10-Punktowy Plan - UNHCR Central Europe

10-Punktowy Plan - UNHCR Central Europe

10-Punktowy Plan
UCHOD CÓW I RUCHÓW MIGRACYJNYCH O CHARAKTERZE MIESZANYM DLA
WSCHODNIEJ I POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ GRANICY PA STW CZŁONKOWSKICH UNII
EUROPEJSKIEJ
UNHCR opublikował 10-Punktowy Plan Działa w czerwcu 2006 r.1 Plan Działa okre la ramy pomocy na rzecz
Pa stw, dzi ki którym osoby wymagaj ce ochrony mi dzynarodowej, przemieszczaj ce si w ramach ruchów
migracyjnych o charakterze mieszanym b d identyfikowane oraz odpowiednio traktowane. Plan wskazuje dziesi
obszarów, które według Biura wymagaj podj cia inicjatywy oraz umo liwiaj osi gni cie pozytywnych rezultatów.
S to: 1) współpraca pomi dzy kluczowymi partnerami; 2) gromadzenie i analiza danych; 3) mechanizmy kontroli
granicznej dostosowane do wymogów udzielania ochrony uchod com; 4) warunki ich przyjmowania; 5) mechanizmy
umo liwiaj ce identyfikacj uchod ców i kierowanie ich do odpowiednich instytucji; 6) zró nicowanie post powania i
stosowanych procedur; 7) rozwi zania dla uchod ców; 8) rozwi zanie problemów zwi zanych z ich dalszym
przemieszczaniem si ; 9) organizacja powrotu dla osób nie b d cych uchod cami oraz alternatywnych opcji
migracyjnych; 10) strategie informacyjne. Plan ma szczególne znaczenie w sytuacjach, gdy uchod com grozi
wydalenie lub dalsza migracja nie obj ta przepisami prawa.
10-Punktowy Plan Działa został opracowany na bazie tradycyjnych narz dzi stosowanych wobec uchod ców w
sytuacjach, w których UNHCR dysponuje specjalistyczn wiedz i do wiadczeniem. Narz dzia te zostały
umiejscowione w kontek cie ruchów migracyjnych o charakterze mieszanym, bazuj cym na zało eniach
wszechstronno ci, współpracy oraz zasi gu regionalnego/ mi dzynarodowego. Plan proponuje przyj cie
wszechstronnego podej cia do ruchów migracyjnych o charakterze mieszanym, uznaj c, e cele ochrony zostan
osi gni te wył cznie pod warunkiem ich wdra ania w ramach szerszej strategii migracyjnej. 10-Punktowy Plan
Działa nie jest propozycj wył cznie dla UNHCR. Uznaje on istotno podej cia bazuj cego na współpracy i
partnerstwie pomi dzy wła ciwymi podmiotami (władzami rz dowymi, organizacjami rz dowymi i pozarz dowymi o
charakterze lokalnym i mi dzynarodowym, społecze stwem obywatelskim itd.), aby zmaksymalizowa ich atuty i
mo liwo ci oraz odpowiednio rozdzieli obowi zki. Plan wskazuje tak e na konieczno przyj cia perspektywy
regionalnej, obejmuj cej kraje tranzytu, docelowe oraz kraje pochodzenia. Migracj traktuje si tu jako zjawisko
transgraniczne, któremu adne pa stwo nie jest w stanie stawi czoła samodzielnie.
Niniejszy dokument zawiera sugestie dotycz ce wdra ania 10-Punktowego Planu Działa na wschodniej granicy
pa stw członkowskich Unii Europejskiej. Przedstawione tu przykłady i sugestie koncentruj si przede wszystkim na
pa stwach członkowskich – Bułgarii, W grzech, Polsce, Rumunii, Słowacji i Słowenii, a tak e na s siaduj cych z
nimi krajach – Białorusi, Mołdawii i Ukrainie. Dokument ten ma jednak na celu tak e propagowanie szerzej
1
W odpowiedzi na komentarze i pro by o wyja nienia, UNHCR wydał poprawion wersj 10-Punktowego Planu w styczniu 2007 r. Patrz “Refugee Protection and Mixed
Migration: A 10-Point Plan of Action”, wer. 1, stycze 2007. Tekst dost pny w j zyku arabskim, angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpa skim i rosyjskim.
10-Punktowy Plan
1
zakrojonego dyskursu publicznego w zakresie istotnych obszarów rozwoju w całym regionie wschodniej granicy Unii
Europejskiej. Przyj cie podej cia bazuj cego na współpracy jest dla UNHCR priorytetem kluczowym. Plan kładzie
szczególny nacisk na blisk współprac pomi dzy UNHCR i IOM. Program Współpracy Transgranicznej (znany
tak e jako Proces Söderköping2), z sekretariatem w Kijowie, tak e okazał si skutecznym forum współpracy
pomi dzy zainteresowanymi rz dami, podstawowymi instytucjami mi dzynarodowymi i organizacjami
pozarz dowymi. Ponadto, Komisja Europejska opublikowała niedawno Komunikat3 dotycz cy dalszego rozwoju
polityki UE dla regionu. Jest to istotna inicjatywa, przyj ta bardzo pozytywnie przez UNHCR.
Wszystkie kraje regionu stoj w obliczu istotnego zjawiska migracji nieobj tej przepisami prawa, cz sto ułatwianej
przez siatki przemytników i handlarzy lud mi. Jakkolwiek region ten tradycyjnie słu ył za punkt tranzytowy, niektóre
pa stwa w coraz wi kszym stopniu staj si krajami docelowymi. Jednak e stopie zró nicowania pomi dzy
poszczególnymi krajami regionu jest wysoki. Istotne ró nice w zakresie ram prawnych mo na zaobserwowa w
szczególno ci pomi dzy krajami, które s członkami UE, oraz pa stwami spoza Unii. UNHCR obawia si , e jak
dot d, odpowiedzi na wyzwania w tym zakresie było w pierwszej kolejno ci zaostrzenie kontroli granicznej oraz
pozbawianie wolno ci osób nielegalnie przekraczaj cych granic , w tym staraj cych si o status uchod cy, i zaleca
podj cie inicjatyw, które – jako element rz dowych strategii kontrolowania migracji – mogłyby rozwi za problemy
zwi zane z ochron uchod ców.
ZAŁO ENIA/ OGRANICZENIA
DZIAŁANIA
1. Współpraca z kluczowymi partnerami
Unia Europejska, Rada Europy i inne instytucje europejskie
•
pozostan
kluczowymi grupami interesu w zakresie
opracowywania polityki i instrumentów prawnych, które maj
wpływ na zarz dzanie ruchami migracyjnymi o charakterze
mieszanym na terenie Unii Europejskiej i poza ni . Nowo
utworzona instytucja FRONTEX b dzie odgrywała coraz
UNHCR b dzie nadal współpracowa
ci le z Rz dami, Uni
Europejsk , Rad Europy, a tak e z organizacjami mi dzynarodowymi i
regionalnymi w rodzaju IOM, FRONTEX, a tak e Organizacja
Bezpiecze stwa I Współpracy w Europie (OBWE) w zakresie polityki i
rozwoju w obszarze zarz dzania ruchami migracyjnymi.
2
Patrz strona internetowa http://soderkoping.org.ua/.
Komunikat Komisji Europejskiej “Applying the Global Approach to Migration to the Eastern and South-Eastern Regions Neighbouring the European Union” [“Zastosowanie podej cia
globalnego do migracji do regionu wschodniego i południowo-wschodniego, s siaduj cego z Uni Europejsk ” (COM(2007) 247 wersja ostateczna z 16.5.2007) proponuje umocnienie
dialogu i podj cie konkretnych rodków w zakresie zastosowania Podej cia Globalnego w stosunku do regionu wschodniego i południowo-wschodniego w s siedztwie UE.
3
10-Punktowy Plan
2
wi ksz rol w kontroli granic i ruchu granicznego, ułatwiaj c
przepływ informacji pomi dzy pa stwami członkowskimi UE. •
cisła współpraca z IOM to kluczowy element zintegrowanej
strategii, której celem jest wspieranie Rz dów w zarz dzaniu
ruchami migracyjnymi o charakterze mieszanym, zwa ywszy,
e liczba osób wymagaj cych ochrony mi dzynarodowej jest
ni sza, ni liczba migruj cych, którzy takiej ochrony nie
wymagaj . Działania na rzecz zapewnienia ochrony
mi dzynarodowej osobom, które podlegaj pod zakres
działalno ci UNHCR, musz zosta wpisane w szerszy
kontekst zarz dzania ruchami migracyjnymi.
•
Lokalne i mi dzynarodowe organizacje pozarz dowe w UE
wytworzyły bardziej trwałe i niezale ne struktury, ni
organizacje pozarz dowe w innych Pa stwach, i maj coraz
wi ksz zdolno
wywierania bezpo redniego wpływu na
rozwój polityki azylowej i migracyjnej.
•
W krajach spoza UE, konieczno
umacniania pozycji
kluczowych krajowych grup interesu, a zwłaszcza NGO i
społecze stwa obywatelskiego w szerszym zakresie
pozostaje szczególnym wyzwaniem.
•
Na szczeblu regionalnym, Rz dy oraz UNHCR, we współpracy z IOM,
b d nadal wspiera Proces Współpracy Transgranicznej4(znany tak e
jako Proces
Söderköping). Koncentruje si
on na wymianie
do wiadcze , najlepszych praktyk i wniosków pomi dzy pa stwami
członkowskimi, które przyst piły niedawno do UE, a tak e Białorusi ,
Mołdawi i Ukrain w zakresie ochrony uchod ców i kwestii kontroli
granicznej i ruchów migracyjnych. Proces ten jest finansowany przez
UE i wdra any przez UNHCR. Partnerami projektu s IOM i Szwedzki
Urz d ds. Migracji.
UNHCR wspiera sie partnerskich organizacji pozarz dowych, m. in. w
postaci doradztwa i pomocy rzeczowej dla osób obj tych ochron (osób
staraj cych si o status uchod cy, uchod ców, emigrantów) oraz w
zakresie monitorowania granic.
UNHCR wspiera aktywne zaanga owanie oraz współprac
z
istniej cymi zespołami krajowymi ONZ, a tak e z wła ciwymi agencjami
ONZ w rodzaju UNDP, UNICEF, MOP, a tak e UNODC w zakresie
zintegrowanego podej cia do kwestii migracji i praw człowieka.
UNHCR b dzie nadal promowa i ułatwia współprac oraz wymian
najlepszych praktyk na poziomie mi dzyregionalnym poprzez wyjazdy
szkoleniowe (tzw. study visit) oraz projekty partnerskie (na poziomie
rz dowym i pozarz dowym).
2. Gromadzenie i analiza danych
UNHCR dzieli obawy licznych grup interesu na poziomie
regionalnym, według których brakuje mechanizmów
gromadzenia, analizy i wymiany rzetelnych danych na temat
ruchów migracyjnych i przemieszczania si osób staraj cych
si o status uchod cy, jak równie handlu i przemytu ludzi w
regionie. Co wi cej, brakuje tak e harmonizacji i konsolidacji
danych statystycznych zarówno pomi dzy poszczególnymi
4
•
UNHCR b dzie wspiera ide utworzenia zharmonizowanych systemów
gromadzenia danych, co zapewni dost pno
rzetelnych danych na
temat migracji (w tym migracji osób staraj cych si o status uchod cy,
handlu lud mi itd.), co ułatwi analiz ruchów migracyjnych i odpowiednie
działania.
•
UNHCR b dzie nadal prowadzi monitoring bezpo redni w kontek cie
Patrz strona internetowa http://soderkoping.org.ua/.
10-Punktowy Plan
3
procesu Promocji Zagadnie Płci, Wieku i Ró norodno ci (GAD). Wraz
z innymi narz dziami gromadzenia danych, inicjatywa ta pozwoli na
lepsz analiz grup bior cych udział w ruchach migracyjnych o
charakterze mieszanym oraz wzorców migracji.
agencjami pa stwowymi, jak i pozostałymi grupami interesu,
co sprawia, e brakuje jasnego obrazu trendów i wzorców w
zakresie migracji.
Niezwykle ograniczony zakres analizy danych ilo ciowych i
jako ciowych powoduje braki w zakresie ochrony osób
staraj cych si o status uchod cy, uchod ców, jak równie
osób wymagaj cych pomocy humanitarnej.
Zwi kszenie dost pno ci odpowiednich statystyk i informacji
zwi zanych z ruchami migracyjnymi to zadanie, którego nie
zdoła zrealizowa adna pojedyncza instytucja, wymagaj ce
stałych i skoordynowanych wysiłków, a przede wszystkim
współpracy pomi dzy zainteresowanymi rz dami.
•
UNHCR b dzie nadal współpracowa z IOM i wspiera
Söderköping w zakresie bada , gromadzenia i analizy danych.
•
UNHCR b dzie kontynuowa współprac z instytucjami akademickimi w
zakresie badania i analizy danych, w szczególno ci w ramach procesu
Söderköping.
•
UNHCR b dzie prowadzi analiz jako ciow i ilo ciow dost pnych
danych na temat trendów w zakresie ruchów migracyjnych oraz
uchod stwa (trasy, przyczyny wyjazdu itd.). Analiza ta mo e bazowa
np. na danych zawartych w poszczególnych wnioskach o status
uchod cy. Proces ten b dzie realizowany w cisłej współpracy z
rz dami odpowiednich krajów oraz IOM (w kwestiach dotycz cych
migracji), stosuj c si ci le do zasad poufno ci informacji.
proces
3. Mechanizmy kontroli granicznej dostosowane do wymogów udzielania ochrony uchod com (na granicach
oraz na terytorium poszczególnych krajów)
•
Aby zapewni ochron przed wydaleniami (refoulement), UNHCR
rozszerzy zakres monitoringu punktów kontroli granicznej/ aresztów,
tak e w kontek cie wdra ania rozporz dzenia dubli skiego II oraz
umów o readmisji. Strategie monitorowania granic przez UNHCR b d
ukierunkowane na uczestnictwo organizacji pozarz dowych, a ich celem
b dzie nawi zanie cisłej współpracy transgranicznej z wła ciwymi
podmiotami, najlepiej na podstawie formalnych umów w rodzaju
W gierskiej Umowy Trójstronnej w sprawie monitorowania granic.
•
Pozbawienie wolno ci b dzie nadal pełniło rol
rodka
odstraszaj cego dla migracji nie obj tej przepisami prawa, co
b dzie miało negatywne skutki dla osób staraj cych si o
status uchod cy. Brak odpowiednich usług z zakresu
tłumacze w punktach kontroli granicznej oraz w miejscach
zatrzymania, a tak e brak wykwalifikowanych tłumaczy
b dzie nadal utrudnia komunikacj pomi dzy osobami •
10-Punktowy Plan
UNHCR we współpracy z IOM promuje now inicjatyw w zakresie
monitorowania granic wspólnie z zainteresowanymi pa stwami
członkowskimi UE w zakresie o rodków recepcyjnych/strze onych
o rodków dla cudzoziemców na granicy Ukrainy z pa stwami
członkowskimi UE.
Ruchy migracyjne w regionie b d nadal stanowiły zjawisko
znacz ce i zło one.
Zarówno w krajach tranzytu, jak i w krajach docelowych,
prawo wst pu oraz dost p do procedur azylowych dla osób
staraj cych si o status uchod cy pozostanie utrudniony ze
wzgl du na zaostrzon kontrol graniczn , jak i restrykcyjne
przepisy oraz zasady polityki azylowej.
UNHCR nadal wzywa do zwalniania osób staraj cych si
o status
4
staraj cymi si o status uchod cy a przedstawicielami
instytucji rz dowych.
Podstawowe usługi na rzecz osób staraj cych si o status
uchod cy o szczególnych potrzebach s nadal wiadczone w
bardzo ograniczonym zakresie, nierzadko ze wzgl du na
braki bud etowe i niezdolno
poszczególnych krajów do
zapewnienia opieki osobom potrzebuj cym.
•
uchod cy, które zostały pozbawione wolno ci, oraz do zwi kszenia
dost pno ci usług tłumaczy. UNHCR zapewni tak e pełn dost pno
istotnych informacji na temat procedur i praw w odpowiednich j zykach
w punktach granicznych oraz aresztach, aby osoby staraj ce si o
status uchod cy mogły jak najszybciej wiadomie podejmowa
odpowiednie decyzje.
UNHCR b dzie kła szczególny nacisk na wspieranie i szkolenie słu b
granicznych i doradców (prawnych i społecznych) w zakresie zasad
ochrony mi dzynarodowej poprzez szereg szkole kierunkowych,
planów szkolenia trenerów, wyjazdów szkoleniowych,
wymiany
informacji na temat najlepszych praktyk i kampanii uwra liwiaj cych.
Proces Söderköping to wa ne forum wymiany informacji w zakresie
dialogu regionalnego i wymiany do wiadcze w zakresie dobrych
praktyk.
•
UNHCR b dzie promowa wi ksz
wymian
zasobów w celu
opracowania systemów azylowych z dost pnych
rodków na
zarz dzanie granicami i kontrol graniczn .
•
UNHCR b dzie nadal szkoli władze i organizacje pozarz dowe w
zakresie metod wczesnej identyfikacji osób staraj cych si o status
uchod cy oraz osób o szczególnych potrzebach.
4. Organizacja przyjmowania cudzoziemców
W Europie Wschodniej, warunki przyjmowania s w bardzo •
du ym stopniu niewystarczaj ce. O rodki recepcyjne i
tranzytowe s cz sto przepełnione, a panuj ce w nich
warunki nie spełniaj minimalnych standardów. Podstawowe
usługi s cz sto wiadczone na poziomie ni szym ni
przewiduj standardy mi dzynarodowe.
Dzi ki znacz cej pomocy
wybudowano oraz buduje si
otwarcie jest jednak cz sto
ograniczenia natury prawnej b
finansowej ze strony UE
nowe o rodki recepcyjne. Ich
niemo liwe ze wzgl du na
d administracyjnej.
•
W pa stwach UE w Europie rodkowej, o rodki recepcyjne i
tranzytowe s lepszej jako ci, jakkolwiek nadal istniej
10-Punktowy Plan
UNHCR nadal prowadzi dialog z instytucjami rz dowymi, wzywaj c do
polepszenia warunków panuj cych w o rodkach recepcyjnych, a tak e
przeprowadzi wst pn ocen warunków w o rodkach recepcyjnych dla
osób staraj cych si o status uchod cy oraz uchod ców w Europie
wschodniej. Na podstawie wyników, UNHCR b dzie gromadzi rodki
pomocowe w celu poprawy warunków w o rodkach. W szczególno ci,
poprzez proces
Söderköping, UNHCR uruchomi współprac z
Europejsk Sieci Organizacji Recepcji Uchod ców (European Network
for Asylum Reception Organization - ENARO).
UNHCR b dzie ułatwia szkolenie kierownictwa o rodków recepcyjnych
w Europie Wschodniej
5
niedoci gni cia, zwłaszcza, je li chodzi o wiadczenie usług •
na rzecz osób o szczególnych potrzebach
UNHCR b dzie regularnie przeprowadza
monitoring o rodków
recepcyjnych przy pomocy metodologii procesu Promocji Zagadnie
Płci, Wieku i Ró norodno ci (AGDM).
•
UNHCR b dzie nadal wzywa do udost pnienia usług z zakresu
doradztwa prawnego i społecznego ju we wczesnym stadium procedur.
•
UNHCR b dzie nadal wzywa do szybkiego identyfikowania i
wiadczenia niezb dnych usług na rzecz osób o szczególnych
potrzebach.
•
UNHCR b dzie kontrolowa istnienie i wdra anie mechanizmów
zapobiegania i zwalczania przemocy seksualnej i przemocy ze wzgl du
na płe . UNHCR b dzie nadal wzywa do uwzgl dniania i zaspokajania
szczególnych potrzeb ofiar handlu lud mi.
5. Mechanizmy umo liwiaj ce identyfikacj uchod ców i kierowanie ich do odpowiednich instytucji
•
Kraje wzdłu
wschodniej granicy UE nie dysponuj
wszechstronnymi i zintegrowanymi systemami identyfikacji
osób przemieszczaj cych si w ramach ruchów migracyjnych
o charakterze mieszanym (osób staraj cych si o status
uchod cy/ uchod ców, ofiar handlu lud mi, osób o •
szczególnych potrzebach itd.).
Informacje udost pniane ró nym kategoriom osób na
granicach oraz w aresztach s ograniczone, a tym samym nie
ułatwiaj podejmowania wiadomych decyzji.
10-Punktowy Plan
UNHCR we współpracy z IOM b dzie nadal promowa opracowywanie
materiałów informacyjnych dla ró nych grup przybywaj cych, a tak e
wspiera wiadczenie usług doradczych przy pomocy sieci organizacji
pozarz dowych.
UNHCR, we współpracy z IOM b dzie nadal promowa i ułatwia
komunikacj
pomi dzy organizacjami pozarz dowymi i innymi
wła ciwymi podmiotami, aby zapewni osobom staraj cym si o status
uchod cy oraz osobom o szczególnych potrzebach identyfikacj i
wsparcie ju we wczesnym etapie.
•
UNHCR przeprowadzi, we współpracy z IOM i innymi partnerami,
konferencj ponadregionaln , dotycz c tworzenia zintegrowanych
systemów identyfikacji i kierowania poszczególnych kategorii osób
migruj cych do odpowiednich instytucji.
•
IOM i UNHCR b d współpracowa
ci le z Rz dami i innymi
wła ciwymi podmiotami w krajach przyjmuj cych, a tak e w krajach
pochodzenia i tranzytu, w celu identyfikacji i zaspokajania szczególnych
potrzeb w zakresie ochrony ofiar handlu lud mi.
6
6. Zró nicowane procesy i procedury
•
Proces tworzenia systemów polityki azylowej znajduje si na
ró nych etapach w poszczególnych pa stwach regionu, a w
Europie rodkowej procedury w tym zakresie s bardziej
rozwini te, ni w południowej i wschodniej cz ci kontynentu.
Niewystarczaj ca ilo
rodków z bud etu poszczególnych •
pa stw ma negatywny wpływ na mo liwo
poprawiania
wyników. Systemy polityki azylowej charakteryzuj si
nadmiernie wydłu onym czasem trwania procedur i
rosn cym zakresem wykorzystania rodka, jakim jest areszt.
Proceduralne
rodki ochrony s
wykorzystywane w
•
ograniczonym zakresie ze wzgl du na coraz szersze
zastosowanie procedur przyspieszonych.
Zró nicowanie proceduralnych
rodków ochrony oraz
•
standardów w poszczególnych krajach regionu sprawia, e
osoby o stosunkowo zbli onych potrzebach w zakresie
ochrony nie otrzymuj jej, lub te przyznaje im si status
ró nego rodzaju.
Zastosowanie kryteriów przyznawania statusu uchod cy i •
form ochrony uzupełniaj cej tak e s bardzo zró nicowane.
Niektóre kraje przyznaj status uchod cy i poszczególne
formy
ochrony
uzupełniaj cej
w
ramach
jednej, •
zintegrowanej procedury; inne w ogóle nie stosuj adnych
form ochrony uzupełniaj cej.
Dostosowanie ustawodawstwa krajowego do Dyrektyw
Azylowych UE mo e spowodowa obni enie istniej cych
standardów ochrony w niektórych pa stwach członkowskich •
UE. Rozwój systemów procedur azylowych, w szczególno ci
w Europie wschodniej, zwi zany jest z powa nymi
wyzwaniami i ograniczeniami – jak cho by stwierdzone
nadu ycia w stosowaniu tych procedur oraz brak rodków
finansowych i siły roboczej – i nast puje powoli. Tymczasem •
poziom ochrony, któr obj te s osoby staraj ce si o status
uchod cy, pozostaje niewystarczaj cy.
10-Punktowy Plan
UNHCR b dzie współpracowa z partnerami reprezentuj cymi rz dy i
społecze stwo obywatelskie w zakresie promowania sprawiedliwych i
skutecznych systemów procedur azylowych, a w szczególno ci,
przestrzegania zakazu wydalania (zasady non-refoulement).
UNHCR b dzie promowa kluczow rol organizacji pozarz dowych i
sieci akademickich we wszystkich aspektach rozwoju systemu procedur
azylowych, wł cznie z rozwijaniem pozytywnej polityki oraz
ustawodawstwa migracyjnego i azylowego.
W pa stwach członkowskich UE, UNHCR b dzie promowa aktywne
zaanga owanie organizacji pozarz dowych i sieci akademickich w
procesie dostosowania do dyrektyw azylowych UE.
UNHCR b dzie nadal promowa szerok interpretacj Konwencji
dotycz cej statusu uchod ców z 1951 r., a tak e wprowadzenie i
wdra anie polityki ochrony uzupełniaj cej w krajach, gdzie nie została
ona jeszcze wprowadzona.
UNHCR b dzie propagowa plan rozstrzygania o statusie uchod cy i
przyznawania ochrony uzupełniaj cej w ramach pojedynczej procedury.
UNHCR b dzie wzywa władze odpowiedzialne za analiz wniosków o
status uchod cy zgodnie z postanowieniami rozporz dzenia
dubli skiego II do ich szczegółowej analizy na podstawie danych
merytorycznych dotycz cych ka dego przypadku, aby zapobiec
deportacji osób staraj cych si o status uchod cy poza terytorium UE
bez zapewnienia im skutecznego dost pu do procedury azylowej.
UNHCR b dzie wspiera poł czone wysiłki Rz dów, organizacji
pozarz dowych i innych partnerów, maj ce na celu ograniczenie, a
najlepiej wyeliminowania rodka, jakim jest pozbawienie wolno ci osób
staraj cych si o status uchod cy, i zdefiniowanie alternatywnych
rozwi za
UNHCR b dzie nadal propagowa przyst powanie do konwencji o
bezpa stwowo ci, a tak e do wprowadzenia w ycie i wdra ania
ustawodawstwa
krajowego,
uwzgl dniaj cego
konieczno
ograniczania zjawiska bezpa stwowo ci.
7
7. Rozwi zania dla uchod ców
Integracja
Dobrowolna repatriacja nie jest obecnie uwa ana za realne i • W ramach procesu Söderköping, UNHCR b dzie wspiera opracowanie
wyczerpuj cego studium na temat integracji uchod ców, zarówno z
trwałe rozwi zanie dla du ej liczby uchod ców w Europie.
perspektywy prawnej, jak i społeczno-ekonomicznej. Projekt badawczy
Nale y skupi si na mo liwo ciach integracji i przesiedlenia.
zostanie zrealizowany z ko cem 2007 r. B dzie on prowadzony w cisłej
Integracja to podstawowe trwałe rozwi zanie dla du ej liczby
współpracy z poszczególnymi rz dami, społecze stwem obywatelskim i
osób obj tych ochron w pa stwach członkowskich UE,
uchod cami, w ramach procesu monitoringu bezpo redniego.
podczas gdy przesiedlenie jest w wielu przypadkach jedynym
realnym i trwałym rozwi zaniem, maj cym zastosowanie w
Europie wschodniej.
• UNHCR b dzie wspiera badania i sonda e na temat integracji, a tak e
trwało ci istniej cych programów integracyjnych.
Wysiłki w celu integracji uchod ców i osób obj tych ochron
uzupełniaj c b d przysparzały trudno ci ze wzgl du na
szereg czynników, takich jak: brak polityki integracyjnej,
przepisów prawnych i struktur, jak równie przejawy
nietolerancji, ksenofobii i rasizmu.
• Wraz ze swymi partnerami, UNHCR b dzie propagowa przyjmowanie i
wdra anie krajowych planów i programów integracji, a tak e tworzenie
przyjaznych ram prawnych dla integracji
Przesiedlenie jako trwałe rozwi zanie jest utrudnione ze
wzgl du na ograniczon dost pno miejsc w kontyngentach
przesiedle czych dla uchod ców o profilu i pochodzeniu
przewa aj cym w tym regionie.
• UNHCR b dzie przyczynia si do zwi kszania wiadomo ci publicznej
w zakresie integracji we współpracy z rz dami, organizacjami
pozarz dowymi i rodowiskami opiniotwórczymi.
• UNHCR b dzie zach ca do realizacji projektów na niewielk skal ,
maj cych na celu zwi kszenie samowystarczalno ci, zwłaszcza w
Europie wschodniej.
• UNHCR b dzie nadal propagowa i wspiera proces naturalizacji
uchod ców w krajach azylu oraz zapewnianie im dost pu do okre lonych
praw w celu poprawy perspektyw integracji.
Przesiedlenie
• UNHCR b dzie nadal promowa przesiedlenia uchod ców z Europy
wschodniej, poniewa w wielu przypadkach przesiedlenie pozostaje
jedynym realnym i trwałym rozwi zaniem.
• UNHCR b dzie promowa zwi kszanie mo liwo ci przesiedlania
uchod ców w Unii Europejskiej.
• UNHCR b dzie wspiera pa stwa członkowskie, które od niedawna
znajduj si w grupie krajów przesiedlenia poprzez projekty partnerstwa z
pa stwami dysponuj cymi do wiadczeniem w tym zakresie, aby ułatwi
wymian wiedzy specjalistycznej.
• UNHCR, we współpracy z organizacjami pozarz dowymi, b dzie
10-Punktowy Plan
8
monitorowa sytuacj przesiedlonych uchod ców w nowych krajach
osiedlenia.
Dobrowolna repatriacja
• UNHCR b dzie nadal dostarcza informacji na temat sytuacji w krajach
pochodzenia wszystkim podmiotom zaanga owanym w procedury
azylowe, aby ułatwi uchod com dost p do informacji oraz
podejmowanie wiadomych decyzji o dobrowolnej repatriacji.
• UNHCR i organizacje partnerskie b d nadal ułatwia proces repatriacji
uchod com skłonnym do powrotu.
8. Rozwi zanie problemów zwi zanych z dalszym przemieszczaniem si uchod ców
Rozwi zanie
problemów
zwi zanych
z
dalszym
przemieszczaniem si osób migruj cych nale cych do
wszystkich kategorii w regionie wymaga długofalowej i
skoordynowanej
strategii
z
udziałem
wszystkich
zaanga owanych podmiotów, w szczególno ci rz dów, UE,
UNHCR, IOM i odpowiednich organizacji pozarz dowych).
•
Dalsze przemieszczanie si osób staraj cych si o status •
uchod cy oraz uchod ców jest zwi zane przede wszystkim
ze znacz cym zró nicowaniem systemów polityki azylowej
pomi dzy pa stwami UE i krajami spoza UE w regionie.
Nale y spodziewa si , e powolny proces zwi kszania •
mo liwo ci udzielania azylu w krajach, w których znajduje si
zewn trzna granica UE, nie doprowadzi do znacz cego
zmniejszenia stopnia zró nicowania poziomu ochrony
zapewnianej w regionie. Dalsze przemieszczanie si b dzie
trwało, dopóki osoby przemieszczaj ce si b d przekonane,
e w krajach innych ni miejsce pobytu b dzie im łatwiej
uzyska ochron .
•
Dalsze przemieszczanie si osób, które otrzymały status
uchod cy, mo e by te zwi zane z wyzwaniami społecznoekonomicznymi w zakresie trwałej integracji, zwłaszcza w •
krajach nie nale cych do UE.
Dalsze przemieszczanie si osób poszukuj cych skutecznej
10-Punktowy Plan
UNHCR b dzie nadal propagowa i wspiera proces poprawy
rodowiska ochrony dla osób staraj cych si o status uchod cy oraz
uchod ców. Strategia ta implikuje m.in. rozwi zanie problemu luk
prawnych oraz wdra anie istniej cych przepisów prawnych, popraw
warunków recepcji, zapewnienie dost pu do procedur azylowych bez
dyskryminacji oraz zwi kszenie jako ci procedur przyznawania statusu
uchod cy.
We współpracy z Rz dami, UNHCR wspólnie z IOM b dzie nadal
analizowa przyczyny i cechy dalszych ruchów migracyjnych w regionie,
aby umo liwi Rz dom odpowiednie dostosowanie strategii w tym
zakresie w stosownych przypadkach.
UNHCR b dzie nadal zach ca Rz dy przestrzegania zalece Konkluzji
Komitetu Wykonawczego UNHCR nr 58 dotycz cej ruchów
migracyjnych nieobj tych przepisami prawa, a w szczególno ci zasady,
zgodnie z któr osoby staraj ce si o status uchod cy, które wyjechały
nielegalnie z kraju tranzytu/ pierwszego kraju bezpiecznego mog by
do niego skierowane z powrotem wył cznie, je li kraj ten oferuje
skuteczn ochron .
UNHCR, wraz ze swymi partnerami, b dzie nadal wiadczy usługi
doradcze na rzecz osób staraj cych si o status uchod cy w zakresie
potencjalnych negatywnych skutków dalszego przemieszczania si .
UNHCR b dzie nadal propagowa podej cie, zgodnie z którym rodki
ograniczaj ce dost p do o rodków recepcyjnych i/lub usług socjalnych
nie mog by stosowane wobec osób staraj cych si o status uchod cy
i uchod ców, którzy podj li prób opuszczenia pierwszego
9
ochrony
jest
cz sto
postrzegane
przez
władze
odpowiedzialne za procedury azylowe jako nadu ycie
•
systemu azylowego, co prowadzi do zaostrzania zasad
polityki i przepisów azylowych. Tego rodzaju
rodki
ograniczaj na ogół dost p do procedury azylowej i liczb
wniosków o status uchod cy rozpatrywanych pozytywnie.
•
Dalsze przemieszczanie si mo e mie te negatywne skutki
w zakresie dost pu do o rodków recepcyjnych i usług
socjalnych.
bezpiecznego kraju w sposób nielegalny.
Na obszarze UE, UNHCR b dzie nadal wzywa do wdro enia zalece
Biura w zakresie wprowadzania w ycie rozporz dzenia dubli skiego II,
aby zapewni skuteczn ochron w kraju odpowiedzialnym za
rozpatrzenie wniosku o status uchod cy.
W ramach procesu Söderköping, UNHCR, we współpracy z IOM, b dzie
wspiera analiz kwestionariusza na temat “Nadu y w systemie polityki
azylowej”, wypełnianego przez przedstawicieli rz dów regionalnych, w
celu okre lenia i eliminacji przyczyn le cych u podstaw dalszych
ruchów migracyjnych.
9. Organizacja powrotu dla osób nie b d cych uchod cami oraz alternatywnych opcji migracyjnych
Nale y spodziewa si , e liczba przymusowych wydale
•
osób wymagaj cych ochrony mi dzynarodowej pozostanie
niska, zwa ywszy na szereg ogranicze
i czynników
komplikuj cych dodatkowo sytuacj Rz dów. Czynniki te s
zwi zane
przede
wszystkim
z
du
liczb
niezarejestrowanych osób migruj cych, trudno ciami, z
jakimi borykaj si kraje wydalaj ce w zakresie współpracy z
•
krajami pochodzenia, brak umów o readmisji z wi kszo ci
krajów pochodzenia, jak równie z ograniczeniem rodków
finansowych.
Rz dy regionu s zdania, e niska liczba osób wydalanych
niweluje ich wysiłki w zakresie tworzenia systemów
•
azylowych.
Liczba osób wnioskuj cych o dobrowolny powrót pozostanie
niska, dopóki wysiłki w zakresie promowania dobrowolnego
powrotu b d torpedowane przez aktywn działalno siatek
przemytników i handlarzy lud mi, a co za tym idzie,
zobowi zania finansowe i wiar
osób migruj cych w
mo liwo osi gni cia sukcesu w kraju docelowym.
10-Punktowy Plan
•
W ramach poprawy polityki, w szczególno ci zgodnie z wytycznymi
Konkluzji Komitetu Wykonawczego UNHCR nr 96, UNHCR b dzie
nadal zach ca pa stwa do promowania powrotu i readmisji osób, w
przypadku których stwierdzono, e nie wymagaj one ochrony
mi dzynarodowej, przy pełnym poszanowaniu ich praw człowieka oraz
godno ci, bez stosowania wobec nich rodków przymusu.
UNHCR b dzie kontynuowa
cisł współprac
partnerami w ramach dostarczania informacji
dobrowolnego powrotu oraz sytuacji w kraju
szczególnym uwzgl dnieniem okre lonych potrzeb
ofiar handlu lud mi.
z IOM i innymi
o mo liwo ciach
pochodzenia, ze
osób, które padły
UNHCR we współpracy z IOM b dzie nadal wspiera proces
Söderköping jako forum wymiany w zakresie organizacji powrotu i
alternatywnych opcji migracji. Warsztat tematyczny na temat “Migracji
zarobkowej, integracji i wydale ”, zorganizowany przez Sekretariat,
odb dzie si w roku 2007. B dzie on stanowił platform dialogu
pomi dzy rz dami i organizacjami mi dzynarodowymi na temat kanałów
legalnej migracji.
UNHCR b dzie kontynuowa współprac z Rz dami oraz pomaga im
w zapewnianiu integralno ci systemów azylowych, mi dzy innymi
poprzez wspieranie powrotów osób, które nie wymagaj
mi dzynarodowej ochrony.
10
10. Strategie informacyjne w krajach pochodzenia, tranzytu i w krajach docelowych
Siatki przemytników i handlarzy lud mi zach caj do •
podejmowania prób przedostania si na terytorium UE
nielegalnie,
poprzez
rozpowszechnianie
fałszywych
informacji na temat mo liwo ci ekonomicznych w UE.
•
Postawy wiadcz ce o nietolerancji, ksenofobii i rasizmie
nasilaj si znacz co w krajach tranzytu oraz w krajach
przyjmuj cych. Zbyt cz sto prowadzi to do celowych,
gwałtownych ataków na osoby uznane za cudzoziemców;
władze nie zawsze reaguj stosownie do sytuacji.
•
Cho to zjawisko powszechne, ksenofobia rzadko staje si
tematem debaty publicznej w nowych pa stwach
członkowskich UE, a tym bardziej w krajach Europy
wschodniej.
10-Punktowy Plan
UNHCR, w cisłej współpracy z innymi partnerami, b dzie zach ca
rz dy do uwzgl dnienia problemu nietolerancji, ksenofobii i rasizmu
oraz do wra ania aktywnych strategii zwalczania tych postaw.
UNHCR, w cisłej współpracy z innymi partnerami, b dzie zach ca
rodowiska opiniotwórcze, w tym polityków, przywódców religijnych,
intelektualistów, artystów i gwiazdy, aby przył czyli si do kampanii
przeciwko nietolerancji, ksenofobii i rasizmowi.
UNHCR wraz z innymi partnerami, w szczególno ci IOM, b dzie nadal
prowadzi działania maj ce na celu zwi kszanie wiadomo ci na temat
przemytu i handlu lud mi, tak e po ród osób staraj cych si o status
uchod cy i uchod ców.
•
UNHCR, we współpracy z IOM, b dzie motywowa dziennikarzy
poprzez wyjazdy, konkursy, oferty wywiadów itd. do publikowania
historii z ycia osób staraj cych si o status uchod cy, uchod ców i
emigrantów.
•
UNHCR b dzie zwi ksza poziom wiadomo ci na temat uchod ców
pomi dzy kluczowymi grupami docelowymi (Rz dy, organizacje
pozarz dowe, rodowiska akademickie, media) poprzez kanały UNHCR
(strony internetowe, biuletyny, listy, imprezy, a tak e Ambasadorowie
Dobrej Woli).
•
UNHCR b dzie nadal reagowa
oficjalnych komunikatach.
•
UNHCR, wspólnie ze swymi partnerami, w tym IOM, b dzie d y do
zwi kszenia zdolno ci władz rz dowych i organizacji pozarz dowych do
prowadzenia kampanii przeciwko ksenofobii poprzez oferowanie
szkole
z dziedziny public relations, informowanie o ródłach
finansowania i zach canie do realizacji projektów partnerskich z
bardziej do wiadczonymi rz dami i organizacjami pozarz dowymi.
na wszelkie przejawy ksenofobii w
11