1 Kopciuszek - siedlisko Pierwotnym siedliskiem kopciuszka są

Kopciuszek
- siedlisko
Pierwotnym siedliskiem kopciuszka są tereny skaliste. Występuje w Tatrach w strefie turni, nawet powyżej
2000 m. Powszechnie występuje w kamieniołomach. Na terenach zurbanizowanych związany jest ściśle
z budynkami. Występuje w małych wsiach jak i w centrach dużych miast. Zasiedla budynki o wysokości jednej
kondygnacji jak i wieżowce.
- znaczenie terenów zurbanizowanych dla utrzymania gatunku
Praktycznie prawie cała populacja gnieżdżąca się w Polsce związana jest z terenami zurbanizowanymi.
Gatunek ten jest terytorialny i nie widujemy zgrupowań tych ptaków w miastach.
- terminy przylotu i odlotu
W naszej strefie klimatycznej kopciuszki zimują bardzo rzadko i są to z reguły samce. Kopciuszki przylatują
zwykle w końcu marca i na początku kwietnia, a odlatują w październiku.
- okres lęgowy, liczba lęgów
Kopciuszki wyprowadzają dwa lęgi w roku. Pierwszy rozpoczyna się w końcu kwietnia, a drugi w czerwcu.
Samica składa 4-6 jaj. Inkubacja trwa 13-14 dni. Młode pozostają w gnieździe przez 12-16 dni.
- miejsca zasiedlane w budynkach
Kopciuszki wykazują adaptacje do zasiedlania bardzo różnorodnych miejsc w budynkach. Gniazda budują
w szczelinach pod dachem i w elewacji budynku. Często także gnieżdżą się w zakamarkach strychów,
altankach, halach produkcyjnych, a nawet w pomieszczeniach niewielkich warsztatów i magazynach. W takich
sytuacjach nie przeszkadza im bliska obecność ludzi, huk, hałas emitowany przez pracujące maszyny.
- gniazda
Gniazdo umieszczone jest zwykle w małej niszy, pod dachem. Może znajdować się na całkowicie
odsłoniętych, eksponowanych miejscach wnętrz pomieszczeń jeśli tylko jest niedostępne dla kotów i innych
potencjalnych drapieżników.
- pokarm
Kopciuszek żywi się owadami i pająkami, których szuka na elewacji budynków i na dachach.
1
- jak poznać, że budynek jest zasiedlony przez gatunek
Obecność kopciuszka najlepiej ustalić poprzez kontrolę obiektu w okresie lęgowym. Samce śpiewają
najintensywniej ok. 1-2 godziny przed świtem. W okresie gdy karmią pisklęta są łatwo zauważalne. Jeśli jest to
wysoki budynek, kamienica i kopciuszek gnieździ się gdzieś w partiach szczytowych elewacji lub
w szczelinach przybudówek, kominów to gatunek ten może nie być zauważony przez mieszkańców. Wówczas
ptak rzadziej pojawia się w niższych partiach budynku gdzie mógłby być spostrzeżony.
- uciążliwości ze strony gatunku i jakim zapobiegać
W miejscach gdzie kopciuszek jest zauważany przez mieszkańców budzi powszechną sympatie i chęć
pomocy.
- warunki remontu
W przypadku remontu bardzo trudno jest ustalić wszystkie potencjalne miejsca lęgowe w budynku, które
należałoby zabezpieczyć przed możliwością zasiedlania, jeśli budynek miałby być remontowany w okresie
lęgowym. Niewielkie szczeliny prowadzące do potencjalnych nisz gniazdowych są trudne do lokalizacji.
W przypadku gdy dach pokryty jest dachówką jest to szczególnie trudne. Jeżeli gniazdo zostanie wykryte
dopiero w czasie remontu, można starać się tak dostosować prace, by maksymalnie skrócić czas ich
wykonywania wokół gniazda. Kopciuszki są często bardzo tolerancyjne, odporne na bliską obecność
człowieka.
- zasiedlanie gniazd przez inne gatunki
Konkurentem do nisz gniazdowych kopciuszka jest wróbel i jerzyk, które zwykle wygrywają w takich
sytuacjach.
- jakie budki i instalacje w budynkach dla gatunku
Budki dla kopciuszków umieszczamy na elewacji budynku pod samym dachem. Można je też umieszczać na
strychach, w halach, magazynach i innych pomieszczeniach gdzie ptaki mogą mieć dostęp przez całą dobę,
nawet w dużej odległości od miejsca gdzie ptaki wchodzą do pomieszczenia. Budki wieszamy na wysokości
2,5 metra lub wyżej. Na niskich strychach mogą być mocowane nawet na wysokości podłogi.
2
Ryc. 1. Budka dla kopciuszka. (rys. z Szokalski M., Wojtatowicz J. Ptaki w ogrodzie. 1989, PWRiL)
3
Ryc. 2. Budka dla kopciuszka. Wymiary desek (rys. z Szokalski M., Wojtatowicz J. Ptaki w ogrodzie.
1989, PWRiL)
4