C320BEE

HI-FI Systemy CD/AMP 10 000 z³
Niskobud¿etowy miód
NAD C320BEE
O
D
S
£
U
C
H
12
Codziennie na ca³ym œwiecie powstaje
kilka, mo¿e nawet kilkadziesi¹t urz¹dzeñ. Testowanych jest kilka procent
z nich. W pamiêci pozostaje tylko kilka,
kilkanaœcie modeli. Jedn¹ z takich ikon
audio jest wzmacniacz o skromnej
nazwie 3020 brytyjskiej firmy New
Acoustic Dimension (NAD). Wprowadzony do sprzeda¿y w po³owie lat 70., zosta³
sprzedany w liczbie powy¿ej 500 000
sztuk (niektórzy mówi¹ o milionie). Tego
rekordu ju¿ nie pobi³y, ale i tak cieszy³y
siê du¿ym zainteresowaniem kolejne
wersje 3020: 312 oraz bêd¹cy
w produkcji od 1998 roku C320.
N
D
³y wzór dla wzmacniaczy poni¿ej 2000 z³ (nie
s³ysza³em pod tym wzglêdem nic lepszego) i pozwala powalczyæ z urz¹dzeniami do 3000 z³.
I tak, piêknie zabrzmia³y gitary z nowej EP-ki
Marka Knopflera The Travelman’s Song EP (Mercury Records 9870986, CD). G³os by³ mocny
i pe³ny. Niezale¿nie od tego, czy by³y to piêknie
zarejestrowane tr¹bki, organy czy ca³a orkiestra
z p³yty KEF Ultimate Resolution Demonstration Disc
(Octavia Records, SACD), czy te¿ motoryczne
nagrania Depeche Mode z singla Enjoy the Silence....04 (Venusnote, XLCDBONG34, CD) dŸwiêk
zawsze by³ wci¹gaj¹cy. DŸwiêk NAD-a ma w sobie spójnoœæ. Góra, jak wspomnia³em, nie jest
tak aktywna jak w poprzednim modelu i w skali
absolutnej jest wycofana, jednak bêdzie na rêkê
wielu kolumnom z tego przedzia³u cenowego.
Nigdy nie by³o to przedmiotem komentarzy u goœci, którzy w tym czasie mnie odwiedzili – nikt nie
powiedzia³ s³owa o tym, ¿e czegoœ brakuje. Zakres ten jest bowiem czysty (co wczeœniej nie by³o
la ustalenia, jak zmieni³ siê dŸwiêk na przestrzeni lat i modeli, wypo¿yczy³em zarówno
C320, 312, jak i (niestety tylko na chwilê) 3020.
Wszystkie wzmacniacze by³y na chodzie, w dobrej kondycji, zaœ ich w³aœciciele zadowoleni – to
wiele mówi. DŸwiêk C320BEE jest w wielu aspektach powrotem do brzmienia klasyka - jednak
powrotem po “doœwiadczeniach”. W skrócie da
siê go opisaæ jako ciep³y, dynamiczny i szczegó³owy. Ciep³o i dynamika to domena 3020 i 312 –
obydwa s¹ w tej mierze wyj¹tkowe nawet dzisiaj, zaœ C320BEE dodaje do tego szybkoœæ, dobre budowanie sceny oraz szczegó³owoœæ. Wydaje
siê, ¿e w C320, poprzez wyrazist¹ górê nieco
zgubiono p³ynnoœæ œrodka. C320BEE przynosz¹c
pe³n¹, ciep³¹, ale i dok³adn¹ œrednicê daje nieco
bardziej odpowiedni¹ dla tych przedzia³ów cenowych górê – perlist¹, ca³kiem mocn¹, jednak nie
sprawiaj¹c¹ wra¿enia oderwanej od reszty pasma. Krótko mówi¹c – pe³nia i naturalne barwy to
zestaw, który czyni z NAD-a C320BEE niedoœcig-
owa wersja C320 otrzyma³a w nazwie
dodatkowe literki “BEE”. “Pszczo³a” to
inicja³y projektanta - Bjørn Erik Edvardsen to ten sam in¿ynier, który stworzy³ 3020.
Coraz wiêcej firm pokazuje ludzi, zw³aszcza tych
najwa¿niejszych, którzy tworz¹ technikê i brzmienie. Jest w tym sens s³uchanie muzyki na
Przedwzmacniacz
i koñcówkê
mocy ³¹cz¹
zewnêtrzne
zwory.
sierpieñ 2005
dobrym sprzêcie to czytanie ksi¹¿ek – mo¿na
przeczytaæ wszystko nie wiedz¹c nic o autorze,
jednak poznanie cz³owieka, który stoi za zapisanymi kartkami, daje pe³niejsze prze¿ycie.
C320BEE trochê przypomina C320, ale naprawdê jest nowym wzmacniaczem. Jak by nie
by³o, w wygl¹dzie urz¹dzeñ NAD-a niewiele siê
zmieni³o, chocia¿ puryœci zakrzykn¹, ¿e
“dawnego” NAD-a ju¿ nie ma – znikn¹³
bowiem zielony przycisk sieciowy, którego kolor jest teraz bardziej szary, dostêpne s¹ te¿ wersje w kolorze tytanowym. Podstawy s¹ jednak wci¹¿ te same: nie rzucaj¹ca siê w oczy obudowa,
z plastikowym panelem przednim,
œredniej wielkoœci ga³k¹ si³y g³osu,
mniejszymi pokrêt³ami dla balansu i barwy dŸwiêku (wraz z przyciskiem aktywuj¹cym te ostatnie) oraz rzêdem przycisków s³u¿¹cych do wyboru Ÿród³a, z ma³ymi zielonymi
diodami nad nimi. Pod³¹czyæ mo¿emy a¿ siedem
urz¹dzeñ, z czego dwa mog¹ pracowaæ w pêtli
do nagrywania (monitorowanej). Sekcja przedwzmacniacza zosta³a po³¹czona z koñcówk¹ za
pomoc¹ zewnêtrznych zwór. Pod wy³¹cznikiem
sieciowym z diod¹ zmieniaj¹c¹ kolor w zale¿noœci od statusu (standby lub w³¹czony) umieszczotak jednoznaczne) i niesie du¿o informacji o przestrzeni. Nie pomylmy wiêc iloœci z jakoœci¹ – ta
ostatnia jest bowiem bardzo dobra.
Urz¹dzenie posiada uk³ad “Soft Clipping”
maj¹cy chroniæ koñcówkê mocy przed przesterowaniem. Najlepiej pozostawiæ go wy³¹czonym,
poniewa¿ nieco zmiêkcza dŸwiêk. Przyda siê natomiast w momencie, kiedy bêdziemy urz¹dzali
imprezê, poniewa¿ nawet wysokie poziomy
dŸwiêku bêd¹ akceptowalne. DŸwiêk s³uchawek
jest poprawny. Wyj¹tkowo dobrze, jak za te pieni¹dze, sprawuje siê sekcja przedwzmacniacza,
dlatego te¿ mo¿na bez obaw zainwestowaæ
w przysz³oœci w drug¹ koñcówkê do bi-ampingu.
NAD 3020 jest klasykiem. Nastêpne jego
wcielenia próbowa³y jego s³awê kontynuowaæ,
ale chocia¿ obiektywnie w wiêkszoœci dziedzin
lepsze, nie potrafi³y przekazaæ muzyki w ten sam
wyj¹tkowy sposób. C320BEE jest w moim przekonaniu najbli¿szy protoplaœcie. Literki BEE nie
s¹ tylko marketingowym chwytem.
C320BEE
Cena [z³]
Dystrybutor
U
I
R
O
T
O
R
Rys. 2. Zniekształcenia harmoniczne
A
Rys. 1. Pasmo przenoszenia
A
Moc znamionowa (1% THD+N, 1kHz) [W]
Obciążenie [Ω]
Wysterowanie (K −kanały)
1K
2K
8
91
81
4
100
92
Czułość (dla maks. mocy) [V]
0,31
Stosunek sygnał/szum
(filtr A−ważony, w odniesieniu do 1W) [dB]
78
Dynamika [dB]
97
Zniekształcenia THD+N (1W, 8Ω, 1kHz) [%] 0,011
Współczynnik tłumienia (w odniesieniu do 4Ω)
33
B
Rys. 3. Moc
L
Znakiem rozpoznawczym wielu wzmacniaczy NAD jest uk³ad soft clipping, redukuj¹cy zniekszta³cenia w punkcie przesterowania oraz taka kalibracja koñcówek, aby niezale¿nie od obci¹¿enia uzyskaæ jak najwy¿sz¹
moc. Dlatego ju¿ przy 8Ω moc wynosi 91W,
ale dla 4Ω zwiêksza siê w niewielkim stopniu, do okr¹g³ych 100W. Trzeba jednak dodaæ, ¿e takie obci¹¿enie nie sprawia 320 ¿adnego problemu. Zasilacz zosta³ dobrany tak,
aby nie zmarnowaæ mo¿liwoœci koñcówek,
dla 8Ω dwa kana³y generuj¹ 2x81W, a dla
4ohm 2x92W. Moc znamionow¹ otrzymamy,
gdy do wejœcia liniowego doprowadzimy sygna³ o napiêciu 0,31V, kompatybilnoœæ z wieloma ró¿norodnymi Ÿród³ami zostaje wiêc
zachowana. Poziom szumów nie jest najni¿szy, o czym œwiadczy S/N równy 78dB. Dynamika nie przekracza 100dB, a wspó³czynnik
t³umienia to raczej niskie 33.
Pasmo przenoszenia (rys.1) niezale¿nie
od impedancji mo¿na okreœliæ jako 10Hz100kHz (tolerancja 0, -3dB). Na analizie
zniekszta³ceñ (rys. 2) widaæ jedynie delikatnie zarysowane harmoniczne nieparzyste.
Najsilniejsza z nich to trzecia, ma poziom 90dB, pi¹ta le¿y przy -98dB, a siódma i pozosta³e dopiero w okolicach -110dB, wynik bardzo dobry.
Aby zejœæ z THD+N poni¿ej 0,1%, wystarczy moc 1W/8Ω i 2W/4Ω, co widaæ na
rys. 3. Niskie zniekszta³cenia utrzymuj¹ siê
do punktów poprzedzaj¹cych przesterowanie, czyli 68W/8Ω oraz 80W/4Ω. W niemal
ca³ym zakresie u¿ytecznej mocy wyjœciowej
zniekszta³cenia dla 8Ω s¹ minimalnie ni¿sze
ni¿ dla 4Ω, co potwierdza, ¿e impedancja nie
musi byæ brana pod uwagê przy doborze zespo³ów g³oœnikowych do tego wzmacniacza.
M
Wzmacniacz zintegrowany HI-FI
Pomiary przeprowadzono przy użyciu systemu NEUTRIK A2D
no gniazdo s³uchawkowe. Ty³ pokazuje pewne
innowacje. Znajdziemy tam bowiem gniazdo
“Trigger 12V”, za pomoc¹ którego mo¿na w³¹czaæ zewnêtrzne urz¹dzenia (np. dodatkow¹
koñcówkê mocy) oraz wejœcie i wyjœcie do
zewnêtrznego zdalnego sterowania. Tradycyjnie
mamy mechaniczny wy³¹cznik uk³adu “Soft Clipping” czuwaj¹cego nad tym, ¿eby sygna³ wyjœciowy przy wysokich poziomach dŸwiêku nie by³
przesterowany. Jego w³¹czenie sygnalizuje ma³a
kontrolka na przednim panelu.
Wnêtrze ponownie przypomina to, co mo¿na
znaleŸæ w NAD-ach od lat – ca³y uk³ad zmontowano na jednej du¿ej p³ytce drukowanej w kolorze niebieskim. Tu¿ za gniazdami wejœciowymi
umieszczono przekaŸniki sterowane przyciskami
na przednim panelu. Sygna³ trafia nastêpnie do nowego “patentu” NAD-a, który przypomina koncept Marantza HDAM, przedwzmacniaczy przygotowanych w formie wydzielonych i ustawionych pionowo p³ytek z kompletem elementów.
Jak mówi¹ materia³y firmowe, sekcja ta pracuje
w klasie A i wykorzystuje niskoszumne tranzystory typu MOSFET. Koñcówka równie¿ jest
w ca³oœci oparta o elementy dyskretne; wzmocnieniem pr¹dowym zajmuj¹ siê pary komplementarne
bipolarnych tranzystorów Toshiba 2SA1943 +
2SC5200. Widaæ dba³oœæ o wyrównanie temperatury par tranzystorów steruj¹cych, które przykrêcono “plecami” do tych samych, ca³kiem pokaŸnych radiatorów. Po ich wielkoœci mo¿na
przypuszczaæ, ¿e tranzystory te równie¿ pracuj¹
w klasie A. Regulacja wzmocnienia odbywa siê
w czarnym hermetycznie zamkniêtym Alpsie, zaœ
regulacja barwy i balans w otwartych potencjometrach. Warto zauwa¿yæ, ¿e od³¹czyæ mo¿na
tylko regulacjê barwy dŸwiêku, zaœ balans ju¿
nie. Zasilacz znalaz³ siê po drugiej stronie radiatora i obejmuje spory transformator toroidalny,
dwa œredniej wielkoœci kondensatory oraz trzy
niezale¿ne zasilacze – byæ mo¿e dla przedwzmacniacza, koñcówki i uk³adów steruj¹cych.
Pilot zdalnego sterowania jest spory, bo systemowy.
Wojciech Pacu³a
Pionowo ustawiona p³ytka z jednym
kana³em przedwzmacniacza.
1500
TRIMEX
Wykonanie i komponenty
Klasyczna dla NAD-a obudowa i sporo solidnoœci wewn¹trz. Cienki kabel zasilaj¹cy i niez³ocone gniazda
przebolejemy.
ocena
dobra+
Laboratorium
Stabilna, wysoka moc bliska 100W niezale¿nie od obci¹¿enia, niskie zniekszta³cenia. Umiarkowany stosunek sygna³/szum.
ocena
dobra+
Brzmienie
Pe³ne, lekko ocieplone, ale dynamiczne i bogate
w czysto podane detale. Jak za dawnych lat, a nawet
lepiej.
ocena
bardzo dobra
ocena wa¿ona
(4,8) bardzo dobra
Rozplanowanie klasyczne: po lewej
stronie
uk³ady, a po
prawej, za
radiatorem
– zasilacz.
sierpieñ 2005
13