wyk³adowcê Collége de France (1997).
1933 12–19 VIII Stanis³aw Piekarczyk kierownikiem I Gimnazjum.
1933 20 VIII Pocz¹tek roku szkolnego
1933 20 VIII – 1935 1 II Jan Wojtunik p.o.
dyrektora I Gimnazjum.
1933 20 VIII Pocz¹tek roku szkolnego rozpoczêty uroczyst¹ msz¹ œw.
1933 17 IX W lokalu Stronnictwa Narodowego odby³o siê posiedzenie Rady Okrêgowej SN. Obradom przewodniczyli prezes
Zarz¹du Okrêgu, pose³ dr Liwo oraz prezes
rzeszowskiego ko³a mecenas Hakalla. Omawiano bie¿¹ce problemy polityczne.
1933 16–19 IX W Rzeszowie uroczyœcie
obchodzono 250 rocznicê zwyciêskiej od228
sieczy wiedeñskiej. 16 IX odby³ siê capstrzyk
muzyki kolejowej na ulicach miasta, 17 IX
poœwiêcono wieñce do¿ynkowe w koœciele
garnizonowym, póŸniej odby³a siê defilada, a ks. Micha³ Tokarski odprawi³ mszê
w koœciele parafialnym. 19 IX Adam Przyboœ wyg³osi³ w sali Soko³a wyk³ad „Wiedeñskie zwyciêstwo”. Po wyk³adzie w sali
Soko³a odby³a siê zabawa ludowa.
1933 19 IX Poranek z okazji 250 rocznicy
odsieczy wiedeñskiej.
1933 27 IX Rzeszowski Zwi¹zek Strzelecki urz¹dzi³ pochód propagandowy celem
poparcia Po¿yczki Narodowej. W pochodzie uczestniczy³ Hufiec Przysposobienia
Wojskowego.
1933 IX Turniej tenisowy o mistrzostwo
szkó³ œrednich Rzeszowa wygra³ Les³aw
Czarnek z kl. VIII.
1933 IX Kó³ko dramatyczne rozpoczê³o
zbiórkê œrodków finansowych na budowê
w³asnej scenki szkolnej.
1933 IX W I Gimnazjum powsta³a nowa
organizacja uczniowska – Stra¿ Przednia.
Jej celem by³o skupienie uczniów o wybitnych walorach charakteru oraz wychowanie m³odzie¿y na karnych i odpowiedzialnych obywateli czynnie s³u¿¹cych pañstwu
polskiemu w myœl ideologii Marsza³ka Pi³sudskiego. Opiekunem w roku szkolnym
1933/34 by³ W³adys³aw Kunisz, nauczyciel
historii w II Gimnazjum w Rzeszowie.
1933 po³. X Na dziedziñcu I Gimnazjum
odby³o siê poœwiêcenie i wrêczenie sztandaru hufcowi ¿eñskiemu harcerek gimnazjum
prywatnego im. Marii Rodziewiczówny.
1933 22 X Towarzystwo „Lutnia” urz¹dzi³o w sali Soko³a koncert z udzia³em Stanis³awa Czarnego, absolwenta rzeszowskiego
gimnazjum i kursu wirtuozowego w Pary¿u.
1933 22 X W sali Soko³a ks. Micha³ Tokarski wyg³osi³ odczyt „Ksi¹dz Kardyna³ Hlond
o ¿yciu parafialnym”.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1933 25 X Kuratorium Okrêgu Szkolnego
Lwowskiego powierzy³o pe³nienie obowi¹zków dyrektora I Gimnazjum Janowi Wojtunikowi z dniem 20 VIII 1933 r.
1933 29 X Obchodzono 1900-lecie odkupienia rodzaju ludzkiego przez Chrystusa.
Z tej okazji ks. Ja³owy wznowi³ na krótko
wydawanie pisma sodalicyjnego „Pod znakiem Chrystusa i Maryi”.
1933 4 XI (Ma³y Kack) Urodzi³a siê Krystyna Damian, absolwentka Akademii Medycznej w £odzi (1959), lekarz stomatolog
w I Liceum (1961/62 – 1994/95).
1933 15 XII Nabo¿eñstwo ¿a³obne za duszê œp. Gabriela Narutowicza.
1933 16 XII Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) wraz z Polskim Czerwonym Krzy¿em przygotowa³y i przeprowadzi³y æwiczenia – próbny atak gazowy na
Rzeszów. Ludnoœæ schroni³a siê w domach,
w których okna oklejono papierami. Celem
akcji by³o przygotowanie spo³eczeñstwa do
odpowiedniego zachowania podczas nalotów.
1933 Sufraganem przemyskim zosta³ bp
Wojciech Tomaka.
1933 11 XI Œwiêto Niepodleg³oœci. Hufiec
Przysposobienia Wojskowego wzi¹³ udzia³
w defiladzie z okazji œwiêta pañstwowego.
1933 Biblioteka znajduj¹ca siê w Domu Ludowym im. Adolfa Tannenbauma liczy³a 4927
vol., w tym 2477 w jêz. polskim, 1037 w niemieckim, 819 w hebrajskim i 594 w jidysz.
1933 13 XI Sodalicja Mariañska uczniów
urz¹dzi³a triduum i poranek w dniu patrona
szko³y.
1933 Do przedszkola, które mieœci³o siê
w Domu Ludowym im. Adolfa Tannenbauma uczêszcza³o ok. 30 dzieci.
1933 18 XI (Przemyœl) Urodzi³a siê Lidia
Wal, absolwentka liceum pedagogicznego
w Przemyœlu (1951) i WSP w Rzeszowie
(1968 zaocznie), nauczycielka szkó³ podstawowych w Rzeszowie, wizytatorka KOS
w Rzeszowie (1968–70), nauczycielka jêzyka polskiego i zastêpca dyrektora w I Liceum (1971/72 – 1979/80), dyrektor I Liceum (1980/81 – 1981/82).
1933 W sk³ad Rady Powiatowej w Rzeszowie
wchodzili m.in. wychowankowie I Gimnazjum
Józef Schaufel i ks. Sylwester Bazylski.
1933 24 XI Pogadanka ku czci Henryka
Sienkiewicza.
1933 21 XI Roman Krogulski, z okazji trzydziestolecia pracy w Radzie Miejskiej, otrzyma³ honorowe obywatelstwo Rzeszowa.
1933 27 XI Referat o obronie przeciwgazowej.
1933 2 XII Referat w zwi¹zku z Tygodniem
Ksi¹¿ki Polskiej.
1933 7 XII Referat w zwi¹zku z Tygodniem
Polskiego Bia³ego Krzy¿a.
1933 10 XII Odczyt o stosunkach polskoniemieckich.
1933 W sk³ad tymczasowego Wydzia³u Powiatowego wchodzi³ m.in wychowanek
I Gimnazjum Józef Schaufel.
1933 Ks. Micha³ Tokarski otrzyma³ tytu³
protonotariusza apostolskiego (infu³ata).
1933/34 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do gimnazjum 253 uczniów, a
pod koniec 225. Funkcjonowa³o 7 zespo³ów klasowych (dwie klasy pierwsze, brak
klas drugiej i trzeciej).
1933/34 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 14 nauczycieli.
Pracowa³o równie¿ 2 praktykantów przedegzaminacyjnych.
1933/34 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
na pocz¹tku roku szkolnego 50 uczniów,
a pod koniec 54.
1933/34 Sodalicja Mariañska liczy³a 59 cz³onków, w tym 18 sodalistów, 6 kandydatów
i 35 aspirantów.
229
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1933/34 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 5473 dzie³a w 11553 tomach,
w bibliotece polskiej uczniów 1324 dzie³a
w 1686 tomach, w bibliotece ruskiej uczniów 26 dzie³ w 67 tomach, niemieckiej 630
dzie³ w 1000 tomach.
1933/34 Uczniowie obowi¹zkowo nosili
nowe czapki, zrobione wed³ug wzorów Ministerstwa Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego oraz naszywki na lewym
ramieniu na bluzach i p³aszczach – w formie tarczy, równie¿ wed³ug przepisów.
1933/34 Przewodnicz¹cym zarz¹du Ko³a
Przyjació³ Harcerstwa by³ prezes S¹du
Okrêgowego Stawowski, a jego zastêpc¹ Jan
Wojtunik.
1933/34 W³adys³aw Baran opiekunem
Szkolnego Ko³a Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej (pierwszy rok istnienia Ko³a).
1933/34 – 1934/35 Stanis³aw Piekarczyk
opiekunem Szkolnego Ko³a Ligi Morskiej
i Kolonialnej.
1933/34 – 1935/36 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) niemieck¹ uczniów sprawowa³
Miko³aj Jackow.
1933/34, 1935/36 – 1938/39 Opiekunem
Samorz¹du Szkolnego im. Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego by³ Rudolf Ottenbreit.
1934 20–30 I Pogadanki w klasach o znaczeniu „Po¿yczki Narodowej”.
1934 23 I Nabo¿eñstwo za powstañców.
Odczyt poœwiêcony rocznicy powstania
styczniowego.
1934 28 I Rzeszowskie Towarzystwo Hokejowe pokona³o hokejow¹ reprezentacjê
I Gimnazjum 5 : 1.
1934 31 I UroczystoϾ imienin prezydenta
Ignacego Moœcickiego.
1934 31 I Hokejowa reprezentacja I Gimnazjum pokona³a w £añcucie reprezentacjê Pañstwowego Gimnazjum Koedukacyjnego 4 : 0.
230
1934 5 II Na kilka dni przed rocznic¹ odzyskania przez Polskê dostêpu do Ba³tyku
ukonstytuowa³o siê szkolne ko³o Ligi Morskiej i Kolonialnej. Jego przewodnicz¹cym
zosta³ Zbigniew Antoni Bujniewicz.
1934 7 II Wyk³ad o gazach.
1934 10 II Uroczyste zebranie Ko³a Ligi
Morskiej i Kolonialnej z okazji rocznicy
odzyskania przez Polskê dostêpu do morza.
Wyk³ad o znaczeniu morza dla Polski.
1934 19 III W dniu imienin Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego, w obecnoœci grona nauczycielskiego, rodziców i uczniów, odby³a siê zbiórka pieniêdzy na „Budowê Szkó³
Powszechnych”.
1934 20 III (£ukawiec) – 2001 6 III
(Rzeszów) ¯yje
Józef Œlisz, absolwent I Liceum
(1952), rolnik, sygnatariusz porozumieñ rzeszowskoustrzyckich (19 II
1981), za³o¿yciel
Józef Œlisz
i przywódca NSZZ
„Solidarnoœæ” Rolników Indywidualnych na
RzeszowszczyŸnie (1981–89), przewodnicz¹cy Tymczasowej Rady Krajowej Rolników „Solidarnoœæ” (1987–89), cz³onek Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wa³êsie (1988–90), uczestnik obrad okr¹g³ego
sto³u (II–IV 1989), senator RP i wicemarsza³ek Senatu I i II kadencji (1989–93),
przewodnicz¹cy Rady Krajowej PSL „Solidarnoœæ” (1989–92), prezes Stronnictwa
Ludowo-Chrzeœcijañskiego (1994–96), wiceprzewodnicz¹cy Rady Krajowej Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego (1997–
2001).
1934 17 IV (Kostopol) Urodzi³ siê Jerzy
Gawryluk, absolwent I Liceum (1952) i Pañstwowej Szko³y Technicznej w Warszawie
(1966), pracownik Rzeszowskich Zak³adów
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Graficznych (od 1966), m.in. kierownik
dzia³u przygotowalni form typograficznych.
1934 27 IV Œwiêto lasu.
1934 29 IV Powsta³o rzeszowskie ko³o Zjednoczenia Chrzeœcijañsko-Spo³ecznego. Prezesem zosta³ dr Stanis³aw Dziubek, wiceprezesami dr Tadeusz Spiss i ks. dr Józef Ja³owy.
1934 3 V UroczystoϾ 3 maja.
1934 6 V Reprezentacja I Gimnazjum w koszykówce zremisowa³a z dru¿yn¹ wojskow¹
8 : 8.
1934 27 V Wybory do Rady Miejskiej. Rywalizowa³y trzy bloki: blok BBWR, Narodowa Demokracja oraz PPS i klasowe zwi¹zki zawodowe. Zwyciê¿y³ BBWR, drugi blok
uzyska³ dwa mandaty, a trzeci jeden. Wœród
radnych BBWR znaleŸli siê wychowankowie I Gimnazjum: Jakub Alter, Stanis³aw
Dziubek, Roman Krogulski, Joachim Silber,
Artur Wang i Piotr Wiêcek. Radnym Narodowej Demokracji zosta³ m. in Józef Liwo.
1934 29 V Ko³o Ligi Morskiej i Kolonialnej urz¹dzi³o poranek i pogadankê z okazji
„Œwiêta Morza”.
1934 1 VI Po¿egnanie abiturientów.
1934 5–11 VI Pisemny egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem p.o. dyrektora
szko³y Jana Wojtunika.
1934 10 VI Ko³o Przyjació³ Harcerstwa
(przewodnicz¹cy – prezes S¹du Okrêgowego Staworowski) urz¹dzi³o dla harcerzy festyn w Ogrodzie „Soko³a”. Wziêli w nim
udzia³ wszyscy uczniowie.
1934 12 VI Pogadanka o spó³dzielczoœci
z okazji „Tygodnia Spó³dzielczoœci”.
1934 14 VI W zwi¹zku z II Zjazdem Polaków
z Zagranicy – referat o rozmieszczeniu, liczebnoœci i ¿yciu œrodowisk polskich za granic¹.
1934 19–21 VI Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem Wawrzyñca Wilka.
Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 2 osoby.
1934 VII III Mêska Dru¿yna Harcerska im.
Stefana Czarnieckiego przebywa³a na letnim
obozie pod namiotami w Piwnicznej (18 osób).
1934 21 VIII Pogadanka ¿a³obna o œp. Bronis³awie Pierackim (rok szkolny rozpocz¹³
siê 20 VIII).
1934 22 VIII Nabo¿eñstwo ¿a³obne za œp.
Bronis³awa Pierackiego.
1934 3 IX Z inicjatywy mêskiej Sodalicji
Mariañskiej powsta³ rzeszowski oddzia³ Konferencji Towarzystwa œw. Wincentego a Paulo Konferencji Panów. Prezesem Zarz¹du zosta³ absolwent szko³y Micha³ Pelc, a opiekê
duchow¹ nad stowarzyszeniem sprawowa³ ks.
Micha³ Tokarski. Konferencja zajmowa³a siê
udzielaniem duchowego i materialnego wsparcia potrzebuj¹cym, upowszechnianiem literatury chrzeœcijañskiej. Liczy³a 43 cz³onków.
1934 13 IX Udzia³ ca³ej m³odzie¿y szko³y
w powitaniu powracaj¹cego z æwiczeñ
17 pu³ku piechoty.
1934 20 IX (Lipie k. G³ogowa M³p.) Urodzi³ siê Józef Bachórz, uczeñ II i I Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1947–
51), absolwent I Liceum i Uniwersytetu
£ódzkiego (1955), nauczyciel liceów pedagogicznych w Starym Targu k. Sztumu
i Kwidzynie oraz w Wy¿szej Szkole Nauczycielskiej w Gdañsku, historyk literatury polskiej XIX w., zastêpca dyrektora Instytutu Filologii Polskiej w Uniwersytecie
Gdañskim, prorektor tego¿ uniwersytetu
(1981–82), autor licznych publikacji.
1934 10 XI Gawêda przy ognisku na podwórzu szkolnym z okazji rocznicy odzyskania niepodleg³oœci.
1934 11 XI Uroczyste nabo¿eñstwo i poranek w rocznicê odzyskania niepodleg³oœci.
1934 13 XI Uroczystoœæ patrona szko³y œw.
Stanis³awa Kostki. Poranek z tej okazji przygotowa³a Solidalicja Marjañska uczniów.
1934 26 XI Odczytano m³odzie¿y tekst nowej konstytucji.
231
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1934 XI Wybory do Rady Miejskiej, przeprowadzone wed³ug znowelizowanej ustawy
gminnej. Miasto podzielone by³o na cztery
okrêgi wyborcze. W dwóch z nich, na skutek
uniewa¿nienia list wyborczych i zatwierdzenia jednej, wybory nie odby³y siê, a radnymi zostali kandydaci Bezpartyjnego Bloku
Wspó³pracy z Rz¹dem. Radnymi zostali
m.in. wychowankowie szko³y: Jakub Alter,
dr Stanis³aw Dziubek, Józef Korabiowski,
dr Józef Liwo, dr Aron Wang, dr Henryk
Wêglowski, dr Piotr Wiêcek, dr Roman Krogulski oraz nauczyciel I Gimnazjum i Seminarium Nauczycielskiego Stanis³aw Polañski.
1934 20 XII Pierwsze po wyborach posiedzenie Rady Miejskiej. Przewodniczy³ radny senior dr Teofil Nieæ. Prezydentem wybrano dra Romana Krogulskiego, wiceprezydentem dra Piotra Wiêcka, a ³awnikiem
m.in. dra Henryka Wêglowskiego.
1934/35 Na pocz¹tku roku szkolnego w bursie gimnazjalnej mieszka³o 64 uczniów,
a pod koniec 63.
1934/1935 Ministerstwo wprowadzi³o nowe
mundurki szkolne. Zob. 1933/34.
1934/1935 Kó³ko Dramatyczne wybudowa³o w³asn¹ scenkê. Na pokrycie kosztów
otrzyma³o zapomogê z Samopomocy uczniów (50 z³) i z Banku Polskiego.
1934/35 Mêska Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 38 cz³onków.
1934/35 Sodalicja Mariañska liczy³a
84 cz³onków, w tym 24 sodalistów, 17 kandydatów i 43 aspirantów.
1934/35 Liga Morska i Kolonialna liczy³a
42 cz³onków.
1934/35 Opiekunem Samorz¹du Szkolnego im. Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego by³
Marian Aleksiewicz.
1934 Józef Bieniasz wyda³ powieœæ Korporanci – trzeci¹ z cyklu, bêd¹c¹ kontynuacj¹
Edukacji Józia Bar¹cza i Maturantów.
1934/35 Reorganizacja Muzeum Szkolnego w zwi¹zku z powstaniem Towarzystwa
Regionalnego Ziemi Rzeszowskiej.
1934 Przeciwnik sanacji prof. Stanis³aw Kot
(absolwent I Gimnazjum) z przyczyn politycznych pozbawiony zosta³ Katedry Historii Kultury UJ i przeniesiony w stan spoczynku.
1934/35 Zbiory muzealne I Gimnazjum liczy³y 684 pozycje. Zmniejszenie liczby eksponatów zwi¹zane by³o z powstaniem Towarzystwa Regionalnego Ziemi Rzeszowskiej i wydzieleniem pewnych przedmiotów
do gabinetów: przyrodniczego, chemicznego i pracy rêcznej.
1934 Wspó³za³o¿ycielem Zjednoczenia
Chrzeœcijañsko–Spo³ecznego by³ Szczepan
Szydelski.
1934 Prezesem Towarzystwa Zaliczkowego i Kredytowego by³ Roman Krogulski.
1934/35 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do szko³y 278 uczniów, a pod koniec
272. Funkcjonowa³o 8 zespo³ów klasowych
(dwie klasy pierwsze, dwie drugie i po jednej od V do VIII).
1934/35 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 21 nauczycieli.
Pracowa³ równie¿ jeden bezp³atny praktykant przedegzaminacyjny.
232
1934–1938 W rzeszowskich organizacjach
kombatanckich aktywnie dzia³ali: Henryk
Wêglowski (u) w Zwi¹zku Legionistów
Polskich, Marian Spunar (n) w Zwi¹zku
Podoficerów WP w stanie spoczynku, Julian Przyboœ (a) w Zwi¹zku Oficerów Rezerwy i w Sekcji Podchor¹¿ych Rezerwy.
1934–1962 Julian Krzy¿anowski (by³y
uczeñ I Gimnazjum) kierownikiem Katedry
Historii Literatury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim.
1935 3 I Na posiedzeniu Rady Miejskiej,
podczas którego obecny by³ komplet 32 rad-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nych, na prezydenta miasta wybrano Jana
Niemierskiego (29 g³osów i 3 kartki bia³e),
na wiceprezydenta Piotra Wiêcka (25 g³osów
i 7 kart bia³ych). W sk³ad Rady Miejskiej
wchodzili m.in. wychowankowie: Jakub Alter, dr Stanis³aw Dziubek, Józef Korabiowski, dr Józef Liwo, dr Aron Wang, dr Henryk
Wêglowski, dr Piotr Wiêcek, dr Roman Krogulski oraz nauczyciel I Gimnazjum i Seminarium Nauczycielskiego Stanis³aw Polañski. Zob. 1934 XI. Mo¿na znaleŸæ informacjê, ¿e posiedzenie odby³o siê 20 XII 1934.
1935 9 I (K¹kolówka) Urodzi³ siê Stanis³aw Piszcz, absolwent Liceum Ogóln o k s z t a ³ c ¹ c e go
w Tyczynie (1952)
i WSP w Krakowie
(1959) nauczyciel
w szkolnictwie
podstawowym
Stanis³aw Piszcz
(1952–55), technikum ekonomicznym w Dêbicy (1959–60),
nauczyciel geografii, wiadomoœci o Polsce
i astronomii w I Liceum w Rzeszowie (1960/
61 – 1980/81), zastêpca dyrektora (1967/
68 – 1970/71), dyrektor (1971/72 – 1980/
81), dyrektor IV Liceum (1981/82 – 1991/
92), nauczyciel geografii w Studium Jêzyka Polskiego dla Cudzoziemców w WSP
w Rzeszowie (od VIII 1992), od 2001
w Uniwersytecie Rzeszowskim.
1935 15 I Ministerstwo Wyznañ Religijnych
i Oœwiecenia Publicznego, rozporz¹dzeniem
Nr BP. 42015/34, mianowa³o Mieczys³awa
Adamowskiego, nauczyciela II Pañstwowego Gimnazjum w Przemyœlu, z dniem 12 II,
w drodze konkursu, dyrektorem Pañstwowego Gimnazjum I w Rzeszowie. Dyrektor
Adamowski obj¹³ urzêdowanie w I Gimnazjum faktycznie 25 II (urlop i choroba).
1935 29 I Ks. infu³at Micha³ Tokarski odprawi³ mszê za powstañców 1863 r., zamówion¹ przez Zwi¹zek Legionistów Polskich.
1935 pocz¹tek II Roman Krogulski ust¹pi³
ze stanowiska burmistrza.
1935 1 II Nabo¿eñstwo i poranek z okazji
urodzin prezydenta Moœcickiego.
1935 10 II Na walnym zgromadzeniu
Zwi¹zku b. Ochotników Armii Polskiej
wybrano prezesem Jana Wojtunika. W sk³ad
zarz¹du weszli m.in. lekarz szkolny w I Gimnazjum Józef Grzegorczyk i Bronis³aw
Mroczkowski.
1935 12 II (Horpina pow. Kamionka Strumi³owa) Urodzi³ siê Micha³ Hnatowski, absolwent Wydzia³u Prac Rêcznych i Rysunków Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie
(1966), nauczyciel zajêæ technicznych (wychowania technicznego) i wychowania plastycznego w I Liceum w Rzeszowie (1960/61
– 1972/73), wiceprezes Zarz¹du Wojewódzkiego Zak³adu Doskonalenia Zawodowego
w Rzeszowie (1973–76), dyrektor Zasadniczej Szko³y Zawodowej ZDZ (od 1976).
1935 18, 20–21 II Pisemny egzamin dojrza³oœci pod przewodnictwem Jana Wojtunika.
1935 koniec II Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora szko³y Mieczys³awa Adamowskiego. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 5 osób.
1935 2 III Urodzi³a siê Maria Kurowiak, absolwentka Uniwersytetu Lwowskiego (1960),
po przyjeŸdzie do Polski nauczycielka jezyka
rosyjskiego w zasadniczych szko³ach zawodowych (1960/67), II Liceum Ogólnokszta³c¹cym dla Pracuj¹cych i I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1968/69 – 1989/90).
1935 18 III Akademia z okazji urodzin Józefa Pi³sudskiego. Po raz pierwszy przemówi³ do m³odzie¿y nowy dyrektor Mieczys³aw Adamowski.
1935 19 III Nabo¿eñstwo z okazji urodzin
J. Pi³sudskiego.
1935 7 IV (Krynica) Urodzi³ siê Stanis³aw
W³adys³aw Geroñ, absolwent I Liceum
233
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
(1952) oraz Wydzia³u Geologii Uniwersytetu Wroc³awskiego, trener sekcji akrobatyki sportowej Stali Rzeszów (1962–63),
pierwszy trener sekcji akrobatyki sportowej
w Stali Rzeszów (od 1979), wychowa³ wielu medalistów mistrzostw œwiata i mistrzostw Europy.
1935 10 IV Wybrany zosta³ tymczasowy
zarz¹d Towarzystwa Regionalnego Ziemi
Rzeszowskiej: prezes – Mieczys³aw Adamowski, wiceprezes – ks. Julian £ukaszkiewicz, sekretarz – Marian Aleksiewicz,
skarbnik – Stanis³aw Dihm, kustosz – Franciszek Kotula. Ponownie podkreœlono, ze
jednym z celów Towarzystwa jest utworzenie Muzeum Ziemi Rzeszowskiej.
1935 18 IV (S³otowa) Urodzi³ siê Bronis³aw
Bo¿ek, absolwent WSP w Opolu (1958),
nauczyciel fizyki w I Liceum w Rzeszowie
(1958/59 – 1963/64), nauczyciel Zespo³u
Szkó³ Gospodarczych w Rzeszowie (1969–
75), wizytator KOiW w Rzeszowie (od 1975).
1935 IV Edward Brydak prezesem rzeszowskiego ko³a Towarzystwa Szko³y Ludowej.
1935 24–25 V Æwiczenia polowe junaków
II stopnia Przysposobienia Wojskowego.
1935 28–29 V Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³y 22 osoby.
1935 31 V – 1 VI Æwiczenia polowe junaków I stopnia Przysposobienia Wojskowego.
1935 4–5 VI Wizytowa³ szko³ê wizytator
Tadeusz Woytoñ.
1935 5 VI Zjazd absolwentów w 45 lecie
matury (z 1890 r.).
1935 6–7 VI Nieznany sprawca dokona³
w³amania do koœcio³a gimnazjalnego, skrad³
puszkê na komunikanty i drobne datki ze
skrzynki.
1935 7 VI Zmar³ prof. Ludwik Bieñkowski, by³y uczeñ szko³y, nauczyciel I i II Gimnazjm.
1935 8 VI Nabo¿eñstwo ekspiacyjne w zwi¹zku z w³amaniem.
1935 koniec IV W poszczególnych klasach
omówiono now¹ konstytucjê.
1935 9 VI Pogrzeb Ludwika Bieñkowskiego z udzia³em wszystkich nauczycieli i uczniów.
1935 3 V Nabo¿eñstwo i poranek w rocznicê Konstytucji 3 Maja.
1935 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
1935 13 V M³odzie¿ uczci³a chwil¹ milczenia pamiêæ Józefa Pi³sudskiego.
1935 14 V Odczytano m³odzie¿y orêdzie
prezydenta i rozporz¹dzenie Ministra Wyznañ Religijnych i Oœwiaty w zwi¹zku ze
œmierci¹ Józefa Pi³sudskiego.
1935 16 V M³odzie¿ uczestniczy³a w nabo¿eñstwie polowym i w defiladzie przed katafalkiem i popiersiem Marsza³ka Pi³sudskiego.
1935 17 V Akademia i nabo¿eñstwo ¿a³obne w zwi¹zku ze œmierci¹ J. Pi³sudskiego.
1935 20, 22–23 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
234
1935 20 IX Odby³a siê wycieczka na kopiec Marsza³ka J. Pi³sudskiego na Sowiñcu.
1935 IX – 1938 XI Walenty Pucha³a senatorem RP z okrêgu Tarnopol.
1935 26–28 X Kontrolê gospodarki finansowo-kasowej I Gimnazjum przeprowadzi³
delegat Kuratorium O. S. Lw. Rudolf Kalafarski.
1935 25 XI (£ukawiec) Urodzi³ sie Józef
Œwieboda, absolwent I Liceum (1955) i Wydzia³u Filozoficzno-Historycznego UJ
w Krakowie (1960), doktor historii (1970);
pracowa³ w Zarz¹dzie Wojewódzkim TSS
(1961-67); nauczyciel historii, propedeutyki
(wiedzy o spo³eczeñstwie), religioznawstwa
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w I Liceum (1967/
68 – 2001/02), adiunkt w Wy¿szej
Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie (1982-84), historyk oœwiaty, nauki i kultury, historyk regionalista,
autor kilkudziesiêJózef Œwieboda
ciu publikacji,
w tym piêciu publikacji ksi¹¿kowych poœwiêconych I Liceum, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego oddzia³ w Rzeszowie
(1985-96), wiceprezes tego¿ Towarzystwa
(1996-2000), cz³onek Zarz¹du Towarzystwa
Naukowego w Rzeszowie (od 2000), 13 jego
uczniów zosta³o laureatami i finalistami zawodów centralnych olimpiady historycznej,
a 2 olimpiady wiedzy o prawach cz³owieka.
1935 jesieñ Na pierwszym walnym zebraniu Towarzystwa Regionalnego Ziemi Rzeszowskiej na prezesa Zarz¹du wybrany zostal ks. Julian £ukaszkiewicz.
1935 10 XII (Rzeszów) Urodzi³a siê Maria
Pezdan, absolwentka II Liceum Ogólnokszta³c¹cego dla Pracuj¹cych, sekretarka
w I Liceum (III 1972 – 1988/89).
1935 10 XII (Zg³obieñ) Urodzi³ siê Adolf
Gubernat, absolwent I Liceum (1953), Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej w Opolu (1959)
i zaocznie Wy¿szego Studium Nauczania
Socjalizmu przy KC PZPR w Warszawie
(1966), nauczyciel jêzyka polskiego w II Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1959–62), I sekretarz Komitetu Miejskiego Zwi¹zku M³odzie¿y Socjalistycznej (1962–63), zastêpca dyrektora III Liceum Ogólnokszta³c¹cego (1964–69), dyrektor IV Liceum Ogólnokszta³c¹cego (1969–76), dyrektor Wydzia³u Kultury i Sztuki Urzêdu Wojewódzkiego w Rzeszowie (od 1981).
1935 Zarz¹d Fundacji im. dra Henryka Hanasiewicza zamieni³ szpital na ochronkê dla
sierot chrzeœcijañskich z Rzeszowa i Bali-
grodu. Ochronkê oddano w zarz¹d ss. Stowarzyszenia Opatrznoœci. Przyjmowano do
niej tylko dziewczêta.
1935/36 Na pocz¹tku roku szkolnego
uczêszcza³o do szko³y 329 uczniów, a pod
koniec 310. Funkcjonowa³o 9 zespo³ów klasowych (po dwie klasy od I do III oraz po
jednej od VI do VIII).
1935/36 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 17 nauczycieli.
Pracowa³o równie¿ 2 praktykantów przedegzaminacyjnych.
1935/36 Na pocz¹tku roku szkolnego
w burskie gimnazjalnej mieszka³o 60 uczniów, a pod koniec równie¿ 60.
1935/36 III Mêska dru¿yna harcerska im
Stefana Czarnieckiego liczy³a 24 cz³onków.
1935/36 Sodalicja Mariañska liczy³a 84 cz³onków, w tym 52 sodalistów, 32 kandydatów
i aspirantów.
1935/36 Biblioteka nauczycielska liczy³a
5783 dzie³a w 12000 tomach i 8200 sprawozdañ szkolnych. Biblioteka fundacji
œp. Henryka Kretschmera liczy³a 405 dzie³
w 610 tomach. Biblioteka polska uczniów liczy³a 1409 dzie³ w 1858 tomach, biblioteka
niemiecka uczniów 840 dzie³ w 179 tomach.
1935/36 – 1936/37 Opiekê nad chórem
szkolnym sprawowa³ Ludwik £aszewski.
1935/36 W pracowni fizyko-chemicznej
i zajêæ praktycznych zainstalowano wodoci¹g i palniki gazowe.
1935–37 Antoni Wawrzkowicz wiceprezesem Zarz¹du Powiatowego Stronnictwa
Ludowego w Rzeszowie.
1936 20 I Franciszek Kotula oznajmi³
w „Zewie Rzeszowa”, ¿e powsta³o Muzeum
Ziemi Rzeszowskiej.
1936 12 II (Futoma) Urodzi³a siê Józefa Œwieboda, absolwentka Technikum Ekonomicznego w Rzeszowie (1955), g³ówna ksiêgowa
w I Liceum w Rzeszowie (1957 – VI 2004).
235
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1936 II Na spotkaniu w Morges w posiad³oœci Ignacego Paderewskiego dosz³o do
konsolidacji si³ liberalno-demokratycznych.
Jednym z za³o¿ycieli powsta³ego wówczas
Frontu Morges by³ W³adys³aw Sikorski.
1936 12 III Po tym jak minister spraw wewnêtrznych odmówi³ zatwierdzenia na stanowisku wiceprezydenta miasta Piotra Wiêcka,
wiceprezydentem wybrano Jerzego Pelca.
1936 18 III Z funduszy Rady Pedagogicznej oraz z resztek zdewaluowanych fundacji Rada Pedagogiczna stworzy³a Fundusz
zapomogowy im. œp. prof. Kazimierza Jakla (590,42 z³), którego odsetki przeznaczono dla biednych uczniów I Gimnazjum.
1936 18 III Mêska Dru¿yna Harcerska im.
Stefana Czarnieckiego urz¹dzi³a na Lisiej
Górze uroczyste ognisko i przyrzeczenie
harcerskie.
1936 21 III Muzeum szkolne przekaza³o ze
swoich zbiorów do powsta³ego w 1935 r.
Muzeum Towarzystwa Regionalnego Ziemi
Rzeszowskiej 354 przedmioty. Po reorganizacji muzeum szkolne liczy³o 301 pozycji.
1936 23 III (Lwów) Urodzi³a siê Krystyna
Macek, absolwentka Pañstwowego Konserwatorium im. £ysenki we Lwowie w klasie
dyrygentury (1969), nauczycielka Szko³y Muzycznej I stopnia Towarzystwa Chóralnego
Liceum Muzycznego we Lwowie (1969-74);
w 1974 przyjecha³a do Polski; nauczycielka
muzyki w I Liceum w Rzeszowie (I 1975 –
1988/89) i Szkole Muzycznej I stopnia w Rzeszowie; 15 jej uczniów by³o laureatami i finalistami zawodów centralnych Olimpiady Wiedzy Artystycznej sekcja Muzyki.
1936 12 V Hufiec szkolny wzi¹³ udzia³
w uroczystoœci ¿a³obnej urz¹dzonej przez
komitet obywatelski ku czci Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego.
1936 17 V (Gdynia) Urodzi³ siê Czes³aw
So³tys, absolwent fizyki w Wy¿szej Szkole
Pedagogicznej w Katowicach (1962), na236
uczyciel fizyki i astronomii w II Liceum
Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (196266), nauczyciel akademicki w Instytucie
Fizyki Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej
w Rzeszowie (od 1966, póŸniej od 2001
Uniwersytetu Rzeszowskiego), nauczyciel
fizyki w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym
w Rzeszowie (2000/01 – 2003/04).
1936 18–22 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1936 25 V Ustny egzamin dojrza³oœci pod
przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa
Adamowskiego. Œwiadectwo dojrza³oœci
otrzyma³o 15 osób.
1936 26–28 V Wizytacjê szko³y przeprowadzi³ wizytator Kuratorium Okrêgu Szkolnego Lwowskiego (KOSLw) Tadeusz Woytoñ.
1936 3 VI W zorganizowanej przez komitet
obywatelski uroczystoœci z okazji 10-lecia
pracy prezydenta Moœcickiego wziê³y udzia³
organizacje m³odzie¿owe I Gimnazjum.
1936 14 VI Œwiêto harcerstwa w Rzeszowie
– udzia³ III Mêskiej Dru¿yny Harcerskiej.
1936 20 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1936 29 VI Jednym z liderów manifestacji
ch³opskiej w Nowosielcach by³ Andrzej Pluta.
1936 I po³. roku Ko³o Rodzicielskie zakupi³o nowy czterolampowy odbiornik za 300
z³ i ofiarowa³o go do œwietlicy uczniowskiej.
1936 VII lub VIII Okradziona zosta³a gablota numizmatyczna w Muzeum szkolnym.
Zginê³o 48 cenniejszych okazów numizmatycznych.
1936 VII Na Walnym Zgromadzeniu Zarz¹du Powiatowego Stronnictwa Ludowego
wybrano prezesem, na miejsce chorego
Andrzeja Pluty, dotychczasowego wiceprezesa Bronis³awa Kloca. Jednym z dwóch zastêpców zosta³ Antoni Wawrzkowicz, a sekretarzem Józef Kubicki.
1936 30 IX Nabo¿eñstwo ¿a³obne w 60-t¹
rocznicê œmierci ks. Feliksa Dymnickiego
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
– za³o¿yciela Bursy Gimnazjalnej. Mszê
celebrowa³ przewodnicz¹cy Towarzystwa
Bursy Gimnazjalnej ks. Sochañski, a kazanie wyg³osi³ b. uczeñ gimnazjum ks. Chmielnikowski.
1936 IX Henryk Wêglowski (wychowanek
szko³y) zrezygnowa³ z funkcji ³awnika w Radzie Miejskiej w Rzeszowie. Na jego miejsce wybrano nauczyciela geografii w I Gimnazjum (1934/35) i w Seminarium Nauczycielskim Stanis³awa Polañskiego.
1936 30 IX Ks. Roman Sitko rektorem Wy¿szego Seminarium Duchownego w Tarnowie.
1936 8 X Urz¹d Wojewódzki we Lwowie zlikwidowa³ fundacjê Jana Aleksandra Maksymiliana Ludkiewicza. Jej resztki (43,25 z³)
zosta³y wcielone do funduszu zapomogowego im. prof. Kazimierza Jakla.
1936 8 X Urz¹d Wojewódzki we Lwowie
zatwierdzi³ Fundusz Zapomogowy im. œp.
prof. Kazimierza Jakla.
1936 10–12 X Delegat Okrêgowej Izby
Kontroli Pañstwowej we Lwowie Marian
Pisarik przeprowadzi³ kontrolê gospodarki
finansowej I Gimnazjum.
1936 10 X (Liszno pow. Che³m) Urodzi³a
siê Helena Kmiecik, absolwentka AWF
w Warszawie (1960) i zaocznie biologii
w UMCS w Lublinie (1964), nauczycielka
szko³y podstawowej i liceum ogólnokszta³c¹cego w Siedliszczach (1954–55), liceum
pedagogicznego w Szczebrzeszynie (1955–
56 i 1960–74), nauczycielka wychowania
fizycznego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym
w Rzeszowie (1974/75 – 1986/87).
1936 21–24 X Wizytowa³ szko³ê wizytator
Tadeusz Woytoñ.
1936 10 XI Uroczysty poranek z okazji
Œwiêta Niepodleg³oœci i nadania bu³awy
marsza³kowskiej Generalnemu Inspektorowi Si³ Zbrojnych Edwardowi Œmig³emuRydzowi.
Widok œródmieœcia Rzeszowa z 1936 r. Rys. Józef Koziej
237
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1936 21 XI Zarz¹d Miejski pismem nr 16269
stwierdzi³, ¿e Fundacja im. Henryka Jakuba
Kretschmera jest nieczynna z powodu zdewaluowania siê kapita³u zak³adowego.
1936 21 XI W ramach obchodów tygodnia
Ligi Morskiej i Kolonialnej uczeñ Jakub
¯y³a wyg³osi³ referat „Kolonie Ÿród³em surowców i rynków zbytu”.
1936 2 XII Ks. infu³at Micha³ Tokarski wizytowa³ lekcje religii rzymskokatolickiej.
1936 6 XII Dwa dni po œmierci by³ego burmistrza Romana Krogulskiego Rada Miejska zebra³a siê na ¿a³obnej sesji. Postanowi³a urz¹dziæ pogrzeb na koszt miasta i udekorowaæ Rzeszów w dniu pogrzebu.
1936 7 XII Kuratorium Okrêgu Szkolnego
Lwowskiego zatwierdzi³o Fundusz Zapomogowy im. œp. prof. Kazimierza Jakla.
Zob. 1936 8 X.
1936 Biskup Franciszek Barda mianowa³
ks. Józefa Ja³owego rektorem koœcio³a
Chrystusa Króla.
1936 Ks. Julian £ukaszkiewicz przekaza³
niewykoñczony jeszcze obszerny, murowany budynek Saletynom, którzy zgodzili siê
na prowadzenie w nim zak³adu dla biednych, opuszczonych i moralnie zaniedbanych ch³opców. Dyrektorem zak³adu zosta³
ks. Julian Filoda.
1936 W sk³ad Rady Nadzorczej Stowarzyszenia Domu Ludowego im. p³k. Leopolda
Lisa-Kuli wchodzili m.in. Jan Jêdrzejowicz
i Jan Gumiñski.
1936 Gniazdo Hanoar Hacijoni w Rzeszowie
liczy³o ok. 130 cz³onków. Organizacja mia³a
swoj¹ siedzibê w Domu Ludowym Fundacji
im. Adolfa Tannenbauma. Skupia³a m³odzie¿
przygotowuj¹c¹ siê do osiedlenia w Palestynie. Jedn¹ z liderów by³a Klara Maayan.
Od 1936 Bronis³aw Wilusz wiceprezesem
rzeszowskiego oddzia³u Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”.
238
1936–37 Genera³ Józef Zaj¹c inspektorem
Obrony Powietrznej Pañstwa.
1936/37 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 373 uczniów, a pod koniec 346. Funkcjonowa³o 9 zespo³ów klasowych (po dwie klasy od I do III i po jednej IV, VII i VIII).
1936/37 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 17 nauczycieli.
1936/37 W bursie gimnazjalnej na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o 60 uczniów,
a pod koniec 58.
1936/37 III Mêska Dru¿yna Harcerska im.
Stefana Czarnieckiego liczy³a 32 cz³onków.
1936/37 Sodalicja Mariañska liczy³a 74 cz³onków, w tym 44 sodalisów oraz 30 kandydatów i aspirantów.
1936/37 Biblioteka nauczycielska liczy³a
5836 dzie³ w 12101 tomach i 8327 sprawozdañ szkolnych. Biblioteka fundacji œp.
H. Kretschmera liczy³a 404 dzie³a w 610
tomach, biblioteka polska uczniów 1485
dzie³ w 1955 tomach, biblioteka niemiecka
681 dzie³ w 1018 tomach.
1936/37 Przewodnicz¹cym Zarz¹du Ko³a
Rodziców Uczniów (Ko³a Rodzicielskiego)
by³ p. Nagawiecki.
1936/37 Grono nauczycielskie i pracownicy z³o¿yli na Samolot Ziemi Rzeszowskiej
132,90 z³, pomoc zimow¹ dla bezrobotnych
202,25 z³, szkolnictwo polskie za granic¹
17 z³, Macierz Szkoln¹ w Gdañsku 11,30 z³,
TSL 8,80 z³, Komitet Uczczenia Pamiêci
Marsza³ka J. Pi³sudskiego 85,50 z³.
1936/37 – 1938/39 Opiekê nad III Mêsk¹
Dru¿yn¹ Harcersk¹ im. Stefana Czarnieckiego sprawowa³ W³adys³aw Pañczak.
1936/37 – 1938/39 Opiekê nad bibliotek¹
(czytelni¹) niemieck¹ uczniów sprawowa³
Emil Stocki.
1937 15 I – 15 II W ramach miesi¹ca propagandy dotycz¹cego ³¹cznoœci z Polakami
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
za granic¹ uczniowie wyg³osili kilka odczytów.
1937 22 I Samorz¹d uczniowski przygotowa³ akademiê w rocznicê powstania styczniowego. Odby³a siê te¿ msza ¿a³obna za
poleg³ych uczniów – powstañców 1863 r.
1937 1 II Uroczysty poranek ku czci prezydenta Ignacego Moœcickiego.
1937 3 II (Kraków) Urodzi³ siê Jerzy Pasternak, absolwent I Liceum (1955) i Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
(1960), pracownik naukowy AGH.
1937 5 II M³odzie¿ wys³ucha³a wyst¹pienia radiowego wicepremiera Eugeniusza
Kwiatkowskiego na temat Funduszu Obrony Narodowej.
1937 6 II W I Gimnazjum odby³a siê zabawa miêdzyszkolna. Wziêli w niej udzia³ tak¿e uczniowie II Gimnazjum, Gimnazjum
¯eñskiego, Gimnazjum Kupieckiego i Krawieckiego.
1937 10 II Poranek z okazji 17 rocznicy
„odzyskania morza polskiego”.
1937 14 II Instruktor Harcerstwa Kuratorium Okrêgu Szkolnego Lwowskiego harcmistrz Wilhelm S³aby wizytowa³ III Dru¿ynê Harcersk¹.
1937 2 V Samorz¹d uczniowski I Gimnazjum zorganizowa³ pochód wszystkich szkó³
na Baranówkê, gdzie dokonano poœwiêcenia krzy¿a ku czci poleg³ych bohaterów oraz
wys³uchano przemówienia ucznia kl. III
Jana R¹ba na temat Konstytucji 3 Maja.
1937 10–14 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1937 12 V Akademia ¿a³obna poœwiêcona
pamiêci Pierwszego Marsza³ka Polski Józefa Pi³sudskiego.
1937 20–21 V Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 17 osób, reprobowano 5 abiturientów, w tym 1 po raz drugi.
1937 26 V Samorz¹d uczniowski zorganizowa³ ogólnoszkoln¹ majówkê do Czudca.
1937 V Odby³ siê zjazd absolwentów z 1912 r.
w 25-lecie egzaminu dojrza³oœci.
1937 5 VI Szko³a wp³aci³a na Fundusz Obrony Narodowej 50 z³, a samorz¹d uczniowski 10 z³ na Polski Czerwony Krzy¿ i 100 z³
na sp³atê d³ugu za organy.
1937 5–6 VI Œwiêto harcerstwa w Rzeszowie – udzia³ III Mêskiej Dru¿yny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego.
1937 21 II M³odzie¿ wys³ucha³a wyst¹pienia radiowego p³k Adama Koca na temat
Obozu Zjednoczenia Narodowego.
1937 I po³. roku Komitet Rodzicielski podpisa³ ugodê z Polsk¹ Fabryk¹ Organów
B-ci Rieger-Zenker, na mocy której po zap³acie 4000 z³ fabryka uzna³a, ¿e nie ma
wobec swojego partnera ¿adnych roszczeñ.
1937 24–27 II Rekolekcje wielkanocne dla
m³odzie¿y przeprowadzi³ ks. Józef Cyrek
z Krakowa.
1937 6 VII (Zakrzów pow. Tarnobrzeg)
Urodzi³a siê W³adys³awa Nowakowicz,
woŸna w I Liceum (1968 – VIII 2004).
1937 8 III Udzia³ organizacji m³odzie¿owych I Gimnazjum w akademii ku czci
p³k. Leopolda Lisa-Kuli, urz¹dzonej przez
II Gimnazjum.
1937 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego.
1937 19 III M³odzie¿ wys³ucha³a przemówienia radiowego prezydenta Ignacego
Moœcickiego w dzieñ imienin Pierwszego
Marsza³ka Polski Józefa Pi³sudskiego.
1937 9 IX M³odzie¿ szkolna wys³ucha³a
przez radio przemówienia ministra Wyznañ
Religijnych i Oœwiecenia Publicznego Wojciecha Œwiêtos³awskiego.
1937 8–9 IX Ca³a m³odzie¿ szko³y zwiedzi³a wystawê obrazów prof. Antoniego Ka–
miñskiego.
239
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1937 16 IX M³odzie¿ szkolna i ludnoœæ cywilna wita³a na Placu Wolnoœci wojsko powracaj¹ce z letnich manewrów. W imieniu
m³odzie¿y rzeszowskich szkó³ przemówienie
wyg³osi³ uczeñ kl. VIII I Gimnazjum Jan R¹b.
1937 28 IX Wizytator dr Stefan Papée zwiedza³ szko³ê, koœció³ gimnazjalny i bursê.
1937 8 X W zwi¹zku z Tygodniem propagandy Towarzystwa Popierania Budownictwa Publicznego Szkó³ Powszechnych rozsprzedawano nalepki i ¿etony.
ceum w Rzeszowie (1980/81 – 1982/83), wizytator KOiW w Rzeszowie (od 1983).
1937 15 XII Wizytacjê religii rzymskokatolickiej przeprowadzi³ ks. infu³at Micha³
Tokarski.
1937 16 XII M³odzie¿ gimnazjalna
zwiedzi³a „Wystawê Przedœwi¹teczn¹”,
urz¹dzon¹ przez rzeszowskie szko³y powszechne.
1937 10 X, 24 XI (oraz 23 II 1938) Wizytowa³ hufiec szkolny Obwodowy Komendant Przysposobienia Wojskowego mjr Tadeusz Ochêduszko.
1937 16 XII (Tarnopol) Urodzi³ siê Janusz
Witowicz, absolwent I Liceum (1955), studiowa³ na Wydziale Lotniczym Politechniki Warszawskiej (1955–60), artysta, fotografik, specjalizuje siê w fotografii kreacyjnej, prace swoje prezentowa³ na wielu krajowych i zagranicznych wystawach, uzyska³
ok. 30 medali oraz liczne wyró¿nienia na
konkursach fotograficznych.
1937 19–28 X Odby³ siê kurs obrony przeciwgazowej dla 69 uczniów szko³y. Przeprowadzi³ go instruktor oblg Klemens Hebda.
1937 Utworzono Zarz¹d Obwodu Zwi¹zku
Harcerstwa Polskiego. W jego sk³adzie znalaz³ siê m.in. Jan Wojtunik.
1937 6 XI W koœciele gimnazjalnym odprawiona zosta³a msza ¿a³obna za poleg³ych
i zmar³ych profesorów i uczniów.
1937 Józef Zaj¹c naczelnym dowódc¹ Lotnictwa i OPL.
1937 10 X W ramach Tygodnia Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej roz–
sprzedawano nalepki.
1937 10 XI Odby³ siê uroczysty poranek
niepodleg³oœciowy, a wieczorem apel poleg³ych profesorów i uczniów Zak³adu.
1937 11 XI Po raz pierwszy oficjalnie obchodzono Œwiêto Niepodleg³oœci (na podstawie ustawy z 23 IV 1937 r.).
1937 11 XI Odby³o siê uroczyste nabo¿eñstwo. Hufiec Przysposobienia Wojskowego
i dru¿yna harcerska wziê³y udzia³ w defiladzie.
1937 2 XII Odby³ siê dla ca³ej m³odzie¿y
wyk³ad o gruŸlicy i jaglicy.
1937 6 XII (£añcut) Urodzi³ siê Edward Dragan, absolwent WSP w Katowicach (1967),
nauczyciel i kierownik Szko³y Podstawowej
nr 8, pracownik Zarz¹du Powiatowego Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego w Rzeszowie,
dyrektor IV Liceum Ogólnokszta³c¹cego
w Rzeszowie (1976–81), bibliotekarz w I Li240
1937/38 Na pocz¹tku roku szkolnego uczêszcza³o do gimnazjum 394 uczniów, a pod koniec 346. Funkcjonowa³o osiem klas gimnazjalnych (po dwie kl. I–III, po jednej IV
i VIII) i jedna licealna.
1937/38 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 18 nauczycieli.
1937/38 W bursie gimnazjalnej na pocz¹tku roku szkolnego mieszka³o 63 uczniów,
a pod koniec 56.
1937/38 III Dru¿yna Harcerska im. Stefana
Czarnieckiego liczy³a 33 cz³onków.
1937/38 Sodalicja Mariañska liczy³a 67 cz³onków, w tym 30 sodalistów, 25 kandydatów
i 12 aspirantów.
1937/38 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 6761 poz. przych. i 1309 poz. rozch.
oraz 8338 sprawozdañ szkolnych. Biblioteka
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
fundacji Kretschmera liczy³a 542 poz. przych.
i 137 poz. rozch., biblioteka polska uczniów
1717 poz. przych. i 172 poz. rozch.
1937/38 – 1938/39 Jan Wirski przewodnicz¹cym Zarz¹du Ko³a Rodziców Uczniów
(Ko³a Rodzicielskiego).
1937/38 – 1938/39 Stanis³aw Dihm opiekunem Stra¿y Przedniej.
1938 15 I – 15 II Miesi¹c propagandy „Funduszu Szkolnictwa Polskiego za Granic¹”
– przeprowadzono zbiórkê pieniêdzy.
1938 19–21 I Delegat Kuratorium Okrêgu
Szkolnego Lwowskiego Stanis³aw Lang
przeprowadzi³ kontrolê finansowo-gospodarcz¹ szko³y.
1938 20 I Zwiedza³ szko³ê Kurator Okrêgu
Szkolnego Lwowskiego dr Tadeusz Kupczyñski i naczelnik Wydzia³u II Kuratorium
dr Mieczys³aw Ziemnowicz.
1938 22 I M³odzie¿ uczestniczy³a w nabo¿eñstwie za poleg³ych powstañców 1863 r.
– by³ych uczniów I Gimnazjum. Samorz¹d
uczniowski zorganizowa³ poranek z tej okazji. Po po³udniu obejrzano film „Powstanie
styczniowe”.
1938 1 II Poranek z okazji imienin prezydenta Ignacego Moœcickiego.
1938 5 II M³odzie¿ szko³y zwiedzi³a wystawê przeciwalkoholow¹.
1938 10 II Uroczysty wieczór z okazji 19 rocznicy odzyskania dostêpu do morza.
1938 22–25 II Wizytowa³ szko³ê wizytator
dr Stefan Papée.
1938 23 II Zarz¹dzenie Ministra Wyznañ
Religijnych i Oœwiecenia Publicznego przekszta³caj¹ce Pañstwowe Gimnazjum im.
Ksiêdza Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie na pañstwow¹ szko³ê œredni¹, sk³adaj¹ca siê z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum. Od tej pory szko³a nosi³a nazwê I Pañstwowe Liceum i Gimnazjum im.
Ksiêdza Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie. Przekszta³cona szko³a przejê³a mienie
Pañstwowego Gimnazjum im. Ksiêdza Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie. (Zarz¹dzenie wesz³o w ¿ycie 1 VII).
1938 18 III W dniu imienin marsza³ka
Edwarda Rydza-Œmig³ego odby³a siê uroczysta zbiórka hufców szkolnych Przysposobienia Wojskowego.
1938 19 III W dniu imienin Pierwszego Marsza³ka Polski Józefa Pi³sudskiego odby³o siê
uroczyste nabo¿eñstwo. M³odzie¿ wys³ucha³a transmisji radiowej przemówienia o Marsza³ku prezydenta Ignacego Moœcickiego.
1938 21 III (Jaros³aw) Urodzi³a siê Józefa
Hirska-Bryg, absolwentka I Liceum Ogólnokszta³c¹cego dla Pracuj¹cych w Przemyœlu (1959), Studium Nauczycielskiego
w Rzeszowie (1961) i WSP w Rzeszowie
(1973 zaocznie), nauczycielka szkó³ podstawowych w Rzeszowie (1961–74): nr 13,
10 i 6, nauczycielka jêzyka polskiego w I Liceum w Rzeszowie (1974/75 – 1988/89),
cz³onek Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego w Rzeszowie.
1938 21 III (Zagórz) Urodzi³ siê Józef Kulpiñski, absolwent liceum ogólnokszta³c¹cego
w Sanoku (1956), Studium Nauczycielskiego
w Rzeszowie (1959) i WSP w Rzeszowie (zaocznie), nauczyciel Szko³y Podstawowej nr 10
w Rzeszowie (1959–67), nauczyciel wychowania technicznego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1967/68 – 1970/71), WSP w Rzeszowie (1970–74), Politechnice Rzeszowskiej
(1974–78), Instytutucie Kszta³cenia Nauczycieli oddzia³ w Rzeszowie (od 1978).
1938 23 III Dyrektor szko³y Mieczys³aw
Adamowski wzi¹³ udzia³ w konferencji reprezentantów w³adz z wojewod¹ lwowskim
Alfredem Bi³ykiem w Starostwie.
1938 7 IV M³odzie¿ uczestniczy³a w wyk³adzie komandora porucznika marynarki wojennej p. Borejki „O zawodzie oficera marynarki” w ramach „Tygodnia Dni Kolonialnych”.
241
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1938 7–28 IV Jedenastogodzinny kurs obrony przeciwlotniczej i gazowej przeprowadzili Micha³ Bar i Marian Aleksiewicz.
1938 8 IV Referat ucznia Mieczys³awa Pietrasa „Kolonie Ÿród³em surowców”, zilustrowany filmem.
1938 10 IV Manifestacja m³odzie¿y z okazji „Dni Kolonialnych”.
1938 IV Ks. Józef Ja³owy odkupi³ od ¯yda
N. Orgela dom z czêœci¹ parceli po³o¿onej
obok Koœcio³a Chrystusa Króla i zorganizowa³ tam dom rektorski.
1938 2 V Akademia 3-Majowa. Wieczorem
m³odzie¿ wziê³a udzia³ w pochodzie pod
krzy¿ na Baranówkê.
1938 4–6, 9 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1938 7 V M³odzie¿ wita³a wzd³u¿ ul. Krakowskiej przeje¿d¿aj¹cego prezydenta Ignacego Moœcickiego.
1938 12 V Samorz¹d uczniowski zorganizowa³ akademiê ¿a³obn¹ z okazji rocznicy
œmierci Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego.
Odby³a siê tak¿e uroczysta msza ¿a³obna.
Ulicami miasta przemaszerowa³ ¿a³obny
capstrzyk pod pomnik Leopolda Lisa-Kuli.
1938 13–14 V Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego. Œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 34 uczniów, nie reprobowano ¿adnego abiturienta.
1938 19 V (¯ó³kiew) Urodzi³ siê Adam Konieczny, absolwent I Liceum (1957)
i Akademii Wychowania Fizycznego
w Warszawie (1961), nauczyciel wychowania fizycznego w I Liceum (1961/62 – 1964/
65), cz³onek Zarz¹du Wojewódzkiego
Zwi¹zku M³odzie¿y Socjalistycznej w Rzeszowie i Zarz¹du G³ównego ZMS w Warszawie, sekretarz Polskiego Zwi¹zku Pi³ki No¿nej w Warszawie, dyrektor Ochotniczego
Hufca Pracy w Hucie Katowice (od 1975).
1938 24–28 V 33 uczniów wziê³o udzia³
w wycieczce do Gdyni i Warszawy.
242
1938 V Po rezygnacji siedemdziesiêcioletniego ks. Micha³a Tokarskiego, dziekanem
dekanatu rzeszowskiego zosta³ ks. Andrzej
Ostrowski, proboszcz parafii w £¹ce.
1938 1 VI Na boisku szkolnym odby³o siê
powitanie junaków II stopnia Przysposobienia Wojskowego powracaj¹cych z podobozia w Bratkowicach.
1938 17 VI M³odzie¿ wys³ucha³a audycji
radiowej z okazji sprowadzenia do kraju
relikwii œw. Andrzeja Boboli.
1938 19 VI Odby³ siê zjazd maturzystów
z 1903 r. w 35-lecie matury.
1938 27 VI odby³ siê zjazd maturzystów
z 1888 r. w 50-lecie egzaminu dojrza³oœci.
Uczestniczy³ w nim m.in. by³y minister skarbu Jerzy Michalski.
1938 13 VII – 1 VIII Obóz w Komañczy
15 druhów III Dru¿yny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego.
1938 17 VIII (Ustrzyki Dolne) Urodzi³ siê
Jacek Œlusarz, absolwent I Liceum (1955)
i UMCS w Lublinie (1960), nauczyciel Szko³y Rzemios³ Budowlanych w Rzeszowie (1960–
61), Liceum Ogólnokszta³c¹cego dla Pracuj¹cych im. T. Koœciuszki w Lublinie (1961/62),
Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Lubomierzu
na Dolnym Œl¹sku (1962/72), II Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1972–74), nauczyciel jêzyka polskiego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1979/80 – 1990/
91), sekretarz Miejskiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego w Rzeszowie (1974–
81), wiceprezydent Rzeszowa (1981–84).
1938 1 IX Samorz¹d szkolny zorganizowa³
zbiórkê pieniêdzy na budowê szko³y powszechnej we Wrzeœni.
1938 1 IX – 2000 4 III ¯yje Julian Ataman,
absolwent Szko³y Podstawowej nr 1 im. A. Mickiewicza, I Liceum Ogólnokszta³c¹cego (1956),
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
(1963), mi³oœnik i popularyzator sztuki w po³udniowo-wschodniej Polsce, pracownik Mu-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zeum-Zamku w £añcucie (1964-74), Biura
Dokumentacji Zabytków Rzeszowa (1974-87),
rzeszowskiego salonu sprzeda¿y dzie³ sztuki
i antyków krakowskiego oddzia³u „Desy” (198387), Biura Wystaw Artystycznych w Rzeszowie (1987-2000), cz³onek Stowarzyszenia Historyków Sztuki (od 1975), komisarz wielu
wystaw problemowych, autor katalogów wystaw, wspó³organizator olimpiad, konkursów
i turniejów dla m³odzie¿y dotycz¹cych sztuki.
1938 pocz. IX Prywatne gimnazjum ¿eñskie zaczê³o ponownie uczêszczaæ na nabo¿eñstwa do koœcio³a gimnazjalnego.
1938 5 IX Uroczyste rozpoczêcie roku szkolnego. Msza w koœciele gimnazjalnym, wys³uchanie przez radio przemówienia ministra
Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego dra Wojciecha Œwiêtos³awskiego.
1938 9–10 IX Przebywa³ w szkole wizytator dr Stefan Papée.
1938 10 IX M³odzie¿ szko³y i mieszkañcy miasta witali wojsko powracaj¹ce z manewrów.
1938 12 IX Odby³ siê poranek ku czci Adama Asnyka w 100 rocznicê urodzin. Odczyt
wyg³osi³ dr Rudolf Ottenbreit.
1938 15 IX Miêdzyszkolny mecz pi³ki no¿nej z Gimnazjum Kupieckim (2 : 2).
1938 24 IX M³odzie¿ wziê³a udzia³ w manifestacji œl¹skiej.
1938 4 X Wycieczka ca³ej szko³y na wystawê przemys³u, rzemios³, handlu i rolnictwa
w Rzeszowie.
1938 9 X Szkolna Kasa Oszczêdnoœci wyp³aci³a 15 z³ jako dar dla Œl¹zaków zaolziañskich.
1938 12 X Ponad 200 uczniów I Gimnazjum przyst¹pi³o do bierzmowania. Uczestniczyli ks. bp dr Barda i ks. bp dr Tomaka.
1938 22 X Odby³a siê msza ¿a³obna za powstañców poleg³ych za Olz¹.
1938 29 X Egzamin maturalny (nadzwyczajny) 6 klas dawnego gimnazjum – zda³o
4 osoby.
1938 29 X „Poranek oszczêdnoœciowy”.
1938 6 XI Wybory do Sejmu V kadencji.
1938 10 XI Rano odby³a siê msza ¿a³obna
za poleg³ych i zmar³ych profesorów
i ucz-niów, a przed po³udniem akademia
w 20-lecie niepodleg³oœci, wieczorem apel
poleg³ych, przy ognisku przy kamieniu pami¹tkowym w gimnazjum.
1938 11 XI Uroczystoœci miejskie w rocznicê odzyskania niepodleg³oœci, m.in. msza
polowa z udzia³em wojska i harcerzy.
1938 14 XI Œwiêto patrona zak³adu œw. Stanis³awa Kostki. Uroczyst¹ mszê celebrowa³
ks. kan. Stanis³aw Kmiotek z Grodziska,
a kazanie wyg³osi³ ks. Domañski. Po mszy
Sodalicja Mariañska urz¹dzi³a poranek.
1938 14 XI Uroczyste wrêczenie medali za
d³ugoletni¹ s³u¿bê siedmiu cz³onkom grona nauczycielskiego.
1938 14 XI Wizytowa³ szko³ê wizytator
okrêgowy higieny szkolnej KOSL dr Józef
Cios³owski.
1938 15 XI Konferencja (spotkanie) wizytatora Papée z dyrektorami I i II Gimnazjum.
1938 26 XI Wyjœcie m³odzie¿y szkolnej do
kina „Henryka” na pierwsz¹ czêœæ filmu
„Olimpiada”.
1938 29 XI Obwodowy komendant Przysposobienia Wojskowego mjr Tadeusz
Ochêduszko wizytowa³ hufiec Przysposobienia Wojskowego kl. IVa.
1938 XI – 1939 IX W Sejmie V kadencji zasiada³ m.in. Antoni Wawrzkowicz. Popierany
by³ przez Obóz Zjednoczenia Narodowego.
1938 2 XII Wyjœcie m³odzie¿y na drug¹
czêœæ filmu „Olimpiada”.
1938 9 XII Wybrano pierwszy zarz¹d Miêdzyszkolnego Klubu Sportowego. Kuratorem jego zosta³ dyrektor II Liceum i Gimnazjum Marcin Wo³owiec, a jednym z opiekunów sekcji Taras Franko.
243
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1938 11 XII Udzia³ organizacji m³odzie¿owych w powitaniu wojsk polskich powracaj¹cych z Zaolzia.
1938 14 XII Wizytator higieny szkolnej
w KOSL Józef Cios³owski wizytowa³ szko³ê.
1939 18 II Msza ¿a³obna za duszê papie¿a
Piusa XI zmar³ego 10 II.
1939 20–22 II Æwiczenie pogotowia i alarmów obrony przeciwlotniczej w Rzeszowie.
1938/39 Na pocz¹tku roku szkolnego uczê–
szcza³o do gimnazjum 402 uczniów, pod koniec 351. Funkcjonowa³o 8 klas gimnazjalnych (po dwie kl. I–IV) i dwie licealne (I i II).
1939 II Powsta³ rzeszowski oddzia³ Stowarzyszenia Adwokatów ¯ydów celem obrony interesów ¿ydowskich adwokatów i kandydatów na adwokata. Sekretarzem zosta³
wychowanek I Gimnazjum Aron Wang.
1938/39 Pod koniec roku szkolnego w gimnazjum by³o zatrudnionych 20 nauczycieli.
Pracowa³a równie¿ 1 praktykantka przedegzaminacyjna.
1939 7 III Msza ¿a³obna i manifestacja
m³odzie¿y szkolnej pod pomnikiem p³k Leopolda Lisa Kuli w 20-rocznicê œmierci bohatera.
1938/39 W bursie gimnazjalnej mieszka³o
na pocz¹tku roku szkolnego 61 uczniów,
a pod koniec 60.
1939 17 III Samorz¹d uczniowski I Liceum
i Gimnazjum przygotowa³ dla wszystkich
gimnazjów Rzeszowa „Wieczór dramatu
polskiego”.
1938/39 III Dru¿yna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego liczy³a 35 cz³onków.
1938/39 Sodalicja Mariañska liczy³a 66 cz³onków, w tym 28 sodalistów, 17 kandydatów
i 21 aspirantów.
1938/39 W bibliotece nauczycielskiej znajdowa³o siê 5410 dzie³ w 12579 tomach
i 8349 sprawozdañ szkolnych.
1938/39 W bibliotece szkolnej zosta³y wydzielone biblioteki (zbiory) przedmiotowe.
1939 22 I Referat ucznia Tadeusza Prawdziuka w 75-rocznicê powstania styczniowego.
1939 31 I Uroczysty poranek w dniu imienin dyrektora szko³y.
1939 1 II W dniu imienin prezydenta Ignacego Moœcickiego odby³y siê w szkole: uroczyste nabo¿eñstwo i akademia (poranek).
1939 18 III Uczczono pamiêæ Marsza³ka
Pi³sudskiego przez odczytanie fragmentów
jego pism.
1939 19 III M³odzie¿ wys³ucha³a przemówienia radiowego prezydenta Ignacego
Moœcickiego w dniu imienin Pierwszego
Marsza³ka Polski Józefa Pi³sudskiego.
1939 22–25 III Rekolekcje prowadzone
przez ks. Stanis³aw Kulanowskiego.
1939 7 IV (Dêbica) Urodzi³ siê Jerzy Kusibab, absolwent liceum ogólnokszta³c¹cego
w Dêbicy (1959) i Wy¿szej Szko³y Wychowania Fizycznego w Krakowie (1963), nauczyciel Szko³y Æwiczeñ Studium Nauczycielskiego w Rzeszowie (1963–67), nauczyciel wychowania fizycznego w I Liceum
w Rzeszowie (1972/73 – 2000/01).
1939 10 II „Wieczór morza” w 19-lecie
odzyskania dostêpu do Ba³tyku: referaty,
projekcja filmu.
1939 14 i 20 IV Udzia³ dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego w zebraniu obywatelskim, celem powo³ania Komitetu Powiatowego Po¿yczki Obrony Przeciwlotniczej.
1939 15 II Prezydium Ko³a Rodzicielskiego spotka³o siê w Gimnazjum z kuratorem
dr Kupczyñskim w sprawie remontu koœcio³a gimnazjalnego.
1939 21 IV Wyjœcie m³odzie¿y na film
„COP – Stalowa Wola i Ateny”.
244
1939 19 IV Prezesem Resovii zosta³ Stanis³aw Samo³yk.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1939 24–26 IV Ks. Infu³at Micha³ Tokarski wizytowa³ lekcje religii rzymskokatolickiej w szkole.
1939 2 V Uroczysty poranek w zwi¹zku ze
œwiêtem uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
1939 3 V Obchody miejskie – udzia³ m³odzie¿y.
1939 5 V M³odzie¿ wys³ucha³a przemówienia radiowego ministra spraw zagranicznych
Józefa Becka.
1939 8, 9 V Pisemny egzamin dojrza³oœci.
1939 12 V Udzia³ m³odzie¿y w mszy ¿a³obnej w czwart¹ rocznicê œmierci Marsza³ka
Polski Józefa Pi³sudskiego.
1939 14 V Udzia³ m³odzie¿y w procesji
z relikwiami œw. Andrzeja Boboli.
1939 15–17 V Ustny egzamin dojrza³oœci
pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego. Zda³o 21 abiturientów,
nie zda³o 7.
1939 12 V Msza ¿a³obna, a po niej ¿a³obna
akademia w czwart¹ rocznicê œmierci Mar–
sza³ka Polski Józefa Pi³sudskiego.
cji nauczyciel ks. Józef Ja³owy oraz wychowankowie Franciszek R¹b, Józef Liwo i Bronis³aw Wilusz, wœród radnych syjonistycznych wychowankowie: Jakub Alter i Artur
Wang.
1939 30–31 V, 1–2 VI Pisemny egzamin
ukoñczenia gimnazjum ogólnokszta³c¹cego
(nowego typu) dla eksternów.
1939 3, 5 VI Ustny egzamin ukoñczenia gimnazjum ogólnokszta³c¹cego (nowego typu) dla
eksternów. 5 kandydatów zda³o, 5 nie zda³o.
1939 4 VI Zjazd maturzystów z 1899 r.
w 40-lecie egzaminu dojrza³oœci. Uczestniczy³ m.in. wspó³twórca konstytucji marcowej dr Edward Dubanowicz.
1939 6 VI M³odzie¿ wys³ucha³a pogadanki
radiowej rozg³oœni lwowskiej o starym gimnazjum rzeszowskim, opracowanej przy
pomocy dyrektora Adamowskiego.
1939 18 VI Udzia³ m³odzie¿y w œwiêcie
morza.
1939 21 VI Koniec roku szkolnego, rozdanie œwiadectw.
1939 21 V Bronis³aw Wilusz wybrany do
Rady Miasta z listy Katolicko-Narodowego Komitetu Wyborczego.
1939 po³owa roku Prezesem Powiatowego Zarz¹du Stronnictwa Narodowego
w Rzeszowie by³ dr Józef Liwo.
1939 25 V Konserwator lwowski dr Zbigniew Hornung zwiedzi³ koœció³ gimnazjalny i omówi³ sprawê jego odnowienia.
1939 12 VII (Drohobycz) Urodzi³ sie Mieczys³aw Eugeniusz Raba, absolwent I Liceum (1957), lekkoatleta i koszykarz Resovii, trener sekcji koszykówki Resovii (1964–
84, 1987–88 i 1990–99), która pod jego kierunkiem zdoby³a mistrzostwo Polski i puchar Polski (1975), trener Stali-Bobrek Bytom (1984–87 i 1988–90), drugi trener kadry narodowej seniorów i g³ówny trener
kadry m³odzie¿owej (1984).
1939 V Ostatnie przedwojenne wybory samorz¹dowe. Katolicki Blok Gospodarczy
(sanacja) uzyska³ 9 mandatów, Katolicki
Narodowy Blok Wyborczy (endecja) 6 mandatów, Polski Blok Demokratyczny (PPS,
ZZZ, SL) 4 mandaty, Klasowy Zwi¹zek Robotników Przemys³u Budowlanego 1 mandat, ugrupowania syjonistyczne 9 mandatów,
„Aguda” 3 mandaty. ¯ydowski Blok demokratyczny nie uzyska³ ¿adnego mandatu.
Wœród radnych sanacji znaleŸli siê wychowankowie I Gimnazjum Stanis³aw Dziubek
i Henryk Wêglowski, wœród radnych ende-
1939 26 VII (Rzeszów) Urodzi³a siê Anna
Jedliczka, absolwentka III Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1957) i biologii na UJ w Krakowie (1962), nauczycielka
chemii i biologii w I Liceum w Rzeszowie
(I 1963 – 2000/01).
245
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Okres wojny i okupacji
1939 1 IX Rok szkolny nie rozpocz¹³ siê
z powodu agresji niemieckiej na Polskê.
1939 1 IX Ignacy Zarêbski kierownikiem
Oddzia³u Zak³adu Narodowego im. Ossoliñskich w Krakowie.
1939 po 9 IX Budynek szkolny przejê³y
wojska niemieckie.
1939 10 IX Tymczasowa w³adza samorz¹dowa powo³a³a na prezydenta Micha³a Tokarskiego, a na jego zastêpcê Zygmunta
Krokowskiego. Utworzono tak¿e Radê
Przyboczn¹ Zarz¹du, do której wesz³o
osiem osób, m.in. ks. Tokarski.
1939 18 IX Na zebraniu cz³onków i zastêpców Rady Miejskiej wybrano tymczasowego prezydenta (w miejsce ks. Tolarskiego
in¿. Maksymiliana Rybickiego), wiceprezydentów, ³awników, zmodyfikowano sk³ad
Rady Przybocznej – znalaz³ siê w niej m.in.
absolwent I Gimnazjum finansista W³adys³aw Samo³yk.
1939 24 IX W³adys³aw Sikorski wyjecha³
z Bukaresztu do Francji.
1939 27 IX W³adys³aw Sikorski dowódc¹
armii polskiej we Francji.
1939 30 IX – 1940 17 IX W³adys³aw Sikorski premierem, ministrem spraw wewnêtrznych i ministrem spraw wojskowych
rz¹du polskiego we Francji (w Pary¿u, póŸniej w Angers).
1939 IX W wojnie obronnej Polski 1939 r.
uczestniczyli odnotowani w opracowaniach
246
regionalnych nauczyciele, absolwenci
i uczniowie: Piotr Baran (u), Marian Boles³awowicz (a), Jan Daniec (a), Adam D³ugosz (u), Kazimierz Eustachiewicz (a), Wincenty Fortuna (n), Alfred (vel Stanis³aw)
Hochfeld (a), Wojciech Hada³a (a), Józef
Frankiewicz (a), W³adys³aw Grabarczyk (a),
Karol Stefan Holzer (a), W³adys³aw Jaksan
(a) Pawe³ Jakubowicz (n), Stanis³aw Konopka (a), Feliks Konopka (a), Józef Kalandyk
(u), Henryk Kawalec (a), Mieczys³aw Kawalec (a), Józef Kogutek (a), Jan Kotowicz
(a), Bernard Korabiowski (a), Stanis³aw Koszuliñski (u), Stanis³aw Krajewski (a), Stanis³aw Kubicz (u), Eugeniusz Lisowski (u),
Józef Liwo (a), Mieczys³aw Liwo (a), Franciszek Mac (a), Tomasz Magier³o (a), Józef
Macio³ek (u), Tadeusz Micha³owski (a), Antoni Niemiec (u), Józef Nowak (a), W³adys³aw Pa³ka (a), Bronis³aw Panek (a), W³adys³aw Pañczak (a, n), Augustyn Paœkiewicz (a),
Kazimierz P¹czek (a), Jan Przyboœ (n), Micha³ Pikor (a) Jan Rabczak (a), W³adys³aw Repak (a), Feliks Robakiewicz (a), Walenty Sikora (a), Czes³aw Skonieczny (n), Stanis³aw
Sobina (a), Pawe³ Sobkowicz (a), Stanis³aw
Szybisty (u), Jan Sitek (dozorca), Franciszek
Œwieboda (a), Mieczys³aw Zacharski (a), Józef Zaj¹c (u), Franciszek ¯arów (a).
1939 14 X (Jab³onica Polska) Urodzi³ siê
Aleksander Œnie¿ek, absolwent Liceum Pedagogicznego w Rzeszowie (1957), Studium Nauczycielskiego w Rzeszowie
(1960), WSP w Rzeszowie (1967 zaocznie),
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
nauczyciel Szko³y Podstawowej nr 6 (1959–
64), nauczyciel matematyki i fizyki w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1963/64–1967
i 1968/69 – 1972/73), asystent w WSP
w Rzeszowie (1967–69), nauczyciel IV Liceum Ogólnokszta³c¹cego (1972–77), asystent w zamiejscowym wydziale EPiOR
w rzeszowskiej filii Akademii Rolniczej
w Krakowie, wspó³autor zbiorów zadañ do
matematyki dla szkó³ œrednich i skryptów
dla studentów.
1939 16 X – 1940 17 VI W³adys³aw Sikorski ministrem sprawiedliwoœci rz¹du polskiego we Francji (zob. 1939 30 IX).
1939 21 X (Bia³obrzegi k. £añcuta) Urodzi³ siê Józef Peszek, absolwent liceum
ogólnokszta³c¹cego w Przeworsku (1957)
i WSP w Rzeszowie (1973 zaocznie), pracownik Komendy Hufca ZHP w £añcucie
(1958–60), nauczyciel w szko³ach podstawowych (1962–67 i 1969–73), zasadniczej
szko³y budowlanej w Rzeszowie (1967–69),
nauczyciel matematyki w I Liceum w Rzeszowie (1973/74 – 2004/05).
1939 31 X Zarz¹dzenie generalnego gubernatora Hansa Franka nakazuj¹ce podjêcie
pracy tym szko³om powszechnym, które tego
dot¹d nie uczyni³y oraz polecaj¹ce uruchomienie wszystkich istniej¹cych przed wojn¹
szkó³ zawodowych i jednoczeœnie zabraniaj¹ce u¿ywania w nazwach tych ostatnich
okreœleñ „gimnazjum” i „liceum zawodowe”.
W okresie okupacji niemieckiej gimnazja
i licea nie uzyska³y zgody na podjêcie pracy.
1939 X Powsta³a S³u¿ba Zwyciêstwu Polski
w Rzeszowie (na jej bazie zorganizowano
póŸniej Zwi¹zek Walki Zbrojnej, a nastêpnie Armiê Krajow¹). Komendantem obwodu rzeszowskiego zosta³ Edward Brydak.
1939 6 XI Wœród aresztowanych profesorów Uniwersytetu Jagielloñskiego i Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie znalaz³ siê m.in. Józef Go³¹b, ur. w ¯urawicy,
absolwent I Gimnazjum (z 1922).
1939 9 XI – 1943 4 VII W³adys³aw Sikorski Naczelnym Wodzem.
1939 13 XI Naczelny Wódz gen. W³adys³aw Sikorski powo³a³ Zwi¹zek Walki Zbrojnej.
1939 20 XI Niemcy zlikwidowali szpital
PCK znajduj¹cy siê w Bursie Gimnazjalnej.
1939 jesieñ – 1940 VI Józef Zaj¹c dowódc¹
Polskich Si³ Powietrznych we Francji.
1939 7 XII – 1940 17 VI Stanis³aw Kot (absolwent I Gimnazjum) ministrem rz¹du polskiego we Francji.
1939–1945 W okresie wojny i okupacji
œmieræ ponieœli m.in.: Jerzy Antoni B¹k
(kl. II) rozstrzelany w Oranienburgu w 1941,
Zdzis³aw Antoni Durek (kl. III) rozstrzelany w Rzeszowie na Lisiej Górze w 1940,
Jan Tor (kl. IV) trafiony bomb¹ niemieck¹
w Brodach, Stanis³aw Piotr Warzel (kl. IV),
zamêczony w Oœwiêcimiu w 1942, Józef
Ziomek (kl. IV) rozstrzelany podczas ob³awy w Bia³ej k. Rzeszowa, Jan Gutek (kl. IV)
zgin¹³ w walce partyzanckiej w lasach lubelskich w VI 1944, August Kluz (kl. I lic.)
rozstrzelany w Mi³ocinie, Zbigniew Stanis³aw Majka (kl I lic.) rozstrzelany w Rzeszowie w 1942, Eugeniusz Boles³aw Siewierski (kl. I lic.) zamêczony w Oœwiêcimiu, Kazimierz S³aby (kl. I lic.) zgin¹³
w walkach partyzanckich pod Hy¿nem
30 VII 1944, Stanis³aw Leon Kraus (kl. II
lic.) rozstrzelany w lesie k. G³ogowa 7 X
1940, Teofil Wiktor Piela (kl. II lic.) zamêczony w Oœwiêcimiu, Mieczys³aw Pietras
(kl. II lic.) rozstrzelany w Mi³ocinie, Stanis³aw
Wolañski (kl. II lic) rozstrzelany w Oœwiêcimiu w 1941.
1939–1945 W okresie wojny i okupacji zginêli lub przeszli gehennê wszyscy nauczyciele i uczniowie narodowoœci ¿ydowskiej
m.in.: prof. Jerzy Fischaut (Fiszaut) w Warszawie, prof. Abraham Goliger, lekarz medycyny Józef Rubisch, Adolf Hefter (kl. I), Izaak Leon Unger (kl I), Marian Rager (kl. II),
247
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Seweryn Kleinmann (kl. III), Baruch Markus Traum (kl. III), Norbert Amsterdam
(kl. IV), Jakub Blau (kl. IV), Emil Polaner
(kl. IV), Marceli Bronis³aw Szapira (kl. IV),
Jakub Moj¿esz Szaynok (kl. IV), Romuald
Henryk Wohlfeld (kl. IV), Zygmunt Both
(kl. I lic.), Bernard Fränkel (kl. I lic), Rudolf Wilhelm Fuchs (kl. I lic.), Leon Izrael
(kl. I lic.) Marceli Lubasz (kl. I lic., w Oranienburgu ukrywa³ sie jako Polak i wróci³
24 V 1945), Ludwik Silber (kl. I lic.), Wilhelm Verständig (kl I lic.), Jakub Wildmann
(kl. I lic.), Alfred Henryk Dreiangel (kl. II
lic), Chiel Jakub Hefter (kl. II lic.), Bronis³aw Kohn (kl. II lic.), Salo Wohlfeld (kl. II
lic.), Zygmunt Schneeweiss (kl. II lic.).
1939–1945 W obozach przebywali m.in.:
prof. W³adys³aw Kulski w Oranienburgu,
prof. Jan Przyboœ w Oranienburgu, Antoni
Zbigniew S³apiñski (kl. II) aresztowany
w 1942, zagin¹³ bez wieœci, Stanis³aw Florian Barañski (kl. III) w Oœwiêcimiu i Neungamme k. Hamburga, Karol Migut (kl. III)
w Oranienburgu, Jerzy Florian Milewski
(kl. III) w Oranienburgu (18 V 1940 – 2 VI
1945), Stanis³aw Kazimierz Drza³ w Oœwiêcimiu i Neungamme k. Hamburga, Marian
Jan Szpunar (kl. IV) w Oœwiêcimiu, Zygmunt Stanis³aw Choroszy (kl. I lic.) w Oœwiêcimiu, Zbigniew Korczyñski (kl. I lic.)
w Oœwiêcimiu i Dachau, Edward Pyœ (kl.
I lic.) w Oœwiêcimiu i Mauthausen-Gusen.
1939–1945 W formacjach zbrojnych Polskiego Pañstwa Podziemnego (SZP, ZWZ, AK,
BCh) dzia³ali m.in. wymienieni w opracowaniach nauczyciele: Andrzej Kuœ, W³adys³aw
Pañczak i Romuald Rodzoñ oraz wychowankowie: Piotr Baran, Antoni Witalis Barañski,
Wojciech Blajer, Wiktor B³a¿ewski, Stanis³aw
Borek, Edward Brydak, Henryk Cios, Jan Dec,
Kazimierz Dejmek, Adam D³ugosz, Jan Dostych, Zbigniew Dydek, Mieczys³aw Dziedzic,
Marian Eustachiewicz, Kazimierz Fic, Józef
Frankiewicz, Aleksander Gruba, Mieczys³aw
Kawalec, Józef Klimczak, Marian Konkol,
248
Stanis³aw Konopka, Jan Kotowicz, Stanis³aw
Kut, W³adys³aw Kyc, Eugeniusz Lisowski,
Mieczys³aw Liwo, Józef Macio³ek, W³adys³aw Majka, W³adys³aw Materna, Tadeusz Micha³owski, Kazimierz Nitka, W³adys³aw Pa³ka, Augustyn Paœkiewicz, Micha³ Pikor, Julian Pleœniak, Jan Rabczak, Stefan Rudnicki,
Józef Rzepka, Stefan Sieñko (Andrzej Kazimierowicz), W³adys³aw Skubisz, Kazimierz
S³aby, Pawe³ Sobkowicz, Stanis³aw Sondej,
W³adys³aw Sowa-Kamieniecki, Józef Têcza,
Jan Tondera, Tadeusz Tondera, Tomasz Trala,
Jan Wiech, Jan WoŸniak, Jerzy WoŸniak, W³adys³aw WoŸniak, Józef Zuba, W³adys³aw
¯arów.
1940 6 I – 1944 koniec VII Budynek szkolny zajêty by³ przez s¹dy grodzki i okrêgowy.
1939–1945 Na przymusowe roboty wywiezieni zostali m.in.: Ludwik Kania (kl. II) do
Niemiec, Ryszard Teodor Milewski (kl. II)
do Niemiec, Józef Stanis³aw KuŸniar (kl. III)
do Norwegii, Jerzy Stanis³aw Warcha³owski
(kl. III) do Niemiec, Ryszard Lucjan Kaleñski (kl. III) do kopalni wêgla do Niemiec,
W³adys³aw Szczurek (kl. IV) do Niemiec.
1940 26 II (Drohobycz) Urodzi³ siê Tomasz
Pisuliñski, absolwent I Liceum (1957) i UJ
(1962), pracowa³ w Dyrekcji Rejon. PKP
w Rzeszowie (1962–73), Przedsiêbiorstwie
Spedycji Krajowej Oddz. Rzeszów (od
1974), cz³onek Komitetu Organizacyjnego
Obchodów Jubileuszu 350-lecia I Gimnazjum i Liceum.
1940 5 III (Dyl¹gówka) Urodzi³a siê Weronika Ha³daœ, absolwentka Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Tyczynie (1957) i WSP
w Krakowie (1961), nauczycielka jêzyka
polskiego w Liceum Ogólnokszta³c¹cego
w Strzy¿owie (1951-65) i I Liceum w Rzeszowie (1965/66 - 2002/03); 14 jej uczniów
by³o laureatami i finalistami Olimpiady Literatury i Jêzyka Polskiego.
1940 19 IV Aresztowany zosta³ Jan Tondera, cz³onek grupy konspiracyjnej W³adys³a-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
wa Bartosika „Brody”. Niekiedy Jan Tondera uznawany jest za pierwszego komendanta obwodu ZWZ Rzeszów.
1940 28 IV (Strzy¿ów) Urodzi³ siê Henryk
Cierpia³, absolwent Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Strzy¿owie (1958); studiowa³
w Uniwersytecie Wroc³awskim, absolwent
Uniwersytetu w Poznaniu (1969), nauczyciel Zespo³u Szkó³ Gospodarczych w Rzeszowie (1966–70), IV Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1966–70), WSP
w Rzeszowie (1976/77), nauczyciel jêzyka
niemieckiego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1977/78 – 2004/2005),
wizytator KOiW w Rzeszowie (1978–81),
nauczyciel metodyk (1981–88).
1940 IV W Rzeszowie ukaza³a siê pierwsza odezwa Polskiego Komitetu Pomocy
Spo³ecznej. W sk³ad zarz¹du powiatowego
wchodzi³o siedem osób, m.in. ks. Józef Ja³owy. Komisarz miasta pozwoli³ PKPS na
przeprowadzanie zbiórek pieniê¿nych
w podleg³ym mu urzêdzie oraz w niemieckich i polskich zak³adach i instytucjach.
1940 V Inspektorem Zwi¹zku Walki Zbrojnej na okupacyjne powiaty rzeszowski i dêbicki zosta³ mjr Stanis³aw Ruœkiewicz „Florian”, a jego zastêpc¹ mjr Stefan Musia³ek£owicki „Mucha”. Wkrótce potem komendantem obwodu Rzeszów zosta³ mianowany por. £ukasz Ciepliñski „Antek” (jego zastêpc¹ zosta³ Edward Brydak).
1940 V W Szpitalu im. Dzieci¹tka Jezus
(powsta³ym z fundacji Hansiewicza) na polecenie w³adz niemieckich powsta³ ¿³obek.
1940 12 VI (G³uchów k. £añcuta) Urodzi³
siê Bogumi³ Bieniasz, absolwent I Liceum
(1956) i Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Krakowskiej (1961), pracownik naukowy WSI Rzeszów (od 1963), nastêpnie Politechniki Rzeszowskiej, doktor Instytutu
Badañ J¹drowych w Œwierku (1971), dr hab.
Politechniki Œl¹skiej (1980), profesor (2006),
dziekan Wydzia³u Budowy Maszyn i Lot-
nictwa Politechniki Rzeszowskiej (1984–
87), kierownik Katedry Termodynamiki,
cz³onek Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN, autor wielu publikacji, specjalista
z zakresu wymiany ciep³a i masy.
1940 18 VI Premier i Naczelny Wódz gen.
W³adys³aw Sikorski, w obliczu zbli¿aj¹cej
siê klêski Francji, odlecia³ do Londynu.
1940 28 VII (Soko³ów M³p.) Urodzi³ siê Romuald
Maksymilian Loegler absolwent
I Liceum (1958)
i Wydzia³u Architektury Politechniki Krakowskiej
(1964), wyk³adowRomuald Loegler
ca na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej oraz
Technische Universität Darmstadt (od
1997), doktor nauk technicznych na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (1999), szef biura architektonicznego
Atelier Loegler i Partnerzy, prezes krakowskiego oddzia³u SARP (1985–91), prezes
fundacji „Akademia Architektury” (od
1990), cz³onek Miejskiej Komisji Urbanistyki i Architektury w Krakowie (od 1990),
cz³onek Krajowej Komisji Planowania
w Warszawie (od 1990), wspó³twórca, przewodnicz¹cy Rady oraz Jury Miêdzynarodowego Biennale Architektury w Krakowie
(1885–91), wydawca miesiêcznika „Architektura i Biznes” (od 1992), autor kilkunastu publikacji.
1941 wiosna Edward Brydak zosta³ komendantem obwodu rzeszowskiego Zwi¹zku
Walki Zbrojnej (od 1942 AK).
1940 19 VII – 10 X Profesor Stanis³aw Kot
ministrem (bez teki) w rz¹dzie W³adys³awa
Sikorskiego na emigracji (w Londynie).
1940 19 VII – 1943 4 VII W³adys³aw Sikorski premierem rz¹du polskiego w Wiel249
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
kiej Brytanii w Londynie. W rz¹dzie tym
Sikorski by³ tak¿e ministrem spraw wewnêtrznych do 10 X 1940 r. i ministrem
spraw wojskowych do 26 IX 1942 r.
m.in. Tadeusz Barowicz, ks. Józef Ja³owy,
Zdzis³aw Larski, Franciszek R¹b (do 1943).
1940 16 VIII (Tomaszów Lub.) Urodzi³ siê
Andrzej Jagusztyn, absolwent I Liceum
(1958) i Uniwersytetu Warszawskiego (1963),
pracownik Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej w Rzeszowie (1963–68), Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej (1968–70),
Wojewódzkiego Archiwum Pañstwowego
(1976–83), kustosz Biblioteki G³ównej
WSP w Rzeszowie (od 1983), autor kilkudziesiêciu publikacji, g³ównie z zakresu drukarstwa, ksiêgarstwa i bibliotekarstwa.
1940–1944 Tajne nauczanie na ró¿nych
szczeblach (podstawowym, œrednim, wy¿szym), w ró¿nych rejonach kraju, w d³u¿szym lub krótszym okresie, w formie zorganizowanej i niezorganizowanej prowadzili nauczyciele, absolwenci i uczniowie
I Gimnazjum (i Liceum): Mieczys³aw Adamowski (n), Marian Aleksiewicz (n), Ludwik Chmaj (a), Franciszek Chyc (n), Henryk Cios (a), Jan Danielski (a, n), Andrzej
Dañczak (a), W³adys³aw Dubas (n), Józefa
Dudziñska (n), Mieczys³aw Dziedzic (n),
Pawe³ Jakubowskicz (n), ks. Józef Ja³owy
(n), Micha³ Janik (a), Franciszek Januszewski (a), Kazimierz Kawa (a, n), Juliusz Kijas (n), W³adys³aw Krajewski (n), Julian
Krzy¿anowski (u), Kazimierz Krzy¿anowski (a), Andrzej Kuœ (a, n), W³adys³aw Kyc
(a), Tadeusz £opuszañski (n), W³adys³aw
Materna (a), Kazimierz Nitka (a), W³adys³aw Pañczak (n), Stanis³aw Piekarczyk (n),
Julian Plaœniak (u), Józef R¹czy (a, n), Romuald Rodzoñ (a, n), Stanis³aw Soko³owski (a, n), W³adys³aw Szafer (a), Marian
Szewera (a, n), Szczepan Szydelski (a), W³adys³aw Witek (n), Marcin Wo³owiec (u),
Wojciech Woœ (a, n), Anna ZakrzewskaCzekowska (n), Ignacy Zarêbski (u).
1940 VIII Por. £ukasz Ciepliñski zosta³ komendantem Inspektoratu Rejonowego ZWZ
Rzeszów (podawana te¿ jest data 1940 jesieñ lub wiosna 1941). W wyniku tej zmiany Edward Brydak powróci³ na stanowisko
komendanta obwodu.
1940 lato Zastêpc¹ przewodnicz¹cego komisji egzaminacyjnej tajnego nauczania
w powiecie rzeszowskim zosta³ Marcin Wo³owiec. Egzaminatorem z religii by³ m.in.
ks. Józef Ja³owy, z jêzyka polskiego W³adys³aw D³ugosz i M. Wo³owiec, z jêzyka
³aciñskiego Andrzej Kuœ, z jêzyka niemieckiego Romuald Rodzoñ, z matematyki Kazimierz Kawa, a z biologii Jan Danielski.
1940 14 IX W pogrzebie o. Cypriana Jurkiewicza, gwardiana oo. Bernardynów i prowincja³a zakonu w kondukcie ¿a³obnym
prowadzonym przez ks. Micha³a Tokarskiego na cmentarz pobiciñski uczestniczy³o ok.
80 duchownych oraz kilka tysiêcy wiernych.
W³adze okupacyjne odesz³y od zakazu urz¹dzania uroczystych pogrzebów.
1940 10 X – 1941 28 VIII Stanis³aw Kot
ministrem spraw wewnêtrznych w rz¹dzie
W³adys³awa Sikorskiego.
1940 XII – 1944 VII W Polskim Komitecie Opiekuñczym w Rzeszowie dzia³ali
250
1940 Józef Zaj¹c zastêpc¹ dowódcy I Korpusu Polskiego w Szkocji.
1940–1944 Przedwczeœnie zmarli w warunkach okupacji m.in.: Tadeusz Stanis³aw Pa³ka
(kl. II) w Staromieœciu w 1940, Stefan Stryczek (kl. II) w Przemyœlu w 1941, Marian Józef Zió³ko (kl. II) w Staromieœciu w 1943,
Edward Aleksander Adamiec (kl III) w Staroniwie w VI 1944, Juliusz W³adys³aw Wilkoñ
(kl. III) w Rzeszowie w II 1944, Tadeusz Jan
Sier¿êga (kl. IV) w Krakowie w 1944, Antoni
Malec (kl. IV) w Konstancy w 1940, Mieczys³aw Szczepan Kurzeja (kl. I lic.) w Staroniwie 1943, Bronis³aw Gotkowski (kl. II lic.)
w Rudnej Wielkiej w 1940).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1940–1944 Malarz i poeta Franciszek Lipiski udziela³ w konspiracji lekcji w zakresie
przedmiotów artystycznych oraz organizowa³
koncerty i wieczorki recytatorskie w swoim
mieszkaniu w Staromieœciu. Uczestniczyli
w nich m.in. Kazimierz Dejmek, Stefan Makarczyk i Ignacy Machowski.
1940–1944 W sk³ad Zarz¹du Okrêgowej
Spó³dzielni Rolniczej (od 1941 Powiatowej
Spó³dzielni Rolniczo-Hodowlanej „Rolnik”) wchodzili m.in. wychowanek I Gimnazjum Zdzis³aw Larski i nauczyciel Miko³aj Jackiw. Spó³dzielnia powsta³a na polecenie w³adz niemieckich i zajmowa³a siê
zbiórk¹ obowi¹zkowych œwiadczeñ rzeczowych (tzw. kontyngentów) i dystrybucj¹
wœród ludnoœci towarów reglamentowanych.
1941 9 I (Rzeszów) Urodzi³a siê Alicja Pikor-Stupnicka, absolwentka III Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1958)
i UJ w Krakowie, nauczycielka historii
w I Liceum w Rzeszowie (1964/65 – 1967/
68), kustosz Biblioteki G³ównej Politechniki Rzeszowskiej (od 1968).
1941 28 I (Rzeszów) Urodzi³ siê Jerzy Go³¹b, absolwent Wydzia³u Muzycznego Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Muzycznej w Krakowie (1967), nauczyciel szkó³ podstawowych w Tryñczy (1961–64), nr 8 w Rzeszowie, nr 18 w Rzeszowie, II i IV Liceum,
nauczyciel wychowania muzycznego w I Liceum (1967/68 – 1974/75), zastêpca dyrektora Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie (od 1974); zorganizowa³ dziewczêc¹
orkiestrê dêt¹ w II Liceum Ogólnokszta³c¹cym i sza³amaistek w III Liceum Ogólnokszta³c¹cym.
1941 12 IV (Pszczyna) Urodzi³ siê Rafa³
Bartyzel, absolwent Wy¿szej Szko³y Wychowania Fizycznego w Krakowie (1964),
nauczyciel szko³y podstawowej w Tychach
(1964/65), technikum rolniczego w Pszczynie (1965–70), technikum drzewnego
w Krzeszowicach (1970/71), nauczyciel wychowania fizycznego w I Liceum w Rzeszo-
wie (1970/71 – 1972/73), zastêpca dyrektora w III Liceum w Rzeszowie (od 1973).
1941 19 IV (Rzeszów) – 1995 20 XI
(Rzeszów) ¯yje
Adam Matuszczak,
absolwent I Liceum
(1958) i Wydzia³u
Mechanicznego
Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej w Rzeszowie (1966), praAdam Matuszczak
cownik WSK–PZL
Rzeszów, przewodnicz¹cy Komisji Zak³adowej NSZZ „Solidarnoœæ” w WSK–PZL
Rzeszów (1980–91), internowany w stanie
wojennym (1981–82), wspó³pracownik podziemnej Regionalnej Komisji Wykonawczej
NSZZ „Solidarnoœæ” (1982–89), przewodnicz¹cy Komisji Organizacyjnej NSZZ „Solidarnoœæ” w WSK–PZL Rzeszów (od III
1989), pose³ na Sejm kontraktowy (1989–
91) i Sejm I kadencji (1991–93), cz³onek
Rady Miejskiej w Rzeszowie (1994–95).
1941 22 V Aresztowanie przez gestapo Romana Sitki. Wiêziony by³ w Tarnowie, a nastêpnie w Krakowie.
1941 30 VII Premier W³adys³aw Sikorski
podpisa³ uk³ad ze Zwi¹zkiem Radzieckim
– tzw. uk³ad Sikorski – Majski.
1941 5 VIII (Chor¹¿yszki k. Oszmiany)
Urodzi³a siê Maria Król, absolwentka WSP
w Rzeszowie (1971), nauczycielka matematyki w I Liceum (1982/83 – 1993/94).
1941 25 VIII (Milanów) Urodzi³a siê Józefa Danuta Œrodoñ, absolwentka KUL
w Lublinie (1963), nauczycielka Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Ornecie (1963-71),
Szko³y Podstawowej nr 6 w Rzeszowie
(1972-79), SP nr 22 (1979-82), nauczycielka jêzyka ³aciñskiego w I Liceum (1981/82
- 1997/98); 9 jej uczniów by³o laureatami
i finalistami zawodów centralnych Olimpiady Jêzyka £aciñskiego.
251
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1941 27 VIII Minister Spraw Wewnêtrznych Stanis³aw Kot mianowa³ Jana Jakóbca Delegatem Rz¹du w okrêgu krakowskim.
1941 28 VIII – 1942 12 X Stanis³aw Kot
ambasadorem Polski w Moskwie, póŸniej
(po ewakuacji ambasady) w Kujbyszewie.
1941 28 VIII – 1943 18 III Stanis³aw Kot
ministrem (bez teki) w rz¹dzie W³adys³awa
Sikorskiego (bêd¹c ministrem zosta³ ambasadorem).
1941 VIII – 1944 V Edward Brydak komendantem Obwodu ZWZ–AK.
1941 4 IX Stanis³aw Kot przyby³ do Moskwy, by obj¹æ obowi¹zki ambasadora
(przez kilka tygodni tworzeniem polskiej
ambasady kierowa³ Józef Retinger).
1941 13 XI (Rzeszów) Urodzi³a siê Aleksandra Kozubal, absolwentka III Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1959), Studium
Nauczycielskiego (1963), Wy¿szej Szko³y
Pedagogicznej w Krakowie (1968), nauczycielka szkó³ podstawowych (1968–70): nr 6
i nr 2, nauczycielka geografii w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1970/71 – 2003/04)), nauczyciel metodyk (od 1973) KOS, KOiW, ODN,
wspó³autorka podrêcznika do geografii.
1941 12 XII (Humniska) Urodzi³a siê Barbara Piekarska, absolwentka Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Brzozowie (1959) i UJ
w Krakowie (1964), nauczycielka liceum
ogólnokszta³c¹cego w S³upsku (1964–67),
Studium Jêzyków Obcych Politechniki Rzeszowskiej (1967–70), liceum ogólnokszta³c¹cego w Boles³awcu (1970–74), nauczycielka jêzyka rosyjskiego w I Liceum w Rzeszowie (1974/75 – 1998/99).
1942 17 I Urodzi³ siê Jan Stanisz, absolwent Liceum Pedagogicznego w Kroœnie
(1961) i Wydzia³u Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego na UJ w Krakowie (1966),
nauczyciel matematyki w: Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Brzozowie (1966/67 – 1974/
75), Szkole Podstawowej nr 16 w Rzeszo252
wie (1982/83), I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie
(1981/82 i 1988/89
– 1989/90), Zespole Szkó³ Mechanicznych w Rzeszowie (1983/84 –
1989/90 i 1995/96),
V Liceum OgólnoJan Stanisz
kszta³c¹cym w Rzeszowie (1996/97 – 2004/05), nauczyciel
akademicki Politechniki Rzeszowskiej
(1974–82), Dyrektor V Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1 VI 1996 –
31 VIII 2004), Kurator Oœwiaty i Wychowania (od X 1991 Kurator Oœwiaty) w Rzeszowie (18 IV 1990 – 13 V 1995); od 1 IX
2005 na emeryturze.
1942 26 I (Rzeszów) – 1998 ¯yje Janusz
Rybak, absolwent I Liceum (1958) i Politechniki Poznañskiej (1963), doktor Politechn. Pozn. (1972), dr hab. Politechniki
Poznañskiej (1985), dziekan Wydzia³u Budowy Maszyn i Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej (1990–93).
1942 I Œwiêto Trzech Króli przeniesiono na
najbli¿sz¹ niedzielê po nim.
1942 I Ks. Micha³ Tokarski nie zosta³ poinformowany w porê przez w³adze o zmianie
terminu œwiêta. Podczas sumy do koœcio³a
farnego wtargnê³a policja. Nabo¿eñstwo zosta³o przerwane, a wierni opuœcili œwi¹tyniê.
1942 19 II (Zalesie k. £añcuta) Urodzi³a siê
Janina Panek-Wojno, absolwentka Liceum
Pedagogicznego w Rzeszowie (1960), Studium Nauczycielskiego w Rzeszowie (1962),
WSP w Rzeszowie (1975 zaocznie), nauczycielka szkó³ podstawowych nr 13 i 16, II Liceum w Rzeszowie, nauczycielka wychowania plastycznego w I Liceum w Rzeszowie
(1975/76 - 2001/02), kierownik sekcji plastyki Okrêgowego Oœrodka Metodycznego
(od 1966), metodyk Oddzia³u Doskonalenia
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Zawodowego Nauczycieli w Rzeszowie;
7 jej uczniów by³o laureatami i finalistami
Olimpiady Artystycznej sekcja Plastyki.
1942 IV Aresztowany zosta³ W³adys³aw
Kruczek i ok. 30 cz³onków PPR. Funkcjê
sekretarza KO przej¹³ Augustyn Mica³.
Cz³onkami Komitetu Okrêgowego nadal pozostawali: Józef Kogutek i Stanis³aw Szybisty jako komendant Gwardii Ludowej.
1942 11 VII (Sanok) – 1999 ¯yje Andrzej
Kusy, absolwent I Liceum (1960) i Politechniki Gdañskiej (1966), doktor Politechniki
Gdañskiej (1972), dr hab. Politechniki Warszawskiej (1980), profesor (1991).
1942 13 VII Stanis³aw Kot opuœci³ ambasadê udaj¹c siê do Teheranu (kierownictwo
ambasady przej¹³ Henryk Sokolnicki). Formalnie Kot by³ ambasadorem do 12 X (do
objêcia placówki przez nowego ambasadora – Tadeusz Romera).
1942 5 VIII (Jas³o) – 1997 20 IV (Rzeszów)
¯yje Barbara Fedor, absolwentka Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Jaœle (1958), Studium
Nauczycielskiego w Krakowie (1960) i Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej w Rzeszowie
(1977), nauczycielka jêzyka rosyjskiego
w Szkole Podstawowej w Szebniach pow. Jas³o (1961–63), szko³ach podstawowych Rzeszowa: nr 9, 17 i 8 (1964–67), Zasadniczej
Szkole Zawodowej Zak³adu Doskonalenia
Zawodowego w Rzeszowie (1967–83), nauczycielka-bibliotekarka w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1983–95).
1942 12 VIII (BrzeŸnica k. Dêbicy) Urodzi³a siê Maria Ró¿ak, absolwentka Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Dêbicy (1959) i Uniwersytetu Warszawskiego (1968), nauczycielka jêzyka angielskiego w I Liceum
w Rzeszowie (1968/69 – 1972/73), nauczycielka w WSP w Rzeszowie (od 1969).
1942 27 VIII – 12 X Pobyt w Oœwiêcimiu
Romana Sitki. 12 X zgin¹³ œmierci¹ mêczeñsk¹.
1942 12 IX Naczelny Wódz gen. W³adys³aw Sikorski wyda³ rozkaz likwiduj¹cy Polskie Si³y Zbrojne w Zwi¹zku Radzieckim,
a powo³uj¹cy w ich miejsce Armiê Polsk¹
na Wschodzie.
1942 25 XI (Zarszyn) Urodzi³ siê Karol
Rysz, absolwent Liceum Pedagogicznego
w Gorlicach (1961) i UMCS w Lublinie
(1966), nauczyciel Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Soko³owie M³p. (1966–72), nauczyciel matematyki i informatyki (elementów informatyki) w I Liceum (1972/73 – 2001/02),
organizator i pilot wielu wycieczek szkolnych.
1942 Komuniœci wznowili wydawanie „Czynu Robotniczo-Ch³opskiego. Gazetê redagowali m.in. Stanis³aw Szybisty i Józef
Kogutek. Pismo powielano w Czudcu.
1942/43 Powsta³a Powiatowa Komisja
Oœwiaty i Kultury (PKOiK). W sk³ad kierowniczej pi¹tki wszed³ m.in. Marcin Wo³owiec jako kierownik sekcji kszta³cenia nauczycieli. Do Zarz¹du PKOiK z g³osem doradczym dokooptowani zostali: Ludwik
Wójcik, Leon £abaj, Józef Rohloff i W³adys³aw Ulewicz. Bliskim wspó³pracownikiem PKOiK by³ dr Andrzej Kuœ.
1942–1944 Wyk³adowc¹ tajnego nauczania
Uniwersytetu Jagielloñskiego by³ m.in. W³adys³aw Szafer.
1943 2 I (Soko³ów M³p.) Urodzi³ siê Lucjan
Piela, absolwent I Gimnazjum (1960); studiowa³ na Wydziale Chemii Politechniki £ódzkiej (1960–62) i w Uniwersytecie Warszawskiem (1962–65); pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, profesor, specjalista w zakresie chemii kwantowej cia³a sta³ego, autor kilkudziesiêciu rozpraw naukowych.
1943 6 I Urodzi³a siê Romana Osiad³y, asystentka stomatologa w I LO (1974/75 –
1996/97).
1943 18 III – 14 VII Stanis³aw Kot ministrem informacji i dokumentacji w rz¹dzie
W³adys³awa Sikorskiego na emigracji.
253
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1943 III Sekretarzem Komitetu Okrêgowego Polskiej Partii Robotniczej zosta³ Józef
Kogutek, a na stanowisku komendanta
Gwardii Ludowej Stanis³awa Szybistego
zast¹pi³ Florian Jedynak.
1943 4 VII Premier W³adys³aw Sikorski
zgin¹³ w katastrofie gibraltarskiej.
1943 14 VII – 1944 24 XI Stanis³aw Kot
ministrem informacji i dokumentacji w rz¹dzie Stanis³awa Miko³ajczyka na emigracji.
1943 5 XII (Stanis³awów) Urodzi³ siê Zbigniew Józef Góral, absolwent I Liceum
(1961), dyrektor Sanovi Aventis, cz³onek
Komitetu Organizacyjnego Obchodów Jubileuszu 350-lecia I Gimnazjum i Liceum.
1943 koniec roku Tajne nauczanie w zakresie szko³y powszechnej w Rzeszowie
prowadzi³o 23 nauczycieli, a na poziomie
szko³y œredniej 22. W zakresie szko³y powszechnej nauczali m.in. Marian Szpunar
i Marcin Wo³owiec, a w zakresie szko³y
œredniej zajêcia prowadzili: Marian Aleksiewicz, Franciszek Chyc, ks. Józef Ja³owy, Juliusz Kijas, W³adys³aw Pañczak, Stanis³aw
Piekarczyk, Józef R¹czy, Marian Szewera.
Ponadto w opracowaniach odnotowani s¹:
Jan Danielski, W³adys³aw Dubas, Kazimierz
Kawa, W³adys³aw Krajewski, Andrzej Kuœ,
Romuald Rodzoñ, Marcin Wo³owiec.
1943 Edward Dubanowicz, pracuj¹c w komisji spraw ustawodawczych Ministerstwa
Sprawiedliwoœci w Londynie, opracowa³
projekt ustawy o administracji centralnej.
1944 pocz¹tek roku Arbeitsamt przeniesiono z klasztoru Bernardynów do Bursy Gimnazjalnej przy ul. Krakowskiej, a budynek
klasztorny zajê³y niemieckie oddzia³y frontowe.
1944 29 I (Weso³a) Urodzi³a siê £ucja Acela,
absolwentka Liceum Ogólnokszta³c¹cego
w Dynowie i Uniwersytetu Wroc³awskiego
(1967), nauczycielka jêzyka niemieckiego
w I Liceum w Rzeszowie (1967/68 – 1991/92).
254
1944 I Józef Macio³ek komendantem Podobwodu AK Rzeszów-Po³udnie (B³a¿owa)
1944 8 IV (Soko³ów M³p.) Urodzi³
siê Ryszard Marian
Kisiel, absolwent
Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Soko³owie (1962)
i Uniwersytetu
Wr o c ³ a w s k i e g o
(1967), nauczyciel
Ryszerd Kisiel,
w Zasadniczej
mal. M. Cywicka
Szkole Zawodowej
dla Pracuj¹cych (1967-69), Zespo³u Szkó³
Technicznych WSK-PZL (1969-82), wicedyrektor tej¿e szko³y, dyrektor I Liceum (od
1 IX 1982 do chwili obecnej), nauczyciel
jêzyka polskiego (od 1982), wznowi³ wydawanie sprawozdañ szkolnych (1982/83),
powo³a³ do ¿ycia szkoln¹ oficynê wydawnicz¹ Collegium Ressoviense (1992), wprowadzi³ szko³ê do Towarzystwa Szkó³ Twórczych (1989), zapocz¹tkowa³ organizowanie obozów naukowych o zasiêgu ogólnopolskim: Biesiada Poetycka - 10 edycji (od
1992), Festiwal Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych – 15 edycji (od 1992), Spotkania z Fizyk¹ – 14 edycji (od 1993), Seminarium Chemiczne – 15 edycji (od 1993).
1944 1 V (Kraczkowa) Urodzi³ siê Stanis³aw Kisa³a, absolwent technikum budowlanego w Rzeszowie (1965) i WSP w Rzeszowie (1969), nauczyciel wychowania
technicznego, póŸniej informatyki w I Liceum (1969/70 – 2002/03).
1944 23 V (Lublin) Urodzi³a siê Ewa Zieliñska–Barket–Tews, absolwentka I Liceum
(1962) i UMCS w Lublinie (1967), asystent
naukowo-techniczny w katedrze biologii Wydzia³u Lekarskiego Akademii Medycznej
w Lublinie (1967–71), nauczycielka Liceum
Ogólnokszta³c¹cego dla Pracuj¹cych nr 2
w Rzeszowie (1971/72), nauczycielka biologii w I Liceum w Rzeszowie (1972/73 – 1985/
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
86), zastêpca dyrektora (1977/78), nauczycielka-bibliotekarka w I Liceum (od 1998/99).
Stefana Kotowicza, z³o¿y³y broñ wojskom
radzieckim w Skrobowie pod Lubartowem.
1944 25 V W samo po³udnie przed gmachem Bahnschutzu (policji kolejowej),
w ramach akcji „Koœba”, grupa dywersyjna, dowodzona przez kaprala podchor¹¿ego
W³adys³awa Skubisza ps. „Pingwin” (1922–
44), dokona³a udanego zamachu na Friedricha Pottenbauma (Pottebauma) i Hansa Flasche, najbardziej bezwzglêdnych oprawców
rzeszowskiego gestapo. Bezpoœrednio w akcji obok Skubisza brali udzia³ st. strzelec
W³adys³aw Leja „Trznadel” i strzelec Henryk Kunysz „Szczygie³”.
1944 2 VIII Jednostki Armii Czerwonej
wspomagane przez oddzia³y Armii Krajowej wyzwoli³y Rzeszów spod okupacji niemieckiej.
1944 V (w niektórych opracowaniach III)
Zastêpcami inspektora rejonowego AK zostali: mjr Adam Lazarowicz „Klamra” i kpt.
Edward Brydak „Korab”.
1944 15 VI (Rzeszów) Urodzi³a siê Wanda
Oleszko, absolwentka III Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie; studiowa³a w Uniwersytecie Wroc³awskim (1962–64); absolwentka romanistyki w UJ w Krakowie (1969),
nauczycielka jêzyka francuskiego w Liceum
Ogólnokszta³c¹cego w Kolbuszowej (1968/
69), nauczycielka jêzyka angielskiego w I Liceum Ogólnokszta³c¹cym (1969/70 – 1975/
76, 1986/87 – 1987/88), Studium Jêzyków
Obcych Filii UMCS w Rzeszowie (od 1976).
1944 16 VII Pu³kownik Jan Stefan Kotowicz zosta³ dowódc¹ 27 Wo³yñskiej Dywizji Piechoty AK.
1944 21 VII Jednostki 27 Wo³yñskiej Dywizji Piechoty AK, dowodzone przez p³k.
Jana Stefana Kotowicza, rozbi³y pod Firlejem wycofuj¹c¹ siê niemieck¹ kolumnê
zmotoryzowan¹.
1944 2 VIII po po³udniu Odby³o siê spotkanie pomiêdzy komendantem miasta z ramienia AK kpt. Adamem D³ugoszem („Dêbina”) i zastêpc¹ inspektora Edwardem Brydakiem („Andrzej”), a komendantem sowieckim Rzeszowa w randze pu³kownika
i kilkoma propagandzistami.
1944 8 VIII Na polecenie radzieckiego komendanta miasta majora Pasiecznika wyznaczone przez niego Prezydium Tymczasowego Komitetu Narodowego Rady Miasta Rzeszowa, teoretycznie na podstawie listy radnych z 1939 r., wyznaczy³o 32 cz³onków rady Miejskiej. ZnaleŸli sie wœród nich
m.in.: nauczyciel ks. Józef Ja³owy oraz wychowankowie: Marcin Wo³owiec, Bronis³aw Wilusz i Jan Leœniak (w XII 1944 Rada
Miejska zaczê³a uzywaæ nazwy Miejska
Rada Narodowa).
1944 11 VIII Wiec propagandowy z udzia³em trzech przedstawicieli PKWN: dra Boles³awa Drobnera, dra Stanis³awa Skrzeszewskiego i kpt. Witolda Konopki oraz kilku miejscowych dzia³aczy komunistycznych
m.in. Mieczys³awa Bomby.
1944 po³. VIII Zgromadzenie ch³opskie
z udzia³em Boles³awa Drobnera oraz kilku
dzia³aczy, zwi¹zanych z ruchem ludowym,
m.in. ks. Józefa Ja³owego i Mieczys³awa
Bomby.
1944 24 VII Jednostki 27 Wo³yñskiej Dywizji Piechoty AK, dowodzone przez p³k.
Jana Stefana Kotowicza, zajê³y Lubartów
i Kock.
1944 VIII Budynek szkolny wykorzystywany by³ g³ównie na cele wojskowe. Kilka sal
na piêtrze przeznaczonych by³o na wiêzienie dla wiêŸniów politycznych. St³oczono
w nich po kilkadziesi¹t osób.
1944 25 VII Jednostki 27 Wo³yñskiej Dywizji Piechoty AK, dowodzone przez p³k. Jana
1944 VIII Zg³osili siê do pracy w I Liceum
i Gimnazjum: dyrektor Mieczys³aw Adamow255
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ski oraz nauczyciele: Marian Aleksiewicz, Micha³ Bar, Jan Danielski, Stanis³aw Dihm, ks.
Stanis³aw Kulanowski, W³adys³aw Pañczak,
Stanis³aw Piekarczyk, Józef R¹czy, Walenty
Sanecki, lekarz szkolny dr Józef Grzegorczyk.
1944 VIII Dyrektor Mieczys³aw Adamowski uzyska³ zgodê na wykwaterowanie wojska z budynku szko³y.
1944 od pocz. IX W budynku I Gimnazjum
i Liceum uczyli siê tak¿e uczniowie II Gimnazjum i Liceum, poniewa¿ w ich budynku
znajdowa³ siê szpital ¿o³nierzy radzieckich.
Roz-wi¹zanie to traktowane by³o jako doraŸne.
1944 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Kilka dni przeznaczono na uporz¹dkowanie budynku.
1944 1 IX (Zwiêczyca) Urodzi³ siê Wies³aw
Gajdek, absolwent Technikum Budowlanego w Rzeszowie (1964) i WSP w Rzeszowie
(1968), nauczyciel matematyki w I Liceum
Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1968/69
– 1973/74), wizytator KOS i KOiW (1974–
80), nauczyciel metodyk Oœrodka Doskonalenia nauczycieli (1980–82), nauczyciel
IV Liceum Ogólnokszta³c¹cego (od 1982).
1944 8 IX Pierwszy dzieñ zajêæ w nowym
roku szkolnym.
1944 IX Spoœród 19 nauczycieli przedwojennych zg³osi³o siê do pracy 11, tj. 58%,
a zamiast 413 uczniów – 131, tj. 32%.
1944 IX Dwukrotnie odby³y siê egzaminy
ukoñczenia gimnazjum ogólnokszta³c¹cego
dla eksternów pod przewodnictwem dyrektora szko³y Mieczys³awa Adamowskiego.
1944 pocz. X W budynku I Liceum i Gimnazjum odby³o siê pierwsze plenarne posiedzenie oddzia³u rzeszowskiego Zwi¹zku
Nauczycielstwa Polskiego. Oddzia³ obejmowa³ ognisko rzeszowskie i kó³ka ognisk
z powiatu rzeszowskiego.
1944 5 X Sztab inspektoratu AK przyst¹pi³
do opracowywania szczegó³owego planu
256
odbicia wiêŸniów z zamku rzeszowskiego.
W przygotowaniu uczestniczy³ m.in. ppor.
Józef Rzepka (ps. „Znicz”).
1944 10 X Potwierdzenie zatrudnienia od
1 IX otrzymali: W³adys³aw Grabarczyk (matematyka), Juliusz Kijas (j. polski), Mieczys³aw Paœko (j. polski i j. niemiecki), Mieczys³aw Perdeus (j. niemiecki), Józef Sado
(j. ³aciñski), Stanis³aw Soko³owski (historia),
Wojciech Woœ (j. polski i przysposobienie
wojskowe), Tadeusz Gilowski (j. francuski).
1944 21 X – 1944 19 X Najwy¿szy S¹d
Wojskowy PKWN wspólnie z Wojennym
Trybuna³em I Ukraiñskiego Frontu skaza³
na karê œmierci szeœciu cz³onków AK, m.in.
W³adys³awa Skubisza.
1944 koniec X Normalny egzamin dojrza³oœci dla eksternów wed³ug ró¿nych wydzia³ów liceum ogólnokszta³c¹cego, dla kandydatów pozaszkolnych pod przewodnictwem
wizytatora Mariana Kossowskiego.
1944 28 XI Aresztowanie zastêpcy inspektora rzeszowskiego Edwarda Brydaka (wiêziony by³ do 22 I 1945 r.).
1944 XI i XII Wyj¹tkowe cztery egzamin
ukoñczenia gimnazjum dla poborowych
uczniów pod przewodnictwem dyrektora
Mieczys³awa Adamowskiego.
1944 XI – 1945 I Mieczys³aw Kawalec komendantem Obwodu Rzeszowskiego Armii
Krajowej.
1944 koniec roku Policzono wojenne straty
w I Liceum i Gimnazjum. Straty w zbiorach
naukowych oszacowano na 30000 z³ wed³ug
cen przedwojennych, ponadto rozbita by³a
wie¿a koœcielna, strzaskany dach nad bibliotek¹ nauczycielsk¹, przebity dach i sufit nad
du¿¹ sal¹, rozbity wjazd do magazynu opa³owego, rozbitych ponad 400 szyb w budynku szkolnym i ponad 1200 szyb w koœciele
gimnazjalnym. Biblioteka nauczycielska
utraci³a 544 pozycje na kwotê 2514,95 z³,
biblioteka Kretschmera 39 pozycji na kwotê
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
322,70 z³, biblioteka polska uczniów 740 pozycji na kwotê 2864,93 z³, biblioteka niemiecka uczniów 192 pozycje na kwotê 351,86 z³,
pracownia biologiczna i Muzeum Przyrodnicze 282 pozycje na kwotê 3684,13 z³, pracownia i gabitet fizyko-chemiczny: w dziale
fizyki 391 pozycji na kwotê 5143,08 z³, w dziale
chemii 42 pozycje na kwotê 49,20 z³, pracownia zajêæ praktycznych straty na kwotê
3425,20 z³, gabinet archeologiczny 149 pozycji na kwotê 937,28 z³, gabinet wychowania
fizycznego 56 pozycji na kwotê 1016,20 z³,
gabinet przysposobienia wojskowego –
ca³e wyposa¿enie, tj. 71 pozycji na kwotê
350,30 z³, gabinet historyczno-geograficzny:
mapy 111 pozycji na kwotê 2360 z³, obrazy
183 pozycje na kwotê 554,20 z³, gabinet rysunkowy 25 pozycji na kwotê 42,90 z³, gabinet
muzyczny 21 pozycji na kwotê 176,40 z³,
Muzeum Szkolne 301 pozycji na kwotê
1200 z³, gabinet lekarski 54 pozycje na kwotê 336,60 z³, gabinet dentystyczny 39 pozycji na kwotê 1131,90 z³, inwentarz sprzêtów
szkolnych 467 pozycji na kwotê 3863,50 z³,
inwentarz koœcio³a gimnazjalnego 26 pozycji na kwotê 224 z³.
1944 XII Wyj¹tkowy egzamin ukoñczenia
gimnazjum dla poborowych uczniów pod
przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa
Adamowskiego.
1944 druga po³. XII Nadzwyczajne egzaminy ukoñczenia gimnazjum dla w³asnych uczniów skróconej kl. IV, powo³ywanych do wojska, pod przewodnictwem Stanis³awa Dihma.
1944 Ks. Stefan Momid³owski honorowym
obywatelem Przemyœla.
1944–47 Marcin Wo³owiec dyrektorem Liceum Pedagogicznego w Rzeszowie.
1944/45 W tym roku szkolnym priorytetow¹
spraw¹ by³o uporz¹dkowanie spraw zwi¹zanych z okresem okupacji i z trwaj¹c¹ jeszcze wojn¹.
1945 1 I Do budynku I Liceum i Gimnazjum przeniesione zosta³o formalnie II Li-
ceum i Gimnazjum. M³odzie¿ obu szkó³
uczy³a siê razem do koñca XII 1947. Zob.
1944 od pocz. IX.
1945 1 I (Rudnik n. Sanem) Urodzi³ siê Waldemar Sikora, absolwent I Liceum (1962)
i Wydzia³u Elektrycznego Politechniki Rzeszowskiej (1982), pracownik Przedsiêbiorstwa Transportowego Budownictwa (1967–
68), WSK–PZL Rzeszów (1969–70), nauczyciel Zespo³u Szkó³ Elektronicznych
w Rzeszowie (od 1970), prezes Zarz¹du Regionu ZchN w Rzeszowie (1991–2000),
pose³ na Sejm I kadencji (1991–93) i III kadencji (1997–2001).
1945 20 II Przy ul. Sobieskiego NKWD
aresztowa³o ca³y sztab formuj¹cej siê dywizji. Uda³o siê zbiec jedynie Edwardowi
Brydakowi.
1945 I po³. II Normalne egzaminy ukoñczenia gimnazjum dla reszty w³asnych
uczniów kl. IV gimnazjalnej skróconej pod
przewodnictwem dyrektora II Gimnazjum
Stanis³awa Jachimowskiego.
1945 druga po³. II Normalny licealny egzamin dojrza³oœci dla eksternów dla w³asnych licealistów, zgrupowanych na przyspieszonym kursie maturalnym, oraz dla
kandydatów pozaszkolnych w dwóch komisjach: w I Liceum i Gimnazjum pod przewodnictwem naczelnika wydzia³u KOS dra
Ludwika Koz³owskiego i wizytatora Mariana Kossowskiego oraz w II Liceum i Gimnazjum pod przewodnictwem dyrektora Stanis³awa Jachimowskiego.
1945 25 III Na pierwszym po wyzwoleniu
walnym zgromadzeniu Klubu Sportowego
Resovia wybrano zarz¹d. ZnaleŸli siê w nim,
m.in. absolwenci szko³y: Stanis³aw Samo³yk – prezes i Tadeusz Tondera – cz³onek
wydzia³u. Zatwierdzono równie¿ pieczêæ do
stemplowania pism, legitymacji i biletów.
1945 15 IV (Lwów) Urodzi³ siê Janusz Minich, absolwent I Liceum (1963) i Wydzia³u Prawa UJ w Krakowie (1968), socjologii
257
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
(1970), filozofii (1978) w Uniwersytecie im.
A. Mickiewicza w Poznaniu, pracownik
naukowy UMCS w Rzeszowie (od 1969),
cz³onek Zarz¹du Towarzystwa Naukowego
w Rzeszowie (1975–90 i od 2000), sekretarz tego¿ Towarzystwa (przed 1990), skarbnik (od 2000 do chwili obecnej), cz³onek
Komitetu Organizacyjnego Obchodów Jubileuszu 350-lecia I Gimnazjum i Liceum.
1945 druga po³. IV Wyj¹tkowy egzamin
ukoñczenia gimnazjum dla jednego kandydata, powo³anego do s³u¿by wojskowej w dyrekcji szczeciñskiej pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego.
1945 IV Wyj¹tkowy egzamin dojrza³oœci wed³ug wydzia³u przyrodniczego dla jednego kandydata z liceum rolniczego pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego.
1945 pocz. V Zwyczajny egzamin dojrza³oœci w liceum humanistycznym dla w³asnych uczniów pod przewodnictwem dyrektora Mieczys³awa Adamowskiego.
1945 8 V Bezwarunkowa kapitulacja Niemiec. Zakoñczenie II wojny œwiatowej
w Europie. Nie zawsze wi¹za³o siê ono
z szybkim powrotem powo³anych do s³u¿by wojskowej uczniów i absolwentów do
dalszej nauki, ewentualnie pracy.
1945 koniec V Odprawa ideologiczna Delegatury Si³ Zbrojnych w Krakowie. Wzi¹³
w niej udzia³ m.in. Mieczys³aw Kawalec.
1945 wiosna Powsta³ okrêg rzeszowski
M³odzie¿y Wielkiej Polski, krypt. „P³ug II”.
Skupia³ zaledwie kilkunastu uczniów szkó³
œrednich, m.in. z I i II Gimnazjum, Gimnazjum Mechanicznego oraz kilka osób z Palikówki i Strzy¿owa.
1945 15 VI Kurator Okrêgu Szkolnego Rzeszowskiego dr Artur Kopacz powo³a³ Centraln¹ Bibliotekê Pedagogiczn¹ Kuratorium
Okrêgu Szkolnego w Rzeszowie. Jej organizatorem i zarazem pierwszym pracownikiem by³ dr Tadeusz Stanisz.
258
1945 18–22 VI Udzia³ Wojciecha Wosia
i Stanis³awa Dihma w pierwszym Ogólnopolskim ZjeŸdzie Oœwiatowym w £odzi.
1945 21 VI (Albigowa) Urodzi³a sie Maria
Ulman, absolwentka liceum ogólnokszta³c¹cego w £añcucie (1963) i UJ w Krakowie (1968); pracowa³a w £añcuckiej Fabryce Œrub i £añcuckich Zak³adach Spirytusowych (1968–71); nauczycielka chemii
w Liceum Ogólnokszta³c¹cym w £añcucie
(1971–75) i I Liceum w Rzeszowie (1975/
76 – 2007/2008).
1945 II po³. VI Egzamin ukoñczenia gimnazjum ogólnokszta³c¹cego dla kilku nieklasyfikowanych w³asnych uczniów kl. IV gimnazjalnej skróconej pod przewodnictwem profesora II Gimnazjum dra Jana Lasociñskiego.
1945 koniec VI Zwyczajny licealny egzamin dojrza³oœci wed³ug wydzia³u humanistycznego dla w³asnych uczniów (kl. II licealnej skróconej) pod przewodnictwem
naczelnika wydzia³u KOS Mariana Kossowskiego.
1945 6-7 VII Egzamin ukoñczenia kl. I i kl.
II na kursach przedegzaminacyjnych w Rani¿owie przed komisj¹ egzaminacyjn¹ pod
przewodnictwem Stanis³awa Dihma.
1945 13 VIII Wojskowy S¹d Okrêgowy
w Lublinie skaza³ na 10 lat pozbawienia
wolnoœci ostatniego dowódcê 27 Wo³yñskiej
Dywizji Piechoty AK p³ka Jana Stefana
Kotowicza (15 IX wyszed³ na wolnoœæ na
podstawie amnestii).
1945 13 VIII (Biecz) Urodzi³a siê Anna
Grzywacz, absolwentka Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Bieczu (1963), Studium Nauczycielskiego w Ostrowcu Œwiêtokrzyskim
(1965) i WSP w Rzeszowie (1970), nauczycielka matematyki w II Liceum dla Pracuj¹cych w Rzeszowie (1970–78) i I Liceum
Ogólnokszta³c¹cym w Rzeszowie (1978/79
do chwili obecnej).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Czêœæ II
1945–1988
opracowa³
Zbigniew Jakubowski
259
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
260
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1945/46
1945 jesieñ – 1946 IX Józef Macio³ek zastêpc¹ prezesa Obszaru Po³udniowego WiN
i kierownikiem sieci wywiadu krypt. „Stomil” Obszaru Po³udniowego.
1945–1947 Stanis³aw Kot ambasadorem
Tymczasowego Rz¹du Jednoœci Narodowej
w Rzymie.
1945–47 Artur Kopacz kuratorem Okrêgu
Szkolnego w Rzeszowie.
1945–51 Ignacy Zarêbski kierownikiem
oddzia³u Pañstwowych Zak³adów Wydawnictw Szkolnych w Krakowie.
1945/46 Drugi powojenny rok szkolny
w I Pañstwowym Liceum i Gimnazjum. Na
pocz¹tku roku szkolnego szeœcioklasowej
szko³y (4 lata gimnazjum i 2 lata liceum),
w 14 oddzia³ach by³o 502 uczniów, najwiêcej dzieci rolników (209). W budynku szko³y mieœci³y siê ponadto: II Gimnazjum (budynek II Gimnazjum zajêty by³ przez Armiê Czerwon¹), 4 wieczorowe kursy dla doros³ych (pe³ne gimnazjum dla doros³ych),
liceum dla doros³ych, liceum handlowe dla
doros³ych i kurs techniczno-kreœlarski dla
doros³ych. Nauka odbywa³a siê na 3 zmiany: 800–1145, 1200–1500, 1600–1900.
1945/46 W szkole zatrudnionych by³o
28 nauczycieli.
1945/46 W Gimnazjum dla Doros³ych ukazywa³o siê czasopismo m³odzie¿y szkó³
œrednich Sztubak.
1945 30 VI W szkole powsta³o ko³o literacko-artystyczne im. Ludwika Solskiego,
które w trakcie wakacji przygotowa³o, a nastêpnie przedstawi³o inscenizacjê Karpackich Górali Korzeniowskiego.
1945 4 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1945/46.
1945 24 IX Na polecenie Wojewódzkiego
Urzêdu Bezpieczeñstwa Publicznego
w Rzeszowie usuniêto z przedwojennych
piecz¹tek koronê nad or³em.
1945 23 X Szko³ê odwiedzi³ wybitny aktor
Ludwik Solski, któremu cz³onkowie ko³a literacko–artystycznego zgotowali owacyjne
przyjêcie.
1945 31 X Odby³y siê uroczystoœci ku czci
profesorów i uczniów gimnazjum zamordowanych przez hitlerowców.
1945 13 XI Przy udziale Sodalicji Mariañskiej zorganizowano w szkole akademiê ku
czci œw. Stanis³awa Kostki, patrona szko³y.
1945 15 XII Zmar³ prof. W³adys³aw Pañczak, ur. 17 VIII 1893 r. W szkole pracowa³
od 1 wrzeœnia 1936 roku jako nauczyciel
zajêæ praktycznych i rysunku.
1946 I Delegaci ko³a literacko–artystycznego wziêli udzia³ w uroczystoœciach jubileuszowych siedemdziesiêciolecia dzia³alnoœci scenicznej Ludwika Solskiego, które
odby³y siê w Krakowie.
1946 1–15 I Prezentacja Jase³ek w wykonaniu cz³onków ko³a literacko-artystycznego.
261
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1946 II Cz³onkowie ko³a literacko-artystycznego wziêli udzia³ w inscenizacji Balladyny wystawionej przez Teatr Ziemi Rzeszowskiej.
1946 2 II W szkole odby³ siê op³atek przy
udziale zaproszonych goœci z gimnazjum
¿eñskiego.
1946 12 II Uroczysta akademia z okazji 200
rocznicy urodzin Tadeusza Koœciuszki.
1946 18 II Potê¿ny huragan w Rzeszowie
spowodowa³ uszkodzenie wie¿y pó³nocnej
koœcio³a gimnazjalnego.
1946 III Rozpoczêto wydawanie tygodnika M³ode Pióra, jako dodatku do Dziennika Rzeszowskiego. Tygodnik wychodzi³ do
koñca roku szkolnego, redagowali go uczniowie Les³aw Grzegorczyk i Ignacy Balicki.
rzeszowskim Rynku, a nastêpnie w pochodzie po ulicach miasta.
1946 1–3 V Uroczyste obchody Œwiêta
Oœwiaty, w trakcie którego w szkole zorganizowano wystawê ksi¹¿ki oraz turniej deklamatorski (wiersze deklamowa³ miêdzy
innymi Jerzy Grotowski).
1946 3 V W koœciele odprawiona zosta³a
uroczysta msza œw. z udzia³em uczniów
i nauczycieli szko³y. W³adze zakaza³y organizowania pochodu.
1946 9 V Uczniowie szko³y wziêli udzia³
we mszy œw. i defiladzie na Rynku z okazji
Œwiêta Zwyciêstwa.
1946 25 V Nieznany sprawca zniszczy³ samochodem œwie¿o odnowiony i ogrodzony
skwer przed szko³¹.
1946 1 III Urodzi³ siê Albin Jacek (Soko³ów M³p.). Absolwent LO w Soko³owie
(1964) i matematyki na WSP w Rzeszowie
(1971); nauczyciel matematyki, nastêpnie
informatyki w I LO w Rzeszowie w latach
1989–2007.
1946 VI W wyniku secesji z PSL powsta³o
PSL „Nowe Wyzwolenie”. Jednym z jego
za³o¿ycieli by³ absolwent szko³y Bronis³aw
Kloc.
1946 4 IV Urodzi³a siê El¿bieta Stepaniak
(Dêbica), w latach 1970–1985 nauczycielka jêzyka rosyjskiego w I LO w Rzeszowie.
Absolwentka Technikum Ekonomicznego
w Dêbicy (1964) i filologii rosyjskiej na
WSP w Rzeszowie (1970).
1946 17–26 VI W szkole odby³ siê egzamin ukoñczenia gimnazjum dla uczniów
klasy 4c gimnazjalnej.
1946 12–13 IV W szkole odby³ siê zjazd
dyrektorów i inspektorów z okrêgu, w sprawie organizacji roku szkolnego 1946/47.
1946 15–17 IV Rekolekcje wielkopostne
dla uczniów i nauczycieli szko³y.
1946 1 V Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w manifestacji pierwszomajowej na
262
1946 3–6 VI Przeprowadzono egzamin dojrza³oœci uczniów klasy 2a licealnej.
1946 28 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1945/46, po³¹czone z msz¹ dziêkczynn¹ i rozdaniem œwiadectw.
1946 1 VII Sowieci opuœcili Bursê Gimnazjaln¹, któr¹ obj¹³ z powrotem ks. Stanis³aw
Kulanowski – ostatni przedwojenny dyrektor bursy.
1946 5–7 VII Prof. dr Andrzej Kuœ przetrzymywany by³ przez Wojewódzki Urz¹d
Bezpieczeñstwa.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1946/47
1946/47 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego, msza inauguracyjna.
1946/47 Na podstawie zarz¹dzenia ministerstwa Oœwiaty z dnia 11 V 1946 r., 4-letnie
gimnazjum zosta³o przekszta³cone w 3-letnie, obejmuj¹ce klasy I–III, oparte na 7-letniej szkole powszechnej. Uczniowie promowani w czerwcu 1946 do klas gimnazjalnych: II, III, IV, wrócili od 1 IX 1946 do
nowych klas I, II, III, w których realizowano program nauczania dawnych klas gimnazjalnych: II, III, IV.
1946/47 W szkole zatrudnionych by³o
20 nauczycieli.
1946 25 IX Nauczyciele uczestniczyli
w ulicznej zbiórce pieniêdzy na odbudowê
Warszawy.
1946 26 IX Prof. dr Andrzej Kuœ zosta³ zatrzymany przez Wojewódzki Urz¹d Bezpieczeñstwa. Przetrzymywany by³ do 14 III 1947
r., nastêpnie otrzyma³ p³atny urlop dla poratowania zdrowia (od 15 marca do31 maja).
1946 11 X Msza ¿a³obna w koœciele parafialnym za uczniów szko³y, poleg³ych
i zmar³ych w obozach koncentracyjnych.
1946 30 X Urodzi³ siê Ryszard Kruk (Biecz);
absolwent LO w Bieczu (1964), wychowania technicznego na WSP w Rzeszowie
(1969), podyplomowo: wychowania obronnego na WSP w Krakowie (1984) i filozofii
na KUL-u w Lublinie (1996). W latach 1969
–1973 uczy³ techniki w III LO w Rzeszowie. Od 1973 r. nauczyciel wychowania
technicznego, PO i filozofii w I LO w Rzeszowie. Kilku Jego uczniów zosta³o laureatami i finalistami Olimpiady Filozoficznej.
Organizator wycieczek szkolnych, pilot
wycieczek krajowych i zagranicznych.
1946 4 XI Urodzi³ siê Les³aw Go³êbiowski
(Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie
(1964) i AGH w Krakowie (1970), pracownik naukowy w Zak³adzie Podstaw Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Rzeszowskiej. Doktorat na AGH (1977) i habilitacja (1997).
1946 6 XI Udzia³ delegacji szko³y w akademii z okazji 29 rocznicy rewolucji paŸdziernikowej.
1946 13 XI Uroczyste obchody œwiêta patrona szko³y, œw. Stanis³awa Kostki.
1946 21 XII Delegacja szko³y uczestniczy³a w ekshumacji zw³ok ¿o³nierzy Armii Czerwonej z placu przed zamkiem i przeniesieniu na cmentarz wojenny w Wilkowyji.
1946 24 XII Urodzi³a siê Zofia Jakubowska,
absolwentka III Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Rzeszowie (1964) i WSP w Rzeszowie
(1968), nauczycielka Zasadniczej Szko³y Zawodowej w Rakszawie (1968–69), Zespo³u
Szkó³ Technicznych w Rzeszowie (1969/70
– 1985/86), nauczycielka fizyki w I Liceum
w Rzeszowie (1886/87 do chwili obecnej),
zastêpca dyrektora (od 1 X 1991).
1947 16 I Urodzi³ siê Stanis³aw Rusznica
(Wysoka G³ogowska) – nauczyciel, dzia³acz
zwi¹zkowy i pose³ na Sejm RP. Absolwent
I LO w Rzeszowie (1966), Studium Nauczycielskiego w Rzeszowie (1968) i fizyki
w Wy¿szej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie (1973). Cz³onek Zarz¹du G³ównego Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego.
W latach 1986–1999 pe³ni³ funkcjê Prezesa Okrêgu ZNP, a od 2000 roku Prezesa
Podkarpackiego Okrêgu ZNP. Pose³ na
Sejm RP II kadencji (1993–1997) i Podkarpacki Kurator Oœwiaty (2003–2006).
1947 19 I Pierwsze po wojnie wybory do
Sejmu Ustawodawczego.
1947 24 I Udzia³ uczniów i nauczycieli
w manifestacji na Rynku rzeszowskim
263
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
i w pochodzie ulicznym z okazji zwyciêstwa
w wyborach Bloku Demokratycznego.
1947 30–31 I W szkole odby³ siê egzamin
ukoñczenia gimnazjum (uproszczony) dla
absolwentów klasy III (IV) gimnazjum wieczorowego.
1947 5 II Manifestacja przedstawicieli szkó³
rzeszowskich na Rynku z okazji wyboru na
prezydenta RP Boles³awa Bieruta.
1947 19 II Udzia³ uczniów i nauczycieli we
mszy szkolnej popielcowej.
1947 16 III Urodzi³a siê Maria Martynowicz – Mierzwiñska z d. Hasman (Rzeszów); absolwentka II LO w Rzeszowie
(1965) i fizyki na WSP w Rzeszowie (1972).
Od 1972 nauczycielka fizyki w II LO dla
Pracuj¹cych, nastêpnie, do 2003 r., w I LO
w Rzeszowie.
1947 19–21 III Odby³y siê rekolekcje dla
uczniów i nauczycieli pod kierunkiem ks.
W³adys³awa D³ugosza.
1947 26 III Udzia³ uczniów i nauczycieli
wszystkich szkó³ rzeszowskich w pogrzebie ofiar hitleryzmu, rozstrzelanych i pochowanych w ogrodzie oo. Bernardynów.
1947 29 III Przewo¿ono przez Rzeszów
zw³oki genera³a broni Karola Œwierczewskiego, który zgin¹³ 28 marca 1947 roku pod
Baligrodem. W trakcie przejazdu kolumny
samochodów uczniowie utworzyli szpaler
na ulicach Rzeszowa.
1947 1 IV Udzia³ uczniów i nauczycieli we
mszy ¿a³obnej w intencji gen. Karola Œwierczewskiego.
264
1947 20 IV W szkole przeprowadzone zosta³y badania dzieci szkolnych wyje¿d¿aj¹cych do Danii. Badania przeprowadzi³ delegat duñskiego Czerwonego Krzy¿a.
1947 1 V Udzia³ m³odzie¿y szkolnej i nauczycieli w manifestacji i pochodzie pierwszomajowym.
1947 3 V Obchody Œwiêta 3-go Maja – uroczysta Msza œw. i akademia w szkole.
1947 4 V Œwiêto Oœwiaty, na obchody którego z³o¿y³y siê: msza œwiêta, defilada szkó³,
zwiedzanie biblioteki powiatowej, akademia
w teatrze i udzia³ profesorów w ulicznej
zbiórce pieniêdzy.
1947 9 V Akademia szkolna z okazji Dnia
Zwyciêstwa, z udzia³em przedstawicieli
Wojska Polskiego.
1947 19–23 V Odby³ siê zwyczajny egzamin dojrza³oœci absolwentów klasy II licealnej. Egzamin zda³o 7 siedmiu uczniów,
3 nie zda³o.
1947 24 V Udzia³ delegacji szko³y w pogrzebie piêciu ¿o³nierzy poleg³ych w walce
z UPA.
1947 14 VI Dotychczasowy dyrektor szko³y
Mieczys³aw Adamowski przeszed³ w stan nieczynny, jego miejsce zaj¹³ prof. Wojciech Woœ.
1947 1 VIII Urodzi³a siê Maria Dziewa³towska – Surowiec z d. Gruszka (Humniska); absolwentka LO w Brzozowie (1965)
i wychowania fizycznego na AWF w Krakowie (1970), nauczycielka wychowania
fizycznego w I LO w Rzeszowie w latach
1970–1985.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1947/48
1947/48 W dwóch oddzia³ach klas wyrównawczych nauka opiera³a siê na programie
klasy VIII szko³y podstawowej, a w klasach
gimnazjalnych i licealnych – na dotychczasowym programie, przy zastosowaniu zmian
wprowadzonych rozporz¹dzeniami Ministerstwa Oœwiaty i wyszczególnionych w instrukcji tego ministerstwa z sierpnia 1947 r.
Stan uczniów szko³y na 1 X 1947 – 377
osób, na 26 VI 1948 – 358 osób; nie sklasyfikowano – 3 uczniów, nie promowano – 28.
1947/48 W szkole zatrudnionych by³o
23 nauczycieli.
1947 X Powsta³o szkolne ko³o OMTUR licz¹ce 32 cz³onków.
1947 14 X W szkole rozpoczê³o dzia³alnoœæ
ko³o krajoznawcze pod opiek¹ prof. Stanis³awa Dihma.
1947 16 XI Odby³a siê podnios³a uroczystoœæ
poœwiêcenia i nadania sztandaru I Pañstwowemu Gimnazjum i Liceum im. Stanis³awa
Konarskiego w Rzeszowie. Sztandar ufundowali rodzice i uczniowie szko³y, którzy w maju
i czerwcu 1947 r. zorganizowali akcjê zbiórki
pieniêdzy. Uroczystoœæ nadania sztandaru
mia³a miejsce w sali Teatru Miejskiego. Sztandar wykona³y ss. Felicjanki z Krakowa.
1947 po 27 XI Po aresztowaniu £ukasza
Ciepliñskiego obowi¹zki prezesa Zarz¹du
G³ównego WiN przej¹³ pp³k. Mieczys³aw
Kawalec ps. Psarski – absolwent szko³y.
1947 XII Powsta³o szkolne ko³o ZWM,
przyst¹pi³o do niego 16 cz³onków.
1947 8 XII W sali Teatru Miejskiego odby³
siê poranek pieœni i inscenizacji przygotowany przez uczniów szko³y pod opiek¹ prof.
Stanis³awa Lewiñskiego.
1948 1 I Z budynku I gimnazjum i Liceum
wyprowadzi³o siê do w³asnego gmachu
II Gimnazjum i Liceum.
1948 17 I Uroczysta akademia dla uczczenia trzeciej rocznicy wyzwolenia Warszawy. Program artystyczny przygotowali
i wykonali uczniowie szko³y.
1948 29 I Funkcjonariusze UB aresztowali
cz³onka Zarz¹du G³ównego WiN Józefa
Rzepkê.
1948 1 II Funkcjonariusze UB aresztowali
w Poroninie pe³ni¹cego obowi¹zki prezesa
IV ZG WiN Mieczys³awa Kawalca.
1948 II W szkole odby³ siê egzamin ukoñczenia gimnazjum dla eksternów.
1948 IV Powsta³o szkolne ko³o ZMW „Wici” licz¹ce 37 cz³onków.
1948 3 IV Urodzi³a siê Janina Lenarczyk
(Krasne); absolwentka II LO w Rzeszowie
(1966) i biologii na UMCS w Lublinie
(1971), nauczycielka biologii w I LO
w Rzeszowie w latach 1972–2005.
1948 11 IV Urodzi³ siê Romuald Rusinek
(Zwiêczyca); absolwent II LO w Rzeszowie (1966) i biologii na WSP w Krakowie
(1973), od 1974 r. nauczyciel biologii
w I LO w Rzeszowie.
1948 13 IV Utworzona zosta³a Szkolna
Kasa Przezornoœci, która w krótkim czasie
zebra³a znacz¹c¹ kwotê 5975 z³.
1948 30 IV W Teatrze Miejskim odby³a siê
uroczysta akademia pierwszomajowa, w trakcie której program artystyczny wykona³y zespo³y z I Pañstwowego Gimnazjum i Liceum
oraz Gimnazjum i Liceum ¯eñskiego.
1948 8 V Urodzi³a siê Ewa Wojewoda (Kraków), z d. Ga³ka; absolwentka IV LO w Krakowie (1966) i biologii w Akademii Pedagogicznej w Krakowie (1971). W latach
1971–1977 uczy³a biologii w liceum w Legnicy, nastêpnie w Szkole Podstawowej
nr 22 w Rzeszowie (1982–1985). Od 1985
nauczycielka biologii w I LO w Rzeszowie.
265
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
W latach 1985–1990 pracowa³a jako doradca metodyczny w Woj. Oœr. Met. w Rzeszowie. Pracowa³a w Okrêgowej Komisji Olimpiady Biologicznej. Cz³onkini Towarzystwa
Przyrodników im. M. Kopernika, dzia³aczka Ligi Ochrony Przyrody.
1948 VI Odby³ siê egzamin dojrza³oœci dla
uczniów klasy II licealnej. Egzamin zda³o
16 uczniów.
1948 22 VII W Warszawie odby³ siê Zjazd
zjednoczeniowy organizacji m³odzie¿owych,
w którym udzia³ wzi¹³ Boles³aw KuŸnar.
Rok szkolny 1948/49
1948 1 IX Powo³ano do ¿ycia jednolit¹ organizacyjnie œredni¹ szko³ê 11-letni¹, opart¹ na
programie przejœciowym podanym do realizacji zarz¹dzeniem Ministra Oœwiaty
z dnia 10 czerwca 1948 r. W zwi¹zku z tym
dotychczasowe I Pañstwowe Gimnazjum
i Liceum w Rzeszowie przekszta³cono w I Pañstwow¹ Szko³ê Ogólnokszta³c¹c¹ Mêsk¹ Stopnia Podstawowego i Licealnego w Rzeszowie.
1948/49 W szkole pracowa³o 22 nauczycieli.
1948–50 Marian Aleksiewicz kierownikiem
XI-letniej Ogólnokszta³c¹cej Szko³y ¯eñskiej w Rzeszowie.
1948 10 IX W szkole utworzono struktury
Zwi¹zku M³odzie¿y Polskiej.
1948 9 X Rozpoczê³o dzia³alnoœæ Ko³o
Odbudowy Warszawy, które przeprowadzi³o kilka akcji zbiórki pieniêdzy.
1948 29 XI Funkcjonariusze UB aresztowali
w Niemodlinie Augustyna Paœkiewicza. Przewieziony do aresztu w Bia³ej, zdo³a³ zbiec.
1948 12 XII W szkole powsta³o ko³o Towarzystwa PrzyjaŸni Polsko-Radzieckiej.
1948 19 XII Urodzi³a siê Barbara Nizio³
z d. Lewandowska (Rzeszów); absolwentka
III LO w Rzeszowie (1966) i filologii polskiej
na WSP w Rzeszowie (1971), od 1973 nauczycielka j. polskiego w II LO dla Pracuj¹cych, nastêpnie w I LO w Rzeszowie. Wspó³organizatorka Ogólnopolskiej Biesiady Poetyckiej – obozu naukowego dla poetycko
uzdolnionej m³odzie¿y ze szkó³ stowarzyszo266
nych w TST (10 edycji), opiekunka Ko³a Caritas, organizatorka akcji charytatywnych.
1949 1 I Urodzi³ siê Kazimierz Surowiec (Zaczernie) – nauczyciel akademicki i polityk.
Absolwent I LO w Rzeszowie (1967) i polonistyki Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej w Rzeszowie (1972). Doktor nauk humanistycznych
(WSP Kraków, 1982). Od 1972 r. wyk³adowca WSP w Rzeszowie, prodziekan Wydzia³u
Filologicznego (1989–1994). Wojewoda rzeszowski (1994–1997) i wicewojewoda podkarpacki (2001–2003). Przewodnicz¹cy
G³ównej Komisji Rewizyjnej PSL (od 1996 r.).
1949 10 I Urodzi³ siê Marek Czarnota (Rzeszów) – badacz dziejów Rzeszowa, bibliofil
i dziennikarz. Absolwent I LO w Rzeszowie
(1968). Studiowa³ filologiê polsk¹ na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie. Wystêpowa³ w Teatrze S³owa i Kabarecie „Meluzyna”. Wspó³pracuje z Radiem Rzeszów
i rzeszowskim oddzia³em TVP 3 Regionalnej.
Jest laureatem wielu presti¿owych nagród.
1949 15 I Urodzi³ siê Jan Walenty Tomaka
(Nowa Wieœ) – geolog górniczy, pose³ na sejm
RP. Absolwent I LO w Rzeszowie (1966)
i Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie
(1971). W latach 1990–1998 radny i wójt
gminy Trzebownisko. Wicewojewoda rzeszowski (V 1993 – II 1994). Radny Sejmiku
Województwa Podkarpackiego i Wicemarsza³ek Zarz¹du Województwa Podkarpackiego
(I 1999 – X 2001). Pose³ na Sejm RP IV kadencji (od 2001 r.). Przewodnicz¹cy Zarz¹du
Wojewódzkiego Stronnictwa Konserwatyw-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
no-Ludowego w Rzeszowie (1997–2001),
przewodnicz¹cy Platformy Obywatelskiej województwa podkarpackiego (od 2001 r.).
1949 V Odby³ siê egzamin dojrza³oœci dla
17 uczniów klasy II oraz egzamin ukoñczenia gimnazjum dla eksternów.
1949 17 IV Urodzi³a siê Helena Szular
z d. Przesz³owska (Przeworsk)); absolwentka
LO w Przeworsku (1967) i fizyki na WSP w
Rzeszowie (1971), nauczycielka fizyki w I LO
w Rzeszowie w latach 1971–2005. Wspó³organizatorka Spotkañ z Fizyk¹ – obozu naukowego dla uzdolnionych kierunkowo uczniów
szkó³ podstawowych (1994–1998), nastêpnie
liceów ogólnokszta³c¹cych (1998–2005).
1949 14 VI urodzi³ siê Przemys³aw Sanecki
(Koœcian); absolwent I LO w Rzeszowie (1967)
i chemii w WSI w Rzeszowie (1973), pracownik naukowy w Katedrze Chemii Ogólnej
i Elektrochemii Politechniki Rzeszowskiej. Magisterium na Uniwersytecie £ódzkim (1975),
doktorat (U£ 1980) i habilitacja (U£ 2002).
1949 13 V Urodzi³a siê Barbara Wilusz
z d. Rudolf (Tarnów); absolwentka II LO
w Rzeszowie (1968) i filologii polskiej na
WSP w Rzeszowie (1972); pracowa³a
w Szkole Podstawowej nr 15 w Rzeszowie,
w latach 1977–2004 nauczycielka j. polskiego i bibliotekarka w I LO w Rzeszowie.
1949 25 VI W sali Teatru Miejskiego
w Rzeszowie odby³a siê uroczystoœæ zakoñczenia roku szkolnego 1948/49.
1949 1 VII Urodzi³a siê Renata Rusza³a
z d. Mytnik (Filipowice); absolwentka II LO
w Tarnowie (1967) i geografii na WSP
w Krakowie (1972).Uczy³a geografii w IV
LO w Rzeszowie (1972 – 1981), od 1981r.
nauczycielka geografii w I LO w Rzeszowie.
Rok szkolny 1949/50
1949/50 W szkole zatrudnionych by³o 34 nauczycieli na pe³nym etacie i 4 na niepe³nym.
1949 23 X Wojciech Woœ odwo³any zosta³
z funkcji dyrektora szko³y.
1949 24 X Na stanowisko p.o. dyrektora
szko³y powo³any zosta³ Edward Kowalski.
1949 13 XI Podczas przekraczania granicy
polsko-czechos³owackiej zosta³ aresztowany Tadeusz Cieœla.
czo–Hutniczej w Krakowie i Francuskiego Instytutu Zarz¹dzania (IFG); prof. nadzw. dr hab.
in¿., rektor Wy¿szej Szko³y Informatyki i Zarz¹dzania w Rzeszowie. Specjalizuje siê w zarz¹dzaniu zasobami ludzkimi.
1950 1 V Uroczyste obchody Œwiêta Pracy.
1950 V Rozpoczê³y siê egzaminy maturalne, do których przyst¹pi³o 116 uczniów.
108 zda³o egzamin.
1950 11 I W szkole odby³a siê zabawa taneczna.
1950 22 V Urodzi³ siê Alfred Kopeæ (Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie (1969)
i WSP w Rzeszowie (1975). Nauczyciel
szkó³ podstawowych i œrednich, cz³onek Sekcji Krajowej NSZZ „Solidarnoœæ” Oœwiaty
i Wychowania (od 1993 r.).
1950 17 I Akademia z okazji 5 rocznicy wyzwolenia Warszawy, po³¹czona ze zbiórk¹ pieniêdzy na odbudowê Zamku Królewskiego.
1950 VI W szkole odbywa³y siê egzaminy
dojrza³oœci dla eksternów, egzamin zda³o
17 uczniów.
1950 16 IV Urodzi³ siê Tadeusz Pomianek
(Trzciana) – nauczyciel akademicki; absolwent
I LO w Rzeszowie (1968), Akademii Górni-
1950 23 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
1949 18 XI Ks. Stanis³aw Kulanowski nie
otrzyma³ zgody na pe³nienie obowi¹zków
dyrektora Bursy gimnazjalnej.
267
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1950/51
1950/51 W szkole zatrudnionych by³o
27 nauczycieli.
(wyrok w sprawie M. Kawalca i J. Rzepki
uprawomocni³ siê).
1950/51 W bibliotece szkolnej znajdowa³o
siê 12 880 woluminów.
1950 W³adze komunistyczne zlikwidowa³y
bursê gimnazjaln¹, a jej budynek przekaza³y na cele wojska. Ostatniego dyrektora bursy, ks. St. Kulanowskiego, na podstawie sfingowanych zarzutów, skazano na pó³tora
roku wiêzienia.
1950 6 X W „Trybunie Ludu” ukaza³ siê
artyku³ „Zdrajcy narodu i szpiedzy na ¿o³dzie amerykañskim”. Zawiera³ on m. in. akt
oskar¿enia cz³onków IV Zarz¹du G³ównego WiN (m. in. Mieczys³awa Kawalca i Józefa Rzepki) oraz szkaluj¹cy ich komentarz.
1950 12 X Wojskowy S¹d Rejonowy
w Rzeszowie skaza³ Zygmunta Jachimowskiego ps. „Jerzy” na karê 6 lat pozbawienia wolnoœci.
1950 14 X Wojskowy S¹d Rejonowy
w Warszawie wyda³ wyrok w sprawie cz³onków IV ZG WiN, skazuj¹c m.in. Mieczys³awa Kawalca na 4-krotn¹ karê œmierci,
a Józefa Rzepkê na 2-krotn¹ karê œmierci.
1950 23 X Urodzi³ siê Marian Wysocki
(Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie
(1968) i WSI w Rzeszowie (1972), pracownik naukowy w Katedrze Informatyki i Automatyki Politechniki Rzeszowskiej. Magisterium na Politechnice Warszawskiej
(1974), doktorat (AGH 1978) i habilitacja
(AGH 1990). Prorektor Politechniki Rzeszowskiej w latach 1993–1996.
1950 23 X Ks. Stanis³aw Kulanowski zosta³ zawieszony w pe³nieniu obowi¹zków
z powodu aresztowania.
1950 1 XII Pawe³ Jakubowicz zast¹pi³ na
stanowisku p.o. dyrektora szko³y Mariana
Aleksiewicza.
1950 16 XII Najwy¿szy S¹d Wojskowy
postanowi³ nie uwzglêdniaæ skarg rewizyjnych skazanych cz³onków IV ZG WiN,
a wyrok Wojskowego S¹du Rejonowego
w Warszawie z 14 X 1950 r. utrzyma³ w mocy
268
1950 Ksiêgarniê W³adys³awa Uzarskiego
(absolwenta I Gimnazjum) przejê³o Pañstwowe Przedsiêbiorstwo „Dom Ksi¹¿ki”.
1951 20 II Prezydent RP Boles³aw Bierut
nie skorzysta³ z prawa ³aski w stosunku do
cz³onków IV ZG WiN, m.in. M. Kawalca
i J. Rzepki.
1951 23 II W szkole zorganizowano ko³o
Ligi Przyjació³ ¯o³nierza, pod opiek¹ prof.
Mieczys³awa Krzy¿anowskiego.
1951 1 III Wykonanie wyroku œmierci na
dzia³aczach IV ZG WiN, m.in. M. Kawalcu
i J. Rzepce.
1951 2 III Urodzi³a siê Helena Kuœnierz-Rusinek (B³a¿owa); absolwentka I LO w Rzeszowie (1969) i filologii germañskiej na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie (1974),
od 1974 nauczycielka j. niemieckiego w I LO
w Rzeszowie. Organizatorka (od 1994 r.), we
wspó³pracy z Teatrem im. W. Siemaszkowej,
Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych: prezes Zarz¹du Fundacji Pomocy Szkole
im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie; za³o¿y³a w szkole Stowarzyszenie Menad¿erów
Przysz³oœci „Menad¿er”, doprowadzi³a do
powstania Klubu Absolwenta I LO.
1951 3 III Urodzi³ siê Henryk Kempa (Rzeszów) – nauczyciel matematyki w I LO
w Rzeszowie (1974–1986, 1990–1994). Absolwent I LO w Rzeszowie (1969) i matematyki na Uniwersytecie Jagielloñskim
w Krakowie (1974).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1951 14 III Zmar³ prof. Franciszek Hyc.
1951 7 IV Wojskowy S¹d Rejonowy w Rzeszowie, po ponownym rozpatrzeniu sprawy,
podwy¿szy³ wyrok Zygmuntowi Jachimowskiemu do 8 lat pozbawienia wolnoœci.
1951 V Odby³ siê egzamin dojrza³oœci, do
którego przyst¹pi³o 95 uczniów. Egzamin
zda³o 89 uczniów.
1951 6 V Urodzi³a siê Bo¿ena Hoszko
z d. Mach (Jaros³aw); absolwentka II LO
w Rzeszowie (1969) i filologii rosyjskiej na
WSP w Rzeszowie (1974), nauczycielka
j. rosyjskiego w I LO w Rzeszowie w latach 1976–1994 i opiekunka szkolnej organizacji ZHP.
1950/51 W klasach VIII–X sklasyfikowano 227 uczniów, bez egzaminów poprawkowych promowano 239 osób, do egzaminów poprawkowych dopuszczono 17, 15
niepromowano.
Rok szkolny 1951/52
1951/52 W szkole zatrudnionych by³o
26 nauczycieli.
1951/52 Rozpocz¹³ siê kurs „Wszechnicy
Radiowej”. W ramach kursu uczniowie prenumerowali skrypty i s³uchali audycji radiowych. Kurs zakoñczony zosta³ egzaminem.
1951 29 IX Funkcjonariusze Wojewódzkiego Urzêdu Bezpieczeñstwa Publicznego
w Rzeszowie aresztowali Augustyna Paœkiewicza ps. „Ptaszor”, „Drozd”, „Malinowski”.
1951 23 X Urodzi³a siê Alicja Gajdek-Haber z d. Gajewska (£ódŸ); absolwentka
II LO w Rzeszowie (1969) i fizyki na WSP
w Rzeszowie (1973), od 1973 nauczycielka fizyki w I LO w Rzeszowie. Wspó³organizatorka Spotkañ z Fizyk¹ w latach 1995–
2003.
1951 7 XI Uroczysta akademia z okazji
34 rocznicy rewolucji paŸdziernikowej.
1951 8 XI Urodzi³ siê Andrzej Sobkowiak
(Rzeszów) – nauczyciel akademicki; absolwent I LO w Rzeszowie z 1969 r. (olimpijczyk z chemii) i Wydzia³u Technologii Chemicznej WSI w Rzeszowie (1973). Doktor
habilitowany nauk chemicznych (1982),
prof. nadzw., in¿. W latach 1988–1991
odby³ sta¿ naukowy w Departament of Che-
mistry, Texas A&M University w College
Station. W 2000 r. obj¹³ stanowisko kierownika nowoutworzonego zak³adu Chemii Fizycznej Politechniki Rzeszowskiej. Od
2004 r. rektor Politechniki Rzeszowskiej.
W r. szk. 1995/1996 uczy³ chemii w I LO,
w eksperymentalnej klasie jêzykowej, po
klasie wstêpnej.
1951 9 XII Urodzi³ siê Jan £ukasiewicz
(Dynów) – nauczyciel akademicki, prof.
nadzwyczajny. Absolwent I LO w Rzeszowie (1969). Pracownik naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego.
1952 6 I Urodzi³ siê Leonard Ziemiañski
(Stalowa Wola); absolwent I LO w Rzeszowie (1971) i Politechniki Rzeszowskiej
(1973), pracownik naukowy PRZ., magisterium na Politechnice Krakowskiej (1976),
doktorat na AGH w Krakowie (1985) i habilitacja (1998). W 2004 r. mianowany na
stopieñ profesora, prorektor PRz (1999–
2002, 2002–2005), dziekan wydzia³u budownictwa i in¿ynierii œrodowiska PRz
(2005–2008).
1952 18 IV Wojskowy S¹d Rejonowy
w Rzeszowie skaza³ Augustyna Paœkiewicza na karê 10 lat pozbawienia wolnoœci
oraz utratê praw publicznych i obywatel269
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
skich praw honorowych na 3 lata, a tak¿e
na przepadek ca³ego mienia.
1952 9 VII W wiêzieniu na Mokotowie wykonano wyrok œmierci na Tadeuszu Cieœli.
1952 4 III Urodzi³ siê Kazimierz Ziêba
(Grzêska) – nauczyciel jêzyka angielskiego w I LO w Rzeszowie (1977–1979). Absolwent IV LO w Rzeszowie (1971) i filologii polskiej na WSP w Rzeszowie (1977).
1952 3 VIII Urodzi³ siê Janusz Strycharz
(Rzeszów); nauczyciel jêzyka angielskiego
w I LO w Rzeszowie (1976–1978). Absolwent III LO w Rzeszowie (1971) i filologii
angielskiej na UJ w Krakowie (1976).
1952 22 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o
61 uczniów. 59 uczniów zda³o egzamin.
Rok szkolny 1952/53
1952/53 W szkole zatrudnionych by³o
24 nauczycieli.
1952 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1952/53.
1952 14 XII W szkole zorganizowano wystawê pt. Ochrona Przyrody.
1952 Stanis³aw Kot prezesem Rady Europejskiej Polskiego Stronnictwa Ludowego
(na uchodŸstwie).
1953 17 I Wieczornica z okazji rocznicy
wyzwolenia Warszawy przez armiê radzieck¹.
1953 1 III Ks. Walenty Bal zwolniony zosta³ ze stanowiska nauczyciela.
1953 30 III Urodzi³ siê Jerzy Swoboda
(Rzeszów) – muzyk, dyrygent. Absolwent
I LO w Rzeszowie (1972), Pañstwowej
Szko³y Muzycznej II st. w Rzeszowie (1973)
oraz Akademii Muzycznej w Krakowie
w klasie dyrygentury Krzysztofa Missony
(1982). W latach 1982–1986 by³ kierownikiem Chóru Pañstwowej Filharmonii w Krakowie, nastêpnie dyrygentem orkiestry kameralnej Capella Cracoviensis. W latach
270
1986–1990 pe³ni³ funkcjê dyrygenta Polskiej Orkiestry Kameralnej i orkiestry Sinfonia Varsovia. Dyrektor naczelny i artystyczny Pañstwowej Filharmonii Œl¹skiej
w Katowicach (1990–1998). Od 1998 r. jest
dyrektorem artystycznym Filharmonii Czêstochowskiej. Dyrektor Filharmonii Narodowej w Koszycach.
1953 3 V Urodzi³a siê Bo¿ena Puty³o (Rzeszów); absolwentka II LO w Rzeszowie
(1972) i filologii polskiej na WSP w Rzeszowie (1977), nauczycielka j. polskiego
w I LO w Rzeszowie od 1977 r. Wspó³organizatorka: I i II Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych i Ogólnopolskiej
Biesiady Poetyckiej w latach 1994–2002.
1953 10 V W szkole odby³o siê œwiêto sportowe.
1953 V Egzaminy maturalne, do których
przyst¹pi³o 79 uczniów. 6 z nich nie zda³o
egzaminu.
1953 23–26 VI W ogólnopolskiej spartakiadzie we Wroc³awiu uczniowie szko³y zajêli III miejsce w zawodach gimnastycznych.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1953/54
1953/54 Szko³a otrzyma³a nazwê Liceum
Ogólnokszta³c¹cego Mêskiego w Rzeszowie (zarz¹dzeniem Min. Oœwiaty).
1953/54 W szkole zatrudnionych by³o
20 nauczycieli.
1953 19 X Otwarto sto³ówkê dla uczniów
i nauczycieli szko³y.
1953 XI W szkole zorganizowano wystawê poœwiêcon¹ wybitnemu wychowankowi Ignacemu £ukasiewiczowi.
1954 13 III Odby³o siê spotkanie ze znanym dzia³aczem spo³ecznym dr Józefem
Tkaczowem.
1954 8 V Urodzi³a siê Ma³gorzata Dêbska
z d. Zychnowska (Ostrowiec Œwiêtokrzyski);
absolwentka I LO w Rzeszowie (1973) i filologii germañskiej na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie (1977), nauczycielka j. niemieckiego w I LO w Rzeszowie od 1977 r.,
od 2007 r. dyrektor NKJO w Przeworsku.
1954 15 V Rozpoczê³y siê uroczyste obchody jubileuszu 300-lecia szko³y. Obchody zapocz¹tkowa³a wieczornica z udzia³em
uczniów i nauczycieli. Wœród absolwentów
obecny by³ Bronis³aw Bonawentura Kijas
(matura 1882 r.).
1954 16 V Szkolne œwiêto sportowe.
1954 24 V Spotkanie
z wielkim artyst¹ sceny polskiej, Aleksandrem Zelwerowiczem.
1954 3 VI Z okazji obchodów 300-lecia szko³y artyœci Teatru Ziemi
Rzeszowskiej spotkali
siê z uczniami Liceum.
Uczniowie szko³y w trakcie zwiedzania zak³adu produkcyjnego
1954 28 VI UroczystoϾ
wrêczenia œwiadectw
dojrza³oœci 72 absolwentom. Egzaminu dojrza³oœci nie zda³o 7 uczniów.
Rok szkolny 1954/55
1954/55 W szkole zatrudnionych by³o
23 nauczycieli.
1954 7 VIII Zjazd absolwentów szko³y
z 1904 r., w którym wziê³o udzia³ 12 osób.
1954 27 X W szkole goœci³ prof. W³adys³aw Szafer, absolwent Gimnazjum, który
wyg³osi³ prelekcjê pt. „Polskie Parki Narodowe”.
1954 29 IX M³odzie¿ szkolna wziê³a udzia³
w powitaniu powracaj¹cych z æwiczeñ ¿o³nierzy Wojska Polskiego.
1954 31 X Dla uczczenia 300-lecia szko³y
odby³ siê zjazd absolwentów z 1929 r.,
w którym uczestniczy³o 18 osób.
271
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Zjazd maturzystów z 1929 r.
1954 4 XII W szkole odby³o siê spotkanie
m³odzie¿y i nauczycieli z wybitnym wychowankiem, póŸniejszym laureatem pierwszej
nagrody na V Miêdzynarodowym Konkursie Chopinowskim, Adamem Harasiewiczem. W trakcie spotkania artysta zagra³
utwory Fryderyka Chopina.
1955 24 II Rada Pedagogiczna uchwali³a
program obchodów Roku Mickiewiczowskiego.
1955 24 III W szkole odby³o siê spotkanie
z Józefem Bieniaszem, wychowankiem szko³y, autorem ksi¹¿ki pt. „Edukacja Józia Bar¹cza”, osnutej na tle ¿ycia m³odzie¿y szkolnej.
1955 9 IV Urodzi³ siê Marian Rojek (Rzeszów) – dr teologii, biskup pomocniczy archidiecezji przemyskiej. Absolwent I LO
w Rzeszowie (1974). Œwiêcenia kap³añskie
otrzyma³ 7 VI 1981 r., prekonizowany 21 XII
2005 r., konsekrowany 2 II 2006 r.
1955 30 IV Uroczysta akademia z okazji
Œwiêta Pracy.
1955 10 V Urodzi³ siê Zbigniew Jakubowski (Gorlice); absolwent Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Rzeszowie (1975)
i historii na WSP w Rzeszowie (1982), na272
uczyciel historii w Szkole Podstawowej
nr 13 w Rzeszowie (1982–86), od 1986 nauczyciel historii i wiedzy o spo³eczeñstwie
w I LO w Rzeszowie. 34 jego uczniów zosta³o laureatami i finalistami zawodów centralnych Olimpiady Historycznej, Olimpiady
Wiedzy o Polsce i Œwiecie Wspó³czesnym,
Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej, Olimpiady Wiedzy o Prawach Cz³owieka i innych
olimpiad. Cz³onek Zarz¹du G³ównego Towarzystwa Opieki nad Oœwiêcimiem (od
2005 r.). Wspó³autor dwóch artyku³ów poœwiêconych szkole i jej absolwentom.
1955 15 V Szkolny zespó³ recytacyjny deklamowa³ wiersze na uroczystoœci otwarcia
Biblioteki Wojewódzkiej.
1955 16 V Rozpoczê³y siê egzaminy maturalne, do których przyst¹pi³o 52 uczniów,
2 uczniów nie zda³o egzaminu.
1955 20 VI Urodzi³ siê Roman Wisz (Rzeszów); nauczyciel jêzyka niemieckiego
w I LO w Rzeszowie w latach 1979–1993.
Absolwent I LO w Rzeszowie (1974) i filologii germañskiej na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie (1979).
1955 25 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1954/55.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1955/56
1955/56 W szkole zatrudnionych by³o
21 nauczycieli.
sie której rektor PWSP wyg³osi³ odczyt pt.
„Pamiêæ i jej rola w nauczaniu”.
1955 18–19 X W szkole odby³a siê krajowa narada dyrektorów WODKO i dyrektorów bibliotek pedagogicznych, w trakcie
której urz¹dzono wystawê starej ksi¹¿ki.
1956 28 I Urodzi³a siê Irena Progorowicz
(Rzeszów); nauczycielka jêzyka angielskiego w I LO w Rzeszowie (1979–1985). Absolwentka III LO w Rzeszowie (1974) i filologii angielskiej na Uniwersytecie Œl¹skim
w Katowicach (1979).
1955 5 XI Uroczysty apel z okazji rocznicy
rewolucji paŸdziernikowej.
1955 30 XI Poranek poœwiêcony setnej
rocznicy œmierci Adama Mickiewicza.
1956 11 II W szkole odby³ siê koncert orkiestry symfonicznej z udzia³em znanego
artysty Sergiusza Adamczewskiego.
1955–63 Stanis³aw Kot prezesem Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego
(na uchodŸstwie).
1956 13–19 II Na skutek silnych mrozów,
dochodz¹cych do -30 stopni, nauka w szkole
nie odbywa³a siê.
1956 11 I Urodzi³a siê Bernardeta Gergont
(Jaros³aw). Absolwentka I LO w Przemyœlu (1974) i geografii na WSP w Krakowie
(1978). Nauczycielka geografii w V LO
w Rzeszowie i od 2002 r. – w I LO w Rzeszowie.
1956 10 III Odby³ siê koncert symfoniczny
poœwiêcony twórczoœci Wolfganga Amadeusza Mozarta. Jako solista wyst¹pi³ znany
pianista Janusz Zontney.
1956 24 I W œwietlicy szkolnej zorganizowano konferencjê dyrektorów szkó³, w cza-
1956 16 III M³odzie¿ szkolna i pracownicy
szko³y wys³uchali ¿a³obnej transmisji nadawanej przez Polskie Radio w zwi¹zku ze
œmierci¹ Boles³awa Bieruta.
Wystawa na dziedziñcu szkolnym
273
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1956 29 IV Rozpocz¹³ siê kapitalny remont
budynku szkolnego, w trakcie którego odnowiono pod³ogi, drzwi i okna. Remont
przeprowadzi³o Miejskie Przedsiêbiorstwo
Robót Budowlanych, koszt remontu wyniós³
ok. 100 000 z³.
1956 IV Na mocy amnestii wyszed³ na wolnoœæ Augustyn Paœkiewicz.
1956 1 V M³odzie¿ szkolna i nauczyciele
wziêli udzia³ w uroczystoœciach z okazji
œwiêta pracy.
1956 5 V W szkole odby³ siê koncert orkiestry symfonicznej z udzia³em czeskiej harfistki Kristy Zenancovej.
1956 21–22 V Pisemny egzamin dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 75 uczniów. Do
egzaminu ustnego nie dopuszczono dwóch
uczniów, 9 egzaminu nie z³o¿y³o.
1956 26 V Uroczyste obchody Dnia Liceum
Mêskiego. W trakcie obchodów zorganizowano kiermasz ksi¹¿ki i loteriê.
1956 VI W letniej spartakiadzie sportowej
w £odzi wziêli udzia³ uczniowie Liceum.
Du¿y sukces odnios³a szkolna sekcja gimnastyczna, zajmuj¹c drugie miejsce w kraju.
1956 23 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1955/56.
1955/56 Na pocz¹tku r. szk. by³o 307
uczniów, przy koñcu roku 299. Sklasyfikowano 296. W wyniku rocznej klasyfikacji
wystawiono 142 oceny niedostateczne.
Rok szkolny 1956/57
1956/57 W szkole zatrudnionych by³o
24 nauczycieli.
1956 1 IX Urodzi³a siê Maria Wyganowska z d. Szozda (Rzeszów). Absolwentka
IV LO w Rzeszowie (1975) i filologii angielskiej na Uniwersytecie Wroc³awskim
(1981); nauczycielka j. angielskiego w I LO
od 1981 r.
rzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza
z udzia³em wybitnych profesorów: Juliana
Krzy¿anowskiego, Kazimierza Wyki, Romana Pollaka, Czes³awa Zgorzelskiego i Juliusza Nowaka-D³u¿ewskiego.
1956 6 X M³odzie¿ szkolna uczestniczy³a
w koncercie orkiestry symfonicznej z udzia³em artystów opery Bytomskiej.
1956 29 IX Delegacja
szko³y wziê³a udzia³ w
uroczystoœci z okazji
piêædziesiêciolecia klubu sportowego Resovia. W trakcie uroczystoœci, która odby³a siê
w WDK, szko³a zosta³a wyró¿niona proporczykiem i z³ot¹ odznak¹ Resovii.
1956 6 X W szkole odby³a siê inauguracja
zjazdu Polskiego Towa274
Pokazy gimnastyczne w wykonaniu uczniów szko³y
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1956 30 X Dramatyczne wydarzenia na Wêgrzech wywo³a³y akcjê solidarnoœciow¹
wœród uczniów Liceum, którzy przekazali
na rzecz ofiar zebrane pieni¹dze w kwocie
1200 z³otych.
1956 X Szko³a g³êboko prze¿ywa³a zmiany
zachodz¹ce w kraju po obradach VIII Plenum KC PZPR.
1956 17 XI Wieczornica poœwiêcona czterdziestej rocznicy œmierci Henryka Sienkiewicza, w trakcie której prelekcjê wyg³osi³
prof. Marian Szpunar.
1956 U³askawiony zosta³ Mieczys³aw Dziedzic ps. „Hrabia” – nauczyciel fizyki i chemii w I LO.
1956–59 Tadeusz Stanisz dyrektorem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie.
1956–59 W³adys³aw D³ugosz, nauczyciel
I LO, prezesem oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza.
1957 14 I Nast¹pi³a rehabilitacja dyrektora
szko³y Mieczys³awa Adamowskiego, przeœladowanego za pogl¹dy polityczne.
1957 16 II Rodzice uczniów klas XI zorganizowali zabawê pod has³em „100 dni przed
matur¹”.
1957 30 III Z okazji 10 rocznicy œmierci
gen. Karola Œwierczewskiego m³odzie¿
szkolna wziê³a udzia³ w uroczystym otwarciu Plakietowego Zjazdu Motorowego.
1957 4 V W szkole odby³ siê koncert orkiestry symfonicznej z udzia³em solisty Opery
Krakowskiej.
1957 19 V W dniu Œwiêta Szko³y zosta³a
ods³oniêta pami¹tkowa tablica z okazji
75 rocznicy œmierci wychowanka szko³y
Ignacego £ukasiewicza. W uroczystoœci
wziêli udzia³ delegaci górników z Krosna
i uczestnicy kole¿eñskiego zjazdu absolwentów z 1927 r.
Pami¹tkowa tablica poœwiêcona
Ignacemu £ukasiewiczowi
1957 20–21 V Odby³ siê pisemny egzamin
dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 48 uczniów. Po egzaminie ustnym œwiadectwo dojrza³oœci otrzyma³o 42 uczniów.
1957 26 V Urodzi³ siê ks. Piotr Mierzwa;
dr teologii (2008); studia filozoficzno-teologiczne w Seminarium Duchownym
w Przemyœlu (1952), studia doktoranckie
(1987–90) na KUL-u, biblista, stypendysta
we Fryburgu i w Londynie; nauczyciel religii w I LO w Rzeszowie w latach 1990–
1993, opiekun chóru szkolnego, wydawca
pierwszego almanachu poetyckiego.
1957 10 VI Urodzi³ siê Zbigniew Czerniakowski (Rzeszów); nauczyciel akademicki, pracownik naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. nadzwyczajny WSIE w Ropczycach.
Absolwent I LO w Rzeszowie (1976).
275
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1957 19 VI W 75 rocznicê swojego egzaminu dojrza³oœci do szko³y przyby³ 94 letni
Bronis³aw Bonawentura Kijas. Jego krótki
pobyt w szkole, przy tradycyjnej lampce
wina, up³yn¹³ w serdecznej atmosferze.
1957 22 VI Odby³ siê zjazd absolwentów
szko³y z 1907 roku. W zjeŸdzie uczestniczy³o
6 absolwentów.
1957 22 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1956/57.
1957 5 VII Urodzi³ siê Andrzej Filipczyk
(Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie
(1976) i Pomaturalnej Szko³y Zawodowej
Geodezji w Rzeszowie (1979). Dzia³acz Solidarnoœci Walcz¹cej (1983–1986), wiêziony za dzia³alnoœæ wydawnicz¹ i zwi¹zkow¹
(luty 1985 – kwiecieñ 1986). Od 2005 r. wiceprzewodnicz¹cy Zarz¹du Regionu NSZZ
„Solidarnoœæ”.
1956/57 W ramach przedmiotów nadobowi¹zkowych, religii uczy³ jako nauczyciel
kontraktowy ks. Walenty Bal.
1956/57 W dziewiêciu oddzia³ach uczy³o siê
289 uczniów.
Rok szkolny 1957/58
1957/58 W szkole zatrudnionych by³o
23 nauczycieli.
1957 5 IX W szkole za³o¿ono szkoln¹ orkiestrê dêt¹.
1957 28 IX Szkolne Ko³o Odbudowy Stolicy zorganizowa³o poranek wokalno-muzyczny, w trakcie którego zebrano kwotê
632 z³otych na odbudowê Warszawy.
1957 10 XII urodzi³ siê Jerzy Wiktor (Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie (1976)
i PRz (1980). Pracownik naukowy Katedry
Technik Wytwarzania i Automatyzacji Politechniki Rzeszowskiej. Doktorat na Politechnice Rzeszowskiej (1989) i habilitacja
(PRz 2005). Zmar³ w 2007 r.
1957 12 XII Z okazji 50 rocznicy œmierci
Stanis³awa Wyspiañskiego zespó³ uczniowski pod kierunkiem prof. W³adys³awa D³ugosza przedstawi³ fragmenty „Wesela”.
1957 27 XII Urodzi³a siê Danuta Fus (Ustrzyki
Dolne); nauczycielka biologii w I LO w Rzeszowie (1985–1995), absolwentka LO
w Nowym Targu (1976) i biologii na WSP
w Rzeszowie (1982).
1958 2–14 II Nauczyciele i uczniowie szko³y wziêli udzia³ w wycieczce do Austrii.
276
1958 11 III Urodzi³a siê Dorota Rudziñska
(Strzy¿ów); nauczycielka jêzyka ³aciñskiego w I LO w Rzeszowie w latach 1985–
1993. Absolwentka II LO w Rzeszowie
(1976) i filologii klasycznej na Uniwersytecie Wroc³awskim (1982). Aktualnie pracuje na Uniwersytecie Rzeszowskim.
1958 20 III W szkole odby³o siê zebranie
nauczycieli w zwi¹zku z przygotowaniami
do obchodów milenijnych.
1958 10 IV Prof. Józef Hurwica z Uniwersytetu Warszawskiego wyg³osi³ odczyt na
temat energii termonuklearnej.
1958 11 V Szkolny zespó³ orkiestralny, wraz
z zespo³em recytatorskim, zorganizowa³ poranek poetycko-muzyczny dla uczniów
i rodziców.
1958 15 V Uczniowie szko³y uczestniczyli
w pokazach lotniczych na lotnisku w Jasionce, po których zorganizowano szkolne kó³ko wspieraj¹ce rzeszowski aeroklub.
1958 19–20 V Odby³ siê pisemny egzamin
dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 58 absolwentów.
1958 26–30 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
40 osób otrzyma³o œwiadectwa dojrza³oœci.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1958 1 VI Zjazd absolwentów szko³y
z 1928 r. W zjeŸdzie wziê³o udzia³ 12 osób.
1958 21 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1957/58.
1958 18 VI Urodzi³a siê Ma³gorzata Mica³
(Rzeszów); absolwentka IV LO w Rzeszowie (1977) i filologii angielskiej na Uniwersytecie Œl¹skim (1985), od 1985 r. nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie.
1958 Dziêki staraniom Polskiego Towarzystwa
Historycznego oddzia³ w Rzeszowie, ukaza³a
siê ksi¹¿ka „Piêæ wieków miasta Rzeszowa”.
Jednym z jej autorów by³ Adam Przyboœ.
Rok szkolny 1958/59
1958/59 W szkole zatrudnionych by³o
22 nauczycieli. W klasach VIII–XI uczy³o
siê 673 uczniów.
1959 15 III Urodzi³ siê Bogdan Pliœ (Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie (1978)
i wychowania fizycznego w AWF w Krakowie (1982), od 1986r. nauczyciel wychowania fizycznego w I LO w Rzeszowie. Koszykarz, trener, zawodnik klubu „Resovia”.
Rok szkolny 1959/60
1959 27 X Urodzi³a siê w Rzeszowie Lucyna Mackiewicz z d. Fuczek; absolwentka IV
LO w Rzeszowie (1978) i chemii na Politechnice Rzeszowskiej (1983), od 1984 r.
nauczycielka chemii w I LO w Rzeszowie.
1959 16 XI Urodzi³ siê Janusz Dronka (Rzeszów); od 2007 roku nauczyciel matematyki w I LO w Rzeszowie. Absolwent I LO
w Lublinie (1978) i matematyki na Uniwersytecie Jagielloñskim (1984). Pracê doktorsk¹ obroni³ na
UMCS w Lublinie
(1995). W latach
1984–90 nauczyciel
akademicki na WSP
w Rzeszowie, od 1990
pracownik naukowy
Politechniki Rzeszowskiej.
1959–63 W Przemyœlu
przeprowadzony zosta³
proces informacyjny
o heroicznoœci cnót
ks. Jana Balickiego.
Ods³oniêcie tablicy pami¹tkowej z okazji 100-lecia pierwszej matury
i 300-lecia szko³y
1960 11–12 VI
W szkole odby³ siê
I Zjazd Wychowan277
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
ków w 100-lecie pierwszej matury i z okazji 300-lecia istnienia szko³y.
1959/60 W 11 oddzia³ach klas VIII–XI na
koñcu roku szkolnego by³o 360 uczniów.
Pozostawiono w tej samej klasie 50 uczniów.
1960 7 VII Urodzi³a siê El¿bieta Abeynayake z d. Biszto; absolwentka I LO w Rzeszowie (1978), filologii rosyjskiej na WSP
w Rzeszowie (1983), pedagog szkolnyi nauczycielka j. rosyjskiego w I LO w Rzeszowie w latach 1986–92.
Tablica upamiêtniaj¹ca stulecie pierwszej matury
i trzechsetlecie szko³y
Rok szkolny 1960/61
1960/61 W szkole zatrudnionych by³o
22 nauczycieli.
leniowym przygotowuj¹cym do wyborów
do Sejmu i Rad Narodowych.
1960/61 Uczniowie klas 10-tych brali udzia³
w zajêciach technicznych, w warsztatach mechanicznych Technikum Samochodowego.
1961 15 I Cz³onkowie szkolnej organizacji
ZMS zorganizowali eliminacje „Ligi Quizowej”.
1960/61 Uczniowie uczestniczyli w pracach
spo³ecznych na rzeszowskich Olszynkach
i Lisiej Górze, a tak¿e przygotowaniu terenu pod deptak nad Wis³okiem.
1960 11 II Urodzi³ siê ks. Julian Bartnik (¯o³ynia k. £añcuta); absolwent Technikum Leœnego w Lesku (1980), Wy¿szego Seminarium
Duchownego w Przemyœlu (1986), magisterium na KUL-u w Lublinie; nauczyciel religii
w I LO w Rzeszowie w latach 1996–97.
1960/61 W szkole prowadzone by³y prace
zwi¹zane z budow¹ sali gimnastycznej.
1960 17–18 XII Grupa uczniów – cz³onków ZMS – bra³a udzia³ w seminarium szko278
1961 27–29 V Cz³onkowie szkolnej organizacji ZHP wziêli udzia³ w Zlocie Rzeszowskiej Chor¹gwi ZHP.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1961/62
1961/62 W szkole zatrudnionych by³o
25 nauczycieli.
(Europejski Certyfikat Umiejêtnoœci Komputerowych).
1961/62 Prowadzone by³y prace przy budowie pawilonu do zajêæ technicznych
i gara¿u.
1961 1 IX Zosta³a oddana do u¿ytku sala
gimnastyczna, wyposa¿ona w nowoczesne
urz¹dzenia sportowe i przystosowana do gry
w siatkówkê.
1961/62 Szko³a otrzyma³a samochód osobowy marki Warszawa z Delegatury Najwy¿szej Izby Kontroli w Rzeszowie (w dobrym stanie).
1961/62 W szkole przeprowadzone zosta³y
gruntowne prace remontowe, w trakcie których zainstalowano centralne ogrzewanie,
w salach mieszcz¹cych siê na parterze wymieniono zniszczone pod³ogi, przeprowadzono odwilgocenie i odgrzybienie murów
oraz naprawiono dach i tynki.
1961 2 VIII Urodzi³a siê Alicja Król
z d. Burek (Rzeszów); absolwentka I LO
w Rzeszowie (1980) i informatyki w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
(1985).W latach 1985–2000 uczy³a fizyki
i informatyki w Szkole Podstawowej nr 11
w Rzeszowie, od 2000 r. nauczycielka informatyki w I LO w Rzeszowie. Lider technologii informacyjnej, egzaminator ECDL
1961 X Uczniowie uczestniczyli w akcji sadzenia drzewek przy bulwarze nad Wis³okiem.
1961 1 XI urodzi³ siê Pawe³ Pawlus (Rzeszów); absolwent I LO w Rzeszowie (1980)
i PRz (1984). Pracownik naukowy Katedry
Technologii Maszyn i Organizacji Produkcji. Doktorat na PRz (1993), habilitacja
(2001).
1962 26 I Urodzi³ siê Tadeusz Ochenduszko (Rzeszów); absolwent II LO w Rzeszowie (1981) i historii na WSP w Rzeszowie
(1986). Od 1986r. nauczyciel historii i wiedzy o spo³eczeñstwie w I LO w Rzeszowie.
Sekretarz oddzia³u rzeszowskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego (1988–94).
Autor 8 ksi¹¿ek z dziedziny historii i dydaktyki i kilkudziesiêciu artyku³ów, w tym:
„Dzieje Rzeszowa do 1918r. Kalendarium”.
42 jego uczniów zosta³o laureatami i finalistami zawodów centralnych olimpiad. Od
1992 r. pracuje w zespole redakcyjnym
„Sprawozdania Dyrekcji I LO”.
Zajêcia wf w sali gimnastycznej oddanej do u¿ytku 1 IX 1961 r.
1962 7 IV Przedstawiciele szkolnego ko³a
literackiego im. Marii
Konopnickiej uczestniczyli w obradach
Towarzystwa Literackiego i uroczystoœci
ods³oniêcia pomnika
279
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
wybitnej pisarki przed Domem Ch³opa
w Warszawie.
Symfonicznej w Rzeszowie, z udzia³em nauczycieli i uczniów Liceum.
1962 14 IV W kinie „Zorza” w Rzeszowie
odby³a siê akademia, poœwiêcona pierwszemu lotowi w kosmos.
1962 12 V Zakoñczenie roku szkolnego dla
klas jedenastych.
1962 27 IV Uczniowie przygotowali czêœæ
artystyczn¹ na akademiê pierwszomajow¹
zorganizowan¹ w szkole dla pracuj¹cych
w Rzeszowie.
1962 IV Urodzi³ siê ks. Marek Cesarz (Brzozów); absolwent LO w Brzozowie (1981),
Wy¿szego Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1987), magisterium na KUL-u (1987);
w I LO uczy³ religii w latach 1992–98.
1962 1 V M³odzie¿ i nauczyciele Liceum
przeszli ulicami miasta w pochodzie pierwszomajowym.
1962 3 V Dzieñ oœwiaty, ksi¹¿ki i prasy.
1962 3 V Zainstalowano drzwi bramy wejœciowej do budynku szkolnego.
1962 18–19 V Pisemne egzaminy maturalne. Przyst¹pi³o do nich 95 uczniów.
1962 V Egzamin dojrza³oœci zda³o 78 absolwentów i 12 repetentów z roku szkolnego 1960/61.
1962 26 V Odby³a siê miêdzyszkolna spartakiada lekkoatletyczna.
1962 29 V – 8 VI Ustne egzaminy maturalne.
Egzamin dojrza³oœci zda³o 78 absolwentów
i 12 repetentów z roku szkolnego 1960/61.
1962 6 VIII Urodzi³a siê Barbara Adamonis-Wiêzik (Æmielów); absolwentka IV LO
w Rzeszowie (1981) i wychowania fizycznego w AWF w Krakowie (1986). Od 1990 r.
nauczycielka wychowania fizycznego w I LO
w Rzeszowie.
1962 11 V W Wojewódzkim Domu Kultury
odby³ siê koncert Pañstwowej Orkiestry
Rok szkolny 1962/63
1962 3 IX Rozpoczêcie roku szkolnego
1962/63.
1962/63 W szkole zatrudnionych by³o
26 nauczycieli.
1962/63 Dziêki zaanga¿owaniu duchownych, w lekcjach religii bra³o udzia³ ponad
90% uczniów szko³y.
1962/63 Biblioteka szkolna liczy³a 6737 tomów.
1962/63 W szkole przeprowadzono dwa
kursy: samochodowy i motocyklowy, które
ukoñczy³o pomyœlnie 59 uczestników.
1962 11 IX Urodzi³a siê Jadwiga Wójcik
(Chojnik); od 2002 r. nauczycielka podstaw
przedsiêbiorczoœci w I LO w Rzeszowie.
280
Absolwentka Liceum Ekonomicznego
w Tarnowie (1981) i administracji na UMCS
Filia w Rzeszowie (1986).
1962 13 IX Udzia³ uczniów w pracach spo³ecznych na terenie obiektu szkolnego.
1962 18 IX Udzia³ uczniów w po¿egnaniu
kolarzy, którzy wyruszali z Rzeszowa na kolejny etap wyœcigu dooko³a Polski.
1962 12 X Poranek poœwiêcony rocznicy
powstania Wojska Polskiego.
1962 19 X Uczniowie wziêli udzia³ w koncercie orkiestry symfonicznej w Rzeszowie.
1962 26 X Przekazanie przez dyrekcjê akt
I Gimnazjum do Oddzia³u Wojewódzkiego
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1963 29 IV – 1 V Uroczyste obchody Œwiêta
Pracy. W szkole zorganizowano akademiê
pierwszomajow¹,
uczniowie i nauczyciele wziêli udzia³ w œwi¹tecznym pochodzie.
Uczniowie w trakcie prac na terenie szko³y
Archiwum Pañstwowego w Rzeszowie (zapisano w ksiêdze nabytków pod pozycj¹ 314).
1962 5 XI Akademia poœwiêcona Rewolucji PaŸdziernikowej.
1962 20 XI Akademia z okazji Dnia Karty
Nauczyciela.
1963 21 I – 4 II Przerwa w nauce szkolnej
spowodowana silnymi mrozami.
1963 1 III Urodzi³a siê Iwona Palczak (Rzeszów)
z d. Dulla; absolwentka I LO w Rzeszowie
(1981) i Akademii Wychowania Fizycznego
w Krakowie (1986). Od 1986 r. nauczycielka
wychowania fizycznego w I LO w Rzeszowie.
1963 2 – 26 VI
W szkole odbywa³y siê
egzaminy dojrza³oœci,
do których przyst¹pi³o
84 absolwentów oraz
2 repetentów.
1963 29 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1962/63.
1962/63 W klasach VIII–X sklasyfikowano 394 uczniów, promowano 290, 55 wyznaczono do egzaminów poprawkowych.
1963 25 VIII Urodzi³ siê Wac³aw Wa³ach
(Rzeszów). Absolwent IV LO w Rzeszowie (1982) i filologii germañskiej na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie
(1988); nauczyciel j. niemieckiego w LO
w Kolbuszowej (1988–90), od 1990 w I LO
w Rzeszowie.
Rok szkolny 1963/64
1963/64 W szkole zatrudnionych by³o
23 nauczycieli.
1963/64 W szkole organizowane by³y ró¿ne
zajêcia s³u¿¹ce indoktrynacji m³odzie¿y, np.
lekcje o tematyce œwiatopogl¹dowej, w okresie Wielkiego Postu prowadzono kurs tañca
towarzyskiego, a w niedzielê, w godzinach porannych, atrakcyjne zajêcia sportowe.
1963/64 Najbardziej liczn¹ i aktywn¹ organizacj¹ w szkole by³ ZMS, który liczy³ 271
cz³onków.
1963/64 Uczniowie brali udzia³ w ciekawych przedstawieniach teatralnych i muzycznych, miêdzy innymi obejrzeli „Straszny Dwór” w teatrze w Krakowie.
1963/64 Biblioteka WSP w Rzeszowie
otrzyma³a ksiêgozbiór 24000 starodruków
nale¿¹cych do Liceum.
1963 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1963/64.
1963 X Wyk³ad inauguracyjny w Studium
Terenowym Krakowskiej Wy¿szej Szko³y
281
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Pedagogicznej (póŸniejszej WSP Rzeszów)
wyg³osi³ Adam Przyboœ.
1964 30 IV Udzia³ uczniów i nauczycieli
w uroczystoœciach z okazji Œwiêta Pracy.
1963 1 XI Udzia³ uczniów w obchodach
„Œwiêta Zmar³ych”.
1964 VI W szkole odby³ siê egzamin dojrza³oœci, który pomyœlnie zda³o 89 uczniów
klas jedenastych.
1963 XI Uroczyste obchody 46 rocznicy
rewolucji paŸdziernikowej.
1963 16 XI Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1963 31 XII Odby³ siê bal maskowy w Liceum ¯eñskim, zorganizowany wspólnie
z Liceum Mêskim.
1964 15 III Urodzi³ siê Grzegorz Ostasz
(Oœwiêcim); absolwent I LO w Rzeszowie
(1982) i historii na UJ (1988). Kierownik
zak³adu nauk humanistycznych Politechniki Rzeszowskiej. Doktorat na WSP w Rzeszowie (1996), habilitacja UKSW w Warszawie (2007).
1964 25 VI Zakoñczenie roku szkolnego
1963/64.
1963/64 Na koniec roku szkolnego w szkole, w klasach VIII–X, by³o 419 uczniów;
promowano do klasy wy¿szej 307 uczniów,
wyznaczono do egzaminów poprawkowych 55.
1964 9 VIII Zmar³ prof. Marian Szewera,
urodzony w 1885 roku, uwa¿any w latach
1920–1939 za najlepszego pedagoga i polonistê w Rzeszowie.
Rok szkolny 1964/65
1964/65 W szkole zatrudnionych by³o
25 nauczycieli na pe³nym etacie i 9 niepe³nozatrudnionych.
1964/65 Usuniêto z nazwy szko³y przymiotnik „mêskie”, z powodu przekszta³cenia szko³y
po 306 latach w liceum koedukacyjne.
1964/65 Do szko³y uczêszcza³o 665 uczniów,
w tym 471 ch³opców i 194 dziewczêta.
1964/65 W szkole odby³y siê spotkania m³odzie¿y z wybitnymi poetami i pisarzami: Julianem Przybosiem, Jerzym Putramentem
oraz Wilhelmem Machem.
282
1964 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1964/65.
1964 29 IX Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1965 24 III Zmar³ prof. Marian Szpunar
(ur. w 1884).
1965 VI W szkole odby³ siê egzamin dojrza³oœci, który zda³o pomyœlnie 82 uczniów
oraz 19 repetentów.
1965 24 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1965/66
1965/66 W szkole zatrudnionych by³o
23 nauczycieli na pe³nym etacie i 12 niepe³nozatrudnionych.
1965/66 Uczniowie szko³y uczestniczyli
w praktyce warsztatowej w ramach przysposobienia zawodowego, zorganizowanej
w Rzeszowskim Przedsiêbiorstwie Transportowego Budownictwa.
1965 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1965 18 IX Urodzi³ siê Janusz Wróbel
(Nowa Sarzyna); absolwent Technikum Mechanicznego w Le¿ajsku (1986) i filologii
polskiej na WSP w Rzeszowie (1991); od
1991 nauczyciel j. polskiego w I LO w Rzeszowie. Wspó³organizator Ogólnopolskiej
Biesiady Poetyckiej.
1965 8 XI Udzia³ m³odzie¿y w koncercie
symfonicznym z okazji 48 rocznicy rewolucji paŸdziernikowej.
1965 17 XI Urodzi³a siê Agata B³ahut (Rzeszów) z d. Wielgosz; absolwentka I LO w Rzeszowie (1984) i fizyki na WSP w Rzeszowie
(1989). Uczy³a fizyki w III LO w Rzeszowie
(1989 –), pracownik naukowy Politechniki
Rzeszowskiej do 2004 r., od roku 2003 nauczycielka fizyki w I LO w Rzeszowie. Organizatorka „Spotkañ z Fizyk¹” od 2004 r.
1965 20 XI Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1966 30 I Urodzi³ siê Marek Gamracy (Rzeszów); nauczyciel matematyki w I LO
w Rzeszowie (od 2004 r.). Absolwent IV LO
w Rzeszowie (1985) i matematyki na WSP
w Rzeszowie (1990).
1966 8 III Uroczysta akademia z okazji
Miêdzynarodowego Dnia Kobiet.
1966 13 III Urodzi³ siê Jerzy Cypryœ (Rzeszów) – nauczyciel historii. Absolwent I LO
w Rzeszowie (1985) i historii na WSP
w Rzeszowie (1990). Dyrektor II LO w Rzeszowie (1 IX 1998 – 9 V 2006). Podkarpacki
Wicekurator Oœwiaty (10 V 2006 – 5 V 2008).
1966 26 IV – 1 V Uczniowie i nauczyciele
wziêli udzia³ w uroczystych obchodach
Œwiêta Pracy.
1966 VI W szkole odby³ siê egzamin dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 95 uczniów.
Egzamin zda³o pomyœlnie 84.
1966 19 VI W szkole odby³a siê spartakiada gimnastyczna.
1966 23 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1965/66.
1966 24 VI Impreza sportowa na stadionie
Stali, po³¹czona z rozdaniem œwiadectw
i dyplomów.
1966 24 VII Zmar³ prof. Józef R¹czy (ur.
9 III 1890 r.), wybitny latynista.
1966 20–21 VIII W przemyskiej diecezji
obchodzono g³ówne uroczystoœci milenijne. Na uroczystoœciach w Przemyœlu zgromadzi³o siê 40 tys. wiernych, w tym m³odzie¿ z ca³ej diecezji.
1966 VIII Uroczyst¹ mszê œw. z okazji milenium chrztu Polski w koœciele oo. Bernardynów w Rzeszowie odprawi³ arcybiskup Antoni Baraniak. Uczestniczy³a w niej, z w³asnej
inicjatywy, grupa uczniów I Liceum.
283
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1966/67
1966/67 W szkole zatrudnionych by³o
33 nauczycieli.
1967 8 III Uroczysta akademia z okazji
Dnia Kobiet.
1966 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku szkolnego.
1967 22 III Uczniowie uczestniczyli w koncercie symfonicznym z okazji 20 rocznicy
œmierci gen. Karola Œwierczewskiego.
1966 6–8 IX W obchodach 1000-lecia
chrztu Polski w Tarnobrzegu, po³¹czonych
z koronacj¹ obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej, uczestniczy³a (z w³asnej inicjatywy)
grupa uczniów I LO.
1966 20 IX Wyjœcie uczniów do teatru na
sztukê pt. „¯ywot Józefa”.
1966 22–23 IX W obchodach 1000-lecia
chrztu Polski w Lubaczowie uczestniczy³a
(z w³asnej inicjatywy) grupa uczniów I LO.
1966 12 X Uroczysta akademia z okazji
Dnia Wojska Polskiego.
1966 29 X Uczniowie szko³y zwiedzili wystawê pt. „Oœwiêcim”.
1966 4 XI Udzia³ uczniów i nauczycieli
w akademii z okazji 49 rocznicy rewolucji
paŸdziernikowej.
1966 19 XI Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1967 1 I W szkole odby³o siê spotkanie
z aktorem Jerzym Adamskim.
1967 14 I Wieczornica zorganizowana przez
szkolne ko³o ¿ywego s³owa, ku czci Konstantego I. Ga³czyñskiego.
1967 2 II Odby³ siê wieczorek taneczny,
po³¹czony z zakoñczeniem kursu PCK.
284
1967 24 IV Urodzi³ siê ks. Jaros³aw Depczyñski (Jas³o); nauczyciel religii w I LO
w Rzeszowie w latach 1998–2002. Absolwent Liceum Zawodowego w Bieczu
(1986), Wy¿szego Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1992) i teologii na KUL
w Lublinie (1992). Od r. 2008 katecheta
w II LO w Rzeszowie.
1967 28 IV Akademia z okazji Œwiêta Pracy.
1967 22–29 V Uczniowie szko³y wziêli
udzia³ w pracach spo³ecznych przy budowie boiska szkolnego.
1967 10 VI Udzia³ uczniów w wojewódzkiej spartakiadzie m³odzie¿y szkolnej.
1967 VI W szkole odby³ siê egzamin maturalny, który zakoñczy³o pomyœlnie 105 uczniów.
1967 19 VI Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w wiecu protestacyjnym przeciwko
agresji Izraela na kraje arabskie.
1967 24 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
1967 17 VII Zmar³ prof. Kazimierz Kawa
(ur. 1905 r.), znakomity matematyk i gor¹cy patriota.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1967/68
1967/68 W wyniku reformy oœwiatowej
wprowadzono pierwsz¹ klasê 4-letniego liceum ogólnokszta³c¹cego.
1967 4 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1967/68.
1967 18 IX Udzia³ uczniów w projekcji filmu fabularnego „Westerplatte”.
1967 22 IX Urodzi³a siê Ma³gorzata Byszuk
z d. Sagan (Rzeszów); nauczycielka jêzyka
polskiego w I LO w Rzeszowie od 1991 r.
Absolwentka I LO w Rzeszowie (1986) i filologii polskiej na UMCS w Lublinie
(1991).Wychowa³a 6. laureatów i finalistów
Olimpiady Literatury i Jêzyka Polskiego.
1967 26 IX W szkole odby³o siê spotkanie
uczniów i nauczycieli z ambasadorem NRD
w Polsce.
1967 8 X Uczniowie szko³y wziêli udzia³
w uroczystoœci powitania uczestników Wyœcigu PrzyjaŸni.
1967 3 XI Akademia z okazji 50 rocznicy
rewolucji paŸdziernikowej.
1967 18 XI Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1967 30 XI Udzia³ uczniów w projekcji filmu „Wojna i Pokój”.
1967 10 XII Tragiczna œmieræ w wypadku samochodowym by³ego nauczyciela I Liceum
(1959–64) Stanis³awa Grzesika. Zgin¹³ wraz
z ¿on¹ i dwoma córeczkami w Suwczynie.
1967 28 XII Urodzi³a siê Beata Gorczyñska z d. Petruszewicz (Rzeszów); absolwentka I LO w Rzeszowie (1986), NKJO w Rzeszowie (1993), filologii angielskiej na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu
(1995); nauczycielka j. angielskiego w I LO
w Rzeszowie w latach 1992–1998.
1968 10 I Wieczorek taneczny uczniów klas
jedenastych, po³¹czony z prezentacj¹ programu artystycznego.
1968 30 I Odby³o siê ostatnie przedstawienie „Dziadów” na scenie Teatru Narodowego w re¿. Kazimierza Dejmka. Zdjêcie
przedstawienia da³o pocz¹tek wydarzeniom
marcowym 1968 r.
1968 30 I Udzia³ uczniów i nauczycieli
w manifestacji potêpiaj¹cej agresjê Izraela
na kraje arabskie.
1968 8 II Urodzi³a siê Dorota Rakocy (Rzeszów) z d. Dziadosz; absolwentka II LO
w Rzeszowie (1986) i pedagogiki na Uniwersytecie Jagielloñskim (1992), od 1994 r.
pracuje w I LO jako pedagog szkolny.
1968 9 II W szkole odby³o siê spotkanie
z aktorami teatru im. Wandy Siemaszkowej
w Rzeszowie.
1968 15 II S¹d Najwy¿szy w Warszawie
u³askawi³ Jana Rabczaka ps. „D¹b” (wychowanka I Gimnazjum).
1968 7 III Akademia z okazji Dnia Kobiet.
1968 18 III Uczniowie klas XI wziêli udzia³
w wiecu, zorganizowanym w kinie Zorza
w zwi¹zku z wydarzeniami marcowymi.
1968 III W szkole odby³a siê sesja naukowa z okazji 25 rocznicy powstania Wojska
Polskiego w ZSRR.
1968 27 IV Akademia z okazji Œwiêta Pracy.
1968 4 V Uczniowie szko³y wziêli udzia³
w spotkaniu z oficerami Wojska Polskiego
z okazji Dnia Zwyciêstwa.
1968 20 V W szkole rozpocz¹³ siê egzamin
dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 179 uczniów. Egzaminu nie zda³o 5.
1968 VI W szkole odby³a siê uroczystoœæ
po¿egnania absolwentów, w trakcie której
mia³o miejsce spotkanie z I sekretarzem KW
PZPR W³adys³awem Kruczkiem.
1968 22 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
285
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1968/69
1968/69 W szkole pracowa³o na pe³nym etacie 33 nauczycieli i 6 niepe³nozatrudnionych.
1968 2 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1968/69.
1968 12 IX Uczniowie obejrzeli film pt.
„Hrabina Cosel”.
1968 6 X Uczniowie i nauczyciele szko³y
wziêli udzia³ w manifestacji politycznej na
stadionie Stali, której towarzyszy³ wyœcig
karpacki.
1968 10–11 X Odby³y siê uroczystoœci
zwi¹zane z obchodami 25. rocznicy powstania LWP. Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w manifestacji na pl. Zwyciêstwa
w Rzeszowie.
1968 24 X W szkole odby³o siê spotkanie
z wybitnym absolwentem gimnazjum, poet¹
Julianem Przybosiem.
1968 28 X Uczniowie wziêli udzia³ w spotkaniu z oficerem LWP mjr. Stysiem –
uczestnikiem walk pod Lenino.
1968 6 XI Akademia z okazji 51 rocznicy
rewolucji paŸdziernikowej.
1968 13 XI W szkole odby³ siê uroczysty
apel w zwi¹zku z obradami V Zjazdu PZPR.
1968 23 XI Uroczysta akademia z okazji
Dnia Nauczyciela.
1968 30 XI W szkole zorganizowano dla
uczniów andrzejkow¹ zabawê taneczn¹.
1969 11 I Odby³a siê noworoczna zabawa
szkolna.
1969 7 III Zmar³ prof. W³adys³aw D³ugosz
(ur. 29 XII 1906 r.), wybitny polonista, za³o¿yciel i pierwszy prezes oddzia³u rzeszowskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
1969 8 IV Urodzi³ siê Jaros³aw Fud¿ak (Jas³o); nauczyciel jêzyka angielskiego i muzyki
w I LO w Rzeszowie w latach 1997–1999.
286
Absolwent liceum zawodowego w ZSZ nr 1
w Jaœle (1988), wychowania muzycznego na
WSP w Rzeszowie (1992) oraz filologii angielskiej w NKJO (1996). Zmar³ 18 X 1999 r.
1969 18 IV W szkole wrêczono legitymacje ZMS uczniom klas pierwszych.
1969 21 IV Udzia³ uczniów w projekcji filmu fabularnego „Pan Wo³odyjowski”.
1969 29 IV – 1 V Uroczystoœci z okazji
Œwiêta Pracy.
1969 V Rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 205 uczniów. Egzaminu nie zda³o dwóch uczniów.
1969 9 V Uczniowie i nauczyciele szko³y
wziêli udzia³ w capstrzyku z okazji Dnia
Zwyciêstwa.
1969 29 V Udzia³ m³odzie¿y szkolnej
w wiecu przedwyborczym, zorganizowanym na stadionie Stali.
1969 3 VI Uczniowie wziêli udzia³ w zawodach sportowych na stadionie Resovii.
1969 12 V Uroczystoœæ rozdania œwiadectw
maturalnych dla absolwentów.
1969 8 VI Urodzi³ siê Marek Stefañski (Rzeszów) – wybitny organista. Absolwent I LO
w Rzeszowie (1988), Pañstwowej Szko³y Muzycznej II st. w Rzeszowie i Akademii Muzycznej w Krakowie (1994). Grê na organach
doskonali³ pod kierunkiem Jeana Boyera
w Consevatoire Superieur Nationale de Musique w Lyonie. Jest laureatem wielu nagród
i wyró¿nieñ na festiwalach muzyki organowej.
Asystent w katedrze organów Akademii Muzycznej w Krakowie, organista krakowskiej
Bazyliki Mariackiej. Aktualnie pe³ni funkcjê
dyrektora Filharmonii Rzeszowskiej.
1969 20 VI M³odzie¿ szkolna wziê³a udzia³
w pokazach gimnastycznych na stadionie Stali.
1969 21 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1968/69.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1969/70
1969/70 W szkole zatrudnionych by³o
40 nauczycieli.
1969 27 VIII Urodzi³ siê ks. Piotr Fortuna
(Jas³o); nauczyciel religii w I LO w Rzeszowie (od 2005 r.). Absolwent I LO w Jaœle (1988), Wy¿szego Seminarium Duchownego w Przemyœlu (1994) i teologii na KUL
w Lublinie (1994).
1969 2 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1969/70.
1969 13 IX Udzia³ m³odzie¿y szkolnej
w wiecu przyjaŸni polsko-radzieckiej na stadionie Stali.
1969 27 IX Przywitanie uczestników
III Miêdzynarodowego Wyœcigu Pokoju na
trasie Lwów – Rzeszów.
1969 2 X Udzia³ m³odzie¿y w przedstawieniu teatralnym „Pan Jowialski”.
1969 11 X Capstrzyk z okazji 26 rocznicy
powstania LWP.
1969 28 X Uczniowie wziêli udzia³ w pracach spo³ecznych w rzeszowskim Zak³adzie
Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego.
1969 6 XI Akademia z okazji 52 rocznicy
rewolucji paŸdziernikowej.
1969 12 XI Urodzi³a siê Katarzyna Kuncio
(Sanok); œpiewaczka operowa (mezzosopran). Absolwentka I LO w Rzeszowie
(1988). W 1994 roku ukoñczy³a studia na
Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii
Muzycznej w Poznaniu. Naukê kontynuowa³a w wiedeñskiej Hochschule für Musik und Darstellende Kunst. W 1994 r. zadebiutowa³a w Teatrze Wielkim w Poznaniu. W latach 1995–1997 zaanga¿owana
by³a w Wiedeñskiej Operze Kameralnej
(Kammeroper). Od 1998 r. pracuje w Stadttheater w Bremerhaven. Jest laureatk¹ licz-
nych nagród i wyró¿nieñ, miêdzy innymi
nagrody specjalnej za najlepsze wykonanie
utworu F. Schuberta na VII Konkursie Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym S¹czu
(1997), I miejsce w V Konkursie Pieœni
Schuberta w Osace w Japonii (1997).
1969 22 XI Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1969 Z inicjatywy Alicji Haszczak, powsta³
folklorystyczny zespó³ pieœni i tañca „Po³oniny” (A. Haszczak choreografem w latach 1969–81).
1970 9 I Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w spotkaniu z przedstawicielami Armii Czerwonej. Spotkanie odby³o siê w kinie Apollo.
1970 23 I Urodzi³ siê ks. Dariusz Konieczny (Gorlice); nauczyciel religii w I LO
w Rzeszowie od 2003 r. Absolwent I LO
w Gorlicach (1989), Wy¿szego Seminarium
Duchownego w Rzeszowie (1995) i teologii na PAT w Krakowie (1995).
1970 4 IV Udzia³ uczniów w projekcji filmu fabularnego pt. „Bitwa o Angliê”.
1970 14 IV M³odzie¿ szkolna uczestniczy³a w akademii z okazji 100 rocznicy urodzin W³odzimierza Lenina.
1970 28 IV – 1 V Uroczyste obchody Œwiêta
Pracy. W szkole odby³a siê akademia
z udzia³em m³odzie¿y i nauczycieli.
1970 12 V Zmar³ prof. Czes³aw Skonieczny
(ur. 24 IX 1912 r.), nauczyciel matematyki.
1970 6 VI M³odzie¿ szkolna wziê³a udzia³
w zawodach sportowych z okazji Dnia
Sportu.
1970 20 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1969/70.
287
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1970/71
1970/71 Kó³ko historyczne, prowadzone
przez dr Józefa Œwiebodê, opracowa³o na
podstawie akt zachowanych w archiwum
szkolnym i innych placówkach sprawozdania szkolne za lata 1959–1971.
1970/71 Biblioteka szkolna liczy³a 10091
woluminów.
1970 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1970/71.
1970 22 IX Uczniowie obejrzeli w kinie Apollo film fabularny pt. „Sól Ziemi Czarnej”.
1970 10 X Udzia³ uczniów i nauczycieli
w uroczystoœci ¿a³obnej po œmierci wybitnego
wychowanka szko³y, poety Juliana Przybosia.
1970 7 XI Akademia z okazji 53 rocznicy
rewolucji paŸdziernikowej.
1970 22 XI Uroczystoœci szkolne w zwi¹zku z obchodami Dnia Nauczyciela.
1970 30 XI W szkole odby³a siê zabawa
andrzejkowa.
1971 II Wieczornica poœwiêcona zmar³emu
wychowankowi szko³y, œwiatowej s³awy botanikowi, prof. dr. W³adys³awowi Szaferowi.
1971 8 III W szkole odby³a siê akademia
z okazji Dnia Kobiet.
1971 28 IV – 1 V Uroczyste obchody Œwiêta
Pracy, po³¹czone z udzia³em uczniów i nauczycieli w pochodzie pierwszomajowym.
1971 V W szkole rozpocz¹³ siê egzamin maturalny, do którego przyst¹pi³o 116 uczniów,
egzaminu nie zda³o 10 uczniów.
1971 8 V Odby³y siê uroczystoœci zwi¹zane z przekazaniem przez Komitet Rodzicielski sztandaru ufundowanego dla szczepu
harcerskiego w I LO.
1971 VI Zjazd absolwentów szko³y z 1956 r.
1971 25 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego. Uroczystoœæ odby³a siê na stadionie Stali.
1971 26 VI Rozdanie œwiadectw i dyplomów.
1970 Ksi¹dz Walenty Bal proboszczem nowopowo³anej parafii pw. Œw. Krzy¿a w Rzeszowie.
Absolwenci szko³y z 1956 r. na zjeŸdzie w 1971 r.
288
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1971/72
1971 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. W trakcie uroczystoœci po¿egnano dotychczasowego dyrektora szko³y W³adys³awa Witka. Nowym dyrektorem zosta³
Stanis³aw Piszcz.
1971 7 XI W kinie Apollo odby³a siê akademia poœwiêcona 54 rocznicy wybuchu rewolucji paŸdziernikowej.
1971 21 XII Cz³onkowie szkolnego ko³a
ZMS zorganizowali „Miko³ajki” dla sierot
z Domu Ma³ych Dzieci w Rzeszowie.
1971–73 Zbigniew Dydek sekretarzem
Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego.
1972 22 I Urodzi³a siê Agnieszka Pêkala
(Rzeszów); nauczycielka matematyki w I LO
w Rzeszowie w latach 2004–2008. Absolwentka I LO w Rzeszowie (1991) i matematyki na WSP w Rzeszowie (1996). Do
2005 r. pracowa³a jako asystentka w WSP,
nastêpnie w Uniwersytecie Rzeszowskim.
1972 4 II W szkole odby³a siê wieczornica
poœwiêcona 30 rocznicy powstania PPR.
1972 23 II W Rzeszowie zmar³ w wieku
73 lat d³ugoletni nauczyciel historii w I LO,
prof. Marian Aleksiewicz.
1972 8 III W kinie Apollo odby³a siê uroczysta akademia z okazji Miêdzynarodowego Dnia Kobiet.
1971 30 IV Urodzi³a siê Agnieszka Sêkiewicz – Magoñ (Radymno); absolwentka
III LO w Rzeszowie (1990), Pañstwowego
Studium Stenotypii i J. Obcych w Warszawie (1992), NKJO w Rzeszowie (1997), nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie w latach 1992–98.
1972 19 IV Uczniowie wziêli udzia³ w uroczystym koncercie z okazji 27 rocznicy podpisania uk³adu miêdzy Polsk¹ i ZSRR. Koncert odby³ siê w WDK w Rzeszowie.
1972 1 V Uczniowie i nauczyciele z I LO
wziêli udzia³ w pochodzie pierwszomajowym.
1972 V Do Rzeszowa dotar³ Wyœcig Pokoju. Mieszkañcy miasta, a wœród nich uczniowie szko³y, witali uczestników wyœcigu.
Rok szkolny 1972/73
1972/73 W szkole zatrudnionych by³o na
pe³nym etacie 36 nauczycieli.
1972/73 Stan ksiêgozbioru szkolnego wynosi³ 22 081 woluminów.
1972 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1972/73.
1972 14 X Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1972 1 XI Z okazji Wszystkich Œwiêtych
uczniowie odwiedzili groby tych, którzy
polegli na polu chwa³y.
1972 7 XI Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w uroczystej akademii z okazji
50 rocznicy utworzenia ZSRR i 55 rocznicy wybuchu rewolucji paŸdziernikowej.
Akademia odby³a siê w teatrze im. Wandy
Siemaszkowej w Rzeszowie.
1972 30 XI W szkole odby³a siê zabawa
andrzejkowa.
1972 7 XII Urodzi³ siê Marcin Kêdzierski
(Rzeszów); absolwent Technikum Geodezyjnego w Trzcianie (1992) i wychowania
fizycznego na WSP w Rzeszowie (1997),
289
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
demia z okazji Œwiêta
Pracy.
1973 1 V W pochodzie
pierwszomajowym
udzia³ wziêli uczniowie i nauczyciele Liceum.
1973 V W szkole uroczyœcie obchodzono
200-setn¹ rocznicê powstania Komisji Edukacji Narodowej. Z tej
Uczniowie I LO w pochodzie pierwszomajowym
okazji I Liceum Ogólod 1997 nauczyciel wychowania fizyczne- nokszta³c¹ce otrzyma³o sztandar oraz imiê
Stanis³awa Konarskiego.
go w I LO w Rzeszowie.
1973 19 II Inauguracja obchodów 500-lecia
urodzin Miko³aja Kopernika. Rok
1973 og³oszony zosta³ Rokiem Nauki Polskiej.
1973 V Rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 153 abiturientów. Jeden z nich nie zda³ egzaminu.
1973 2 III Urodzi³a siê Gabriela Gniewek
(Lubaczów); absolwentka III LO w Rzeszowie (1993) oraz NKJO w Rzeszowie (1995)
i filologii angielskiej na UΠw Katowicach
(1998), od 1997 nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie.
1973 7 VI W szkole odby³a siê uroczystoœæ
wrêczenia absolwentom œwiadectw dojrza³oœci.
1973 8 III Uroczysta akademia z okazji
Dnia Kobiet.
1973 18 III Urodzi³a siê Ewa BorowskaBrzoza (Tyczyn); nauczycielka chemii w I LO
w Rzeszowie (od 2002 r.). Absolwentka
I LO w Rzeszowie (1992) i chemii na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie
(1997) oraz filologii
angielskiej na Uniwersytecie Rzeszowskim.
W latach 2001–2005
uczy³a chemii w jêzyku angielskim w oddziale dwujêzycznym
I LO. Nauczycielka
j. angielskiego Gimnazjum w Kraczkowej.
1973 28 IV W sali kina
Apollo odby³a siê aka290
1973 12 VI Odby³ siê wielki bal kostiumowy z udzia³em uczniów szko³y.
1973 20 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego po³¹czone z rozdaniem œwiadectw.
1973 31 VII Urodzi³ siê Wies³aw Baæ (Rzeszów); absolwent IV LO w Rzeszowie
(1992) i matematyki na WSP w Rzeszowie
(1997), nauczyciel matematyki w I LO
w Rzeszowie od 1997 r.
Bal kostiumowy z okazji 200-lecia KEN
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1973/74
1973/74 Ksiêgozbiór szkolny liczy³ 22 530
woluminów.
1973 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1973 13 X Odby³a siê uroczysta akademia
z okazji Dnia Nauczyciela i 200-setnej rocznicy powstania Komisji Edukacji Narodowej.
1973 5 XI W sali kina Apollo odby³y siê
uroczystoœci z okazji 56 rocznicy wybuchu
rewolucji paŸdziernikowej. Po uroczystoœciach uczniowie obejrzeli film pt. „Tak tu
cicho o zmierzchu”.
1973 9 XII Mia³y miejsce wybory do Rad
Narodowych. W pracach przedwyborczych
aktywnie uczestniczyli uczniowie szko³y.
1973 10 XII Delegacja szko³y wziê³a udzia³
w spotkaniu przedstawicieli najstarszych szkó³
w Polsce. Spotkanie odby³o siê w Warszawie.
Medal pami¹tkowy nadany szkole z okazji
200 rocznicy utworzenia KEN
1973 12 XII Z okazji 200-lecia Komisji
Edukacji Narodowej I LO w Rzeszowie odznaczone zosta³o pami¹tkowym medalem.
1973–74 Ksi¹dz Walenty Bal wybudowa³
bez zezwolenia w³adz kaplicê œw. Maksymiliana Kolbego, przylegaj¹c¹ do koœcio³a
œw. Krzy¿a.
1974 5 II Urodzi³ siê ks. Andrzej Sroka (Jas³o); absolwent Zespo³u Szkó³ Chemicznych
w Jaœle (1993), Wy¿szego Seminarium Duchownego w Rzeszowie (1999) i teologii
w PAT w Krakowie (1999), nauczyciel religii w I LO w Rzeszowie w latach 2002–
2005.
1974 8 III Uroczysta akademia z okazji
Dnia Kobiet.
1974 29 IV Akademia z okazji Œwiêta Pracy. Nauczyciele i uczniowie wziêli równie¿
udzia³ w pochodzie pierwszomajowym.
Uczniowie szko³y w trakcie pracy spo³ecznej przy
ul. Obroñców Stalingradu (obecnie Hetmañskiej)
291
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
turientów. Wszyscy
zdali egzamin.
1974 1 VI Œwiêto sportu szkolnego.
1974 11 VI Po¿egnanie
absolwentów szko³y.
1974 21 VI Uroczyste
zakoñczenie
roku
szkolnego.
1974 VII–VIII W szkole przeprowadzono
gruntowny remont,
w trakcie którego: pomalowano wszystkie
pomieszczenia, wymieM³odzie¿ szkolna na stadionie „Stali”
niono pod³ogi i tynki
1974 V Uczniowie wziêli udzia³ w pracach w kuchni szkolnej, oraz wyremontowano instalacjê elektryczn¹ w sali gimnastycznej.
spo³ecznych na terenie miasta Rzeszowa.
1974 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy
dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 145 abi-
Rok szkolny 1974/75
1974/75 W szkole zatrudnionych by³o
41 nauczycieli.
1974/75 Ksiêgozbiór szkolny liczy³ 23 569
woluminów.
1974 2 IX Inauguracja roku szkolnego
1974/75. Z dniem 1 wrzeœnia po³¹czono
dwie szko³y – Liceum Ogólnokszta³c¹ce im.
Stanis³awa Konarskiego i Liceum dla Pracuj¹cych.
1974 3 IX Urodzi³a siê Marta Niewczas
(Rzeszów) – zawodniczka i trenerka karate. Absolwentka I LO w Rzeszowie (1993)
i Wydzia³u Prawa UMCS – Filii w Rzeszowie. Wywalczy³a tytu³ Mistrzyni Polski
w kumite (1994, 1995, 1997, 1998, 2000).
Zwyciêstwa odnosi³a w Pucharze Europy
(1993) oraz na Mistrzostwach Europy (1994,
1996, 1997). Zwyciê¿a³a równie¿ w fuku292
Lekcjê chemii prowadzi prof. Anna Jedliczka
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
go na Mistrzostwach Polski (2000), na ME
(1997, 1999, 2000) i Mistrzostwach Œwiata
(1998, 2000). Dwukrotnie zajê³a I miejsce
w plebiscycie na 10 najlepszych sportowców po³udniowo-wschodniej Polski (1998,
2000). Radna miasta Rzeszowa.
1974 28 IX W szkole odby³ siê bal historyczny.
1974 2–5 X Uczniowie szko³y wziêli udzia³
w pracach spo³eczno – u¿ytecznych, miêdzy innymi w Alimie, Zak³adach Graficznych i RPBM. Grupa aktywu m³odzie¿y
szkolnej i szczepu dru¿yn HSPS pracowa³a
spo³ecznie w dniu 4 X na Zamku Królewskim w Warszawie.
1974 11 X Poranek w kinie Apollo z okazji
Dnia Wojska Polskiego, po³¹czony z projekcj¹ filmu pt. „Ogniomistrz Kaleñ”.
1974 12 X Uroczyste obchody Dnia Nauczyciela.
1974 7 XI Odby³a siê akademia w kinie
Apollo z okazji 57 rocznicy rewolucji
paŸdziernikowej, po³¹czona z projekcj¹ filmu pt. „Zapamiêtaj imiê swoje”. M³odzie¿
szko³y wziê³a równie¿ udzia³ w uroczystoœciach w Filharmonii Rzeszowskiej.
Uczniowie szko³y pracowali spo³ecznie przy
odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie
1974 5–6 X Uroczyste obchody 120 rocznicy budowy pierwszego szybu naftowego
i udoskonalenia lampy naftowej przez Ignacego £ukasiewicza. W trakcie obchodów
zorganizowano sesjê naukow¹ oraz wycieczkê szlakiem I. £ukasiewicza.
Uroczystoœæ œlubowania uczniów klas pierwszych
Program artystyczny w wykonaniu uczniów szko³y
1975 11 I Bal studniówkowy w sali Domu
Kolejarza.
1975 7 III Akademia z okazji Miêdzynarodowego Dnia Kobiet. Program artystyczny
przedstawi³ szkolny kabaret „Madame Show”.
Wystêp szkolnego kabaretu „Madame Show”
w trakcie akademii z okazji Dnia Kobiet
293
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1975 1 V Udzia³ uczniów i nauczycieli
w pochodzie pierwszomajowym.
1975 V Rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 159 uczniów, egzaminu nie zda³o 2.
1975 12 V – 14 VI Uczeñ Liceum, Jacek
WoŸniak, uczestniczy³ w rejsie jachtem Zawisza Czarny do Norwegii, dla uczczenia
35-lecia bitwy o Narwik.
1975 22 VII Urodzi³ siê Pawe³ Kowal (Rzeszów) – historyk, polityk, pose³ na Sejm RP
V i VI kadencji. Absolwent I LO w Rzeszowie (1994) i Wydzia³u Historii na Uniwersytecie Jagielloñskim (1999). W latach
1999–2005 asystent w Instytucie Studiów
Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Kierowa³ wydzia³em w Departamencie Spraw
Zagranicznych w Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów (1998–2000), a nastêpnie by³ dyrektorem Departamentu Wspó³pracy z Zagranic¹. W latach 2002–2005 przewodniczy³ radzie dzielnicy Warszawa – Ochota.
Od 2005 r. pose³ na Sejm RP z listy PiS.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (od VII 2006 do XI 2007).
Obecnie pe³ni obowi¹zki wiceprzewodnicz¹cego klubu parlamentarnego PiS.
1975 3 VIII Urodzi³a siê Magdalena Janicka-Rzeszutek (Dêbica); absolwentka IV LO
w Rzeszowie (1994), filologii angielskiej
NKJO w Rzeszowie i Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach (1999), od 1997 nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie.
Uczeñ szko³y Jacek WoŸniak w trakcie rejsu jachtem
1975 20 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1974/75.
1975 29 VI Urodzi³a siê Katarzyna Milcarek (Rzeszów); absolwentka I LO w Rzeszowie (1994) oraz filologii klasycznej na
KUL w Lublinie (1999) i filologii angielskiej na Uniwersytecie Rzeszowskim
(2005), od 1998 nauczycielka j. ³aciñskiego w I LO w Rzeszowie.
294
1975 6 VIII Urodzi³a siê Justyna Barszczak
z d. Bester (£añcut); absolwentka II LO
w £añcucie (1994) i biologii œrodowiskowej na WSP w Rzeszowie (2001); pracowa³a jako asystentka na WSP (do 2003)
i jako nauczycielka przyrody w szkole podstawowej w Cierpiszu. Od 2003 r. zatrudniona w I LO w Rzeszowie jako nauczycielka biologii.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1975/76
1975/76 W szkole zatrudnionych by³o
43 nauczycieli.
1976 5–7 V Odby³y siê Manewry Techniczno-Obronne z udzia³em uczniów klas I i II.
1975 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1975/76. W szkole zacz¹³ obowi¹zywaæ Kodeks Ucznia.
1976 26–30 V Udzia³ uczniów szko³y w ogólnopolskim zlocie licealistów – Olsztyn 1976.
1975 9 IX Uczeñ szko³y, Bogdan Pliœ, uznany zosta³ najlepszym koszykarzem reprezentacji Polski juniorów.
1975 11 IX Urodzi³a siê Ma³gorzata Grechuta z d. Lampart (Tyczyn); absolwentka
I LO w Rzeszowie (1994), filologii romañskiej na KUL-u w Lublinie (1999), od 2003 r.
nauczycielka j. hiszpañskiego i j. francuskiego w I LO w Rzeszowie.
1975 16–19 IX Uczniowie szko³y uczestniczyli w pracach spo³eczno u¿ytecznych
w RPBM i PGR – Góra Ropczycka.
1975 11 X W sali Domu Kolejarza odby³a siê
uroczysta akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1975 8 XII Rozpoczê³y siê obrady VII Zjazdu PZPR. Szko³a w³¹czy³a siê aktywnie
w propagowanie problematyki zjazdu.
1976 2 III W auli Technikum Budowlanego odby³a siê tradycyjna studniówka.
1976 9 VI Uroczyste po¿egnanie uczniów
klas IV.
1976 13 VI W obchodach 600–lecia diecezji przemyskiej uczestniczy³a w Przemyœlu
(z w³asnej inicjatywy) grupa uczniów I Liceum. Na uroczystoœci przybyli: prymas
Polski Stefan kardyna³ Wyszyñski i metropolita krakowski Karol Wojty³a.
1976 26 VI Urodzi³a siê Aneta Pastuszak
z d. Drozd (Rzeszów); absolwentka V LO
w Rzeszowie (1995), filologii angielskiej
NKJO w Rzeszowie i Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach (2000), od 2000 r. nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie.
1976 27 VIII Urodzi³a siê Jolanta Radwan
z d. Rusin (Rzeszów); absolwentka VI LO
w Rzeszowie i filologii polskiej WSP
w Rzeszowie (2000), od 2002 r. nauczycielka j. polskiego w I LO w Rzeszowie.
1976 24 IV Uczniowie szko³y wziêli
udzia³ w Przegl¹dzie Kulturalnym
M³odzie¿y „Rzeszów 76”, w sali
Miejskiego Oœrodka Kultury.
1976 5 V W szkole
rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do
których przyst¹pi³o
176 uczniów klas IV.
Egzaminu nie zda³o
5 uczniów.
Uczniowie szko³y w trakcie wystêpu w ramach Przegl¹du Kulturalnego M³odzie¿y
295
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1976/77
1976 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Po uroczystoœci uczniowie i nauczyciele udali siê pod Pomnik Walk Rewolucyjnych.
jêzyka angielskiego w I LO w Rzeszowie
(1998–2003). Absolwentka III LO w Rzeszowie (1995), NKJO (1998) i filologii angielskiej na UMCS w Lublinie (2001).
1976 9 XII Uczniowie uczestniczyli w koncercie w Filharmonii Rzeszowskiej. W programie zaprezentowane zosta³y arie z opery „Carmen”.
1976 15 XII Urodzi³ siê Mariusz Wisz (Rzeszów); absolwent II LO w Rzeszowie (1995)
i wychowania fizycznego na WSP w Rzeszowie (2000), od 2003 r. nauczyciel wychowania fizycznego w I LO w Rzeszowie.
1977 10 I W sali kina Apollo odby³o siê
spotkanie z okazji 35 rocznicy powstania
PPR, po³¹czone z projekcj¹ filmu pt. „Barwy walki”.
1977 25 I W szkole odby³o siê spotkanie
uczniów z pisarzem Zbigniewem Domino.
1977 8 III Akademia z okazji Dnia Kobiet.
Harcerze z I LO pod Pomnikiem
Walk Rewolucyjnych
1976 22–25 IX Uczniowie wziêli udzia³
w pracach spo³eczno u¿ytecznych w Zak³adach Graficznych i PGR – Góra Ropczycka.
1976 16 X W kinie Zorza odby³a siê uroczysta akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1976 8 XI Urodzi³a siê Izabela Mica³
z d. Skrêt (Rzeszów); absolwentka I LO
w Rzeszowie (1995), filologii angielskiej
NKJO w Rzeszowie (1998) i kulturoznawstwa amerykañskiego na Uniwersytecie
Warszawskim (2001), od 1997 nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie.
1976 19 XI Urodzi³a siê Ma³gorzata McCrimmon z d. Szwagiel (Kraków); nauczycielka
296
Spotkanie z pisarzem Zbigniewem Domino
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
uczycielka j. polskiego
i bibliotekarka w I LO
w Rzeszowie.
1977 24 IV W kinie
Zorza odby³a siê akademia z okazji Œwiêta
Pracy.
1977 5 V W szkole
rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 145
uczniów. Wszyscy
uczniowie zdali egzamin pomyœlnie.
1977 9 V Uczniowie
szko³y uczestniczyli
w manifestacji pod Pomnikiem Walk Rewolucyjnych z okazji Dnia
Zwyciêstwa.
Wystêp szkolnego zespo³u tanecznego w Przegl¹dzie Kulturalnym o
„Brylantowy Ka³amarz”
1977 26 III Urodzi³ siê Wojciech Pietryka
(Brzozów); absolwent LO w Brzozowie
(1996) i historii na Uniwersytecie Rzeszowskim (2002), od 2002 r. nauczyciel historii
i wiedzy o spo³eczeñstwie w I LO w Rzeszowie.
1977 27 III Uczniowie szko³y skupieni
w dru¿ynie HSPS wziêli udzia³ w manifestacji patriotycznej w Jab³onkach z okazji
30 rocznicy œmierci gen. Karola Œwierczewskiego.
1977 28–29 III Harcerze z I LO uczestniczyli w obradach VI Zjazdu ZHP w Warszawie.
1977 30 III Urodzi³a siê Katarzyna Mikluszka z d. Cisek (Tarnów); absolwentka
I LO w Rzeszowie (1996) i filologii polskiej
na WSP w Rzeszowie (2001), od 2004 r. na-
1977 28–30 V We Frankfurcie odby³o siê
Spotkanie PrzyjaŸni m³odzie¿y z Polski
i NRD. W spotkaniu wziêli równie¿ udzia³
uczniowie naszej szko³y.
1977 18 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego po³¹czone z rozdaniem œwiadectw.
1977 19 VI – 2 VII W Zielonej Górze odby³
siê VIII Ogólnopolski Zlot M³odzie¿y
PTSM, w którym wziêli udzia³ uczniowie
I LO w Rzeszowie.
1977 18 VII Urodzi³ siê Daniel Betleja
(Gorlice); absolwent I LO w Gorlicach (1996),
fizyki i informatyki na Uniwersytecie Rzeszowskim (2002), od 2007r. nauczyciel fizyki i informatyki w I LO w Rzeszowie.
297
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1977/78
1977 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1977/78. Po uroczystoœci uczniowie i nauczyciele udali siê na manifestacjê
pod Pomnik Walk Rewolucyjnych.
1978 4 V W szkole rozpocz¹³ siê egzamin
dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 146
uczniów. Wszyscy uczniowie zdali egzamin
pomyœlnie.
1977 IX Harcerze szkolnego szczepu otrzymali pomieszczenie w budynku szkolnym,
z przeznaczeniem na harcówkê.
1978 13 V Dzieñ Sportu Szkolnego, w trakcie którego zosta³ rozstrzygniêty konkurs na
10 najlepszych sportowców w Liceum.
1977 14–18 IX Uczniowie wziêli udzia³
w pracach spo³ecznie u¿ytecznych przy budowie Szpitala Wojewódzkiego oraz
w RPBM i PGR – Góra Ropczycka.
1978 20 V Urodzi³a siê Ilona Partyka
z d. Krupiñska (Rzeszów); absolwentka
I LO w Rzeszowie (1997) i filologii germañskiej na Uniwersytecie Rzeszowskim
(2002). W Latach 2002–2003 uczy³a j. niemieckiego w Zespole Szkó³ Samochodowych w Rzeszowie, od 2003r. nauczycielka
j. niemieckiego w I LO w Rzeszowie.
1977 12 X Uroczyste obchody œwiêta Ludowego Wojska Polskiego.
1977 15 X W WDK w Rzeszowie odby³a siê
szkolna akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1977 17 XI W sali kina Apollo odby³a siê
uroczysta akademia z okazji 60 rocznicy rewolucji paŸdziernikowej.
1978 V Oddano do u¿ytku m³odzie¿y szkolnej pomieszczenie klubowe w piwnicach budynku Rynek 25. Uczniowie zorganizowali
tam klub m³odzie¿owy Atarax.
1978 28 I Bal studniówkowy w Miastoprojekcie.
1978 6 VI Uroczyste po¿egnanie uczniów
klas IV.
1978 20 IV W szkole goœci³ uczestnik ruchu oporu i wiêzieñ hitlerowskich obozów
koncentracyjnych Leon Korga.
1978 24 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1978 27 IV Uroczysta akademia z okazji
Œwiêta Pracy.
1978 1 V Udzia³ uczniów i nauczycieli
w pochodzie pierwszomajowym.
1978 4 VII Urodzi³a siê Beata Æwik (Rzeszów); absolwentka I LO w Rzeszowie
(1997) i NKJO Rzeszów (2000), od 1999 r.
nauczycielka j. angielskiego w I LO w Rzeszowie.
Rok szkolny 1978/79
1978/79 W szkole zainaugurowa³ dzia³alnoœæ zespó³ tañca Sowizdrza³y, pod opiek¹
prof. Karola Rysza.
1978 17 IX W szkole odby³o siê spotkanie
m³odzie¿y z aktorami Teatru Nowego
w £odzi.
1978 4 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1978/79.
1978 12 X Z okazji 35 rocznicy powstania
LWP uczniowie uczestniczyli w manifestacji pod Pomnikiem Walk Rewolucyjnych.
1978 2–5 IX Uczniowie uczestniczyli
w zbiorze owoców w sadach PGR w Górze
Ropczyckiej.
298
1978 14 X Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1978 7 XI Uroczysta akademia z okazji
65 rocznicy rewolucji paŸdziernikowej.
Akademia odby³a siê w sali kina Apollo,
gdzie uczniowie obejrzeli tak¿e film fabularny pt. „Skok z dachu”.
1978 11 XI Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w uroczystej akademii z okazji 60 rocznicy odzyskania niepodleg³oœci przez Polskê.
Uroczystoœæ odby³a siê w sali kina Apollo.
1978 18 XI Uczniowie wziêli udzia³ w koncercie symfonicznym z okazji 60 rocznicy
niepodleg³ego pañstwa polskiego. Koncert
odby³ siê w rzeszowskiej Filharmonii im.
Artura Malawskiego.
1979 13 I W zwi¹zku z silnymi mrozami przed³u¿ono przerwê œwi¹teczn¹ do dnia 13 I.
1979 19 I Studniówka dla uczniów klas maturalnych.
cie którego wybrano 10 najlepszych sportowców szko³y. Pierwsze miejsce zajê³a
uczennica Marzena Wilkoñ.
1979 7 VI Uroczyste po¿egnanie absolwentów szko³y.
1979 27 VI Zakoñczenie roku szkolnego
1978/79.
1979 VI Ks. Walenty Bal, po wyczerpaniu
œrodków prawnych zmierzaj¹cych do odzyskania kaplic œw. Filipa Nereusza i œw. Jana
Nepomucena, znajduj¹cych siê w bryle koœcio³a a u¿ywanych przez Muzeum Okrêgowe jako magazyn, zaj¹³ te pomieszczenia na potrzeby duszpasterskie parafii. S¹d
Rejonowy w Rzeszowie skaza³ go na dwa
lata pozbawienia wolnoœci w zawieszeniu
i karê grzywny.
1979 8 III Uroczyste obchody Dnia Kobiet.
1979 1 V Uczniowie
i nauczyciele wziêli udzia³
w pochodzie pierwszomajowym.
1979 8 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 163 uczniów. Wszyscy
zdali egzamin pomyœlnie.
1979 19 V W szkole odby³o siê œwiêto sportu w trak-
Studniowka I LO
Rok szkolny 1979/80
1979 3 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1979/80. Po¿egnanie przez Komitet Rodzicielski St. Piszcza, który z³o¿y³
rezygnacjê z funkcji dyrektora szko³y.
Zak³adach Graficznych i innych przedsiêbiorstwach.
1979 18–21 IX Prace spo³eczno u¿yteczne
w PGR – Góra Ropczycka, Alimie, RPBM,
1979 7 XI W kinie Apollo odby³a siê akademia z okazji 62 rocznicy rewolucji paŸ-
1979 13 X Uroczyste obchody Dnia Nauczyciela.
299
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
dziernikowej, po³¹czona z projekcj¹ filmu
„Ojciec Sergiusz”.
1979 5 XII I LO zosta³o odznaczone z³ot¹
odznak¹ PTSM.
1980–81 Adam Matuszczak przewodnicz¹cym komisji Zak³adowej NSZZ „Solidarnoœæ”\" w WSK PZL Rzeszów.
1980 19 I Odby³ siê bal studniówkowy.
1980 29 I Uczniowie
szko³y zaprezentowali
program artystyczny
w ramach konkursu
o „Brylantowy Ka³amarz”. Konkurs odby³
siê w WDK w Rzeszowie.
1980 15 III Spotkanie
m³odzie¿y z absolwentem szko³y prof. Les³awem Grzegorczykiem.
1980 23 III M³odzie¿
szkolna zaci¹gnê³a
warty honorowe przy
UroczystoϾ odznaczenia I LO w Rzeszowie.
Z³ota Odznaka PTSM w Klubie Atarax
urnach wyborczych,
w trakcie ogólnokrajo1979 Stanis³aw Geroñ zosta³ pierwszym tre- wych wyborów do Wojewódzkich Rad Nanerem sekcji akrobatyki sportowej w Stali rodowych i Sejmu.
Rzeszów.
1980 28 IV W sali kina Apollo odby³a siê
Lata 80-te Ksi¹dz Walenty Bal kapelanem
rzeszowskiej „Solidarnoœci”.
uroczysta akademia z okazji Œwiêta Pracy,
po³¹czona z projekcj¹ filmu pt. „Azyl”.
1980 12 IX Powsta³ Miêdzyzak³adowy
Komitet Za³o¿ycielski NSZZ „Solidarnoœæ”
z siedzib¹ w WSK PZL Rzeszów. Jednym
z cz³onków Prezydium zosta³ Adam Matuszczak (absolwent szko³y).
1980 5 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 216
uczniów.
1980 10 X W Wy¿szej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie powsta³ komitet za³o¿ycielski Niezale¿nego Zrzeszenia Studentów.
Jednym z za³o¿ycieli by³ Marek Wójcik.
1980 6 VI Uroczyste wrêczenie œwiadectw
maturalnych absolwentom szko³y.
1980 XII – 1981 II Strajki rolnicze w Rzeszowie. Jednym z organizatorów by³ Józef Œlisz.
300
1980 31 V Uczniowie uczestniczyli w szkolnym Œwiêcie Sportu.
1980 21 VI Zakoñczenie roku szkolnego
1979/80.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1980/81
1980 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1980/81.
1980 24–27 IX M³odzie¿ szkolna uczestniczy³a w pracach spo³ecznych na terenie
RPBM, Zak³adów Graficznych, Alimy i innych przedsiêbiorstw.
1981 II Powsta³ Ogólnopolski Studencki
Komitet Obrony Osób Wiêzionych za Przekonania. Dzia³a³ w nim m.in. M. Wójcik.
1981 8 III Audycja z okazji Dnia Kobiet.
1981 15–18 III W Warszawie odbywa³ siê
VII Zjazd ZHP.
1980 14 X Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1981 21 III W szkole obchodzono pierwszy dzieñ wiosny.
1980 6 XI Apel z okazji 63 rocznicy rewolucji paŸdziernikowej.
1981 III Strajk okupacyjny budynku Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Bydgoszczy. Jednym z uczestników strajku by³
Józef Œlisz.
1981 13 I Urodzi³a siê Agata Kwiatkowska
z d. Walas (Rzeszów); nauczycielka wiedzy o kulturze w I LO w Rzeszowie (od 2007
r.). Absolwentka I LO w Rzeszowie (2000)
oraz filologii polskiej (2005) i edukacji artystycznej w zakresie sztuk plastycznych
(2006) na Uniwersytecie Rzeszowskim.
1981 31 I Studniówka dla uczniów klas IV.
1981 18 II Podpisane zosta³y porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie. Jednym z ich sygnatariuszy z ramienia zwi¹zków zawodowych by³ Józef Œlisz (absolwent szko³y).
1981 II Powo³ana zosta³a trzyosobowa komisja do spraw realizacji porozumieñ rzeszowsko-ustrzyckich. Jej wspó³przewodnicz¹cym zosta³ Józef Œlisz.
1981 23 IV Ks. Walenty Bal, na proœbê m³odzie¿y akademickiej, odprawi³ mszê œw. za
pomordowanych w Katyniu. Msza zgromadzi³a
tysi¹ce mieszkañców Rzeszowa i okolic.
1981 23 IV Ekipa rzeszowskiej telewizji
wykona³a zdjêcia na terenie szko³y do filmu poœwiêconego genera³owi W³adys³awowi Sikorskiemu.
1981 3 V Uroczyste obchody Œwiêta Konstytucji 3 Maja.
1981 12 V Rejestracja NSZZ „Solidarnoœæ”
Rolników Indywidualnych. We w³adzach
krajowych zwi¹zku znalaz³ siê Józef Œlisz.
Pami¹tkowy medal poœwiêcony W³adys³awowi Sikorskiemu
301
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1981 V W szkole uroczyœcie obchodzono
100 rocznicê urodzin gen. W³adys³awa Sikorskiego. Z tej okazji zosta³ wydany pami¹tkowy medal poœwiêcony genera³owi. Szkolne ko³o PTTK zorganizowa³o rajd szlakiem
genera³a Sikorskiego. Zorganizowano równie¿ sesjê popularno-naukow¹ poœwiêcon¹
postaci premiera i Naczelnego Wodza.
1981 11 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy
maturalne, do których przyst¹pi³o 157 uczniów. Wszyscy uczniowie zdali egzamin.
1981 18–21 V W szkolnej Izbie Pamiêci
Narodowej zorganizowano wystawê poœwiêcon¹ postaci gen. W³adys³awa Sikorskiego.
1981 20 V Na wniosek Rady Szczepu przy
I LO, Komendant Hufca w Rzeszowie nada³
II Dru¿ynie Starszoharcerskiej imiê gen.
W³adys³awa Sikorskiego.
1981 26 V Urodzi³a siê Magdalena PanekMagiera (Rzeszów); absolwentka III LO
w Rzeszowie (1999), filologii angielskiej
w NKJO w Rzeszowie i na Uniwersytecie
Œl¹skim (2003); nauczycielka I LO w Rzeszowie w latach 2003–2008.
1981 5 VI W kinie Apollo odby³a siê uroczystoœæ po¿egnania absolwentów szko³y.
1981 24 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1980/81.
Rok szkolny 1981/82
1981 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1981/82.
1981 10 XI – 13 XII Strajk w Wy¿szej
Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. Rzecznikiem prasowym protestuj¹cych by³ Marek Wójcik.
1981 14 X Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1981 13 XII – 1982 3 I W szkole trwa³a
przerwa w nauce w zwi¹zku z wprowadzeniem stanu wojennego.
1982 8 III Obchody miêdzynarodowego
dnia kobiet.
1982 24 III W szkole m³odzie¿ œwiêtowa³a
Dzieñ Licealisty.
Uczestnicy zjazdu absolwentów szko³y z 1957 r.
302
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1982 V Rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 136 uczniów.
Wszyscy uczniowie zdali egzamin.
1982 22–23 V Zjazd kole¿eñski z okazji
25-lecia matury.
1982 7 VI Uroczyste po¿egnanie absolwentów szko³y.
1982 31 VI Zakoñczenie roku szkolnego
1981/82.
Rok szkolny 1982/83
1982/83 W szkole zatrudnionych by³o
50 nauczycieli.
1982/83 Podjêto szereg prac modernizacyjnych w budynku szkolnym, m.in. dokonano
ekspertyzy stanu zawilgocenia budynku
i opracowano harmonogram prac zmierzaj¹cych do usuniêcia Ÿród³a wilgoci. Przeprowadzono remont i konserwacjê dachu, odremontowano zabytkow¹ studniê, zabezpieczono
zabytkowy mur okalaj¹cy teren szko³y. Wykonano elewacjê budynku od strony ul. 3 Maja,
przeprowadzono malowanie pomieszczeñ.
1982/83 Biblioteka szkolna liczy³a 17 227
woluminów.
1982 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1982/83.
1982 16 IX Udzia³ uczniów w koncercie
symfonicznym w Filharmonii im. A. Malawskiego w Rzeszowie.
1982 12 X Uczniowie szko³y uczestniczyli
w uroczystej odprawie wart i z³o¿eniu wi¹zanki kwiatów z okazji Œwiêta LWP. Uroczystoœæ odby³a siê pod pomnikiem Walk Rewolucyjnych.
1982 14 X W sali WDK w Rzeszowie odby³a siê akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1982 1 XII Udzia³ uczniów w koncercie
w Filharmonii Rzeszowskiej.
1982 16 XII Ustanowiono Kartê Ucznia
I LO im. Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie oraz Dyplom szko³y (w dwóch wersjach).
1982 Ukszta³towa³a
siê Regionalna Komi-
Dyplom szko³y
Karta Ucznia I LO
303
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Tablica z okazji 192 rocznicy
Uchwalenia Konstytucji 3 Maja
Szkolne czasopismo „Szaraczek”
sja Wykonawcza „Solidarnoœci” w Rzeszowie. W jej sk³adzie znalaz³ siê M. Wójcik.
1983 29 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1982/83.
1983 22 I Uroczysty apel z okazji 120 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego.
1982/83 Na pocz¹tku r. szk. by³o 672 uczniów; otrzyma³o promocjê lub ukoñczy³o
szko³ê 604. W eliminacjach centralnych
olimpiad przedmiotowych startowali: Alina Paliwoda (IVa) – Olimpiada J. £aciñskiego – 2. miejsce (opiekunka D. Œrodoñ); Ja-
1983 29 I W restauracji Kaprys odby³ siê
bal maturalny.
1983 8 III Uroczysta akademia z okazji
Dnia Kobiet.
1983 3 V Na œcianie budynku naprzeciw szko³y
ods³oniêto pami¹tkow¹
tablicê z okazji 192 rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 Maja
1983 10 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy
dojrza³oœci, do których
przyst¹pi³o 149 uczniów.
1983 9 VI Wrêczenie dyplomów dojrza³oœci.
1983 29 VI Ukaza³ siê
pierwszy numer szkolnego czasopisma „Szaraczek”.
304
Uroczystoœæ ods³oniêcia tablicy poœwiêconej
gen. W³adys³awowi Sikorskiemu
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
cek Plis (IIId) – Olimpiada Geograficzna –
4.miejsce (opiekunka R. Rusza³a), Olimpiada Historyczna (opiekunowie P. Plizga,
J. Œwieboda); Barbara Lizak (IIIc)– Olimpiada J. Rosyjskiego – laureatka (opiekunka E. Stepaniak).
1983 17 VII Z okazji 40 rocznicy œmierci
gen. W³adys³awa Sikorskiego w szkole odby³a siê uroczystoœæ ods³oniêcia tablicy pami¹tkowej poœwiêconej uczniowi szko³y,
póŸniejszemu premierowi RP i Naczelnemu Wodzowi.
Pami¹tkowa tablica
Rok szkolny 1983/84
1983/84 W szkole zatrudnionych by³o 35 nauczycieli. 15 nauczycieli zatrudniono w niepe³nym wymiarze godzin.
1983/84 Po raz pierwszy uhonorowano najlepszego ucznia Liceum medalem Primus
inter pares. Medal
otrzyma³ Janusz Wo³cz,
absolwent klasy IVe.
1983 1 IX Inauguracja roku szkolnego
1983/84.
Obchody 325-lecia I LO w sali Filharmonii Rzeszowskiej
1983 30 IX – 1 X W szkole odby³ siê Zjazd
Wychowanków z okazji 325 rocznicy powstania Collegium Ressoviense. W zjeŸdzie
uczestniczy³o ponad 700 wychowanków
i zaproszonych goœci. W czasie uroczystoœci, która mia³a miejsce w sali Filharmonii
Rzeszowskiej, sztandar szko³y udekorowano odznak¹ „Zas³u¿ony dla Województwa
Rzeszowskiego”.
Szko³a w czasie uroczystoœci obchodów 325-lecia
istnienia
1983 14 XI Spotkanie z Jerzym Biñczyckim – aktorem Teatru Starego w Krakowie.
305
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Tablica upamiêtniaj¹ca 325-lecie szko³y
1983 19XI ¯aglowiec „Pogoria”, wraz
z 30 uczniami i 15-osobow¹ za³og¹, uda³
siê w rejs „œladami starych kultur”, przez
Morze Œródziemne do Indii i Sri Lanki. Jednym z uczniów by³ Wojciech Szczygielski
z I LO.
1983 27XII W wojewódzkich rozgrywkach
szachowych dru¿yna I LO zajê³a I miejsce
( Lidia Krzy¿anowska, Jan Pisuliñski, Jaromir Sendera).
1983 Uczeñ Igor Witowicz zdoby³ I nagrodê na Miêdzynarodowym Konkursie Fotograficznym w RFN.
1983 Ukaza³a siê ksi¹¿ka dr Józefa Œwiebody pt. „Collegium Ressoviense w ¿yciu
Polaków 1658–1983”.
1984 28 I W sali Politechniki Rzeszowskiej
odby³ siê bal maturalny dla uczniów klas IV.
¯aglowiec Pogoria
306
1984 10 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o
140 uczniów. Maturê zda³o 139 osób.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1984/85
1984/85 W szkole zatrudnionych by³o
44 nauczycieli na pe³nym etacie, zaœ 11 na
niepe³nym etacie.
1984/85 Biblioteka szkolna liczy³a 18 577
pozycji.
Akt nadania I LO Krzy¿a Komandorskiego Orderu
Odrodzenia Polski
Odznaczenie sztandaru szko³y Krzy¿em
Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
1984 13 X W czasie uroczystych obchodów
Dnia Edukacji Narodowej sztandar szko³y
udekorowano Krzy¿em Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
1984 Ukaza³a siê ksi¹¿ka Józefa Œwiebody
„Dzieje I Gimnazjum w Rzeszowie 1786–
1918”.
1985 3 V Uczniowie i nauczyciele szko³y
z³o¿yli kwiaty pod pomnikiem Tadeusza
Koœciuszki z okazji rocznicy uchwalenia
Konstytucji 3-go Maja.
1985 13 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy maturalne, do których przyst¹pi³o 158
uczniów. Wszyscy uczniowie zdali egzamin.
Krzy¿ Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
307
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1884/85 Na pocz¹tku r. szk. by³o 672 uczniów; otrzyma³o promocjê lub ukoñczy³o
szko³ê 647.
1884/85 W zawodach centralnych olimpiad
przedmiotowych wziêli udzia³: Marek Stanisz (IIIa) – Olimpiada Artystyczna s. Mu-
zyki, laureat (opiekunka K. Macek); Marzena Szczêch (IVe) – Olimpiada Wiedzy Spo³eczno-Prawnej (opiekun B. KuŸnar);Magdalena Turoñ (IVa), Marta Michu³ka (IIIf)
– Olimpiada J. Niemieckiego, laureatki
(opiekunowie: M. Dêbska, R. Wisz)
Rok szkolny 1985/86
1985/86 Grono nauczycielskie liczy³o 48 nauczycieli pe³nozatrudnionych oraz 9 nauczycieli niepe³nozatrudnionych.
1985 2 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1985 14 X Dzieñ Edukacji Narodowej.
1986 25 I Studniówka uczniów klas maturalnych.
1986 12 V Rozpocz¹³ siê egzamin dojrza³oœci, do którego przyst¹pi³o 137 abiturientów. Wszyscy uczniowie zdali maturê.
1986 28 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
1985/86 Do szko³y uczêszcza³o 668 uczniów. 19 nie otrzyma³o promocji do nastêpnej klasy. 71 uczniów klas I–III uzyska³o œwiadectwo
z wyró¿nieniem
i z³ote tarcze. 19 absolwentów zosta³o
wyró¿nionych Dyplomem Szko³y „za
wybitne osi¹gniêcia
w nauce i wzorow¹
postawê uczniowsk¹”.
Medal Szko³y „Primus Inter pares”
otrzyma³a El¿bieta
Marciak (kl.IVa).
1985/86 9 uczniów
szko³y awansowa³o
308
do zawodów centralnych olimpiad przedmiotowych: El¿bieta Marciak, Marek Stanisz –
Olimpiada Literatury i J. Polskiego (opiekunka W. Ha³daœ); Marta Michu³ka – Olimpiada
J. Niemieckiego (opiekun R. Wisz); El¿bieta
Marciak, Jaros³aw Szaro – Olimpiada J. £aciñskiego (opiekunka D. Rudziñska); Jacek WoŸniak – Olimpiada Historyczna (opiekun
J. Œwieboda); Katarzyna Kuncio, Maciej Kijowski, Grzegorz Boratyn – Olimpiada Artystyczna s. Muzyki (opiekunka K. Macek).
1985 Ukaza³a siê ksi¹¿ka Józefa Œwiebody
„Szko³a charakterów”. Ksiêga Jubileuszowa I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie”.
1985–96 Józef Œwieboda prezesem Polskiego Towarzystwa Historycznego oddzia³
w Rzeszowie.
Wystêp szkolnego zespo³u tanecznego „Sowizdrza³y”
z okazji Dnia Edukacji Narodowej
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1986/87
1986/87 W szkole zatrudnionych by³o 60 nauczycieli, w tym 11 na niepe³nym etacie.
1986 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego 1986/87.
1986 14 X Dzieñ Edukacji Narodowej.
1986 XI Udzia³ uczniów szko³y w uroczystoœci ods³oniêcia pomnika Adama Mickiewicza.
1986 17 XI W szkole odby³a siê sesja naukowa z okazji 100-lecia urodzin prof. W³adys³awa Szafera, wybitnego botanika, absolwenta szko³y. Z tej okazji Instytut Botaniki
PAN w Krakowie wyró¿ni³ szko³ê medalem.
1987 I Uczeñ szko³y Jan Pisuliñski zaj¹³
I miejsce w miêdzynarodowym turnieju szachowym juniorów w G³ogowie nad Odr¹.
1987 IV W szkole odby³ siê zjazd przedstawicieli szkó³ œrednich o ponad stuletniej tradycji.
1987 1 V Udzia³ uczniów i nauczycieli w pochodzie pierwszomajowym i manifestacji
pod Pomnikiem Walk Rewolucyjnych.
1987 11 V Rozpoczê³y siê egzaminy dojrza³oœci, do których przyst¹pi³o 146 abiturientów, egzamin zda³o pomyœlnie 141.
1987 4 VI Uroczystoœæ œlubowania absolwentów.
1986/87 Na pocz¹tku roku szkolnego by³o
714 uczniów. W ci¹gu roku odesz³o ze szko³y 10 uczniów, 15 nie otrzyma³o promocji
lub nie ukoñczy³o szko³y. Œwiadectwo z wyró¿nieniem otrzyma³o 86 uczniów klas
I–III i 14 absolwentów.
1986/87 W zawodach centralnych olimpiad
przedmiotowych wyró¿nili siê: Dariusz Pio-
Uroczystoœæ œlubowania absolwentów szko³y
trowski (kl. IIb) – laureat, Agnieszka Rysz
(kl. IIIb) – finalistka) – Olimpiada J. Francuskiego; Anna Piekarz (kl. IVa) – finalistka –
Olimpiada Historyczna (opiekun J. Œwieboda); Robert Kurecki (kl. IVb) – Olimpiada
Chemiczna (opiekunka A. Jedliczka), Krzysztof Kawa³ek (kl. IIId) – Olimpiada Wiedzy
Spo³eczno-Prawnej (opiekun Zb. Jakubowski).
1986/87 Komitet G³ówny Olimpiady Biologicznej przy ZG PTP im. M. Kopernika
przyzna³ szkole medal za dzia³alnoœæ spo³eczn¹ w Olimpiadzie Biologicznej.
1986/87 Szko³a otrzyma³a zbiorow¹ odznakê ZG SzZS „Za zas³ugi w rozwoju sportu
m³odzie¿y szkolnej”.
1986 22 VII Zmar³ prof. W³adys³aw Witek
(ur. 12 II 1903 r.), zas³u¿ony pedagog, nauczyciel i dyrektor Liceum.
1987 11 VIII Zmar³ Pawe³ Jakubowicz, ur.
6 VI 1906 r., by³y dyrektor szko³y.
309
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1987/88
1987/88 W szkole zatrudnionych by³o na
pe³nym etacie 47 nauczycieli, zaœ 14 pracowa³o jako niepe³nozatrudnieni.
1987 1 IX Uroczysta inauguracja roku szkolnego 1987/88. W trakcie uroczystoœci ods³oniêto tablicê pami¹tkow¹ ku czci prof. W³adys³awa Szafera z okazji 100 rocznicy jego
urodzin oraz repliki rzeŸb przedstawiaj¹cych
Kaliope i Euterpe. W szkole otwarto równie¿ galeriê obrazów przedstawiaj¹cych wybitnych wychowanków i nauczycieli szko³y.
1987 20 IX Uczniowie obejrzeli spektakl
pt. Maria Stuart w teatrze im. Wandy Siemaszkowej.
1987 14 X Odby³a siê akademia z okazji
Dnia Edukacji Narodowej.
1987 29 X Samorz¹d uczniowski zorganizowa³ otrzêsiny klas I.
Tablica pami¹tkowa
1987 5 XI W sali kina Apollo odby³a siê
akademia z okazji 70 rocznicy rewolucji
paŸdziernikowej.
1987 21 XII Uczniowie wziêli udzia³ w spotkaniu z oficerami z Akademii Marynarki
Wojennej w Gdyni.
1987 W œcianê koœcio³a w Trzcianie wmurowana zosta³a tablica upamiêtniaj¹ca Mieczys³awa Kawalca.
1987 Do Stowarzyszenia Pamiêci gen. W³adys³awa Sikorskiego z ramienia I LO wesz³a nauczycielka Dorota Rudziñska.
1987–89 Józef Œlisz przewodnicz¹cym
Tymczasowej Rady Krajowej Rolników
„Solidarnoœæ”.
1988 14 I M³odzie¿ szkolna uczestniczy³a
w uroczystoœci wmurowania kamienia wêgielnego pod pomnik gen. W³adys³awa Sikorskiego.
Ods³oniêcie tablicy poœwiêconej
wybitnemu wychowankowi szko³y
prof. W³adys³awowi Szaferowi
310
1988 28 I W Filharmonii Rzeszowskiej
odby³ siê koncert symfoniczny poœwiêcony
muzyce W. A. Mozarta. W koncercie wziêli
udzia³ uczniowie i nauczyciele Liceum.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1988 3 VI Uroczyste wrêczenie œwiadectw
dojrza³oœci, po³¹czone z po¿egnaniem absolwentów.
1988 9 VI Uczniowie wziêli udzia³ w koncercie symfonicznym Filharmonii Rzeszowskiej.
W programie m.in. Górecki – „Beatus Vir”.
1988 24 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego 1987/88.
1987/88 Na pocz¹tku roku szkolnego by³o
762 uczniów. 744 otrzyma³o promocjê do
klasy wy¿szej lub ukoñczy³o szko³ê. 117 uczniów klas I–III i 18 absolwentów otrzyma³o œwiadectwo z wyró¿nieniem i z³ot¹ tarczê z Laurem.
Ods³oniêcie replik rzeŸb Kaliope i Euterpe
1988 30 I W sto³ówce Politechniki Rzeszowskiej odby³ siê tradycyjny bal studniówkowy.
1988 8 III Uroczysta akademia z okazji miêdzynarodowego Dnia Kobiet.
1988 21 III Uczniowie obchodzili pierwszy dzieñ wiosny oraz Dzieñ Licealisty.
1988 14 IV Uczniowie wziêli udzia³ w koncercie symfonicznym w Filharmonii Rzeszowskiej.
1988 28 IV Z okazji Œwiêta Pracy odby³a
siê uroczysta akademia, po której uczniowie obejrzeli w kinie Apollo film pt. „Jarzêbina czerwona”.
1988 1 V Uczniowie i nauczyciele wziêli
udzia³ w manifestacji pierwszomajowej.
1988 11 V W szkole rozpoczê³y siê egzaminy maturalne, do których przyst¹pi³o 154
abiturientów.
1987/88 Do zawodów centralnych olimpiad
przedmiotowych zakwalifikowali siê: Anna
Grochmalicka (kl. IVa), Agnieszka Rysz
(kl.IVb) – Olimpiada Literatury i J. Polskiego
(opiekunki: B. Nizio³, B. Puty³o); Anna Grochmalicka – Olimpiada J. £aciñskiego (opiekunka D. Œrodoñ); Weronika Ignas (kl. IIIa) –
Olimpiada J. Francuskiego, finalistka; Maciej
Szetela (kl.IIc), Andrzej Sroka (kl. IIe) – Olimpiada Artystyczna s. Muzyki (opiekunka
K. Macek); Jacek Bogusz (kl. IVa) – Olimpiada Wiedzy Spo³eczno-Politycznej, Krzysztof Kawa³ek (kl. IVa) – Olimpiada Wiedzy
Spo³eczno-Prawnej (opiekun Zb. Jakubowski).
1988 Ukaza³a siê ksi¹¿ka Józefa Œwiebody
„Zespó³ Szkó³ Ekonomicznych w Rzeszowie na tle rozwoju œredniego szkolnictwa
ekonomicznego w kraju oraz ekonomiki
miasta i regionu 1916–1986”.
1988 VII Powsta³ obywatelski komitet obchodów rocznicy 11 listopada w Rzeszowie.
Jednym z jego cz³onków by³ Marek Wójcik.
311
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
312
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Czêœæ III
1988–2008
opracowa³
Ryszard Kisiel
313
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
314
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1988/89
1988 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Œlubowanie uczniów klas pierwszych. Udzia³ uczniów w manifestacji pod
pomnikiem Walk Rewolucyjnych z okazji
49. rocznicy napaœci Niemiec hitlerowskich
na Polskê.
Narodowej, Srebrny Medal za Zas³ugi dla
Obronnoœci Kraju. Dokona³ tego przedstawiciel ministra, gen. bryg. dr W³adys³aw
Honkisz. Wicemarsza³ka Sejmu, prof. Jerzego Ozdowskiego, reprezentowa³ dr Antoni
Magdoñ, szef zespo³u jego doradców.
1988 23 IX Dyskoteka dla uczniów w klubie „Atarax” (Rynek) po³¹czona z „otrzêsinami” uczniów klas I–szych i prezentacj¹
kandydatów do Samorz¹du Uczniowskiego.
1988 14 X Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1988 X Wycieczka personelu szko³y w Góry
Œwiêtokrzyskie, kier. J. Kusibab.
1988 11 X Szkolna inauguracja obchodów
70-lecia odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci i 45. rocznicy utworzenia LWP.
W uroczystoœci wziêli udzia³ przedstawiciele rz¹du, w³adz politycznych i administracyjnych miasta i województwa. Wrêczono,
przyznany szkole przez Ministra Obrony
1988 X Ukaza³ siê 21 numer pisemka szkolnego „Szaraczek”, redagowanego przez
R. B¹ka i S. Peszkowskiego, pod opiek¹
B. Puty³o.
1988 15 X Wybory do SU poprzedzone dwutygodniow¹ kampani¹ wyborcz¹. Do Rady
Samorz¹du Szkolnego weszli: Jaros³aw Piekarz – przewodnicz¹cy, Dorota Jakubek – wiceprzewodnicz¹ca, Anna Jawniak – wiceprzewodnicz¹ca, Joanna Czudec – sekretarz, Daria £ucka – skarbnik. Za najwa¿niejsze zadanie SU uzna³ opracowanie nowego Regulaminu
Ucznia I LO. Po burzliwej dyskusji na forum
szko³y, regulamin zosta³
zatwierdzony przez Radê Pedagogiczn¹.
1988 29 X „Pó³metek”
zorganizowany przez
uczniów kl. III w klubie
„Gwarek”.
Gen. Honkisz przed wrêczeniem I LO Srebrnego Medalu
za Zas³ugi dla Obronnoœci Kraju. Fot. I. Witowicz
1988 9 XI Zwiedzanie
przez uczniów w BWA
wystawy Józefa Szajny
(wychowanka Szko³y).
315
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1988 Bud¿et Szko³y wyniós³ 70.948.354 z³.
Wydatki: wynagrodzenia osobowe
30.280.365 z³, energia – 2.816.462 z³, pomoce naukowe – 3.548.820 z³, stypendia dla
uczniów – 1.399.920 z³, remonty kapitalne –
14.000.000 z³ (wykonano pod³¹czenie szko³y do sieci miejskiej centralnego ogrzewania, którego koszt wyniós³ 25.687.107 z³.
Wymiennikowniê w 100% finansowa³a szko³a, natomiast kana³ ciep³owniczy finansowany by³ wspólnie z WSS „Spo³em” – które za
pod³¹czenie „Delikatesów” partycypowa³y
w kosztach w wysokoœci ok. 11 mln z³). Koszt
utrzymania 1 oddzia³u wyniós³ w roku 1988
– 2.650.514 z³, jednego ucznia 70.454 z³.
Przeciêtnie 1 uczeñ pobieraj¹cy stypendium
otrzyma³ w r. 1988 – 37.830 z³.
Ok³adka XXI numeru „Szaraczka”. Archiwum Szkolne
1988 11 XI Wystêp zespo³u recytatorskiego Liceum pod kierownictwem Józefy Brygowej, w Filharmonii Rzeszowskiej, z okazji 70 rocznicy odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci.
1988 17 XI Dyskoteka dla uczniów w klubie „Atarax”.
1988 21 XI Spotkanie m³odzie¿y Liceum
z Markiem Kuœnierzem, absolwentem I LO,
szefem wyprawy „Morze Czerwone '88”.
M. Kuœnierz przekaza³ do pracowni geograficznej pokaŸny zbiór koralowców z wymienionej wyprawy.
1988 22 XI Zabawa andrzejkowa klas: IIf
i Ib. Zabawy dla uczniów pozosta³ych klas
odby³y siê w innym terminie.
1988 6 XII Praca spo³eczna uczniów kl. IIf
(wych. R. Kruk) przy budowie Szpitala Wojewódzkiego w Rzeszowie (na Pobitnem).
1988 12 XII Zbiórka pieniêdzy na pomoc
dla Ormian.
1988 25 XII Œmieræ Stanis³awa Pi¹tka, nauczyciela I LO w latach 1972–1985.
316
Maj¹tek szko³y wyceniono na 68.873.197 z³
(w tym: œrodki trwa³e 37.326.732 z³, zbiory
biblioteczne 1.076.610 z³). Wysokoœæ uposa¿enia zasadniczego dla nauczycieli na
dzieñ 31.08.1988 r. z wykszta³ceniem magisterskim i zerowym sta¿em pracy wyniós³
16.000 z³, a z 30-letnim sta¿em pracy
20.700 z³. Œrednia podwy¿ka uposa¿enia zasadniczego po regulacji od 1 I 1989 r. wynios³a 26.600 z³, natomiast ze wszystkimi
sk³adnikami wynagrodzenia, ta podwy¿ka
w I LO wynios³a œrednio 39.906 z³.
1988 31 XII P³aca i ceny w 1988 r. w Polsce
– przeciêtna p³aca 53 090 z³, dolar na czarnym
rynku 2 500 z³, chleb 46 z³, miêso wieprzowe (kg) 530 z³, kie³basa zwyczajna 400 z³,
jab³ka 171 z³, konserwa turystyczna (450g)
230 z³, papierosy z filtrem Klubowe 85 z³,
zapa³ki 7 z³, myd³o toaletowe For you (kostka) 62 z³, mas³o wiejskie (kg) 3680 z³, wódka
Wyborowa (0,5 l) 1800 z³, p³aszcz mêski we³niany 28 000 z³, garnitur we³niany 31 100 z³,
czó³enka damskie ze skóry 10 800 z³, kanapa tapicerska 2-osobowa 35 700 z³, kuchenka mikrofalowa prod. ZSRR 270 000 z³, ch³odziarka sprê¿arkowa (175 l) 48 600 z³, pralka automatyczna Ekonomik 54 200 z³, magnetofon kasetowy 105 000 z³, telewizor
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
kolorowy 500 000 z³, benzyna LO 94 (l)
120 z³, polski fiat 126p (typ 650) 1 800 000 z³,
FSO (typ1500) 4 000 000 z³.
1989 4 I Spotkanie uczniów Szko³y z grup¹
m³odzie¿y z Rostowa (ZSRR), zorganizowane przez E. Stepaniak, nauczycielkê jêzyka rosyjskiego.
1989 4 I Zabawa noworoczna kl. IIf w Klubie Nauczycielskim.
1989 14 I Dyskoteka noworoczna dla
uczniów w sali gimnastycznej.
1989 21 I Studniówka uczniów klas IV
w sto³ówce Politechniki Rzeszowskiej.
1989 8 III Uroczysta akademia z okazji
Dnia Kobiet.
1989 14 III Sympozjum poœwiêcone rewolucji francuskiej 1789 r., zorganizowane przez
dr. J. Œwiebodê. Udzia³ wziêli uczniowie Szko³y. W charakterze goœci zostali zaproszeni
przedstawiciele: Towarzystwa PrzyjaŸni Polsko-Francuskiej, Towarzystwa £¹cznoœci
z Poloni¹, wyk³adowcy i studenci historii WSP
w Rzeszowie oraz dziennikarze.
1989 11 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z wybranego przedmiotu.
1989 20–31 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1989 4 VI Wybory do Parlamentu RP. Ca³kowicie wolne do Senatu i ograniczone parytetem do Sejmu.
1989 8 VI Uroczystoœæ ods³oniêcia i poœwiêcenia pomnika Patrona, ks. Stanis³awa
Konarskiego. Urzeczywistnieniu pomys³u
patronowa³y Pracownie Sztuk Plastycznych
w Rzeszowie z dyrektorem Tadeuszem Karysiem i wicedyrektor Miros³aw¹ Krup¹,
oraz dyrektor I LO Ryszard Kisiel. Popiersie ks. St. Konarskiego wykona³ artysta rzeŸbiarz Kazimierz Mierczyñski. Odlew wykonali pracownicy WSK Rzeszów z metali
kolorowych uzbieranych przez m³odzie¿
I LO. Betonowy cokó³ wykonali pracownicy Instalu, a ob³o¿y³ go granitem strzegomskim in¿. Stefan Szwaj. W uroczystoœci, poza
gronem nauczycielskim i m³odzie¿¹, uczestniczyli goœcie: Ludwik Chmura – prezydent
Rzeszowa, Andrzej Mi¹sik – wiceprzew.
1989 21 III Uroczyste obchody Dnia Licealisty po³¹czone z wystêpem kabaretu szkolnego i meczem siatkówki miêdzy dru¿yn¹
profesorów a dru¿yn¹ uczniów.
1989 30 III Krzysztof Grzebyk, by³y nauczyciel I LO, zosta³ wybrany przez Zjazd ZHP
naczelnikiem Zwi¹zku Harcerstwa Polskiego.
1989 III Adam Matuszczak przewodnicz¹cym Komisji Organizacyjnej NSZZ „Solidarnoœæ” w WSK PZL Rzeszów.
1989 1 V Obchody Œwiêta Pracy. Udzia³
uczniów i nauczycieli w wiecu na placu pod
pomnikiem Walk Rewolucyjnych.
1989 5–7 V Wycieczka personelu szko³y
w Pieniny; kier. B. Puty³o, nauczycielka jêzyka polskiego.
1989 10 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z jêzyka polskiego.
Moment ods³oniêcia pomnika ks. St. Konarskiego.
Fot. I. Witowicz
317
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Miejskiej Rady Narodowej, Antoni Stoch³a
– wicekurator Oœwiaty i Wychowania,
ks. Jan Taff – prowincja³ Zakonu OO Pijarów w Polsce, ks. pra³at Walenty Bal – proboszcz parafii Œw. Krzy¿a w Rzeszowie,
ks. Kazimierz Zborowski – proboszcz parafii OO. Pijarów w Rzeszowie, prof. Les³aw Grzegorczyk – kierownik Wydzia³u
Nauczania Klinicznego Krakowskiej AM,
doc. dr hab. Aleksander Oleszko – prezes
S¹du Wojewódzkiego w Rzeszowie i prezes Towarzystwa Przyjació³ I LO. Aktu ods³oniêcia dokonali: prof. L. Grzegorczyk,
wicedyr. I LO – K. Opaliñski, J. Piekarz –
przew. Samorz¹du Uczniowskiego. Pomnik
poœwiêci³ ks. Jan Taff.
1989 8 VI Uroczystoœæ po¿egnania absolwentów w Filharmonii Rzeszowskiej, wrêczenie œwiadectw dojrza³oœci i medalu szko³y „Primus inter pares”.
Sabina Sowula otrzymuje z r¹k dyr. R. Kisiela
medal szko³y „Primus inter pares”.
Poœrodku wicedyr. K. Opaliñski. Fot. Archiwum
1989 13–16 VI Egzaminy wstêpne do Liceum.
1989 23 VI Uroczystoœæ zakoñczenia roku
szkolnego w budynku Liceum.
1988 W roku szkolnym 1988/89 ukaza³y siê
3 numery pisemka szkolnego „Szaraczek”.
Pojawi³y siê nowe, interesuj¹ce gazetki
œcienne „Szpion”. Odbywa³y siê cykliczne
318
„Prezentacje m³odych talentów” – uzdolnieni uczniowie mogli prezentowaæ kolegom
swoj¹ twórczoœæ; wyst¹pili m.in. J. Karyœ,
A. Semik, B. Brettschneider, A. Czy¿. SU
zainaugurowa³ dzia³alnoœæ szkolnego
„Hyde-Parku”. Przy SU powsta³ zespó³ muzyczny, którego pierwszy wystêp odby³ siê
na zakoñczenie roku szkolnego.
1988/89 Na pocz¹tku roku szkolnego by³o
793 uczniów w 21 oddzia³ach. 16 odesz³o
ze szko³y w ci¹gu roku (2%), 7 nie uzyska³o promocji (0,9%), 770 promowano do
wy¿szej klasy (97,1%). Szko³ê ukoñczy³o
184 uczniów, w tym 173 w terminie. 20 absolwentów otrzyma³o œwiadectwa z wyró¿nieniem i Z³ote Tarcze z Laurem. 24 osoby
otrzyma³y Dyplom Szko³y „Za wybitne osi¹gniêcia w nauce i wzorow¹ postawê uczniowsk¹”. Medal Szko³y „Primus inter pares” otrzyma³a Sabina Sowula z kl. IVa (Dyplom nr 88/A/89).
1988/1989 W 23. olimpiadach przedmiotowych i konkursach, na szczeblu szkolnym
startowa³o 1065 uczniów (niektórzy wiêcej
ni¿ w jednej olimpiadzie), na szczeblu okrêgowym – 133 uczniów, a na szczeblu centralnym – 16. W zawodach centralnych
11 uczniów zosta³o finalistami, 1 uzyska³
wyró¿nienie. Tomasz Mi¹sik – finalista
OLiJP (opiekunka J. Bryg), Ma³gorzata
Lalicka – finalistka OLiJP (opiekunka
W. Ha³daœ), Tomasz Mi¹sik – wyr. OJ£
(opiekunka D. Œrodoñ), Sabina Sowula – finalistka OJ£ (opiekunka D. Œrodoñ), Piotr
Sidor – finalista OJN (opiekun R. Wisz),
Katarzyna Chmiel – finalistka OJN (opiekun R. Wisz), Sabina Sowula – finalistka OH
(opiekun Zb. Jakubowski), Maciej Szetela,
Agnieszka Zbo¿ek – finaliœci O Art. s. Muzyki (opiekunka K. Macek), Witold Dzieñ
– finalista OWoPiŒW (opiekun Zb. Jakubowski), Urszula Ho³ota – finalistka OWSpo³.–
Polit. (op. Zb. Jakubowski), Iwona Waltoœ
– finalistka OW Spo³.-Prawnej (opiekun
Zb. Jakubowski).
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1989/90
1989 1 IX Uroczystoœæ rozpoczêcia roku
szkolnego 1989/1990. Przekazanie m³odzie¿y 2 magnetowidów ufundowanych przez
zak³ady opiekuñcze: RPBM i „Instal”. Podziêkowanie dla Pracowni Sztuk Plastycznych za przekazane szkole dary w postaci:
rzeŸb muz (Euterpe i Kaliope), 8 portretów
wybitnych wychowanków oraz replik dwóch
historycznych sztandarów Szko³y (z okresu
pijarskiego XVII–XVIII w. i zaboru austriackiego – XIX w.).
1989 1 IX Mieszkañcy Matysówki postawili
krzy¿ w miejscu, w którym zgin¹³ Jan Ba³da.
1989 5–21 IX Ogniska klasowe IVc, Ib, IVa,
Ic, IIc w Bia³ej i w S³ocinie.
1989 22 IX Pomoc uczniów klasy Ib w kopaniu ziemniaków, w gospodarstwie w Bia³ej.
Replika sztandaru z okresu pijarskiego (XVII w.). Fot. J. ¯ygad³o
Replika sztandaru z okresu zaboru austriackiego (XIX w.). Fot. J. ¯ygad³o
319
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Historyczny Sztandar Szko³y z 1947 r. Fot. J. ¯ygad³o
1989 23 IX Zjazd kole¿eñski z okazji 50-lecia I-szej matury licealnej oraz napaœci hitlerowskiej na Polskê. W trakcie uroczystoœci
uczestnicy zjazdu przekazali uczniom Szko³y
historyczny sztandar Liceum z 1947 r., przechowywany w koœciele Œw. Krzy¿a od lat
50-tych do 1989 r. przez ks. Walentego Bala.
1989 25–29 IX Akcja wyborcza do samorz¹du szkolnego.
1989 26 IX „Otrzêsiny” uczniów klas pierwszych w Klubie „Atarax”.
1989 29 IX Udzia³ dyr. R. Kisiela w naradzie dyrektorów Towarzystwa Szkó³ Twórczych (redagowanie statutu Towarzystwa).
1989 30 IX „Dzieñ Ch³opca” zorganizowany przez kl. IIc; w programie wybór najmilszego ch³opca – zwyciê¿yli Tomasz P³onka
z kl. IVd i S³awomir Bury z kl. IIe.
1989 4 X Zwiedzanie przez m³odzie¿ wystawy poœwiêconej zbrodni katyñskiej, zorganizowanej w Technikum Budowlanym
w Rzeszowie.
1989 6 X Dyskoteka szkolna.
1989 8 X „Pó³metek” klas trzecich.
320
1989 13 X Uroczystoœci Dnia Nauczyciela
– w programie wystêp kabaretu z kl. IVd.
1989 16 X Obóz naukowy historyków, zorganizowany przez I LO dla uczniów Towarzystwa Szkó³ Twórczych.
1989 21 X Udzia³ R. Kisiela w seminarium
dyrektorów TST w Olsztynie na temat:
„Kierowanie szko³¹”.
1989 26 X Spotkanie przedstawicieli samorz¹dów uczniowskich TST w P³oñsku
z udzia³em uczniów I LO: Joanny Czudec
i Jaros³awa Piekarza.
1989 13 XI Przyznanie stypendiów Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci Marii Mach
z kl. IVa i Mateuszowi Brzozie z kl. Ib.
1989 15 XI Sesja naukowa w Muzeum
Okrêgowym w Rzeszowie na temat: „Popijarski zespó³ zabytkowy w Rzeszowie:
klasztor, koœció³ Œw. Krzy¿a i Collegium”.
Referat wyg³osi³ m.in.: dr J. Œwieboda, nauczyciel Liceum.
1989 16 XI Posiedzenie Komisji w sprawie
remontu kapitalnego Liceum, z udzia³em prezydenta miasta Ludwika Chmury. Ustalono
2-etapowy przebieg remontu i rozbudowy
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
szko³y. Ze wzglêdu na brak œrodków finansowych, remont nie zosta³ przeprowadzony.
1989 30 XI Zabawa andrzejkowa dla
uczniów Liceum w „Ataraksie”.
1989 17 XI Spotkanie dyr. R. Kisiela z rektorem WSP prof. dr. M. Bobranem w sprawie eksperymentu dydaktyczno-wychowawczego w I LO (rektor nie zgodzi³ siê na egzamin wstêpny na uczelniê po³¹czony
z egzaminem dojrza³oœci).
1989 2 XII Dyskoteka szkolna w ODK przy
ul. Kochanowskiego, zorganizowana przez
kl. IIIc.
1989 28 XI Uchwa³a Rady Pedagogicznej
w sprawie przywrócenia nazwy szko³y
w brzmieniu: „I Liceum Ogólnokszta³c¹ce im.
ksiêdza Stanis³awa Konarskiego w Rzeszowie”. Uchwa³ê zatwierdzi³a swoj¹ decyzj¹ Kurator Oœwiaty Maria Bartman 4 XII 1989 r.
1989 29 XI Spotkanie dyr. R. Kisiela z rektorem Politechniki Rzeszowskiej, prof. dr.
hab. in¿. Stanis³awem Kusiem, absolwentem
I LO, w sprawie eksperymentów dydaktycznych, m.in. w sprawie egzaminu dojrza³oœci ³¹czonego z egz. wstêpnym do PRz.
1989 2 XII Spotkanie w Warszawie przedstawicieli komitetów rodzicielskich szkó³
zrzeszonych w TST.
1989 4 XII Prezesem Zarz¹du Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego
„Odrodzenie” zosta³ Kazimierz Surowiec.
1989 14 XII Spotkanie dyr. I LO z dyrektorami szkó³ podstawowych Rzeszowa,
w sprawie uczestniczenia zdolnych uczniów
tych szkó³ w zajêciach Klubu Promocji Talentów, organizowanego w Liceum.
1989 19 XII Spotkanie dyrektora szko³y
z przedstawicielami uczniów na temat bie¿¹cych spraw i problemów m³odzie¿y. Spotkania takie, z udzia³em
wytypowanych przez
m³odzie¿ reprezentantów, odbywa³y siê cyklicznie.
1989 21 XII Spotkanie
op³atkowe Rady Pedagogicznej.
1989 28–29 XII Memoria³ im. Stanis³awa
Pi¹tka w pi³ce koszykowej ch³opców, zorganizowany w I LO przez
wychowanków zmar³ego w 1988 r., znanego
i cenionego nauczyciela wychowania fizycznego i trenera.
Zarz¹dzenie Kuratora Oœwiaty z 4 XII 1989 r. przywracaj¹ce Szkole pe³ne
imiê Patrona. Archiwum Szkolne
1989 Ukaza³y siê wspomnienia Edwarda Brydaka „Wojskowy ruch oporu na RzeszowszczyŸnie” (Kraków 1989).
321
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1989 Z inicjatywy Macieja Kijowskiego
powsta³o Towarzystwo Przyjació³ Narodu
Koreañskiego.
1989 31 XII Bud¿et szko³y wyniós³
289.915.035 z³. Wydatki: wynagrodzenia
osobowe – 164.998.865 z³; energia –
30.781.647z³; pomoce naukowe – 3.144.749 z³;
stypendia dla uczniów – 3.500.000 z³; remonty kapitalne – 12.000.000 z³. Koszt utrzymania 1 oddzia³u wyniós³ w roku 1989 –
12.785.121 z³, jednego ucznia 345.071 z³. Po
raz pierwszy w I pó³roczu 1989 r. wyp³acono premiê za wyniki w nauce. Otrzyma³o j¹
104 uczniów na kwotê 243.000 z³ miesiêcznie od lutego do czerwca, natomiast stypendium socjalne otrzyma³o 51 uczniów na kwotê 241.500 z³ miesiêcznie. W r. szk. 1989/90
ze wzglêdu na brak kredytów nie wyp³acono
premii za wyniki w nauce, natomiast stypendium socjalne otrzyma³o 11 uczniów na kwotê 480.000 z³ miesiêcznie. Pobory zasadnicze nauczycieli z zerowym sta¿em pracy
z wy¿szym wykszta³ceniem magisterskim
wynios³y 515 550 z³, a wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli po 30 latach pracy wynios³o 649 950 z³. Ró¿nica w przeci¹gu roku
1989–1990 w p³acach zasadniczych dla nauczyciela pocz¹tkuj¹cego wynios³a 484 550 z³,
a dla nauczyciela po 30 latach pracy 607 450 z³.
1 g czystego z³ota kosztowa³ w 1986 r. od
6 450 z³ do 7 050 z³.
Maj¹tek szko³y wyceniono na 97.370.244 z³
(w tym œrodki trwa³e – 40.454.032, przedmioty nietrwa³e w u¿ytkowaniu –
40.159.865 z³; materia³y do kapitalnego remontu – 4. 567.808 z³). W kwietniu 1990 r.
œrodki trwa³e (na podst. zarz. Rady Ministrów Dz.U. Nr 72 poz. 422) zosta³y przecenione: budynki – wspó³czynnikiem 15,7,
budowle wspó³czynnikiem 16,8 i wynios³y
po aktualizacji 610.476.512 z³.
1989 31 XII P³aca i ceny w 1989 r. w Polsce – przeciêtna p³aca 206 800 z³, dolar na
czarnym rynku 7 000 z³, chleb 848 z³, miêso wieprzowe (1 kg) 8 291 z³, kie³basa zwy322
czajna 6 889 z³, jab³ka 600 z³, konserwa turystyczna (450 g) 3 617 z³, papierosy z filtrem Klubowe 340 z³, zapa³ki 53 z³, mas³o
(250 g) 9 452 z³, wódka Wyborowa (0,5 l)
11 800 z³, p³aszcz mêski we³niany 165 000 z³,
garnitur we³niany 210 100 z³, czó³enka damskie ze skóry 54 800 z³, kanapa tapicerska
2-osobowa 563 700 z³, ch³odziarka sprê¿arkowa (175 l) 663 150 z³, pralka automatyczna Luna 333 654 z³, radiomagnetofon stereofoniczny 642 718 z³, telewizor kolorowy
2 872 468 z³, benzyna LO 94 (l) 1200 z³,
polski fiat 126p (typ 650) 12 000 000 z³,
FSO (typ 1500) 18 000 000 z³.
1990 20/21 I Studniówka uczniów klas
czwartych.
1990 23 I Posiedzenie Rady Pedagogicznej – klasyfikacja pó³roczna.
1990 25 I Konferencja plenarna RP.
1990 27 I Zabawa karnawa³owa dla uczniów
Liceum, w sali gimnastycznej szko³y.
1990 29 I – 10 II Ferie zimowe.
1990 19 II „Szko³a zimowa” kl. IIIf; zakwaterowanie w schronisku PTSM w Bieczu, wy¿ywienie w internacie LO. Prowadzone by³y
lekcje z j.polskiego, j.rosyjskiego, historii,
przysposobienia obronnego, lekcje wychowawcze i kultura fizyczna. W programie ponadto liczne wycieczki i imprezy. Zajêcia odbywa³y siê w trzech grupach i trwa³y piêæ dni.
1990 26 II Udzia³ uczniów kl. Ia w zajêciach
„szko³y zimowej” w Wysowej. W czasie pobytu realizowano lekcje j.polskiego, fizyki
i historii. Skupiono siê na zagadnieniach zwi¹zanych z profilem klasy (etnograficzno-dziennikarskiej). Uczniowie pracowali w trzech
sekcjach: indyjskiej, koreañskiej i regionalnej.
Organizowano wieczory o tematyce zgodnej
z zainteresowaniami tych grup. Zorganizowano tak¿e zajêcia turystyczno-rekreacyjne.
1990 6 III „Sam na sam” dyr. R. Kisiela
z m³odzie¿¹ pracuj¹c¹ w samorz¹dach klasowych.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1990 8 III Uroczysty koncert z okazji Dnia
Kobiet – wyst¹pi³a kapela z³o¿ona z uczniów
szko³y.
1990 21 III Pierwszy Dzieñ Wiosny. Uroczyste przekazanie kluczy Samorz¹dowi Uczniowskiemu. Wystêp zespo³u „Rzeszowianki”
z kl. IIe. Parada klas. Mecz koszykówki
uczniowie-absolwenci. Topienie Marzanny.
1990 28–30 III Zjazd nauczycieli-wychowawców klas autorskich TST w I³awie.
Udzia³ wziê³y: wych. kl. Ib Helena KuœnierzRusinek i wych. kl. Ic Bo¿ena Puty³o.
1990 28–30 III Rekolekcje wielkopostne
dla uczniów Liceum. Prowadzone by³y
w koœciele Œw. Krzy¿a od godz. 745–850
i od godz. 1430.
1990 5 IV Konferencja plenarna Rady Pedagogicznej.
1990 12–17 IV Wiosenna przerwa œwi¹teczna.
1990 20 IV Zakoñczenie nauki w klasach
IV-tych. Uroczyste po¿egnanie abiturientów.
1990 24 IV W S¹dzie Rejonowym dla miasta sto³ecznego Warszawy zarejestrowano
Towarzystwo Szkó³ Twórczych (istniej¹ce
od 1983 r.), ogólnopolskie stowarzyszenie
na rzecz intensyfikacji dzia³alnoœci edukacyjnej i wychowawczej szkó³, z siedzib¹
w Warszawie. Za³o¿ycielem i opiekunem naukowym Towarzystwa jest dr Danuta Nakoneczna. Liceum jest cz³onkiem za³o¿ycielem TST.
1990 1 V Œrednia uposa¿enia zasadniczego
nauczycieli pe³nozatrudnionych w I LO wynios³a na dzieñ 1 V 1990 r. – 606.112 z³,
natomiast œrednia ze wszystkimi dodatkami i godzinami nadliczbowymi wynios³a
898.506 z³.
1990 7–8 V Pisemne egzaminy dojrza³oœci.
Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej przewodniczy³ dyr. Ryszard Kisiel.
1990 16–25 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1990 Na zjeŸdzie wojewódzkim Porozumienia Centrum w Rzeszowie ukonstytuowa³y siê
w³adze lokalne partii. Cz³onkiem Zarz¹du Wojewódzkiego zosta³ m.in. Alfred Kopeæ.
1990 4–5 VI Narada w I LO dyrektorów
szkó³ zrzeszonych w Towarzystwie Szkó³
Twórczych. Udzia³ w niej kier. naukowego
i twórcy TST dr Danuty Nakonecznej oraz
przew. TST dr. Zbigniewa Drygalskiego.
Uczestnicy narady wziêli udzia³ w uroczystoœci po¿egnania absolwentów I LO w Filharmonii Rzeszowskiej (4 VI 1990 r.)
1990 4 VI Uroczystoœæ po¿egnania absolwentów w Filharmonii Rzeszowskiej – œlubowanie absolwentów, wrêczenie im œwiadectw dojrza³oœci. Wrêczenie medalu „Primus inter pares”.
1990 11–15 VI Egzaminy wstêpne do Liceum (pisemne i ustne).
1990 22 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego.
1989/1990 Na pocz¹tku roku szkolnego
by³o 851 uczniów w 23 oddzia³ach. 7 odesz³o ze szko³y w ci¹gu roku, a 6 nie uzyska³o promocji do wy¿szej klasy. Szko³ê ukoñczy³o i zda³o maturê 179 uczniów. 30 absolwentów otrzyma³o œwiadectwa z wyró¿nieniem i Z³ote Tarcze z Laurem. Medal
Szko³y „Primus inter pares” otrzyma³a Maria Mach (Dyplom nr 114/A/90). 30 absolwentów wyró¿niono Dyplomem Szko³y serii A „Za wybitne osi¹gniêcia w nauce
i wzorow¹ postawê uczniowsk¹”.
1989/1990 W 19. olimpiadach przedmiotowych i konkursach na szczeblu szkolnym
startowa³o 812 uczniów, na szczeblu okrêgowym 95, a na centralnym 15. W zawodach
centralnych 3 uczniów zosta³o laureatami,
a 1 finalist¹. Ewa Chruœciel – laureatka II m.
OLiJP (opiekunka B. Nizio³), Maciej Szetela – finalista OLiJP (opiekunka W. Ha³daœ),
Grzegorz Chojnowski – laureat O Art.
s. Muzyki (opiekunka B. Syso³), Maria Mach
– laureatka OF (opiekun T. Ochenduszko).
323
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Rok szkolny 1990/91
1990 1 IX Udzia³ delegacji szko³y z dyr.
R. Kisielem i dr. J. Œwiebod¹ oraz pocztu
sztandarowego w uroczystoœci rozpoczêcia
roku szkolnego w Katolickim Liceum Ogólnokszta³c¹cym OO. Pijarów im. ks. St. Konarskiego w Krakowie.
1990 3 IX Msza œw. w koœciele gimnazjalnym pod wezwaniem Œw. Krzy¿a. Uroczyste rozpoczêcie roku szkolnego 1990/91
w budynku Liceum.
1990 3 IX Marek Cio³ko z kl. IIIc zosta³
uczniem (po II kl. Liceum) liceum miêdzynarodowego w Walii (Atlantic College).
1990 7 IX Otwarcie wystawy w Muzeum
Okrêgowym: „Jawnie i w podziemiu, czyli
10 lat NSZZ „Solidarnoœæ” w regionie rzeszowskim”. Udzia³ przedstawicieli szko³y
w uroczystoœci, a w nastêpnych dniach zwiedzanie wystawy przez uczniów.
1990 13 IX Jesienny rajd uczniów w Beskid Niski: Iwonicz Zdrój – Wapienne (od
13–16 IX).
1990 14 IX Wrêczenie nagród specjalnych
Towarzystwa Szkó³ Twórczych uczniom
TST w VIII LO im. W³adys³awa IV w Warszawie. M.in. nagrodzony zosta³ Jacek Daniel z kl. IIb. Jacek otrzyma³ zegarek oraz
dyplom z nastêpuj¹cym wpisem: „Za pasjê
poznawania œwiata, czynn¹ ¿yczliwoœæ dla
drugich, zami³owanie dla wysi³ku do œmia³ych poczynañ i du¿ych dokonañ. Niech Ci
ten zegarek odmierza s³oneczne dni”.
1990 24 IX Rozpoczêcie akcji wyborczej
do samorz¹du szkolnego.
1990 24 IX Rozpoczêcie nauki p³ywania
uczniów klas I.
1990 25 IX Posiedzenie Prezydium Towarzystwa Przyjació³ I LO w sprawie odzyskania przez Towarzystwo bursy gimnazjalnej
im. ks. Feliksa Dymnickiego, mieszcz¹cej siê
324
przy ul. Turkienicza (ob. ks. Ja³owego). Starania nie da³y efektu. W budynku dawnej
Bursy mieœci siê obecnie Gimnazjum i Liceum Sióstr Prezentek im. Jana Paw³a II.
1990 26–28 IX Wycieczka kl. IIId i kl. IVe
do Czechos³owacji.
1990 28 IX Wybory do Samorz¹du Szkolnego.
1990 1 X Wystêp kabaretu kl. IIc z okazji
„Dnia Ch³opca” pt. „Ch³opak nie musi byæ
piêkny”.
1990 1 X Spotkanie w szkole Komitetu Organizacyjnego uroczystoœci poœwiêconej
W³adys³awowi Skubiszowi.
1990 5 X Ogólnopolskie Seminarium na
temat innowacji prowadzonych przez szko³y
twórcze (w VIII LO im. W³adys³awa IV
w Warszawie) – udzia³ wychowawczyni
kl. IIb mened¿erskiej, Heleny KuœnierzRusinek, oraz przedstawiciela rodziców Rafa³a Katy (prezentacja dorobku).
1990 6–12 X Wycieczka do Finlandii klas
IIIe i IIc.
1990 6 X Rajd otrzêsinowy dla klas pierwszych w Babicy.
1990 9–11 X Narada dyrektorów TST
w Sulejówku k. Warszawy. Udzia³ dyr.
R. Kisiela.
1990 13 X Uroczysta akademia z okazji
Dnia Nauczyciela.
1990 19 X Wieczór indyjski zorganizowany przez kl. IIa – sekcjê indyjsk¹. W programie: historia Tag-Mahalu, upinanie sari,
inscenizacja bajki „O wdziêcznych zwierzêtach i niewdziêcznym cz³owieku”, degustacja potraw, pokaz tañca hinduskiego.
1990 20 X Posiedzenie Wojewódzkiej Rady
Postêpu Pedagogicznego w Rzeszowie. Wy-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Ks. bp E. Bia³og³owski ods³ania tablicê pamiêci W³. Skubisza.
Fot. J. ¯ygad³o
st¹pienie R. Kisiela w sprawie innowacji pedagogicznych prowadzonych w I LO.
1990 21 X Ods³oniêcie tablicy w koœciele
Œw. Krzy¿a, poœwiêconej pamiêci ¿o³nierza
AK W³adys³awa Skubisza (1922–1944),
ucznia I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie,
wykonawcy wyroku AK na gestapowcach
Pottembaumie i Flaschke
25 maja 1944 r. (na ul Batorego w Rzeszowie), zamordowanego przez NKWD 21 X
1944 r. W uroczystoœciach
wziêli udzia³ przedstawiciele
Rz¹du RP, byli ¿o³nierze AK,
dyrekcja, grono nauczycielskie
i uczniowie Liceum. Mszê œw.
koncelebrowan¹ odprawi³
ks. bp Edward Bia³og³owski.
Po uroczystoœciach w koœciele, goœcie zwiedzali szko³ê,
w której zorganizowano okolicznoœciowe wystawy.
1990 7–9 XI Przyjazd 21 uczniów kl. XI
z Instytutu Pedagogicznego w Drohobyczu.
Udzia³ goœci w lekcjach matematyki, fizyki, informatyki. Zwiedzanie pracowni szkolnych i miasta. Ukraiñcy przyjmowani byli
przez uczniów kl. IIIc, na zasadzie wymiany, w domach rodzinnych polskich uczniów.
1990 8 XI Udzia³ uczniów I LO w spotkaniu z Josephem E. Macmanusem – konsulem Stanów Zjednoczonych Ameryki ds.
Kultury i Prasy.
1990 8–10 XI Ogólnopolska sesja naukowa na temat: „Rola regionalizmu w kszta³towaniu postaw m³odzie¿y” z nastêpuj¹cym
programem: zwiedzanie Muzeum-Zamku
w £añcucie, zwiedzanie bazyliki w Le¿ajsku i wys³uchanie koncertu organowego. Referaty: mgr Czes³awa Szetela i dr Józef
Œwieboda – „Korelacja programów nauczania jêzyka polskiego i historii w szko³ach
œrednich ogólnokszta³c¹cych”.
Fragment szkolnej ekspozycji poœwiêconej
W³. Skubiszowi. Fot. Archiwum
1990 9 XI Udzia³ uczestników sesji w Mszy
œw. w koœciele gimnazjalnym z okazji poœwiêcenia krzy¿y szkolnych (i ich powrotu
do sal lekcyjnych), mszy koncelebrowanej,
pod przewodnictwem ks. bpa E. Bia³og³owskiego. Uczestnictwo w uroczystoœci poœwiêconej rocznicy odzyskania niepodleg³oœci Ojczyzny. Referaty: prof. dr hab. Janina
325
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Wêgier – „Miejsce nauki o gwarach i archaizmach w nauczaniu jêzyka polskiego
w szkole œredniej” (grupa polonistyczna);
prof. dr hab. Józef Nowakowski – „Mit
ma³ej ojczyzny na lekcjach jêzyka polskiego” (gr. polonistyczna); dr Józef Œwieboda
– „Kszta³towanie postaw i zainteresowañ
uczniów na lekcjach historii w oparciu
o Ÿród³a regionalne” (gr. historyczna); mgr
Tadeusz Ochenduszko – „Koniecznoœæ
uwzglêdniania specyfiki regionu na tle wydarzeñ historycznych w ró¿nych wariantach
w przysz³ych podrêcznikach i skryptach”
(gr. historyczna). Spotkanie ks. bpa E. Bia³og³owskiego z Rad¹ Pedagogiczn¹ I LO.
wa (SP Nr 3, 7, 17, 18, 25) w sprawie innowacji pedagogicznych.
1990 24 XI Zainstalowanie na szkole zbiorczej anteny telewizyjnej. Do 30 VI 1991 r.
zainstalowano w szkole 8 telewizorów,
w tym 4 do odbioru w kolorze.
1990 30 XI Dyskoteka andrzejkowa dla
wszystkich uczniów szko³y (w sali gimnastycznej).
1990 5 XII Spotkanie dyrektora szko³y
z przedstawicielami uczniów klas I.
1990 7 XII Wyk³ad dyr. R. Kisiela na temat
innowacji pedagogicznych dla dyrektorów
szkó³ œrednich woj. przemyskiego (w Technikum Elektronicznym w Przemyœlu).
1990 17–19 XII Seminarium dla wychowawców klas autorskich w Oœrodku Szkolenia Kadr MEN w Sulejówku k. Warszawy, zorganizowane przez TST. Udzia³ wziêli: Bo¿ena Puty³o, Helena Kuœnierz-Rusinek i Ryszard Kruk.
1990 18 XII Wizyta w szkole ambasadora
Indii w Polsce Curdip Singh Bedi. Spotkanie z m³odzie¿¹, w tym z uczniami kl. IIa,
cz³onkami Towarzystwa PrzyjaŸni PolskoIndyjskiej.
1990 21 XII Op³atek szkolny z udzia³em
uczniów i nauczycieli ca³ej szko³y. W programie artystycznym wyst¹pi³ chór szkolny
i recytatorzy.
1990 28–29 XII Memoria³ im. St. Pi¹tka
(w sali gimnastycznej I LO).
Poœwiêcenie krzy¿y do sal lekcyjnych
w koœciele gimnazjalnym. Fot. J. ¯ygad³o
1990 20 XI „Sam na sam” dyrektora szko³y z przedstawicielami uczniów klas III.
1990 21 XI Spotkanie w I LO dyrektorów
liceów ogólnokszta³c¹cych Rzeszowa
w sprawie innowacji pedagogicznych.
1990 23 XI Spotkanie dyrektora R. Kisiela
z dyrektorami szkó³ podstawowych Rzeszo326
1990 31 XII Bud¿et szko³y w 1990r. wyniós³ 1.730.743.000 z³. Wydatki: wynagrodzenia osobowe – 966.078.104 z³; energia
– 140.163.554 z³; pomoce naukowe –
16.003.952z³; sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne – 413.617.941 z³; stypendia dla
uczniów – 5.998.300 z³; remonty kapitalne
– 10.000.000 z³. Koszt utrzymania jednego
oddzia³u – 67.845.370 z³, koszt utrzymania
jednego ucznia – 2.005.282 z³. Ze wzglêdu
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
na brak œrodków nie wyp³acono w tym roku
uczniom premii za bardzo dobre wyniki w nauce. Stypendia socjalne otrzyma³o w I pó³roczu 19 uczniów na kwotê 991.000 z³ miesiêcznie, w drugim pó³roczu 21 uczniów na
kwotê 1.116.000 z³. Rewaloryzacja p³ac nauczycieli wyst¹pi³a szeœciokrotnie. W sumie
pobory nauczyciela z zerowym sta¿em wynios³y (z wy¿szym wykszta³ceniem magisterskim) 1.084.650 z³, pobory zasadnicze
po 30 latach pracy wynios³y 1.381.800 z³.
Maj¹tek szko³y: œrodki trwa³e 610.476.512 z³,
przedmioty nietrwa³e w u¿ytkowaniu –
62.690.290 z³, ksiêgozbiór – 4.927.584 z³.
W styczniu 1991r. œrodki trwa³e – budynki
i budowle – zosta³y przecenione na podstawie zarz¹dzenia, wspó³czynnikiem 2,4 i po
aktualizacji wynios³y 1.477.900.287 z³.
grupy po 20 uczniów, g³ównie IIb). Koszt
kursu 50.000 z³ od osoby.
1991 6 III Ukaza³ siê tomik poetycki Moniki Trzeœniowskiej z kl. IVe pt. „Pory roku,
zdarzenia, nastroje”, w nak³adzie 125 egz.,
wydany przez I LO.
1991 18 I Zabawa noworoczna dla uczniów
szko³y.
1991 22 I Konferencja klasyfikacyjna Rady
Pedagogicznej.
1991 24 I Udzia³ m³odzie¿y w koncercie
symfonicznym w Filharmonii Rzeszowskiej.
1991 24 I Konferencja plenarna Rady Pedagogicznej, podsumowuj¹ca I pó³rocze.
1991 25 I Pó³roczna konferencja wywiadowcza dla rodziców.
1991 27 I Studniówka klas IV-tych w restauracji „Kaprys” (od 1900–600).
1991 5 II Zarejestrowanie przez S¹d Rejonowy w Rzeszowie Stowarzyszenia Menad¿erów Przysz³oœci „Menad¿er” (cz³onkami zostali uczniowie kl. IIb, wych. H. Kuœnierz-Rusinek).
Ok³adka tomiku poetyckiego M. Trzeœniowskiej.
Archiwum Szkolne
1991 6 III Odby³a siê narada w sprawie
dokoñczenia remontu kapitalnego dachu
(rozpoczêtego od zabudowañ oficyny
w 1990 r.). Prace zakoñczono latem 1991 r.
Koszt remontu przekroczy³ 1 miliard z³otych w cenach bie¿¹cych. By³ mo¿liwy, dziêki zakupowi w 1986r. 15 ton blachy miedzianej za 4,5 mln. z³otych. Œrodki na ten
zakup pochodzi³y z bud¿etu Kuratorium.
Prace wykona³o RPBM–Rzeszów.
1991 11 II Powsta³o Towarzystwo Rozwoju Regionu Polski Po³udniowo-Wschodniej.
Przewodnicz¹cym wybrano senatora Boles³awa Fleszara. W sk³ad Zarz¹du Towarzystwa wszed³ dyr. R. Kisiel.
1991 7 III Udzia³ 2 pocztów sztandarowych
I LO oraz delegacji szko³y z dyr. R. Kisielem, w uroczystoœciach w II LO w Rzeszowie (nadanie szkole imienia p³k. Leopolda
Lisa-Kuli, poœwiêcenie sztandaru szkolnego oraz ods³oniêcie tablicy pami¹tkowej).
1991 25 II Rozpoczêcie pó³toramiesiêcznego kursu stenografii dla uczniów I LO (dwie
1991 12 III Udzia³ dyr. R. Kisiela w posiedzeniu Rady Pedagogicznej w Szkole Pod327
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
stawowej Nr 2, poœwiêconym innowacjom
pedagogicznym.
œrednich woj. tarnobrzeskiego i kieleckiego w Sandomierzu.
1991 14–16 III Udzia³ dyr. R. Kisiela w naradzie dyrektorów szkó³ zrzeszonych w TST
(Sulejowek k. Warszawy, Oœrodek Szkolenia Kadr MEN).
1991 8–15 IV Szko³a wiosenna klasy autorskiej IIa. Program: lekcje j. angielskiego, j. rosyjskiego, historii, przysposobienia
obronnego; zbieranie materia³ów do przewodnika o okolicach Ustrzyk; ognisko, dyskoteka, gry i zabawy, wywiady z mieszkañcami.
1991 18–20 III Rekolekcje wielkopostne
dla m³odzie¿y Liceum.
1991 20 III Wizyta D. Rudziñskiej, H. Kuœnierz-Rusinek, R. Kisiela w Ministerstwie
Edukacji Narodowej (konsultacje w sprawie innowacyjnych rozwi¹zañ organizacyjnych i wychowawczych w roku szkolnym
1991/92.
1991 21 III Pierwszy Dzieñ Wiosny w Liceum.
1991 10 IV Spotkanie grupy wychowanków
Liceum w sprawie ufundowania tablicy upamiêtniaj¹cej tragiczn¹ œmieræ nauczycieli
i uczniów szko³y od wojen szwedzkich i odsieczy wiedeñskiej po II wojnê œwiatow¹
i czasy stalinowskie.
1991 12 IV Ukaza³ siê tomik poetycki Rafa³a R¿anego z kl. IIIc pt. „Vatna jokull”
w nak³adzie 125 egz., wydany przez I LO
(Wydawnictwo Collegium Ressoviense
I LO w Rzeszowie).
Bal przebierañców z okazji I Dnia Wiosny.
Fot. Archiwum
1991 27 III – 2 IV Wiosenna przerwa œwi¹teczna.
1991 27 III Spotkanie grupy nauczycieli
z kuratorem Janem Staniszem w sprawie innowacyjnych rozwi¹zañ w roku szkolnym
1991/92.
1991 3 IV Ukaza³o siê czasopismo m³odzie¿y I LO „Mephitis” w nak³adzie 50 egz. –
„Nieperiodyczny idiotyczno-satyryczny organ prasowy”.
1991 5–11 IV Udzia³ uczniów I LO (R. Adamski, J. Pado z kl. IIa) w obozie dziennikarskim w Koœcierzynie k. Kartuz.
1991 6 IV Udzia³ delegacji I LO (B. Puty³o, R. Kruk) w naradzie dyrektorów szkó³
328
Strona tytu³owa tomiku poetyckiego R. R¿anego.
Archiwum Szkolne
1991 17 IV Spotkanie dyr. R. Kisiela z Rad¹
Pedagogiczn¹ Zespo³u Szkó³ Technicznych
WSK Rzeszów w sprawie innowacji pedagogicznych.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1991 18 IV Udzia³ m³odzie¿y I LO w koncercie w Filharmonii Rzeszowskiej (godz.
1700).
pod kierunkiem Jennifer Olsen – nauczycielki j. angielskiego – wolontariuszki Amerykañskiego Korpusu Pokoju.
1991 20–26 IV Szko³a wiosenna klasy autorskiej IIc. Program: lekcje przysposobienia obronnego, j. polskiego, matematyki,
j. angielskiego, historii; praca nad teatrzykiem, wycieczki krajoznawcze, ogniska, dyskoteki, gry i zabawy – logiczne i sportowe.
1991 12–15 V Obóz jêzykowy (angielski)
dla uczniów TST zorganizowany przez I LO.
Udzia³ wziê³o 27 uczniów ze szkó³ Towarzystwa: I LO z Sanoka, II LO z Krakowa,
VI LO z Radomia, IV LO z Kielc, XXXI
LO z £odzi, VIII LO z Warszawy, I LO
z Sandomierza, I LO z Rybnika, IV LO
z Sosnowca, I LO z Krakowa, II LO z Mielca, I LO z Rzeszowa.
1991 22–27 IV Obóz medyczny w XXVI
LO w £odzi. Udzia³ wziê³y Agnieszka Pêcherek i Katarzyna Weryh z kl. IIId.
1991 25 IV Posiedzenie Rady Pedagogicznej (m.in. klasyfikacja uczniów kl. IV).
1991 26 IV Spotkanie dyrekcji i nauczycieli
Liceum z abiturientami – po¿egnanie abiturientów.
1991 30 IV Udzia³ uczniów I LO w sesji
historycznej z okazji 200-lecia Konstytucji
3 maja. Sesja odby³a siê w Katolickim Liceum Ogólnokszta³c¹cym ks. Pijarów im.
ks. St. Konarskiego w Krakowie. Referat
wyg³osi³ (m.in.) Maciej Trawka z I LO: „Historyczne znaczenie Konstytucji 3 maja”.
1991 1 V Œrednia uposa¿enia zasadniczego
nauczycieli I LO (pe³nozatrudnionych)
w dniu 1 V 1991 r. wynios³a – 1.275.012 z³,
ze wszystkimi dodatkami – 1.616.573 z³,
a z godzinami nadliczbowymi – 1.874.270 z³.
1991 7 V Pisemne egzaminy maturalne
z j. polskiego.
1991 7–10 V Wycieczka – tourne chóru szkolnego na trasie Koszyce–Eger–Miszkolc–Budapeszt, pod opiek¹ ks. P. Mierzwy, E. Stepaniak, Zb. Jakubowskiego.
1991 8 V Pisemne egzaminy maturalne z drugiego przedmiotu. Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej przewodniczy³ Ryszard Kisiel.
1991 11–12 V Wystawienie sztuki pt. „Kopciuszek” w j. angielskim w teatrze im.
W. Siemaszkowej w Rzeszowie (na Ma³ej
Scenie) przez uczniów I LO (z kl. IIIc i IIc),
1991 18–24 V Wycieczka m³odzie¿y I LO
do Pary¿a (2–3 uczniów z klasy). Kierownik i organizator wycieczki – Karol Rysz,
nauczyciel matematyki.
1991 18–28 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1991 27–29 V Seminarium dla m³odych informatyków w Konstancinie Jeziorna
k. Warszawy, zorganizowane przez Fundacjê „Talent–Promocja–Postêp”. Udzia³
wziêli: M. Brzoza (IIb), M. Dull (IIb),
P. Lenarczyk (IIc), M. Mica³ (IIg).
1991 2 VI Udzia³ m³odzie¿y i nauczycieli
w uroczystoœciach zwi¹zanych z pobytem
Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II w Rzeszowie.
Beatyfikacja wychowanka Szko³y, bpa Józefa Sebastiana Pelczara.
1991 5 VI Uroczyste po¿egnanie absolwentów w Filharmonii Rzeszowskiej (g. 1700).
1991 14 VI Konferencja klasyfikacyjna
Rady Pedagogicznej.
1991 21 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego. Msza œw. w koœciele Œw. Krzy¿a (g. 800), uroczystoœci w szkole (g. 900).
1991 24–25 VI Egzaminy wstêpne do Liceum.
1991 1 VII Rozwi¹zanie Uk³adu Warszawskiego
1991 29 VIII Posiedzenie plenarne Rady
Pedagogicznej. Mgr Zofia Jakubowska za329
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
pares” otrzyma³a Izabela Jurasz (Dyplom Nr
144/A/91).
Jan Pawe³ II w Rzeszowie. Fot. J. ¯ygad³o
akceptowana zosta³a przez Radê na stanowisko wicedyrektora szko³y. Na wniosek
dyr. Liceum, kurator Jan Stanisz podpisa³
nominacjê w dniu 09.09.1991 r.
1990/91 Na pocz¹tku roku szkolnego 1990/
91 by³o 814 uczniów w 24 oddzia³ach. Odesz³o ze szko³y w ci¹gu roku 7 uczniów. Nie
uzyska³o promocji 7 uczniów. Do egzaminu
dojrza³oœci przyst¹pi³o 198 abiturientów.
3 osoby matury nie zda³y. Œwiadectwa z wyró¿nieniem i Z³ote Tarcze otrzyma³o 195
uczniów. 39 absolwentów otrzyma³o œwiadectwa maturalne z wyró¿nieniem i Z³ote Tarcze
z Laurem. Dyplomem Szko³y wyró¿niono
39 absolwentów. Medal Szko³y „Primus inter
W szkole dzia³a³o 11 kó³
zainteresowañ i 8 sekcji
sportowych, Klub Promocji Talentów zrzesza³
uczniów z 14 szkó³ podstawowych z terenu m.
Rzeszowa i obejmowa³
przedmioty: j. polski
(2 grupy), biologia, j. angielski, matematyka
(2 grupy), fizyka, historia.
1990/1991 W 19 olimpiadach przedmiotowych i konkursach na szczeblu szkolnym
wziê³o udzia³ 284 uczniów, na szczeblu
okrêgowym 103 uczniów, a centralnym –
8 uczniów. 1 osoba zdoby³a tytu³ laureata,
a 5 tytu³y finalistów. Izabela Jurasz – finalistka OLiJP (opiekunka W. Ha³daœ), Beata
Banaœ – finalistka OLiJP (opiekunka
W. Ha³daœ), Grzegorz Jaœkiewicz – finalista OJN (opiekunka M. Dêbska), Izabela Jurasz – finalistka OH (opiekun J. Œwieboda),
Izabela Jurasz – laureatka O Art. s. Plastyki
(opiekunka J. Panek-Wojno), Anna Szczepan – finalistka O Filozof (opiekun
T. Ochenduszko).
Rok szkolny 1991/92
1991 2 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Msza œw. w koœciele gimnazjalnym, uroczystoœci w szkole. Pierwsze lekcje wychowawcze.
œrednich. Rozmowa inicjuj¹ca Jennifer Olsen, Bo¿eny Puty³o i Ryszarda Kisiela z Liceum oraz Zbigniewa Rybki z Teatru im.
W. Siemaszkowej w Rzeszowie.
1991 7 IX Inauguracja nowego sezonu
w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie – „Hiob” Karola Wojty³y. Udzia³
nauczycieli i uczniów Szko³y.
1991 18–19 IX Narada dyrektorów TST
w Sulejówku k. Warszawy (udzia³ dyr. R. Kisiela).
1991 15 IX Powsta³ pomys³ przegl¹du obcojêzycznych amatorskich teatrów szkó³
330
1991 20 IX Zebranie Spo³ecznego Komitetu w sprawie ufundowania w szkole Tablicy
Pami¹tkowej poœwiêconej wybitnym wy-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
chowankom i nauczycielom Szko³y (1658–
1956).
1991 21 IX Ognisko klasowe kl. IVe „po¿egnanie lata '91”.
1991 22–26 IX Wycieczka uczniów kl. IVc
do Czechos³owacji.
1991 25 IX Wyjœcie uczniów kl. IVe do
Galerii Fotografii na wystawê pt. „Jest wiele miast, lecz tylko jeden Klagenfurt”.
1991 30 IX – 5 X Szko³a jesienna uczniów
kl. IIIb w Iwoniczu Zdroju (wych. H. Kuœnierz-Rusinek). Program: lekcje j. niemieckiego, j.polskiego, historii, informatyki;
Dzieñ Ch³opaka; wycieczka piesza do Rymanowa Zdroju; dyskoteki; spotkanie z red.
Telewizji Edukacyjnej A. Brzoz¹; konkurs
piosenki.
1991 30 IX – 5 X Szko³a jesienna uczniów
kl. IIIa w Bystrem (Bieszczady), wych. Zb.
Jakubowski. Program: lekcje historii, j. niemieckiego, fizyki, religii; dyskoteki; rozgrywki sportowe; wydano gazetkê etnograficzn¹ „Bieszczady '91”.
1991 1 X Lustracja szko³y przez wizytatora
Kuratorium Oœwiaty W³adys³awa Rusina.
1991 2 X Wizyta w szkole red. Andrzeja
Brzozy z Telewizji Edukacyjnej w Warszawie, który nagrywa³ materia³ do filmu
o szkole.
1991 2–5 X Wycieczka do Czechos³owacji
kl. IId.
1991 3 X Posiedzenie Komitetu Rodzicielskiego. Wybór nowych cz³onków Prezydium KR. Przewodnicz¹cym zosta³ Janusz
Solecki.
1991 Ukaza³ siê tomik poetycki Ma³gorzaty Kie¿un „Iskierka”, wydany przez I LO.
1991 4 X Warszawa. Muzeum im. Jana Paw³a II. Uroczystoœæ wrêczenia wybitnym
uczniom nagród TST. Z I LO nagrodê otrzyma³ S³awomir Zych z kl. IVa. Uczestnikiem
Strona tytu³owa tomiku poetyckiego M. Kie¿un.
Archiwum Szkolne
uroczystoœci i opiekunem ucznia by³
dr J. Œwieboda. Nagrody wrêcza³ fundator
Muzeum Archidiecezji Warszawskiej Zbigniew Porczyñski, przyby³y na tê uroczystoœæ z Londynu.
1991 7 X Ukonstytuowanie siê samorz¹du
szkolnego. Przewodnicz¹cym zosta³ Przemys³aw Szalacha z kl. IIIc, zastêpcami:
Anna Szczêch (kl. IIIc) i Adrian Ochalik
(kl. IIc). Ca³y sk³ad zarz¹du liczy³ 11 osób.
1991 12 X Uroczysta akademia z okazji
„Dnia Nauczyciela”.
1991 15 X Otrzymanie przez dyr. Liceum
od pañstwa Van i Myrna Olsen, listu oraz
czeku na 500 $, na potrzeby szko³y. Dyr.
R. Kisiel pieni¹dze te przeznaczy³ na kapita³ za³o¿ycielski powsta³ej w Liceum,
w marcu 1992 r., Fundacji Konarskiego.
1991 18–20 X Pierwszy Ogólnopolski Przegl¹d Ma³ych Form Teatralnych Towarzystwa Szkó³ Twórczych w £odzi. Teatr I LO
„English Club” zaj¹³ III miejsce. Wystawiono sztukê „Kopciuszek” („Cinderella”)
331
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w j. angielskim. Re¿yserem i opiekunem zespo³u by³a Jennifer Olsen.
1991 21 X Emisja filmu o szkole (30 min.)
w ramach Telewizji Edukacyjnej (pr. I TVP),
pt. „Collegium, Gymnasium et Lyceum”.
1991 25 X W Liceum goœci³a delegacja
z Bielefeldu (Niemcy). Ze szko³¹ w tym mieœcie ILO nawi¹za³o bli¿sze kontakty.
1991 7 XI Spotkanie w szkole cz³onków
Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza.
1991 8 XI Zakoñczenie remontu kapitalnego dachu szko³y, którego koszt wyniós³
440.332.662 z³ (bior¹c pod uwagê ceny bie¿¹ce blachy miedzianej, a nie zakupu, szacunkowy koszt remontu przekroczy³ 1mld z³).
Komisyjny odbiór prac.
1991 8 XI Zabawa pó³metkowa klas trzecich w Zak³adach Energetycznych przy
ul. 8 Marca w Rzeszowie.
1991 8–9 XI Udzia³ dyrektora I LO w naradzie dyrektorów TST w Liceum im. Koœciuszki w £om¿y.
1991 12 XI Anonimowy telefon o rzekomym pod³o¿eniu w I LO bomby. Ewakuowanie uczniów. Sprawdzanie obiektów
szkolnych przez brygadê antyterrorystyczn¹.
Przerwa w zajêciach trwa³a od godz.
830 do 1100.
1991 12 XI Uroczysta akademia z okazji
73-ciej rocznicy Niepodleg³oœci Polski
z udzia³em wszystkich uczniów (godz. 1100).
Godz. 1700 – zaduszki poetycko-muzyczne
w sali 39. W ramach monta¿u poetyckomuzycznego swoje utwory recytowali m³odzi poeci I LO: Roman Adamski IIIa, Rafa³
R¿any IVc, Magdalena Piekarska IIIc, Ma³gorzata Kie¿un IIIc. Spektakl przygotowali: W. Ha³daœ i ks. P. Mierzwa.
1991 13 XI Praktyka zawodowa (u dyr.
R. Kisiela) dla nowo powo³anej kierowniczej kadry oœwiatowej (dyr. M. Kondzio³ka
332
z I LO w £añcucie, Kazimierz Grzesik,
Anna Maciejak z I LO w Mielcu, Jan O¿óg
z LO w Soko³owie M³p.).
1991 14 XI Posiedzenie Rady Pedagogicznej (szkoleniowe i klasyfikacyjne).
1991 15 XI Pó³okresowe spotkanie rodziców z wychowawcami. Powo³anie „Towarzystwa Sympatyków Klasy KrajoznawczoTurystycznej” Ib (rejestracja statutu przez
S¹d Rejonowy w Rzeszowie).
1991 16 XI Pielgrzymka klas IV-tych do
Czêstochowy.
1991 20 XI Rozpoczêcie zbiórki zabawek
dla dzieci pokrzywdzonych przez los, na
wniosek harcerzy z „Bia³ej Siódemki”.
1991 27 XI – 1 XII Wyjazd do Bielefeldu,
na zaproszenie opiekuna samorz¹du szkolnego Gimnazjum w Bielefeldzie, dwóch
uczniów z wychowawc¹. Celem wyjazdu
by³o zapoznanie siê z prac¹ i dzia³alnoœci¹
samorz¹du Bethel Gymnasium oraz udzia³
w seminarium na temat dzia³alnoœci samorz¹dów szkolnych w Niemczech.
1991 Ukaza³ siê, wydany przez I LO, tomik
poetycki Romana Adamskiego „pogl¹dacz”.
1991 28 XI Zabawa andrzejkowa dla
wszystkich uczniów.
1991 5 XII Wyjœcie wszystkich uczniów do
Filharmonii. W programie: Witold Lutos³awski – koncert na fortepian, Szubert –
„Symfonia tragiczna”.
1991 5 XII Zebranie Komitetu w sprawie
„Tablicy Pami¹tkowej” poœwiêconej wybitnym wychowankom i profesorom szko³y.
1991 19 XII Jase³ka „Betlejem polskie”
Lucjana Rydla (kl. IIIg) oraz wystêp chóru
szkolnego na Ogólnoszkolnym Op³atku.
1991 20–31 XII Przerwa œwi¹teczna.
1991 Ukaza³a siê ksi¹¿ka Józefa Œwiebody
„Popijarski Zespó³ Architektoniczny w Rzeszowie”.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1991 31 XII Bud¿et szko³y w 1991 r. zrealizowano w wysokoœci 2.353.188.334 z³.
Wydatki: wynagrodzenia osobowe –
1.368.138.000 z³; energia –124.051.000 z³;
pomoce naukowe – 20.167.000 z³; stypendia
dla uczniów – 8.921.000 z³; us³ugi materialne,
w tym kapitalne remonty – 130.000.000 z³.
W ramach œrodka specjalnego zgromadzono
fundusze w wysokoœci – 41.316.654 z³ (m.in.
ze œrodków przekazanych przez Lokalny Komitet Narodowego Czynu Pomocy Szkole
przy I LO, zgromadzonych na kapitalny remont – 31.219.771 z³). Koszt utrzymania
1 oddzia³u – 98.837.100 z³. Koszt utrzymania
1 ucznia – 2.921.293 z³. Pobory zasadnicze
nauczyciela z zerowym sta¿em pracy z wy¿szym wykszta³ceniem magisterskim wynios³y 1.084.650 z³, natomiast pobory zasadnicze po 30 latach pracy – 1.381.300 z³. 1 g
czystego z³ota kosztowa³ od 109.160 z³ do
135.524 z³ (wg urzêdowych cen skupu).
misji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia
egz. dojrza³oœci w sesji wiosennej 1992 r.
(pismo nr WKP–410/2/92 z 25 I 1992 r.).
1992 25 I Studniówka klas IV, w godz.
1900–600.
1992 25 I–10 II Ferie zimowe.
1992 Ukaza³ siê, wydany przez I LO, tomik
poetycki Rafa³a £obockiego „Wiersze”.
1992 5 I Op³atek nauczycielski w koœciele
œw. Krzy¿a w Rzeszowie i w punkcie katechetycznym koœcio³a farnego w Rzeszowie.
Wystêp chóru szkolnego i zespo³u artystycznego z kl. IIIg, w obecnoœci ks. biskupa
E. Bia³og³owskiego i kuratora Jana Stanisza.
1992 8 I Odwo³anie dyr. R. Kisiela ze stanowiska z dniem 31 sierpnia 1992 r. w myœl
art. 108 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r.
o systemie oœwiaty (pismo nr WKS–1111/
131/92 z 8 I 1992 r.). Od 1992 r. dyrektorzy
wy³aniani byli w drodze konkursów.
1992 11–12 I Kurs tañca towarzyskiego
(przed zabaw¹ studniówkow¹).
1992 21 I Posiedzenie Rady Pedagogicznej (konferencja klasyfikacyjna).
1992 23 I Posiedzenie Rady Pedagogicznej (konferencja plenarna).
1992 24 I Wywiadówka pó³roczna. Spotkanie wychowawców z rodzicami.
1992 25 I Kurator Oœwiaty powo³a³ R. Kisiela na przewodnicz¹cego Pañstwowej Ko-
Strona tytu³owa tomiku poetyckiego R. £obockiego.
Archiwum Szkolne
1992 27 I – 1 II Udzia³ zespo³u artystycznego I LO w XIV Ogólnopolskim Przegl¹dzie Uczniowskich Kameralnych Zespo³ów
Muzyki Dawnej „Schola Cantorum – Kalisz '92”. Opiekun ks. P. Mierzwa. Zespó³
zaj¹³ II m. w kraju.
1992 30 I Przewodnicz¹cy PKE powo³a³
pozosta³ych cz³onków Komisji do przeprowadzenia egzaminu dojrza³oœci.
1992 10 II Zebranie za³o¿ycielskie Fundacji Pomocy Szkole im. ks. St. Konarskiego.
1992 21 II Dyskoteka szkolna.
333
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
twa tarnowskiego,
w Wojewódzkim
Oœrodku Metodycznym w Tarnowie.
1992 9 III Uroczystoœci Dnia Kobiet
w szkole.
Szkolny zespó³ artystyczny muzyki dawnej „Schola Cantorum”
w sali Muzeum Okrêgowego w Rzeszowie. Fot. Archiwum
1992 16–23 II Szko³a zimowa w Iwoniczu
Zdroju kl. Ib. Program: j. polski, j. angielski,
j. rosyjski, geografia, po i organizacja imprez,
wyk³ady na temat GOPR-u i ratownictwa,
matematyka, jazda na nartach, wyjœcia na
basen, spacery po Iwoniczu, dyskoteki.
1992 28 II Spotkanie przedstawicieli TST,
w tym katechetów, w Kurii Metropolitalnej;
z I LO wzi¹³ udzia³ ks. Piotr Mierzwa.
1992 11 III Narada
dyrektorów TST w Ministerstwie Edukacji
Narodowej w Warszawie. Spotkanie z wiceministrem MEN prof.
T. Pilchem. Udzia³ dyr.
R. Kisiela.
1992 12 III Wizyta w szkole nauczycieli
i uczniów Zespo³u Szkó³ Elektronicznych
z Przemyœla.
1992 15 III Diecezjalny list pasterski z okazji 44 rocznicy œmierci S³ugi Bo¿ego
ks. Jana Balickiego, potwierdzaj¹cy cud
uzdrowienia wymagany w procesie beaty-
1992 28 II Konkurs na stanowisko dyrektora I LO w Rzeszowie. W sk³ad komisji konkursowej wchodzili: wicekurator Piotr Kruk
(przewodnicz¹cy), W³adys³aw Rusin (wizytator – sekretarz komisji), Weronika Ha³daœ,
Maria Ulman (przedstawicielki Rady Pedagogicznej), Janusz Solecki, dr Antoni Reichhart (przedstawiciele Komitetu Rodzicielskiego), Ewa Dziuba (przedst. ZNP), Stanis³aw Alot (przedst. NSZZ „Solidarnoœæ”). Do
konkursu stan¹³ tylko dotychczasowy dyrektor szko³y. Wynik tajnego g³osowania 7:1 dla
kandydata. R.Kisiela przedstawiono Kuratorowi Oœwiaty do mianowania na stanowisko
dyrektora szko³y.
1992 Ukaza³ siê, wydany przez I LO, tomik
poetycki Agnieszki Czu³no „Trwam”.
6 III Udzia³ dyrektora R. Kisiela w spotkaniu z dyrektorami szkó³ œrednich wojewódz334
Strona tytu³owa tomiku poetyckiego A. Czu³no.
Archiwum Szkolne
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
fikacyjnym; proces ten rozpoczêty zosta³
22 VI 1959 r. Z³o¿ono do druku w Rzymie
wyniki procesu informacyjnego wykazuj¹cego heroicznoœæ cnót S³ugi Bo¿ego; jest
to bezpoœrednie przygotowanie do uroczystej dyskusji nad jego œwiêtoœci¹. Ks. Jan
Balicki jest absolwentem Liceum; maturê
zda³ w 1888 r.
Zofia ¯ukowska – sekretarz Rady Fundacji
i Kazimierz Szczepañski – cz³onek Rady
Fundacji. K. Szczepañski zosta³ równoczeœnie prezesem Zarz¹du Fundacji. Z³o¿enie
wniosku do S¹du Rejonowego dla miasta sto³ecznego Warszawy o rejestracjê Fundacji.
1992 16 III Wizyta uczniów klasy IIIb
w szko³ach podstawowych. Spotkania
z uczniami klas VIII. Propozycja prowadzenia kursu przygotowawczego do Liceum
przez uczniów tej klasy.
1992 23–26 III Obóz kulturoznawczy dla
uczniów liceów zrzeszonych w TST. Udzia³
wziêli: M. Kie¿un IIIc, M. Gawe³, R. Adamski, J. Pado IIIa. W programie m.in. „Poetyka dzie³a filmowego”, „Wybrane zagadnienia z teorii kultury”, „Warsztaty dziennikarskie i literackie”.
1992 19 III Szkoleniowe posiedzenie Rady
Pedagogicznej. Przybycie do szko³y du¿ej
grupy uczniów klas VIII na pierwsze spotkanie w ramach kursu przygotowawczego
do egzaminów wstêpnych.
1992 23–30 III Wizyta w I LO 30-osobowego zespo³u uczniów i opiekunów z Dnietropietrowska (Ukraina). Wystêpy artystyczne tej grupy (w ZSE, dla uczniów I LO
i ZSE).
1992 20 III Propozycja utworzenia w I LO
Szko³y Biznesu, przedstawiona przez Fundacjê Batorego.
1992 25 III Msza œw. w koœciele farnym –
udzia³ chóru szkolnego. Og³oszenie bulli
Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II w sprawie utworzenia Diecezji Rzeszowskiej. Biskupem Ordynariuszem zosta³ ks. bp Kazimierz Górny,
a sufraganem ks. bp Edward Bia³og³owski.
1992 20 III Powitanie I Dnia Wiosny.
1992 21 III Posiedzenie fundatorów – za³o¿ycieli Fundacji Pomocy Szkole im.
ks. St. Konarskiego w Rzeszowie. Zatwierdzenie Statutu Fundacji. Powo³anie Rady
Fundacji i Prezydium Rady Fundacji; E. Rydzik – prezydent Rady Fundacji, Ryszard
M. Kisiel – wiceprezydent Rady Fundacji,
1992 26 III Szkoleniowe posiedzenie Rady
Pedagogicznej.
1992 29 III Udzia³ uczniów z Dnietropietrowska we mszy œw. w koœciele Œw. Krzy¿a; m³odzie¿ przygotowa³a oprawê wokaln¹
i instrumentaln¹ mszy œw. i wystêp po jej zakoñczeniu. Ukraiñskie dzieci goœci³y w Rzeszowie na zaproszenie kl. Ib. Rewizyta w po³owie maja.
1992 Ukaza³ siê tomik poetycki
Magdaleny Piekarskiej „wiersze”, wydany przez I LO.
Fundatorzy-za³o¿yciele „Fundacji Konarskiego”. Od lewej:
R. Kisiel, Z. ¯ukowska, K. Szczepañski, E. Rydzik. Fot. Archiwum
1992 2–5 IV Udzia³ teatru
szkolnego I LO (English Club)
w Festiwalu Szkolnych Teatrów
Anglojêzycznych na Wêgrzech
(Keszthely).
335
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1992 9–11 IV Zebranie szkoleniowe dyrektorów szkó³ zrzeszonych w TST w Sulejówku. Udzia³ wziêli: dyrektor I LO Ryszard Kisiel, dyrektor Szko³y Podstawowej nr 17 Bo¿ena Wojturska i dyrektor Szko³y Podstawowej w Budziwoju Wies³aw Ulman. Dyrektorzy liceów TST wspó³pracuj¹ z wybran¹
szko³¹ podstawow¹ miejsk¹ i wiejsk¹.
1992 11 IV Pogrzeb œp. Piotra Gaw³a.
Udzia³ uczniów kl. If, przedstawicieli samorz¹du uczniowskiego i nauczycieli szko³y.
1992 11 IV Wyjazd kl. Id na szko³ê wiosenn¹ (11–15 IV).
1992 11 IV Ingres Biskupa Rzeszowskiego
ks. dr. Kazimierza Górnego. Udzia³ uczniów
i nauczycieli Liceum.
Strona tytu³owa tomiku poetyckiego M. Piekarskiej.
Archiwum Szkolne
1992 marzec Uposa¿enie œrednie brutto nauczycieli I LO w miesi¹cu marcu 1992 r.
wynios³o 2.038.251 z³, co stanowi³o 80,28%
przeciêtnego wynagrodzenia w piêciu podstawowych dzialach gospodarki, wynosz¹cego w tym samym okresie 2.538.887 z³.
1992 Ukaza³ siê tomik poetycki Joanny Rzeszutko i Rafa³a R¿anego „Pocztówki”, wydany przez I LO.
1992 13 IV Udzia³ uczniów kl. IIIe w sadzeniu lasu.
1992 16–21 IV Wiosenna przerwa œwi¹teczna.
1992 24 IV Zakoñczenie zajêæ szkolnych dla
uczniów klas IV. Uroczyste spotkanie abiturientów z dyrekcj¹ i nauczycielami Liceum.
1992 25–26 IV I Festiwal Szkolnych Teatrów
Obcojêzycznych i Polskich Rzeszów '92.
Organizatorzy Festiwalu: I LO im. ks. St.
Konarskiego w Rzeszowie, Teatr im.
1992 6–10 IV Szko³a
wiosenna kl. IIIc
w Ustrzykach Dolnych.
1992 6 IV Spotkanie dyrektora szko³y
z przedst. klas pierwszych.
1992 7 IV Tragiczna
œmieræ Piotra Gaw³a
z klasy If.
1992 9 IV Wyjœcie
uczniów szko³y na koncert do Filharmonii.
336
Ks. abp I. Tokarczuk przekazuje biskupowi rzeszowskiemu K. Górnemu
pastora³. Fot. Archiwum
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Afisz I Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych. Archiwum Szkolne
W. Siemaszkowej w Rzeszowie, Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie. Wspó³organizatorzy: Kuratorium Oœwiaty w Rzeszowie,
Kuratorium Oœwiaty w Kroœnie, Kuratorium
Oœwiaty w Przemyœlu, Kuratorium Oœwiaty
w Tarnobrzegu. Patronat nad Festiwalem objêli: Prezydent Miasta Rzeszowa, Prezydent
Miasta Mielca. Jury obradowa³o pod przewodnictwem Tomasza Kubikowskiego, dziennikarza z czasopisma „Teatr”, w sk³adzie: Ewa
Repsch – MEN, Artur Flanagan – Peace
Corps, Sean Darmady – nauczyciel, Adam
Fornal – aktor Teatru im. W. Siemaszkowej,
Rafa³ R¿any – poeta i przedstawiciele uczniów
szkó³ uczestnicz¹cych w Festiwalu. Nagrody
otrzymali: I miejsce ex equo i nagrodê Ministra Edukacji Narodowej w wysokoœci 5 mln
z³ zdoby³o I LO za sztuki: „Hands Across the
Sea”, „The Still Alarm” w re¿yserii Jennifer
Olsen i „Wolf und die sieben junge Geßlein”
w re¿yserii Heleny Kuœnierz-Rusinek. Ta ostatnia sztuka otrzyma³a nagrodê pieniê¿n¹
w wysokoœci 2 mln z³ od sponsora. I miejsce
wraz z I LO i nagrodê Ministra w wysokoœci
5 mln z³ zdoby³o Nauczycielskie Kolegium
Jêzyków Obcych z Krosna.
1992 4 V Wrêczenie R. Kisielowi przez
Kuratora Oœwiaty w Rzeszowie J. Stanisza,
aktu mianowania na stanowisko dyrektora
I LO w Rzeszowie na 5 lat tj. od dn. 1 wrzeœnia 1992 r. do dn. 31 sierpnia 1997 r.
1992 5 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z jêzyka polskiego. Wyjœcie do Filharmonii
uczniów klas I–III.
1992 6 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z II przedmiotu. Wyjœcie do Filharmonii
uczniów klas I–III (utwory Chopina).
1992 11–19 V M³odzie¿ klasy Ib goœci³a
w Dniepropietrowsku, gdzie uczestniczy³a
w obchodach jubileuszu 5-lecia zespo³u
„A³yje Parusa”. Kierownictwo i opieka pedagogiczna: El¿bieta Stepaniak, Ryszard
Kruk, Jennifer Olsen.
1992 15 V Posiedzenie Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej. Og³oszenie wyników
pisemnych egzaminów dojrza³oœci.
337
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1992 18–27 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1992 Ukaza³ siê tomik poetycki Anny Król
„Waham siê...”, wydany przez I LO.
Z grona nauczycielskiego udzia³ wziêli:
J. Nalborczyk, H. Œwi¹toniowska, B. Socha,
ks. W. Bal (odprawi³ mszê œw. w intencji
uczestników), R. Rodzoñ oraz dyr. R. Kisiel.
1992 8 VI Spotkanie w I LO Kuratora
Oœwiaty z organizatorami I Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych. Wrêczono
im. Listy Gratulacyjne Ministra Edukacji
Narodowej. Z I LO otrzymali je: B. Puty³o,
J. Olsen, H. Rusinek, R. Kisiel.
1992 24 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Msza œw. w koœciele Œw. Krzy¿a o godz.
800; uroczystoœci w szkole o godz. 900.
Strona tytu³owa tomiku poetyckiego A. Król.
Archiwum Szkolne
1992 1–4 VI Obóz naukowy jêzyka niemieckiego dla uczniów TST, zorganizowany przez I LO.
1991/92 Na pocz¹tku roku szkolnego 1991/
92 by³o 818 uczniów w 24 oddzia³ach, a na
koñcu 804. 2 osoby nie uzyska³y promocji
do nastêpnej klasy. Œwiadectwa z wyró¿nieniem otrzyma³o 192 uczniów. Do matury
przyst¹pi³o 190 abiturientów. Egzamin dojrza³oœci zda³o 189 abiturientów. Œwiadectwa dojrza³oœci z wyró¿nieniem otrzyma³o
80 absolwentów. 39 absolwentów otrzyma³o Dyplomy Szko³y. Rada Pedagogiczna nie
przyzna³a w tym roku medalu Szko³y „Primus inter pares”.
1991/1992 W 17 olimpiadach przedmiotowych i konkursach startowa³o na szczeblu
1992 2 VI Wizyta w I LO
sióstr Zgromadzenia S³u¿ebnic Serca Jezusowego wraz z Matk¹ Generaln¹ Fidelis¹ Gorczyñsk¹. Za³o¿ycielem
Zgromadzenia by³ b³.
J.S. Pelczar, wychowanek szko³y.
1992 5 VI UroczystoϾ
po¿egnania absolwentów
w Teatrze im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie.
1992 6 VI Zjazd wychowanków z okazji 35-lecia matury (1957–1992).
338
Chór szkolny w czasie po¿egnania absolwentów
w Teatrze im. W. Siemaszkowej. Fot. Archiwum
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
szkolnym 277 uczniów, na okrêgowym 78 uczniow, a centralnym – 9. Zdobyto 2 tytu³y laureatów i 2 finalistów. Piotr Grotowski – laureat I m. O Art. s. Plastyki (opiekunka J. Panek-Wojno), Zespó³ muzyczny I LO „Collegium Piarum pro musica” – laureat II m.
w Ogólnopolskim Przegl¹dzie Uczniowskich
Kameralnych Zespo³ów Muzyki Dawnej
w Kaliszu (opiekun ks. P. Mierzwa), Magdalena Piekarska – finalistka OJR (opiekunki:
B. Piekarska, B. Hoszko), Miros³aw Ustrzycki – finalista OH (opiekun Zb. Jakubowski).
1992 25 VI Pisemny egzamin wstêpny do
Liceum z jêzyka polskiego.
1992 26 VI Pisemny egzamin wstêpny do
Liceum z matematyki.
1992 25–26 VIII Egzaminy testowe do klasy wstêpnej, tzw. „0” (po klasie siódmej
szko³y podstawowej).
1992 28 VIII Konferencja plenarna Rady
Pedagogicznej.
Rok szkolny 1992/93
1992 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Msza œw. w koœciele gimnazjalnym. Pierwsze lekcje wychowawcze.
L. v. Bethowen – Uwertura Egmont op. 84,
F. Chopin – koncert fortepianowy f-moll,
J. Brahms – I Symfonia c-moll op. 68.
1992 3–5 IX Narada wychowawców klas
„0” szkó³ TST oraz nauczycieli jêzyków
obcych tych klas w Sulejówku k. Warszawy. Udzia³ B. Puty³o i J. Youde'a, wolontariusza Peace Corps.
1992 25 IX Wybory do samorz¹du szkolnego.
1992 18–19 IX Sejmik wychowawców klas
autorskich w SP nr 17 w Rzeszowie. Udzia³
wziêli: R.Kisiel, H.Kuœnierz-Rusinek, B.Puty³o i R.Kruk. Udzia³ w naradzie przedstawicieli szkó³ podstawowych Grupy Po³udniowej Towarzystwa Szkó³ Twórczych.
1992 19 IX Inauguracja Klubu Promocji Talentów w SP w Budziwoju. Udzia³ nauczycieli I LO: R. Kisiela,
R. Rusinka i Zb. Jakubowskiego.
1992 26 IX Zjazd z okazji 30-lecia matury
klasy XIa.
1992 28 IX Walny Zjazd Towarzystwa Regionu Polski Po³udniowo-Wshodniej. Prezesem zosta³ Boles³aw Fleszar, a cz³onkami Zarz¹du m.in.: R. Kisiel, J. Œwieboda
i T. Ochenduszko.
1992 30 IX Dzieñ Patrona szko³y. Festum
Stanis³awa Konarskiego. Program: zbiórka
1992 22 IX Spotkanie
rodziców uczniów klas
I z wychowawcami.
1992 24 IX Wyjœcie
uczniów do Filharmonii. W programie:
I Festum Patrona Szko³y na dziedziñcu Liceum. Fot. Archiwum
339
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
uczniów i nauczycieli w szkole i przejœcie
do koœcio³a gimnazjalnego; Missa Solemnis z udzia³em ks. dziekana Walentego Bala
i ksiê¿y katechetów. Kazanie wyg³osi³ ks.
proboszcz Kazimierz Zborowski (pijar);
900–1230 lekcje, 1100–1230 sesja popularnonaukowa z udzia³em zaproszonych goœci,
nauczycieli i uczniów, Referaty: Krzysztof
Rudnicki „Osobowoœæ Stanis³awa Konarskiego”, Izabela Do³êga „Walka patrona
naszej szko³y o czystoœæ jêzyka”, Marta Niewczas „Reformy polityczno-ustrojowe
ks. St. Konarskiego”, Pawe³ Kowal „Wk³ad
ks. St. Konarskiego w rozwój polskiego prawodawstwa”. Program sesji uatrakcyjnia³y
wystêpy chóru szkolnego i instrumentalistów. Godz. 1500 inauguracja Wielkiego
Balu; reklama wotów z kramów I, teatr –
ks. St. Konarski „Tragedia Epaminondy”,
reklama napojów w tawernie, popisy alchemików, sprzeda¿ kobierców ze Wschodu,
zaproszenie na polowanie, s¹d I, zabiegi
znachora-cyrulika, reklama wotów II, Bohomolec „Rozmowa o jêzyku polskim”, zjazd
browarników, tañce staropolskie, I elekcja
króla, królowej balu, s¹d II, II elekcja, popisy magów, wybór króla balu, jarmark
¿akowski-rzeszowski, wybór królowej balu,
uczta staropolska. Zakoñczenie balu.
1992 6 X Zabawa pó³metkowa klas trzecich
w klubie „Jedynka” przy ul. Hetmañskiej.
1992 13 X Uroczysta akademia z okazji
Dnia Nauczyciela. Wystêp chóru szkolnego i zespo³u muzycznego.
1992 27 X Wizyta w szkole wicedyrektor
Amerykañskiego Korpusu Pokoju Ann Murdoch.
1992 27 X Wizyta delegacji IV LO z Tarnowa: wicedyrektor Anny Skórskiej i przedstawicieli samorz¹du uczniowskiego.
1992 28 X Ukazanie siê 1. numeru nowego
pisemka szkolnego pt. „Kret”, redagowanego przez uczniów klasy Ib.
1992 29 X Wyjazd na plener malarski grupy uczniów pod opiek¹ J. Panek-Wojno do
skansenu w Kolbuszowej.
1992 1 XI Udzia³ 22 uczniów I LO w kweœcie na cmentarzach rzeszowskich, zorganizowanej przez Towarzystwo Brata Alberta w Rzeszowie. Zebrane œrodki przeznaczono na bezdomnych.
1992 5 XI Spotkanie dyrektorów wybranych
szkó³ podstawowych i œrednich Rzeszowa
oraz wizytatorów z Kuratorem Oœwiaty
w Rzeszowie i z dyrektorem Wojewódzkiego Oœrodka Metodycznego, w sprawie doradztwa pedagogicznego; udzia³ R. Kisiela.
1992 8 XI Koncert zespo³u muzycznego
„A³yje Parussa” Domu Kultury M³odzie¿y
Europejskiej z Dniepropietrowska (Ukraina). M³odzie¿ ta przebywa³a w I LO
w dniach 4–12 listopada z rewizyt¹, jako
goœcie szko³y i klasy IIIa.
1992 17–26 X Wycieczka klasy IIIa pod
kierownictwem E. Stepaniak i D. Œrodoñ do
Dniepropietrowska.
1992 9 XI Zajêcia Klubu Promocji Talentów w Budziwoju, prowadzone przez uczniów I LO, w 3 grupach: humanistycznej:
R. Adamski, J. Pado, M. Guzik z kl. IVa;
przyrodniczej: P. Nowak, R. Kosiñski,
G. Hydzik z kl. IVf; matematycznej: P. Pokrzywa, A. Milde, W. Wac³aw z kl. IVb. Zajêcia te odbywa³y siê raz w miesi¹cu przez
ca³y rok szkolny.
1992 18 X Msza œw. w koœciele gimnazjalnym w rocznicê œmierci W³. Skubisza.
Udzia³ pocztu sztandarowego, nauczycieli
i m³odzie¿y Liceum.
1992 10 XI Wyjœcie 7 klas do Filharmonii
na program s³owno-muzyczny poœwiêcony
74. rocznicy odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci.
1992 15 X Zebranie komitetu w sprawie tablicy pami¹tkowej „Signum laudis”. Ustalenie ostatecznej listy nazwisk.
340
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1992 10 XI Uroczysta akademia w szkole
z okazji 74. rocznicy Odzyskania Niepodleg³oœci. Udzia³ przedstawicieli wszystkich
klas. Wystêp chóru szkolnego.
1992 14 XI Ukazanie siê tomiku poetyckiego Rafa³a £obockiego pt. „Têsknoty”.
Ex libris z publikacji szkolnych.
Archiwum Szkolne
1992 19–21 XI Udzia³ dyr. Zofii Jakubowskiej w seminarium dla dyrektorów szkó³
TST w XXVI LO w £odzi.
1992 20–21 XI Sesja naukowa w Warszawie na temat 350 rocznicy przybycia Pijarów do Polski. Miêdzy innymi, referat wyg³osi³ dr J. Œwieboda.
1992 XI W œcianê koœcio³a oo. Bernardynów
wmurowana zosta³a tablica upamiêtniaj¹ca
m.in. Mieczys³awa Kawalca, Jana Tonderê.
1992 3 XII Udzia³ m³odzie¿y I LO w koncercie w Filharmonii.
1992 5 XII Fina³ wojewódzki w szachach.
1 miejsce zajê³a dru¿yna I LO w sk³adzie:
Jakub Brenda Id, Maria Janas IIId, Bogdan
Zerek IIIb.
1992 9–11 XII Udzia³ m³odych poetów
z ca³ej Polski w I Biesiadzie Poetyckiej –
obozie dla m³odych twórców – zorganizowanej przez I LO w Rzeszowie. W programie wyk³ady i konwersatoria: prof. dr hab.
Józef Nowakowski, dr El¿bieta Szmigielska, mgr Stanis³aw O¿óg, mgr Stanis³aw
D³uski, mgr Marek Stanisz; warsztaty poligraficzne – ks. Piotr Mierzwa, wieczory
autorskie. Wydano almanach poetycki „Nocne Polaków rozmowy”, Rzeszów 1992. Zespó³ redakcyjny: Ryszard Kisiel, ks. Piotr
Mierzwa i uczniowie. Autorzy programu
1992 22 XI Uroczystoœæ ods³oniêcia i poœwiêcenia pomnika pu³kownika Lisa-Kuli
w Rzeszowie. Udzia³ pocztu sztandarowego, nauczycieli i uczniów I LO.
1992 25 XI Udzia³ w audycji radiowej PR
w Rzeszowie m³odych poetów Liceum i organizatorów Biesiady Poetyckiej w I LO –
obozu naukowego dla m³odych twórców.
1992 27 XI Sesja zorganizowana przez
Katolickie Liceum Ogólnokszta³c¹ce im.
ks. St. Konarskiego ojców Pijarów w Krakowie na temat: „350 lat dzia³alnoœci szkolnej, wychowawczej i duszpasterskiej zakonu Pijarów”.
1992 27–28 XI Seminarium dla dyrektorów,
nauczycieli i uczniów szkó³ TST w Rybniku. Udzia³ wziêli: T. Ochenduszko oraz
P. Kowal – uczeñ kl. IIIa.
Ok³adka almanachu I Biesiady Poetyckiej.
Archiwum Szkolne
341
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
i organizatorzy: R. Kisiel, ks. P. Mierzwa,
B. Nizio³ i J. Wróbel.
1992 17–19 XII Udzia³ R. Kisiela w naradzie dyrektorów TST w Sulejówku k. Warszawy. Wspólna Wigilia.
1992 22 XII Op³atek ogólnoszkolny. Kolêdy w wykonaniu chóru szkolnego.
1992 23–31 XII Przerwa œwi¹teczna.
1992 31 XII Bud¿et Szko³y wyniós³
3.648.000.000 z³. Wydatki: osobowe –
1.963.964.000 z³; energia – 284.723.000 z³;
pomoce naukowe – 4.785.000 z³; stypendia
dla uczniów – 7.300.000 z³. W ramach œrodka specjalnego zgromadzono fundusze
w wysokoœci 137.203.000 z³. Koszt utrzymania 1 oddzia³u – 141.068.830 z³. Koszt
utrzymania 1 ucznia – 4.311.395 z³. Œrednia uposa¿enia zasadniczego nauczycieli
I LO wynios³a na dzieñ 1 IV 1993 r. –
2.465.028 z³. Maj¹tek Szko³y: œrodki trwa³e – 1.954.178.231 z³, przedm. nietrwa³e
w u¿ytkowaniu – 259.484.861 z³. Ksiêgozbiór – 42.496.268 z³.
1993 3 I Wielka Orkiestra Œwi¹tecznej Pomocy. Udzia³ uczniów I LO w tej akcji.
1993 4 I Ukaza³ siê, wydany przez I LO,
tomik poetycki Marka W¹sa „Ankh –
¯ycie”.
1993 4–5 I Zbiórka pieniêdzy na rzecz Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy wœród
uczniów i nauczycieli szko³y. Zebrano
8.052.400 z³ i 5 dolarów USA.
1993 8 I Badania uczniów kl. „0” przez
przedstawicieli klubu „Mensa”.
1993 9 I Przeprowadzenie badañ kandydatów do klubu „Mensa” w Liceum. Kandydaci rekrutowali siê z pd-wsch. regionu Polski.
1993 14 I Seminarium poœwiêcone wychowaniu moralnemu dzieci i m³odzie¿y w Woj.
Oœrodku Metod. w Przemyœlu. W roli prelegentów wyst¹pili nauczyciele I LO:
R. Kisiel, D. Rudziñska, ks. Piotr Mierzwa.
342
1993 16 I Udzia³ R. Kisiela w dorocznej
uroczystoœci wrêczenia nagród PR i TV
w Rzeszowie „Wawrzyn '92” oraz „Dziennikarz '92”.
1993 19 I Klasyfikacyjne posiedzenie Rady
Pedagogicznej.
1993 21 I Plenarne posiedzenie Rady Pedagogicznej.
1993 22 I Spotkanie wychowawców klas
z rodzicami. W czasie spotkania przeprowadzono zbiórkê pieniê¿n¹ na rzecz Fundacji Pomocy Szkole im. ks. St. Konarskiego. Zebrano 10.734.300 z³ oraz 200 dolarów USA.
1993 25 I–7 II Ferie zimowe.
1993 6 II Studniówka uczniów klas IV
(w godz. 1900–600).
1993 12 II Inauguracja Klubu Jagielloñskiego w I LO.
1993 12 II Akcja „Bieszczady '93” przeprowadzona przez kl. IIIf (zbiórka odzie¿y,
artyku³ów ¿ywnoœciowych i pieniêdzy).
1993 15 II Wizyta w szkole ordynariusza
diecezji rzeszowskiej ks. bp. Kazimierza
Górnego. Spotkanie z nauczycielami i m³odzie¿¹ Liceum.
1993 17 II Wizyta w I LO delegacji z I LO
im. Juliusza S³owackiego w Przemyœlu.
1993 24 II Konferencja w Zespole Szkó³
Mechanicznych w Rzeszowie poœwiêcona
orientacji zawodowej absolwentów szkó³
podstawowych. Udzia³ wziêli wychowankowie klas VIII z rejonu Rzeszowa oraz dyrektorzy szkó³ œrednich. Wyst¹pienie
R. Kisiela.
1993 25 II Spotkanie przedstawicieli samorz¹dów uczniowskich szkó³ œrednich miasta
Rzeszowa w Zespole Szkó³ Technicznych
w Rzeszowie w sprawie Statutu i ordynacji
wyborczej M³odzie¿owej Rady Miasta.
Udzia³ wziêli A. Januszewska i P. Kowal.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
w dziele reformowania
pañstwa w XVIII w.”
– wyk³ad prof. dr hab.
Tomasza
Opasa
(UMCS Rzeszów),
„Funkcja ustrojowa
parlamentu w l. 1952–
92” – wyk³ad doc. dr
hab. Haliny Ziêby-Za³uckiej (UMCS Rzeszów), „Sejm, a opinia
publiczna” – wyk³ad
prof. dra hab. Jerzego
Ch³opeckiego (WSP
Rzeszów). Spotkanie
z parlamentarzystami
W czasie wizyty w Liceum - od lewej: ks. bp K. Górny, dyr. R. Kisiel,
wicedyr. Z. Jakubowska, ks. W. Bal. Fot. J. ¯ygad³o
Ziemi Rzeszowskiej:
senatorem Janem
1993 26 II Narada dyrektorów szkó³ œred- Drausem, pos³ank¹ Barbar¹ Fr¹czek, pos³anich w Zespole Szkó³ Budowlanych w Rze- mi: Waldemarem Sikor¹ (wychowankiem
szko³y) i Janem Œwitk¹. Sesjê zorganizowaszowie w sprawie statutów szkó³.
³y: Woj. Oœr. Metodyczny, Polskie Tow. Hi1993 27 II Wyjazd uczniów i nauczycieli
storyczne i I LO.
na narty do Zagórza (kierownik ekipy:
1993 19 III Udzia³ R. Kisiela w posiedzeK. Rysz).
niu komisji do spraw budowy pomnika
1993 4 III Pó³fina³ w WDK w Rzeszowie
W³. Sikorskiego w Rzeszowie.
II Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych Rzeszów '93. Do fina³u awanso- 1993 23–25 III Rekolekcje wielkopostne dla
wa³y: I LO Przemyœl, IV LO Rzeszów, ZSzP uczniów I LO. Spotkanie z prof. Boles³awem
Jaros³aw, II LO Mielec, I LO Rzeszów, Dro- Fleszarem, by³ym rektorem Politechniki Rzemar, II LO Jas³o, NKJO Rzeszów.
szowskiej – „Nauka, a religia”. Spotkanie
1993 6–7 III Wyjazd uczniów na narty do z dr Zofi¹ S³awek – „Wspó³czesne uzale¿nienia: alkohol i narkotyki”. Rekolekcjom
Piwnicznej pod kier. K. Rysza.
przewodniczy³ ks. dr Zbigniew Bielamowicz.
1993 8 III Uroczystoœci z okazji Dnia Ko1993 25 III Sesja w Wojewódzkim Archibiet.
wum Pañstwowym na temat: „Mniejszoœci
1993 9 III Wizyta w I LO delegacji uczniów narodowe w Galicji”. Udzia³ nauczycieli
z Izraela.
i uczniów I LO.
1993 13 III Pielgrzymka uczniów kl. IV do 1993 27–28 III Fina³ II Festiwalu SzkolCzêstochowy pod opiek¹ ks. St. Jackowskie- nych Teatrów Obcojêzycznych Rzeszów
go, A. Jedliczki i K. Rysza.
'93. Wystawiono 12 spektakli, w tym 3 poza
1993 15 III Spotkanie nauczycieli historii
w I LO. Sesja naukowa pod nazw¹ „Parlamentaryzm w Polsce” z okazji 500-lecia polskiego Sejmu. Program: „Rola sejmu
konkursem z: I LO Przemyœl, IV LO Rzeszów, ZSP Jaros³aw, II LO Mielec, I LO
Rzeszów, Dromar, I LO Jas³o, II LO Jas³o,
I LO Rzeszów, NKJO Rzeszów, Yuppies
343
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
English School, Zespó³ ze Lwowa. Jury
II Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych – Rzeszów '93: Pawe³ Konic –
przewodnicz¹cy („Dialog”), Guylaine Saint–Pierre (Solidarite l'Europe de l'Est – Canada), John Foote (Solidarite l'Europe de
l'Est – Canada), Jan B³eszyñski (re¿yser teatralny), Adam Fornal (aktor), Agnieszka
Skarbek („Gazeta Wyborcza”), Monika
Dziadosz (nauczycielka), Bo¿ena Puty³o
(organizator), Zbigniew Rybka (organizator), Katarzyna Ulma (uczennica – LSzP –
Jaros³aw), Katarzyna ¯elaznowska (uczennica – LO Brzozów), Anna Smoszna (uczennica – NKJO Rzeszów), Aneta Dybska
(uczennica – II LO Mielec). Nagrody g³ówne za wyraz artystyczny spektakli otrzyma³y zespo³y: I LO Rzeszów za spektakle
„Frankie the Spook” oraz „Die alte Frau”,
II LO Brzozów – „Romero i Julian”, LSzP
Jaros³aw – „Airoplain”, NKJO Rzeszów
„Les Boulengraine”.
1993 1 IV Wyjœcie uczniów na koncert do
Filharmonii. W programie: J.S. Bach: „Aria
na strunie G”; J. Haydn: „Msza h-mol”.
1993 8–13 IV Przerwa œwi¹teczna.
1993 15 IV Posiedzenie Zarz¹du Towarzystwa Przyjació³ I LO.
1993 16 IV Próbna matura z jêz. polskiego
klas IVa, d, e, f, g.
1993 19 IV Posiedzenie Rady Fundacji im.
ks. St. Konarskiego.
1993 22 IV Strajk nauczycieli zorganizowany przez ZNP. Zajêcia dydaktyczne nie
odby³y siê.
1993 23 IV Narada dyrektorów szkó³
w Zespole Szkó³ Mechanicznych w Rzeszowie pod przewodnictwem Kuratora Oœwiaty Jana Stanisza.
1993 27 IV Spotkanie w szkole uczniów
i nauczycieli z pos³em Rzeszowszczyzny –
A. Bentkowskim.
344
1993 28 IV Otwarcie galerii fotografii pod
nazw¹ „Miasto w Polsce po³udniowo-wschodniej”. Ekspozycja dotyczy³a równie¿ I LO.
Wystawa odwiedzi³a nastêpnie miasta bliŸniacze Rzeszowa: Bielefeld, Klagenfurt i inne.
1993 29 IV Zmar³a Stanis³awa Bochenek
(1906–1993), emerytowana nauczycielka
I LO.
1993 30 IV Zakoñczenie nauki uczniów
klas IV.
1993 1 V Uczniowie klasy IVb: Mateusz Brzoza, Jacek Daniel, Marek Dull, Andrzej Gdula,
Albert Milde, Dariusz Pado, Monika Perdeus,
Piotr Pokrzywa, Pawe³ Szabat, Wojciech Wac³aw, Maciej Ziobro, pod opiek¹ Heleny Kuœnierz-Rusinek, uzyskali wyró¿nienie i nagrodê w wysokoœci 30 000 000 z³ w konkursie
Fundacji Edukacyjnej Przedsiêbiorczoœci
„Moja Szko³a – Szko³¹ Przedsiêbiorczoœci”,
za projekt programu klasy o profilu menad¿erskim. W uroczystym wrêczaniu nagród laureatom, które odby³o siê 1 maja 1993 r. w Pa³acu Poznañskiego w £odzi, udzia³ wziêli: Piotr
Pokrzywa i Helena Kuœnierz-Rusinek.
1993 4 V Pisemny egzamin wstêpny do
I LO z jêzyka polskiego.
1993 4 V Walne zebranie Towarzystwa
Przyjació³ I LO im. ks. St. Konarskiego.
1993 5 V Pisemny egzamin wstêpny do Liceum z matematyki.
1993 6 V Seminarium w SP nr 35 w sprawie innowacji pedagogicznych. Udzia³
przedstawicieli uczniów szkó³ œrednich
i podstawowych zrzeszonych w TST.
1993 10–14 V Strajk nauczycieli z zawieszeniem zajêæ dydaktycznych, zorganizowany przez NSZZ „Solidarnoœæ”. Odby³y siê
tylko pisemne egzaminy dojrza³oœci.
1993 11 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z jêzyka polskiego.
1993 12 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z drugiego przedmiotu.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1993 19 V Posiedzenie Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej. Og³oszenie wyników
pisemnych egzaminów dojrza³oœci.
1993 20–28 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1993 22 V Zjazd Wychowanków kl. IVb
(matura w 1971r.); kl. XIb (matura w 1968 r.),
wych. St. Piszcz.
1993 28 V Koñcowe posiedzenie Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej.
1993 29 V Zjazd Wychowanków kl. IV d
(matura 1973 r. wych. M. Perdeus); kl. IVa,
IVd (matura w 1983 r.), – wych. IVa –
W. Ha³daœ, IVd – H. Kempa).
1993 1 VI Prof. dr hab. Marian Piech zosta³ rektorem Akademii Rolniczej w Szczecinie (absolwent I LO, matura 1949 r.).
1993 4 VI Uroczystoœæ po¿egnania absolwentów w hallu Liceum. Wystêp chóru
szkolnego. Wrêczenie medalu „Primus inter pares”.
Dyr. R. Kisiel wrêcza medal Szko³y „Primus inter
pares” Grzegorzowi Bilo i Magdalenie Piekarskiej.
Fot. J. ¯ygad³o
1993 5 VI Zjazd Wychowanków (matura
w 1973 r., wych. W. Oleszko).
1993 7–8 VI Pisemne egzaminy wstêpne do
klasy „0”.
1993 11 VI Zjazd Wychowanków klas XI
(matura w 1953 r.).
1993 11 VI IV Ogólnopolski Zjazd Klubu
Najstarszych Szkó³ Polskich, Rzeszów '93
w I LO.
1993 18 VI Posiedzenie Rady Pedagogicznej – klasyfikacja roczna.
1993 25 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Msza œw. w koœciele gimnazjalnym, uroczystoœci w szkole.
1993 29 VI Plenarne posiedzenie Rady Pedagogicznej.
1992/93 Na pocz¹tku roku szkolnego by³o
837 uczniów w 25 oddzia³ach (oraz 1 klasa
wstêpna z intensywn¹ nauk¹ j. ang. – 29 uczniów klas ósmych). Odesz³o ze szko³y 12 uczniów; na koñcu roku by³o 825 uczniów.
Egzamin dojrza³oœci zda³o 206 abiturientów.
1 osoba nie zda³a matury. 132 uczniów
i 80 absolwentów otrzyma³o œwiadectwa
z wyró¿nieniem. Medal Szko³y „Primus inter pares” otrzymali ex equo Magdalena Piekarska (Dyplom nr 240/A/93) i Grzegorz
Bilo (Dyplom nr 258/A/93).
1992/93 W 25 olimpiadach przedmiotowych i konkursach wziê³o udzial 460 uczniów na szczeblu szkolnym, 180 na szczeblu okrêgowym i 64 na szczeblu centralnym
(w tym 48. w konkursach plastycznych).
2 osoby zosta³y laureatami, a 8 finalistami.
Grzegorz Bilo – laureat III m. OBiol. (opiekunka E. Wojewoda), Miros³aw Ustrzycki
– laureat IV m. OH (opiekun Zb. Jakubowski), Mariusz Ziaja – finalista OJ£ (opiekunka J. Œrodoñ), Agnieszka Toœ – finalistka OJ£ (opiekunka J. Œrodoñ), Grzegorz
Bilo – finalista OJA (opiekunka A. Magoñ),
Ewa B³yskal – finalistka OJA (opiekunka
345
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
M. Wyganowska), Agnieszka Dziêgiel – finalistka OJF, Pawe³ Kowal – finalista OH
(opiekun J. Œwieboda), Jacek Daniel – finalista OWoPiŒW (opiekun T. Ochenduszko), Pawe³ Kowal – finalista Olimp. „Parlamentaryzm w Polsce” (opiekun J. Œwieboda).
1992/93 Powsta³ w szkole oœrodek wydawniczy „Collegium Ressoviense”. Jego twórcy to: Tadeusz Ochenduszko, Zofia Jakubowska, Ryszard Kisiel. Ta szkolna oficyna wydawnicza wyda³a do roku 2008 m.in.:
17 rocznych sprawozdañ dyrekcji szko³y
(spoœród 26 opracowanych przez R. Kisiela), kilkanaœcie tomików poetyckich uczniów, 10 almanachów z Biesiad Poetyckich,
skrypty nauczycieli, wyró¿nione na olimpiadach i konkursach prace uczniów.
1992/93 Prowadzono szereg form pracy
z uczniami szczególnie uzdolnionymi. Rozwija³ dzia³alnoœæ Klub Promocji Talentów.
Prowadzone by³y zajêcia Klubu w grupach
przedmiotowych (ponad 50 uczniów z Rzeszowa i regionu): z jêzyka polskiego, z jêzyka angielskiego, historii, matematyki, fizyki. Uczniowie p³acili za pierwszy przedmiot 100 tys. z³ miesiêcznie, za kolejne
50 tys. z³ miesiêcznie od osoby. Nauczyciele prowadz¹cy te zajêcie byli op³acani z tych
funduszów. Ponadto prowadzone by³y zajêcia (nieodp³atnie) z utalentowanymi dzieæmi szkó³ podstawowych gminy Budziwój.
Zajêcia prowadzili uzdolnieni kierunkowo
uczniowie Liceum w grupach: matematyczno–fizycznej, przyrodniczej i humanistycznej, wg planu uzgodnionego przez dyrekcje I LO i Szko³y Podstawowej w Budziwoju. Programy zajêæ konsultowali pod
wzglêdem merytorycznym nauczyciele Liceum. Prowadzona by³a niedp³atnie indywidualna praca nauczycieli z uczniami pod
k¹tem przygotowañ do olimpiad przedmiotowych i konkursów.
1992/93 W Liceum dzia³a³o 11 klas autorskich: kl. Ib – matematyczno-fizyczna
346
o ukierunkowaniu mened¿erów kultury i turystyki, kl. Ic – matematyczno-fizyczna
o ukierunkowaniu mened¿erów kultury i turystyki, kl. Id – matematyczno-fizyczna
o ukierunkowaniu informatycznym, kl. Ie –
biologiczno-chemiczna o ukierunkowaniu
medycznym, kl. IIb – matematyczno-fizyczna o ukierunkowaniu krajoznawczo-turystycznym, kl. IIe – biologiczno-chemiczna
o ukierunkowaniu medycznym, kl. IVa – humanistyczna: etnograficzno-dziennikarska,
kl. IVb – matematyczno-fizyczna: mened¿erska, kl. IVc – matematyczno-fizyczna:
artystyczna, kl. „0” – klasa wstêpna z intensywna nauk¹ jêzyka angielskiego.
1992/93 Szczególn¹ rolê spe³ni³a tzw. klasa wstêpna nazywana tak¿e klas¹ zerow¹.
Rekrutacjê do niej przeprowadzono pod koniec sierpnia 1992 r. Kandydatami byli
szczególnie uzdolnieni absolwenci klas
siódmych szkó³ podstawowych Rzeszowa
i okolic skierowani do Liceum przez rady
pedagogiczne szkó³ podstawowych. Przyjêcia do klasy „0” odbywa³y siê w oparciu
o badania psychologiczne prowadzone
przez Poradniê Wychowawczo-Zawodow¹
w Rzeszowie, która wyda³a tym uczniom
orzeczenia. Dodatkowo sprawdzany by³
s³uch muzyczny i wyczucie rytmu. Przyjêci
uczniowie realizowali program klasy VIII
w ramach indywidualnego toku kszta³cenia.
Uczniowie tej klasy uczyli siê w I LO:
j. polskiego (3 godz. tygodniowo), j. angielskiego (15 godz. tyg.), historii (1 godz.), matematyki (2 godz.), fizyki (1 godz.), chemii
(1 godz.), elementów informatyki (2 godz.),
wych. fiz. (2 godz.), religii (2 godz.), wychowawca mia³ do dyspozycji 1 godz. tygodniowo. Oceny wystawione tym uczniom
za I semestr i na koniec roku szkolnego
przez nauczycieli I LO by³y przekazywane
(w formie odpisu arkuszy ocen) macierzystym szko³om podstawowym uczniów i by³y
przyjmowane jako oceny klasyfikacyjne.
W szko³ach podstawowych prowadzone
by³y konsultacje i przeprowadzane by³y eg-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
zaminy klasyfikacyjne z przedmiotów: wiedza o spo³eczeñstwie, biologia z higien¹,
geografia, plastyka, muzyka, ew. drugi jêzyk obcy. Po zakoñczeniu nauki w klasie
wstêpnej i otrzymaniu œwiadectw ukoñczenia szko³y podstawowej, uczniowie ci stali
siê uczniami klasy pierwszej I LO w Rzeszowie bez zdawania egzaminu wstêpnego.
1993 30 VIII Konferencja plenarna Rady
Pedagogicznej, poœwiêcona m.in. omówieniu i zatwierdzeniu planu pracy dydaktyczno-wychowawczej na rok szkolny 1993/94.
Rok szkolny 1993/94
1993 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego.
1993 7 IX Spotkanie rodziców uczniów
z wychowawcami klas. Rozpoczêcie pracy
Klubu Promocji Talentów.
1993 15 IX Zmar³ najstarszy wychowanek
I Gimnazjum, ks. M. Sieñko (obroñca Lwowa, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej).
Pogrzeb odby³ siê 18 IX w Pi¹tkowej.
1993 17 IX Uroczystoœæ ods³oniêcia w Rzeszowie pomnika gen. W³. Sikorskiego.
Udzia³ uczniów, nauczycieli i pocztów
sztandarowych Liceum.
1993 18–23 IX Przyjazd grupy uczniów
z zaprzyjaŸnionego liceum w Klagenfurcie
(Austria). M³odzie¿ i opiekunowie austriaccy zwiedzili szko³ê, zapoznali siê z jej dziejami, uczestniczyli w lekcjach historii i jêzyka niemieckiego. Program pobytu w Polsce by³ dla m³odzie¿y z Klagenfurtu bardzo
atrakcyjny. Pokazano jej muzeum kopalni
soli w Wieliczce, zamek królewski na Wawelu, zamek królewski w Warszawie, zamek
w £añcucie i miasto Le¿ajsk. Na ¿yczenie
goœci przedstawiciele I LO byli z nimi
w by³ym obozie koncentracyjnym Auschwitz. Uczniowie i opiekunowie z Klagenfurtu mieszkali u polskich rodzin, które
przejê³y nad nimi opiekê w zakresie zakwaterowania i wy¿ywienia. Wspólne imprezy
zbli¿y³y m³odzie¿. Goœcie austriaccy wyje¿d¿ali bardzo zadowoleni, wyra¿aj¹c wolê
na dalsz¹ wspó³pracê.
1993 19 IX Otwarcie sezonu artystycznego
w Filharmonii Rzeszowskiej. Udzia³ uczniów
szko³y.
1993 20 IX Spotkanie Prezydenta miasta
Rzeszowa dr. M. Janowskiego z uczniami
i nauczycielami Bundesgymnasium w Klagenfurcie.
1993 21 IX Wieczorek poetycki Romana
Adamskiego – maturzysty z 1992 r.
1993 24 IX Udzia³ uczniów Liceum w koncercie w Filharmonii Rzeszowskiej
Pomnik gen. W³. Sikorskiego
ods³oniêty w Rzeszowie. Fot. Archiwum
1993 25 IX Grupa teatralna „Carolina and
Tina” (wœród nich uczniowie I LO) wystawi³a „Œmieræ” wg Woody Allena, na ul.
3 Maja (o godz. 1930).
347
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1993 26 IX – 3 X Obóz szkoleniowy m³odych mened¿erów finansowany przez Fundacjê Edukacyjn¹ Przedsiêbiorczoœci
(udzia³ wziêli m.in. Marek Dull, Albert Milde, absolwenci kl. IVb z 1993 r.).
1993 30 IX Wyjœcie wszystkich klas na koncert do Filharmonii Rzeszowskiej (na godz.
1700).
1993 1 X Uroczyste obchody Dnia Patrona:
msza œw. w koœciele gimnazjalnym; sesja
naukowa poœwiêcona ks. Stanis³awowi Konarskiemu. Po po³udniu Festum Patrona.
1993 4 X – 15 XII Pobyt w Bethel Gymnasium w Bielefeldzie (Niemcy) uczennic I LO:
Anety Babicz z kl. IIId i Joanny Skwarek
z kl. IIb (w tzw. klasie europejskiej).
1993 19 X Spotkanie w Szkole Podstawowej w Budziwoju w sprawie planu pracy
Klubu Promocji Talentów dla m³odzie¿y
wiejskiej. Udzia³ wziêli: D. Fus, K. Pisuliñska, Z. Jakubowska, R. Kisiel, T. Ochenduszko i uczniowie, którzy prowadzili zajêcia w r. szk. 1992/93.
1993 22 X Wycieczka tematyczna do Krakowa kl. IVc (op. Zb. Jakubowski, ks. W. Mazur).
1993 26 X Spotkanie dyr. Liceum z przedstawicielami kl. IV, poœwiêcone problemom
uczniów klas maturalnych.
1993 27 X Projekcja filmu „Dreszcze” w kinie „Mewa”, w ramach M³odzie¿owej Akademii Filmowej.
1993 5 X Inauguracja roku akademickiego
w Politechnice Rzeszowskiej; udzia³ w niej
dyr. R. Kisiela.
1993 29 X Spotkanie dyr. R. Kisiela z przedstawicielami kl. II – Temat spotkania: Szko³a
w oczach uczniów.
1993 6 X Œmieræ ucznia Liceum Dariusza
Bia³ego z kl. IVc.
1993 1 XI Udzia³ uczniów I LO w kweœcie
na cmentarzach rzeszowskich.
1993 6–10 X Wycieczka kl. IVb na S³owacjê.
1993 3 XI Spotkanie dyr. R. Kisiela z przedstawicielami kl. III. Wnioski m³odzie¿y
w sprawach szkolnych.
1993 8 X Wybory do samorz¹du szkolnego.
1993 9 X Pogrzeb Dariusza Bia³ego na
cmentarzu w Boguchwale.
1993 11 X Spotkanie pó³metkowe klas III
w klubie „Jedynka” przy ulicy Hetmañskiej.
1993 12 X Spotkanie w I LO pod has³em
„Niemcy w oczach m³odych” w ramach Tygodnia Kultury Niemieckiej.
1993 13 X Akademia z okazji Dnia Nauczyciela.
1993 18 X Posiedzenie Tow. Rozwoju Regionu Polski P³d-Wschodniej; udzia³
R. Kisiela, J. Œwiebody, T. Ochenduszki.
1993 19–26 X Rzeszowskie Dni Kultury
Szkolnej, zorganizowane przez III LO
w Rzeszowie.
348
1993 1 XI Inauguracja roku akademickiego w WSP w Rzeszowie (Filharmonia).
1993 4 XI Spotkanie dyr. R. Kisiela z przedstawicielami kl. I i kl. „0”. Temat: G³os m³odzie¿y w sprawie pracy szko³y.
Spotkania Dyrektora szko³y z przedstawicielami klas odbywa³y siê cyklicznie.
1993 7–14 XI Dni kultury chrzeœcijañskiej,
których mottem w tym roku by³o: „Nie zabijaj”. Udzia³ nauczycieli i uczniów Liceum.
1993 8–10 XI Spotkanie szkoleniowo-metodyczne nauczycieli, twórców klas autorskich, tzw. europejskich oraz kl. „0” w Sulejówku. Udzia³ wzi¹³ Zb. Jakubowski. Temat wiod¹cy narady: „Przedyskutowanie
i ujednolicenie opracowanych przez nauczycieli TST programów: Wiedza o Europie”.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1993 10 XI Akademia szkolna z okazji
75 rocznicy Odzyskania Niepodleg³oœci
1993 19 XI Spotkanie rodziców uczniów
kl. I i kl. „0” z wychowawcami klas.
1993 12 XI Spotkanie nauczycieli – twórców klas autorskich, których praca wychowawczo-dydaktyczna zosta³a zaprezentowana w ksi¹¿ce dr D. Nakonecznej pt. „Klasy autorskie w Szko³ach Twórczych”. Spotkanie odby³o siê w Ministerstwie Edukacji
Narodowej z udzia³em nauczycieli I LO
(D. Rudziñskiej i R. Rusinka), SP nr 17
(T. Szymczak, L. Kuœnierz), SP w Budziwoju (R. Rzepka, J. Ataman, R. Kawa). Nauczyciele ci, oprócz dyplomów, otrzymali
pióra marki „Pelikan”.
1993 22–24 XI II Biesiada Poetycka, Rzeszów '93. W programie: „Pojêcie nicoœci
w poezji wspó³czesnej” (seminarium) prof.
dr hab. J. Nowakowski; „Improwizacja jako
forma wyrazu artystycznego” mgr St. O¿óg;
„S³owo i obraz” mgr S. D³uski; Warsztaty
poetyckie – dr E. Szmigielska, mgr M. Stanisz; „Chodzi mi o to, aby jêzyk giêtki powiedzia³ wszystko, co pomyœli g³owa... –
próby artystycznej interpretacji utworów literackich m³odych twórców” mgr E. Mach;
23 XI: „Dwug³os o poezji”, „Promethidion
– rzecz o prawdzie i piêknie” dr K. Surowiec;
„Opis w liryce – liryka opisowa” mgr M. Stanisz; Warsztaty poligraficzne ks. P. Mierzwa;
Spotkanie z pisarzem B. Loeblem; „Konkurs jednego wiersza” o Nagrodê Prezydenta Miasta Rzeszowa i Rady M³odzie¿y Rzeszowa; 24 XI: Wycieczka do £añcuta i Le¿ajska; Zakoñczenie „Biesiady”. W turnieju Jednego Wiersza, który odby³ siê 23 IX
póŸnym wieczorem w I LO, nagrody
1993 13–28 XI 23 Rzeszowskie Spotkania
Teatralne. Udzia³ nauczycieli i uczniów.
W programie: Brian Friel „Tañce w Ballybeg” – re¿. Judy Fried, Teatr Powszechny
Warszawa; Woody Allen „Bóg” – re¿. Miros³aw Bork, Teatr im. W. Siemaszkowej –
Rzeszów, „Ziemia Niczyja” – re¿. Lech Raczak, Teatr „Ósmego Dnia” – Poznañ; „Pielgrzymi i tu³acze” – re¿. Jerzy Kalina, Teatr
„Studio” – Warszawa; Józef Szajna „Œlady”
– re¿. Józef Szajna, Teatr Rozrywki – Chorzów; Hugh Whitemore „Najlepsi z przyjació³” – re¿. Maciej Englert, Teatr „Wspó³czesny” – Warszawa; Carlo Goldonni „Venezia–Venezia” – re¿. Giovani Pampiglione, Teatr Stary– Kraków.
1993 15 XI Szkolny konkurs recytatorski.
1993 16 XI Spotkanie wychowawców klas
IV z rodzicami uczniów.
1993 16–17 XI Sesja naukowa poœwiêcona
pamiêci Franciszka Kotuli, etnografa,
w 10 rocznicê œmierci. Organizatorem by³o
Muzeum Okrêgowe w Rzeszowie. Udzia³
wziêli nauczyciele i uczniowie Liceum.
1993 16 XI Posiedzenie Rady Pedagogicznej.
1993 17 XI Spotkanie wychowawców kl. III
z rodzicami uczniów.
1993 18 XI Spotkanie rodziców uczniów
kl. II z wychowawcami klas.
Almanach II Biesiady Poetyckiej.
Archiwum Szkolne
349
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
otrzymali: I nagroda Prezydenta Miasta Rzeszowa – 700 tys. z³, B³a¿ej Kochañski z Gdyni za wiersz „Jeszcze trochê na œwiecie po¿yjê...”; II nagroda Prezydenta – 500 tys. z³, Piotr
Wiroñski z Krakowa za wiersz z cyklu „Droga Krzy¿owa” Stacja V. Stacja VI.; III nagroda Prezydenta – 300 tys. z³, Jacek Winiarski
z Rzeszowa za wiersz „Lot”. Wydano almanach poetycki „Pejza¿ strefowy”, Rzeszów
1993. Zespó³ red.: R. Kisiel, B. Nizio³,
T. Ochenduszko, M. Stanisz, E. Szmigielska.
Organizatorzy: B. Nizio³, J. Wróbel.
1993 6–8 XII Seminarium szkoleniowo-metodyczne dyrektorów TST w Sulejówku
k. Warszawy (Oœrodek Szkoleniowy CODN).
Temat seminarium: „M³odzie¿ szkolna wobec
problemów samorz¹dnoœci i aktualnych zmian
edukacji”. Udzia³ w szkoleniu dyr. R. Kisiela.
1993 25 XI Zabawa szkolna (w godz.
1700–2200) w sali gimnastycznej.
1993 22 XII – 2 I 94 r. Przerwa œwi¹teczna.
1993 26–28 XI Ogólnopolska sesja naukowa na temat „Wœród starych i nowych lektur szkolnych” zorganizowana przez WSP
w Rzeszowie. Udzia³ nauczycieli i uczniów
Liceum.
1993 29 XI Konferencja TST w Szkole Podstawowej nr 17 w Rzeszowie poœwiêcona
dywagacjom na temat wychowania m³odzie¿y we wspó³czesnej szkole. Temat: „Klasa
szkolna, ale jaka?” Organizatorami byli:
Szko³a Podstawowa nr 17, I LO w Rzeszowie, Szko³a Podstawowa w Budziwoju.
1993 1 XII Zarz¹d G³ówny Towarzystwa
Kultury Teatralnej przyzna³ nagrody w konkursie „Bli¿ej teatru – Teatr '93”. Nagrody
otrzyma³i: 1. Zbigniew Rybka – nagroda
w kat. VI – 2,5 mln. z³. 2. I LO im. Konarskiego za szczególne osi¹gniêcia w rozwijaniu uczestnictwa w edukacji teatralnej
w roku 1993 – 10 mln. z³. „Festival Gazette” (nr 7 ukaza³ siê w X '93 r.) przygotowali: Jennifer Olsen, Bo¿ena Puty³o, Zbigniew
Rybka oraz uczniowie kl. IVc z 1992/93,
uczn. kl. IIIc i IVc z 1993/94.
1993 16 XII Posiedzenie Prezydium Rady
Rodziców i Rady Rodziców.
1993 22 XII Op³atek ogólnoszkolny
z udzia³em nauczycieli, przedstawicieli rodziców i uczniów Liceum.
1993 29 XII Jubileusz 42-lecia pracy Marii
Pezdan, sekretarza szko³y i 40-lecia pracy
zawodowej Józefy Œwiebody, g³. ksiêgowej
I LO.
1993 31 XII Bud¿et szko³y wyniós³
4.496.700.000 z³. Wydatki: wynagrodzenia
osobowe – 2.669.756.000 z³; energia –
219.510.000 z³; pomoce naukowe –
7.322.000 z³; stypendia dla uczniów –
6.000.000 z³. W ramach œrodka specjalnego zgromadzono fundusze w wysokoœci
366.277.000 z³. Koszt utrzymania 1 oddzia³u – 194.292.990 z³. Koszt utrzymania
1 ucznia – 5.618.110 z³. Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli z zerowym sta¿em to
– 2.782.500 z³, a po 30 latach pracy
3.496.500 z³. Œrednie uposa¿enie nauczyciela I LO wynios³o na dzieñ 1 V 1994 –
3.225.132 z³. Uposa¿enie œrednie brutto
nauczycieli I LO w kwietniu 1994 r. wynios³o 4.415.954 z³ (82,7% przeciêtnego wynagrodzenia w Polsce w I kwartale 1994 r.)
1993 2 XII Konferencja metodyczna
w I LO nauczycieli wych. fiz. woj. rzeszowskiego.
1994 3 I Narada dyrektorów szkó³ œrednich
u Prezydenta Miasta Rzeszowa dra in¿. Mieczys³awa Janowskiego w zwi¹zku z przejêciem przez Urz¹d Miasta Rzeszowa programu pilota¿owego URM (dot. przejêcia przez
Rzeszów szkolnictwa podst. i œredniego).
Udzia³ w naradzie dyr. R. Kisiela.
1993 2 XII Konferencja metodyczna nauczycieli historii woj. rzeszowskiego w I LO.
1993–96 Kazimierz Dejmek (wychowanek
szko³y) ministrem Kultury i Sztuki.
350
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1994 6–8 I Kolejne szkolenie nauczycieli
przez Fundacjê Batorego dla potrzeb programu Junior Achievement („M³odzi przedsiêbiorcy”). W szkoleniu w Dobieszkowie
k. £odzi wziê³a udzia³ B. Puty³o, która realizuje ten program w kl. IIb.
1994 10 I Narada dyrektorów liceów ogólnokszta³c¹cych m. Rzeszowa w I LO,
w sprawie naboru do szkó³ licealnych na r.
1994/95 (naradê zorganizowa³o Kuratorium
Oœwiaty w Rzeszowie). Udzia³ wziêli kierownicy Rejonowego Urzêdu Pracy w Rzeszowie.
1994 13 I Narada dyrektorów szkó³ œrednich m. Rzeszowa u Prezydenta Miasta Mieczys³awa Janowskiego. Udzia³ dyr. Z. Jakubowskiej. Naradê prowadzi³ wiceprezydent Miasta Józef Górny. Naczelnikiem
Wydzia³u Edukacji UM Prezydent mianowa³ Stanis³awa Piekarza, dotychczasowego
wicedyrektora III LO w Rzeszowie.
1994 18 I Posiedzenie w I LO Zarz¹du Towarzystwa Rozwoju Regionu Polski Po³udniowo-Wschodniej.
1994 19 I Dyr. R. Kisiel zosta³ powo³any
na stanowisko Zastêpcy Przewodnicz¹cego
Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli na
okres trzech lat (1994–1997 – pismo Kuratora Oœwiaty nr WKS–1172/45/94 z dnia
19 I 1994 r.).
1994 22–23 I Spotkanie finalistów Fundacji AYUSA w Warszawie (5 uczniów polskich szkó³ wyjedzie na 10-miesiêczny pobyt w Stanach Zjednoczonych AP – w ramach stypendiów). W ogólnopolskiej akcji
wziê³o udzia³ 6 tys. uczniów. Spoœród nich
wy³oniono 20 finalistów. ZnaleŸli siê tam:
Anna Homa z kl. Id, Dorota Wierzbicka
z kl. IIe, Ewa Dziuban z kl. IIIe.
1994 24 I Kurator Oœwiaty w Rzeszowie powo³a³ dyr. R. Kisiela na przewodnicz¹cego
Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej (pismo
KO nr WKP–410–5/94 z dnia 24 I 1994 r.).
1994 25 I Posiedzenie klasyfikacyjne Rady
Pedagogicznej (pó³roczne).
1994 29 I Zabawa studniówkowa kl. IV
w sto³ówce Politechniki Rzeszowskiej.
1994 29 I – 12 II Ferie zimowe.
1994 30 I Wizyta w I LO wiceministra Edukacji Narodowej prof. dr hab. Kazimierza
Przybysza. Ponadto w spotkaniu udzia³
wziêli: dyr. gabinetu wicepremiera i min.
MEN A. £uczaka, Andrzej Mickiewicz,
sekr. ZW PSL Jadwiga Porada, kurator Jan
Stanisz, nacz. Wydzia³u Edukacji UM Stanis³aw Piekarz, nauczyciele, rodzice,
uczniowie i absolwenci I LO.
1994 3 II Przewodnicz¹cy Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia
egzaminu dojrza³oœci w I LO (sesja wiosenna 1994 r.) powo³a³ pozosta³ych cz³onków
Komisji.
1994 7 II Spotkanie u Prezydenta M. Janowskiego w sprawie kontaktów Rzeszowa
z Fundacj¹ Wspó³pracy Polsko-Niemieckiej. Udzia³ wziêli: pose³ W. Ciesielski,
pose³ A. Bentkowski, sekretarz J. Porada,
dyr. Teatru B. Ciosek, dyr. R. Kisiel.
1994 7 II Rados³aw Cap³ap z kl. I – stypendysta Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci – zosta³ zakwalifikowany na warsztaty
fizyczne do Instytutu Fizyki PAN.
1994 10 II Spotkanie organizacyjne w sprawie III Festiwalu Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych (dyr. B. Ciosek, dyr. R. Kisiel,
Zb. Rybka, A. Magoñ, H. Rusinek). Opracowanie wniosku do Fundacji Wspó³pracy Polsko-Niemieckiej o dofinansowanie Festiwalu w kwocie 4 tys. DM (50 mln z³).
1994 14 II „Walentynki” w szkole. Tradycja ta zrobi³a w okresie 3 lat karierê w œrodowiskach m³odzie¿owych Polski.
1994 15 II Tradycyjny œledzik w szkole dla nauczycieli z okazji tzw. „Ostatków”. Zwyczaj
ten kontynuowany jest do chwili obecnej.
351
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1994 15–16 II Uroczystoœci jubileuszowe
X-lecia TST w Krakowie. Udzia³ wziêli
z I LO: dyr. R. Kisiel, H. Rusinek, dr J. Œwieboda, P. Kowal. Helena Kuœnierz-Rusinek
otrzyma³a Medal Komisji Edukacji Narodowej, a dyr. R. Kisiel List Gratulacyjny Ministra Edukacji Narodowej. Wœród goœci obecny by³ wiceminister MEN prof. M. Pilch.
1994 17 II Wizyta w I LO ks. prof. Józefa
Tischnera. Ks. Profesor spotka³ siê tego dnia
z Rad¹ Programow¹ Klubu Dyskusyjnego
przy Prezydencie Miasta. Udzia³ w spotkaniu wziêli równie¿ przedstawiciele I LO.
W godzinach wieczornych odby³o siê spotkanie ks. Tischnera z m³odzie¿¹ szkó³ œrednich Rzeszowa w Zespole Szkó³ Muzycznych w Rzeszowie.
1994 17–18 II I Seminarium chemiczne dla
uczniów liceów ogólnokszta³c¹cych m. Rzeszowa i goœci ze szkó³ TST. Program: Wyk³ad, prof. dr hab. St. Kopacz – „Wk³ad
Polaków w rozwój chemii”; Wyk³ad, dr in¿.
J. Lubczak, „Zasady nomenklatury chemicznej”; Zajêcia laboratoryjne; Wyk³ad, dr in¿.
S. Respondek, „Procesy utleniania i redukcji w przemianach biologicznych”; Zajêcia
laboratoryjne; Pokaz instalacji do badañ technologicznych. Seminarium zorganizowa³y
K. Pisuliñska i M. Ulman z I LO oraz pracownicy naukowi Politechniki Rzeszowskiej.
1994 18 II Koncert symfoniczny Orkiestry
Filharmonii Rzeszowskiej pod dyr. Chan
Joon-Guna (Republika Korei) z udzia³em
Piotra Palecznego (fortepian). Udzia³ nauczycieli i uczniów I LO.
1994 20 II Nadzwyczajny recital wokalny
Kim Wan-Joon (Republika Korei) – tenor.
Edward Baszczewski (fortepian). Udzia³
nauczycieli i uczniów I LO.
1994 28 II K. Drza³ z kl. II e zosta³a wstêpnie zakwalifikowana do dalszych eliminacji w staraniach o stypendium w United
World Collages (50 tys. podañ z Polski –
6 stypendystów).
352
1994 11 III Marta Mlaœ z kl. „0” (uczennica SP w Boguchwale) wygra³a ogólnopolski konkurs na opowiadanie w j. angielskim.
Wyjedzie do USA na letni obóz „Camp Rising Sun”.
1994 14 III Posiedzenie Rady Pedagogicznej. W programie m.in. zapoznanie z tematyk¹ wizytacji I Liceum Ogólnokszta³c¹cego
w Rzeszowie rozpoczynaj¹cej siê w tym dniu.
1994 14 III Wizyta w Liceum Ewy Staweckiej, wicedyrektora Amerykañskiego Korpusu Pokoju w Polsce (Peace Corps). Hospitowa³a lekcjê K. Becker, wolontariuszki
Korpusu, w kl. „0”.
1994 18–19 III Seminarium fizyczne dla
uczniów szkó³ podstawowych m. Rzeszowa i regionu. Program: Wyk³ad inauguracyjny na temat: „Dudnienia – ciekawe zjawisko akustyczne”; „Ruch cia³ w polu grawitacyjnym”– prezentacja programu komputerowego przez ucznia kl. III c Rafa³a
Grzecha; „Wyznaczanie oporu powietrza”
– æwiczenia prowadzi³ uczeñ klasy trzeciej
– Wojciech Drath, uczestnik Olimpiady Fizycznej; Wyk³ad pt. „Wszechœwiat, jego
pocz¹tek, koniec i zasada w wyobra¿eniach
religii, filozofii i hipotezach naukowych” –
prowadzi³ uczeñ kl. Id Adrian KuŸniar,
„Ruch harmoniczny jako przyk³ad ruchu
niejednostajnie zmiennego” – temat prezentowa³ uczeñ Marcin Kurzyñski; „Ciekawe
zadania fizyczne” – przedstawili uczniowie
klasy pierwszej Liceum.
1994 18 III Wizyta w Liceum Mr. E. Timothy Carroll, dyrektora Korpusu Pokoju
w Polsce – zwiedzanie szko³y, spotkanie
z nauczycielami.
1994 19–20 III III Festiwal Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych Rzeszów '94. Program:
Otwarcie, I LO Rzeszów „Behemot Balaama”
(ang); LO Opatów „Zirkusluft” (niem); LO
Jaros³aw „Ein verstandlicher Wunsch”
(j. niem); II LO Jas³o „Iliwia” (j. niem); II LO
Mielec „As you like it” (j. ang); NKJO Rze-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
„Jak spotkaæ Boga
osobiœcie”. Modlitwa
o g³êbsze doœwiadczenie Bo¿ej mi³oœci; sakrament pojednania;
Eucharystia; Konferencja „Dlaczego nie
doœwiadczam Bo¿ej
mi³oœci”. Liturgia
œwiat³a; Konferencja
„Jezus Chrystus mój
Zbawiciel”. Drama
„Zraniony Pasterz” wg
Daniela Ange. Liturgia
wody – odnowienie
Wizyta Mr. E. Timothy Carroll, dyrektora Korpusu Pokoju w Polsce
sakramentu Chrztu
(drugi z lewej) Fot. Archiwum
Œwiêtego; Sakrament
szów „Bourgeois Gentilhomme”; LSP Tarno- pojednania. Mo¿liwoœæ modlitwy wstawienbrzeg „Clementine” (j. ang); LO Brzozów „ niczej; Msza œw. Zwiastowania Pañskiego;
A man who killed his Guardian Angel” (j. ang); Spotkanie modlitewne – „W Jego ranach jest
PLSP Jaros³aw „Storm” (j. ang); Juppies En- nasze zdrowie” – Adoracja krzy¿a; Konfeglish School; Koncert Muzyczny; Rozdanie rencja i œwiadectwa „Jezus ¿yje w moim
sercu”. Pantomima „Rêce”. Modlitwa przynagród; Zakoñczenie.
jêcia Jezusa jako osobistego Pana i ZbawiJury Festiwalu: przewodnicz¹cy – dr Krzysz- ciela; Sakrament pojednania. Mo¿liwoœæ
tof Pleœniarowicz – teatrolog UJ, Helena Ku- modlitwy wstawienniczej; Eucharystia.
œnierz-Rusinek – nauczyciel I LO w Rzeszo- Œwiadectwa prze¿ycia rekolekcji. B³ogos³awie (j. niemiecki), Katherina Burges – Uni- wieñstwo rekolekcyjne.
wersytet w Brystolu i International Project
Director w Yuppies English School, Timothy 1994 25 III Nadesz³o podziêkowanie dla
Carroll – dyrektor Korpusu Pokoju w Polsce, Liceum od Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej
dr Gaetan Limerault – nauczyciel NKJO Pomocy.
w Rzeszowie (j. franc. j. ang.), Roman Batko „Wielkie i ogromne dziêki dla Pañstwa za
– nauczyciel LO w Sandomierzu (animator te- w³¹czenie siê do Wielkiej Orkiestry Œwi¹atralny), Adam Fornal – aktor teatru im. tecznej Pomocy. S¹ Pañstwo szaleni i pe³ni
W. Siemaszkowej w Rzeszowie, Zbigniew radoœci za zupe³n¹ darmochê, po prostu
Rybka – kierownik literacki Teatru im. W. Sie- czuj¹ Pañstwo Rock'n'rolla i za to mocno
maszkowej w Rzeszowie. Na posiedzeniu Pañstwa œciskamy. I niech Pañstwo pozow dniu 19 III 1994 r. podjêto decyzjê o przy- stan¹ tacy do koñca. Dziêki za 2.331.600 z³
znaniu nastêpuj¹cych nagród: wyró¿nienie dla na dzieciaki”. Podpisany Jerzy Owsiak,
LO w Jaros³awiu, wyró¿nienie dla LO w Opa- „Obserwator Rzeczy Ulotnych i Dziwnych”.
towie, nagroda kuratora przemyskiego dla
1994 7 IV Wystawienie przez uczniów ko³a
I LO w Rzeszowie za najbardziej oryginalny
teatralnego sztuki pt. „Skrzynia” w re¿.
scenariusz w j. angielskim.
M. Byszuk. Wyst¹pili: E. Daniel, E. Jab³oñ1994 24–26 III Rekolekcje wielkopostne ski, J. Lisowicz, M. Macio³ek, M. Panek,
dla uczniów I LO. Program: Konferencja M. Partyka, G. Laskowski, A. Zieliñski.
353
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1994 13 IV Wizyta w szkole ks. bp. E. Bia³og³owskiego.
1994 18 IV Nadzwyczajne posiedzenie
Rady Pedagogicznej podsumowuj¹ce wizytacjê szko³y. Udzia³ wziêli: Wicekurator
Oœwiaty Piotr Kruk; naczelnik Wydzia³u
Edukacji przy Prezydencie Miasta Stanis³aw
Piekarz, wizytator Jolanta Mi¹sik. Pracê
Liceum oceniono bardzo wysoko. Dyr.
R. Kisiel otrzyma³ szczególnie wyró¿niaj¹c¹
ocenê swojej pracy. Protokó³ nr WKP 093–
7/4/94 z dnia 18.04.1994 r.
1994 19 IV Wizytacja lekcji katechezy
w Liceum przez ks. bpa E. Bia³og³owskiego.
1994 19 IV Anonimowy telefon (godz. 835)
informuj¹cy o pod³o¿eniu ³adunku wybuchowego w Liceum. Ewakuacja uczniów, nauczycieli i personelu Szko³y. Akcja brygady antyterrorystycznej. Alarm okaza³ siê fa³szywy.
1994 22–23 IV „I Spotkania z Fizyk¹”, zorganizowane przez pracowniê fizyki I LO
w Rzeszowie. Program: Pokazy æwiczeñ
problemowych i paradoksów fizycznych –
mgr Czes³aw So³tys i mgr Józef Trzeœniowski; Wyk³ad nt. „Najnowsze odkrycia
w Uk³adzie S³onecznym” – mgr Bogdan
Maciesowicz; Obserwacje nieba w obserwatorium astronomicznym Instytutu Fizyki
WSP w Rzeszowie; Wyk³ad nt. „Œwiat cz¹stek elementarnych” – mgr Czes³aw So³tys;
Wyk³ad z demonstracjami nt. „Fizyka
dŸwiêku muzycznego” – dr Jan K. Snakowski; „O ruchu cia³ w polu grawitacyjnym” –
prezentacja programu komputerowego
przez ucznia kl. IIIc Rafa³a Grzecha.
1994 22 IV Anomimowy telefon (o godz.
939) informuj¹cy o pod³o¿eniu ³adunku wybuchowego w Liceum. Po ewakuacji
uczniów i pracowników przeprowadzono
akcjê brygady antyterrorystycznej. Alarm
okaza³ siê fa³szywy.
1994 25–26 IV Udzia³ dyr. R. Kisiela
w naradzie dyrektorów TST w I LO w Zielonej Górze.
354
1994 IV 27 Posiedzenie Rady Pedagogicznej – klasyfikacja uczniów kl. IV. Spotkanie wychowawców z rodzicami uczniów
kl. I–III.
1994 4–5 V Narada wicedyrektorów, pedagogów i uczniów w Sulejówku. Udzia³
Z. Jakubowskiej i J. Wojdy³o z kl. IIf.
1994 7–18 V Wycieczka kl. Id do Anglii.
W programie m.in.: Zwiedzanie Szko³y Króla Edwarda VI; Wizyta w salonie mera
Morpeth i sali Rady; Ogl¹danie muru Hadriana w Housteads; Zwiedzanie Londynu.
1994 10 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z jêzyka polskiego.
1994 11 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z drugiego przedmiotu.
1994 14–22 V W ramach programu autorskiego dla klas menad¿erów kultury i turystyki (IIb
i IIc) zorganizowano wycieczkê szkoleniow¹
do Pary¿a (kl. II b w dn. 14–22 V, zaœ kl. IIc –
23–31 V 1994 r.). Program obejmowa³ zwiedzanie: Pragi, Norymbergi, Verdun, Pary¿a, zamków nad Loar¹ i budowli Brukseli.
Program zwiedzania zosta³ opracowany
przez uczniów w ramach szkolenia pilotów
wycieczek zagranicznych. Fundusze na
wycieczkê zosta³y wypracowane przez
uczniów, a czêœciowo zasponsorowane
przez ró¿ne instytucje. Kierownikiem wycieczki by³ Karol Rysz.
1994 20–28 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1994 20 V Przyznanie honorowych obywatelstw m. Rzeszowa: ks. abp. Ignacemu Tokarczukowi, ks. prof. Walentemu Balowi,
wychowankowi i nauczycielowi Liceum,
i gen. Stanis³awowi Maczkowi. W uroczystoœci w Filharmonii wziêli udzia³ nauczyciele i uczniowie Liceum.
1994 27 V Uroczystoœci w koœciele gimnazjalnym z okazji 50. rocznicy zamachu dokonanego przez grupê dywersyjn¹ dowodzon¹ przez W³. Skubisza (wychowanka
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1994 24 VI Egzaminy
sprawdzaj¹ce i klasyfikacyjne.
1994 24 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
Msza œw. w koœciele
gimnazjalnym. Uroczystoœci w szkole.
Konferencja plenarna
Rady Pedagogicznej
podsumowuj¹ca rok
szkolny.
Dyr. R. Kisiel z uczniami sk³ada gratulacje ks. pra³atowi W. Balowi z okazji
przyznania mu tytu³u honorowego obywatela Rzeszowa. Fot. I. Ga³uszka
I LO) na katów z rzeszowskiego gestapo.
Udzia³ delegacji uczniów Liceum.
1994 28 V Uroczyste wrêczenie dyplomów
przez Radê M³odzie¿y Miasta Rzeszowa nauczycielom „zaanga¿owanym w pracy dla
dobra m³odzie¿y i ca³ej spo³ecznoœci miasta”. Wœród wyró¿nionych znaleŸli siê Barbara Nizio³ i Tadeusz Ochenduszko. Jednym
z organizatorów imprezy by³ Pawe³ Kowal,
absolwent Liceum, przewodnicz¹cy zarz¹du Rady M³odzie¿y Rzeszowa.
1994 30 V Koñcowe posiedzenie Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej.
1994 6 VI Uroczyste po¿egnanie absolwentów w Filharmonii Rzeszowskiej.
1994 27–28 VI Pisemne egzaminy wstêpne
do Liceum.
1993/94 Na pocz¹tku roku szk. by³o 799
uczniów w 23 oddzia³ach (oraz 1 klasa
wstêpna z intensywn¹ nauk¹ j. ang. –
34 uczniów klas ósmych szkó³ podstawowych). Na koñcu roku sklasyfikowano
794 uczniów. Odesz³o ze szko³y w ci¹gu
roku 5 uczniów. 4 osoby nie uzyska³y promocji do wy¿szej klasy. Do egzaminu dojrza³oœci przyst¹pi³o 181 abiturientów. Wszyscy maturê zdali. 128 uczniów i 53 absolwentów otrzyma³o œwiadectwa z wyró¿nieniem. Dyplom Szko³y otrzyma³o 24 absolwentów. Medal Szko³y „Primus inter pares”
otrzyma³a Agnieszka Januszewska.
1994 14 VI Wrêczenie nagród w konkursie
„Pocz¹tki mojego rodu”, który odby³ siê
z okazji 640-lecia miasta Rzeszowa. W konkursie wyró¿niono uczennice I LO: Annê
Ho³ubiñsk¹, Katarzynê Wo³os, Katarzynê
Wzorek z klasy IIa. (w konkursie przyznano tylko pierwsz¹ nagrodê i wyró¿nienia).
1993/94 W 28 olimpiadach przedmiotowych i konkursach uczestniczy³o na szczeblu szkolnym 500 uczniów, na szczeblu
okrêgowym 121, a na centralnym – 20.
Wyró¿nili siê: Adrian KuŸniar – finalista
O Filozoficznej (opiekun T. Ochenduszko),
Cezary Kozubek – finalista O Geograficznej (opiekunka A. Kozubal), Konrad Dudek
– finalista O Matematycznej (opiekunka
M. Król), Anna Piotrowska – laureatka I m.
w Ogólnopolskim Konkursie Jêzyka Francuskiego.
1994 17 VI Konferencja klasyfikacyjna RP.
Podjêcie uchwa³y w sprawie promocji i wyró¿nieñ uczniów.
1994 28 VI – 10 VII Wycieczka do Klagenfurtu 27 uczniów klas drugich i trzecich
oraz 5 nauczycieli i opiekunów (Ryszard
1994 9 VI Udzia³ dyr. R. Kisiela w uroczystoœciach 90-lecia II LO im. p³ka L. LisaKuli w Rzeszowie.
355
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Delegacja I LO w Bundesgymnasium w Klagenfurcie. Fot. Archiwum
Kisiel, Bo¿ena Puty³o, Dorota Rudziñska,
Janusz Wróbel, Henryk Cierpia³ – organizator i kierownik).
1994 17 VII W wyniku tragicznego wypadku drogowego, zmar³ Arkadiusz Dzia³o,
uczeñ kl. IVd.
1994 23 VIII Fundacja Rozwoju Systemu
Edukacji – Biuro Tempus poinformowa³o,
¿e Jadwiga Ro¿ek z kl. IIIa zosta³a zakwalifikowana na szkolenie liderów organizacji m³odzie¿owych w Walii w dniach 4 IX –
17 IX 1994 r.
1994 30 VIII Posiedzenie Rady Pedagogicznej – zatwierdzenie planu pracy dydaktyczno-wychowawczej i opiekuñczej na
nowy rok szkolny.
Rok szkolny 1994/95
1994 1 IX Uroczyste rozpoczêcie roku
szkolnego. Msza œw. w koœciele Œw. Krzy¿a, akademia w szkole.
1994 IX Wizyta w I LO uczniów i nauczycieli z Bundesgymnasium w Klagenfurcie.
1994 13 X Dzieñ Nauczyciela w szkole –
akademia.
grody Prezydenta miasta Rzeszowa otrzymali m.in. dyr. R. Kisiel oraz wicedyrektor
Z. Jakubowska. Prezydent Miasta Rzeszowa dr in¿. Mieczys³aw Janowski z³o¿y³ pisemne „Podziêkowania i gratulacje” ca³emu Gronu Pedagogicznemu I LO z okazji
ich œwiêta.
1994 13 X 30-lecie Szko³y Podstawowej
nr 17 w Rzeszowie.
1994 17–21 X Gdañsk i Trójmiasto – wycieczka programowa klasy mened¿erów
kultury i turystyki (IIIb).
1994 14 X Wojewódzka i miejska akademia z okazji Dnia Edukacji Narodowej. Na-
1994 21–22 X Bo¿ena Puty³o, nauczycielka Liceum, bra³a udzia³ w szkoleniu Junior
356
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Delegacja uczniów i nauczycieli z Bundesgymnasium w Klagenfurcie przed budynkiem I LO. Fot. Archiwum
Archievement – program Ekonomii stosowanej „M³odzi przedsiêbiorcy”.
1994 25 X Posiedzenie Rady Pedagogicznej w sprawie komputeryzacji szko³y.
1994 3 XI Odby³y siê warsztaty „Plastyka–
Przestrzeñ–Ruch”, pod kier. Janiny PanekWojno i Aleksandry Kozubal. Na wystawie
plenerowej prace prezentowali: Maja Ga³uszka, Konrad K³êczek, Ewa £uszczyñska,
Jolanta Miêdlar, Urszula Mulak, Maria Stasieñko, £ukasz Markiewicz.
1994 4 XI Zabawa szkolna dla uczniów.
1994 4 XI W Muzeum Okrêgowym w Rzeszowie: „Rozmowy o nieobecnych” – W³adys³aw D³ugosz. Spotkanie literackie z udzia³em rodziny oraz przyjació³, znajomych,
wspó³pracowników. W³. D³ugosz by³ nauczycielem j. polskiego w I LO.
1994 7 XI Zaduszkowy wieczór poetycki
zorganizowany przez klasy: IVa i IVe.
1994 7 XI – 17 XII Pobyt Edyty Babicz
w gimnazjum w Bielefeld (Niemcy), udzia³
w zajêciach tzw. klasy europejskiej.
1994 9 XI Akademia poœwiêcona Œwiêtu
Niepodleg³oœci. Wyst¹pi³ chór pod przewodnictwem prof. Go³¹ba oraz uczniowie
z monta¿em s³owno-muzycznym.
1994 11 XI Uroczystoœci Œwiêta Niepodleg³oœci w Rzeszowie w koœciele Farnym i pod
pomnikiem L. Lisa-Kuli. Udzia³ pocztu
sztandarowego, dyrekcji i uczniów I LO.
1994 13 XI 33 Rzeszowskie Spotkania Teatralne. Wystawione zosta³y cztery spektakle na Ma³ej Scenie i siedem na Du¿ej.
Wyst¹pili artyœci z Chorzowa, Warszawy,
Krakowa, Gdañska, Sopotu i Rzeszowa.
1994 14 XI Rozpoczêcie pracy przez Klub
Promocji Talentów I LO.
1994 15 XI Spotkanie wychowawców klas
z rodzicami.
1994 17 XI Narada dyrektorów szkó³ województwa rzeszowskiego pod kierunkiem Wojewody Rzeszowskiego Kazimierza Surowca, w obecnoœci Kuratora Oœwiaty Jana Stanisza i Prezydenta miasta Rzeszowa Mieczys³awa Janowskiego. Udzia³ dyr. R. Kisiela.
357
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1994 20–24 XI III Biesiada Poetycka Rzeszów '94. Program: „Etos poety emigracyjnego” – prof. dr hab. Józef Nowakowski,
„Metafora, ironia i ... g³êbsze znaczenia” –
dr W³odzimierz Szturc, „Odpowiednie daæ
rzeczy s³owo” – mgr Bogna Olszanecka,
„Wartoœciowanie w utworze literackim –
wartoœciowanie utworu literackiego” –
dr Zenon O¿óg, „Wokó³ s³owa poetyckiego” (sceniczny wymiar tekstu) – mgr Stach
O¿óg. Spotkanie z poet¹ – Jerzy Harasymowicz, „Elementy tradycji literackiej poezji
wspó³czesnej” (M. Rymkiewicz, K. I³³akowiczówna, W. Szymborska) dr Anna Niewolak-Krzywda, „Wspólna interpretacja
i ocena dorobku poetyckiego uczestników
„Biesiady”, „Poetyckie wizje œwiata i zabiegi formalne w wybranych wierszach J. Lechonia, K.I. Ga³czyñskiego, Cz. Mi³osza”
– dr Hanna Krupiñska-£yp, „Œpieszmy siê
kochaæ ludzi, tak szybko odchodz¹” – wieczór poetycki, Recital gitarowy J. Niezgoda, Turniej Jednego Wiersza o Nagrodê Prezydenta Miasta Rzeszowa. Laureatami zo-
stali: Jolanta Szczypa z VIII LO im. W³adys³awa IV w Warszawie – I Nagroda Prezydenta Miasta Rzeszowa, Marta Miliszkiewicz z III LO im. M. Sk³odowskiej–Curie
w Opolu – II Nagroda Prezydenta Miasta
Rzeszowa, Justyna Skalska z I LO w Rzeszowie – III Nagroda Prezydenta Miasta
Rzeszowa, Maja Skwierawska z ZS w Ko³obrzegu – Nagroda ZLP Oddzia³ w Rzeszowie, Iwona Koœció³ko z I LO w Rzeszowie – Nagroda Rady M³odzie¿y Rzeszowa,
B³a¿ej Kochañski z III LO im. Marynarki
Wojennej RP w Gdyni – Nagroda Dyrektora ZS w Ko³obrzegu, Pawe³ Zawora z I LO
im. B. Nowodworskiego w Krakowie –
Nagroda Dyrektora I LO w Rzeszowie.
Przewodnicz¹cym Jury by³ O. Cherubin
Paj¹k. Wydano almanach poetycki „róde³
têsknoty odnajdywanie”, Rzeszów 1994.
Zespó³ red.: Alicja Jakubowska, Ryszard
Kisiel, Zenon O¿óg, Barbara Nizio³, Janusz
Wróbel. Organizatorzy: Barbara Nizio³,
Bo¿ena Puty³o, Janusz Wróbel.
1994 20 XI Prezydent Miasta Rzeszowa
przyzna³ Danielowi Jarzêckiemu – uczniowi I LO, stypendium w wysokoœci 300.000 z³
miesiêcznie.
1994 25 XI Uroczysta premiera „Wesela”
St. Wyspiañskiego po³¹czona z jubileuszem
50-lecia dzia³alnoœci zawodowej sceny
w Rzeszowie. List gratulacyjny przys³a³ Minister Kultury i Sztuki, Kazimierz Dejmek,
wychowanek I LO. Znalaz³o siê w nim
wspomnienie o Liceum: „Rzeszów pozosta³
mi jednak na zawsze drogi, by³ przecie¿
moim – nie tylko teatralnym – gniazdem.
Do dziœ wspominam z wielk¹ czci¹ i wzruszeniem Gimnazjum im. ks. Stanis³awa
Konarskiego. I dzisiejszego wieczoru niech¿e ono i jego wspaniali profesorowie bêd¹
symbolicznym znakiem pamiêci i wdziêcznoœci dla mojego przedwojennego, okupacyjnego i powojennego Rzeszowa”.
Strona tytu³owa almanachu III Biesiady Poetyckiej.
Archiwum Szkolne
358
1994 28 XI Spotkanie dyrektora z przedstawicielami klas I.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1994 2 XII Krajowy Fundusz na Rzecz
Dzieci poinformowa³, ¿e uczeñ I LO, Jan
Pelc, zosta³ zakwalifikowany na warsztaty
matematyczne, które odby³y siê w dniach
11–16 grudnia 1994 r. w Instytucie Matematyki Uniwersytetu Wroc³awskiego.
1994 3 XII Zmar³a Joanna Czech, uczennica kl. IIIe.
1994 12 XII OdpowiedŸ Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie udzielenia przez
MEN pomocy przy modernizacji pracowni
informatycznej: „…Minister Aleksander
£uczak podj¹³ decyzjê o przekazaniu szkole (I LO) 7 komputerów IBM i 2 drukarek
(atramentowa HP JD 520 i ig³owa Epson
LX–300). Sprzêt komputerowy dostarczy³a firma ComputerLand Poland S.A. w Warszawie...”. Pracowniê tê szko³a otrzyma³a
dziêki osobistemu zaanga¿owaniu pos³a
Aleksandra Bentkowskiego.
1994 15–17 XII Udzia³ dyr. R. Kisiela
w naradzie dyrektorów Szkó³ Twórczych
w Sulejówku.
1994 15 XII Wyjœcie do Filharmonii na koncert symfoniczny. W programie: „V symfonia B-dur” Franz Schubert, „Wierchy” –
Artur Malawski.
1994 22 XII Op³atek wigilijny w szkole
z udzia³em nauczycieli i uczniów.
1994 30 XII Laureatami ogólnopolskiego
konkursu na plakat pt. „Poszanowanie energii
i ochrona œrodowiska” zostali: I m. – Maciej
Feret z kl. Ib oraz II m. – Anna Klee z kl. Ib.
1994 Bud¿et szko³y wyniós³ w 1994 r.
617.879,90 z³. Wydatki: wynagrodzenia
osobowe – 335.854,60 z³; energia –
47.363,50 z³; pomoce naukowe – 1.182,40 z³;
nie by³o œrodków na stypendia dla uczniów
i remonty. W ramach œrodka specjalnego
zgromadzono fundusze w wysokoœci
57.709,70 z³. Koszt utrzymania jednego
oddzia³u ze œrodków bud¿etowych wyniós³
25.348 z³, a koszt utrzymania jednego
ucznia – 760 z³. Pobory zasadnicze nauczycieli z wy¿szym wykszta³ceniem magisterskim z zerowym sta¿em i 5% dodatkiem motywacyjnym – 353,85, a po 30 latach pracy
450,45 z³. Œrednie uposa¿enie zasadnicze
nauczyciela I LO wynios³o – 417,93 z³,
z wszystkimi dodatkami 526,04 z³. Podwy¿ka wynagrodzeñ by³a od 1 I 94 r. i œrednio
na nauczyciela wynios³a 52,64 z³. Maj¹tek
szko³y: œrodki trwa³e – 217.955,30 z³.,
przedmioty nietrwa³e w u¿ytkowaniu –
60.192,44 z³. Ksiêgozbiór wyceniono na
7.734,32 z³. Proces dydaktyczno-wychowawczy prowadzi³o 56 nauczycieli, w tym
2 bibliotekarki i pedagog szkolny.
1994 Zarz¹d G³ówny Zwi¹zku Inwalidów
Wojennych RP ods³oni³ na ratuszu w Soko³owie M³p. Tablicê pamiatkow¹ ku czci Jana
Dostycha, w setn¹ rocznicê jego urodzin.
1995 4 I Zbiórka pieniêdzy na Wielk¹ Orkiestrê Œwi¹tecznej Pomocy. Inicjatorem
zbiórki by³a klasa Ib; zebrano podczas kwesty w Liceum 4.000.000 z³. Samorz¹d zorganizowa³ mecz koszykówki i LO – IV LO
w sali ROSiR – zebrano 3.000.000 z³.
1995 5 I Zarz¹d Oddzia³u ZNP w Rzeszowie zorganizowa³ spotkanie noworoczne.
Udzia³ R. Kisiela i prezesa ZNP R. Kruka.
1995 5–6 I Klasa Ib zebra³a na ul. 3 Maja,
Zamkowej, Jagielloñskiej 12.000.000 z³ na
WOŒP.
1995 8 I W ramach Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy uczniowie kl. Ib (organizatorzy tej akcji w Liceum) zebrali wœród
uczniów i nauczycieli I LO oraz poza szko³¹
kwotê 19.214.700 starych z³otych.
1995 13 I Kawiarenka literacka „Pod Siedmioma Pawianami”. W programie kawiarenki: „Kabaret pod Siedmioma Pawianami:,
Kabaret Jab³oñska & Wójcicki, Wojtek Drath,
Lewicki & Pliœ – oprawa muzyczna , „Biesiadnicy” – poezja, Goœcie: niespodzianka
oraz wystawa prac plastycznych Anny Ochab.
359
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1995 27 I Wywiadówka wszystkich klas.
1995 28 I Zarz¹d Okrêgu ZNP w Rzeszowie zorganizowa³ posiedzenie poœwiêcone
50-leciu swego powstania. Posiedzenie odby³o siê w s.39, tej samej, w której 28.01.
1945 r. powo³ano Okrêg Rzeszowski ZNP.
1995 4–11 II III Rzeszowskie Teatralne
Spotkania Karnawa³owe.
1995 12 II Grupa teatralna „Carolina i Tina”
przedstawi³a „Zagubiony paszport”. Wyst¹pili: Adrian Grzebyk IVc, Adrian Ochalik
absolwent w 1994 r., Roman Adamski absolwent w 1993 r., Wojciech Drath IVc,
Pawe³ Hudzik IVb, Grzegorz Tabor abs.
w 1994 r., Magda Zaj¹c IIIa.
1995 14 II Walentynki w Liceum – samorz¹d uczniowski przygotowa³ okolicznoœciow¹ audycjê.
1995 14–15 II II Seminarium Chemiczne
zorganizowane przez Wydzia³ Chemiczny
Politechniki Rzeszowskiej i I LO w Rzeszowie. Program: 14 II Wyk³ad prof. dr hab.
in¿. Jan Kalembkiewicz „Nazwy zwi¹zków
nieorganicznych”, Wyk³ad dr in¿. Przemys³aw Sanecki „Niektóre problemy ekologii”,
Zajêcia laboratoryjne. 15 II Wyk³ad dr in¿.
Jacek Lubczak „Nazwy zwi¹zków organicznych”, Wyk³ad dr in¿. Maciej Heneczkowski „Tworzywa sztuczne”. Zajêcia laboratoryjne.
1995 15 II O godz. 14.04 fa³szywa wiadomoœæ o pod³o¿onej bombie w I LO.
1995 15 II W Biurze Wystaw Artystycznych
otwarcie wystawy Biennale Grafiki Komputerowej.
1995 18 II Zlot wychowanków z okazji
XV-lecia zdania matury (w 1979 r.) Udzia³
dyr. R. Kisiela i by³ych wychowawczyñ klas
z tamtych lat: Weroniki Ha³daœ, El¿biety Stepaniak, Bronis³awy Sochy, Anny Jedliczki.
1995 23 II Bal karnawa³owy zorganizowany dla uczniów I LO.
360
1995 4 III Odpracowywano dzieñ 10 IV
w zwi¹zku z wyjazdem nauczycieli i uczniów na wycieczkê do W³och.
1995 8 III Dzieñ Kobiet. Spotkanie towarzyskie w pokoju nauczycielskim.
1995 11 III Odpracowywano 11 IV.
1995 17 III W audycji „Goœæ programu”
Radia Centrum wyst¹pili R. Kisiel i Z. Jakubowska oraz uczniowie A. KuŸniar IId,
M. Mlaœ i M. Trawka z Id.
1995 18 III Odpracowywano 12 IV.
1995 18 III Pielgrzymka maturzystów na
Jasn¹ Górê.
1995 21 III Warsztaty malarskie w lesie
(zima) – lasy surmaczowskie i okolice Jaros³awia – opiekun J. Panek-Wojno.
1995 21 III Posiedzenie Zarz¹du Towarzystwa Rozwoju Regionu Polski Po³udniowoWschodniej. Udzia³ R. Kisiela, J. Œwiebody i T. Ochenduszki.
1995 21 III I Dzieñ Wiosny (emisja z przebiegu tego dnia w I LO w TV Rzeszów).
1995 23 III Udzia³ uczniów i nauczycieli
I LO w koncercie symfonicznym w Filharmonii Rzeszowskiej. Dyrygowa³ Wojciech
Michniewski, przy fortepianie Ewa Pob³ocka, a w programie: E. Grieg – Koncert a-moll,
oraz S. Rachmaninow – II Symfonia.
1995 29 III – 3 IV „II Spotkania z Fizyk¹”
dla zainteresowanych fizyk¹ uczniów rzeszowskich liceów i szczególnie uzdolnionych
uczniów szkó³ podstawowych. Organizatorzy: I LO i Odzia³ PTF przy Instytucie Fizyki WSP w Rzeszowie. Program: „Kierunki
rozwoju fizyki teoretycznej” – wyk³ad mgr
Iwony Nowak; Wyk³ad „Zastosowanie rachunku ró¿niczkowego w mechanice” – wyk³ad Jana Pelca, ucznia kl. Ic I LO; „Wszechœwiat – jego pocz¹tek i koniec” – wyk³ad
Adriana KuŸniara, ucznia kl. IId; „Doœwiadczenie Rutheforda” – prezentacja programu
komputerowego Rafa³a Grzecha, ucznia
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Nauczyciele Liceum na audiencji prywatnej u Ojca Œwiêtego. Fot. Felici
kl. IVc; „Wahad³o fizyczne” – wyk³ad Rados³awa Cap³apa, ucznia kl. IIc.
1995 4–13 IV Wycieczka nauczycieli I LO
do W³och.
1995 4–16 IV Wycieczka programowa do
W³och klas mened¿erów kultury i turystyki
IIIb i IIIc. 4.04 (wtorek) – przejazd Rzeszów–
Chy¿ne–Bratys³awa; 5.04 – Bratys³awa–
Wiedeñ–Tarvisio–Udine–Wenecja (zwiedzanie noc¹) – Padwa – nocleg; 6.04. – zwiedzanie Padwy, Pizy, Florencji, Sieny; Asy¿ –
nocleg; 7.04 – zwiedzanie Asy¿u, dojazd do
Rzymu – nocleg; 8.04 – Rzym – Watykan,
zwiedzanie bazylik papieskich – nocleg; 9.04
– Niedziela Palmowa z Ojcem Œwiêtym na
Placu Œw. Piotra, audiencja prywatna w Sali
Klementyñskiej (udzia³ uczestników wycieczki nauczycielskiej i uczniowskiej), Hiszpañskie schody, Fontanna di Trevi – nocleg;
10–11.04 – Rzym zwiedzanie: O³tarz Ojczy-
zny, Plac Wenecki, Kapitol, Colosseum, Koœció³ Œw. Piotra w Okowach, Forum Romanum; Muzea Watykañskie, katakumby, Koœció³ Quo Vadis, Panteon, Plac Navona –
nocleg; 12.04 – Rzym, wyjazd na Monte
Cassino, Wezuwiusz, Salerno – nocleg; 13.04
– Salerno–Sorrento, przejazd promem na
Capri, Salerno – nocleg; 14.05 Pompeje–
Salerno–Neapol–Rzym, udzia³ w Drodze
Krzy¿owej z Janem Paw³em II w Colosseum
– wyjazd do Polski; 15–16 (sobota, niedziela) – jazda przez Travisio, Wiedeñ, Bratys³awê do Rzeszowa. Organizator i kierownik
wycieczki Karol Rysz.
1995 21 IV Dwunasta rocznica powstania
Towarzystwa Szkó³ Twórczych. Udzia³
w uroczystoœciach w Warszawie B. Nizio³
i dyr. R. Kisiela.
1995 27 IV Posiedzenie Rady Pedagogicznej (klasyfikacyjne i plenarne). Klasyfika361
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
cja uczniów kl. IV. Wytyczne w sprawie
organizacji nowego roku szkolnego.
1995 28 IV Zakoñczenie nauki uczniów klas
IV. Spotkanie abiturientów z dyrekcj¹ i nauczycielami Liceum.
1995 28 IV Akademia szkolna z okazji rocznicy Konstytucji 3 maja.
1995 1–2 V IV Festiwal Szkolnych Teatrów
Obcojêzycznych Rzeszów '95: Jury w sk³adzie: Janusz R. Kowalczyk – krytyk teatralny „Rzeczpospolita” – przewodnicz¹cy, Krystyna Lenkowska, Helena Kuœnirz-Rusinek
– sekretarz, Jerzy Zoñ – re¿yser teatralny,
Krzysztof Kasprzyk, Adam Fornal – aktor,
Andrzej Piecuch – aktor, Jarek Reczek –
dziennikarz, Zbigniew Rybka, po obejrzeniu
11 spektakli, postanowi³o przyznaæ nastêpuj¹ce nagrody: 1. Nagrodê Ministra Edukacji
Narodowej dla Liceum Plastycznego w Jaros³awiu za spektakl „Królewna Œnie¿ka”
(„Schneewittchen”) – za walory artystyczne,
brawurowe i dowcipne potraktowanie tematu, 2. Nagrodê Wojewody Rzeszowskiego dla
Liceum Muzycznego w Przemyœlu za spektakl „Æwiczenia przeciwpo¿arowe” („Fire
practice”) – za umiejêtne zaprezentowanie
komicznych talentów wykonawców, 3. Nagrodê Prezydenta Miasta Rzeszowa dla Nauczycielskiego Kolegium Jêzyków Obcych
w Che³mie za spektakl „Ostatni egzamin”
(„Final exam”), za niebanalne poszukiwania
twórcze, 4. Nagrodê dla I LO w Rzeszowie
za spektakl „Czyny mówi¹ wiêcej ni¿ s³owa” („Actions speak louder than words”) –
za inwencjê twórcz¹, która w pe³ni odzwierciedla tytu³ przedstawienia.
1995 3 V Udzia³ delegacji szko³y z pocztem sztandarowym w wojewódzkich uroczystoœciach rocznicy Konstytucji 3 maja:
Msza œw. na Placu Farnym, uroczystoœci pod
pomnikiem T. Koœciuszki.
1995 8 V Rzeszowskie uroczystoœci 50. rocznicy zakoñczenia II wojny œwiatowej.
Msza œw. koncelebrowana pod przewodnic362
twem ks. bpa ordynariusza K. Górnego na
dziedziñcu Zamku Lubomirskich w Rzeszowie. Uroczystoœci pod pomnikiem gen.
W³. Sikorskiego. Udzia³ pocztu sztandarowego szko³y, dyrekcji, nauczycieli i uczniów
Liceum.
1995 10–11 V Pisemne egzaminy dojrza³oœci.
1995 12 V Anonimowy rozmówca poinformowa³ o godz. 925, ¿e w szkole znajduje siê
³adunek wybuchowy. Po sprawdzeniu przez
brygadê antyterrorystyczn¹ okaza³o siê, ¿e
informacja by³a fa³szywa.
1995 17 V Wys³anie depeszy do Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II z okazji 75 rocznicy urodzin: „Jego Œwi¹tobliwoœæ Jan Pawe³ II.
Watykan. W duchowej i modlitewnej
³¹cznoœci z Wasz¹ Œwi¹tobliwoœci¹ prosimy o przyjêcie wyrazów czci, mi³oœci i oddania. Nauczyciele i uczniowie I Liceum
Ogólnokszta³c¹cego im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie”.
1995 19–30 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1995 31 V – 11 VI Wycieczka uczniów
I LO do Bundesgymnasium w Klagenfurcie,
w ramach wymiany m³odzie¿y tych szkó³.
1995 5 VI Uroczystoœæ po¿egnania absolwentów Liceum w Filharmonii Rzeszowskiej.
1995 6 VI „Dziecko roku” – plener organizowany przez Kuratorium Oœwiaty w Przemyœlu (okolice Horyñca i Podruzia) – udzia³
J. Panek-Wojno.
1995 16 VI Posiedzenie Rady Pedagogicznej – klasyfikacja roczna.
1995 23 VI Zakoñczenie roku szkolnego.
1995 26–27 VI Pisemne egzaminy wstêpne
(do kl. I i kl. wstêpnej „0”).
1995 29 VI Plenarne posiedzenie Rady Pedagogicznej, podsumowuj¹ce rok szkolny.
1995 27 VII – 2 IX Uczeñ kl. IIId, Daniel
Jarzêcki, uczestniczy³ w zorganizowanym
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
przez Amerykanów kursie „Ekonomia dla
liderów” w Bia³obrzegach ko³o Warszawy.
By³o to wyró¿nienie za wysokie wyniki uzyskane przez niego w staraniach o wyjazd na
stypendium do Anglii.
1995 30 VIII Plenarne posiedzenie Rady
Pedagogicznej, wytyczaj¹ce kierunki pracy
dydaktyczno-wychowawczej na nowy rok
szkolny
1994/95 Na pocz¹tku roku szkolnego by³o
774 uczniów w 22 oddzia³ach licealnych,
29 tworzy³o klasê wstêpn¹ z intensywn¹
nauk¹ jêzyka angielskiego (15 godz. tygodniowo), utworzon¹ z wybranych ósmoklasistów szkó³ podstawowych Rzeszowa
i okolic. Na koñcu roku szkolnego by³o 771
uczniów Liceum i 29 w klasie wstêpnej „0”.
Do matury przyst¹pi³o 193 abiturientów
i wszyscy egzamin dojrza³oœci zdali. Œwiadectwa z wyró¿nieniem otrzyma³o 117 uczniów i 57 absolwentów Liceum. Medal Szko³y „Primus inter pares” otrzyma³a Ewa Dziuban (Dyplom nr 305/A/95).
1994/1995 W 30 olimpiadach przedmiotowych i konkursach startowa³o na I etapie
(szkolnym) 476 uczniów, na II etapie (okrêgowym) 126 i III etapie (centralnym) –
20 uczniów. Wyró¿nili siê: Jadwiga Ro¿ek
– finalistka OLiJP (opiekunka W. Ha³daœ),
Ma³gorzata Ga³uszka – finalistka OJ£ (opiekunka J. D. Œrodoñ), Beata Bury – finalistka OJ£ (opiekunka J. D. Œrodoñ), Justyna
Snakowska – finaliska OJA (opiekunka
M. Mica³), Anna Piotrowska – finaliska OJF.
Rok szkolny 1995/96
1995 1 IX Inauguracja roku szkolnego
1995/96. Msza œw. w koœciele gimnazjalnym (godz. 800), uroczystoœci w szkole
o godz. 900.
1995 2–3 IX Zajêcia adaptacyjne dla
uczniów klasy wstêpnej w I LO prowadzone przez mgr Ewê Bielendê i mgr Stanis³awê Michnowicz z Poradni Psychologicznej
w Rzeszowie.
1995 4–6 IX Obóz adaptacyjny klasy wstêpnej w O¿annie, prowadzony przez E. Bielendê, St. Michnowicz i T. Ochenduszkê.
1995 7–9 IX Narada przedstawicieli nauczycieli i uczniów szkó³ TST w Oœrodku
Szkolenia Kadr w Sulejówku.
1995 8 IX Prezes Rady Ministrów RP Józef Oleksy przyj¹³ w URM przedstawicieli
Towarzystwa Szkó³ Twórczych; prezesa,
kier. naukowego oraz nauczycieli i uczniów.
Do wybranych nauczycieli TST premier
skierowa³ listy gratulacyjne; list otrzyma³
równie¿ dr Józef Œwieboda.
1995 14 IX Zakoñczenie uroczystoœci
350-lecia koœcio³a Œw. Krzy¿a w Rzeszowie i 25-lecia Parafii. Udzia³ przedstawicieli
I LO: dyrekcji, grona nauczycielskiego
i uczniów.
1995 14 IX Narada dyrektorów szkó³ œrednich w UM Rzeszowa (spotkanie z Prezydentem i Naczelnikiem Wydzia³u Edukacji).
1995 14 IX J. Panek-Wojno zorganizowa³a
w Muzeum – Zamku w £añcucie wystawê prac
plastycznych uczniów pt. „BliŸniemu swemu”.
Autorzy prac to: Monika Borejko, Justyna
Jakubowska, Grzegorz Kowal, Magdalena
Kubrak, Bartosz Lech, Krzysztof Rylski, Micha³ Stachurski, Rafa³ Tendaj, Wojciech Wróbel, Motto wystawy: „Ten jest dobry, kto chce
byæ dobry...” (Adam Chmielowski).
1995 17–23 IX Wizyta w I LO uczniów
i nauczycieli z Bundesgymnasium w Klagenfurcie. Przekazanie szkole portretu Jana
Melichera, prefekta gimnazjum w Rzeszowie (w latach 1811–1829), przez prof.
363
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
V. Baraca w imieniu wnuczki J. Melichera,
Doroty Huf-Melicherowej. Portret ten namalowa³ artysta malarz Zygmunt Czy¿. Program pobytu goœci z Austrii: Zajêcia w szkole. Wspó³czesna historia Polski. Wizyta
u prezydenta m. Rzeszowa. Zwiedzanie
Rzeszowa. Zajêcia w szkole n.t. historii
Polski c.d. Zwiedzanie WSK–Rzeszów.
Wyjazd do Oœwiêcimia i Krakowa. Zwiedzanie Krakowa (UJ, Koœció³ Mariacki,
Wawel). Powrót do Rzeszowa. Zajêcia
w szkole. Literatura polska. Zwiedzanie
„Zelmeru”. Ognisko w zajeŸdzie Dymarki.
1995 22 IX Udzia³ uczniów Liceum w koncercie symfonicznym w Filharmonii Rzeszowskiej.
1995 23 IX Towarzystwo Szkó³ Twórczych
przyzna³o nagrody rzeczowe uczniom I LO:
Adrianowi KuŸniarowi (IIId) i Janowi Pelcowi (IIc).
1995 26 IX Spotkanie otwarte Stowarzyszenia Rzeszowskiej Ligi Miejskiej na temat: „Edukacja w naszym mieœcie”. Udzia³
w spotkaniu dyr. R. Kisiela.
Program: 30 wrzeœnia 1995 r. (sobota) godz.
900 – Msza œw. koncelebrowana w koœciele
Œw. Krzy¿a, z³o¿enie kwiatów pod pomnikiem ks. St. Konarskiego, ceremonia ods³oniêcia i poœwiêcenia Tablicy Pamiêci – „Signum Laudis Proffessoribus et Discipulis eius
Scholae Defensoribus Patriae”: wyst¹pienie
dyrektora szko³y, ods³oniêcie i poœwiêcenie
Tablicy, wyst¹pienia goœci, sk³adanie kwiatów, zwiedzanie okolicznoœciowej wystawy.
1995 1 X Stypendyst¹ Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci w roku szkolnym 1995/
96 zosta³ Jan Pelc z kl. IIc.
1995 2–6 X Udzia³ S. Wacha i A. Wo³kowicz z kl. IIId w obozie naukowym ekologicznym zorganizowanym przez I LO im.
W³. Broniewskiego w Boles³awcu.
1995 5 X Uroczysta inauguracja XLV Roku
Akademickiego 1995/96 w Politechnice
Rzeszowskiej (sala Filharmonii Rzeszowskiej). Udzia³ dyr. R. Kisiela.
1995 6 X Uroczysta inauguracja roku akademickiego 1995/96 w Akademii Rolniczej im.
H. Ko³³¹taja w Krakowie Filia w Rzeszowie.
1995 30 IX W ramach Œwiêta Patrona Szko- 1995 10 X Bal pó³metkowy uczniów kl. III
³y odby³a siê uroczystoœæ ods³oniêcia i po- w klubie „Jedynka”.
œwiêcenia Tablicy Pamiêci wybitnych nauczycieli i wychowanków I Gimnazjum
i Liceum. Mszê œw.
koncelebrowan¹ odprawi³ i Tablicê poœwiêci³ ks. bp K. Górny, ordynariusz diecezji rzeszowskiej. Homiliê wyg³osi³ ks. dr
M. Rojek, absolwent
szko³y. W uroczystoœci
udzia³ wziêli honorowi
goœcie, wychowankowie Gimnazjum,
Cz³onkowie Komitetu Organizacyjnego uroczystoœci ods³oniêcia i poœwiêcenia
nauczyciele, rodzice
Tablicy Pamiêci. Od lewej: F. Sagan, B. Wandycz, T. Prawdziuk, K. G¹sior,
i uczniowie Liceum. ks. W. Bal, ks. M. Cesarz, R. Kisiel, B. Piejko (brak J. Œwiebody). Fot. Archiwum
364
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Tablica Pamiêci wybitnych nauczycieli i wychowanków I Gimnazjum i Liceum. Fot. Archiwum
1995 13 X Uroczysta akademia szkolna
z okazji Dnia Edukacji Narodowej. Spotkanie towarzyskie nauczycieli i personelu
szko³y w Klubie Garnizonowym.
1995 14–29 X Wycieczka programowa
kl. IVb mened¿erów kultury i turystyki do
Hiszpanii i Portugalii. Trasa wycieczki: Bratys³awa, Wieden–Salzburg–Lofer (Niemcy)–
Innsbruck, Diepoldsau (Szwajcaria)–Vaduz
(Liechtenstein)–Zurich–Berno–Fryburg–Vevey–Lozanna–Genewa–Lyon–Avignon–
Montpellier, Perpignan–Barcelona, Saragossa–Madryt, Toledo–Lizbona, Fatima–Przyl¹dek Roca–Sintra–Lizbona, Bathaglia–Coimra–Salamanka–Valladolid–Burgos–San
Sebastian, Biarriz–Lourdes, Carcassone–Ar-
les, Marsylia–Cannes–Nicea–Monte Carlo
(Monaco)–San Remo–Savona, Gersua–Verona–Wenecja–Klagenfurt–Wiedeñ–Rzeszów. Kierownik wycieczki, organizator
i autor programu – K. Rysz; opiekunowie:
W³. Borys, M. Smyrska (film video), R. Kisiel, R. Zawrzykraj (lekarz i fotograf). Uczestnicy wycieczki przejechali 8500 km.
1995 15–22 X Wizyta w Polsce i w I LO
m³odzie¿y angielskiej ze szko³y Edwarda VI
w Morpeth – w ramach wymiany. Autorkami programu i opiekunkami pobytu goœci
w Polsce by³y: A. Kozubal, B. Wiêzik.
1995 26 X Jubileusz 60-lecia Muzeum
Okrêgowego w Rzeszowie. Udzia³ nauczycieli i uczniów Liceum.
365
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Uczniowie klasy menad¿erów kultury i turystyki na przyl¹dku Roca. Fot. Archiwum
1995 5–12 XI Dni Kultury Chrzeœcijañskiej
w Rzeszowie, pod has³em dwóch przykazañ Dekalogu: VII „Nie kradnij”, X „Nie
po¿¹daj ¿adnej rzeczy, która jego jest”.
1995 6 XI – 15 XII Pobyt Ewy Dudziñskiej
z kl. IIIb w klasie europejskiej w Bielefeld.
Organizatorem tej klasy jest dr Klaus Netzer, nauczyciel Kollegschule w Bethel. Celem jej jest podniesienie umiejêtnoœci jêzy-
kowych jej uczestników, umo¿liwienie nawi¹zania kontaktów z m³odzie¿¹ Europy.
Klasa liczy³a 15 osób: 4 uczniów z W³och,
4 z Anglii, 2 z Francji, 2 z Rosji, 2 z Polski,
1 z Czech. Klasa ta finansowana jest z bud¿etu federalnego.
1995 9 XI Narada dyrektorów szkó³ œrednich Rzeszowa u naczelnika Wydz. Edukacji UM Rzeszowa St. Piekarza.
1995 16 XI Sympozjum
naukowe w Rzeszowie:
„Unia Brzeska. Wiernoœæ i œwiadectwo”. Organizatorem sympozjum by³o Wy¿sze Seminarium Duchowne
w Rzeszowie. Udzia³
wziêli uczniowie i nauczyciele I LO.
Marcin Kocan na obradach XX sesji EPM w Mediolanie (pierwszy z lewej).
Fot. Archiwum
366
1995 18–26 XI Udzia³
Marcina Kocana z kl.
IIId w XX sesji Europejskiego Parlamentu M³odzie¿y w Mediolanie.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1995 20–23 XI IV Ogólnopolska Biesiada
Poetycka Rzeszów'95. Program: „O poezji
wojennej J. Lechonia” – prof. G. Ostasz,
„Autsajderzy i klasycy poezji...” – M. Kalandyk, „Poezja Biesiad Poetyckich...” –
dr Z. O¿óg, „Forma wypowiedzi artystycznej” – B. Olszanecka, „Spotkanie z poetami” – Krzysztof Koehler, Rafa³ R¿any.
„Spotkanie z bibliofilem” – Ryszard Ziemba, Spotkanie z poet¹: Janusz Koryl. Dyskusja panelowa: „Jak zosta³em poet¹. Kryteria doboru tekstów do druku” – St. D³uski, Alicja Jakubowska, J. Koryl, Z. O¿óg.
Turniej Jednego Wiersza o Nagrodê Prezydenta Miasta Rzeszowa. „Filozofia obrazu
poetyckiego” – S. D³uski. Spotkanie z krytykiem literackim: „Poezja a krytyka literacka” doc. dr Marian Stala. „Moja poezja”
– Wieczór przy œwiecach – prezentacje.
„Stylistyka tekstów poetyckich uczestników
Biesiady” – dr J. Litwin. Autorzy programu, organizatorzy i opiekunowie: B. Puty³o, J. Wróbel. W Turnieju Jednego Wiersza
zorganizowanego w ramach Biesiady Poetyckiej laureatami zostali: Dagmara Tomala z I LO w P³ocku, Piotr Wiroñski z I LO
w Krakowie. Wydano almanach poetycki
„Zostaw mi miejsce”, Rzeszów 1995. Zespó³ red.: A. Jakubowska, R. Kisiel, B. Puty³o, J.Wróbel.
1995 20–22 XI III Ogólnopolskie Sympozjum pt. „Przemiany w oœwiacie” – Organizatorzy: UW, WSP w Rzeszowie, KO i WOP
w Rzeszowie. Udzia³ dyr. R. Kisiela.
1995 23 XI Seminarium „Demokracja, tolerancja, wspó³praca – wspólnymi tematami w szko³ach wspó³czesnej Europy”. Organizatorzy: KO, WOM i SP nr 35 w Rzeszowie.
1995 25–26 XI Warsztaty naukowe historyków zorganizowane przez WOM w I LO
i Muzeum Okrêgowym w Rzeszowie.
1995 1–2 XII Ogólnopolska Konferencja
Naukowa Zrzeszenia „Wolnoœæ i Niezawis³oœæ”. Udzia³ dyrekcji, nauczycieli i m³odzie¿y I LO.
1995 4 XII Otwarcie wystawy w Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa pt. „Wa¿ne daty
z historii Pañstwa Czeskiego”. W galerii
„debiuty” wystawa prac plastycznych uczennic I LO: Justyny Jakubowskiej i Karoliny
Klepackiej. Udzia³ wicedyr. Z. Jakubowskiej i m³odzie¿y I LO.
1995 5 XII W Muzeum Okrêgowym w Rzeszowie odby³y siê prezentacje muzyczne
(uczniów ZSMuz.), plastyczne (uczniów
PLSzPlastycznych) i literackie (uczniów I LO:
Kariny Gniewek i Tomasza Wolickiego).
1995 8 XII Posiedzenie Prezydium Rady
Rodziców.
Ok³adka almanachu poetyckiego IV Biesiady
Poetyckiej (grafika Zygmunta Czy¿a).
Archiwum Szkolne
1995 14–16 XII Udzia³ dyr. R. Kisiela w naradzie dyrektorów szkó³ podstawowych i œrednich TST w Sulejówku.
1995 15 XII Seminarium „Mo¿liwoœæ zapobiegania uzale¿nieniom wœród dzieci
367
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
i m³odzie¿y”, zorganizowane przez UM, KO,
Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. Udzia³
pedagoga szkolnego, Doroty Rakocy.
1995 22 XII Op³atek wigilijny w szkole
z udzia³em nauczycieli, nauczycieli emerytowanych, uczniów i przedst. Rady Rodziców.
1995 23 XII – 1 I Przerwa œwi¹teczna.
1995 Bud¿et Szko³y wyniós³ 763.055 z³
z bud¿etu MEN i 20.396 z³ ze œrodków w³asnych Urzêdu Miasta, razem 783.451 z³.
Wydatki: wynagrodzenia osobowe –
426.425 z³; energia – 55.248 z³; pomoce
naukowe – 1.267 z³. Nie by³o œrodków na
stypendia dla uczniów i remonty. W ramach
œrodka specjalnego Szko³a zgromadzi³a fundusze w wysokoœci 69.462 z³. Koszt utrzymania jednego oddzia³u ze œrodków bud¿etowych wyniós³ 34.614 z³, a koszt utrzymania jednego ucznia 978 z³. Wynagrodzenia
zasadnicze nauczycieli z zerowym sta¿em
pracy i 5% dodatkiem motywacyjnym wynios³y 491,40 z³, a z 30-letnim sta¿em
pracy 624,75 z³. Maj¹tek szko³y: œrodki
trwa³e – 484.695 z³, przedmioty nietrwa³e
w u¿ytkowaniu – 99.502 z³; ksiêgozbiór –
8.948 z³. Proces dydaktyczno-wychowawczy prowadzi³o 60 nauczycieli (48 etatowych i 12 niepe³nozatrudnionych), w tym
2 bibliotekarki, pedagog szkolny i 3 ksiê¿y
katechetów.
1996 4 I Spotkanie noworoczne w Zarz¹dzie Okrêgu ZNP. Z dyrektorami szkó³ i prezesami ognisk ZNP spotkali siê: pose³
St. Rusznica, prezydent miasta Rzeszowa
M. Janowski i kurator oœwiaty J. Kurp.
1996 7 I IV Fina³ Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy (animator red. Jerzy
Owsiak). Udzia³ uczniów I LO. Organizatorzy tej akcji w Liceum – kl. IIb – zebrali
12.058.000 starych z³otych.
1996 12 I II Festiwal Sztók Ru¿nych „Rower'96”. Organizatorem festiwalu by³ Samorz¹d Uczniowski I LO.
368
1996 15 I Wizyta w szkole Ewy Staweckiej,
wicedyrektor Amerykañskiego Korpusu Pokoju w Polsce. Dyr. E. Stawecka wizytowa³a
wolontariuszy Korpusu zatrudnionych
w I LO, Cynthiê i Mathew Sullivan.
1996 18 I Kurator Oœwiaty w Rzeszowie powo³a³ dyr. R. Kisiela na przewodnicz¹cego
Pañstwowej Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu dojrza³oœci w sesji
wiosennej r. szk. 1995/96 w I LO w Rzeszowie (pismo nr WKP–410–2/96). Przewodnicz¹cy PKE powo³a³ pozosta³ych cz³onków
Komisji zarz¹dzeniem wewnêtrznym.
1996 23 I Pó³roczna konferencja klasyfikacyjna Rady Pedagogicznej.
1996 25 I Posiedzenie plenarne Rady Pedagogicznej – ocena pracy dydaktycznowychowawczej za I pó³rocze.
1996 26 I Spotkanie wychowawców z rodzicami (wywiadówka pó³roczna).
1996 27 /28 I Zabawa studniówkowa dla
uczniów klas IV (sto³ówka Politechniki Rzeszowskiej).
1996 27 I – 11 II Ferie zimowe.
1996 15–17 II I Warsztaty Filozoficzne
Szkó³ Twórczych, Rzeszów '96, „Cz³owiek
wobec wyzwañ XXI wieku”. Organizatorami byli nauczyciele i uczniowie I LO. Materia³y z sesji opublikowano.
1996 15–16 II III Seminarium Chemiczne
pt. „Wybrane problemy chemii”, zorganizowane przez Wydzia³ Chemii PRz. i I LO
dla uczniów szkó³ œrednich z Rzeszowa
i innych miast po³udniowo-wschodniej Polski (ponad 100 uczestników). Organizatorzy: prof. J. Kalembkiewicz, prof. H. Galina, A. Jedliczka, M. Ulman i K. Pisuliñska.
1996 4 III Odczyt prof. dr. hab. Alicji Szastyñskiej-Siemion z Uniwersytetu Wroc³awskiego pt. „Safona – pierwsza poetka Europy” (w WSP w Rzeszowie). Udzia³ uczniów
i nauczycieli I LO.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1996 20–22 III Rekolekcje wielkopostne
dla uczniów Liceum.
1996 26 III M³odzie¿owa sesja popularnonaukowa nt. „Ochrona ludnoœci cywilnej we
wspó³czesnych konfliktach zbrojnych”.
Udzia³ uczniów I LO. Referat pt. „Stan
i kierunki rozwoju miêdzynarodowego prawa humanitarnego po II wojnie œwiatowej”
przedstawi³a uczennica kl. IIc Anna Kwas.
1996 26 III – 7 IV Wycieczka kl. IIIc do
W³och i Watykanu. Audiencja prywatna
u Papie¿a Jana Paw³a II.
1996 12 IV III Spotkania z Fizyk¹ zorganizowane przez I LO i Oddzia³ Polskiego Towarzystwa Fizycznego przy Instytucie Fizyki WSP w Rzeszowie. Udzia³ wziêli
uczniowie liceów rzeszowskich.
1996 16 IV Wizyta w szkole burmistrza Klagenfurtu Leopolda Guggenbergera i dyrektora Bundesgymnasium w tym mieœcie
Güntera Kreutzera. Goœciom towarzyszyli:
prezydent miasta Rzeszowa dr Mieczys³aw
Janowski i wiceprezydent Jacek Go³ubowicz.
II LO w Gorzowie i Amerykañski Korpus
Pokoju. W sesji wziê³a udzia³ delegacja
6 uczniów I LO pod opiek¹ C. i M. Sullivan.
1996 19 IV Dyr. R. Kisiel otrzyma³ Nagrodê Towarzystwa Szkó³ Twórczych.
1996 22 IV Podziêkowanie Stolicy Apostolskiej za dar z³o¿ony przez uczniów kl. IIIc
(uczestnicz¹cych w Œwiatowym Dniu M³odzie¿y i audiencji prywatnej u Papie¿a) wraz
z faksymile pozdrowieñ wielkanocnych Ojca
Œwiêtego („Scimus Christum Surrexisse
a mortuis vere: tu nobis, victor Rex miserere
Alleluja. Z serca b³ogos³awiê Jan Pawe³
pp. II, Wielkanoc 1996”). [Wiemy, ¿e Chrystus prawdziwie wsta³ z martwych. Zmi³uj siê
nad nami Królu, który zwyciê¿y³eœ œmieræ”].
1996 22 IV Grupa teatralna „Karolina i Tina”
wystawi³a w I LO sztukê pt. „Animowanie”
wg W. £ysiaka. Wiêkszoœæ aktorów to absolwenci Liceum.
1996 24 IV Posiedzenie Rady Pedagogicznej (klasyfikacja uczniów klas czwartych).
1996 26 IV Spotkanie abiturientów Liceum
z dyrekcj¹, wychowawcami i nauczycielami szko³y.
Burmistrz Klagenfurtu L. Guggenberger (pierwszy
z prawej) w czasie wizyty w I LO. W œrodku
dr M. Janowski, prezydent Rzeszowa. Fot. I. Ga³uszka
1996 18–20 IV Obrady VI symulowanej
sesji ONZ w II LO w Gorzowie Wlk.
Uczniowie poszczególnych szkó³ tworzyli
delegacje ró¿nych pañstw, reprezentuj¹c jak
najwierniej ich stanowiska dot. prawdziwych problemów, z jakimi boryka siê wspó³czesna spo³ecznoœæ miêdzynarodowa. Sesjê przygotowali nauczyciele i uczniowie
1996 1–2 V V Festiwal Szkolnych Teatrów
Obcojêzycznych, Rzeszów'96. Goœcinny
wystêp grupy z Wêgier. II LO Mielec – „Mój
przyjaciel skin”. II LO Jas³o – „Opowieœæ
wigilijna”. Liceum Muzyczne Przemyœl –
„Ci¹g powtórzeñ”. LO Opatów – „Nowe
szaty cesarza”. LO Dêbica – „Ma³y ksi¹¿ê”. ZSE Stalowa Wola – „Moja apologia”.
IV LO Rzeszów – adaptacja afrykañskiej
bajki. NKJO Przemyœl – „The Insect Play”.
PLSP Jaros³aw – „Panaceum”. ZSE Jas³o –
„Rarytasy”. LO £añcut – „On air”. I LO
Rzeszów – „Sorry, wrong number”. NKJO
Przemyœl – „Hexen – Einmaleins”. Jury:
prof. Emil Orzechowski – teatrolog UJ–
przewodnicz¹cy, John Cudak, Justyna Goliñska – teatrolog – dziennikarz „Dialogu”,
Helena Kuœnierz-Rusinek – sekretarz, Zbi369
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
gniew Rybka, Wojciech Seidler – re¿yser.
Nagrodzeni: Liceum Plastyczne w Jaros³awiu, NKJO w Przemyœlu, I Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Rzeszowie.
1996 10–21 VI Wycieczka klasy Id do Wielkiej Brytanii. Przejazd do Morpeth; wizyta
w szkole im. Króla Edwarda VI i spotkanie
u Burmistrza Morpeth.
1996 3 V Uroczystoœci Œwiêta Narodowego 3 Maja. Udzia³ pocztu sztandarowego
I LO, nauczycieli i uczniów szko³y.
1996 14 VI Roczna konferencja klasyfikacyjna RP.
1996 7 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z j. polskiego.
1996 8 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z drugiego przedmiotu.
1996 20–29 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1996 1 VI Zjazd kole¿eñski b. uczniów
kl. XIc (matura 1966 r.).
1996 5 VI Uroczystoœæ po¿egnania absolwentów Liceum z udzia³em ich rodziców,
nauczycieli i uczniów szko³y (Filharmonia
Rzeszowska). Wrêczenie Dyplomów Szko³y i medalu „Primus inter pares”.
Wrêczenie medalu Szko³y „Primus inter pares”
ex equo Aleksandrze Sza³ajko i Lucynie Mazur
(pierwsza z lewej). Fot. Archiwum
370
1996 21 VI Uroczyste zakoñczenie roku
szkolnego (Msza œw. w koœciele gimnazjalnym, akademia w szkole). Plenarne posiedzenie Rady Pedagogicznej.
1996 24–25 VI Pisemne egzaminy wstêpne
do Liceum.
1995/96 Na pocz¹tku roku szkolnego 1995/
96 uczêszcza³o do Liceum 796 uczniów;
w 21 oddzia³ach licealnych uczy³o siê 759
uczniów (485 dziewcz¹t i 274 ch³opców),
37 osób uczêszcza³o do klasy wstêpnej
z intensywn¹ nauk¹ j. angielskiego z wybranych oœmioklasistów szkó³ podstawowych Rzeszowa i okolic. Na koniec roku
by³o 757 uczniów w klasach licealnych.
2 osoby nie uzyska³y promocji. Do matury
dopuszczono 221 abiturientów. Egzamin
dojrza³oœci wszyscy zdali. Œwiadectwa
z wyró¿nieniem otrzyma³o 84 uczniów
i 58 absolwentów. 17 absolwentów otrzyma³o Dyplom Szko³y. Medal „Primus inter
pares” otrzyma³y ex equo Lucyna Mazur
(Dyplom Nr 318/A/96) i Aleksandra Sza³ajko (Dyplom Nr 324/A/96).
1995/1996 W 25 olimpiadach przedmiotowych i konkursach wziê³o udzia³ 389
uczniów na I etapie (szkolnym), 133 na
II etapie (okrêgowym) i 15 na III etapie (centralnym); spoœród nich 13 zosta³o finalistami tych zawodów. Alicja Greszczuk, Lucyna Mazur i Jadwiga Ro¿ek – finalistki OliJP
(opiekunka W. Ha³daœ), Krzysztof Baranowski – finalista OJ£ (opiekunka D. Rudziñska), Anna Niemczak – finalistka OJR (opiekunka B. Piekarska), Adrian KuŸniar – finalista OF (opiekun J. Daszkiewicz), Maciej Huculak – finalista OG (opiekunka
R. Rusza³a), Dorota Ho³ub, Anita Jachowicz
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
i Danuta Nurczyk – finalistki OWReligijnej (opiekun ks. M. Cesarz).
Szko³a konsekwentnie realizowa³a postawione sobie zadania kszta³cenia uczniów
w zakresie bieg³ej znajomoœci jêzyków obcych: Poza intensyfikacj¹ jêzyka angielskiego w klasie wstêpnej, w siedmiu oddzia³ach
realizowany by³ rozszerzony program jêzyka angielskiego (kl.: Ic, Id, IIc, IId, IIIc, IIId,
IVd), w piêciu – rozszerzony program jê-
zyka niemieckiego (kl. Ib, IIb, IIIb, IIId,
IVf). Ponadto: mgr Stanis³aw Kisa³a rozpocz¹³, w klasie Ic, realizacjê autorskiego
programu informatyki, zatwierdzonego
przez Zespó³ do Spraw Innowacji Pedagogicznych przy Kuratorze Oœwiaty w lipcu
1995 r., mgr Aleksandra Kozubal wprowadzi³a, w kl. Ib, swój autorski program geografii, który uzyska³ przychyln¹ opiniê Zespo³u do Spraw Innowacji Pedagogicznych.
Rok szkolny 1996/97
1996 2 IX Uroczysta inauguracja roku
szkolnego 1996/97. Msza œw. w koœciele
gimnazjalnym, uroczystoœci w szkole.
Pierwsze lekcje wychowawcze.
1996 3 IX Posiedzenie Rady Fundacji Pomocy Szkole im. ks. St. Konarskiego
1996 21–29 IX Pobyt delegacji I LO
(uczniów i nauczycieli) w Austrii, w Bundesgymnasium w Klagenfurcie.
1996 1 X Zarz¹d Krajowego Funduszu na
Rzecz Dzieci zakwalifikowa³ Jana Pelca
z kl. IIIc do grona stypendystów w roku
szkolnym 1996/97. Do grona podopiecznych Zarz¹d zakwalifikowa³ £ukasza Partykê z kl. IId.
1996 3 IX Wizyta w szkole delegacji niemieckiej z miasta Moers, pod przew. Hansa
Gerharda Rötters – kuratora oœwiaty.
1996 4 IX Pó³metek uczniów
kl. III w Klubie „Le Greco”.
1996 7 IX Ukaza³ siê nr 1 (6)
pisma szkolnego „Sapere
auso” redagowanego przez
K. Twardzik, M. Mazurkiewicz, J. Makowsk¹, £. Partykê (red. nacz.), B. Rylskiego, T. Koz³owskiego
i W. Kluzka, pod opiek¹
T. Ochenduszki.
W czasie pobytu w Klagenfurcie. Na fot. fragment wystawy przywiezionej
z Rzeszowa. Stoj¹ od lewej: J. Wróbel, J. Œwieboda, H. Cierpia³.
Fot. Archiwum
1996 30 IX Dzieñ Patrona Liceum ks. Stanis³awa Konarskiego, wg opisanego wczeœniej, ustalonego ceremonia³u.
1996 7 X Uroczysta inauguracja roku akademickiego
1996/97 w Akademii Rolniczej w Krakowie Filia
w Rzeszowie. Uczestniczy³
dyr. R. Kisiel.
1996 11 X Akademia szkolna z okazji Dnia
Edukacji Narodowej.
371
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1996 12 X Akademia z okazji Dnia Edukacji Narodowej zorganizowana przez Kuratora Oœwiaty w Rzeszowie. Prezydent RP
nada³ H. Kuœnierz-Rusinek Br¹zowy Krzy¿
Zas³ugi.
1996 12–13 X Wycieczka nauczycieli Liceum do Lwowa. W programie zwiedzanie
miasta (Teatr, Uniwersytet, Politechnika,
Katedra) oraz pobyt na Cmentarzu Orl¹t
Lwowskich i Cmentarzu £yczakowskim.
1996 14 X Tragiczna œmieræ w Tatrach
ucznia klasy IIe Kamila Pawe³skiego.
1996 14 X Akademia z okazji Dnia Edukacji Narodowej zorganizowana przez Prezydenta Miasta Rzeszowa. Nagrody Prezydenta otrzyma³y Janina Panek-Wojno i Barbara Piekarska.
1996 22 X Spotkanie w Szkole Podstawowej w Budziwoju poœwiêcone wdra¿aniu innowacji pedagogicznych oraz wspó³pracy
pomiêdzy szko³ami zrzeszonymi w Towarzystwie Szkó³ Twórczych. W spotkaniu
wziêli udzia³ nauczyciele SP w Budziwoju,
SP nr 17 w Rzeszowie i I LO w Rzeszowie
(A. Grzywacz, Z. Jakubowska, Zb. Jakubowski, R. Kisiel, J. Lenarczyk, T. Ochenduszko, R. Rusinek, K. Rysz).
1996 24 X Zabawa pó³metkowa kl. IIIb
i IIIe w klubie „Bohema” w Rzeszowie.
1996 28 X W ramach IV Rzeszowskich Dni
Kultury Szkolnej, w konkursie plastycznym
„Œciana” III miejsce zajê³y: Marta Mica³,
Monika Borejko, Ewa Augustynowicz
z kl. IIb.
1996 31 X Narada dyrektorów szkó³ zorganizowana przez naczelnika Wydzia³u Edukacji Urzêdu Miasta.
1996 1 XI Udzia³ uczniów Liceum w kweœcie na cmentarzach Rzeszowa, zorganizowanej przez Towarzystwo Œw. Brata Alberta.
1996 1–10 XI Obrady XXIII sesji Europejskiego Parlamentu M³odzie¿y w Nikozji na
372
Cyprze. Polskê reprezentowa³a delegacja
z I LO w Rzeszowie: Katarzyna Kawa (ambasador grupy polskiej), Jeremi Piela (IVd),
Rados³aw Skowron (IVc), Pawe³ KuŸniar
(IIb) pod opiek¹ Agnieszki D¹browskiej.
Reprezentuj¹c Polskê, wraz z rówieœnikami z 21 krajów europejskich dyskutowali
o bie¿¹cych problemach dotycz¹cych Unii
Europejskiej: jej rozszerzenia, finansowania, koniecznych reformach. Uczniowie pracowali w 13–15 osobowych komitetach. Katarzyna Kawa w komitecie spraw zagranicznych i bezpieczeñstwa, Jeremi Piela
w komitecie ekonomii, przemys³u i unii monetarnej, Rados³aw Skowron – rolnictwa,
rybo³ówstwa i gosp. ¿ywnoœciowej, Pawe³
KuŸniar – rozwoju i wspó³pracy z krajami
III œwiata. Obrady zakoñczy³o g³osowanie
nad napisanymi przez komisje rezolucjami.
Rezolucje, które uzyska³y zwyczajn¹ wiêkszoœæ g³osów zosta³y przekazane do Parlamentu Europejskiego, gdzie rozwi¹zania
zaproponowane przez m³odzie¿ mog¹ zostaæ wykorzystane.
1996 2 XI Wydano biuletyn VI Festiwalu
Szkolnych Teatrów Obcojêzycznych, Rzeszów'97.
1996 3–8 XI Pobyt w I LO nauczycieli
i uczniów Bundesgymnasium w Klagenfurcie.
1996 6 XI Prezydent Miasta dr in¿. M. Janowski przyj¹³ w Ratuszu, w sali posiedzeñ
Rady Miasta, delegacjê austriackich goœci
oraz polskich uczniów i nauczycieli.
1996 6 XI Spotkanie dyr. R. Kisiela z Samorz¹dem Uczniowskim.
1996 8 XI Szkolna akademia z okazji 78.
rocznicy Odzyskania Niepodleg³oœci.
1996 11 XI Œwiêto Niepodleg³oœci. Uroczystoœci w koœciele farnym w Rzeszowie i pod
pomnikiem p³ka Leopolda Lisa-Kuli. Udzia³
pocztu sztandarowego I LO, nauczycieli
i uczniów szko³y.
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1996 12 XI Spotkanie m³odzie¿y Liceum
z wiceprezesem Unii Polityki Realnej Stanis³awem Michalkiewiczem.
1996 14 XI Ogólnopolski Turniej „Asy”.
Udzia³ Ireny Mazur z kl. IIe. Kibicami zmagañ pó³fina³owych w Warszawie (rejestracja TVP) byli uczniowie kl. IIId pod opiek¹
Zb. Jakubowskiego.
1996 18 XI – 13 XII Pobyt Moniki Borejko
(IIb) w Kollegschule Bethel (Bielefeld–Niemcy) w tzw. klasie europejskiej, wraz
z kolegami z Francji, Anglii, Holandii, W³och,
Czech i Rosji. Klasa europejska – projekt
K. Netzera. Pierwsza klasa europejska powsta³a w roku 1993. Z Polski bior¹ udzia³ uczniowie I LO z Rzeszowa i I LO z Krakowa. Cele:
pog³êbienie znajomoœci j. niemieckiego i wiedzy o kulturze i geografii Niemiec. Lepsze zrozumienie, poprzez spotkania z rówieœnikami
z ró¿nych krajów Europy.
1996 18 XI Prezydent Miasta Rzeszowa, na
wniosek Rady Pedagogicznej I LO, przyzna³ stypendium w wysokoœci 35 z³ miesiêcznie (od 1 IX 1996 do 30 VI 1997 r.)
£ukaszowi Partyce z kl. IId.
1996 19–22 XI V Ogólnopolska Biesiada
Poetycka, Rzeszów '96. Program: Wyk³ad inauguracyjny – prof. dr. hab. Marta Wyka
„Szymborska i poezja wspó³czesna. Kilka dni
przed wrêczeniem Literackiej Nagrody Nobla”. Zajêcia seminaryjne: 1. dr Anna Niewolak Krzywda „Ars poetica w wierszach
klasyków naszej wspó³czesnoœci” 2. dr Hanna Krupiñska £yp „Poetyka wierszy sztambuchowych Adama Mickiewicza”. (zajêcia
w grupach) Spotkanie z poet¹: Stanis³aw
D³uski. Zajêcia seminaryjne: 1. mgr Bogna
Olszanecka „Odpowiednie daæ rzeczy s³owo”. 2. dr Zenon O¿óg „Tematy i motywy –
Almanach '96” (zajêcia w grupach). Wyk³ad:
dr Jadwiga Litwin „Refleksje jêzykowe
o próbach poetyckich m³odych”. Spotkanie
z redaktorami kwartalnika „Fraza”. Spotkanie z poet¹, Marcinem Œwietlickim. Dr Zenon O¿óg – „Kicz literacki”. Turniej Jednego Wiersza. Wydano almanach poetycki „Zatrzymaæ chwilê”, Rzeszów 1996. Zespó³ red.:
A. Jakubowska, R. Kisiel, B. Nizio³, Z. O¿óg,
B. Puty³o, J. Wróbel. (Ten sk³ad zespo³u red.
pozosta³ bez zmian przy wydaniach kolejnych almanachów – z okazji edycji „Biesiad”
VI–X). Autorzy programu i organizatorzy:
B. Nizio³, B. Puty³o, J. Wróbel (wymienione
osoby by³y tak¿e autorami programu i organizatorami „Biesiad” VI–X).
1996 26 XI Posiedzenie Rady Fundacji Pomocy Szkole im. ks. St. Konarskiego. Podsumowanie pracy fundacji za ostatni rok.
1996 29 XI Spotkanie nauczycieli SP nr 17
w Rzeszowie z przedstawicielami Centrum
Inicjatyw Edukacyjnych Ukrainy. Obecni
byli m.in. wiceprezydent Rzeszowa Jacek
Go³ubowicz, przedst. TST dr Krystyna Cha³as. Udzia³ w spotkaniu R. Kisiela.
1996 5 XII Œw. Miko³aj spotka³ siê z dzieæmi pracowników Liceum!
1996 11 XII Wieczór w refektarzu Muzeum
Okrêgowego w Rzeszowie poœwiêcony postaci „wybitnego syna Ziemi Rzeszowskiej,
za³o¿yciela G³ównej Biblioteki Lekarskiej”
prof. Stanis³awa Konopki (absolwenta
I Gimnazjum). Promocja ksi¹¿ki Haliny Dusiñskiej „Stanis³aw Konopka 1896–1982”.
Wieczór autorski Marcina Œwietlickiego
(pierwszy z prawej). Fot. M. Ga³uszka
1996 13 XII Muzealne Promocje rzeszowskiej m³odzie¿y twórczej w refektarzu Muzeum Okrêgowego w Rzeszowie.
373
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1996 14 XII W Sejmie RP odby³a siê konferencja pn. „Przez edukacjê do Europy”
zorganizowana przez Polsk¹ Fundacjê imienia Roberta Schumana, przy wspó³pracy
Klubu Parlamentarnego Unii Wolnoœci oraz
Fundacji Konrada Adenauera.
1996 15 XII Msza Œw. w 50. rocznicê tragicznej œmierci ostatniego komendanta AK
gen. Leopolda Okulickiego „NiedŸwiadka”,
odprawiona w koœciele Œw. Krzy¿a. Udzia³
nauczycieli i uczniów I LO.
1996 18 XII Posiedzenie Rady Fundacji im.
ks. St. Konarskiego.
1996 18–20 XII Spotkanie szkoleniowe
dyrektorów szkó³ TST w Sulejówku. Udzia³
wicedyr. Z. Jakubowskiej.
ki trwa³e – 484.695 z³; przedmioty nietrwa³e w u¿ytkowaniu – 139.252 z³. Ksiêgozbiór
– 13.411 z³.
1997 5 I Spotkanie noworoczne KPN
z udzia³em parlamentarzystów i zaproszonych goœci w sali gimnastycznej I LO. Gospodarzem spotkania by³ pose³ na Sejm RP
Andrzej KaŸmierczak.
1997 9 I Udzia³ Anny Ochab i Magdaleny
Sanetry z kl. IIIa w programie: Kszta³towanie
Postaw Demokratycznych „Spo³ecznoœæ”.
1997 20 I Wydano „Informator dla kandydatów ubiegaj¹cych siê o przyjêcie do klas
1996 18 XII Narada (w II LO) w sprawie
ustalenia zadañ rekrutacyjnych dla szkó³ licealnych na rok szkolny 1997/98.
1996 22 XII Op³atek wigilijny w szkole
z udzia³em nauczycieli, nauczycieli emerytowanych, uczniów i przedst. Rady Rodziców.
1996 28 XII Uroczysty Koncert Noworoczny „Ogrzejmy ich ma³e serca” w Filharmonii Rzeszowskiej. „Dochód bêdzie przeznaczony na rzecz ma³ych i samotnych mieszkañców naszego miasta”.
1996 Bud¿et szko³y wyniós³ 1.005.251 z³,
a wykonanie 999,259 z³ (99,4% z powodu
braku œrodków z WE). W ramach œrodka
specjalnego zgromadzono fundusze w wysokoœci 130.597,27 z³. Wydatki: wynagrodzenia osobowe – 551.000 z³; energia –
55.587 z³; pomoce naukowe – 2.121 z³. Stypendia dla uczniów – 320 z³. Z dotacji pozabud¿etowych wydano na remont pracowni
fizycznej 16.975 z³. Koszt utrzymania jednego oddzia³u ze œrodków bud¿etowych –
45.891 z³, a jednego ucznia 1.281 z³. Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli z zerowym sta¿em pracy i 5% dodatkiem motywacyjnym wynios³o 625 z³, a z 30-letnim
sta¿em pracy 794 z³. Maj¹tek szko³y: œrod374
Informator dla kandydatów do Liceum.
Archiwum Szkolne
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
pierwszych I LO na rok szkolny 1997/98”
(nak³ad 500 egz.). Wydawano je co roku (do
2008), w nak³adzie 500–1000 egzemplarzy.
1997 22 I Egzaminy sprawdzaj¹ce i klasyfikacyjne.
1997 24 I Spotkanie wychowawców klas
z rodzicami uczniów (wywiadówka).
1997 25 I Bal studniówkowy uczniów klas
czwartych I LO w budynku SP Nr 11 przy
ul. Podwis³ocze w Rzeszowie.
1997 27 I – 9 II Zimowe ferie szkolne.
noœæ” dr Jakub Daszkiewicz. Podsumowanie zajêæ w grupach. Przygotowanie tez do
publikacji. Podsumowanie Warsztatów.
Wieczorna biesiada poetycka przy kawie.
1997 1 III Uroczystoœæ w koœciele OO. Bernardynów z okazji Dnia Pamiêci o Ofiarach
Komunizmu w 46 rocznicê zamordowania
przywódców IV-go Zarz¹du G³ównego WiN
(m.in. Mieczys³awa Kawalca i Józefa Rzepki, wychowanków I Gimnazjum); udzia³
pocztu sztandarowego szko³y, nauczycieli
i uczniów I LO.
1997 18–19 II IV Seminarium chemiczne
– „Wybrane problemy chemii”. Tematy wyk³adów: prof. St. Kopacz – „Czarnobylska
katastrofa i jej nastêpstwa”, prof. P. Król –
„Polimery a œrodowisko naturalne”. Zajêcia laboratoryjne: Grupa I – Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej – Temat:
„Kompleksometria” – mgr in¿. Anna KuŸniar. Grupa II – Zak³ad Chemii Organicznej – Temat: „Synteza zwi¹zków diazowych” – dr Jerzy Duliban. Grupa III i IV –
Z-d Technologii Tworzyw Sztucznych –
Temat: „Podstawowe techniki przetwórstwa
tworzyw termoplastycznych” – dr in¿. Maciej Heneczkowski.
1997 3 III Posiedzenie Prezydium Rady
Fundacji Konarskiego.
1997 26 II Kurs bhp dla nauczycieli, pracowników administracji i obs³ugi I LO.
1997 6–16 III XXIV sesja Europejskiego
Parlamentu M³odzie¿y w Salonikach (Grecja). Wœród 9-cio osobowej delegacji polskiej, pod opiek¹ M. Mica³, by³o piêcioro
uczniów I LO w Rzeszowie (i czworo z liceów wroc³awskich). Uczniowie I LO przygotowali pisemne prace w j. angielskim oraz
pracowali w komitetach w czasie trwania
obrad Parlamentu: Sabina Czy¿owska kl. IId
– komitet ds. Edukacji, M³odzie¿y i Kultury oraz Mediów. Temat pracy: „Wp³yw technologii informacyjnej na spo³eczeñstwo:
edukacjê, kulturê i poziom ¿ycia”. Rezolucja zosta³a przyjêta przez Zgromadzenie
Ogólne; Julia Piela kl. IIb – komitet ds.
Wolnoœci Obywatelskich. Temat pracy:
„Handel ludzkimi organami: jaka jest wspó³-
1997 26–28 II II Warsztaty Filozoficzne
Szkó³ Twórczych – „Filozofia uczuæ wy¿szych”, organizowane przez I LO. Program: Wyk³ad inauguracyjny „Filozofia
ludzkiego wnêtrza” – prof. dr hab. Zbigniew
Stachowski, dyskusja, zajêcia w grupach
problemowych: I – „Miloœæ” ks. dr Tadeusz Boækowski, II – „Mi³osierdzie” ks. mgr
Piotr Mierzwa, III – „Cz³owiek emotywny.
Rozpoznawanie i wyra¿anie w³asnych
uczuæ” mgr Agnieszka Jankowska. Kulig
i ognisko; 28.02 – zajêcia w grupach problemowych: IV – „Fenomenologia uczuæ”
dr Piotr Mróz, V – „Patriotyzm” mgr
Krzysztof Michalski, VI – „Odpowiedzial-
1997 4 III Narada przewodnicz¹cych Pañstwowych Komisji Egzaminacyjnych pod.
przew. Kuratora Oœwiaty Jana Kurpa.
1997 5 III Wizyta w Liceum wiceprezydenta Jacka Go³ubowicza i naczelnika Wydzia³u
Edukacji Stanis³awa Piekarza. W naradzie
udzia³ wziêli ponadto: prezydent Fundacji
Konarskiego i przew. Rady Rodziców Czes³aw Piela, wiceprzewodnicz¹cy Rady Rodziców Antoni Œli¿ak, dyrekcja I LO.
1997 6 III Narada dyrektorów szkó³ i g³ównych ksiêgowych w Ratuszu.
375
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
Uczestnicy XXIV sesji EPM w Salonikach. Stoj¹ od lewej: mgr M. Mica³,
J. Szuber, pierwsza od prawej S. Czy¿owska. Fot. Archiwum
na polityka dla Unii Europejskiej?” Rezolucja zosta³a przyjêta przez Zgromadzenie
Ogólne; Pawe³ Piller kl. IIId – komitet ds.
Œrodowiska. Temat pracy: „Kwestia trwa³ego rozwoju wzd³u¿ Morza Œródziemnego: konflikt pomiêdzy interesami œrodowiskowymi i ekonomicznymi”. Rezolucja zosta³a przyjêta przez Zgromadzenie Ogólne;
Joanna Szuber kl. IIId – komitet ds. Rozwoju i Wspó³pracy. Temat pracy: „Kwestia
globalnego zabezpieczenia ¿ywnoœci i rozwoju demograficznego w XXI wieku: rola
Unii Europejskiej”. Rezolucja zosta³a przyjêta przez Zgromadzenie Ogólne; Magdalena Œwiadek kl. IIId – komitet ds. Edukacji, M³odzie¿y i Kultury oraz Mediów. Temat pracy: „Zagadnienie praw dziecka
i ochrony dziecka: jak wprowadziæ w ¿ycie
ogólnoeuropejskie ustawodawstwo?”
Uczestnicy zostali przyjêci przez gubernatora Macedonii w jego rezydencji. Obrady
Zgromadzenia Ogólnego toczy³y siê w Salonikach wg procedur Parlamentu Europejskiego. Uczniowie mieszkali u rodzin greckich.
1997 7 III Próbny egzamin dojrza³oœci
z j. polskiego.
1997 7 III IV Spotkania z Fizyk¹, zorganizowane przez I LO. Program: Wyk³ad in376
auguracyjny dr. Tomasza Zamorskiego pt.
„Wybrane zagadnienia
z akustyki”. Demonstracje z akustyki, mechaniki i elektromagnetyzmu – prowadzili uczniowie klasy trzeciej I LO. Pokazy ciekawych æwiczeñ i paradoksów fizycznych –
prowadzi³ mgr Czes³aw So³tys. Samodzielne wykonywanie
æwiczeñ przez uczniów
w zespo³ach (w laboratorium Liceum).
1997 10 III Matura próbna z II. przedmiotu.
1997 13 III Otwarcie wystawy prof. Józefa
Szajny (wychowanka rzeszowskiego gimnazjum) w Teatrze im. W. Siemaszkowej
w Rzeszowie. Udzia³ przedstawicieli Liceum. Uroczystoœci jubileuszowe by³y zwi¹zane z 75-leciem urodzin i 50-leciem pracy
twórczej artysty.
1997 14 III Posiedzenie Prezydium Rady
Fundacji Konarskiego.
1997 19–21 III Rekolekcje wielkopostne
dla uczniów I LO.
1997 21–24 III Wycieczka nauczycieli I LO
do Wilna. Organizator i kierownik wycieczki Karol Rysz.
1997 4–5 IV VI Festiwal Szkolnych Teatrów
Obcojêzycznych, Rzeszów'97, zorganizowany przez I LO w Rzeszowie i Teatr im.
W. Siemaszkowej. Program przegl¹du fina³owego: I LO Sandomierz – „Airplane”,
„Mystern at the blue lake hotel”. V LO Rzeszów – „Tritulinas Traum”. III LO Rzeszów
– „Lekarz mimo woli”. LO Dêbica „Ade bis
zum nachsten mal”. Zespó³ Szkó³ Opatów
„(The) And?”. I LO Rzeszów „The lover”.
PLSP Jaros³aw – „Homunkulus”. I LO Ja-
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
s³o – „Ubu król”. Warsztaty dla uczniów prowadzili Jacek Lecznar, Ma³gorzata Machowska i Mariusz Luszowski – krytyk teatralny. W czasie przewidzianym na warsztaty dla uczniów odby³y siê zajêcia z Dramy dla nauczycieli. Og³oszenie wyników
i warsztaty odby³y siê w I LO im. ks. St.
Konarskiego w Rzeszowie. Jury w sk³adzie:
Krystyna Œwierczewska – krytyk teatralny
– przewodnicz¹ca, Krystyna Lenkowska,
Adam Langer, Henryk Rozen – re¿yser teatralny, Zbigniew Rybka, Helena Kuœnierz–
Rusinek, przyzna³o pierwsz¹ nagrodê Liceum Plastycznemu w Jaros³awiu za spektakl „Homunkulus” – za wyobraŸniê, œwie¿oœæ i formê teatraln¹. Drug¹ nagrodê otrzyma³o III Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Rzeszowie za spektakl „Lekarz mimo woli” –
za odwagê podjêcia tak trudnego repertuaru. Trzeci¹ nagrodê przyznano I Liceum
Ogólnokszta³c¹cemu w Rzeszowie za spektakl „The lover” – za grê aktorsk¹.
1997 10–20 IV Wycieczka kl. IIId do
W³och. Trasa wycieczki i zwiedzane obiekty
wg planu z lat ubieg³ych, 16.04 – udzia³
w audiencji generalnej Ojca Œw. Jana Paw³a II w Auli Paw³a VI. Organizator i kierownik: Karol Rysz. Opiekunowie: Zb. Jakubowski, K. Betlej, B. Mac.
1997 11 IV Józef Szajna Honorowym Obywatelem Miasta Rzeszowa.
1997 12 IV Sesja synodalna dla nauczycieli, rodziców i m³odzie¿y na temat: „Wspó³czesne zagro¿enia rozwoju osobowego dzieci i m³odzie¿y wyzwaniem dla rodziny,
szko³y i Koœcio³a”. Udzia³ nauczycieli
i uczniów I LO.
1997 13–24 IV Udzia³ J. Pelca z kl. IIIc
i £. Partyki z IId w obozie naukowym stypendystów i podopiecznych Krajowego
Funduszu na rzecz Dzieci w Jadwisinie.
1997 14 IV W ramach wizytacji kanonicznej
parafii koœcio³a Œw. Krzy¿a, odwiedzi³ szko³ê
ks. bp Edward Bia³og³owski, spotykaj¹c siê
z nauczycielami i m³odzie¿¹ Liceum.
1997 16 IV Wizyta w szkole i spotkanie
z m³odzie¿¹ b. pos³a, prezesa Unii Polityki
Realnej Janusza Korwin Mikke.
Uczestnicy sesji EPM i ich opiekunowie u Prezydenta Rzeszowa dr. M. Janowskiego. Fot. I. Ga³uszka
377
DZIEJE I GIMNAZJUM I LICEUM. JEGO NAUCZYCIELE I WYCHOWANKOWIE
1997 17–18 IV Narada dyr. szkó³ TST
w XXVI LO w £odzi. Udzia³ wicedyr.
Z. Jakubowskiej.
1997 18–27 IV Udzia³ Agnieszki Florek
i Agnieszki Sitek w delegacji przedstawicieli Rady M³odzie¿y Rzeszowa w wyjeŸdzie do Nadrenii Pó³nocnej Westfalii, na zaproszenie Sportjugend tego landu.
1997 21 IV Wizyta w szkole i spotkanie
z m³odzie¿¹ pos³a na Sejm RP Zbigniewa
M¹czki.
1997 22 IV Dzieñ Ziemi. W programie m.in.
sesja naukowa Forum M³odych Ekologów
„SOS dla Ziemi” w I LO. O godz. 1200 odby³
siê happening na Rynku, z udzia³em przedstawicieli wszystkich szkó³ Rzeszowa.
1997 24 IV Przyjêcie w Ratuszu przez Prezydenta Miasta dr. M. Janowskiego wszystkich
uczestników sesji Europejskiego Parlamentu
M³odzie¿y – uczniów I LO – ich opiekunów
i dyrekcji szko³y. Udzia³ wziêli uczniowie:
M. Kocan, K. Kawa, J. Piela, R. Skowron,
P. KuŸniar, S. Czy¿owska, J. Piela, P. Piller,
J. Szuber, M. Œwiadek; nauczyciele: A. Kozubal, M. Mica³, A. D¹browska, dyr. R. Kisiel.
1997 25 IV Zakoñczenie zajêæ dydaktycznych dla uczniów klas czwartych. Uroczystoœæ og³oszenia wyników klasyfikacji
w obecnoœci grona pedagogicznego.
1997 6 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z jêzyka polskiego.
1997 7 V Pisemny egzamin dojrza³oœci
z II-go przedmiotu.
1997 19–28 V Ustne egzaminy dojrza³oœci.
1997 28 V – 5 VI Wyjazd edukacyjny
kl. IIc na trasie Praga–Norymberga–Pary¿–
Bruksela.
1997 31 V Zja