Czas jasełek

LKOS001 Wiktoria Kozak
Czas jasełek
Święta to magiczny czas, kiedy zanikają wszystkie spory, kiedy można dłużej
zastanowić się nad sobą. To również czas, który spędzamy razem z rodziną i bliskimi
naszemu sercu, ale również okres, kiedy poprzebierani kolędnicy pojawiają się w naszych
domach. Niestety, już niewiele takich tradycji kultywuje się w Polsce, z pewnością częściej
na wsi niż w mieście .
Historia, choć w mniejszym stopniu, też nie była łaskawa dla jasełek. Widowisko to
jest wzorowane na średniowiecznych misteriach franciszkańskich, które pokazują narodziny
Jezusa Chrystusa. Według historyków narodziny jasełek miały miejsce w Kościele, a
właściwe w duszpasterskiej instytucji Świętego Franciszka z Asyżu .Na początku jasełka
były przedstawiane w kościołach, jednak z czasem, gdy przedstawienie się rozwijało, a
precyzyjniej, gdy role diabłów, śmierci czy pasterzy „rozrastały się” i były coraz bardziej
swawolne, zaprzestano je urządzać w Domu Bożym, a w pierwszej połowie XVIII w. biskupi
polscy kategorycznie zabronili ich wystawiania w kościołach. Po tych sprzeciwach
duchownych na placu kościelnym sporadycznie pojawiali się kolędnicy z sobkami, głównie
byli to żacy lub czeladnicy. Coraz częściej zaczęto wystawiać jasełka w gospodach, w
teatrzykach wędrownych czy większych izbach.
Choć z oporem, jasełka przetrwały, na szczęście, do naszych czasów . Okres od
drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia do uroczystości Matki Gromnicznej jest czasem
wystawiania najczęściej w szkołach i domach kultury widowisk jasełkowych. Większość
przedstawień przygotowują dzieci ze szkół podstawowych i gimnazjalnych. Niektóre
posiadają bardzo wysokie walory teatralne dzięki scenariuszom, które są ciągle udoskonalane
i które prześcigają się w oryginalnych pomysłach. W niewielu wsiach i w małych gminach
widowiska te są nadal kultywowane..
- Uważam, że jasełka są wspaniałym widowiskiem służącym całej naszej lokalnej
społeczności – mówi Pani Beata P.- mieszkanka wsi Trzebieńczyce - Przede
wszystkim gromadzą dzieciaki z całej szkoły, zarówno te najmłodsze, jak i starsze,
umożliwiając integrację. Dzieci mają szansę wystąpić dla swoich bliskich, pokazać się
z zupełnie innej strony niż na lekcjach, niejednokrotnie pokazać swój talent. Ja jako
mama jestem dumna i zadowolona, że moje dziecko może uczestniczyć w tym
przedsięwzięciu. Jasełka są również ważne dla mieszkańców naszych maleńkich
miejscowości, w których niewiele się dzieje i takie spotkanie gromadzi dzieci,
rodziców, młodzież i dziadków.
Teraz, kiedy nastała moda na ludowość i powrót do korzeni, coraz bardziej media
zaczynają się interesować jasełkami. Prawie wszystkie tygodniki w czasie świąt piszą o
przeglądach jasełkowych. Dla wsi Laskowa, Trzebieńczyc czy Grodziska przeglądy
jasełkowe lub po prostu przedstawienia są ważnym wydarzeniem dla dzieci, mieszkańców
1
oraz szkół (Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza oraz Niepublicznego Gimnazjum
im. Jana Pawła II). Wzbogacają osobowość, uwrażliwiają małego aktora, który może nie
zdaje sobie z tego sprawy, jak ważną rolę odgrywają w jego życiu. Uczą ruchu scenicznego,
deklamacji, przekazywania emocji, śpiewu czy nawet tańca, gdy serce bije jak młotem, a
ciało dygocze z nerwów.
- Jasełka są potrzebne, gdyż wtedy uczniowie ćwiczą swoje umiejętności aktorskie i starają się
jak najlepiej wczuć w swoje role - wyznaje Karolina W., uczennica kl. V. - Dla mnie i dla
niektórych uczniów jest to najważniejsze przedstawienie w roku. Lubię uczestniczyć w
przedstawieniu jasełkowym , ponieważ to takie przedstawienie, w którym każdy znajdzie role
zgodną ze swoimi umiejętnościami i raczej taką, którą wcześniej chciał zagrać.
Przygotowania do jasełek zaczynają się już w listopadzie, czyli ok. trzy miesiące przed
występami. Jednak dzieci już wcześniej „rezerwowały” sobie role, niektóre nawet we
wrześniu. Większość ról było pisanych pod konkretne dziecko. Starałam się je tak napisać,
aby pokazać walory, talent małego aktora- mówi pani Ewa K., która od 5 lat przygotowuje
przedstawienia jasełkowe.
- Bardzo chętnie zgłosiłam się do udziału w jasełkach. Najpierw nauczyłam się dobrze
tekstu na pamięć, potem próbowałam wyobrazić sobie graną przeze mnie postać.
Jednak największą rolę w moim przygotowaniu odegrała pani Ewa, która udzielała mi
cennych wskazówek i porad w czasie prób. Starałam się dostosować mowę, sposób
poruszania się, gesty do charakteru mojej postaci. I wreszcie przygotowanie stroju,
dobór fryzury też miały znaczenie. Moja rola była bardzo fajna- mówi jedna z
dziewczynek.
Również dla rodziców to czas radości, gdyż widowiska dają szansę zaistnienia, czasem tylko
na moment na scenie. Jasełka to taka mała promocja szkoły w środowisku.
-Przedstawienia jasełkowe przygotowywane przez uczniów szkoły podstawowej pod
opieką nauczycieli są dużym przeżyciem dla małych aktorów jak również ich rodziców,
którzy z niecierpliwością czekają na występy swoich dzieci. Stwarzają możliwość do
zobaczenia dzieci w innych sytuacjach, nie jako ucznia, syna czy córki, ale jako
małego talentu czy to aktorskiego, czy też wokalnego, o czym nierzadko rodzice nie
wiedzą. Udział dzieci w takich formach artystycznego wyrazu pozwala również
dzieciom na przełamanie lęków przed publicznymi wystąpieniami, przełamuje
nieśmiałość, a przede wszystkim jest okazją do dobrej, twórczej zabawy- dodaje pani
Ewa.
Jasełka organizowane w szkołach, szczególnie wiejskich potrzebują współpracy i to
nie tylko nauczycieli i dzieci, ale również rodziców. Prawie wszystkie stroje, rekwizyty i
scenografia są stworzone ze środków prywatnych. Szkoły nie mają środków na pokrycie
kosztów za materiały.
2
- Jasełka w szkole są bardzo potrzebne. Uważam, że powinni brać w nich udział i
rodzice i nauczyciele. Jasełka w naszej szkole to długa tradycja i miłe spędzenie
popołudnia. To przyjemność oglądać swoje dziecko lub członka rodziny. Szkoda, że
niektórzy nie doceniają pracy zarówno dzieci jak i przygotowujących. Powinni sami
spróbować i wtedy by docenili i szanowali to, co mamy. Taką tradycję powinno się
podtrzymywać jak najdłużej- tak twierdzi mama jednego z uczestników spektaklu.
Przedstawienia Bożonarodzeniowe choć może nie są przygotowane jak
hollywoodzkie filmy mają w sobie pewien czar. W każdym występie Bożonarodzeniowym
możemy znaleźć coś dla nas, szczególnie w tych nowoczesnych, które w większości dotyczą
nas ludzi współczesnych. W tych trochę starszych również. Czasem, gdy ogląda się takie
przedstawienie, ma się wrażenie, że jest w tym, jakaś magia, która na chwilę zatrzymuje
tempo naszego życia. Ta chwila refleksji pozwala nam spojrzeć na życie pod innym kontem.
Wydaje się że to tylko „teatrzyk”, lecz, gdy się nad tym dłużej pomyśli, to jednak znacznie
więcej.
3