Arkusz

WARMIOSKO-MAZURSKI KONKURS HISTORYCZNY
DLA GIMNAZJALISTÓW W ROKU SZKOLNYM 2010/2011
3 marca 2011, godz. 11.00
............................
Kod pracy ucznia
KONKURS PRZEDMIOTOWY HISTORYCZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP WOJEWÓDZKI
Szanowny Uczniu,
witaj na etapie wojewódzkim konkursu historycznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się
prawidłowo odpowiedzied na wszystkie pytania.

Arkusz liczy 9 stron (w tym stronę tytułową) i zawiera 18 zadao.

Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś
je Komisji Konkursowej.

Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem.

Dbaj o czytelnośd pisma i precyzję odpowiedzi.

Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną.

W przypadku testu wyboru prawidłową odpowiedź zaznacz stawiając znak „X” na literze
poprzedzającej treśd wybranej odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem
i zaznacz znakiem „X” prawidłową odpowiedź.

Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym.
Pracuj samodzielnie. Złamanie tej zasady spowoduje Twoją dyskwalifikację z udziału w konkursie!
Powodzenia!
Czas pracy: 90 minut
Liczba punktów możliwych do uzyskania: 70
1
1. Najstarsze cywilizacje powstały w dolinach wielkich rzek. Połącz określone cywilizacje z
rzekami, nad którymi się ukształtowały.
(4 pkt)
A. Nil
1. Indie
B. Huang-ho, Jangcy
2. Mezopotamia
C. Indus
3. Chiny
D. Eufrat i Tygrys
4. Egipt
E. Ob
2. Uzupełnij tabelkę.
Miejscowośd
(4 pkt)
Rok
Dowódca
Zwycięzca
490 p. n. e.
Grecy
Termopile
Leonidas
Temistokles
Cheroneja
Grecy
338 p. n. e.
3. Zaznacz budowle, która nie powstały w starożytnym Rzymie.
a) termy
c) Partenon
b) łuki tryumfalne
d) akwedukt
(2 pkt)
e) Świątynia w Luksorze
4. Połącz linią daty, wydarzenia i nazwiska.
(4 pkt)
476r.
Karol Wielki
Bitwa pod Poitiers
732r.
Odoaker
Koronacja cesarska
800r.
Mahomet
Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego
622r.
Karol Młot
Ucieczka do Medyny
5. Ułóż w porządku chronologicznym następujące wydarzenia (ponumeruj je od 1 –
najwcześniejsze, do 5 - najpóźniejsze ).
(2 pkt)
A. koronacja Bolesława Chrobrego
[
]
B. sprowadzenie Krzyżaków do Polski
[
]
C. powstanie uniwersytetu w Krakowie
[
]
D. zjazd w Gnieźnie
[
]
E. pokój w Kaliszu
[
]
2
6. Uzupełnij tabelkę elementami rozsypanki łącząc paostwo z postacią, wydarzeniem i datą.
(3 pkt)
Paostwo
Postad
Wydarzenie
Data
Zygmunt Stary, Henryk VIII, Marcin Luter, Niemcy, Rzeczpospolita, Anglia, reformacja, hołd pruski,
akt supremacji, 1525, 1517, 1534.
7. Przeczytaj tekst źródłowy i odpowiedz na pytania.
(8 pkt)
„Od czasów zatargów Piotra I z Augustem II Rosja przyjęła politykę krępowania władzy królewskiej w
Polsce i w tym duchu zawierała liczne porozumienia z Prusami i Austrią. (...). Niekiedy myślano w
Petersburgu o sojuszu z Polską (...)w zasadzie jednak dogadzała Rosji neutralnośd bezwładnej
Rzeczypospolitej, neutralnośd traktowana elastycznie, bo przepuszczalna dla rosyjskich przemarszów.
Nie był to wszakże system ścisłej hegemonii czy kurateli politycznej, który zarysował się w dobie
sejmu niemego i który potem starała się wprowadzad w życie Katarzyna II. (...) Dośd
rozpowszechniona w
polskiej historiografii opinia, jakoby
protektorat rosyjski stanowił
przygotowanie do włączenia całej Rzeczypospolitej w imperium carskie, nie wydaje się uzasadniona
(...) inkorporacja całej Polski tak bardzo wzmocniłaby mocarstwową pozycję Rosji, iż musiałaby się
spotkad z energicznym przeciwdziałaniem innych mocarstw. (...) Rząd Katarzyny II w latach
sześddziesiątych niewątpliwie nie dążył do zaboru (...), protektorat miał zapewnid osłonę zachodniej
granicy imperium rosyjskiego i ewentualne współdziałanie uzależnionej Rzeczypospolitej w
wojennych poczynaniach Rosji. System protektoratu nosił w sobie organiczną słabośd, jaką był brak
silnego rządu zdolnego narzucid *społeczeostwu+ uległośd wobec rosyjskiej gwarantki. (...) Katarzyna II
w roku 1795 wymuszając na Stanisławie Auguście akt abdykacji, uczestniczyła w pogrzebaniu tej
polityki, którą rozpoczęła przed trzydziestu laty.”
Emanuel Rostworowski, Polska w układzie sił politycznych Europy XVIII wieku, *w:+ Polska w epoce oświecenia. Paostwo,
społeczeostwo, kultura, red. B. Leśniodorski, Warszawa 1971
1. Kim były wymienione w tekście postacie historyczne:
a) Piotr I
…………………………………………………………………………...................................
b) Katarzyna II
…………………………………………………………………………..................................
3
c) August II
…………………………………………………………………………...................................
d) Stanisław August
…………………………………………………………………………..................................
2. Wyjaśnij pojęcia występujące w tekście :
a) kuratela polityczna
…………………………………………………………………………...................................
b) abdykacja
..………………………………………………………………………...................................
c) inkorporacja
…………………………………………………………………………..................................
d) protektorat
…………………………………………………………………………...................................
8. Wpisz w tabeli obok zdao, które uważasz za prawdziwe – „prawda”, a obok zdao, które
uważasz za fałszywe – „fałsz”.
(4 pkt)
A. Dualizm w rozwoju gospodarczym Europy był jednym ze
skutków wielkich odkryd geograficznych.
B. Ważnym narzędziem w zwalczaniu reformacji stał się zakon
jezuitów, który do Polski został sprowadzony z inicjatywy
Zygmunta III Wazy.
C. Jan III Sobieski po wiktorii wiedeoskiej doprowadził do
podpisania z Turcją pokoju wieczystego w Karłowicach.
D. Konstytucja 3 Maja stosowała monteskiuszowską zasadę
trójpodziału władzy, znosiła liberum veto, zachowywała
nadal elekcyjnośd tronu.
9. Poniżej umieszczono fragment poematu autora poczytnej do dziś książki przygodowej „Księga
dżungli” Rudyarda Kiplinga. Po przeczytaniu tekstu odpowiedz na pytanie.
(2 pkt)
Dźwigaj białych ludzi brzemię,
Wyślij swych synów daleko,
Niechaj podbite plemiona
Otoczą troskliwą opieką;
Niech służą w ciężkim trudzie
Nowo zdobytym szczepom,
Strwożonym dzikim ludziom
Wpół diabłom, a wpół dzieciom. (…)
R. Kipling, cytat za: B. Tuchman, Wyniosła wieża, Warszawa 1987, s.212.
Czy Kipling był zwolennikiem czy przeciwnikiem kolonializmu? Uzasadnij odpowiedź na
podstawie przytoczonego fragmentu wiersza.
4
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
10. Na podstawie analizy danych z tabeli odpowiedz na pytania.
(3 pkt)
Ludnośd dużych miast polskich w latach 1860-1910 (w tys.)
Miasto
1860
1880
1890
1910
KRAKÓW
50
66
85
143
LWÓW
70
110
160
196
ŁÓDŹ
26
48
310
408
POZNAO
51
65
110
150
WILNO
60
90
139
181
WARSZAWA
163
383
686
781
Źródło: Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918, red. I.Pietrzak- Pawłowska, Warszawa 1978, s.14
1. Które z miast przeżyło największy wzrost demograficzny w w/w okresie?
.................................................................................................................................................... .......
2. W którym z zaborów przybyło najwięcej ludności w miastach?
...........................................................................................................................................................
3. Jakie były przyczyny powiększenia liczby mieszkaoców miast w w/w okresie?
............................................................................................................................................................
11. Wpisz we właściwe miejsce w tabelce następujące wydarzenia.
(4 pkt)
a) rewolucja październikowa, b) bitwa pod Gorlicami, c) traktat pokojowy w Brześciu,
d) serdeczne porozumienie.
Data
Wydarzenie
1904
1915
1917
1918
5
12. Uzupełnij tekst, wpisując w wykropkowane miejsca odpowiednie wyrazy.
Na
mocy
traktatu
wersalskiego
Polsce
przyznano
objętą
niedawnym
(5 pkt)
powstaniem
……………….1.…............ i ……………...2..…………….. bez Gdaoska, który miał pozostad pod protektoratem
……...........3...........…….. O losach …………...............4...................... oraz …………........5...………………. miały
zdecydowad plebiscyty ludności.
(Ligi Narodów, Wielkopolskę, Górnego Śląska, Pomorze, Warmii i Mazur)
13. Polska „A” i Polska „B” to popularne w publicystyce lat 30. XX w. określenie dwóch obszarów
Rzeczypospolitej, różniących się zasadniczo pod względem poziomu ekonomicznego
(cywilizacyjnego).
(3 pkt)
A. Odpowiedz, czy poniższe mapy ilustrują te dysproporcje. Swoją odpowiedź uzasadnij.
………………………………………………………………………………………………………..................................................
............................................................................................................................................................
B. Jakie czynniki wpłynęły na takie zróżnicowanie gospodarcze kraju po odzyskaniu
niepodległości?
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
....................………………………………………………………………………………………………………..............................
Gazownie w Polsce w 1937
Sied dróg o twardej nawierzchni w Polsce w 1937 r.
Źródło: Encyklopedia historii gospodarczej Polski, op. cit. t. I, s. 188, t. II, s. 173, 422
6
14. Uporządkuj chronologicznie wydarzenia.
(2 pkt)
a) bitwa nad Bzurą
b) ofensywa styczniowa nad Wisłą
c) atak na Pearl Harbor,
d) układ Sikorski - Majski
e) najazd na ZSRR
f)
desant w Normandii
15. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i odpowiedz na postawione pytania.
(3 pkt)
„Na początku 1941 roku polityka wobec Żydów w Rzeszy znalazła się w impasie. Im więcej sukcesów
militarnych odnosiły Niemcy, tym więcej Żydów przebywało na zdobytych przez nich obszarach. Po
inwazji na ZSRR, kryjącej w sobie ryzyko zwiększenia tej liczby, chodziło o przerwanie owego
zaklętego kręgu. Odpowiedzią jest polityka eksterminacji, polityka sprawnie wykalkulowana,
zaplanowana i bezlitośnie realizowana. Widad tu, w jaki sposób hitlerowska strategia rasowa
stopniowo się radykalizuje: wojna służy jednocześnie jako siła napędowa i jako usprawiedliwienie
unicestwienia żydostwa europejskiego”
François Bédarida Le nazisme et le génocide. Histoire et enjeux, Paris 1989, za: J. Carpentier, F. Lebrun, Historia Europy,
Warszawa 1994, s. 348
a) jaką nazwę nadali Niemcy planowi faktycznej likwidacji wszystkich Żydów europejskich?
.................................................................................................................................................
b) w jaki główny sposób ten plan realizowali?
..................................................................................................................................................
16. Odpowiedz na pytania.
(3 pkt)
fot. zbiory prywatne
7
1. W jakim celu utworzono organizację, której legitymację członkowską przedstawiono na
zdjęciu?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. Co przedstawia godło w okręgu, umieszczone na okładce?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. Dlaczego na legitymacji Związku Patriotów Polskich w ZSRR nie umieszczono godła II RP?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
17. Połącz w związki przyczynowo – skutkowe fakty historyczne i uzupełnij tabelkę. (10 pkt)
Przyczyna główna.
1
Wydarzenie/proces
historyczny
Chęd wyzwolenia Warszawy
siłami Armii Krajowej
2
Powstanie NSZZ „Solidarnośd’’
3
4
5
Skutek (jeden ze skutków)
Dekolonizacja Afryki
Atak wojsk Korei Północnej na
południe
Jesieo Narodów
18. Na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy pozaźródłowej odpowiedz na pytania.
(4 pkt)
,,Trzeba jednak przyznad, że społecznośd warmiosko-mazurska nie była obojętna wobec postępującej
sowietyzacji powojennej Polski. W kolportowanych na Warmii i Mazurach ulotkach, również na
8
ulicach Olsztyna, polskie podziemie niepodległościowe przestrzegało przed współpracą ze
,,zbrodniarzami spod znaku PPR i UB’’ i ,,konfidentami NKWD’’ (…). Opór społeczny wobec
komunizmu miał różne formy i natężenie. Że istniał, niech świadczy fakt, że wiele osób cywilnych z
województwa olsztyoskiego na skutek doniesieo agenturalnych konfidentów UB zostało skazanych
przez olsztyoski sąd na kary wieloletniego więzienia.’’
Twarze olsztyoskiej bezpieki, IPN ,Białystok 2007 s.27
1. Wyjaśnij pojęcia : PPR, UB, konfident NKWD.
………………………………………………………………...........................................................................................
………………………………………………………………..........................................................................................
………………………………………………………………...........................................................................................
2. Dlaczego społeczeostwo opierało się komunizmowi w Polsce ?
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
3. Podaj 2 przykłady wystąpieo społecznych przeciwko komunistom w Polsce.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
9