1. Analiza rynku IT

1. Analiza rynku IT
Terminem IT określa się wiązkę branż powiązanych z technologiami informatycznymi.
IT obejmuje więc produkcję hardware, produkcję software, doradztwo w zakresie sprzętu
komputerowego i oprogramowania, przetwarzanie danych i tworzenie baz danych oraz
sprzedaż i serwis sprzętu i oprogramowania, a także edukację w zakresie technologii
informatycznych.
IT to branże wysokotechnologiczne, które obecnie warunkują sprawnośd działania
prawie wszystkich tradycyjnych dziedzin gospodarki.
Na sytuacje rynku IT wpływają determinanty: makro oraz mikroekonomiczne.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Determinanty makroekonomiczne
wzrost gospodarczy kraju
inflacja
bezrobocie
regulacje paostwowe
(polityka monetarna, fiskalna)
„piractwo”
publiczne zamówienia na usługi
informatyczne
konkurencja zagraniczna
ePolska (strategia 2001-06)
rozwój sektora MŚP
wymogi akcesyjne UE
•
•
•
•
•
Determinanty mikroekonomiczne
rola informacji ekonomicznej w
przedsiębiorstwie (instytucji itp.)
konkurencja lokalna
zatory płatnicze
problemy pozyskiwania informacji
rynkowej
ceny sprzętu, oprogramowania i usług
Czynniki hamujące rozwój rynku informatycznego:
spadek koniunktury gospodarczej
brak środków finansowych w przemyśle
konkurencja
niedobór wykwalifikowanej kadry
brak zainteresowania kadry kierowniczej
niska kultura organizacyjna w gospodarce i administracji
niespójne i niestabilne prawo
Cechy rynku IT:
zacierają się granice pomiędzy segmentami rynku,
następuje nasycanie produktu usługami i równocześnie usługi są nasycane produktami,
firmy rzadko się specjalizują wyłącznie w jednym rodzaju usług,
rynek od strony popytu jest zdominowany przez odbiorców instytucjonalnych,
czynniki ekonomiczne mają dominujący wpływ na kształtowanie rynku usług
informatycznych zarówno w grupie dostawców jak i odbiorców
•
•
•
czynniki makroekonomiczne mają znaczenie strategiczne
czynniki mikroekonomiczne decydują o wyborze taktyki działania zarówno dostawców jak i
odbiorców
czynniki społeczne w większym stopniu dotyczą nabywców usług informatycznych niż
dostawców
Kondycja branży IT jest pochodną ogólnej sytuacji gospodarczej i bardzo silnie
skorelowana jest z potencjałem inwestycyjnym przedsiębiorstw. Pogorszenie sytuacji
gospodarczej pociąga za sobą spadek wartości inwestowanych przez przedsiębiorców
środków, w tym środków związanych z inwestycjami w infrastrukturę teleinformatyczną.
Nie oznacza to oczywiście, że spadły potrzeby przedsiębiorstw związane z modernizacją
ich zaplecza informatycznego, jednak dekoniunktura gospodarcza obecnie dotyka najbardziej
producentów i dystrybutorów sprzętu teleinformatycznego, powodując spadek cen i
zmniejszanie się możliwych do osiągnięcia marż. Dodatkowo najwięksi producenci sprzętu są
zmuszeni do konkurowania z małymi firmami montującymi komputery dla małych
przedsiębiorstw i rynku detalicznego.
1.1.
Obraz rynku w skali światowej
Ogólny stan branży informatycznej na świecie nie uległ znacznemu pogorszeniu pomimo
znacznej redukcji wydatków na sprzęt, oprogramowanie i usługi IT w większości części
świata.
Producenci sprzętu komputerowego przeżyli kilka trudnych miesięcy. Oczekuje się, że ich
sprzedaż obniży się w tym roku (2010) globalnie o 11%, zważywszy iż klienci korporacyjni i
konsumenci odkładają swoje wydatki na sprzęt komputerowy. Spodziewany jest mniejszy
spadek wydatków na oprogramowanie (około 2%) z uwagi na jego znaczenie w działalności
firm w dzisiejszych czasach. Niemniej jednak, większośd przychodów została wygenerowana
przez opłaty serwisowe ponoszone przez korporacje na rzecz długoterminowych dostawców
oprogramowania biznesowego. Faktycznie w pierwszym kwartale tego roku niektórzy znani
producenci odnotowali znaczny spadek sprzedaży nowego oprogramowania dla firm. Kryzys
dotknął również sektor usług IT poprzez spadek wydatków w 2009 r. o ponad 3%.
Według analityków największe spowolnienie wydatków na IT widoczne będzie w kolebce
światowej recesji - Stanach Zjednoczonych Ameryki. Jeszcze na początku 2010 roku zakładali
oni, że dynamika wzrostu sprzedaży sprzętu i aplikacji wyniesie 4,2 proc. w stosunku do roku
poprzedniego. Obecne prognozy obniżyły ten odsetek do 0,9 proc.
Obok USA spowolnienie na rynku IT wystąpi przede wszystkim w regionach rozwiniętych
technologicznie (Japonia, Europa Zachodnia). Kraje rozwijające się (położone w Europie
Centralnej i Wschodniej, na Bliskim Wschodzie, Afryce i Ameryce Łacioskiej) będą nadal
miały wysoki współczynnik dynamiki inwestycji w IT - chod znacząco niższy od oczekiwanego
wcześniej. Największy popyt obserwowany będzie na rynku aplikacji, zdecydowanie mniejszy
w obszarze sprzętu.
Liderem w 2010 roku ma byd Europa Zachodnia i Środkowa, gdzie spodziewany jest
wzrost o 11,2 proc. Z kolei dla Kanady prognozowany jest wzrost o 9,9 proc., regionu Azji i
Pacyfiku o 7,8 proc., Ameryki Łacioskiej o 7,7 proc., a USA o 6,6 proc. Tymczasem
najsłabszym rynkiem ma byd region Europy Wschodniej, Afryki i Bliskiego Wschodu, gdzie
wydatki firm z branży technologicznej mają zwiększyd się tylko o 2,4 proc.
Według analityków światowe wydatki na nowe technologie wzrosną w tym roku do 3,4
bln USD. To oznacza, że będą o 5,3 proc. większe niż w 2009 r., który dla branży IT był bardzo
trudny. Rynek zmniejszył się wówczas o 4,5 proc., do 3,22 bln dol. Najbardziej, bo aż o 12,5
proc., skurczyły się wydatki na sprzęt komputerowy.
Optymistyczna prognoza dla branży IT na 2010 r. to m.in. efekt wysokiej sprzedaży
produktów i usług teleinformatycznych w ostatnim kwartale roku ubiegłego oraz ogólnej
poprawy sytuacji w globalnej ekonomii. Zwraca on równocześnie uwagę, że duży wpływ na
szybkie tempo rozwoju branży będzie miało przewidywane na ten rok osłabienie dolara w
porównaniu z sytuacją w 2009 r.
Odkładane w ubiegłym roku, a teraz odmrażane inwestycje w hardware sprawiły, że w
tym roku ten segment rynku IT będzie rósł najszybciej. Popytowi będzie też sprzyjała rosnąca
popularnośd komputerów przenośnych. W sumie klienci kupią o 5,7 proc. więcej sprzętu niż
w 2009 r. i wydadzą na ten cel 353 mld dol. Równie dynamicznie ma się powiększad rynek
usług IT. Jego wartośd wzrośnie z 777 mld dol. do 821 mld dol. Nieco wolniej, po 5,1 proc.,
mają wzrosnąd nakłady na oprogramowanie (do 232 mld dol.), usługi i sprzęt
telekomunikacyjny (do 1,98 bln dol.).
Wartośd światowego rynku IT w 2010 r. (w mld USD)
1988
Telekomunikacja
232
Oprogramowanie
353
Sprzęt komputerowy
821
Usługi IT
0
500
1000
1500
2000
Rysunek 1 Źródło: Computerworld
Analitycy prognozują, że pozytywne trendy z bieżącego roku będą również
kontynuowane w przyszłym roku. Uważają, że wtedy rynek IT wzrośnie o kolejne 4,2 proc. i
jego wartośd przekroczy 3,5 bln dol. Prognozy długoterminowe mówią, iż do 2012 r. rynek IT
straci ok. 300 miliardów USD wskutek bezpośrednich bądź pośrednich oddziaływao
światowej recesji gospodarczej.
Analitycy, oprócz korekty wcześniejszych prognoz, starają się także wytypowad
technologie, które ponownie uczynią segment IT jednym z najprężniej rozwijających się
obszarów gospodarki. Na prowadzenie w tej dziedzinie wychodzą takie rozwiązania, jak
cloud computing (usługi dla biznesu i rynku konsumenckiego, które są udostępnianie przez
ośrodki rozproszone, np. Internet), wirtualizacja oraz szeroko pojęte "Green IT"
(oszczędzanie energii).
1.2.
Obraz rynku w skali europejskiej
Polska zajęła w 2009 roku 35 miejsce w globalnym rankingu konkurencyjności przemysłu
IT uzyskując 40,8 punktów na 100. Oznacza to spadek o 3 miejsca w stosunku do roku 2008.
Na 24 kraje Unii Europejskiej objęte badaniem Polska zajęła 3 lokatę od kooca. Gorszy wynik
uzyskała jedynie Rumunia i Bułgaria.
W Unii Europejskiej najwyższe lokaty zajęły: Finlandia, Szwecja, Holandia, Wielka
Brytania oraz Dania.
1
2
3
Finlandia
Szwecja
Holandia
73,6
71,5
70,7
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Wielka Brytania
Dania
Irlandia
Francja
Belgia
Niemcy
Austria
Estonia
Włochy
Hiszpania
Czechy
Węgry
Słowenia
Portugalia
Litwa
Grecja
Łotwa
Słowacja
Polska
Rumunia
Bułgaria
70,2
68,6
66,9
59,2
59,2
58,1
57
55,6
48,5
47,4
47
46,1
45,3
45,3
43,3
43
42,6
41,4
40,8
39,6
33,6
Tabela 1 Ranking konkurencyjności 2009
Źródło: Raport Economist Intelligence Unit
1.3.
Obraz rynku w skali krajowej
Rynek IT zamknął ubiegły rok spadkiem wartości o ok. 10%. Jego wartośd wyniosła 10,3
mld USD (11,4 mld USD rok wcześniej). Wartośd rynku liczona była w tzw. stałym dolarze.
Spadek liczony w złotówkach byłby trochę mniejszy, ponieważ polska waluta w ciągu
minionego roku straciła na wartości w porównaniu z rokiem 2008 o ok. 30%. W roku 2009 na
polskim rynku sprzedaż sprzętu IT spadła o 19%. To aż o 1,3 mld USD mniej niż rok wcześniej.
Rynek IT w Polsce
7 000
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
0
2008
Sprzęt
6 800
Oprogramowanie
1 500
Usługi
3 100
2009
5 540
1 560
3 200
2010
5 710
1 640
3 260
Rysunek 2 Źródło: Computerworld
Polski rynek IT w latach 1995-2010 (w mld USD)
11,4
12
9,9
10,3 10,6
10
7,9
8
5,8
6
4,5
4
2
1,2
1,5
1,8
2,1
2,3
2,8
3
3,1
3,6
0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Rysunek 3 Źródło: Computerworld
Od 20 lat największym segmentem polskiego rynku IT jest sprzęt, i to jego sprzedaż w
2009 roku najbardziej ucierpiała. Spadek rok do roku wyniósł aż 19% czyli 1,3 mld USD. To
dużo, gdyż w 2008 r. udział sprzętu w całości polskiego rynku IT wyniósł 61%. Sprzedaż
spadła we wszystkich kategoriach komputerach osobistych, serwerach, urządzeniach
sieciowych. Na koniec roku 2009 udział sprzętu w całym rynku IT wyniósł „tylko” 54%.
Wartośd sprzedanego w Polsce sprzętu IT w 2009 roku wyniosła 5,65 mld USD. Na tle
dramatycznych spadków w tym segmencie, rynek oprogramowania w całym rynku IT w
Polsce wzrósł z 12% do 14%. Największy wzrost osiągnął jednak segment usług, na poziomie
ok. 2%. Jego wartośd wyniosła w roku ubiegłym 3,2 mld USD. Zaś jego udział w rynku wzrósł z
27% do 32%. Według prognoz, w roku 2010 sprzedaż sprzętu wzrośnie o 3%,
oprogramowanie o 5%, a usługi o 2%.
1.4.
Obraz rynku w skali regionalnej
Branża IT w regionie Zachodniego Pomorza rozwija się na poziomie porównywalnym z
innymi podobnymi regionami. W województwie zachodniopomorskim działa kilka firm, które
współpracują z największymi aktorami tej branży na świecie /np. GDATA w Szczecinku, ATS
Systemy Informatyczne Sp. Z o.o. w Szczecinie, BLStream Sp. Z o.o. w Szczecinie, Tieto Polska
Sp. Z o.o. w Szczecinie, Medialand Sp. Z o.o. w Szczecinie, Mikro-Serwis S.C. w
Koszalinie, Consileon Polska Sp. Z o.o. w Szczecinie, Ikeris Sp. Z o.o. w Szczecinie /. Są
one silnym źródłem rozwiązań innowacyjnych.
Województwo zachodniopomorskie jest regionem, w którym występują znaczne
opóźnienia w zakresie budowy społeczeostwa informacyjnego. W związku z tym regionalna
strategia innowacji województwa zachodniopomorskiego w jednym ze swoich priorytetów
przewiduje działania, które mają zniwelowad dysproporcje w zakresie dostępu i
wykorzystania infrastruktury teleinformatycznej oraz upowszechnienie wykorzystania
technologii społeczeostwa informacyjnego w pracy instytucji publicznych a także rozwój eusług dla ludności i biznesu. Według badao przeprowadzonych przez GDATA sp. z o.o. eGovernment Polska na zlecenie Ministerstwa Nauki, region Pomorza Zachodniego wykazuje
dostępnośd do witryn WWW na poziomie 93%, podczas gdy średnia krajowa wynosi 95%.
Podobne różnice występują w kwestii dynamiki rozwoju usług z branży elektronicznej - w
województwie zachodniopomorskim wskaźnik ten wynosi niespełna 5%, a średnia krajowa to
blisko 11%. W regionie Pomorza Zachodniego nadal występują duże problemy z dostępem
do łączy szerokopasmowych. Spora częśd gmin nie ma możliwości podłączenia stałego łącza,
co w praktyce przenosi się na niemożliwośd świadczenia jakichkolwiek usług drogą
elektroniczną. Szacuje się, że odsetek gospodarstw wyposażonych w komputer w
województwie zachodniopomorskim wynosi 24,41%, natomiast podłączonych do sieci
Internet jest 10,65%.
Na Pomorzu Zachodnim działa około 360 firm informatycznych. Zdecydowana większośd
koncentruje swoją działalnośd na dwóch dominujących obszarach: produkcji
oprogramowania i outsourcingu oraz usług, szkoleo i doradztwa.
Firmy sektora IT
25
21
20
15
12
10
10
3
5
3
1
0
Rysunek 4 Źródło: GUS
Zdecydowana większośd przedsiębiorstw zatrudnia mniej niż 10 pracowników.
Zatrudnienie
2%
7%
15%
od 1 do 4
od 5 do 10
14%
62%
od 11 do 50
od 51 do 249
powyżej 250
Rysunek 5 Źródło: GUS
Ośrodkiem regionalnym, w którym koncentruje się działalnośd firm informatycznych
jest Szczecin.
Blisko 3/4 firm (75%) w ciągu ostatnich dwóch lat wprowadziła na rynek nowy produkt.
Połowa z nich zrobiła to w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
Przedsiębiorstwa objęte badaniem zajmują się w 70% sprzedażą swoich usług, 20%
sprzedażą swojego oprogramowania (w większości do administracji publicznej) oraz 10%
sprzedażą sprzętu (wzrasta sprzedaż poza granice kraju).
Firmy IT objęte badaniem
20%
10%
Usługi
70%
Rysunek 6 Źródło: Opracowanie własne
Sprzęt
Oprogramowanie