pełny tekst

FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS
Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 259 (4), 173–204
RYSZARD Pikuła, WIOLETTA Werkowska, JANUSZ Bobik
CHARAKTERYSTYKA NAJCENNIEJSZYCH RODÓW I LINII
OGIERÓW CZOŁOWYCH UŻYTKOWANYCH W STADNINIE KONI
NOWIELICE W LATACH 1949−2004
CHARACTERISTIC THE MOST VALUABLE SIRES LINE’S
IN NOWIELICE STUD IN THE YEARS 1949−2004
Katedra Hodowli Koni, Akademia Rolnicza
ul. Doktora Judyma 24, 71-460 Szczecin
Abstract. The aim of the study was presentation the most valuable 17 line’s sires, which were
used in Nowielice Stud in 1949-2004. The most numerous was Fling’s line which was represented by 14 stallions. The second was Phalaris’s line, which was represented by 8 stallions.
The third was Cor de la Byere’s line, which was represented by Every of them were represented by 7 stallions. The third was Devill’s Owne’s line, which was represented by 7 stallions.
The Devill’s Own’s line was represented by 6 stallions. These stallions were founders of very
sires line’s and they played dominant role in the wordh horse breeding. It was found that
breeders at Nowielice Stud dediced to continue the most valuable sires line’s. Most of sires,
which had important influence on the breeding at Nowielice Stud, founded own lines.
Słowa kluczowe: hodowla koni sportowych, konie szlachetne półkrwi, konie wielkopolskie, linie
ogierów, reproduktory.
Key words: leading stallions, noble half-bred horses, sport horse breeding, wielkopolska-bred horses.
WSTĘP
W pracy hodowlanej każdej stadniny koni sportowych półkrwi jednym z kluczowych zagadnień jest dobór par do rozpłodu. Rola reproduktorów jest ważna z uwagi na liczbę pozostawianego po sobie potomstwa. Trafny wybór reproduktorów stwarza możliwość uzyskania potomstwa o pożądanych cechach użytkowych. Ogiery te powinny charakteryzować
się dzielnością sportową, ale również odpowiednim pokrojem, ruchem, dobrym charakterem i sportowym rodowodem.
Pojawienie się w hodowli osobników męskich o wybitnych walorach użytkowych daje
możliwość założenia linii. W hodowli elitarnej dużą rolę odgrywają linie, które wszystkie pozytywne cechy przekazują potomstwu. Rozwój linii jest efektem właściwie prowadzonej
pracy hodowlanej. Bardzo ważne jest kontynuowanie najwartościowszych i najcenniejszych
linii męskich. Analizując rasową strukturę reproduktorów w światowej hodowli koni sportowych, które założyły swoje linie, można stwierdzić, że większość z nich była rasy pełnej
krwi angielskiej. Zarówno Cottage Son, jak i Ladykiller, Der Löwe, Deviil’s Own czy Rittersporn założyły znakomite linie, które są znane ze swoich walorów sportowych. Ogiery te
miały wszystkie cechy, jakimi powinien charakteryzować się reproduktor pełnej krwi angielskiej, który został użyty w hodowli konia sportowego (Michałkiewicz-Szłapka 1998; Nowicka-Posłuszna 2000 a).
Celem niniejszej pracy było scharakteryzowanie najcenniejszych rodów i linii ogierów
czołowych użytkowanych w latach 1949−2004 w Stadninie Koni Nowielice.
174
R. Pikuła i in.
MATERIAŁ I METODY
Na podstawie dokumentacji hodowlanej Stadniny Koni w Nowielicach (z lat 1949−2004)
dokonano charakterystyki najcenniejszych rodów i linii ogierów czołowych użytkowanych
rozpłodowo w latach 1949−2004 w Stadninie Koni Nowielice, których przedstawiciele
w istotny sposób wpłynęli na doskonalenie stada matecznego i cech użytkowych koni hodowanych w Stadninie. W pracy zostały użyte dwa pojęcia: ród i linia. Ród to duża jednostka systematyczna, obejmująca grupę linii, które zostały założone przez ogiery, będące potomkami wybitnego protoplasty. Zarówno nazwa rodu, jak i wybitny protoplasta dla podkreślenia ich ważności zostali wyróżnieni w tekście dużą, pogrubioną czcionką. Ponadto
podano pochodzenie każdego wymienionego protoplasty. Linia jest jednostką systematyczną, wchodzącą w skład danego rodu i została zaznaczona w tekście pogrubioną małą
czcionką. Jako główne kryterium wyboru rodów do charakterystyki przyjęto liczbę ogierów,
które reprezentowały dany ród. Przedstawianie rodów ogierów rozpoczęto od rodu, charakteryzującego się największą liczbą ogierów użytkowanych rozpłodowo w Stadninie. Ponadto dokonano charakterystyki przedstawicieli rodów, którzy mieli pozytywny wpływ na hodowlę koni w Stadninie. Dodatkowo rody zostały przedstawione w formie graficznej. W charakterystyce ujęto konie, które wyróżniły się w sporcie oraz klacze, które były matkami cennego potomstwa. Informacje te zostały uzupełnione opinią głównego specjalisty ds. hodowli
koni mgr. inż. Janusza Bobika (2004). Przedstawiciele omawianych rodów, użyci jako ogiery czołowe w Stadninie, wyróżniono na rysunkach pogrubieniem.
WYNIKI
Głównym celem pracy hodowlanej, prowadzonej w Stadninie Koni Nowielice, jest uzyskanie koni o wybitnych predyspozycjach sportowych, o odpowiednich ramach ciała, doskonałym ruchu, a także dobrym charakterze i zdrowiu. Dla osiągnięcia tego celu niezmiernie ważny jest wybór do hodowli odpowiednich reproduktorów. Początkowo hodowcy przyjęli koncepcję hodowlaną, zakładającą krzyżowanie klaczy typu „gryf pomorski” oraz klaczy
będących w ich typie z ogierami pełnej krwi angielskiej, a następnie z ogierami z krwią „gryfa” i hanowerskimi (Piech i Bobik 1975; Pikuła i Bobik 1989).
Po uzyskaniu wyrównania pod względem pokroju stada klaczy, w drugim etapie, użyto
w SK Nowielice ogiery ras zarejestrowanych w Światowej Federacji Hodowców Koni Sportowych (głównie ras holsztyńskiej, kwpn i bwp), pochodzących ze znanych rodów reproduktorów o wybitnych predyspozycjach sportowych. Odejście od pierwotnej koncepcji hodowlanej spowodowane było koniecznością sprostania stale rosnącym wymaganiom, stawianym współczesnej hodowli konia sportowego. Zmiana ta odpowiada tendencjom, jakie pojawiły się w światowej hodowli koni, gdyż organizacje hodowlane dawno zrezygnowały
z zasady „czystości rasowej” na rzecz krzyżowania koni różnych ras półkrwi, ale przydatnych w produkcji koni do wyczynowego sportu konnego (Łojek 2000). Tendencje te znalazły wyraz w dalej przedstawionej charakterystyce poszczególnych rodów.
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
175
RÓD OGIERA FLING han., ur. 1919 (FLINGATRH han.-KILBE han. po KING han.).
Hodowca: Niemcy
Jednym z czołowych ogierów hanowerskich w Stadzie Ogierów w Celle był ogier FLING
(rys.1). Odegrał on dużą rolę w hodowli koni hanowerskich (Dokumentacja hodowlana
Stadniny Koni Nowielice 1940−2004).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
− FALKNER I han., siwy, urodzony w 1936 roku (Falko II han.-Chrysantheme han). Hodowca: Niemcy.
− FANATYK han., kasztan, urodzony w 1941 roku (Forstman han.-Nebelschicht). Hodowla:
Niemcy.
− FALKNER II han., skarogniady, urodzony 1939 roku (Falko II han.-Frierdrichsruh po
Flavius han.). Hodowca: Niemcy.
− EFEKT han., skarogniady, urodzony w 1943 roku (Format han.-Soldatekind han. po Solander han.). Hodowca: Niemcy.
− POLIKARP x. pom., gniady, urodzony w 1955 roku (Falkner II han.-Piława x.pom. po
NU). Hodowca: SK Nowielice.
− NIKIFON wlkp., gniady, urodzony w 1956 roku (Falkner II han.-Niksa x.pom. po NU). Hodowca: SK Nowielice.
− FEIERTRAUM han., ciemnogniady, urodzony w 1964 roku (Feierabend han.-Scholengraffin han. po Scholwin han.). Hodowca: Niemcy.
− OGIEŃ wlkp., skarogniady, urodzony w 1976 roku (Nikifon wlkp.-Ognista wlkp. po Efekt
han. ). Hodowca: SK Nowielice.
Największy wpływ na hodowlę koni z tego rodu wywarły takie ogiery, jak hanowerskiej
rasy Falkner II i Feiertraum oraz wielkopolskiej rasy Nikifon. Ogier Falkner II stanowił klacze w latach 1953−1957. Był to ogier niewysoki (155 cm w kłębie), o wadze 650 kg. Cechował się mocną konstytucją i spokojnym charakterem. Ponadto dobrze wykorzystywał
paszę. Był ojcem matek, dał 25 matek włączonych do stada klaczy i 10 ogierów do Stada
Ogierów (SO). Jego potomstwo było wyrównane, o prawidłowej kłodzie; swój typ przekazywał wyraźnie w kojarzeniach z różnymi klaczami. Uważany jest za „twórcę stada nowielickiego”. W 1961 roku w stadzie liczącym 60 klaczy matek, 18 było jego córkami (Bobik
1998). Na szczególne wyróżnienie zasługują takie klacze, jak: Nacja urodzona w 1956 roku
(od Niksa x.pom po NU) – matka 13 źrebiąt, Nifessa urodzona w 1956 roku (od Nissa
x.pom po NU) – matka 17 źrebiąt, Olfa urodzona w 1958 roku (od Olszanka x.pom) − matka 14 źrebiąt. Klacze te przyczyniły się do rozwoju rodzin, które zostały założone przez ich
matki. Natomiast Orfea, urodzona w 1956 roku (od Orlika pom. po NU), była matką wybitnego konia w konkurencji WKKW – wałacha Optyk, urodzonego w 1969 roku (po Polonez
xx), który startował w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej (największe sukcesy to brązowy medal zespołowy w Mistrzostwach Europy w 1977 roku i złoty medal w Mistrzostwach
Polski Juniorów w 1978 roku, brązowy medal Mistrzostw Polski Seniorów w 1982 roku) – Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice (1949−2004).
FLORET han.
FORSTMAN han.
FANATYK (1941) han.
FORSTER (1927) han.
FORMAT han.
-1944
EFEKT (1943) han.
FALKNER I (1936) han.
1932
-1919
FEINER KERL han.
FALKO II han.
POLIKARP (1955) pom.
FLING han.
FALKNER II (1939) han.
NIKIFON (1956) wlkp.
1940
FEIERTAG han.
OGIEŃ (1976) wlkp.
1957
FEIERABEND han.
FEIERTRAUM (1964) han.
WINDWURF (1979) han.
FEINSCHULT han.
1929
FERDINAND han.
WENDEKREIS (1967) han.
1965
WELLENSPIEL han.
WELLINGTON (1985) han.
1981
Rys. 1. RÓD OGIERA FLING han., ur. 1913 (FLINGATRH han.-KILBE po KING han.). Hodowca: Niemcy
Fig. 1. SIRE LINE of FLING han., b. 1913 (FLINGARTH han.-KILBE after KING han.). Breeder: Niemcy
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
177
W celu kontynuacji rodu ogiera FLING został użyty ogier rasy wielkopolskiej Nikifon (posiadający hanowerski rodowód), który stanowił klacze w latach 1975−1982. Był on synem
ogiera Falkner II i klaczy Niksa, która założyła cenną rodzinę w Stadninie. Nikfon został
użyty ze względu na swoje cenne pochodzenie, a także w celu wyrównania pogłowia klaczy i zwiększenia ich kalibru. Charakteryzowano go jako konia kalibrowego i kościstego
(Wywiad... 2004). Do stada włączono jego 15 córek, które podobnie jak córki jego ojca,
ogiera Falkner II, były cennym materiałem hodowlanym. Na szczególne wyróżnienie zasługują takie klacze jak: Czernica wlkp., urodzona w 1980/1981 roku (od Czerkieska wlkp. po
Bard wlkp.) – matka klaczy Czara sp., urodzonej w 1994 roku (po Czad sp.) − championka
koni 6-letnich w skokach przez przeszkody w 2000 roku, ponadto championka klaczy na
Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 2000 roku. Imona wlkp., urodzona w 1980/1981 roku (od Imatra wlkp. po Lech wlkp.), była matką 3 klaczy włączonych
do stada matek, z których Indira sp., urodzona w 1993 roku (po Fetysz sp.), zajęła III miejsce w championacie w skokach przez przeszkody dla koni 5-letnich w 1998 roku i została
championką klaczy na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1998 roku.
Syn Imony, Iman wlkp., urodzony w 1989 roku (po Niferak sp.), został nagrodzony srebrnym
medalem Zakładu Treningowego (ZT). Henora sp., urodzona w 1981 roku (od Honoratka wlkp.
po Orbis xx), była matką 3 ogierów zakwalifikowanych do Zakładu Treningowego, z których
Hajfong sp., urodzony w 1988 roku (po Dendryt xx), został użyty jako ogier czołowy w macierzystej stadninie w latach 1995−1996. Ponadto został sprawdzony w skokach przez przeszkody, w których wykazał się uzdolnieniami skokowymi. Do Zakładu Treningowego zakwalifikowano 14 synów Nikifona, spośród których 2 zostały użyte jako ogiery czołowe w innych stadninach. Z koni sportowych należy też wymienić ogiera Horny wlkp., urodzonego w 1978 roku (od
Honoratka wlkp. po Orbis xx).
W opinii hodowców ogier Nikifon w istotny sposób przyczynił się do rozwoju hodowli koni w Stadninie. Miał znaczny wpływ na doskonalenie stada matecznego, a także na produkcję ogierów do Zakładu Treningowego. Próba przedłużenia linii ogiera Falkner II nie
powiodła się. Użyty w tym celu ogier Ogień wlkp., urodzony w 1980 roku (Nikifon wlkp.-Ognista wlkp. po Efekt han.), nie sprawdził się i w związku z tym szybko z niego zrezygnowano (Wywiad... 2004).
Linia ogiera Feiertraum han., ur. 1964 (Feierabend han-Schollengrafin han. po Scholwin han.).
Hodowca: Niemcy
Ogier Feiertraum han. został sprowadzony do SK Nowielice z NRD w 1975 roku. Był on
kolejnym przedstawicielem słynnego rodu ogiera FLING (rys. 2). Stanowił klacze w Stadninie w latach 1975−1979. Miał 171 cm wzrostu i odpowiadał współczesnym wymogom produkcji mocniejszych koni półkrwi. Charakteryzował się prawidłową budową, harmonijnym ruchem
i łagodnym usposobieniem. Dodatkową zaletą było przekazywanie ciemnogniadego umaszczenia (Waligóra 1985). Ogier ten został użyty w celu większego wyrównania stada matecznego. Do
stada włączono 36 jego córek, będących cennym materiałem hodowlanym. Na szczególne wyróżnienie zasługuj klacz: Czubata sp., urodzona w 1977 roku (od Czubatka xx po Aquino xx), która
była matką dwóch ogierów, użytych jako ogiery czołowe: Czandor sp., urodzony w 1987
roku (po Dido han.), i Czuwaj sp., urodzony w 1992 roku (po Windwurf han.).
178
R. Pikuła i in.
KAFAR (1977) sp.
FARNIK (1978) sp.
FEIERTRAUM (1964) han.
NIFERAK (1979/1980) sp.
OFAL (1980) sp.
CEZAR (1990) wlkp.
Rys. 2. RÓD OGIERA FLING han., linia ogiera Feiertraum, ur. 1964 (Feierabend han.-Schollengrafin han.
po Scholwin han.). Hodowca: Niemcy
Fig. 2. SIRE LINE of FLING han., line of Feiertraum han., b. 1964 (Feierabend han.-Schollengrafin han.
after Scholwin han.). Breeder: Niemcy
Czandor został nagrodzony złotym medalem Zakładu Treningowego i stanowił klacze
w SK Bielin w latach 1991−1995 i 1997−2001. Czuwaj został nagrodzony złotym medalem
Zakładu Treningowego oraz został użyty jako ogier czołowy w SK Moszna w 1996 roku.
Czubata dała bardzo cenną matkę stadną klacz Czastoria sp., urodzoną w 1981 roku (po
Saturn han.). Kolejne cenne matki stadne po ogierze Feiertraum to: Lafina sp., urodzoną
w 1976/77 roku (od Lapaloma wlkp. po Polonez xx), która była matką klaczy Lorderia wlkp.,
urodzonej w 1983 roku (po Dendryt xx) – championki koni 5-letnich w WKKW w 1988 roku,
Harfiarka urodzona w 1978 roku (od Harfia po Polonez xx) − była matką 2 klaczy włączonych do stada matek i wałacha Herbarz sp., urodzonego w 1987 roku (starty w WKKW,
m.in. srebrny medal w Mistrzostwach Polski Juniorów w 1994 roku oraz II miejsce w zawodach CCI* Horovice w 1995 roku). Feiertraum był również ojcem udanego potomstwa męskiego. Do zakładu treningowego zakwalifikowano jego 30 synów. Stawki ogierów po tym
reproduktorze zostały nagrodzone medalami: złotym w latach 1978, 1979, 1982 i srebrnym
w 1981 roku. Ponadto 8 jego synów (nagrodzonych medalami ZT) było użytych jako ogiery
czołowe w innych stadninach. Ogiery te były w typie poszukiwanego wtedy konia, charakteryzującego się dużymi ramami, długimi liniami, harmonią i szlachetnością budowy. Szczególnie
udane były kojarzenia ogiera Feiertraum z córkami ogiera pełnej krwi angielskiej Polonez oraz
z klaczami o dużym udziale pełnej krwi angielskiej w rodowodach (Wywiad... 2004). Z koni sportowych należy wymienić wałacha Szafir sp., urodzonego w 1975 roku (od Szarada wlkp. po
Melitor wlkp.), który sprzedany do USA startował w konkursach klasy „Grand Prix” (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tej linii:
− FARNIK sp., gniady, urodzony w 1977 roku (Feiertraum han.-Fapina wlkp. po Polonez xx).
Hodowla: SK Nowielice.
− KAFAR sp., gniady, urodzony w 1977 roku (Feiertraum han.-Kassieta x. po Etalon xx).
Hodowca: SK Nowielice.
− NIFERAK sp., ciemnogniady, urodzony w 1980 roku (Feiertraum han.-Nipa wlkp. po Polonez xx). Hodowca: SK Nowielice.
− CEZAR wlkp., gniady, urodzony w 1990 roku (Ofal sp.-Cicha wlkp. po Chersoń xx). Hodowca: SK Bielin.
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
179
Z synów ogiera Feiertraum, którzy zostali użyci w celu przedłużenia jego linii, na wyróżnienie zasługuje Niferak sp., urodzony w 1979 roku (od Nipa wlkp. po Polonez xx), który
stanowił klacze w latach 1984−1988. Ogier ten charakteryzował się dużymi ramami, doskonałą kłodą i szyją oraz harmonijną budową i ruchem (Wywiad... 2004), czego potwierdzeniem był złoty medal na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie
w 1988 roku. Do stada zakwalifikowano jego 22 córki, a do Zakładu Treningowego –
16 synów. Stawki ogierów po tym reproduktorze zostały nagrodzone medalami – złotym
w 1987 roku i srebrnym w 1988 roku. Ponadto jego 6 synów było nagrodzonych indywidualnymi medalami. W sporcie wyróżnił się wałach Farnak wlkp., urodzony w 1988 roku (od
Fantazja xo po Neryt xx), który sprzedany do Włoch startował w konkursach WKKW we
włoskiej ekipie juniorów. Potomstwo ogiera Niferak było wyrównane w typie, o prawidłowej
budowie i ładnym ruchu, czego dowodem są sukcesy klaczy: Ikebana wlkp., urodzonej
w 1987 roku (od Imona wlkp. po Nikifonwlkp.), która zdobyła I nagrodę na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1993 roku, oraz Habenda wlkp., urodzona w
1985 roku (od Hałda II wlkp. po Ares xx), która zdobyła złoty medal na Krajowej Wystawie
Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1988 i 1989 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
Kolejnym przedstawicielem linii ogiera Feiertraum, który został użyty w Stadninie Koni Nowielice, był ogier rasy wielkopolskiej Cezar, który stanowił klacze w 1994 i 1996 roku. Był
on synem ogiera Ofal sp., urodzonego w 1981 roku (Feiertraum-Olimpia II wlkp. po Polonez xx).
Cezar charakteryzował się bardzo dobrym ruchem i charakterem (Wywiad... 2004). Cechy
te przekazywał swojemu potomstwu. Przykładem może być kariera sportowa w ujeżdżeniu
wałachów: Bukiet Róż sp., urodzonego w 1995 roku (od Optyka sp. po Dido han.), który
zajął III miejsce w championacie w ujeżdżeniu koni 5-letnich w 2000 roku oraz I miejsce
w ujeżdżeniu koni 6-letnich w 2001 roku, oraz Norblin sp., urodzonego w 1996 roku (od
Nida sp. po Dido han.), który zajął III miejsce w kategorii koni 4-letnich w 2001 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny koni Nowielice 1949-2004).
Linia ogiera Wendekreis han., ur. 1967 (Ferdinand han.-Domgoettin han. po Domspatz han.).
Hodowca: Niemcy
Ogier Wendekreis han., urodzony w 1967 roku (Ferdinand-Domgoettin po Domspatz han.),
ze Stada ogierów w Celle jest ojcem 30 uznanych ogierów i ponad 100 koni sportowych
(rys. 3). Jego synem jest hanowerski ogier roku Werther (Szafryna 2002).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tej linii:
− WELLINGTON han., siwy, urodzony w 1985 roku (Wellenspiel han-Capri han. po Wendekreis han.). Hodowca: Niemcy.
− WINDWURF han., ciemnogniady, urodzony w 1979 roku (Wendekries han.-Windspiel
han. po Wohklang han.). Hodowca: Niemcy.
Ogier Windwurf stanowił klacze w latach 1988−1991. Został użyty w celu utrwalenia krwi
hanowerskiej w stadninie, a także ze względu na cenne pochodzenie. Do stada włączono
jego 20 córek, a do zakładu treningowego zakwalifikowano 14 ogierów, z których wyróżnił
się ogier Czuwaj sp., urodzony w 1992 roku (od Czubata sp. po Feiertraum han.). Stawka
180
R. Pikuła i in.
synów ogiera Windwurf została nagrodzona złotym medalem zakładu treningowego. Potomstwo tego ogiera wyróżnia się w konkurencji ujeżdżenia, czego dowodem są osiągnięcia ogiera Odysej sp., urodzonego w 1992 roku (od Odyseja sp. po Dido han.) − tytuł
championa koni 6-letnich oraz ogierów 7-letnich i starszych, a także dwukrotny złoty medal
w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1999 i 2002 roku. Natomiast ogier Wiwat sp., urodzony
w 1992 roku (od Wilfa sp. po Feiertraum han.), zajął V miejsce w championacie dla koni
5-letnich. W skokach przez przeszkody wyróżnił się wałach Horwat sp., urodzony w 1990
roku, (od Hortensja wlkp. po Oran I wlkp), który był championem koni 6-letnich w skokach przez
przeszkody w Kanadzie (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
WINDWURF(1979)han.
WENDEKREIS (1967)han.
WELLENSPIEL (1981)han.
WELLINGTON (1985) han.
Rys. 3. RÓD OGIERA FLING han., linia ogiera Wendekreis han., ur. 1967 (Ferdinand han.-Domgoettin
han. po Domspatz han.). Hodowca: Niemcy
Fig. 3. SIRE LINE of FLING han., line of Wendekreis han., b. 1967 (Ferdinand han.-Domgoettin han. after
Domspatz han.) Breeder: Niemcy
W opinii hodowców ogier Windwurf sprawdził się pozytywnie w stadninie, dając potomstwo mające predyspozycje do ujeżdżenia (wywiad 2004).
RÓD OGIERA PHALARIS xx, ur. 1913 (BOLLYMEUS xx-BROMUS xx po SAINFOIN xx).
Hodowca: Anglia
Jest to najpotężniejszy ród na świecie (rys. 4). Dwaj synowie ogiera PHALARIS Pharos xx
i Fairway xx są założycielami linii znanych nie tylko ze słynnych koni wyścigowych, ale
i z bardzo dobrych reproduktorów. Fairway − wybitny koń wyścigowy przez 4 lata był championem reproduktorów w Wielkiej Brytanii. Był on ojcem ogiera Ettore Tito xx, który dał
w SK Golejewko ogiera Dorpat xx – zasłużonego reproduktora w krajowej hodowli koni pełnej krwi okresu powojennego (Grafowski i Fedorski 1973). Synowie ogiera Pharos xx –
Pharis xx i Nearco xx założyli własne linie, z których szczególnie słynna na świecie jest ta
druga. To właśnie z niej wywodzą się najbardziej znani derbiści amerykańscy, m.in. Northen Dancer xx (Nearctic-Natalma po Native Dancer), który stał się najsławniejszym reproduktorem świata i założycielem nowej gałęzi linii Nearco. Jego najwybitniejsi synowie to: Nijinsky, Lyphard, Be My Guest i Northfields (Danielewicz 1984). Także użyte w Polsce reproduktory wywodzą się z tej linii; są to: Tuny xx, Dar es Salam xx, Jongleur xx, Dameto xx czy Dakota
xx, urodzony w 1971 roku (Stupendous-Andreasken po Right Royal). Ostatni z wymienionych jest jednym z najlepszych, użytych w Polsce po II wojnie światowej, reproduktorów.
Dał on wiele znakomitych koni wyścigowych, m.in. Tabakiera, Knieja, Cara Mia, Neman,
Diablik, Dietmar, Dżulio, Delator, Omen (Gocłowski i Krzyżanowski 1994).
-1932
PING PONG (1932) xx
KING PING (1945) xx
VIGOROUS (1941) xx
GOOD BEY (1947) xx
VIAREGGIO (1954) xx
GERWAZY (1965) wlkp.
GREY SOVEREIGN(1948)xx
SOVEREIGN PATH(1953)xx
WOLVER HOLLOW(1964)xx
WOLVER HEIGHTS(1978)xx
PHAROS (1920) xx
TEKSAS(1989)xx
JANKES (1981) xx
NEARCO (1935) xx
NASRULLAH (1940) xx
BOLD RULER (1945) xx
STUPENDOUS (1963) xx
DAKOTA (1971) xx
PHALARIS (1913) xx
CHYSZÓW (1984) xx
-1952
MANNA(1922)xx
-1959
-1966
UIGULUPUS
HETHERSETT
BLAKENEY
JULIOMARINER (1975) xx
OZARRO (1993) kwpn.
JAR CLUB (1985) xx
FAIRWAY (1925) xx
FAIR TRAIL (1932) xx
PALESTINE (1947) xx
PALL MALL (1952) xx
CLUB HOUSE (1970) xx
DEMON CLUB (1981) xx
COLOMBO(1931)xx
BRITISH EMP(1937)xx
ENDAVOUR(1942)xx
PRETENSE(1963)xx
SHAM(1970)xx
LONG MEADOWS(1979)xx
Rys. 4. RÓD OGIERA PHALARIS xx, ur.1913 (BOLLYMEUS xx-BROMUS xx po SAINFOIN xx). Hodowca: Anglia
Fig. 4. SIRE LINE of PHALARIS xx, b. 1913 (BOLLYMEUS xx-BROMUS xx after SAINFOIN xx). Breeder: England
182
R. Pikuła i in.
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
− LONG MEADOWS xx, gniady, urodzony w 1979 roku (Sham xx-Cheveley xx Princess po
Busted xx). Hodowca: USA
− CHYSZÓW xx, gniady, urodzony w 1984 roku (Dakota xx-Chwatka xx po Negresco xx).
Hodowca: SK Jaroszówka.
− GERWAZY wlkp., siwy, urodzony w 1965 roku (Viareggio xx-Gaskonka wlkp. po Falkner I han.).
Hodowca: SK Kadyny.
− JANKES xx, ciemnogniady, urodzony w 1981 roku (Dakota xx-Jeniseja xx po Eskulap
xx). Hodowca: SK Jaroszówka.
− JAR CLUB xx, siwy, urodzony w 1985 roku (Demon Club xx-Jantra xx po Mehari xx). Hodowca: SK Moszna.
− KING PING xx., urodzony w 1945 roku (Ping Pong xx-Korona xx). Hodowla: ZSSR
− OZARRO kwpn, gniady, urodzony w 1996 roku (Julio Mariner xx-Jorella kwpn po Le Voltaire kwpn). Hodowca: Holandia.
− TEXAS xx, gniady urodzony w 1989 roku (Wolver Heights xx-Toskana xx po Negresco xx).
Hodowca: SK Moszna.
Spośród nich szczególnie pozytywnie sprawdziły się Gerwazy i Chyszów. Ogier rasy wielkopolskiej Gerwazy stanowił klacze w latach 1973−1976. Ogier ten miał cenne pochodzenie,
będąc kontynuatorem linii pomorskiej. Jego matka Gaskonka (po Falkner I han.) pochodziła
z rodziny założonej przez klacz Sagunta. Użycie tego ogiera miało na celu dodanie tej krwi
klaczom nowielickim. Gerwazy był koniem masywnym, o dużym kalibrze. Do stada włączono jego 8 córek, które charakteryzowały się dużym kalibrem, ale również niezbyt ładną
głową (Wywiad... 2004). Wśród nich na wyróżnienie zasługują: Sajgóra sp., urodzona
w 1974 roku (od Sajga po Priz xx) − matka 2 ogierów włączonych do Zakładu Treningowego oraz 2 wałachów użytkowanych sportowo − tj. Sandom, urodzony w 1985 roku (po Polonez xx), który startował w konkurencji WKKW, i Salem sp., urodzony w 1991 roku (po
Davidoff han.), który był championem koni 5-letnich w skokach przez przeszkody w 1996 roku.
Druga wyróżniająca się córka ogiera Gerwazy to klacz Georgia, urodzona w 1968 roku (od
Grandeza wlkp. po King Ping xx), która była matką ogiera Groń wlkp., urodzonego w 1979 roku
(po Oran I wlkp.), który był czołowym koniem skokowym w klubie „Hubal” w Łobzie. Z potomków ogiera Gerwazy, użytkowanego w sporcie jeździeckim, wyróżnił się wałach Lagar wlkp.,
urodzony w 1975 roku (Lapaloma wlkp. po Polonez xx), który startował w WKKW (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
Ogier pełnej krwi angielskiej Chyszów stanowił klacze w 1993 roku. Został użyty z uwagi
na swoje cenne pochodzenie oraz międzynarodową karierę wyścigową, która wykazała
jego dzielność i talent skokowy (ogier ten startował w wyścigach płotowych i przeszkodowych) − Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice (1949−2004). Jego dwie córki
zostały włączone do stada matek. Wyróżniającym się potomkiem tego ogiera w sporcie
jeździeckim, w konkurencji WKKW jest wałach Weriusz sp., urodzony w 1994 roku (od
Wolfa sp. po Feiertraum han.) − brązowy medalista Mistrzostw Niemiec Młodych Jeźdźców
w 2002 roku. Ponadto koń ten został objęty programem przygotowań do igrzysk olimpijskich w Atenach w 2004 roku. Ogier Chyszów, pomimo niewielkiego wykorzystania sprawdził się pozytywnie w Stadninie, pozostawiając bardzo dzielne potomstwo o predyspozy-
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
183
cjach do WKKW. Wykorzystanie tego ogiera w większym zakresie byłoby z pewnością bardzo korzystne dla nowielickiej hodowli (Wywiad... 2004).
RÓD OGIERA COR de la BREYERE A.N ur. 1968 (RANTAZU xx-QUENOTTE A.N
po LURIOSO A.N). Hodowca: Francja
Anglo-normandzki ogier COR de la BRYERE, urodzony w 1968 roku (Rantzau xx-Quenotte A.N po Lurioso A.N), wywarł olbrzymi wpływ na hodowlę koni holsztyńskich (rys. 5),
a poprzez swych uznanych synów również na hodowlę innych ras niemieckich i całą hodowlę światową (Soboń 2000). W hodowli uznano jego 51 synów, a 86 córek zostało wyróżnionych premią państwową. Jego potomstwo charakteryzuje się uzdolnieniami skokowymi i wspaniałą techniką nóg przednich w skoku. Sławę COR de la BRYERE przyniosły
takie ogiery, jak: Calypso I, II, Caletto I, II, Calando I, Corrado I (Verband der Zuchter Des
Holsteiner Pferdes E.V 2004).
CANTUS (1981) hol.
CANTANIS (1994) hol.
CABROL (1990) hol.
OLIVETTO (1996) sp.
CALETTO I (1975) hol.
COR DE LA BRYERE (1968) A.N
CAMPARI (1994) hol.
LIBAN (1996)sp.
CORDE (1991) sp.
CAVALLIERO (1994) sp.
COLORADO (1986) hol.
CORDIAL (1991) sp.
Rys. 5. RÓD OGIERA COR de la BRYERE A.N, ur. 1968 (RANYZAU xx-QUENOTTE A.N. po LURIOSO A.N.).
Hodowca: Francja
Fig. 5. SIRE LINE of COR de la BRYERE A.N., b. 1968 (RANTZAU xx-QUENOTTE A.N. after LURIOSO A.N.).
Breeder: Francja
−
−
−
−
−
−
−
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
CABROL hol., skarogniady, urodzony w 1990 roku (Caletto I hol.-Wagengold hol. po
Landgraf I hol.). Hodowca: Niemcy
CAMPARI hol., gniady, urodzony w 1995 roku (Cor de la Bryere A.N-Ultra II hol. po Fernando hol.). Hodowca: Niemcy.
CANTANIS hol.,siwy, urodzony 1994 roku, (Cantus hol.-Aline hol. po Latino hol.). Hodowca: Niemcy.
CAVALLIERO sp., ciemnogniady, urodzony w 1991 roku (Corde hol.-Cavaliera han. po
Cavalier han.). Hodowca: Austria.
CORDIAL sp., gniady, urodzony w 1991 roku (Colorado hol.-Cenoza wlkp. po Arlet xo).
Hodowca: SK Pępowo.
LIBAN sp., ciemnogniady, urodzony w 1996 roku (Cabrol hol.-Lorderia wlkp. po Dendryt xx).
Hodowca: SK Nowielice.
OLIVETTO sp., gniady, urodzony w 1996 roku (Cabrol hol.-Oliwka sp. po Long Meadows xx).
Hodowca: SK Nowielice.
184
R. Pikuła i in.
Ogierem, który wyjątkowo pozytywnie sprawdził się w stadninie, był Cabrol rasy holsztyńskiej, który stanowił klacze w latach 1995−1999. Ogier ten łączy w sobie krew dwóch
najsłynniejszych na świecie ogierów – COR de la BRYERE i Landgraf I. Połączenie to daje
duże prawdopodobieństwo przekazywania nadzwyczajnych zdolności skokowych, które
znalazły potwierdzenie w sukcesach tego ogiera w zawodach najwyższej rangi (złoty medal
w Halowych Mistrzostw Polski Seniorów w Skokach przez Przeszkody w 1997 roku i srebrny medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1998 roku). Ponadto ogier ten zajął I miejsce
w rankingu ogierów 7-letnich i starszych w 1997 roku. Wielokrotne zwycięstwa w konkursach „Sześć barier” i „Potęga skoku” potwierdzają zdolności skokowe tego ogiera. Cabrol
został użyty w hodowli na szeroką skalę ze względu na swoje cenne pochodzenie i uzdolnienia skokowe. Do stada włączono jego 6 córek, a do zakładu treningowego zakwalifikowano 7 ogierów. Potomstwo tego ogiera jest w dobrym typie. Charakteryzuje się bardzo
dobrym ruchem i uzdolnieniami skokowymi (Wywiad... 2004). Wielu jego potomków brało
udział w championatach w ujeżdżeniu i w skokach przez przeszkody, np. w 2001 roku
w championatach brało udział jego 12 potomków. Znaczne sukcesy osiągnęły w ujeżdżeniu: ogier Nissan sp., urodzony w 1996 roku (od Nekanda sp. po Dido han.) − champion
koni 4- i 5-letnich w ujeżdżeniu w 2000 i 2001 roku, ogier Hebrol sp., urodzony w 1997 roku
(od Hebe po Kobryń wlkp.) − V miejsce w championacie dla koni 4- i 6-letnich w ujeżdżeniu
w 2001 i 2003 roku, wałach Noryt sp., urodzony w 1998 roku (od Norma sp. po Trachit xx)
–champion koni 6-letnich w ujeżdżeniu w 2004 roku. W skokach przez przeszkody wyróżnił
się ogier Odillo sp., urodzony w 1997 roku (od Olcza sp. po Czad sp.) − zajął III miejsce
w championacie dla koni 4-letnich w skokach przez przeszkody w 2001 roku, II miejsce
w Mistrzostwach Polski Młodych Koni w kategorii koni 5-letnich w 2002 i 2004 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004). W celu przedłużenia linii ogiera
Cabrol hodowcy ze Stadniny Koni Nowielice zdecydowali się na użycie jego dwóch synów,
którzy również zostali sprawdzeni w konkursach skoków przez przeszkody – Liban sp.,
urodzony w 1996 roku (od Lorderia wlkp. po Dendryt xx), który stanowił klacze w 2003 roku
oraz Olivetto sp., urodzony w 1996 roku (od Oliwka sp. po Long Meadows xx), który stanowił klacze w 2000 roku. Niewielkie wykorzystanie ogiera Olivetto uniemożliwia przeprowadzenie jego oceny. Potomstwo ogiera Liban jest bardzo poprawne i obiecujące (Wywiad... 2004).
Pomimo niewielkiego wykorzystania pozytywnie sprawdził się również ogier rasy polski
koń szlachetny półkrwi Cordial, który stanowił klacze w 1995 roku. Ogier ten został również
użyty z uwagi na uzdolnienia skokowe i cenne pochodzenie (wnuk ogierów COR de la
BRYERE i Ramiro Z). Jego matka – klacz Cenoza (sprawdzona w skokach przez przeszkody) była córką ogiera Arlet xo, który z kolei był ojcem wielu znakomitych koni sportowych, m.in. klaczy Berżerka, Brenda, Dżufla, i wałachów: Festyn, Dakar i Darlet, który wygrał 40 konkursów w skokach przez przeszkody pod Janem Kowalczykiem, w tym 18 rangi
międzynarodowej i 3-krotnie był zwycięzcą Mistrzostw Polski Seniorów), a także ogiera
Bambuk (Jackowski i Lubkiewicz 1997; Nowicka Posłuszna i Gatz 2000 b). W grupie
uzdolnionego skokowo potomstwa ogiera Cordial wyróżnił się ogier Nugat sp., urodzony
w 1996 roku (od Niwa wlkp. po Oran I wlkp.) − champion koni 5-, 6-, 7-letnich w Mistrzostwach Polski Młodych Koni w Skokach przez Przeszkody w 2001, 2002, 2003 roku i cham-
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
185
pion ogierów w 5-letnich w Sypniewie w 2001 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny
Koni Nowielice 1949−2004).
RÓD OGIERA DEVILL’S OWN xx, ur. 1887 (ROBERT the DEVILL xx-ABBUSCADE
po CROSSFIRE). Hodowca: Anglia
Linia ogiera Dido han., ur. 1979 (Direx han.-Libertas han. po Brack han.).
Hodowca: Niemcy
Ogier pełnej krwi angielskiej DEVILL’S OWN jest założycielem jednej z najlepszych hanowerskich linii – D, a jego potomków poprzez Duellanta można spotkać niemal w każdym
kraju hodującym konie sportowe (Michałkiewicz-Szłapka 1998). Duellant w hodowli niemieckiej uznawany jest za jednego z najwybitniejszych ogierów w nowoczesnej hodowli
koni sportowych. Dał takie doskonałe konie ujeżdżeniowe, jak Dux i Doublette czy skokowe
− Donald i Rex. Występuje w rodowodach współczesnych koni sportowych np. Borsalino,
ET FRH, Fabienne, Gaylord, Gigolo i Rusty i w rodowodach wybitnych ogierów: Grande,
Pilatus i Weyden (Cuber 2002 e). Innym słynnym przedstawicielem tej linii jest hanowerski
ogier Don Juan, urodzony w 1975 roku (Don Carlos-Erienrebe), który zdobył tytuł Hanowera Roku 1997. Dał on wiele dobrych koni skokowych, m.in. konia Dulf, urodzonego
w 1988 roku (z matki po Archimedes), Don Ramiro, urodzonego w 1985 roku (z matki po Ramiro Z), i klacz Domina III, urodzoną w 1988 roku (z matki po Furioso II sf.) − Cuber (1998 a).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
− DAVIDOFF han., gniady, urodzony w 1980 roku (Don Juan han.-Aprilnacht han. po Archimedes han.). Hodowca: Niemcy.
− DIDO han., gniady, urodzony w 1979 roku (Direx han.-Libertas han. po Brack han.). Hodowca: Niemcy.
−CZAD sp., ciemnogniady, urodzony w 1987 roku (Dido han.-Czastoria sp. po Saturn han.).
Hodowca: SK Nowielice.
− FETYSZ sp., siwy, urodzony w 1985 roku (Dido han.-Fantazja xo po Neryt xx). Hodowca:
SK Nowielice.
− LIGUSTER sp., gniady, urodzony w 1996 roku (Czandor sp.-Liberia sp. po Dryl sp.). Hodowca: SK Bielin.
− WINNER sp., siwy, urodzony w 1992 roku (Fetysz sp.-Wilenka sp. po Kosmos xx). Hodowca: W. Łopuszański.
Przełomowym momentem w historii Stadniny było użycie hanowerskiej rasy ogiera Dido
(rys. 6), który stanowił klacze w latach 1984−1989. Ogier ten miał cenne pochodzenie, został także sprawdzony w konkursach skoków przez przeszkody. Ponadto charakteryzował
się dobrym ruchem i prawidłową budową. Jego użycie miało na celu utrwalenie krwi hanowerskiej w Stadninie (Wywiad... 2004). Do stada matek zakwalifikowano jego 13 córek,
a do zakładu treningowego − 16 synów, z których medalem srebrnym został wyróżniony
ogier Czad sp., urodzony w 1987 roku (od Czastoria sp. po Saturn han.), a złotym − ogier
Czandor sp., urodzony w 1987 roku (od Czubata sp. po Feiertraum han). Ponadto stawki po
ogierze Dido zostały nagrodzone 3 medalami − złotym w 1988 roku i dwoma srebrnymi
w 1987 i 1988 roku. Spośród jego synów cztery zostały użyte jako ogiery czołowe: Borodi-
186
R. Pikuła i in.
no sp., urodzony w 1985 roku (od Bufka sp. po Feiertraum han. ), który stanowił klacze
w SK Posadowo w latach 1988−1989, Czad − ogier czołowy w macierzystej stadninie
w latach 1991−2000 oraz w 2002 roku, Fetysz sp., urodzony w 1985 roku (od Fantazja xo po
Neryt xx) − ogier czołowy w macierzystej stadninie w latach 1991−1993, Czandor sp., urodzony w 1987 roku (od Czubata po Feiertraum han.) − ogier czołowy w SK Belin w latach
1991−1995 oraz 1997−2001.
CZAD(1987)sp.
DIDO(1979)han
CZANDOR(1987)sp.
LIGUSTER(1996)sp.
FETYSZ(1985)sp.
WINNER (1992)sp.
Rys. 6. RÓD OGIERA DEVILL'S OWN xx, linia ogiera Dido han., ur. 1979 (Direx han.-Libertas han.
po Brack han.). Hodowca: Niemcy
Fig. 6. SIRE LINE of DEVILL'S OWN xx, line of Dido han., b. 1979 (Direx han.-Libertas han. after
Brack han.). Breeder: Niemcy
Z potomków ogiera Dido w sporcie wyróżniły konie Amadeusz sp. (od Arpola wlkp. po
Polonez xx) − V miejsce w Mistrzostwach Hiszpanii Seniorów w 1995 roku i Czad sp. −
2 złote medale w Mistrzostwach Polski Seniorów w Skokach przez Przeszkody w 1996
i 1997 roku, champion ogierów na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie
w 1998 roku. Pozytywnie sprawdzony w sporcie był również Fetysz, który po sprzedaży do
Niemiec w 1993 roku startował pod znanym niemieckim zawodnikiem Dirkiem Hafameisterem. W celu przedłużenia linii ogiera Dido hodowcy zdecydowali się na użycie sprawdzonych w sporcie ogierów Czad i Fetysz. Czad dał 13 klaczy włączonych do stada matek,
z których na szczególne wyróżnienie zasługuje Czara sp., urodzona w 1994 roku (od Czernica wlkp. po Nikifon wlkp.) − championka koni 6-letnich w skokach przez przeszkody
w 2000 roku, oraz Olcza sp., urodzona w 1997 roku (od Oliwka sp. po Long Meadows xx) −
matka ogiera Odillo sp., urodzonego w 1997 roku (po Cabrol hol.) − III miejsce w championacie w skokach przez przeszkody dla koni 4-letnich w 2001 roku, II miejsce w Mistrzostwach Polski Młodych Koni w 2002 i 2004 roku. Do Zakładu Treningowego zakwalifikowano 6 synów ogiera Czad, wśród których wyróżniły się Czejen sp., urodzony w 1992 roku
(od Cesja wlkp. po Kobryń wlkp.) − champion koni 4-letnich w skokach przez przeszkody
w 1996 roku. Obecnie ogier ten startuje pod czołowym jeźdźcem w USA − Normanem Dello Joio jako ” Warsaw” oraz Sabat sp., urodzony w 1994 roku (od Sawinda sp. po Windwurf han.)
− II miejsce w championacie dla koni 4-letnich w skokach przez przeszkody w 1998 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004). Zarówno potomstwo ogiera Dido, jak
i Czad charakteryzuje się urodą, skocznością i dobrym ruchem (Wywiad... 2004). Fetysz był ojcem 9 klaczy włączonych do stada matek, spośród których na wyróżnienie zasługuje Indira sp.,
urodzona w 1993 roku (od Imona wlkp. po Nikifon wlkp.) − III miejsce w championacie dla
koni 5-letnich w skokach przez przeszkody w 1998 roku, championka klaczy rasy polski
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
187
koń szlachetny półkrwi w Warszawie w 1998 roku. Do zakładu treningowego zakwalifikowano 6 synów ogiera Fetysz, spośród których Czamal sp., urodzony w 1994 roku (od Czesanka sp. po Niferak sp.), zajął II miejsce w championacie dla koni 6-letnich w skokach
przez przeszkody w 2000 roku. Koniem, który wyróżnił się w WKKW, był wałach Holan sp.,
urodzony w 1992 roku (od Holanda wlkp. po Dendryt xx) − champion koni 4-letnich w tej
konkurencji w 1996 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
Potomstwo ogiera Fetysz charakteryzuje się uzdolnieniami skokowymi, ale i trudnym charakterem. W celu kontynuacji i rozwoju linii ogiera Dido został użyty syn ogiera Fetysz−Winner sp., urodzony w 1992 roku (od Wilenka sp. po Kosmos xx), który − podobnie
jak jego ojciec − został sprawdzony sportowo (wygrał w championacie dla koni 5- i 6-letnich
w skokach przez przeszkody w 1997 i 1998 roku, a obecnie kontynuuje karierę w Kanadzie). Niewielkie wykorzystanie tego ogiera uniemożliwia przeprowadzenie oceny jego
wpływu na hodowlę koni w Stadninie (Wywiad... 2004).
Linia ogiera Dominik han., ur. 1957 (Doemitz I han.-Abendglueck po Abendsport han.).
Hodowca: Niemcy
Przedstawicielem linii ogiera Dominik i cennego rodu ogiera DEVILL’S OWN był ogier hanowerskiej rasy Davidoff, który stanowił klacze w latach 1988−1991. Scharakteryzowany został jako
koń we współczesnym typie konia tej rasy, o harmonijnej budowie i ruchu (Wywiad... 2004).
DOMINIK (1957)han.
DON CARLOS (1962)han.
DON JUAN (1975)han.
DAVIDOFF (1980)han.
Rys. 7. RÓD OGIERA DEVILL'S OWN xx, linia ogiera Dominik han., ur. 1957 (Doemitz han.-Abendglueck han.).
Hodowca: Niemcy
Fig. 7. SIRE LINE of DEVILL'S OWN xx, line of Dominik han., b. 1957 (Doemitz han.-Abendglueck han.).
Breeder: Germany
Podobnie jak ogier Dido został użyty w celu utrwalenia krwi hanowerskiej w Stadninie.
Do stada włączono jego 12 córek, z których Triada sp., urodzona w 1991 roku (od Tercja sp.
po Saturn han.), została championką Krajowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych w Warszawie
w 1994 roku, a Tratwa sp., urodzona w 1992 roku (również od Tercja sp. po Saturn han.),
została championką Krajowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1995 roku.
Do zakładu treningowego zakwalifikowano jego 4 synów, spośród których Fandavid sp.,
urodzony w 1992 roku (od Fantazja xo po Neryt xx), został użyty jako ogier czołowy w SK
Nowa Wioska w latach 1996−1997. W sporcie jeździeckim wyróżniły się w skokach przez
przeszkody: wałach Salem sp., urodzony w 1991 roku (od Sajgóra wlkp. po Gerwazy wlkp.) −
champion koni 6-letnich w 1997 roku, a w ujeżdżeniu − Scarlett sp., urodzony w 1992 roku (od
Tercja sp. po Saturn han.) − II miejsce w championacie dla koni 5-letnich w 1997 rok (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004). Potomstwo ogiera Davidoff charakteryzuje się dobrym ruchem, ale i trudnym charakterem (Wywiad... 2004).
RÓD OGIERA RITTERSPORN xx, ur. 1971 (SAINT SAULGE xx-MOLLY CLARK
po ANGELO xx). Hodowca: Francja
Rittersporn urodził się w 1917 roku. Pochodził ze znanej francuskiej linii ogiera Le Sancy. Był wybitnym i wszechstronnym koniem wyścigowym, odnoszącym sukcesy na krótkich
i długich dystansach − zarówno w wyścigach płaskich, jak i przeszkodowych (rys. 8 a, b).
Zaliczał się w swoim czasie do najlepszych koni wyścigowych. Po zakończeniu kariery wyścigowej został sprzedany do Polski (Wyszomirski 1996 a).
(8a)
RAMZES (1937) xo
RAIMOND
RITTERSPORN (1917) xx
REBEL II Z (1985) han.
RABIAT Z han.
RABIAT I Z (1995) sp.
RAMIRO Z (1965) westf.
RENARD westf.
REDFORT bwp.
HIPOKRYTA (1977) xo
EMERYT (1990) xo
LAVENDEL (1993) kwpn.
(8b)
RUMIAN (1936) x
RONT (1957) wlkp.
MARKIZ (1971) wlkp.
Rys. 8a i 8b. RÓD OGIERA RITTERSPORN xx, ur. 1917 (SAINT SAULGE xx-MOLLY CLARK xx po ANGELO xx ). Hodowca: Francja
Fig. 8a i 8b. SIRE LINE of RITTERSPORN xx, b. 1917 (SAINT SAULGE xx-MOLLY CLARK xx after ANGELO xx). Breeder: Francja
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
189
Był jednym z najlepszych reproduktorów okresu międzywojennego. Dał takie konie sportowe, jak: Warszawianka (uczestniczka igrzysk olimpijskich w 1936 roku w Berlinie w skokach przez przeszkody) oraz takie konie, jak: Wizja, Wasan, Wampir IV i Wróżka. Ogier ten
jest głównie znany dzięki swoim trzem synom, urodzonym w stadninie Marii Zyberk- Plater
w Wojcieszkowie: ogierom Rybak (od Córa xo), Rumian (od Pestka uszl.) i Ramzes (od
Jordi xo) − Chachuła i in. (1980).
Linia ogiera Ramzes xo, ur. 1937 (Rittersporn xx-Jordi xo po Shagya X-3).
Hodowca: M. Zyberk-Plater, Wojcieszków
Ród ogiera RITTERSPORN xx reprezentowany jest w hodowli przez ogiera Ramzes,
który został nazwany „reproduktorem stulecia” (rys. 8 a). Ramzes urodził się w 1937 roku.
Matką była klacz Jordi xo (po Schagya X-3). Ogier ten był opisywany jako koń w typie urodziwego, kalibrowego, polskiego angloaraba. Miał 162 cm wzrostu, siwą maść, z ciemną
grzywą i ogonem, o suchej, kształtnej głowie z wyrazistymi oczami, miał długą szyję i wydatny kłąb, a także prawidłowy grzbiet i lędźwie oraz długi i dobrze umięśniony zad. Charakteryzował się długim stępem, energicznym kłusem i długim galopem (Wyszomirski
1996 b). Podczas swojej osiemnastoletniej kariery hodowlanej Ramzes pozostawił po sobie
trwały ślad w trzech niemieckich rasach: trakeńskiej, westfalskiej i holsztyńskiej oraz w Holandii (Wyszomirski 1996 a). Potomstwo Ramzesa było siwe i wykazywało się szczególnie
dużą skocznością. Do najsłynniejszych „skoczków” należały: Retina, Romanus, Ramona
i Robin. W ujeżdżeniu zaś sukcesy odnosiły: Remus, Tiga i Mariano. Poprzez swojego syna, ogiera Radetzky, Ramzes nadał nowe oblicze rasie westfalskiej. Kolejny z jego synów
− ogier Raimond założył cenną linię męską, która rozwinęła się dzięki ogierom Ramiro
i Rhadames. Krew ogiera Ramiro można odnaleźć w prawie wszystkich europejskich hodowlach koni sportowych (Prus-Niewiadomski 1984). Jego 37 potomków zostało objętych klasyfikacją, a 13 brało udział w konkursach najwyższej rangi. Jego córka − klacz Ratina, urodzona
w 1982 roku (od matki po Alme Z), została nazwana „klaczą stulecia” (Cuber 1998 c).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tej linii:
− LAVENDEL kwpn, gniady, urodzony w 1993 roku (Ramiro Z hol.-Uleska kwpn. po Lector kwpn.).
Hodowca: Holandia.
− ORLY T bwp, kasztan, urodzony w 1991 roku (Redfort westf.-Goldwina Ter Putte bwp. po
Jazz bwp.). Hodowca: Belgia.
− RABIAT I Z sp., gniady, urodzony w 1995 roku (Rabiat Z han.-Iliada sp. po Genius han.).
Hodowca: SK „Turbud” Brzeg.
Ogierem, który pozostawił obiecujące potomstwo, był Lavendel, który stanowił klacze
w latach 2000−2001. Ogier ten został użyty ze względu na swoje cenne pochodzenie oraz
uzdolnienia skokowe. Niewielki zakres użycia pozostałych ogierów uniemożliwia przeprowadzenie ich oceny (Wywiad... 2004).
Linia ogiera Rumian xo, ur. 1936 (Rittersporn xx-Pestka II uszl., po Fakir x).
Hodowca: M. Zyberk-Plater, Wojcieszków
Ogier Rumian urodził się w Wojcieszkowie (rys. 8 b) w 1936 roku. Miał za sobą dość
dobrą karierę sportową, co spowodowało, że został użyty w SK Posadowo w celu pokrycia
kilku klaczy wykazujących uzdolnienia skokowe (Hay i Starzyński 1956). Jego potomstwo
190
R. Pikuła i in.
charakteryzowało się dużą dzielnością we wszystkich dyscyplinach sportu jeździeckiego
(Prus-Niewiadomski 1984). Dał takie konie sportowe, jak: Radarka, Rusałka, Fryzja, Monika i Rika (Chachuła i in. 1981). Jego dwaj synowie zostali użyci jako ogiery czołowe. Byli
to: Hannibal urodzony w 1959 roku (od Hapyness) − wybitny koń startujący w konkurencji
WKKW, oraz Hataman urodzony w 1983 roku (od Rajnilda) − czołowy polski skoczek.
W SK Racot pozostawił po sobie bardzo dobre potomstwo. Rumian dał także ogiera Sekt,
urodzonego w 1960 roku (od Sekta), który był 5-krotnym złotym medalistą Mistrzostw Polski w Ujeżdżeniu (Nowicka-Posłuszna 2000).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tej linii:
− EMETYT xo, gniado-srokaty, urodzony w 1990 roku (Hipokryta xo-Moza xo po Ermitraż xo).
Hodowca: SK Janów Podlaski.
− RONT wlkp., siwy, urodzony w 1957 roku (Rumian xo-Renoma wlkp. po Hudamas x. wschpr.).
Hodowca: SK Posadowo.
RÓD OGIERA BEND’OR xx, ur. 1887 (DONCASTER xx-ROUGE ROSE xx po THORMANBY).
Hodowca: Anglia
Linia ogiera Fervor xx, ur. 1906 (Galatee More xx-Festa xx po St. Simon xx).
Hodowca: Niemcy
Drugim reproduktorem okresu międzywojennego, oprócz ogiera Rittersporn xx, którego
potomstwo wyróżniało się w konkursach hippicznych, był czołowy reproduktor w hodowli
koni pełnej krwi angielskiej − Bafur, urodzony w 1921 roku (Fervor-Brancing Air), hodowli
niemieckiej (rys. 9).
ORKAN II (1948) xx
FRESK (1965) wlkp.
SKARB (1936) xx
SOLALI (1958) xx
DENDRYT (1977) xx
VALENTIN (1931) xx
RONCEVAL (1956) xo
STEMPEL (1970) xo
BAFUR (1921) xx
FERVOR xx
(z linii Bend’Ora xx)
TORRERO (1924) xx
HAJFONG (1988) sp.
Rys. 9. Fervor xx z linii Bend'Ora xx, linia ogiera Fervor, ur. 1906 (Galatee More xx-Festa xx po St. Simon xx).
Hodowca: Niemcy
Fig. 9. SIRE LINE of BEND'or xx, line of Fervor xx, b. 1906 (Galatee More xx-Festa xx after St. Simon xx).
Breeder: Germany
Bafur, oprócz wybitnych koni wyścigowych, dał również dobre konie sportowe, takie jak
Andahar, urodzony w 1928 roku, Arlekin III, urodzony w 1928 roku, i Ben Hur, urodzony
w 1929 roku. Z linii tej pochodziły tak doskonałe konie wyścigowe, jak: Skarb xx, urodzony
w 1936 roku (Bafur-Fortuna), z hodowli: SK Kozienice. Ogier ten był najlepszym dwulatkiem swojego rocznika. Ustanowił rekord w wyścigu na 1200 m, osiągając czas 1’11. Wygrał takie gonitwy, jak: Próbna, Produce, Baroneta Good Boya. Jego syn − Solali xx, urodzony w 1958 roku (od Solina xx po Avertin xx), zwyciężył w 8 gonitwach, m.in. Rulera
i St. Leger (Pruski 1982; Świdzińska 1976).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z rodu ogiera BEND’OR:
− DENDRYT xx, skarogniady, urodzony w 1977 roku (Solali xx-Diagnoza xx po Torpid xx). Hodowca: SK Strzegom.
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
191
− FRESK wlkp., kasztan, urodzony w 1965 roku (Orkan II xx-Fryzja wlkp. po Rumian xo).
Hodowca: SK Posadowo.
− HAJFONG sp., ciemnogniady, urodzony w 1988 roku (Dendryt xx-Henora sp. po Nikifon wlkp.).
Hodowca: SK Nowielice.
− STEMPEL xo, gniady, urodzony w 1970 roku (Ronceval xo-Stemma xo po Marten xxoo).
Hodowca: SK Pruchna.
Pozytywnie sprawdzonymi ogierami były pełnej krwi angielskiej Dendryt i jego syn − Hajfong rasy polski koń szlachetny półkrwi. Dendryt stanowił klacze w latach 1982−1984.
Ogier ten miał za sobą bardzo dobrą karierę wyścigową – wygrał Nagrodę Stolicy, zaś
w Nagrodach Mokotowskiej i w Nagrodzie Criterium zajął II miejsce. Ponadto wykazał
uzdolnienia skokowe w gonitwach – płotach. Ogier Dendryt był charakteryzowany jako
piękny koń, o bardzo dobrym kalibrze (Byszewski 1983). Do stada matek włączono jego
7 córek, wśród których wyróżniły się Lorderia wlkp., urodzona w 1983 roku (od Lafina sp.
po Feiertraum han.), która zajęła I miejsce w championacie dla koni 5-letnich WKKW
w 1988 r.; była matką jednej klaczy włączonej do stada matek i ogiera Liban sp., urodzonego w 1996 roku (po Cabrol hol), który został użyty jako ogier czołowy w macierzystej
stadninie w 2003 roku. Natomiast Holanda wlkp., urodzona w 1984 roku (od Hiszpania po
Polonez xx), była matką 3 klaczy włączonych do stada matek i 2 ogierów, zakwalifikowanych do zakładu treningowego. Ponadto wałach Holan sp., urodzony w 1992 roku (po Fetysz sp.), został championem koni 4-letnich w WKKW (Dokumentacja hodowlana Stadniny
Koni Nowielice 1949−2004). Wśród 3 synów ogiera Dendryt, którzy zostali zakwalifikowani do
zakładu treningowego, wyróżnił się Hajfong, który został użyty jako ogier czołowy w macierzystej stadninie w latach 1995−1996. Potomstwo ogiera Dendryt charakteryzowało dzielnością,
ale także nadmierną pobudliwością, którą po nim dziedziczono (Wywiad... 2004).
RÓD OGIERA GALLOPIN xx, ur. 1872 (VEDETTE xx-FLYING DUCHESS xx po MEROPE).
Hodowca: Anglia
Linia ogiera St. Simon xx, ur. 1881 (Gallopin xx-St. Angela po Kingtom xx).
Hodowca: Niemcy
Przedstawicielem tego rodu (rys. 10), użytym w hodowli koni pełnej krwi angielskiej, był
m.in. ogier Saragan xx, urodzony w 1965 roku (Sicambre xx-Ash Plant xx), z hodowli angielskiej. Ten kontrowersyjny i nielubiany przez wielu hodowców reproduktor jest jednym
z filarów powojennej historii hodowli koni pełnej krwi angielskiej w Polsce. W każdej stadninie, gdzie był używany, dał wybitne lub bardzo dobre konie. Lista ich jest bardzo długa; są
to: Sinaja, Vanessa, Kokaina, Juror i Epsom, urodzony w 1979 roku (od Elegia xx po Kosmos xx) − hodowca: SK Jaroszówka, który na 17 wygrał 7 gonitw, a w ciągu 3-letniej kariery wyścigowej tylko raz nie zajął dobrego miejsca (Krzyżanowski 1985). Innym znanym
potomkiem ogiera Saragan był Kasjan, urodzony w 1971 roku (od Kajsjopea xx po Aquino
xx) − hodowca: SK Golejewko, który wygrał austriackie St. Leger oraz Wielką Warszawską
(Dudzik i in. 1990).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
− BABY s.f., kasztan, urodzony w 1967 roku (Reveur s.f. Normande s.f. po Ibrahim s.f.).
Hodowca: Francja.
KASJAN (1971) xx
RENVERS (1982) xx
-1948
SICAMBRE xx
-1881
ST. SIMON xx
-1893
PERSIMONE xx
-1908
PRINCE PALATINE xx
-1928
ROSE PRINCE xx
SARAGAN (1965) xx
-1941
PRINCE BIO xx
KOSMOS (1984) xx
PRINCE ROSE xx
1928
PRES DU FEUX xx
REVEUR (1961) s.f.
1955
Ryc. 10. RÓD OGIERA GALLOPIN xx, linia ogiera St. Simon xx, ur. 1881 (Gallopin xx-St. Angela xx po Kingtom xx). Hodowca: Niemcy
Fig. 10. SIRE LINE of GALLOPIN xx, line of St. Simon xx, b. 1881 (Gallopin xx-St. Angela xx after Kingtom xx). Breeder: Germany
BYBY (1961) s.f.
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
193
− FORDON xx, gniady, urodzony w 1969 roku (Surmacz xx-Ferrara xx po Cypr xx) Hodowca: SK Strzegom.
− KOSMOS xx, siwy, urodzony w 1984 roku (Saragan xx-Konstelacja xx po Mehari xx).
Hodowca: SK Golejewko.
− PUNKT xx, ciemnogniady, urodzony w 1991 roku (Rewers xx-Padwa xx po Pawiment xx). Hodowca: KPGR Budzyń.
Pozytywnie sprawdziły się ogiery pełnej krwi angielskiej Kosmos i Fordon. Kosmos stanowił klacze w latach 1988−1996. Wywodzi się z najcenniejszej rodziny klaczy Quarry, której historia jest ściśle związana z SK Golejewko (Dudzik i in. 1990). Cenne pochodzenie
oraz uzdolnienia skokowe i dzielność, wykazywana w konkursach WKKW, zadecydowały
o jego użyciu w hodowli koni sportowych. Do stada matek włączono jego 11 córek, a do
Zakładu Treningowego zakwalifikowano 2 ogiery (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni
Nowielice 1949−2004). Potomstwo ogiera Kosmos charakteryzuje się dzielnością oraz
uzdolnieniami skokowymi (wywiad 2004).
Fordon stanowił klacze w latach 1985−1987. Był charakteryzowany jako dobry koń pełnej krwi angielskiej, z karierą wyścigową. Użyty w SK Walewice pozostawił wiele doskonałych koni sportowych, spośród których Duc de Normandie (ex. Dinozaur), sprzedany
do Austrii, został mistrzem tego kraju w WKKW w 1985 roku. Z potomstwa, użytkowanego
w sporcie jeździeckim w SK Walewice, wyróżniły się takie wałachy, jak: Bakałarz xo, urodzony w 1985 roku (od Belinda xo po Walezjusz xo) – 2 srebrne medale w Mistrzostwach
Polski Seniorów w WKKW w 1985 i 1986 roku, oraz Zoon xo, urodzony w 1978 roku (od
Zoometria xo po Eolit xo) – srebrny medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w WKKW
w 1987 roku. Ponadto w SK Walewice Fordon był ojcem 21 klaczy włączonych do stada
matek (Maciejowski i in. 1987). Użyty w SK Nowielice dał 11 klaczy, włączonych do stada
matek, oraz 3 ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego. Natomiast w sporcie jeździeckim wyróżnili się tacy potomkowie tego ogiera, jak wałachy: Herbarz sp., urodzony
w 1987 roku (od Harfiarka po Feiretraum han.) – srebrny medal w Mistrzostwach Polski
Juniorów w WKKW i m.in. II miejsce w zawodach rangi CCI* w 1994 roku (starty w konkursach rangi krajowej i międzynarodowej), oraz Harpun sp., urodzony w 1986 roku (od Hiszpania po Polonez xx) − brązowy medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w Skokach przez
Przeszkody w 1993 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004)
W opinii hodowców potomstwo ogiera Fordon było bardzo dzielne i skoczne, ale niestety
jego śmierć przerwała jego dobrze zapowiadającą się karierę hodowlaną (Wywiad... 2004).
RÓD OGIERA DAMPFROSS x. wschpr., ur. 1916 (DINGO x.wschpr.-LAURA x.wschpr.
po PASSERAN wschpr.). Hodowca: Niemcy
Ogier DAMPFROSS, urodzony w 1916 roku (Dingo-Laura), był wspaniałym modelem
konia, obdarzonym niezwykłą zdolnością do przekazywania swoich cech na potomstwo
(rys. 11). Mimo niepełnego rodowodu – zarówno ze strony ojca, jak i matki – największą
zaletę stanowił inbred w III/IV pokoleniu na ogiera Flugel, urodzonego w 1869 roku, którego
typ odziedziczył Dampfross. Linia ogiera Dampfross była niezwykle ceniona w Trakenach.
DAMPFROSS (1916) wschpr.
SEMPER IDEM (1934) x trk.
SENATOR (1938) han.
HEXENSHUS (1924) trk.
ABSCHUSS (1949) brdbg.
TERMIT (1933) trk.
ABGLANZ (1944) trk.
SENATUS (1938) han.
SEKUNDANT han.
SEXTANS
ABSATZ (1960) han.
ARGENTAN (1971) han.
ARGENTINUS (1980) han.
Rys. 11. RÓD OGIERA DAMPFROSS x.wschpr., ur. 1916 (DINGO x.wschpr.- LAURA x.wschpr., po PASSERAN wschpr.). Hodowca: Niemcy
Fig. 11. SIRE LINE of DAMPFROSS x. wschpr., b. 1916 (DINGO x.wschpr.-LAURA x.wschpr., after PASSERAN wschpr.). Breeder: Germany
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
195
Dał on 40 matek, wcielonych do Traken, i 41 ogierów – do stad państwowych, w tym
5 czołowych w samych Trakenach: Hyperion, urodzony w 1926 roku, Tarif, urodzony
w 1927 roku, Prator, urodzony w 1926 roku, Phytagoras, urodzony w 1927 roku, Semper
Idem, urodzony w 1934 roku (Pruski 1953). Ogier ten wywarł wielki wpływ na hodowlę konia wschodnio-pruskiego (Pruski 1960).Wybitnym przedstawicielem tej linii jest ogier Argentinus han., urodzony w 1980 roku (Argentan I han.-Dorle po Duden II han.), który
w Niemczech jest żywą legendą w hodowli koni sportowych. Jest on uznany przez największe niemieckie związki hodowlane, ma 28 uznanych synów oraz 605 klaczy hodowlanych,
spośród których 48 zostało nagrodzonych premią państwową. Potomstwo ogiera Argentinus odnosi sukcesy zarówno w skokach, jak i w ujeżdżeniu. Znane konie ujeżdżeniowe to
Albano i Amaretto. Natomiast wśród koni skokowych należy wymienić takie konie, jak Anka, Argentina, Autogram, Azarro H i Furiosa 50 (Cuber 2002 e).
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
− ABSCHUSS brdbg., kasztan, urodzony w 1949 roku (Hexensus x.trak.-Absinta han. po
Journalist han.). Hodowca: Niemcy
− ALFARO old., kasztan, urodzony w 1996 roku (Argentinus han.-Granina po Grannus han.).
Hodowca: Niemcy.
− SATURN han., gniady, urodzony w 1976 roku (Sextant han.-Dorole han. po Duft han.).
Hodowca: Niemcy.
Pozytywnie sprawdzonym przedstawicielem rodu ogiera DAMPFROSS był ogier oldendburskiej rasy Alfaro, który stanowił klacze w latach 1999−2001. Ogier ten został użyty
ze względu na cenne pochodzenie, talent skokowy (sprawdzony sportowo). Ponadto miał
bardzo zrównoważony charakter. Jego potomstwo jest bardzo obiecujące, wykazuje talent
skokowy i jest obdarzone dobrym charakterem i ruchem. Jego córka, Nektaria sp., urodzona w 2000 roku (od Niezapominajka sp. po Davidoff han.), zajęła III miejsce w próbie dzielności dla klaczy w Białym Borze w 2003 roku (Byszewski 2003).
RÓD OGIERA IBRAHIM s.f., ur. 1952 (THE LAST ORANGE s.f.-VAILLANTE s.f.
po BONHEUR s.f.). Hodowca:Francja
Linia ogiera Alme Z s.f., ur. 1972 (Ibrahim s.f.-Girondine s.f. po Ultimate xx).
Hodowca: Francja
Alme Z s.f. (1972–1991) − „Chef de Race” był ojcem 50 uznanych na świecie ogierów
(rys. 12), przekazując potomstwu bardzo dobrą technikę skoku, zwłaszcza elastyczność.
Stworzył podwaliny nowoczesnej hodowli koni sportowych − skoczków. Był on ulubieńcem
Leona Melchiora − twórcy i właściciela stadniny w Zangershide. Pozostawił po sobie tak
doskonałe konie sportowe, jak I Love You, Agent, Aerobic, Animo, Alexis czy Galoubet
(Wyganowska 1991). Jego syn Jalisco B (1975−1994), od Tangara po Furioso xx, należał
do tzw. klubu 6, czyli grupy 6 ogierów, które jako jedne z pierwszych zostały sprawdzone
sportowo, zanim zostały wykorzystane w hodowli. Jalisco B stworzył linię, która odcisnęła
wyraźne piętno na hodowli koni skokowych na całym świecie i która jest obecna we
wszystkich liczących się hodowlach koni sportowych (Ranking WBFSH 1996). Pozostawił
po sobie tak doskonałe konie sportowe, jak Waiti Quito de Baussy, Rochet M − brązowy
medalista IO w Atlancie w 2000 roku czy Quidam de Revel – ogier o ustalonej pozycji w ho-
196
R. Pikuła i in.
dowli europejskiej i w sporcie, m.in. IV miejsce indywidualnie na Igrzyskach Olimpijskich
w 1992 roku w Barcelonie w konkursie skoków przez przeszkody (Kurkiewicz- Kuchejda 1995).
LE BON (1993) kwpn.
ALME Z (1972) s.f.
JALISCO B (1975)
QUIDAM DE REVEL (1982) s.f.
QUIDAM (1988) s.f.
MARKIES V (1994) kwpn.
NURYEV (1995) kwpn.
Rys. 12. RÓD OGIERA IBRAHIM A.N, linia ogiera Alme Z s.f., ur. 1972 (Ibrahim s.f.-Girondine s.f. po Ultimate xx).
Hodowca: Francja
Fig. 12. SIRE LINE of IBRAHIM A.N., line of Alme Z s.f., b. 1972 (Ibrahim s.f.-Girondine s.f., after Ultimate xx).
Breeder: France
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z linii ogiera Alme Z:
− LE BON kwpn., kasztan, urodzony w 1993 roku (Quidam s.f.-Goedele kwpn. po Candy
Boy kwpn.). Hodowca: Holandia.
− NURJEV kwpn, gniady, urodzony 1995 roku (Quidam s.f.-Impuls kwpn. po Pilot westf.).
Hodowca: Holandia.
− MARKIES kwpn. gniady, urodzony1994 roku (Quidam s.f.-Gubha kwpn. po Voltaire kwpn).
Hodowca: Holandia.
Pozytywnie sprawdzonym przedstawicielem tej linii był Le Bon, który stanowił klacze
w 1997 roku. Pozostawił po sobie potomstwo, charakteryzujące się uzdolnieniami skokowymi i dobrym ruchem, czego przykładem jest ogier Oleon sp., urodzony w 1998 roku (od
Oficyna sp. po Windwurf han.) − dwukrotnie zajął II miejsce w Mistrzostwach Polski Młodych Koni w Ujeżdżeniu w 2002 i 2003 roku (dla koni 4- i 5-letnich) − Dokumentacja hodowlana Stadniny (1949−2004), Wywiad... (2004).
RÓD OGIERA BAY RONALD xx, ur. 1893 (HAMPTON xx-BLACK DUCHESS
po GAILARD xx). Hodowca: Anglia
Linia ogiera Prunus xx, ur. 1925 (Dark Ronald xx-Pommergranate xx po Perssimon xx).
Hodowca: Niemcy (rys. 13)
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tej linii:
− KOBRYŃ wlkp., kasztan, urodzony w 1970 roku (Oran I wlkp.-Kabza wlkp. po Jamajka wlkp.).
Hodowca: SK Kroplewo.
− ORAN I wlkp., skarogniady, urodzony w 1963 roku (Priz xx-Orania wlkp. po Alek wlkp.).
Hodowca: SK Nowielice.
PRUNUS (1925)xx
OLEANDER (1930) xx
RAUFBOLD (1940) xx
PRIZ (1958) xx
ORAN I (1963) wlkp.
KOBRYŃ (1970) wlkp.
Rys. 13. RÓD OGIERA BAY RONALD xx, linia ogiera Prunus xx, ur. 1925 (Drak Ronald xx- Pommergranate xx po
Perssimon xx). Hodowca: Niemcy
Fig. 13. SIRE LINE of BAY RONALD xx, line of Prunus xx, b. 1925 (Dark Ronald xx-Pommergranate xx after
Perssimon xx). Breeder: Germany
Pozytywnie sprawdzonym przedstawicielem tej linii był ogier wielkopolskiej rasy Oran I,
który stanowił klacze w latach 1977−1980. Był to ogier z rodowodem „gryfa pomorskiego”,
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
197
ponieważ jego matka Orania pochodziła z najstarszej rodziny żeńskiej założonej przez klacz
Ognica. Do stada włączono jego 8 córek, spośród których wyróżniły się klacze Grota wlkp.,
urodzona w 1978 roku (od Groza xx po Caruso xx), Oracja wlkp., urodzona w 1978 roku
(od Osieczna wlkp. po Asumpt wlkp.), Niwa wlkp., urodzona w 1979 roku (od Nikifona po
Nikifon wlkp.). Klacze te zostały sprawdzone sportowo w skokach przez przeszkody
w konkursach klasy C. Oran I znany jest przede wszystkim jako ojciec ogiera Kobryń, urodzonego w 1970 roku (od Kabza po Jamajka wlkp.), z hodowli SK Kroplewo. Kobryń był
ogierem o wybitnej karierze sportowej − zarówno w skokach (złoty medal w Mistrzostwach
Polski Seniorów w 1981 roku i srebrny medal w 1982 roku), jak i w ujeżdżeniu (2 medale
w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1976 i 1977 roku) − Chachuła i in. (1980). Natomiast
z synów ogiera Oran I, urodzonych w SK Nowielice, którzy zostali zakwalifikowani do zakładu treningowego, należy wyróżnić ogiera Groń wlkp., urodzonego w 1979 roku (od Gregorii wlkp. po Gerwazy wlkp.), w przypadku którego zbyt intensywna eksploatacja przerwała interesująco zapowiadającą się międzynarodową karierę sportową w konkursach skoków
przez przeszkody (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004; Pikuła
i Bobik 1989).
W opinii hodowców Oran I był jednym z najlepiej kryjących ogierów w Stadninie, niestety
niedostatecznie wykorzystanym. Należy nadmienić, że próba przedłużenia cennej linii tego
ogiera nie powiodła się. Użyty w tym celu Kobryń nie sprawdził się i nie odegrał istotnej roli
w Stadninie. Jego potomstwo cechowało się dużym rozrzutem cech i pomimo wykazywanych uzdolnień skokowych było zbyt małego wzrostu (Wywiad... 2004).
RÓD OGIERA DER LÖWE xx, ur. 1944 (WAHNFRIED xx-LENSHERIN xx po HERLOD xx).
Hodowca: Niemcy
Linia ogiera Darco bwp., ur. 1980 (Lugano van La Roche bwp.- Ocoucha bwp. po Codex xx).
Hodowca: Belgia
Słynnym przedstawicielem tej linii (rys. 14) jest ogier Lugano van La Roche (Lugano I han.Adlerflut H han.) − ojciec wielu doskonałych koni sportowych i hodowlanych w Belgii, m.in.
La Ina – mistrza Europy w 1993 roku w skokach przez przeszkody pod Irlandczykiem Peterem
Charlsem czy Darco, urodzonego w 1980 roku (od Ocoucha bwp. po Codex xx) − bardzo dobrego skoczka, obecnie uważanego za jednego z najlepszych ojców koni skokowych.
SIR NEEL (1999) kwpn.
DARCO (1980) bwp.
KIMBALL (1987)bwp.
QUIMBALL (1993) bwp.
Rys. 14. RÓD OGIERA DER LOWE xx, linia ogiera Darco bwp., ur. 1980 (Lugano van la Roche bwp.-Ocoucha bwp.
po Codex xx). Hodowca: Belgia
Fig. 14. SIRE LINE of DER LOWE xx, line of Darco bwp., b. 1980 (Lugano van la Roche bwp.-Ocoucha
bwp. after Codex xx). Breeder: Belgium
Posiada 40 sklasyfikowanych potomków, spośród których najlepszymi okazały się Otterongo i Parco − obydwa startujące pod Ludo Phillippaertsem, podobnie jak wyżej wspomniany Darco (Cuber 2002 e, f).
198
R. Pikuła i in.
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tej linii:
− QUIMBALL bwp, kary, urodzony w 1993 roku (Kimball bwp-Arenda bwp.po Indiaan
bwp.). Hodowca: Belgia.
− SIR NELL bwp, ciemny kasztan, urodzony w 1999 roku (Darco bwp-Nela Helen kwpn. po
Quidam s.f.). Hodowca: Holandia.
Pozytywnie sprawdzonym przedstawicielem tego rodu był ogier Quimball, który stanowił klacze w 1996 roku. Cenne pochodzenie tego ogiera, dobry ruch oraz uzdolnienia skokowe (potwierdzone w konkursach skoków przez przeszkody) były głównymi czynnikami, które zadecydowały o jego wykorzystaniu w Stadninie (Wywiad... 2004). Do stada matek włączono jego
2 córki, z których Nasturcja sp., urodzona w 1997 roku (od Niezapominajka sp. po Davidoff han.),
została championką klaczy rasy polski koń szlachetny półkrwi w Józefinie w 2001 roku. Do zakładu treningowego został zakwalifikowany jego syn Donald sp., urodzony w 1997 roku (od Danina sp. po Davidoff han.), który został użyty jako ogier czołowy w SK Widzów w 2002 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
RÓD OGIERA TOURBILLION xx, ur. 1928 (TORNADO xx-APULIA xx po APELLE xx).
Hodowca: Francja
Założycielem tego rodu jest ogier TOURBILLON xx (rys. 15), w którego żyłach „płynęła
krew” słynnego ogiera Brueler ojca 4 derbistów. Syn ogiera Brueler Ksar uważany był za
jednego z najlepszych koni wyścigowych okresu międzywojennego we Francji. Dał on
2 derbistów − ogiery Thor i TOURBILLON. Ten ostatni, poza francuskim Derby, wygrał
w Prix Greffuhle, Prix Hocquart, Prix Lupin i zasłynął jako „ojciec” derbistów (Budny 1974).
Wybitnym przedstawicielem tego rodu był ogier Aquino, urodzony w 1948 roku, który dał
nie tylko liczne, ale i wartościowe potomstwo. Wśród nich były bardzo dobre konie wyścigowe i sportowe, a także wiele klaczy matek stadnych. Krew Aquino jest bardziej rozpowszechniona wśród koni wielkopolskich. Aquino był ojcem wielu znanych koni sportowych,
m.in. klaczy Biszka xx i Saszka xx, ogiera Chandżar xx, wałacha Brok xx, osiągających sukcesy
w konkurencji skoków przez przeszkody, oraz Bao Day xx i Sopran xx, osiągających sukcesy
w konkurencji WKKW. Potomstwo, szczególnie żeńskie, dziedziczyło cechy typu i pokroju Aquino, a liczne jego córki okazały się doskonałymi matkami stadnymi (Budny 1974).
TOURBILLON (1928)xx
TORNADO (1939) xx
AQUINO (1943) xx
POLONEZ (1963) xx
OPACZ (1981) sp.
Rys. 15. RÓD OGIERA TOURBILLON xx, ur. 1928 (Tornado xx-Apulia xx po Apelle xx). Hodowca: Francja
Fig. 15. SIRE LINE OF TOURBILLON xx, b. 1928 (Tornado xx-Apulia xx after Apelle xx). Breeder: France
W SK Nowielice użyto następujących ogierów z tego rodu:
− POLONEZ xx, gniady, urodzony w 1963 roku (Aquino xx-Putnia xx po Pink Pearl xx).
Hodowca: SK Iwno.
− OPACZ sp., gniady, urodzony w 1981 roku (Polonez xx-Oferta sp. po Feiertraum han.).
Hodowca: SK Nowielice.
Przełomowym momentem w historii hodowli w Stadninie Koni Nowielice było użycie
ogiera pełnej krwi angielskiej Polonez, który stanowił klacze w latach 1968−1974 oraz
1978−1984. Ogier ten miał znakomite pochodzenie i udaną karierę wyścigową. W latach
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
199
1965−1967 wziął udział w 20 gonitwach z następującymi wynikami: 4 x I (w gonitwach Rulera, Skarba, Łeb w Łeb), 4 x II, 1 xIII, 2 x IV, 9 x bez miejsca. Ponadto charakteryzował się
prawidłowym pokrojem, dobrym charakterem i ruchem. Jego użycie w stadninie miało na
celu wyrównanie zróżnicowanego pogłowia klaczy matek, przekazanie mu cennych właściwości swojej rasy, a także wyhodowanie koni przydatnych do użytkowania wierzchowego i sportowego. Polonez, podobnie jak jego ojciec Aquino, był ojcem doskonałych matek.
Do stada włączono jego 44 córki. Klacze te były jednolite w typie, najczęściej gniade, bardzo dzielne użytkowo, świetnie wykorzystujące paszę (Pikuła i Bobik 1989). Najlepszym
tego przykładem były córki pochodzące z kojarzenia z klaczą Harfa, która założyła najsłynniejszą i najcenniejszą rodzinę w historii Stadniny (Piech i Bobik 1975). Jej 4 córki, tj. Hiszpania, Harmonia, Hera II i Harfia (wszystkie po ogierze Polonez), okazały się znakomitymi
końmi sportowymi i dobrymi matkami stadnymi. Hiszpania, urodzona w 1969 roku, zdobyła
srebrny medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1977 roku w skokach przez przeszkody,
startowała w konkursach rangi CSI i CSIO. Dała 4 klacze włączone do stada matek, a jej
syn, wałach Harpun sp., urodzony w 1986 roku (po Fordon xx), był brązowym medalistą
Mistrzostw Polski Seniorów w Skokach przez Przeszkody w 1993 roku. Harmonia, urodzona w 1971 roku, startowała w skokach przez przeszkody i w WKKW, zdobywając największe sukcesy: złoty medal w Mistrzostwach Polski Juniorów w Skokach przez Przeszkody
w 1977 roku, srebrny medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w WKKW w 1979 roku i złoty
medal w 1983 roku. Inne jej znaczące sukcesy to V miejsce zespołowo na Mistrzostwach
Europy w WKKW w Luhmuhlen w 1979 roku i XIII miejsce indywidualnie. Dała 2 klacze
włączone do stada matek. Hera II, urodzona w 1972 roku, startowała w skokach przez
przeszkody, w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej. Dała 3 klacze włączone do
stada matek i 2 ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego. Z innych matek stadnych
na wyróżnienie zasługuje także Nipa wlkp., urodzona w 1969 roku (od Nacja po Falkner II
han.), która była matką 3 klaczy włączonych do stada matek oraz 5 ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego, m.in. Niferak sp., urodzony w 1979 roku (po Feiertruam
han.), który został nagrodzony złotym medalem zakładu treningowego oraz został użyty
jako ogier czołowy w macierzystej stadninie i w SK Posadowo, a także Olimpia II sp., urodzona w 1972/1973 roku (od Ognista wlkp. po Efekt han.), która była matką 2 klaczy włączonych do stada matek oraz 3 ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego,
w tym ogiera Ofal sp., urodzonego w 1980 roku (po Feiertraum han.), który był użytkowany
sportowo w skokach przez przeszkody w klubie „ Hubal” z Łobza oraz został użyty jako
ogier czołowy w SK Żołędnica i SK Posadowo. W sporcie jeździeckim wśród potomków
ogiera Polonez wyróżnili się m.in.: wałach Szampan wlkp., urodzony w 1972 roku (od Szarada wlkp. po Melitor wlkp.) − jego największe sukcesy to: srebrny medal zdobyty zespołowo w igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 roku, złoty medal w Mistrzostwach Polski
Juniorów w Skokach przez Przeszkody w 1978 roku, IV miejsce w Mistrzostwach Polski
Seniorów w Skokach przez Przeszkody w 1981 roku, 21 startów w konkursach „Puchar
Narodów”, m.in. II miejsce na CSIO w Sopocie w 1983 roku i III miejsce na CSIO w Bratysławie w1983 roku. Inny znany potomek ogiera Polonez to wałach Optyk sp., urodzony
w 1970 roku (od Orfea po Falkner II han.), który startował w zawodach WKKW rangi krajowej i międzynarodowej, zdobywając złoty medal w Mistrzostwach Polski Juniorów
200
R. Pikuła i in.
w WKKW w 1978 roku, medal brązowy Mistrzostw Polski Seniorów w WKKW w 1982 roku
i brązowy medal zespołowo w Mistrzostwach Europy Juniorów w WKKW we Francji w 1977 roku. Synami ogiera Polonez były także: wałach Tropik sp., urodzony w 1970 roku (od Traga po
Abschuss brdbg.) − brązowy medal Mistrzostw Polski Seniorów w WKKW w 1977 roku, wałach
Koper wlkp., urodzony w 1974 roku (Polonez xx-Kasata wlkp. po Doliniarz wlkp.), który startował
w zawodach WKKW rangi krajowej i międzynarodowej − brązowy medal zespołowo w Mistrzostwach Europy Młodych Jeźdźców w WKKW w Achselwang w 1981 roku, brązowy
medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w WKKW w 1983 roku, złoty medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w WKKW w 1985 roku, V miejsce zespołowo i XXXI indywidualnie
w Mistrzostwach Europy Seniorów w Anglii w 1985 roku, wałach Fant sp., urodzony w 1982
roku (Polonez xx-Fasana xo po Neryt xx ) − uczestnik igrzysk olimpijskich w Barcelonie
w 1992 roku (42. miejsce indywidualnie), który zdobył srebrny medal w Mistrzostwach Polski Młodych Jeźdźców w WKKW w 1990 roku, 2 złote medale w Mistrzostwach Polski Seniorów w WKKW w 1991 i 1993 roku, klacz Cyna sp., urodzona w 1984 roku (Polonez
xx-Cefala sp. po Feiertraum han.), która zdobyła IV miejsce indywidualnie na Mistrzostwach Świata w WKKW w Hadze w 1994 roku pod reprezentantką Finlandii Pią Pantsu.
W ujeżdżeniu wyróżnił się wałach Mytrop wlkp., urodzony w 1974 roku (od Myślibora x.pom
po Gajowy x.pom), który zdobył złoty medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1985 roku
(Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949−2004).
W Rejestrze polskich koni sportowych startujących w latach 1981−1992 został umieszczony wykaz ogierów, które charakteryzowały się największą liczbą potomstwa, które zostało wpisane do Rejestru. Absolutnym rekordzistą okazał się ogier Polonez z 16 zarejestrowanymi potomkami (Rejestr 2002).
Próba kontynuacji tej cennej linii nie powiodła się. Z grupy 10 ogierów, zakwalifikowanych
do Zakładu Treningowego, wybrano ogiera Opacz sp., urodzonego w 1980/1981 roku (od
Oferta sp. po Feiertraum han.), który stanowił klacze w latach 1985−1987 oraz 1992 roku. Niestety, ogier ten nie sprawdził się i nie odegrał żadnej roli w Stadninie (Wywiad... 2004).
Polonez przeszedł do historii nowielickiej stadniny, dając cenne klacze matki oraz wiele
wspaniałych koni sportowych. Swojemu potomstwu przekazał swój łagodny charakter,
efektowny ruch i wybitną dzielność sportową. Został nazwany twórcą nowielickego stada
matek oraz ojcem wybitnych koni sportowych (Wywiad... 2004).
RÓD OGIERA PERSEUS westf., ur. 1954 (PLUCHINO xx-ADRIA westf. po RAMZES xo).
Hodowca: Niemcy
Linia ogiera Pilot westf., ur. 1974 (Pilatus westf.-Gratia westf. po Graphit han.).
Hodowca: Niemcy
Jest to słynna linia „P” założona przez ogiera PERSEUS Sam Pilatus, który nie dał żadnego wybitnego konia sportowego (Cuber 1998 b, c), natomiast w Westfalii założył słynny
ród koni sportowych i ogierów przedłużony przez ogiery Pilot i Polydor (Cuber 2002 f).
Wnukowie ogiera PERSEUS byli ojcami wielu znakomitych koni sportowych (Michałkiewicz-Szłapka 1998). Ogier Polydor dał takie konie sportowe, jak: Pamina, która zdobyła
srebrny medal zespołowo w Mistrzostwach Świata w Skokach przez Przeszkody w Sztok-
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
201
holmie pod Otto Beckerem, VV Two Step, Poor Boy, Padua i Sonora La Silla. Polydor ma
około 27 uznanych synów. Jego 24 córki otrzymały zaszczytny tytuł State Premium Stute
(Cuber 2002 f).
PILOT (1974) westf.
PAVAROTTI V/DE HELLE (1989) bwp.
QUIRINUS (1995) bwp.
Rys. 16. RÓD OGIERA PERSEUS westf., linia ogiera Pilot westf., ur. 1974 (Pilatus westf.-Gratia wesft.,
po Graphit han.). Hodowca: Niemcy
Fig. 16. SIRE LINE of PERSEUS westf., line of Pilot westf., b. 1974 (Pilatus westf.-Gratia westf., after
Graphit han.). Breeder: Germany
Ogier Pilot (Pilatus westf.-Gratia westf po Graphit westf.) − rys.16, mimo iż sam nie miał osiągnięć jako koń sportowy, dał wybitne potomstwo. Ogier ten miał 97 uznanych synów. Słynne konie sportowe, będące jego potomstwem, to: Pialotta, która pod Szwedem Rolfem-Goranem
Bengstonem zdobyła brązowy medal indywidualnie i srebrny zespołowo w Mistrzostwach Europy
w Skokach przez Przeszkody w 2001 roku, PS Priamos, Power Light – złoty medalista serii konkursów Sires of the World w 1998 roku, Showtime i E-Pilot (Cuber 2002 f).
W SK Nowielice użyto następującego ogiera z tej linii:
− QUIRINUS bwp, gniady, urodzony w 1995 roku (Pavarotti v/de Helle bwp-Heidi bwp.
po Lys de Darmen bwp). Hodowca: Belgia.
Quirinus stanowił klacze w latach 1998−1999 oraz w 2001 roku. Został użyty z uwagi na swoje cenne pochodzenie i uzdolnienia skokowe (był użytkowany sportowo) − Wywiad... (2004).
Swojemu potomstwu przekazał skoczność, dobry ruch i charakter. Przykładem jest ogier
Orson sp., urodzony w 2000 roku (od Obrona sp. po Cabrol hol.), który zajął VI miejsce
w Mistrzostwach Polski Młodych Koni w Skokach przez Przeszkody w 2004 roku, w kategorii koni 4-letnich, oraz wałach Dartus sp., urodzony w 2000 roku (od Danina sp. po Davidoff han.), który zajął 3. miejsce w Mistrzostwach Polski Młodych Koni w Ujeżdżeniu
w 2004 roku, w kategorii koni 4-letnich (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice
1949−2004). Duży sukces odniosły dwie córki ogiera Quirinus w próbie dzielności w Białym
Borze w 2003 roku − były to Sabena sp., urodzona w 2000 roku (od Selena sp. po Cabrol
hol), która zajęła I miejsce, i Hanoi sp., urodzona w 2000 roku (od Hellada wlkp. po Kosmos xx), która zajęła II miejsce (Byszewski 2003).
WNIOSKI
1. Analizując strukturę rasową założycieli rodów i linii ogierów stanowiących klacze w SK
Nowielice, można stwierdzić, że większość z nich, podobnie jak w światowej hodowli
koni sportowych, wywodzi się od ogierów pełnej krwi angielskiej. Reproduktory te reprezentowały najlepsze i najcenniejsze rody i linie w światowej hodowli koni sportowych, co
wpłynęło na zwiększenie jakości koni hodowlanych w Stadninie.
2. Stwierdzono, że w Stadninie Koni Nowielice najliczniej reprezentowanym rodem (przez
14 ogierów) był ród hanowerskiego ogiera FLING. Drugim pod względem liczebności
(reprezentowanym przez 8 ogierów) był ród ogiera pełnej krwi angielskiej PHALARIS,
trzecim zaś, reprezentowanym przez 7 ogierów, był ród anglo-normandzkiego ogiera
COR de la BRYERE.
202
R. Pikuła i in.
3. Analizując wybór reproduktorów do hodowli, można stwierdzić, że hodowcy starali się
kontynuować te rody ogierów, których przedstawiciele wywarli pozytywny wpływ na hodowlę koni w Stadninie, pozostawiając ogiery czołowe, cenne matki stadne oraz wybitne
konie sportowe.
PIŚMIENNICTWO
Bobik J. 1998. Program hodowli koni na lata 1999−2010. Stadnina Koni Nowielice, sp. zo.o,
Nowielice.
Budny J. 1974. Aquino. Koń Pol. 2, 13−16.
Byszewski W.1983. Kwalifikacje i zakup ogierów do PSO i ZT w 1982 roku. Koń Pol. 1, 4−7.
Byszewski W. 2003. Nowielice górą. Koń Pol. 3, 10−11.
Cuber A. 1998 a. Ranking najwyżej sklasyfikowanych reproduktorów na świecie na podstawie
wyników najlepszych potomków tych ogierów w sezonie 1996/1977 wg WBFSH. Konie
i Rumaki 15, 44−45.
Cuber A. 1998 b. Ranking najwyżej sklasyfikowanych reproduktorów na świecie na postawie
wyników najlepszych potomków tych ogierów w sezonie 1996/1997 wg WBFSH. Konie
i Rumaki 16, 46−47.
Cuber A. 1998 c. Ranking najwyżej sklasyfikowanych reproduktorów na świecie na podstawie
wyników najlepszych potomków tych ogierów w sezonie 1996/1997 wg WBFSH. Konie
i Rumaki 17, 52−53.
Cuber A. 2002 e. Ranking 10 najlepszych reproduktorów ujeżdżeniowych wg WBFSH
2000/2001. Konie i Rumaki 18, 60−62.
Cuber A. 2002 f. Ranking 10 najlepszych reproduktorów skokowych wg WBFSH 2000/2001.
Konie i Rumaki 20, 52−54.
Chachuła J., Bucholz-Ferestein W. 1980. Polskie konie wierzchowe. PWRIL, Warszawa.
Chachuła J., Bucholz-Ferestein W. 1981. Polskie konie wierzchowe. PWRIL, Warszawa.
Danielewicz H. 1984. Northen Dancer − najsławniejszy reproduktor świata. Koń Pol. 4, 33−35.
Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice. 1949−2004.
Dudzik M., Świdzińska M., Lipczyński J. 1990. SK Żołędnica. Koń Pol. 6, 4−12.
Gocłowski P., Krzyżanowski R. 1994. 25 lat SK Jaroszówka. Koń Pol. 2, 16−24.
Grafowski W., Fedorski J. 1973. Znaczenie Dorpata. Koń Pol. 3, 22−23.
Hay S., Starzyński W. 1956. SK Posadowo. PWRIL, Warszawa.
Jackowski M., Lubkiewicz M. 1997. Hodowla sportowych koni angloarabskich w Stadninach
Próchna-Ochaby i Walewice. Zesz. Nauk AR Szczec., Ser. Zootechnika 35 (117), 63−78.
Kurkiewicz-Kuchejda M. 1995. Ogiery SF w SK Próchna. Koń Pol. 5,14−15.
Krzyżanowski R. 1985. SK Jaroszówka. Koń Pol. 2, 8−13.
Łojek J. 2000. Zmiany w pogłowiu i hodowli koni ras krajowych w latach 1989−1999. Prz. Hod.
4, 4−7.
Maciejowski M., Pietraszewski J., Wiśniewski R. 1987. Walewickie angloaraby. Prz. Hod. 20,
8−14.
Michałkiewicz-Szłapka J. 1998. Europejski koń sportowy. Konie i Rumaki 21, 44.
Nowicka-Posłuszna A. 2000. Rumian. Koń Pol. 4, 13−16.
Nowicka-Posłuszna A., Gatz K. 2000. Hodowla koni sportowych w SK Pępowo. Zesz. Nauk.
AR Szczec., Ser. Zootechnica 12 (40), 145−169.
Charakterystyka najcenniejszych rodów i linii ogierów...
203
Piech H., Bobik K. 1975. 25 lat SK Nowielice. Koń Pol. 3, 1−5.
Pikuła R., Bobik J. 1989. 40 lat PSK Nowielice. Koń Pol. 4, 2−6.
Prus-Niewiadomski Z. 1984. Ambasador w polskiej hodowli i jeździectwie europejskim. Koń
Pol. 2, 31−33.
Pruski W. 1953. Ważniejsze prądy w polskiej hodowli koni. Rocz. Nauk Rol., Ser. D Monogr. 68.
Pruski W. 1960. Hodowla Koni. T. I. PWRIL, Warszawa.
Pruski W. 1982. Dzieje konkursów hippicznych w Polsce. Sport i Turystyka, Warszawa.
Ranking WBFSH. 1996. Jeźdźcy i Konie 3, 12−13.
Rejestr polskich koni sportowych w latach 1981−1992. PZHL, Warszawa.
Soboń H. 2000. Cor de la Bryere. Koń Pol. 1,11−15.
Szafryna Ł. 2002. Ogiery 2002. Gegco, Poznań.
Świdzińska M. 1976. Czołowe ogiery pełnej krwi angielskiej w hodowli w latach 1946−1976.
PWRIL, Warszawa.
Verband Der Zuchter Des Holsteiner Pferdes E.V. 2004. At home beetween the seas,
throught the world.
Waligóra W. 1985. Monografia przedsiębiorstw hodowli zarodowej Wielkopolski, ziemi lubuskiej, Pomorza Zachodniego w latach 1945−1984. PWRIL, Poznań.
Wywiad − opinia ustna głównego specjalisty ds. hodowli koni mgr. inż. Janusza Bobika. 2004.
Wyganowska R. 1991. Drei W Stud – spółka z możliwościami. Koń Pol. 3, 24.
Wyszomirski M. 1996 a. Ramzes − reproduktor stulecia. Cz. I. Koń Pol. 2, 4−5.
Wyszomirski M. 1996 b. Ramzes − reproduktor stulecia. Cz. II. Koń Pol. 3, 4−5.