Rola dialogu w życiu człowieka

s
z
k
o
l
n
y
k
u
r
i
e
r
p
r
a
s
k
i
wypracowanego w wyniku dialogu. Wspólnego
stanowiska, które może być zaakceptowane przez
wszystkie strony. Nie trzeba się w dialogu
wyłącznie zgadzać. Prowadząc natomiast dialog
można swe stanowiska przybliżać lub wyłącznie
akceptować jako odmienne od mojego zdanie, ale
Dialog w życiu człowieka pełni ważną rolę. Służy
istniejące. W wyniku dialogu można się poznawać
komunikowaniu oraz poznawaniu siebie i innych.
pozostając mimo różnic we wzajemnym szacunku.
Jan Paweł II wzywał w czasie swojego pontyfikatu
,,Dialog ( z gr. diálogos- rozmowa) oznacza
do dialogu. Papież wzywał do dialogu
rozmowę. Jest podstawowym sposobem
porozumiewania się ludzi. W znaczeniu społecznym ekumenicznego, ale też do dialogu z każdym
człowiekiem. Jego wezwania miały charakter
to także forma likwidowania sporów i ustalania
religijny, głęboko duchowy, ale i społeczny. To
stanowisk poprzez wymianę poglądów i
dialog może zapobiegać konfliktom społecznym i
argumentów, stosowana w polityce, życiu
jest najlepszym sposobem ich rozwiązywania a
społecznym i kulturowym.’’
nawet zapobiegania.
Dlatego jest on tak istotny. Trzeba rozmawiać.
,,Dialog jest to wypowiedź wielopodmiotowa Wartością jest tu samo poznanie innego
rozmowa dwóch lub większej liczby osób.
Dialog jako utwór literacki złożony jest z odrębnych stanowiska. Obcy w wyniku dialogu mogą się do
siebie zbliżyć, ale nie muszą. Pozostają jednak we
wypowiedzi na wspólny temat; nie ma jednak
wzajemnym szacunku.
charakteru dzieła dramatyczno-scenicznego. W
Ks. Józef Tischner rozważając rolę dialogu porusza
starożytności dialogi były podstawową formą
dwie ważne kwestie: odpowiedzialności i szacunku.
wypowiedzi na temat filozofii, np. dialogi Platona.
Popularny również w renesansie, przykładem z tego Prowadząc dialog muszę być odpowiedzialny.
Odpowiedzialny za siebie i swoich parterów w
okresu jest Krótka rozprawa między trzema
osobami: Panem, Wójtem i Plebanem Mikołaja
Reja.’’
Dialogiem nazywa się również rozmowę dwóch lub
więcej osób w obrębie innego dzieła literackiego:
powieści, opowiadania, noweli, itd.
KAJETAN ZIELIŃSKI
Rola dialogu w życiu
człowieka
Każdy, kto potrafi posługiwać się jakimś językiem
wykorzystuje dialog do rozwiązywania problemów.
Zarówno dialog wewnętrzny poprzez zastanawianie
się jak i rozmowę z drugim człowiekiem.
Prowadząc dialog nie możemy mieć przygotowanej
mowy, bo wtedy przybiera to formę jednostronnego
przekazu: ,,nadawca-informacja-odbiorca.’’
Powinniśmy dążyć do rozmowy aktywnej z
odbiorcą: ,,nadawca-informacja-odbiorcainformacja zwrotna’’. Jednostronne mowy nie
prowadzą do rzeczy nowych, a dodatkowym
zagrożeniem z nimi związanym jest narastanie
sytuacji konfliktowej.
ty
ja
Dialog służy wzajemnemu poznaniu. Ma na celu
ustalenie kompromisu. Rozwiązania
rozmowie. W ten sposób dajemy wyraz temu, że to
rozmawiający są podmiotami. Oni są najważniejsi,
bo w nich zawierają się wartości, które wyznają.
Prowadząc dialog z innym człowiekiem zachowuję
szacunek do samego siebie. Szacunek do drugiej
strony wyrażam poprzez myślenie. Zanim
wypowiem jakieś zdanie do drugiej osoby muszę
się nad wypowiadaną kwestią zastanowić. Pomyśleć
choćby przez krótką chwilę. Dialog służy poznaniu,
a ono może doprowadzić do powstania między
ludźmi więzi. Ta więź według ks. Tishnera pod
wpływem czasu się utrwala lub wygasa. Taki sens
mają dwa ostatnie zdania jego rozważania nad rolą
dialogu przywołane w podręczniku do klasy drugiej
s
z
k
o
l
n
y
k
u
r
gimnazjum.
Przykładem na pokazanie relacji pomiędzy ludźmi
za pomocą dialogu w literaturze jest Świętoszek
Moliera. Celem autora jest wyjawienie widzowi
i czytelnikowi prawdy o człowieku O motywacjach
i skutkach postępowania. Czyni to za pomocą
dialogów, które wyróżniają dramat jako gatunek
literacki.
Akcja tej molierowskiej komedii rozgrywa się w
Paryżu. Opowiada ona o dosyć zamożnej rodzinie
mieszczańskiej, której spokój burzy Tarftuffe, czyli
tytułowy Świętoszek. Pokazuje się on głowie
domu, Orgonowi jako człowiek do przesady
pobożny. Przed kościołem
staje razem z żebrakami,
a w środku pada na widok
ukrzyżowanego Jezusa.
Wkupuje się tym w łaski
Orgona i zostaje przez
niego zaproszony do
domu. Głowa rodziny nie
interesuje się nikim poza
Świętoszkiem i wyrzuca z
domu swojego
pierworodnego syna,
wierzy bezgranicznie
Tartuffowi. Zarzuty
stawiane przez
domowników odrzuca
uważając, iż powstały
przez zazdrość.
Z czasem oszust dostaje
rękę córki Orgona
i szkatułkę z
kosztownościami. Tartuffe
zaczyna jednak zalecać
się do żony pana domu, Elmiry,
co zostaje wykorzystane do zdemaskowania go
i pokazania gospodarzowi prawdy. Świętoszek
zostaje na koniec zabrany do więzienia.
Komedia Moliera piętnuje ułomności ludzkie
wyrażające się w chciwości, obłudzie czy
kłamstwie. Molier skrytykował w niej i ośmieszył
hipokryzję oraz postawę dewotów.
Dialog posłużył tu do budowania i ukazywania
relacji pomiędzy bohaterami. Za pomocą dialogu
Molier ukazuje wydarzenia i więzi pomiędzy
ludźmi. Te prawdziwe i te fałszywe ośmieszone
i napiętnowane.
Swoją prawdziwą więź w dialogu z drugą osobą
ukazuje także bohater powieści ,,W pustyni i w
puszczy’’ Henryka Sienkiewicza. Staś w dialogu
wyznaje Nel, że w trosce o nią nie pił wody od
dwóch dni. Przyznaje, że przykładał tylko do ust
naczynie udając, że pije. Pytany przez swoją
podopieczną, dlaczego tak robił, odpowiada,
że z poczucia odpowiedzialności za jej zdrowie
i życie. Ten dialog odkrywa nie tylko relacje
pomiędzy uciekinierami, ale ukazuje głęboką więź,
która zawiązała się pomiędzy nimi podczas
niebezpiecznej podróży. Dialog ten ukazuje także
i
e
r
p
r
a
s
k
i
to, co Sienkiewicz pokazuje opisując Stasia jak
zmężniał i dorósł. To nie tylko zmiany fizyczne:
szerokie ramiona i silne dłonie, ale
odpowiedzialność za drugą bliską sercu osobę.
W tym dialogu Sienkiewicz ukazuje męstwo,
odwagę i odpowiedzialność bohatera.
Z tego dialogu bardziej dobitnie niż z opisu
wynika postawa młodzieńca wobec dziewczynki.
Dialog prowadzi także do poznania lub
uświadomienia sobie wartości ponadczasowych.
Do kanonu lektur, które towarzyszą nam w życiu
należy "Mały Książę". Niezapomniane myśli
małego bohatera brzmią w naszych uszach: "świat
łez jest taki tajemniczy", "jeśli
potrafisz dobrze siebie osądzić,
będziesz naprawdę mądry",
"dobrze widzi się tylko sercem".
Mały Książę początkowo niewiele
wie o ludziach, świecie i o prawach
nim rządzących. Jest naiwny
i szczery, ale chłonny wiedzy.
Wydaje się, że zajęciem Małego
Księcia jest poszukiwanie i jak
każdy poszukujący, zadaje pytania,
bo jest ciekawy świata i ludzi. Może
porównać własne, świeże
spojrzenie ze skostniałymi i
bezwartościowymi poglądami
Geografa lub Pijaka. Dziecięcy brak
skrępowania
i śmiałość w kontaktach z innymi
pozwalają Księciu na pokazywanie
postaw egoistycznych, często
śmiesznych. Nasz bohater dojrzewa
poprzez zdziwienia, rozczarowania
(widok ogrodu róż), dokucza mu
samotność. Najważniejszym chyba momentem dla
Małego Księcia jest dialog z Lisem. Lis potrafi bez
przeszkód dotrzeć do naszego bohatera. To on
wykazuje mądrość życiową i doświadczenie. Staje
się dla Małego Księcia przewodnikiem duchowym.
Uświadamia mu istotę jego związku z Różą. Po raz
pierwszy Mały Książę rozumie doskonale, co inna
osoba ma mu do powiedzenia, zaoferowania. Po
raz pierwszy w pełni kogoś akceptuje.
Saint-Exupery poprzez prostotę
dziecinnych dialogów pokazał drogę do mądrości i
dojrzałości, którą przebywa Mały Książę. Jego
poglądy należy traktować zupełnie poważnie.
Przedstawione tu dialogi i wydarzenia nie są
ważne ze względu na nie same, lecz jako
przykłady uniwersalnych zasad ludzkiego życia.
Mały Książe poprzez dialogi poznaje i uświadamia
sobie, co znaczą uniwersalne dla ludzi wartości,
takie jak odpowiedzialność za drugą istotę, dobro i
bezinteresowna przyjaźń. Uświadamia sobie w
końcu miłość do róży, która powinna zawierać te
wszystkie wartości jako najważniejsza więź.
Książka ta kryje w sobie tajemnicę poznawania
poprzez dialog. Poznawania, które trwać może
s
z
k
o
l
n
y
k
u
r
niemal całe życie. Nie wszystkim się to udaje od
razu. Czytałem ją dotąd trzy razy. Za każdym
razem rozmowy Małego Księcia znaczyły dla mnie
coś innego. Kontakt z mądrym i pięknym małym
bohaterem pozwala zastanowić się, czy naprawdę
wiem, o co chodzi w tym, co robię i mówię.
Podobno Małego Księcia w sobie miał każdy z nas.
Ale nad tym, czy ma go nadal ma, czy go zdradził
trzeba się zastanowić. Pomyśleć i wziąć
odpowiedzialność. Pomyśleć choćby przez chwilę,
jak radzi ks. Tischner.
Na wymienionych przykładach widać dokładnie jak
ważną rolę w życiu człowieka pełni dialog. Od
potrzeby zwykłego komunikowania się w celu
wspólnego polowania w czasach pierwotnych do
zrozumienia drugiego człowieka i samego siebie.
Od potrzeby zapewnienia sobie pożywienia do
filozofii. Dzięki przemyślanemu dialogowi
przebywamy drogę od zwykłego opisu
rzeczywistości do ogólnoludzkich prawd życia.
Choć wydaje się, że te prawdy znamy od zawsze.
Potrafimy tworzyć więzi. Miłość do matki.
Zrozumienie w rodzinie, wśród przyjaciół.
Opiekowanie się słabszymi. Odpowiedzialność za
swoje postępowanie. Każdy chyba jednak był
Małym Księciem tylko o tym zapominamy. Żeby
sobie przypomnieć albo poznać na nowo musimy
rozmawiać. Bo dialog to ważna i jak się okazuje
piękna forma w życiu człowieka. Prosta i trudna
zarazem.
ZIMA 2007/2008 Nr 1(25)
i
e
r
p
r
a
s
k
i